Workshop Rijgeschiktheid en dementie. Hoe bepaalt men of iemand met dementie nog mag autorijden?
|
|
|
- Johannes de Meyer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Workshop Rijgeschiktheid en dementie Hoe bepaalt men of iemand met dementie nog mag autorijden?
2 Indeling workshop Ragnhild Davidse (SWOV): Onderzoek naar rijgeschiktheid en dementie Wiebo Brouwer (RUG/UMCG): Neuropsychologisch onderzoek bij dementie Ruud Bredewoud (CBR): De rijtest bij functiestoornissen Discussie en vragen Eindsymposium BVM, 24 november
3 Onderzoek naar rijgeschiktheid en dementie Ragnhild Davidse, senior onderzoeker Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV
4 Uw mening? Mensen met dementie zijn wel/niet in staat om auto te rijden Eindsymposium BVM, 24 november
5 Regeling eisen geschiktheid Bij een vastgestelde diagnose dementie is er altijd sprake van ongeschiktheid; bij twijfelgevallen of bij vermoeden van beginnende dementie is gericht specialistisch onderzoek geboden om in de beoordelingsprocedure het uitvoeren van een rijtest op te nemen. (d.d. november 1995) Eindsymposium BVM, 24 november
6 Commissie Brouwer (2008) Op verzoek van Alzheimer Nederland Heroverweging eisen rijgeschiktheid Redenen: Diagnose steeds vroeger gesteld Kan onnodig leiden tot inleveren rijbewijs Leidt mogelijk tot vermijden diagnose Ondermijnt goede behandeling Eindsymposium BVM, 24 november
7 Relatief risico Eindsymposium BVM, 24 november
8 Herziening Regeling eisen geschiktheid Personen met een zeer lichte (CDR 0,5) of lichte vorm (CDR 1) van dementie kunnen geschikt worden verklaard voor een rijbewijs van groep 1, met een beperking van de rijbevoegdheid tot privé gebruik. Personen met een matige (CDR 2) of ernstige (CDR 3) vorm van dementie zijn altijd ongeschikt. (wijziging d.d. 21 december 2009) Eindsymposium BVM, 24 november
9 Clinical Dementia Rating scale Schaal voor ernst van symptomen Onderverdeeld in zes domeinen (geheugen, oriëntatie, oordeelsvorming, sociaal, huishouden/hobby s, verzorging) Per domein CDR 0 CDR 3 Totaalscore gebaseerd op gemiddelde Eindsymposium BVM, 24 november
10 Regeling eisen geschiktheid Voor de bepaling van de geschiktheid van personen met zeer lichte of lichte dementie dient een rijtest met een deskundige op het gebied van de praktische geschiktheid van de desbetreffende afdeling van het CBR plaats te vinden. Het CBR heeft hiervoor een uitvoerig protocol. De geschiktheidstermijn is één jaar. In uitzonderingsgevallen kunnen personen met een zeer lichte vorm van dementie (CDR 0,5) geschikt worden verklaard voor een termijn van maximaal drie jaar. Voorwaarde is dat de positieve rijtest wordt aangevuld met een positief neuropsychologisch onderzoek. Eindsymposium BVM, 24 november
11 Onderzoek RUG-CBR-SWOV Doel: Ontwikkeling van een betrouwbare, valide en revalidatiegerichte methode voor beoordeling van rijgeschiktheid van automobilisten met dementie Eindsymposium BVM, 24 november
12 Onderzoek RUG-CBR-SWOV Doel: Ontwikkeling van een betrouwbare, valide en revalidatiegerichte methode voor beoordeling van rijgeschiktheid van automobilisten met dementie Eindsymposium BVM, 24 november
13 Motivatie onderzoek Wijziging regeling leidt tot meer testen Testprocedure moet voldoen aan maatschappelijke & wetenschappelijke eisen Belang van zelfstandige mobiliteit Eindsymposium BVM, 24 november
14 Onderzoeksmethode Criteria voor artsen Testprocedure samenstellen Neuropsychologische testen Rit in rijsimulator Rijtest praktische geschiktheid Infrastructuur opzetten Validatie testprocedure ( ) Implementatie testprocedure (2014) Eindsymposium BVM, 24 november
15 Betrokken organisaties RUG/UMCG CBR SWOV Alzheimercentra Softwarebedrijven Ministerie IenM Eindsymposium BVM, 24 november
16 Onderzoek RUG-CBR-SWOV Volgende sprekers: Wiebo Brouwer: rol v.d. neuropsycholoog Ruud Bredewoud: rijtest CBR Meer informatie: Eindsymposium BVM, 24 november
17 FITCI: Neuropsychologisch onderzoek van de rijgeschiktheid bij cognitieve functiebeperkingen en dementie Wiebo Brouwer, neuropsycholoog Hoogleraar Verkeersgeneeskunde - UMCG afdeling Neurologie - RUG vakgroep Psychologie
18 Testritprestaties bij zeer lichte en lichte dementie van het Alzheimer type (Brown et al., 2005) Percentage deelnemers met beoordeling voldoende, twijfelachtig en onvoldoende gegeven door professionele rijinstructeur (USA) Eindsymposium BVM, 24 november
19 Trail Making Test (1944) Eindsymposium BVM, 24 november
20 Testritprestaties van oudere automobilisten met - volgens de keurend arts - cognitieve functiebeperkingen (Withaar, 2000; n=90) Percentage deelnemers met beoordeling zoals gegeven door professionele deskundige (CBR testrit praktische rijgeschiktheid) Eindsymposium BVM, 24 november
