OPGERICHT OP 5 NOVEMBER door BESTUUR :

Transcriptie

1 VERENIGING,,OUD-LEIDEN OPGERICHT OP 5 NOVEMBER door PROF. DR P. J. BLOK EN MR DR J. C. OVERVOORDE BESTUUR : DR A. KESSEN Voorzitter. DR W. C. BRAAT Onder- Voorzitter. J. Franchimontlaan 47, tel. Mejuffrouw F. A. LE POOLE Slingelandtlaan 5, A. BICKER CAARTEN E. PELINCK Mevrouw J. TERWEN-DE Loos Mejuffrouw A. J. VAN NIENES Van JHR MR F. H. VAN KINSCHOT, aangewezen door het Gemeentebestuur IR D. BOOGERD Directeur der Gemeentewerken. J. G. F. A. aangewezen door het L.S.C. Mejuffrouw R. C. aangewezen door de Ere-Lid IR G. L. DRIESSEN Lid van verdienste : G. VAN DER M ARK. Voor aanmelding nieuwe leden en administratie ledenlijst.: Het Secretariaat. 6

2 Commissie voor de redactie van het Leidse Jaarboekje. Ingesteld December E. PELINCK Voorzitter. MR N. KOLFF Secretaris, Beestenmarkt 14, tel Mejuffrouw F. A. LE POOLE MR R. VAN ROIJEN Commissie Leidsche Woonhuis. (Beheerster van het gelijknamige Fonds, waarin opgenomen het legaat MR E. RIJKE). Ingesteld op I Juni PROF. MR A. N. MOLENAAR, Voorzitter. A. BICKER CAARTEN, Secretaris, 23, tel C. VAN ECK, NOTARIS, Breestraat G. VAN DER MARK. MR J. Commissie voor Volkskunde. Opgericht 11 September A. BICKER CAARTEN, Mejuffrouw L. G. DE GRAAF, Secretaresse, Johan de straat 26. VAN BEELEN, Katwijk. H. J. DE KORT, Hazerswoude. Mevrouw M. C. VAN OVEN-VAN DOORN. E. PELINCK. L. C. J. ROOZEN. Bestuurskamer : Regentenkamer van het Brouchovenhof, Papengracht 16. 7

3 CORRESPONDENTEN IN RIJNLAND voor : Mevrouw F. TH. BOOM VOLLER VAN DER WIND-PEERE- G. M. ZOETEMELK (1946). aan den : E. VAN ELK (1945). : B. OFFRINGA (1936). : H. J. DE KORT (1950). Hoogmade: MR A. J. Katwijk: C. VARKEVISSER Koudekerk den Rijn : J. W. VAN Leiderdorp: G. SCHEEPSTRA Lisse : Noordwijk: PROF. L. OSWALD Noordwijkerhout: J. Oegstgeest: W. J. VAN VARIK S. C. H. LEENHEER C. J. DE GRAAFF D. J. BRINKS P. H. ROMEIJN (1936). Wassenaar: DR H. J. HONDERS J. C. VAN WAGENINGEN A. H. J. PAARDEKOOPER Vertegenwoordiger van,,oud-leiden in de commissie der gemeente : E. Idem in die der gemeente Rijnsburg : IR H. A, VAN OERLE 8

