DE KORTE GOLF nr 1. Nederlandse Raskatten Vereniging

Transcriptie

1 DE KORTE GOLF 2012 nr 1 Nederlandse Raskatten Vereniging

2 De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 2

3 Inhoud Colofon De Korte Golf is het officieel orgaan van de Nederlandse Raskatten Vereniging. De N.R.K.V. is ingeschreven bij de K.v.K. onder nr. V Eindredacteur: Cathrienke Brandt Layout: Margaret Henderson Medewerkers: Mirjam van Dalum Babette de Jonge Alie Langras Eline Teygeler Marjolein den Toom Marquerite Vlielander Evelien van der Waa Adviseur: Dr. P.O. Gerrits Show fotograaf: Albert Reilingh Drukkerij: editoo Website: Webmaster: Margaret Henderson Copyright 2012 Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotografie, fotokopie of op welke andere wijze dan ook, zonder vooraf schriftelijke toestemming van de redactie van de Korte Golf. Plaatsing van brieven overgenomen copy vallen buiten de verantwoordelijkheid van het bestuur en de redactie van de NRKV. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen aan te passen, te wijzigen of te weigeren zonder opgaaf van redenen. Inhoud en colofon 3 Bestuur en van de voorzitter 4 Algemene Ledenvegadering PKD - Het belang van een DNA test 6 Wild Cats - het territorium 8 De grootste verschillen tussen honden 10 en katten PVH Symposium : U en Uw huisdier 11 FNK Persbericht 12 Showsuccessen 12 Titelregistratie 13 Tentoonstellingsagenda Nederland 14 Poster Wassenaar Kaalheid bij de kat 16 Dekkaterlijst 18 TIP : de katerstaart 20 formulier Aanvraag Kampioenschapregistratie 21 formulier Aanmelding lidmaatschap 22 formulier Aanvraag stambomen 23 Stamboek informatie 24 Algemene informatie en nieuwe leden 25 Kraamkamer en herplaatsing 26 Tekening Mirjam van Dalum 27 HCM 28 Kat adopteert eekhoorn 34 Verschillende vormen van agressie bij katten 35 Deadline Voor het 2ste nummer Juni 2012: 10 juni Dus alle artikelen, foto's en showsuccessen voor 10 juni naar de redactie, redactie@nrkv.info Op de voorplaat BEST OVER ALL Wassenaar 2011 Cyrosto's Syamak of Pouspardoux Perzisch Blue Exposant : Arnoldt Westmaas foto: Albert Reilingh De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 3