21 Voorspelbaarheid prestaties op testritten Oorzaak slechte scores testritten volgens expert vooral traagheid en onvermogen om de aandacht te verdelen Uitslag testrit kan bij ervaren automobilisten die verdacht worden van cognitief verval in ruim 80 % van de gevallen correct voorspeld worden uit neuropsychologisch onderzoek perceptuele snelheid (b.v. UFOV) visueel zoeken (Trail Making Test) constructionele praxis (constructietekeningen) Eindsymposium BVM, 24 november
22 Maar.. De neuropsychologische tests zijn soms te moeilijk voor de patiëntenpopulatie, bijvoorbeeld bij taalstoornissen en verstandelijke beperkingen (voorbeeld TMB en alfabet) Er zijn vormen van ongeschiktheid die niet of niet betrouwbaar tot uiting komen in (gangbare) neuropsychologische tests, zoals persoonlijkheidsverval (vb. kinderlijk gedrag bij FTD) sommige visueel-ruimtelijke stoornissen (eigen positie in de ruimte) bewustzijnsstoornissen Betrouwbaarheid testritten niet altijd optimaal bijvoorbeeld door fluctuaties in weer en verkeer Eindsymposium BVM, 24 november
23 1-2-drive Om sterke punten van testritten en neuropsychologisch onderzoek te combineren voegden we een onderzoek in de rijsimulator toe: Het 1-2-drive protocol 1: screenend neuropsychologisch onderzoek inclusief anamnese en heteroanamnese (1 uur): bij heel goed of heel slecht resultaat is het hiermee afgelopen. 2: uitgebreider neuropsychologisch onderzoek (2 uur) Drive: rijsimulatoronderzoek (half uur) Beschreven in: Brouwer, W.H. (2006) Rijgeschiktheid van ouderen met neuropsychologische functiebeperkingen. Tijdschrift Voor Neuropsychologie, 2, p Eindsymposium BVM, 24 november
24 Clinical Dementia Rating Scale (CDR) CDR Domeinen 1. Geheugen (Memory) 2. Oriëntatie (Orientation) 3. Beoordeling en probleemoplossing (Judgement & Problem Solving) 4. Activiteiten buiten huis (Community affairs) 5. Huis & hobby s (Home & Hobby s) 6. Persoonlijke verzorging (Personal Care) GLOBALE CDR SCORE Eindsymposium BVM, 24 november
25 Drive in het landelijke onderzoek Testrit heeft drie hoofdonderdelen: Slingerrit (stuurvaardigheid en snelheidsaanpassing) Winsumrit (toepassing voorrangsregels, reactie op acuut gevaar) Snelwegrit (invoegen, inhalen, uitvoegen)
26 Drive voorbeeld: winsumrit Men rijdt over een licht slingerende provinciale weg met 5 gelijkvloerse kruisingen Gelijkwaardige kruising en simulatorbestuurder komt van rechts Gelijkwaardige kruising en simulatorbestuurder komt van links Ongelijkwaardige kruising en simulatorbestuurder heeft voorrang Ongelijkwaardige kruising en andere verkeer heeft voorrang Eindsymposium BVM, 24 november
27 Drive voorbeeld: winsumrit Stoplicht springt op oranje, vervolgens op rood; dan gaat kruisend verkeer rijden Men rijdt geregeld langs geparkeerde auto s. Een geparkeerde auto doet de richtingaanwijzer uit en rijdt plotseling weg. Er zijn steeds borden met snelheidsaanwijzingen voor 60 of 80 km/uur. Eindsymposium BVM, 24 november
28 Drive Drive maakt gebruik van projectie op vier grote schermen (240 graden) rondom een autocabine met realistische bediening (handschakeling of automaat). Geprogrammeerd met software vanstsoftware ( Draaiend op een computer netwerk Sinds kort ook aanpassingen voor motorische functiebeperkingen
29 Voorbeeld uit een test voor gevaarherkenning gebaseerd op werk van Vlakveld (SWOV) in samenwerking met het CBR Niets doen? Gas los? Remmen? Eindsymposium BVM, 24 november
30 Onderzoek rijgeschiktheid bij cognitieve stoornissen Diagnose volgens aanvraag: Beginstadium van de ziekte van Alzheimer (2006). Aspect Test Score (hoger pct. is beter) Interpretatie S-score Dementie-profiel CDR CDR=0,5 met als profielscores Geheugen: 0,5; Oriëntatie : 0,5; Beoordeling: 0,5; Activiteiten buitenhuis: 0; Huis en hobby s : 0 Persoonlijke verzorging: 0 Mild Cognitive Impairment Dementie-screening MMSE 22 Aanwijzing + 0,0 Visuele snelheid en Schuhfried AT 28 e perc. Gemiddelde prestatie + 1,5 functioneel gezichtsveld Traffic perception Visueel zoeken en Trail Making A= 45s (58e perc); B= 135 s (27e Gemiddelde prestatie + 2,5 flexibiliteit A & B perc..) Constructie Huis 2, 5p-ster 1; Kubus 2; Klok 1,5. Voldoende prestatie + 1,5 tekeningen Totaalscore=6,5 Gevaarherkenning SWOV 16/24 goed Voldoende prestatie Rijsimulator (praktische rijgeschiktheid) Slingerrit Voldoende Mogelijk voldoende Stadsrit Voldoende praktische Snelwegrit Niet afgenomen rijgeschiktheid Conclusie: Mild Cognitive Impairment (CDR 0,5) met vooral beperkingen in het geheugen. Advies: Rijgeschiktheid maximaal twee jaar afhankelijk van de uitkomst van de testrit praktische rijgeschiktheid. Groningen, W.H. Brouwer, neuropsycholoog Eindsymposium BVM, 24 november