4 TWEEDE AANVULLENDE LEDENLIJST PER 18 JANUARI OP DE OORSPRONKELIJKE LEDENLIJST, OPGENOMEN IN HET JAARBOEKJE ZIE VOOR EERSTE AANVULLING HET JAARBOEKJE A LKEMADE. GEMEENTEBESTUUR VAN BAARS. H. Delft BAKKER. MEJ. H. A. A. A. T. F. BENT-BOONE. MEVR. J. VAN DEN BERG. PROF. DR C. C. BERG. VAN DEN Pretoria 1. BLOTE. DR H. C. Voorschoten PROF. DR C. J. F. BOUWMEESTER. MEJ. A. H. M. BRAND. MEJ. Oegstgeest CHATTEL, J. VAN ROSSUM DU COHEN. J. J. C OLENBRANDER. PROF. M. C. W. M. DIEPENINGEN. K. VAN Leiderdorp D OORNINK. DR F. J. D RIESSEN. C. P. G. MEJ. T. Oegstgeest D IJK-ZEELENBERG. MEVR. C. A. VAN Groningen EGMOND. C. VAN F RUIN. R. GEMEENTE-ARCHIVARIS Delft GO. L. S. Oegstgeest GRAAF. MR M. C. DE Noordwijk GRAAFF. G. P. DE Hillegom MR G. W. M. MEJ. 1. J. G. F. A. H ALDEREN. MEJ. A. VAN P ROF. DR K. Oegstgeest H ELFRICH. 0. L. Voorburg DRA. J. L. VAN H ULKENBERG. A. M. Lisse J ANSEN. DEKEN M. A. PROF. S. E. DE KAMPEN. W. VAN Oegstgeest KONING. MR D. Den Haag KORENHOFF-ZWARTJES. MEVR. W. KOSTER. DR A. J. F. W. Lisse MR A. F. Warmond L EM. IR D. Y. MARTENS. MEJ. T. Rotterdam MARYT. TH. MESTERS. MEVR. A. MINGELEN. DR P. C. R. Utrecht NAT. W. H. VAN DER Voorschoten G. OLIVIER. T. OORT. VAN P LATTEEL. MEJ. A. L. R OGGEN. J. F. GRAADT VAN Roos. M. Sassenheim S ARABER. MEJ. M. H. IR F. SCHELLAERT. A. 1. J. M. Wassenaar S CHOONDERGANG. S CHUKKING. W. Den Haag S IEMENS. MEJ. E. H. S TRATEN. MEJ. C. E. VAN S TRATEN. H. VAN S TRATEN. R. J. VAN S TRICKER-SCHEFFER. MEVR. C. Oegstgeest SUCHTELEN. JHR B. C. C. M. M. VAN Oegstgeest UITERWIJK-KORENHOFF. MEVR. C. L. Rijswijk UITTENHOUT. TH. C. M. J. VERCOUTEREN. F. WESSEM. J. N. VAN Oegstgeest W OLF-VAN DOORNINCK. MEVR. DE Wassenaar W IJNTJES. J. E. Z EELENRERG. MEJ. MR M. Z OUTENDIJK. G. ZWERVER. C.

5 JAARVERSLAG DER VERENIGING,,OUD-LEIDEN OVER ALGEMEEN De verwachting, uitgesproken aan het slot van het verslag over is in vervulling gegaan. Ook is voor onze vereniging een goed jaar geworden. Er was veel activiteit, getuige o.a. 6 lezingen en excursies. Schier maandelijks gingen convocaties aan de leden uit. Het aantal leden, in met grote sprongen vooruit gegaan, beweegt zich nog steeds in stijgende lijn. Het bestuur was vertegenwoordigd bij vele en onderscheidene gebeurtenissen; meestal uit de aard der zaak in Leiden zelf, doch ook wel daarbuiten, zoals o.a. te Woubrugge, alwaar enkele bestuursleden de opening van de Oudheidkamer bijwoonden. Meermalen werd een beroep op,,oud-leiden gedaan door bevriende verenigingen en anderen om bij een bezoek aan Leiden medewerking te willen verlenen. Zo werden o.a. rondgeleid een aantal leden van de afd. Alphen aan den Rijn van de Ver. van Huisvrouwen, afgevaardigden van de Vereniging Oost en West uit Arnhem en een groot aantal leden van de Historische Vereniging voor Zuid-Holland, terwijl in de groentijd de traditionele rondleidingen voor de groenen plaats vonden. Het is verheugend, dat het bestuur een aantal leden bereid vindt bij al deze rondleidingen te willen assisteren. Ook dit jaar moest af en toe een beroep op enkele leden worden gedaan. Een woord van dank voor deze medewerking mag hier niet ontbreken. Aan het begin van het jaar werden we helaas op minder prettige wijze herinnerd aan ons zo luisterrijk gevierd Jubileum. Het koppel zwanen, op November aan de Gemeente Leiden aangeboden (zie jaarverslag sneuvelde ten van een massale olielozing op het Leidse grachtenwater (3 Januari). Het Gemeentebestuur heeft aanstonds gezorgd voor een nieuw koppel. 10