4 Van de voorzitter Dit jaar is zo koud begonnen dat er nog maar een paar sportieve katten een poosje naar buiten gingen, met ver beneden de min 20 graden, lagen ze heerlijk op en boven de verwarming in hun hangmatten. Inmiddels zitten ze lekker in de zon en genieten net als de andere dieren en wij van het mooie voorjaar. Voor 2012 heeft het bestuur besloten om maar een tentoonstelling te organiseren. De laatste tijd werden er, zoals op de meeste tentoonstellingen, te weinig katten ingeschreven, wat resulteerde in een verliespost op de begroting. Dit willen wij niet, dus dit jaar een show op 25 november, in het vertrouwde Wassenaar. Wij hebben u, onze fokkers en liefhebbers van raskatten nodig om de show vol te krijgen. Wij hopen dat u voor de NRKV reclame voor de show wilt maken, zet de datum vast in uw agenda. De special is deze keer voor de Siberische Katten en de Neva Masquerade, de point versie van Bestuur Voorzitter: Cathrienke Brandt Arnhemseweg BR Otterlo Tel voorzitter@nrkv.info Penningmeester: Hans Nolting Binnendijk BE Purmerend Tel penningmeester@nrkv.info Secretaris: Crista Nolting Binnendijk BE Purmerend Tel secretaris@nrkv.info Lid Algemeen: Margaret Henderson Krommenbeemd JX Eindhoven Tel: stamboek@nrkv.info de Siberische Kat. De K.G. gebruiken wij om voorlichting te geven. Iedereen begint dol enthousiast met eerst het houden van een raskat en daarna met het fokken van een nestje. Iedereen moet beginnen en iedereen moet blijven leren en lezen over hoe het met zijn/ haar ras gaat, wat betreft erfelijke defecten, gezondheid, karakter, kortom het welzijn van onze geliefde dieren. Het bestuur is heel erg blij dat in het verleden en ook nu weer specialisten in hun vakgebied bereid zijn, om een artikel speciaal voor de Korte Golf te maken. Deze keer Dr. Marjolein den Toom, Veterinaire Cardioloog in opleiding over HCM. Helaas hebben we bij de meeste rassen er al in meerdere of mindere mate mee te maken. Een duidelijk artikel met prachtige plaatjes ter verduidelijking erbij. Een interessant stuk van Rita Boerrigter over PKD. Evelien van de Waa beschrijft hoe je katten die zich kaal likken homeopathisch vaak heel goed kunt helpen. De altijd weer waardevolle Tip. Ook u mag een tip in leveren, waar andere mensen en dieren weer hun voordeel mee kunnen doen. Gedragsproblemen, agressie, helaas een veel voorkomend probleem, onder de loep genomen door Eline Teygeler, gedragstherapeute bij Tinley. Uiteraard weer een fascinerende aflevering van Babette de Jonge. Wilde Katachtigen, zoals ze behoren te leven in de natuur. Niet door particulieren te houden dieren, helaas gebeurt het wel en zijn deze pracht dieren daarvan het slachtoffer. Vroege Vogels is een geweldige actie gestart: Stop de handel in wilde dieren op Marktplaats html. Ga even naar de pc en kijk bij deze link en als u het er ook mee eens bent, teken de petitie. Tot slot: op 16 mei houden wij weer de Algemene ledenvergadering, de agenda vindt u in deze K.G. Wie weet heeft u een leuk, goed, leerzaam, grappig idee voor de K.G. of de vereniging, kom en wij gaan er samen met de aanwezigen over praten. Een fantastisch voorjaar voor u met de dieren, Cathrienke Brandt Lid Algemeen: Janneke Tanriöven Essenburg CA Dordrecht Tel turksekatten@hotmail.com Veterinair medewerker & besmettelijke ziekten: Cathrienke Brandt (zie voorzitter voor adres) De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 4

5 Algemene Leden Vergadering 2012 Algemene ledenvergadering Te houden op woensdag 16 mei 2012 om 20:00 uur in de Hilt, Hasselaarlaan 1c, Eemnes. Voorlopige agenda: 1 Opening van de vergadering 2 Goedkeuring notulen van de Algemene Ledenvergadering d.d. 11 mei Indien u er prijs op stelt de notulen voor de vergadering in te zien, kunnen deze u op verzoek worden toegezonden. 3 Bestuursmededelingen 4 Ingekomen stukken 5 Jaarverslag secretaris 6 Jaarverslag penningmeester: - Verslag kascommissie - Benoeming kascommissie Begroting Reglementair aftredend en herkiesbaar: Hans Nolting, penningmeester en Janneke Tanriöven, lid algemeen. Tegenkandidaten ten aanzien van de in de agenda vermelde kandidaat moeten schriftelijk bij de secretaris zijn ingediend, ondertekend door minstens tien procent(10%) stemgerechtigde leden en vergezeld van een bereidverklaring van de betrokken kandidaten. Indien geen tegenkandidaten zijn gesteld of niet tijdig zijn binnen gekomen, is de voordracht van het bestuur bindend. 8 Rondvraag 9 Sluiting van de vergadering. Alleen fokkerleden van de NRKV hebben toegang tot de vergadering. De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 5

