Daken en terrassen: meest voorkomende problemen

Transcriptie

1 Daken en terrassen: meest voorkomende problemen Of: hoe het best problemen voorkomen? ir. Marcus Peeters Odisee-hogeschool Campus Dirk Martens Aalst pba Bouw pba Vastgoed / onderzoekskern DUBiT marcus.peeters@odisee.be 1

2 Inhoud 1. De uitdagingen 2. Hellend dak 3. Plat dak 4. Terrassen 2

3 Inhoud 1. De uitdagingen 2. Hellend dak 3. Plat dak 4. Terrassen 3

4 Odisee - Dubit De uitdagingen Energetische renovatie dak aan de top 4

5 De uitdagingen Het actieve dak natuur en hernieuwbare energie Foto: Optigroen.nl 5

6 Foto: Foamglas.be Foto: Soprema;be Bibliotheek TU Delft, Mecanoo Architecten, Delft 6

7 De uitdagingen Energetische renovatie - Vlaams energierenovatieprogramma Dakisolatienorm Vlaams Renovatiepact Actief dak - Verplichtingen EPB BEN ook bij renovatie? - Toekomstig beleid PV-zonnepanelen? - Groendaken en beheer van hemelwater. 7

8 Dakisolatie Beglazing Verwarming Buitenisolatie Spouwmuuren vloerisolatie Vervangen weerstandsverwarming Weerstandsverwarming Koeling Renovatieprogramma 2020 Verplicht in 2020 aanmoedigen Ontmoedigen 8

9 Vlaams gewest PRIORITEITEN 1. Alle daken of zoldervloeren degelijk isoleren 2. Alle enkele beglazing vervangen minstens door hoogrendementsglas 3. Alle verouderde verwarmingsinstallaties minstens vervangen door condensatieketels 9

10 Vlaams gewest PRIORITEITEN

11 Dakisolatienorm 2015 Vanaf 1/1/2015 in werking Voor alle woningen in Vlaamse gewest Aansluiting elektriciteitsnet < 1/1/2006 (niet in huidige checklist) Zelfstandige woning = eenheid die beschikt over voorzieningen om autonoom te kunnen functioneren Dus ook: serviceflats, studio s, lofts Uitzondering: kamers (= niet autonoom) 27

12 Dakisolatienorm 2015 Minstens R-waarde isolatie: 0,75 m²k/w Lambda-waarde ATG-platdakisolatie Bron cijfergegevens ATG-isolatie: R = 0,75 m²k/w λ(isolatie) dikte (W/mK) (mm) 0, , , , , , , , ,

13 Strafpunten conformiteitsattest Dakoppervlakte < 2 m²: vrijgesteld= geen eis = geen strafpunten 13

14 Strafpunten conformiteitsattest Er wordt technisch verslag gemaakt door woningcontroleur Technisch verslag = advies aan burgemeester: <15 strafpunten CONFORM 15 strafpunten ONGESCHIKT Veiligheids- en gezondheidsrisico (automatisch 15 strafpunten) ONBEWOONBAAR 14

15 Vlaanderen na 2020? Renovatiepact! 1. Doelstelling te realiseren tegen Concrete acties Voorstellen: Woningpas (uitbreiding EPC), renovatieadvies Eisen alle woningen: U max, E60, EPC

16 EPB en BEN ook voor reno? Dak: Umax = 0,24 W/m²K Hernieuwbare energie Te kiezen uit of te combineren: - Zonneboiler - PV-panelen - Warmtepomp Biomassa Stadsverwarming HEnergie Participatie in een HEnergieproject 16

17 Hemelwater buffering groendak 50% oppervlak te tellen voor berekening infiltratie indien buffercapaciteit (z)onder planten 35 l/m² bedraagt Drain (+ filter): kan tot 50 l/m² (nodig?) 17

18 Hemelwater buffering groendak Foto s 1, 3, 4, 5: Chris Verstockt 50% oppervlak te tellen voor berekening infiltratie indien buffercapaciteit (z)onder planten 35 l/m² bedraagt Substraat: 200 tot 400 l/m³ (dus 10 cm: 20 à 40 l/m²) CEDUBO - Daken en terrassen 2 juni

19 Inhoud 1. De uitdagingen 2. Hellend dak 3. Plat dak 4. Terrassen 19

20 Bron: dakisolatie-expert.be Bron: Livios Bron: Recticel.be Bron: WTCB TV 202 (TV 240)

21

22 Het ui-model compact meerlagige schil 22

23 Odisee - Dubit Het ui-model de meerlagige (gebouw)schil water: vochtkerend, waterkerend, waterdicht warmte: isolerend wind: winddicht lucht: luchtdicht, dampremmend, dampdicht 23