6 Overigens geloven wij te kunnen constateren, dat de aanbieding van de zwanen stimulerend heeft gewerkt op de aanschaffing van zwanen, eenden en ganzen voor de Leidse plantsoenen en grachten. Deze levende geeft aan het stadsbeeld een geheel eigen bekoring. BESTUUR Dr T. P. SEVENSMA, gedurende meer dan jaar onze Voorzitter, trad af. In zijn plaats werd benoemd het lid van het bestuur Dr A. KESSEN, Bibliothecaris van de Universiteitsbibliotheek hier ter stede. Een woord van oprechte dank aan onze oud-voorzitter voor het werk voor onze Vereniging gedaan (veelal onder moeilijke omstandigheden, men denke aan de oorlogsjaren) mag hier niet ontbreken. De heer VAN THOE vertegenwoordiger van het Leidsche Studentencorps zag zich om gezondheidsredenen genoodzaakt zijn zetel beschikbaar te stellen. Het Collegium wees als opvolger aan de heer J. G. F. A. die op zo Mei als zodanig werd geïnstalleerd. De heer VAN THOE zij hier dank gebracht voor zijn enthousiaste medewerking. Moge hij spoedig weer te Leiden terugkeren ten einde zijn studie te kunnen voltooien. De periodiek aftredende leden van het bestuur de heren PELINCK en werden door de algemene herkozen. CONTRIBUTIE Kon over het verslagjaar de wel zeer lage, uit daterende, contributie worden gehandhaafd, voor is het bestuur genoodzaakt de ledenvergadering voor te stellen een geringe verhoging in te voeren. Alleen reeds het jaarboek verslindt nagenoeg de gehele contributie-opbrengst. Ook de onkosten, verbonden aan lezingen en excursies (honoraria sprekers, zaalhuur, drukwerk, porti enz.) zijn vele. Gelet op het tegenwoordige prijsniveau, zal een ieder deze helaas noodzakelijke maatregel wel kunnen billijken. LEDENVERGADERING Deze werd gehouden op 30 Januari in het Stedelijk Museum Lakenhal. Een flink aantal leden was 11

7 wezig. Na een vlotte afdoening van de agenda, tijdens welke woorden van dank werden gesproken aan het adres van de scheidende Voorzitter, Dr T. P. SEVENSMA, volgde een voordracht van ons bestuurslid, de heer BICKER CAARTEN over Het Volksleven de molens Deze met veel enthousiasme voorgedragen lezing viel zeer in de smaak. De lichtbeelden waren voortreffelijk. De heer BICKER TEN heeft deze voordracht in de loop van het jaar ook elders o.a. voor onze Zustervereniging gehouden en ook daar was het succes groot. JAARBOEKJE Dank zij de nimmer aflatende activiteit van de commissie kwam het jaarboekje (de naam jaarboek zou juister zijn om een der plaatselijke bladen te citeren) op 26 Maart reeds van de persen van de N.V. A. hoff s Uitgeversmaatschappij. De hooggespannen verwachtingen werden ook thans niet teleurgesteld. De plaatselijke pers gaf aan de verschijning ruime publiciteit. Reacties van de leden worden zelden of nooit vernomen. Het bestuur en de redactiecommissie houden zich echter te allen tijde voor op- of aanmerkingen aanbevolen. Voor het vele en belangrijke werk wordt de commissie van redactie gaarne alle hulde gebracht. LEDENSTAND zoals het jaarverslag vermeldde werd ingegaan met 1128 leden. In de loop van het verslagjaar meldden zich 77 nieuwe leden aan. Echter moet hieraan terstond worden toegevoegd, dat dit jaar een groot aantal leden, vooral dentenleden, moest worden afgevoerd wegens het niet betalen van de contributie. werd ingegaan met 1070 leden. In feite dus een achteruitgang van 58 leden, hoofdzakelijk te wijten aan de afvoering van de vele wanbetalers. Overigens zijn we met dit aantal leden niet ontevreden, maar indien allen eens willen trachten een nieuw lid te werven zal dit zeer op prijs worden gesteld. Meer leden betekent immers meer mogelijkheden. 12