6 PKD Het belang van een DNA test door Rita Boerrigter Al ruim 10 jaar ben ik inmiddels een fokker van de Brits Langhaar en vanaf het begin weet ik hoe belangrijk het testen op erfelijke ziekten is. Ons allereerste nestje bestond slechts uit 1 kitten en op een leeftijd van 9 maanden kwamen we er achter dat ze HCM had. Vanaf dat moment worden al onze katten op HCM en PKD getest, je wilt toch niet bewust een kitten fokken met deze ziekten als je dit kunt voorkomen. In de beginjaren werden mijn katten met een echo getest op PKD, dit was de gangbare methode en op een leeftijd van een jaar kon met grote zekerheid vast worden gesteld dat je kat het niet had. Helaas ben ik tot de ontdekking gekomen dat dat niet waar is. In 2005 laat ik een poes van mij dekken door een hele mooie Engelse meneer. Vooraf heb ik de moederpoes netjes laten testen op HCM en PKD, deze poes was al 3 jaar, dus die PKD test moest wel goed zitten. De kater was ook getest op HCM en PKD, zowel met echo en DNA, dus alles was goed voor een dekking. Al vanaf het moment van de bevalling loopt alles anders dan wij hadden gehoopt, de moederpoes bevalt een week te vroeg en de kittens komen te overlijden. En net als wij van deze klap herstellen gebeurt er een wondertje, er wordt een paar dagen later nog een poesje geboren. Dit poesje is onze Magic Quinty. We zijn op slag verliefd, ze is een hele mooie chocolate tabby poes en draagt het point-gen. Dit was wat we heel graag uit deze combinatie aan wilden houden, en het lijkt erop dat het geluk aan onze kant is. Quinty groeit op tot een hele mooie poes, een mooie bolle Brittenkop, lekker stevig op de poten en zeer compact van bouw, misschien wel iets te getypeerd en een gouden karakter. Als Quinty de leeftijd van 10 maanden heeft bereikt besluiten wij om haar met een DNA test te laten testen op PKD, zo heb je op jonge leeftijd al zekerheid. En dan komt de uitslag, die wil je dan niet geloven, Quinty is PKD positief. Hoe is dit mogelijk, beide ouders zijn toch negatief getest... Ontzettend geschrokken nemen we al vrij snel de beslissing, Quinty wordt een week later gesteriliseerd en we zien wel wat de toekomst brengt. Van allerlei kanten krijgen we nog advies om die DNA test ook nog maar ergens anders te doen, of toch niet een echo, dit kan toch niet kloppen. Echter wij hebben zulk iets van, als er nu positief uitkomt en uit een andere test negatief, wat is dan het juiste antwoord. Als haar moeder op 3 jarige leeftijd negatief uit de test komt, hoe zal dat dan bij Quinty zijn. Nee, we gaan geen risico s nemen, geen second opinion, we gaan gewoon van Quinty genieten als onze lieve mooie knuffel. We nemen ons voor haar op 5 jarige leeftijd een echo te laten ondergaan en naar de toestand van de nieren te kijken, als ze het heeft dan moet het dan toch wel echt duidelijk zijn. Ondertussen zijn we 6 jaar verder en tot een half jaar geleden hebben we niets gemerkt aan Quinty. Die echo kwam er ook maar niet van, ze was fit en vrolijk, ach dat komt wel. Ik ben ook zeer vaak met haar naar shows geweest waar ze meestal de prijs van de beste castraat in de wacht sleepte en zelfs een keertje de mooiste Brits Langhaar op show. Ik mocht dan niet met haar gefokt hebben, toch was ze mijn trots, mijn kleine knuffel. Het afgelopen half jaar merkte ik aan haar dat er toch iets niet goed was, haar mooie stevige vacht was niet zo vol als anders, was dof en voor mijn gevoel was ze ook afgevallen. Op haar zesde verjaardag besluiten we haar maar een echo voor de nieren cadeau te doen. Als eerste laten we haar testen op HCM en die resultaten waren uitstekend, voor een 6-jarige kat waren dat zeer lage waarden. En dan komt de PKD echo, eerst de linkernier maar, nou daar hoefde je geen expert voor te zijn, deze zat vol met cystes De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 6