24 Continue meerlagige schillen Opbouw van buiten naar binnen Water = dakbedekking + onderdak Wind = onderdak Warmte = thermische isolatie Lucht = damp/luchtscherm Bron: 24

25 Onderdak Soepel onderdak overlapping gekleefde overlap Stijf onderdak overlapping tand en groef CEDUBO - Daken en terrassen Bron: WTCB TV 240 / juni

26 Overzicht enkele materiaaltypes voor onderdaken (!) type Stijve onderdaken Sd of mu-d (m) capillair houtvezel 0,10 tot 0,25 x vezelcement 0,25 x stijf PE of PP 1 0 Soepele onderdaken type Sd of mu-d (m) capillair geweven of ongeweven PE of PP-folie 0,02 tot 0,1 0 meerlagig dampopen membraam 0,02 0 PU-omhulde polyesterfolie 0,15 (x) folie met microperforaties 2 tot 3 0 gebitumineerd scheurvaste folie 5 tot 25 0 afdichtingmembraam * 25 tot Geïsoleerd hellend dak? Aanbevolen onderdak S d of d 0,5 m (!): (!): (*): x: 0: (x): de waarden in deze tabel zijn indicatief per type zie specifieke productfiche voor productwaarde kan nodig zijn voor zwak hellende daken meestal capillair meestal niet capillair kan voorzien worden van capillaire laag 26

27 Goed isoleren is volledige vulling Bron: WTCB TV 240 /

28 Vermijd flensdekens Bron: Flensdeken op zich OK Plaatsing? Eisen van vandaag zeer moeilijk te halen. Bron: WTCB TV

29 Isolatie: hard of zacht Boven spanten (Sarking): harde isolatie (kan kunststof, mineraal, nagroeibaar) Tussen spanten: zachte isolatie of inblazen vlokken Onder spanten / kepers: harde isolatie of zacht + hulpconstructie 29

30 Hellend dak: waar isoleren? Wat behoort tot beschermd volume? Wat is uitvoeringsvriendelijk? Doorboringen vermijden / bereikbaarheid door uitvoerder. Warme leidingen binnen beschermd volume (thermisch verlies condensatie vermijden) 30

31 Verzorgde uitvoering lucht/dampscerm Bron: WTCB TV

32 Damp / luchtscherm Nieuw 32

33 Damp / luchtscherm Uit WTCB: TV 251 Thermische isolatie van hellende daken 3 luchtdichtheidsniveau s: L0: geen extra aandacht aan luchtdichtheid. L1: extra aandacht aan luchtdichtheid door toepassen basisregels. Geïsoleerd hellend dak = L1 of L2 L2: hoog niveau van luchtdichtheid te controleren met pressurisatieproef (blowerdoor). 33

34 Damp / luchtscherm Uit WTCB: TV 251 Thermische isolatie van hellende daken L1: extra aandacht aan luchtdichtheid door toepassen basisregels. Basisregels: 1. Luchtscherm continu in het dakvlak 2. Doorboringen van het luchtscherm luchtdicht aanwerken 3. Aansluiting aan de randen van het luchtscherm moeten luchtdicht zijn. 34

35 Damp / luchtscherm Uit WTCB: TV 251 Thermische isolatie van hellende daken L2: basisregels zoals L1 + hoog niveau van luchtdichtheid te controleren met pressurisatieproef (blowerdoor). 35

36 Damp / luchtscherm Uit WTCB: TV 251 Thermische isolatie van hellende daken L2: luchtlekken opzoeken alle luchtlekken oplossen Odisee - Dubit voelen Bron: BlowerDoor rookstaafje warmtebeeldcamera 36

37 Damp / luchtscherm Uit WTCB: TV 251 Thermische isolatie van hellende daken KK1, 2, 3, 4: binnenklimaatklasse, 1 = geen vocht; 4 = veel vocht voorbeeld KK3: bestaand woning zonder speciale ventilatievoorziening voorbeeld KK2: (ver)nieuwbouwwoning met een permanente mechanische (?)ventilatie µd eq : mu-d equivalent, dampdiffusiedikte zoals ze is op de werf na uitvoering 37

38 Damp / luchtscherm Dus voor binnenklimaat KK4: L2 (hoog niveau van luchtdichtheid te controleren met pressurisatieproef (blowerdoor) Continu ondergrond voor dampscherm, makkelijks met Sarkingdak, met bebording op spanten of kepers Dampscherm (studie vereist), kan gaan tot dampschermklasse E4: bvb. zelfklevend aluminiumcomplex 38