8 LEZINGEN De lezing van de heer BICKER CAARTEN tijdens de algemene ledenvergadering, werd gevolgd door een voordracht met lichtbeelden over De in de Abdijkerk te Rijnsburg op 6 Maart Sprekers waren de heren BERGEN en Dr B. K. S. DIJKSTRA, beiden uit Groningen. Behalve de locale pers wijdde ook de landelijke pers hieraan aandacht. De belangstelling vele autoriteiten uit Rijnsburg en omgeving waren uitgenodigd was buitengewoon groot. Ook de Commissaris der Koningin was met mevrouw aanwezig. De gedegen en duidelijke voordrachten oogstten een groot succes. Een Leidsch tegen V? was het onderwerp van een lezing, welke de heer H. A. Bibliothecaris van de Vrije Universiteit te Amsterdam, op 24 April voor onze leden hield. Op boeiende wijze wist de heer zijn aandachtig gehoor te bepalen bij de juridische praktijk uit die dagen. Hier werd een stuk politieke geschiedenis tot levende werkelijkheid gemaakt. Ook hier weer aandacht van locale en landelijke pers. De eerste lezing in het seizoen werd gehouden door de Kolonel der Genie b.d. W. H. op 9 October. Onderwerp : Vestingbouw de Er was veel belangstelling. Het werd een leerzame avond, die velen nader tot de vestingbouw heeft gebracht. Met een groot aantal lichtbeelden verduidelijkte de heer deskundige bij uitstek zijn voordracht. Op 17 November mochten we Dr A. A. conservator van het Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten alhier als spreker begroeten. Zijn onderwerp was het Midden- Oosten. Deze voortreff lijke lezing met gekleurde lichtbeelden werd bijgewoond door een zeer groot aantal leden. Het lichtbeeldenmateriaal was prachtig. De laatste lezing in het verslagjaar werd verzorgd door de heer G. N. RENAUD, Conservator bij de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek te Amersfoort December). De heer RENAUD sprak over zijn in naar de overblijfselen van het kasteel Ter Does in de Gemeente Leiderdorp. Het werd een interessante avond

9 met uitstekend lichtbeeldenmateriaal. De opkomst van de leden was groot. Ook Leiderdorp was uitstekend vertegenwoordigd. We hopen de heer nog dikwijls als spreker te mogen begroeten. Op Mei namen leden deel aan een Onder leiding van de heer archivaris van deze stad, werd het een kostelijke middag, waaraan ongetwijfeld alle deelnemers een prettige herinnering bewaren. Een woord van dank aan het adres van de heer voor zijn buitengewoon gewaardeerde medewerking en aan het Gemeentebestuur voor de gastvrije ontvangst, mag hier niet ontbreken. Op 26 Juni volgde een de Koninklijke landgoederen De Raaphorst en Ter Horst onder de Gemeenten Wassenaar en Voorschoten. Ruim 125 leden hebben deze mooie wandeling meegemaakt. Aan het slot werd het fraaie interieur van Ter Horst bezichtigd. De weersomstandigheden waren ideaal. Op en Juli vonden Hofjes-excursies in Leiden plaats, waarvoor veel belangstelling bestond. Deze belangstelling voor de Leidse Hofjes is een verheugend verschijnsel. Ze zijn een bezoek meer dan waard; echter moeten we onze ogen niet sluiten voor de realiteit vele behoeven dringend restauratie. Moge dit zeer spoedig zijn beslag krijgen, niet het laatst in het belang van veelal bejaarde bewoners. De in 1952 voor het eerst ondernomen, werd dit jaar gehouden op Augustus. Het aantal deelnemers was gering (25). De neiging om nog eens om te keren schijnt ons nog altijd aangeboren. Had brand nog geleefd, hij zou zich beslist bij de deelnemers hebben bevonden. Het werd een mooie tocht; de heer die wederom de leiding had, gaf in alle vroegte een interessant waterstaatkundig college aan de boorden van de onvolprezen Jufferswatering bij Hoogrnade. Wie op Augustus tegen 7 uur des morgens door made is gekomen, heeft daar een aantal Leidenaars vóór een plaatselijk établissement kunnen waarnemen, uitrustende