7 waarvan er eentje heel erg groot was. Een duidelijk verhaal dus, hoe kon het dan dat haar moeder op 3 jarige test toch negatief getest werd? Dat antwoord kregen we met de rechternier, dit was namelijk een schone nier. Er zaten 2 cystes op, en omdat we wisten waar we naar moesten zoeken en dat ze er moesten zijn konden we ze vinden. De radiologe was ook zeer verbaasd, dit was niet een nier van een 6-jarige kat met PKD, als deze nier als eerste was gescreend was er echt een mogelijkheid dat de beide cystes over het hoofd waren gezien. Ze vielen niet binnen de meetmarges van de apparatuur, ze waren namelijk zo klein dat ze niet opmeetbaar waren. De radiologe gaf ook aan dat de PKD echo ooit ontwikkeld was voor de Pers, met deze methode kon op 1 jarige leeftijd met grote zekerheid aangetoond worden of een pers PKD heeft. Later is deze methode ook toegepast op andere rassen, in de veronderstelling dat de test even betrouwbaar was voor deze rassen. Nu had ik dus een kat gehad die op 3 jarige leeftijd negatief getest was en ze had ook wel het idee dat Quinty er waarschijnlijk op jongere leeftijd ook wel doorheen gerold was, dat er dan ook niets te zien was. Zou het zo kunnen zijn dat andere rassen mogelijk niet betrouwbaar met een echo op PKD getest konden worden? Zit er iets in hun genen waardoor de ziekte zich langzamer ontwikkelt dan bij de Pers? Dit blijft natuurlijk speculatief, daar zou eerst wetenschappelijk onderzoek voor nodig zijn om het te kunnen bevestigen. Gebaseerd op deze 2 katten stelde ze wel dat het zeer verstandig is om voor PKD de DNA test te doen bij katten en altijd een echo controle voor de overige ziekten, zoals CIN, uit te laten voeren. Bij Quinty en de moederpoes was de echo niet betrouwbaar, dus hoe staat het dan bij andere katten? Nu doe ik dit al sinds we weten dat Quinty PKD positief is getest, maar ik wil dit ook anderen adviseren. Ik heb het levende voorbeeld in huis waarom. En hoe gaat het nu met Quinty? Haar vacht is nog steeds niet wat hij moet zijn en ik ben bang dat dat ook nooit meer zo gaat worden. Het is niet zo dat ze een slechte dunne vacht heeft, maar iedereen die haar kende weet hoe haar vacht altijd was, het schoolvoorbeeld van hoe een vacht bij een Brits Langhaar zou moeten zijn. Hij is nu wat dunner en niet meer crispy. Maar als dat haar enige klachten van dit moment zijn dan zij het zo. Quinty wordt nu elk half jaar gecontroleerd op haar nierfuntie door bepaalde waardes in het bloed te testen. Zo kunnen we zien waarop ze het punt bereikt dat ze echt ziek wordt. Ze heeft het geluk dat ze nog een hele goede nier heeft, die hopelijk nog heel lang goed werkt. Haar creatinine waarde is wel iets verhoogd, maar niet zeer hoog. Ze zou eigenlijk op dieetvoer moeten, maar daar haalt ze haar neus voor op. We laten het maar zo, we gaan gewoon genieten van haar zo lang ze er nog is en hopelijk is dat nog heel lang. De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 7