39 Damp / luchtscherm Oude regels worden verfijnd: Dampopenheid neemt toe van binnen naar buiten Dampopen onderdak Damp/luchtscherm aan warme zijde Oude vuistregel: µd eq damp-en luchtscherm / S d onderdak 6 à 15 (voor hellend dak liefst minimum 10) 39

40 Rookgasafvoer Bron: WTCB contact 2012/1 Onbrandbare materialen = Brandgedrag isolatie Euroklasse A1, A2 = minerale wol = cellenglas 40

41 4 vuistregels Regel 1: Zonder onderdak (= winddicht) is isoleren zinloos. Erzats-onderdak = te vermijden (WTCB-contact 2009/3) 41

42 4 vuistregels Regel 2: Respecteert steeds algemene opbouw (onderdak / isolatie / damp/luchtscherm) Regel 3: Kies opeenvolgende materialen telkens dampopener van warme zijde (binnen) naar koude zijde (buiten) Meerdere isolatielagen: meest dampopen isolatie meest naar buiten 42

43 4 vuistregels Regel 4: Positie damp/luchtscherm indien tussen isolatie: minstens 2R/3 aan koude zijde, ten hoogste R/3 aan warme zijde 2d/3; d/3 indien beide isolatielagen nagenoeg zelfde λ hebben 43

44 Bevestiging zonnepanelen Steeds bevestigen in keper / spant / profiel Referentiedocument = Montagetechnieken voor zonnepanelen op hellende daken (WTCB contact 2012/2 en WTCB dossier 2012/2.5)! Asbestleien! Bron: WTCB dossier 2012/2.5 44

45 Inhoud 1. De uitdagingen 2. Hellend dak 3. Plat dak 4. Terrassen 45

46 Odisee - Dubit Dakopbouw Twee goede, één foute en één verbeterde foute. 46

47 Odisee - Dubit Foute dakopbouw: Koud dak (hout) 47

48 Koud dak = probleemdak Condensatie aan onderzijde multiplex: Oppervlaktecondensatie ventilatielucht (koude winterochtend met open hemel) Oppervlaktecondensatie warme vochtige binnenlucht door onvolkomenheden dampscherm (leidingen, tussenmuren, randen) Dampdiffusie door zeer matige dampdichtheid PE-dampscherm Verhoogd risico op lekken: Talrijke ontluchtingsbuizen, aansluiting Niet alle koude daken zijn probleemdaken! 48

49 Odisee - Dubit Renovatie koud dak Veilige vuistregel NIEUW 2/3 R tot 1. ventilatiebuisjes weg 2. oude afdichting = dampscherm? 3. nieuwe isolatie en afdichting OUD 1/3 R tot 49

50 Odisee - Dubit (Foute) dakopbouw?? Verbeterd (?) koud dak 1. ventilatiebuisjes weg 2. luchtspouw weg 3. vochtgestuurd dampscherm 50

51 Odisee - Dubit (Verbeterde foute) dakopbouw? Conclusie WTCB: mogelijk mits talrijke randvoorwaarden die vandaag niet standaard zijn op werf? Verbeterd (?) koud dak blijft af te raden als standaardoplossing: zie WTCB Contact : 51

52 Oude foute (1): koud dak (massief) bron: WTCB TV

53 Oude foute (2): isolatie onder chape bron: WTCB TV

54 Aandachtspunten: dakvloer steeldeck Mogelijke oorzaken: langdurige infiltraties corrosie door binnenklimaat omgekeerde condensatie omzeiling afdichting via opkant CEDUBO - Daken en terrassen 2 juni

55 Aandachtpunten: dakvloer Potten en balkjes Te grote spanningen in aarden potten Mogelijk oorzaken bij bestaand dak: doorbuiging, wateraccumulatie ΔT Soms corrosie wapening balkjes CEDUBO - Daken en terrassen 2 juni

56 Aandachtspunten: dakvloer cellenbeton Mogelijke oorzaken: Wateraccumulatie Inwendige condensatie Corrosie wapening Chloriden CEDUBO - Daken en terrassen 2 juni

57 Aandachtpunten: dakvloer Houtachtige platen en balken Mogelijke oorzaken: inwendige condensatie Foto s: WTCB CEDUBO - Daken en terrassen 2 juni

58 Aandachtpunten: afschot CEDUBO - Daken en terrassen 2 juni

59 Aandachtspunten: isolatie Oude dak: gespoten PUR met coating CEDUBO - Daken en terrassen 2 juni

60 Schotelen isolatieplaten Foto s: WTCB Te zachte isolatie CEDUBO - Daken en terrassen 2 juni

61 Ongeschikte mechanische bevestiger (plaatje) Isolerend hellingsbeton op bestaande dakafdichting CEDUBO - Daken en terrassen 2 juni