10 van de heerlijke ochtendwandeling, genietend van een kopje koffie en de heerlijke ochtendzon. Op de terugtocht wist de heer BICKER CAARTEN de deelnemers nog verrassend mooie plekjes te wijzen. COMMISSIES De Redactiecommissie voor het Leidse Jaarboekje stelt wederom alles in het werk om de verschijning van het Jaarboekje zo vroeg mogelijk te doen plaats hebben. Jammer is het, dat Mr S. J. FOCKEMA vele jaren lid van deze Commissie, aan het einde van het jaar heeft gemeend zijn functie te moeten neerleggen. Dit mag met recht als een verlies worden beschouwd. Een woord van dank aan de heer voor het vele uitstekende werk voor deze Commissie gedaan, mag hier niet ontbreken. De Commissie voor Volkskunde was ook dit jaar weer actief en diligent. Bij het ter perse gaan van dit verslag zal het boekje, Volksleven zijn verschenen. De verzamelingen krantenknipsels, op folklore betrekking hebbend, werd aangevuld. Voorts organiseerde de Commissie twee avonden voor belangstellende leden; een op I April in de Lakenhal, waar mevr. M. C. VAN OVEN-VAN DOORN sprak over de folklore van het brood, en een ten huize van mevr. B. KERSTENS op 17 December, waar het woord gevoerd werd door de heer BICKER CAARTEN (Boerenwagenrijmen), de heer ZWERVER (Toestanden in de bakkerij voor 50 jaar) en mej. DE GRAAF (Leids dialect). Beide avonden kunnen zeer zeker geslaagd genoemd worden. In ieder geval is er uit gebleken, dat de Volkskunde in bredere kring belangstelling begint te wekken. Het aan de Vereniging,,Oud-Leiden in eigendom toebehorende huis Kloksteeg bevindt zich in uitstekende staat. Het pand werd in het voorjaar geheel geverfd. Pogingen, door de Commissie Leidsche Woonhuis ondernomen, om een gaaf wevershuis aan te kopen mochten nog geen succes boeken. CORRESPONDENTSCHAPPEN Evenals in werd van de correspondenten ook dit jaar weinig of niets vernomen. Wellicht kan in eens een