8 natuurlijke leefomgeving snap je goed dat ze na al hun dagelijkse taken eindelijk de rust nemen om urenlang te slapen. Deze taken ontbreken veelal in gevangenschap waardoor men voor een ander soort verrijking moet zorgen. Tijgers markeren hun territorium met urine. Via de markering met urine kunnen mannetjes ook merken wanneer vrouwtjes in de vruchtbare periode van hun cyclus zijn. Wild cats : het territorium Als we het hebben over plassen, poepen en sproeien bij wilde katten, dan gaat het niet alleen over vieze praatjes, maar over belangrijk en functioneel gedrag van deze dieren. Even simpel gesteld kun je zeggen dat het sproeien van bijv. tijgers een belangrijk onderdeel vormt in het behoud van deze diersoort. Als onze huistijgers dit gedrag vertonen, zullen de meeste baasjes niet blij zijn, maar eigenlijk is het ook bij huiskatten een middel van communiceren. I.p.v. boos te worden, zou men zich moeten afvragen wat de kat hiermee wil zeggen. Een territorium van een Siberische tijger kan wel 3000 km² groot worden. Het omvat de beide oevers van de rivieren Amoer en Oessoeri in de Russische Primorski en Krajs Chabarovsk. Ook in India hebben wij gezien dat de tijgers veel ruimte nodig hebben om te leven. Ruimte wat er vaak niet meer is doordat de menselijke bevolking blijft groeien en er steeds meer ruimte van de wilde dieren afgepakt wordt. India was begin deze eeuw één grote jungle waar de tijgers vrij doorheen konden bewegen. Ze konden grote afstanden afleggen op zoek naar prooidieren en soortgenoten om mee te paren om zo een gezonde populatie in stand te houden. Dit zonder gestoord te worden door mensen en ook de conflicten met mensen waren er veel minder dan vandaag de dag. Om te kunnen overleven hebben tijgers tot 10 kg per dag aan voedsel nodig, waarna hij enkele dagen zonder voedsel kan. De tijgers moeten nu leven op kleine eilandjes, ofwel in de beschermde reservaten. Tijgers hebben Enkele leuke plasweetjes betreffende wilde katten is dat ook kleine wilde katten, zoals caracals en servals, zich het plassen op een kattenbak eigen kunnen maken. Het sproeien kun je bij de meeste kleine wilde katachtigen echter niet afleren. Geschikte huisdieren zullen ze dus nooit worden. Cheeta's zijn op veel manieren anders dan de kattige soortgenoten. Zo kunnen zij bijvoorbeeld hun nagels niet intrekken, zoals alle andere katten, op de Platkopkat na, dat wel kunnen. Ook hun plasgewoonten zijn erg afwijkend. Zijn de meeste katten vies van hun eigen plas of behoeften, bij cheeta's, die wel eens in huis slapen, is waargenomen dat zij gewoon in hun eigen plas blijven liggen. Het weegt waarschijnlijk niet op tegen alle moeite die gedaan moet worden om op te staan en elders een plas te doen. En dit is dan het snelste landdier en de meest succesvolle jager onder de grote katten. Zo zie je maar. Tijdens het volgen van wilde tijgers in India hebben wij gezien hoe een tijger zich werkelijk gedraagt, hoe groot een territorium kan zijn en wat hij of zij doet om dit territorium veilig te stellen tegen indringers. We zien dan dat tijgers, maar ook de andere wilde katten zoals bijvoorbeeld leeuwen, helemaal niet zo lui zijn als altijd van hen gedacht wordt. Sterker nog, bij het volgen van deze katten in hun Een mannelijke tijger legt dagelijks hele afstanden af in zijn territorium op zoek naar prooidieren en soortgenoten. De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 8