31 Onderzoek rijgeschiktheid bij cognitieve stoornissen Diagnose volgens aanvraag: Beginstadium van de ziekte van Alzheimer (2006). Aspect Test Score (hoger pct. is beter) Interpretatie S-score Dementie-profiel CDR CDR=0,5 met als profielscores Geheugen: 0,5; Oriëntatie : 0,5; Beoordeling: 0,5; Activiteiten buitenhuis: 0; Huis en hobby s : 0 Persoonlijke verzorging: 0 Mild Cognitive Impairment Dementie-screening MMSE ,0 Visuele snelheid en Schuhfried AT 14 e perc. Laaggemiddelde functioneel gezichtsveld Traffic perception prestatie Visueel zoeken en Trail Making A= 48s (50e perc); B= 127 s (34e Gemiddelde prestatie + 2,5 flexibiliteit A & B perc..) Constructie Huis 2, 5p-ster 1; Kubus 2; Klok 2. Voldoende prestatie + 1,5 tekeningen Totaalscore=7 Gevaarherkenning SWOV 14/24 goed Matige prestatie Rijsimulator (praktische rijgeschiktheid) Slingerrit Voldoende Mogelijk voldoende Winsumrit Voldoende praktische Snelwegrit Niet afgenomen rijgeschiktheid Conclusie: Mild Cognitive Impairment (CDR 0,5) met vooral beperkingen in het geheugen. Advies: Rijgeschiktheid maximaal twee jaar afhankelijk van de uitkomst van de testrit praktische rijgeschiktheid. Groningen, W.H. Brouwer, neuropsycholoog Eindsymposium BVM, 24 november
32 Eindsymposium BVM, 24 november
33 De rijtest bij functiestoornissen Ruud Bredewoud Arts CBR
34 Beoordeling rijgeschiktheid Eigen verklaring rijbewijskeuring vrijwillige melding Vordering melding door de politie melding door een andere derde Eindsymposium BVM, 24 november
35 Eisen rijgeschiktheid Ministeriële regeling: Regeling eisen geschiktheid 2000 Groep 1 auto en motorfiets soepele eisen: mobiliteit Groep 2 vrachtauto en bus strenge eisen: professionaliteit Groep AM bromfiets en brommobiel (45 km auto) geen medisch eisen Eindsymposium BVM, 24 november
36 Effect op verkeersveiligheid Bewustzijnstoornis :plotseling diagnose gericht epilepsie, hypoglycaemie geen rijtest Functiebeperking : permanent, evt. progressief met de rijgeschiktheid interfererend waarnemen- verwerken- handelen beslissende rol rijtest Eindsymposium BVM, 24 november
37 De plaats van de rijtest Omdat bruikbare handicapschalen ontbreken, geeft het specialistisch rapport slechts informatie over de functiestoornis. De uitkomst van de rijtest bepaalt de geschiktheid Gezondheidsraad 2001 Procedure bij functiestoornissen Melding CBR Rapport specialist Rijtest Besluit Eindsymposium BVM, 24 november
38 Uitvoering van de rijtest Gratis service van CBR > deskundige praktische rijgeschiktheid Openbare weg > CBR, aanpasbedrijf, revalidatiecentrum Vaak eigen auto > tweede kans in lesauto Uitgebreide protocollen per stoornis > duur 60 minuten Eindsymposium BVM, 24 november
39 Compensatie Waarnemen kijktechnieken bioptic driving Verwerken automatische versnelling advanced driver assistance systems (ADAS) Handelen aanpassingen voertuig hulpmiddelen Eindsymposium BVM, 24 november
40 Einde Dank u voor de aandacht
41 Uw mening? Mensen met dementie zijn wel/niet in staat om auto te rijden Eindsymposium BVM, 24 november
42 Vragen? Over rijgeschiktheid bij dementie? Over het onderzoek?
CBR en rijgeschiktheid
CBR en rijgeschiktheid Helmut van der Smitte Deskundige Praktische Rijgeschiktheid Breda, 5 februari 2015 Onderwerpen 1. Het CBR kerntaken 2. Rijgeschiktheid mobiliteit: wet- en regelgeving en praktische
Rijgeschiktheid. Domus Medica 27 mei 2013 Ruud Bredewoud
Rijgeschiktheid Domus Medica 27 mei 2013 Ruud Bredewoud Wettelijk kader WVW94 Reglement rijbewijzen REG2000 Driehoek verkeersveiligheid Rijgeschiktheid Rijvaardigheid Verkeersveiligheid Rijgedrag Rijgeschiktheid
De beoordeling van de rijgeschiktheid van ouderen
De beoordeling van de rijgeschiktheid van ouderen Samenvatting Om rijgeschikt te zijn moet iemand geen ziekten en functiebeperkingen hebben die zo ernstig zijn dat ze het verkrijgen of toepassen van de
Revalidatie Autorijden
Revalidatie Autorijden Inleiding Deze informatie is bestemd voor revalidanten (en familie) die meer willen weten over het zelf weer gaan autorijden na ziekte of handicap. Meer informatie kunt u lezen in
Autorijden. na een ziekte of met een handicap
Autorijden na een ziekte of met een handicap Deze folder is bestemd voor revalidanten (en hun familie) die meer willen weten over het zelf weer gaan autorijden na een ziekte of met een handicap. Is mijn
keurend neurologen CBR update voor: Wijziging Regeling eisen geschiktheid 2000 uitgave juli
keurend neurologen uitgave juli 2018 2017 1 U ontvangt deze e-mail omdat u bij het CBR bent aangemeld als keurend internist. Via deze nieuwsbrief ontvangt u informatie die specifiek van belang is bij het