11 gemeenschappelijke bijeenkomst worden belegd van alle correspondenten met het bestuur. De burgemeester van de Gemeente de heer C. VAN WAGENINGEN, werd bereid gevonden als correspondent voor Woubrugge op te treden. RIJKSSUBSIDIE Ook voor werd een subsidie van duizend gulden toegekend, waarvoor hier een woord van dank wordt gesproken aan het adres van de afdeling O.K.N. van het Departement van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, met welk departement,,oud-leiden zulke prettige relaties mag onderhouden. RESTAURATIES De onderhandelingen met de eigenaar van het pand Oude Singel, hoek Korte Mare (zie het jaarverslag zijn tot een goed einde gebracht. Dank zij een door,,oud-leiden verleend subsidie is de afschuwelijke reclame verdwenen, terwijl beide gevels keurig werden geschilderd. De eigenaar van het pand Gerecht 8 ontving een subsidie in de kosten van het herstel van gehavende stoeppalen. In samenwerking met de Gemeente Oegstgeest zal een merkwaardige natuurstenen eeuwse put bij het kasteel Poelgeest worden gerestaureerd, terwijl de eigenaars van de panden Hoogstraat en Nieuwe Rijn I subsidie zullen ontvangen in de kosten van het opnieuw schilderen van het bekende opschrift over de Burgertrouw. Pogingen worden aangewend om te komen tot restauratie van een oud poortje aan de Vliet. Bij alle objecten werd overleg gepleegd met de Rijksdienst voor de Monumentenzorg. Voorstellen voor eventuele restauraties kunnen te allen tijde door de leden bij het bestuur worden ingediend. Zie ook het artikel in dit Jaarboekje over de Monumenten. OPGRAVINGEN De door onze Vereniging gehouden opgravingen naar de overblijfselen van het kasteel Does onder Leiderdorp 16

12 vonden hun bekroning in de lezing van de heer RENAUD op December en in het uitvoerig artikel van zijn hand, opgenomen in dit jaarboekje. De opgravingen naar het voormalig kasteel Boshuysen hebben ook in niet kunnen plaats vinden. zijn opgravingen gedaan onder de Gemeente Voorschoten naar het voormalig kasteel Ter Lips. Hierover kan nog niets worden gepubliceerd. De resultaten zijn tot nu toe bevredigend. Ten tijde van het maken van dit verslag zijn onderhandelingen gaande over een opgraving onder de Gemeente Noordwijkerhout naar de restanten van het kasteel De Boekhorst. Van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek te Amersfoort werd wederom alle mogelijke medewerking ondervonden, waarvoor hier nog eens gaarne dank wordt gebracht. De secretaris, Leiden, 4 Januari Goedgekeurd door de algemene ledenvergadering, gehouden op Januari Leids Jaarboekje 2

13 REKENING EN VERANTWOORDING Saldo Postcheque en Girodienst Amsterdamsche Bank Leiden Leidsche Spaarbank Rijks Postspaarbank Ontvangen : Contributies per giro Amsterd. Bank..... Contributie over Verkochte Jaarboekjes registers op Jaarboekjes In rekening gebrachte incassokosten Rijkssubsidie voor oudheidk. bodemonderzoek.... Terugontvangen voor restauraties Opbrengsten bij excursies Doorbetaling Terug voorschot afrekening Kastelenboek Afrekening Kastelenboek Verhuur lantaarnplaatjes Een,,Poldernamen in Rijnland Rente Amsterdamsche Bank Leidsche Spaarbank Rijks Postspaarbank f f f 9.90 f 423 2: f BALANS PE ACTIVA Postcheque- en Girodienst f Amsterdamsche Bank Leidsche Spaarbank Rijks Postspaarbank Kastelenboeken P.M Gezien en accoord: Leiden, 18 Januari A. J. VAN NIENES J. C. VAN ECK f

14 3 VAN DE VERENIGING,,OUD-LEIDEN trboekje ringen en excursies kosten Penningmeesteres aan Verenigingen ksdienst Oudheidkundig Bodemonderzoek.... paratie stoeppalen Gerecht rven muur N. Mare Olivier voor perceel Rapenburg..... orbetaling Leidsche Woonhuis gift voor Leidsche Woonhuis voor bestuurskamer mrantie inventaris bestuurskamer rtier Brouchovenhof bbel betaalde contributie retour kosten Amsterdamsche Bank ddernamen in Rijnland doorbetaling..... kosten gaven in verband met Jubileum..... do Postcheque en Girodienst , Amsterdamsche Bank Leiden , Leidsche Spaarbank , Rijks Postspaarbank f SSIVA betaalde contributies te betalen rekeningen voor bijzondere publicaties kssubsidie Vereniging f f f ari De Penningmeesteres : F. A. LE POOLE