62 Verhogen opstand Makkelijk gezegd: CEDUBO - Daken en terrassen 2 juni

63 CEDUBO - Daken en terrassen 2 juni

64 Aansluiting met koepel of lichtstraat Bron: WTCB TV

65 Aansluiting plat / hellend: onderdak! Bron: WTCB TV

66 Extra isolatie Vuistregel: R(nieuw) 2 * R(bestaande) Laten bevestigen door Glazerberekening (studiebureau, fabrikant, ) CEDUBO - Daken en terrassen 2 juni

67 Hemelwaterafvoer NOOIT tap in tap in tap in tap Ontvangende oppervlakte Geprojecteerde horizontale Helft van aangrenzende verticale De toegelaten waterhoogte De maximaal toegelaten dakbelasting De hoogte van de nooduitlaat De hoogte van dorpels, opstanden koepels, 67

68 Dimensionering van een afvoeropening in een plat dak met waterhoogtes h van respectievelijk 50 en 35 mm 68

69 En nog een bolrooster? De diameter van de tapbuis (gewoon belucht gravitair systeem) De nuttige diameter Het rooster = 50% reductie doorstroomoppervlak Bijkomende tapbuizen voorzien? Helling aanpassen? Met hellingsisolatie? Diameter vergroten boring Voorzie NOODUITLATEN CEDUBO - Daken en terrassen 2 juni

70 Waar is dat plat dak? 70

71 NOODUITLATEN - noodafvoerkolk Diameter: minimaal 75 mm Afstand tussen 2 spuwers: 30 m Δh Oppervlakte doorlaat nooduitlaten minimaal = oppervlakte doorlaat afvoerkolken 71

72 NOODUITLATEN - spuwers Diameter spuwer: minimaal 75 mm Afstand tussen 2 spuwers: maximaal 30 m 72

73 Aandachtspunten Corrosie metalen daktoebehoren Galvanisch koppel: Minder edel op edel = OK Edel op minder edel = NOK Aantasting door onbeschermd bitumen Leischilfer, granulaat, grindballast = OK Naakt (polymeer)bitumen = NOK Aantasting door sulfiden en amonium (riolering), zelfs koper Lood in (vochtig) beton = alkalisch CEDUBO - Daken en terrassen 2 juni

74 Oei, koper is toch zeer edel? Rioolgas: H 2 S (waterstofsulfide) CEDUBO - Daken en terrassen 2 juni

75 Inhoud 1. De uitdagingen 2. Hellend dak 3. Plat dak 4. Terrassen 75

76 Opstanden mogelijkheden? 3: minimaal 150 mm Bron: WTCB TV

77 Opstand aan dorpel Bron: WTCB TV

78 Opstand aan een dorpel 78

79 8. hellingslaag, anders hellingsisolatie Bron: WTCB TV

80 Bron: WTCB TV

81 Enkele projecten van Odisee Onderzoekskern DUBiT (Vastgoed, Bouw, Elektro-mechanica) EPB-aanvaarde bouwknopen uitvoeren (beschikbaar) REH-APP: bouwtechnische check-up (onderzoek bezig) LED-advies Duurzaam Bouwen (actief) 81

82 Leidraad uitvoering EPB-aanvaarde bouwknopen 82

83 Odisee - Dubit Odisee - Dubit 83

84 REHAPP: Bouwtechnische check-up van bestaande woongebouwen Situering & probleemstelling Bij aankoop woning vaak geen grondige bouwtechnisch inspectie. Gevolg: pas na het ondertekenen compromis worden gebreken zichtbaar. MAAR in Vlaanderen bestaat geen standaard of protocol om gebouwen bouwtechnisch te kwalificeren! 84 CEDUBO - Daken en terrassen 2 juni 2016

85 REHAPP: Bouwtechnische check-up van bestaande woongebouwen Oplossing Ontwikkelen van de freeware-webapplicatie REHAPP: Gestandaardiseerde inspectie voor woongebouwen (Ned. norm: NEN 2767) Conditiescore aan woongebouwen toekennen Woongebouwen kunnen vergeleken worden Te vergelijken met Tripadvisor, Contact & 85 CEDUBO - Daken en terrassen 2 juni 2016

86 LED-advies Duurzaam Bouwen Ons eerstelijnsadvies Duurzaam Bouwen voor de Vlaamse KMO: 86

87 DANK voor UW AANDACHT 87