Dementie in het verkeer
Dementie in het verkeer Hartelijk welkom Ruud Bredewoud arts Hoofd Medische Zaken CBR Eric Lakenman Verkeersadviseur Politie Tanja Zevenbergen Casemanager Dementie Geriant 23 september 2013 Dementie in
Workshop dementie diagnostiek
Workshop dementie diagnostiek Bernard Prins, huisarts Medisch Centrum Gelderlandplein, lid Academisch Huisartsen Netwerk van het Vumc en Coöperatie Huisartsen in Amsterdam Zuid Karel Brühl, specialist
COGNITIEVE STOORNISSEN EN HET RIJBEWIJS
COGNITIEVE STOORNISSEN EN HET RIJBEWIJS R.A. Bredewoud*) 2008 Inleiding Het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) is vooral bekend als rijexameninstituut. Minder bekend is dat het CBR sinds 1951
Autorijden na ziekte of met een handicap
Autorijden na ziekte of met een handicap 1 Inhoud Inleiding 3 Is mijn rijbewijs nog geldig? 4 Rijvaardigheid 4 Eigen verklaring 4 Verandering gezondheid 4 Wie beslist of ik weer mag autorijden? 5 Wat is
Dagprogramma Introductie: Corien Gosker Clinical Dementia Rating: Wiebo Brouwer en Dafne Piersma Aankondiging testbatterij: Fijanne
Dagprogramma 13.30 Introductie: Corien Gosker 13.45 Clinical Dementia Rating: Wiebo Brouwer en Dafne Piersma 14.15 Aankondiging testbatterij: Fijanne Strijkert en Anja Dieterman 14.45 Pauze 15.15 Discussie
Toelichting op de OPS observatiemethode
Toelichting op de OPS observatiemethode De OPS is geen lijst met vragen die u aan de keurling stelt, maar een hulpmiddel om de keurling te observeren en te scoren op de drie gedragsdomeinen die vaak als
AutO-Mobiliteit: Veilig en verantwoord autorijden met maculadegeneratie
AutO-Mobiliteit: Veilig en verantwoord autorijden met maculadegeneratie Macula Dag, 6 april 2019, Nieuwegein Bart Melis-Dankers, klinisch fysicus Koninklijke Visio, expertisecentrum voor slechtziende en
Autorijden na een CVA of een TIA
Autorijden na een CVA of een TIA AUTORIJDEN NA EEN CVA OF TIA Het rijbewijs is voor de meeste mensen een groot goed, want het staat voor mobiliteit en vooral voor zelfstandigheid. Bij het behalen van
Het besturen van een voertuig na een TIA of beroerte
Het besturen van een voertuig na een TIA of beroerte Albert Schweitzer ziekenhuis afdeling Neurologie februari 2012 pavo 0594 Inleiding U heeft een TIA of een beroerte gehad. Waarschijnlijk wilt u weer
University of Groningen. Fitness to drive of older drivers with cognitive impairments Piersma, Dafne
University of Groningen Fitness to drive of older drivers with cognitive impairments Piersma, Dafne IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite
F. Kovács Januari 2011
Regeling CBR-rijgeschiktheidseisen F. Kovács Januari 2011 Centraal neurologische aandoeningen Het officiële document Regeling Eisen Geschiktheid 2000 over het autorijden blijft een complex en op punten
Rijgeschiktheid. St Anna Ziekenhuis Geldrop. Ruud Bredewoud, arts hoofd medische zaken CBR. 10 februari 2014
Rijgeschiktheid St Anna Ziekenhuis Geldrop 10 februari 2014 Ruud Bredewoud, arts hoofd medische zaken CBR Disclosure belangen sprekers (Potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk
Parkinson en autorijden
Parkinson en autorijden John van der Weijden Parkinsoncafé Sittard Westelijke Mijnstreek dinsdag 20 februari 2018 Programma Voorstellen Normale gang van zaken bij verlenging rijbewijs Wat te doen bij ziekte
Hersentumoren en rijbewijs. Naam: prof. dr. Jan J.Heimans Functie: Neuroloog VU medisch centrum
Hersentumoren en rijbewijs Naam: prof. dr. Jan J.Heimans Functie: Neuroloog VU medisch centrum Gezondheidsproblemen kunnen de rijvaardigheid beïnvloeden. Hiervoor zijn twee redenen: 1. Het vermogen om
Autorijden na een TIA of beroerte
Autorijden na een TIA of beroerte U heeft recentelijk een TIA of een beroerte gehad. Dit heeft gevolgen voor uw bevoegdheid om een auto, motor, vrachtwagen of bus te besturen. U mag tijdelijk geen auto
Wat is dementie? Radboud universitair medisch centrum
Wat is dementie? Bij de diagnostiek en behandeling van mensen met dementie werkt het Jeroen Bosch Ziekenhuis nauw samen met het Radboud Alzheimer Centrum in het Radboudumc te Nijmegen. We wisselen voortdurend
Autorijden en dementie
Dementie Bij u of bij uw naaste is een vorm van dementie vastgesteld. In deze folder vindt u informatie over dementie en de gevolgen ervan. Er bestaan zeer veel verschillende vormen van dementie, die elk
Focusthema: met de auto Rijvaardigheid
Focusthema: met de auto Rijvaardigheid Dra. Ariane Cuenen Instituut voor Mobiliteit (IMOB) Universiteit Hasselt Maandag 4 mei 2015 Mobiliteitsacademie Themadag: Mobiliteit, seniorproof? VSV, Mechelen Rijvaardigheid
Met een handicap veilig achter het stuur
Met een handicap veilig achter het stuur Een rijbewijs betekent mobiliteit en vooral zelfstandigheid. Maar wat als u afhankelijk bent van een rolstoel? Of een arm of been niet goed kunt gebruiken? Kunt
Mogelijkheden en beperkingen van ouderen en de rol van geavanceerde ondersteuningssystemen
Mogelijkheden en beperkingen van ouderen en de rol van geavanceerde ondersteuningssystemen Elektronica in de auto voor een veiligere mobiliteit van oudere automobilisten Samenvatting Oudere automobilisten
Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11250 20 juli 2010 Wijziging van de Regeling eisen geschiktheid 2000 met betrekking tot de geschiktheid bij doorbloedingsstoornissen
Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 2588 22 februari 2010 Wijziging van de Regeling eisen geschikheid 2000 in verband met implementatie van de richtlijnen
Autorijden na een neurologische aandoening
Neurologie en Neurochirurgie Autorijden na een neurologische aandoening www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl NEU014 / Autorijden na een neurologische
Psychologie van het ouder worden en verlengen van de zelfstandige maatschappelijke participatie van ouderen
Psychologie van het ouder worden en verlengen van de zelfstandige maatschappelijke participatie van ouderen Prof dr W.H. Brouwer, bijzonder hoogleraar verkeersgeneeskunde en neuropsychologie - UMCG afdeling
Dementie, ook u ziet het?! Hanny Bloemen Klinisch Geriater Elkerliek Ziekenhuis Helmond 22 mei 2013
Dementie, ook u ziet het?! Hanny Bloemen Klinisch Geriater Elkerliek Ziekenhuis Helmond 22 mei 2013 Hoeveel mensen in Nederland hebben dementie? 16.5 miljoen Nederlanders; 2.5 miljoen hiervan is 65+ (15%)
G e z o n d h e i d s r a a d. Aan de minister van Infrastructuur en Milieu
G e z o n d h e i d s r a a d H e a l t h C o u n c i l o f t h e N e t h e r l a n d s Aan de minister van Infrastructuur en Milieu Onderwerp : Addendum bij het briefadvies Rijgeschiktheid bij stemmingsstoornissen,
Autorijden na een CVA of een TIA
Autorijden na een CVA of een TIA AUTORIJDEN NA EEN CVA OF TIA Het rijbewijs is voor de meeste mensen een groot goed, want het staat voor mobiliteit en vooral voor zelfstandigheid. Bij het behalen van uw
Primair progressieve afasie: meer dan taal? neuropsychologie en gedrag
Primair progressieve afasie: meer dan taal? neuropsychologie en gedrag Inge de Koning, Klinisch Neuropsycholoog Erasmus MC Primair progressieve afasie: varianten - Progressieve niet-vloeiende afasie (PNFA)
Screening van cognitieve stoornissen in de verslavingszorg
Screening van cognitieve stoornissen in de verslavingszorg aan de hand van de Montreal Cognitive Assessment (MoCA-D) Carolien J. W. H. Bruijnen, MSc Promovendus Vincent van Gogh cbruijnen@vvgi.nl www.nispa.nl
Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Autorijden na TIA of CVA. rkz.nl
Patiënteninformatie Autorijden na TIA of CVA rkz.nl Het rijbewijs is voor de meeste mensen een groot goed. Het betekent namelijk mobiliteit en vooral zelfstandigheid. Onlangs heeft u een (lichte) beroerte
Via nieuwe normmens naar inclusiviteit Van nul verkeersslachtoffers een punt maken voor alle verkeersdeelnemers
Via nieuwe normmens naar inclusiviteit Van nul verkeersslachtoffers een punt maken voor alle verkeersdeelnemers Ragnhild Davidse Den Haag donderdag 1 maart 2018 De Nieuwe Normmens Er is te lang ontworpen
1 Geheugenstoornissen
1 Geheugenstoornissen Prof. dr. M. Vermeulen 1.1 Zijn er geheugenstoornissen? Over het geheugen wordt veel geklaagd. Bij mensen onder de 65 jaar berusten deze klachten zelden op een hersenziekte. Veelal
Samenstelling van een neuropsychologische testbatterij voor onderzoek naar de rijgeschiktheid van ouderen met cognitieve functiestoornissen
Samenstelling van een neuropsychologische testbatterij voor onderzoek naar de rijgeschiktheid van ouderen met cognitieve functiestoornissen Dr. M.J.A. Doumen & dr. R.J. Davidse D-2012-3 Samenstelling
Veilig mobiel bij hersenaandoeningen
Veilig mobiel bij hersenaandoeningen Prof. dr. Wiebo H. Brouwer Unit Neuropsychologie Rijksuniversiteit Groningen Universitair Medisch Centrum Groningen Rijksuniversiteit Groningen Nationaal Epilepsie
H.264339.0715. Autorijden na een beroerte (CVA) of een TIA
H.264339.0715 Autorijden na een beroerte (CVA) of een TIA Inleiding Het rijbewijs is voor de meeste mensen een groot goed, want het staat voor mobiliteit en vooral voor zelfstandigheid. Bij het behalen
Vascular Cognitive Impairment (VCI): cognitieve problemen door vaatschade. de diagnose: vasculaire dementie of vci vci poli.
Casuïstiek Man 62 eigen zaak in kantoormeubilair geheugen en concentratieklachten na TIA Vascular Cognitive Impairment (VCI): cognitieve problemen door vaatschade Geert Jan Biessels Vascular Cognitive
De rol van de behandelende arts bij de Eigen Verklaring procedure in het geval van hersenaandoeningen
Expertisecentrum Oudere Verkeersdeelnemers De rol van de behandelende arts bij de Eigen Verklaring procedure in het geval van hersenaandoeningen Deelrapport fase 1A van het onderzoek Ontwikkeling en validatie
Aan de minister van Infrastructuur en Milieu. Geachte minister,
Aan de minister van Infrastructuur en Milieu Datum: 21 augustus 2017 Uw kenmerk: IENM/BSK-2016/48892 E-mail: s.kunst@gr.nl Bijlagen: 1 Ons kenmerk: 1196614/SK/msj/006-X Telefoon: 070 340 71 70 Onderwerp:
Symposium SIG Dementie De nieuwe richtlijn Mild Cognitive Impairment
Symposium SIG Dementie De nieuwe richtlijn Mild Cognitive Impairment Jurgen Claassen Dineke Koek Geriatriedagen 09-02-2018 Behandeling en begeleiding Psychol beh Cogn revalidatie Leefstijladviezen Medicatie
Dementiediagnostiek bij migranten. Mw. Dr. C.K. Jurgens, neuropsycholoog HMC Bronovo Behandeladviescentrum Ouderengeneeskunde
Dementiediagnostiek bij migranten Mw. Dr. C.K. Jurgens, neuropsycholoog HMC Bronovo Behandeladviescentrum Ouderengeneeskunde Disclosure belangen sprekers Potentiële belangenverstrengeling Voor bijeenkomst
Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op de artikelen 111, vierde lid, en 134 van de Wegenverkeerswet 1994;
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 26390 30 september 2013 Regeling van de Minister van Infrastructuur en Milieu, van 23 september 2013, nr. IENM/BSK-2013/216736,
Geachte leden van de Vaste commissie voor Infrastructuur en Milieu,
Geachte leden van de Vaste commissie voor Infrastructuur en Milieu, Als arts die werkzaam is bij 26 thuiszorginstellingen met een totaal ledenbestand van circa 950.000, maak ik mij ernstig zorgen over
ECLI:NL:RBBRE:2005:AZ0708
ECLI:NL:RBBRE:2005:AZ0708 Instantie Rechtbank Breda Datum uitspraak 22-02-2005 Datum publicatie 24-10-2006 Zaaknummer 03/2607 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Bestuursrecht Eerste aanleg
Inhoud. Van Autorijden tot Zware Hypo s. Advies Gezondheidsraad Samenvatting advies GR. Richtlijn 2009/113/EG. Samenvatting advies GR
Inhoud Van Autorijden tot Zware Hypo s Overzicht regelgeving Overzicht criteria Overige aspecten 24 juni 2010 EADV Kennisdag Nascholing Diabetes Dr. David J. Bruinvels Criteria bij keuringen van diabetespatiënten
Rijgeschiktheid van personen met dementie
Rijgeschiktheid van personen met dementie Een advies tot herziening van de regelgeving Commissie Brouwer Groningen, 7 februari 2008 Pagina 1 van 29 1. Inhoudsopgave 1. Inhoudsopgave 2 2. Samenvatting 3
Rijvaardigheid met of na een hersentumor
Rijvaardigheid met of na een hersentumor Inleiding Een aandoening aan de hersenen kan gevolgen hebben voor uw rijvaardigheid. Deze folder is bestemd voor patiënten die een hersentumor hebben (gehad) en
Inhoud presentatie. Procedure CBR. Kerntaken CBR. Diabetes mellitus en het rijbewijs. Eigen Verklaring
Inhoud presentatie Diabetes mellitus en het rijbewijs Kerntaken CBR Procedure aanvraag rijbewijs Vorderingsprocedure Regeling eisen geschiktheid 2000 in het bijzonder art 5.2 DM Rol diabetesverpleegkundige
Rijgeschiktheid en wegrakingen
Rijgeschiktheid en wegrakingen Ronald Vermunicht medisch adviseur CBR divisie Rijgeschiktheid 20 maart 2018 Inhoud presentatie Wettelijke regelgeving Hoe te handelen? Procedure CBR Vragen en opmerkingen
Oefenboek. rijbewijs A
Oefenboek rijbewijs A examen 1 Examen 1 De antwoorden en motivaties van examen 1 vind je vanaf pagina 118. 1. Wat zijn de belangrijkste eigenschappen van motorhandschoenen? A. Dat ze warm zijn en soepel
Met een handicap veilig achter het stuur
Met een handicap veilig achter het stuur Een rijbewijs betekent mobiliteit en vooral zelfstandigheid. Maar wat als je afhankelijk bent van een rolstoel? Of een arm of been niet goed kunt gebruiken? Kun
Publiekspanel Rijkswegen Noord Resultaten peiling 5- mei 2018
Publiekspanel Rijkswegen Noord Resultaten peiling 5- mei 2018 Rijkswegen Noord 15 juni 2018 Rijkswaterstaat Noord-Nederland, de Politie eenheid Noord-Nederland en het Openbaar Ministerie Noord-Nederland
Autorijden na een beroerte
Autorijden na een beroerte Albert Schweitzer ziekenhuis Januari 2014 Pavo 1027 Inleiding U heeft pasgeleden een beroerte gehad. Als iemand een beroerte heeft gehad, gelden er wettelijke regels voor het
Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 35834 6 juli 2016 Regeling van de Minister van Infrastructuur en Milieu, van 1 juli 2016, nr. IENM/BSK-2016/132132, tot
Neuropsychologisch onderzoek
Neuropsychologisch onderzoek V1_2011 Naam cliënt: Afdeling: U hebt een afspraak op Met: U wordt opgehaald van de afdeling voor bovenstaande afspraak. Waarom een neuropsychologisch onderzoek? Een neuropsychologisch
Patient reported Outcomes in Cognitive Impairement (PROCOG)
Patient reported Outcomes in Cognitive Impairement (PROCOG) Bowman, L. (2006) "Validation of a New Symptom Impact Questionnaire for Mild to Moderate Cognitive Impairment." Meetinstrument Patient-reported
Neuropsychologie en neuropsychologisch onderzoek
Neuropsychologie en neuropsychologisch onderzoek Inleiding Neuropsychologie is het vakgebied dat de relatie bestudeert tussen gedrag en de werking van de hersenen. De neuropsycholoog stelt met een psychologisch
NEDERLANDSE SAMENVATTING DUTCH SUMMARY
NEDERLANDSE SAMENVATTING DUTCH SUMMARY Introductie De ziekte van Parkinson werd als eerste beschreven door James Parkinson in 1817. Inmiddels is er veel onderzoek gedaan naar de ziekte van Parkinson, maar
Programma Minisymposium Transportgeneeskunde. Dinsdag 16 april 2019
Programma Minisymposium Transportgeneeskunde Dinsdag 16 april 2019 9:30 Opening door de dagvoorzitter van het minisymposium Transportgeneeskunde over Breinstoring: hersenaandoeningen en hun impact op functioneren
Oefenboek. rijbewijs B
Oefenboek rijbewijs B Gevaarherkenning Elk examen/tentamen in dit oefenboek is ingedeeld zoals een theorie-examen bij het CBR. Een examen begint met 25 vragen over gevaarherkenning. Bij deze vragen wordt
GEZICHTSVERMOGEN EN VEIDZEERSVEILIGHEID
GEZICHTSVERMOGEN EN VEIDZEERSVEILIGHEID R-88-9 Dr.ir. D.A. Schreuder Leidschendam, 1988 Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV - 2 - I I I I I I I - 3 - VOORWOORD Op verzoek van het
Autorijden na een TIA
Autorijden na een TIA Inleiding U heeft pasgeleden een TIA gehad. Een TIA is een kortdurende beroerte waarbij uitvalsverschijnselen, zoals een verlamming of een spraak- en/of taalstoornis, binnen 24 uur
Dementie, regeren is vooruit zien. R. Dingenouts, specialist ouderengeneeskunde
Dementie, regeren is vooruit zien R. Dingenouts, specialist ouderengeneeskunde Dementie Dementie is een dodelijke hersenziekte Dementie = zijn geest verliezen 10 % van de bevolking ouder dan 65 jaar heeft
Autisme in het verkeer. Veerle Ross
Autisme in het verkeer Veerle Ross Vandaag Autisme? Autorijden en autonomie Autorijden is complex en doelgericht Beïnvloedende factoren van autorijden ASS in het verkeer Yes I Drive Voorwaarden Toekomst
"Recognition of Alzheimer's Disease: the 7 Minute Screen."
Seven Minute Screen (7MS) Solomon, P. R. and Pendlebury, W. W. (1998) "Recognition of Alzheimer's Disease: the 7 Minute Screen." Meetinstrument Afkorting Auteur Onderwerp Doelstelling Populatie Gebruikers
Even opfrissen... Moeilijke verkeersregels en -situaties uitgelegd. Ga wijs op weg, blijf veilig mobiel!
Even opfrissen... Moeilijke verkeersregels en -situaties uitgelegd Ga wijs op weg, blijf veilig mobiel! Ga wijs op weg, blijf veilig mobiel! Ook nu u wat ouder wordt, wilt u actief blijven. U doet Ouder
Rijbewijs B / aangepaste opleiding. al onze leerlingen hebben hun eigen verhaal...
Rijbewijs B / aangepaste al onze leerlingen hebben hun eigen verhaal... Aangepaste rij Rijschool Mercator heeft zich door de jaren heen ook gespecialiseerd in het geven van rijlessen aan mensen met motorische
PLS is een broertje van ALS
PLS is een broertje van ALS Juni 2018 Wetenschappelijk onderzoek specifiek naar primaire laterale sclerose (PLS) gebeurt slechts op zeer kleine schaal. Deze motorneuronziekte is zo zeldzaam, dat het moeilijk
De geheugenpolikliniek Snel duidelijkheid als het geheugen niet meer zo helder is
De geheugenpolikliniek Snel duidelijkheid als het geheugen niet meer zo helder is Wilma Knol, klinisch geriater en klinisch farmacoloog 5 juni 2013 De geheugenpoli in Tergooiziekenhuizen 1. Wie komt in
Rijvaardigheid na een hersenbloeding
Rijvaardigheid na een hersenbloeding Inleiding Een aandoening aan de hersenen kan gevolgen hebben voor uw rijvaardig heid. Deze folder is bestemd voor pa tiënten die een hersenbloeding hebben gehad en
Neuropsychologisch onderzoek bij ouderen. Na verwijzing door de klinisch geriater
Neuropsychologisch onderzoek bij ouderen Na verwijzing door de klinisch geriater 2 De klinisch geriater heeft u verwezen naar de afdeling medische psychologie voor een neuropsychologisch onderzoek (NPO).
18-09-2008 HOOFDDIRECTIE JURIDISCHE ZAKEN. CEND/HDJZ-2008/1325 sector AWW
Datum 18-09-2008 Nummer CEND/HDJZ-2008/1325 sector AWW HOOFDDIRECTIE JURIDISCHE ZAKEN Onderwerp Regeling tot wijziging van de Regeling eisen geschiktheid 2000 met betrekking tot de geschiktheid tot het
Op de vragen van het lid Slob over de procedures en kosten bij verlenging van rijbewijzen, kan ik u als volgt antwoorden.
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
De Verklaring van geschiktheid na een rijtest
De Verklaring van geschiktheid na een rijtest Sommige aanpassingen aan het voertuig zijn beter mondeling uit te leggen dan op papier. Onze deskundige zal dit met u bespreken. 1 Verklaring van geschiktheid
Vasculaire cognitieve stoornissen. ! concept vci! vci poli! casuïstiek. Casuïstiek. Casuïstiek. Diagnose vasculaire dementie
eigen zaak in kantoormeubilair geheugen en concentratieklachten na TIA Vasculaire cognitieve stoornissen Geert Jan Biessels & Nenne van Kalsbeek Vascular Cognitive Impairment poli UMC Utrecht is dit een
UGP-folder. Rijgeschikt: u ook?
UGP-folder Rijgeschikt: u ook? Als u met de auto rijdt, is het belangrijk dat u in het bezit bent van het wettelijk verplicht rijbewijs maar ook dat u rijgeschikt bent. Als u een ziekte of een andere beperking
Patiënteninformatie. Medische Psychologie. Informatie over neuropsychologisch onderzoek
Patiënteninformatie Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek U bent door een specialist van het ziekenhuis verwezen
Psychische versus cognitieve stoornissen
Psychische versus cognitieve stoornissen De rol van de neuropsycholoog in dementiediagnostiek Drs. M.C. Verhaaf GZ-psycholoog Klinische neuropsychologie Het bestuderen van veranderingen in cognitie en
25-11-2011. Inleiding FRONTOTEMPORALE DEMENTIE BEST PRACTICE DIAGNOSTIEK EN MANAGEMENT FTD EXPERTGROEP 2011. Ac;es FTD expertgroep
Inleiding FRONTOTEMPORALE DEMENTIE BEST PRACTICE DIAGNOSTIEK EN MANAGEMENT FTD EXPERTGROEP 2011 RolinkaRomkes KlaasJansma Waarom FTD expertgroep Ac;es expertgroep Best Prac;ce document FTD - > vormen Uitleg,
Hierbij doe ik u toekomen de antwoorden op de vragen van het kamerlid De Rouwe (CDA) over herkeuring voor een nieuw rijbewijs voor 70-plussers.
abcdefgh de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Contactpersoon Datum 16 mei 2008 Ons kenmerk VENW/DGP2008/4495 Onderwerp kamervragen herkeuring rijbewijs 70plussers
Test theorie: Autowegen en Autosnelwegen
Test theorie: Autowegen en Autosnelwegen (wordt je aangeboden door Autorij-instructie.nl) Zie de Maximum toegestane snelheid op de Nederlandse wegen van de verschillende voertuigen Test theorie: Autosnelwegen
PATIËNTEN INFORMATIE. Auto- of motorrijden met de diagnose dementie
PATIËNTEN INFORMATIE Auto- of motorrijden met de diagnose dementie Met de diagnose dementie bent u volgens de wet onbevoegd om een motorvoertuig te besturen. Omdat dementie of een vermoeden daarvan al
Je rijbewijs halen, ook als je autisme of ADHD, hebt. Het Kan!
Uitgebreid Artikel Rijles, autisme, adhd Je rijbewijs halen, ook als je autisme of ADHD, hebt. Het Kan! Inleiding Tegenwoordig kun je al starten met lessen als je 16,5 jaar bent. Iedere jongere wil wel
PROTOCOL RIJBEWIJSKEURING CBR
PROTOCOL RIJBEWIJSKEURING CBR Maart 2018 Voor de geschiktheidbeoordeling zijn bij hart- en vaatziekten van belang: de actuele lichamelijke conditie (al of geen klachten optredend bij deelname aan het verkeer),
ECLI:NL:RBSGR:2008:BD9798
ECLI:NL:RBSGR:2008:BD9798 Instantie Datum uitspraak 15-07-2008 Datum publicatie 11-08-2008 Zaaknummer Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Rechtbank 's-gravenhage AWB 07/7490 BESLU Bestuursrecht
6 e mini symposium Ouderenzorg
6 e mini symposium Ouderenzorg Aanvullende diagnostiek bij dementie in de 1 e lijn Suzanne Boot, specialist ouderengeneeskunde, kaderarts psychogeriatrie i.o. 28-09-2015 Pagina 1 6 e Mini symposium ouderenzorg
Rijsimulator onderzoek
Rijsimulator onderzoek In 2006 is de TU Delft gestart met onderzoek naar rijsimualtors in samenwerking met simulator producent Green Dino BV. De onderzoeksgroep DATA (Data Automated Training and Assessment)
MEDICIJNEN IN HET VERKEER
MEDICIJNEN IN HET VERKEER MINDER GOED RIJDEN MET MEDICIJNEN MAG IK RIJDEN MET MIJN MEDICIJN WAT KAN DE APOTHEKER VOOR MIJ DOEN BEOORDELING RIJGESCHIKTHEID BIJ MEDICIJNGEBRUIK ADVIEZEN OM VEILIG TE RIJDEN
Libra R&A locatie Leijpark. Neuropsychologisch onderzoek
Libra R&A locatie Leijpark Neuropsychologisch onderzoek Graag willen we u met deze folder informeren over de gang van zaken bij een neuropsychologisch onderzoek bij Libra Revalidatie & Audiologie, locatie
VERANDERING VAN GEDRAG: EEN PROBLEEM OF NIET? Marieke Schuurmans Verpleegkundige & onderzoeker UMC Utrecht/Hogeschool Utrecht
VERANDERING VAN GEDRAG: EEN PROBLEEM OF NIET? Marieke Schuurmans Verpleegkundige & onderzoeker UMC Utrecht/Hogeschool Utrecht GEDRAG: De wijze waarop iemand zich gedraagt, zijn wijze van doen, optreden
Aan jaren geen gebrek!
Aan jaren geen gebrek! Autorijden ondanks fysieke beperkingen Ga wijs op weg, blijf veilig mobiel! Ga wijs op weg, blijf veilig mobiel! Ook nu u wat ouder wordt, wilt u actief blijven. U doet bood- Ouder
Kijktechniek wegrijden / stoppen:
Kijktechniek wegrijden / stoppen: Wegrijden positie rechts (vrijwillig). Bijvoorbeeld ergens wegrijden na het kopen van een bloemetje. Rechts dode hoek / rechter spiegel / voor / linker spiegel / links
Patiënteninformatie. Medische Psychologie. Informatie over neuropsychologisch onderzoek
Patiënteninformatie Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek U bent door een specialist van het ziekenhuis verwezen
Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 13121 24 augustus 2010 Regeling houdende wijziging van de Regeling eisen geschiktheid 2000 met betrekking tot de geschiktheid