9 echter meer ruimte nodig en treden vaak buiten de reservaten met alle gevolgen van dien. Soms worden wilde tijgers door mensen overgebracht naar een ander reservaat, waar weinig tot geen tijgers meer zijn door stroperij in illegale jacht. Zo werd een mannelijke tijger verhuisd van het reservaat Kanha naar Panna in India. Deze tijger was echter gauw na de verhuizing verdwenen. Hij dook niet lang daarna weer op in Kanha, waar hij vandaag kwam. Een tijger kan in drie weken tijd met gemak 1000 km afleggen. Een tijger blijft, afhankelijk van de voedselvoorraad, soms jarenlang in een vast territorium. Ze markeren dat territorium met urine, en krabben aan de bomen. Mannelijke territoria overlappen elkaar nooit, vrouwelijke daarentegen wel. Tijgers houden vijanden buiten op plaatsen waar hij het nodig acht, zoals een grote voedselbron, of een stuk grond dat tevens aan een vrouwtje behoort. Andere mannetjes en vrouwtjes kunnen wel het gebied van een tijger doorkruisen, zolang ze er maar niet blijven. Doen ze dit wel, dan zal de tijger tot het uiterste gaan om zijn territorium tegen deze indringers te beschermen. Gevechten tussen tijgers kunnen zo heftig zijn dat de dood er soms op volgt. Door te krabben op bomen, of door het markeren met urine laat een vrouwtje weten dat ze klaar is om te paren. Het vrouwtje is vruchtbaar gedurende 7 dagen. Het mannetje en het vrouwtje paren meerdere keren, daarna verlaat het mannetje het vrouwtje en gaat hij opnieuw op zoek. Twee - vier blinde jongen worden geboren na 95 tot 112 dagen. De moeder blijft de eerste weken altijd bij haar jongen. Na twee maanden wordt de melkproductie bij de moeder verminderd, en eten de jongen al vlees. Tegen een maand of zes kunnen de jongen al jagen. De welpen zijn zelfstandig na hun eerste jaar, een jaar later kunnen ze al grote prooien doden. Na 3 tot 5 jaar verlaten ze hun moeder om een eigen plaats te veroveren. De dochters blijven vaak vlakbij het territorium van hun moeder en niet zelden verjagen zij hun moeder om zelf het territorium in te nemen. In Rusland waar het territorium groot is maar de populatie tijgers klein, hebben de mannetjes en vrouwtjes vaak problemen elkaar te vinden. Dit is nadelig voor het behoud van de soort, want de Siberische tijger, ook wel Amurtijger genoemd, wordt ernstig met uitsterven bedreigd. Het markeren van een territorium bedolven onder een dik pak sneeuw gaat ook extra moeizaam. Copyright: Babette de Jonge Websites: / Jonge serval. Caracal, Zuid Afrika. De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 9

10 - Katachtigen kunnen springen en klimmen, waardoor ze meer opties hebben in hun jacht naar eten of wanneer ze zich bedreigd voelen. Honden hebben meer hun kudde nodig om efficiënt te jagen. Dat verklaart ook waarom ze agressiever reageren wanneer ze zich bedreigd voelen. - Een hond is een carnivoor, het is een voornamelijke vleeseter, maar kan ook, indien nodig, op plantaardige stoffen alleen overleven. Katten hebben vlees nodig, anders sterven ze. Cheeta op de uitkijk op een termietenheuvel, Zuid Afrika. De grootste verschillen tussen honden en katten Omdat honden en katten de voornaamste gezelschapsdieren zijn, ze allebei op vier poten wandelen en een vacht hebben, denken velen dat ze meer op elkaar lijken dan werkelijk het geval is. Daarom leggen we de tien grootste verschillen tussen de twee uit. - Honden kun je trainen, soms zelfs al in enkele minuten, om basiscommando's als 'kom' en 'zit' uit te voeren. Katten daarentegen zullen veel minder snel een bevel opvolgen. - Wilde honden vangen hun prooi door ze te vermoeien door hen achterna te zitten, ze kunnen goed lange afstanden afleggen. Katten vangen hun prooi door hen te verrassen, het zijn eerder sprinters. - Vasten is gevaarlijk voor katten, een crashdieet kan zelfs dodelijk zijn voor hen. Ze verbranden hun vetreserve niet efficiënt als energiebron. Honden kunnen dit veel beter, daarom kunnen ze veel langer zonder voedsel. - Katten kunnen hun klauwen intrekken zodat ze scherp blijven. De klauwen van honden zijn stomp omdat ze voortdurend in contact komen met de ondergrond. - Een hond kan ongeveer iets gedurende vijf minuten onthouden, de herinneringen van een kat blijven tot 16 uur hangen. Bron : Het Laatste Nieuws van 29/11/ Je kunt katten onmiddellijk zindelijk maken met een kattenbak. Er komt zelfs geen training aan te pas, het is hun instinct. Bij de meeste honden duurt het heel wat langer, sommigen leren het zelfs nooit helemaal. - Een hond is een sociaal dier, ze willen in een kudde leven. Katten zijn veel individueler. Ze zijn meer gehecht aan hun territorium dan aan baasjes of soortgenoten. - Wat het gebit betreft: honden hebben 42 tanden, katten slechts 30. De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 10

11 De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 11

12 FNK persbericht februari 2012 European Cat Fanciers Limbra Cat Club Nederlandse Kattenfokkers Vereniging Nederlandse Langhaarkatten Vereniging Nederlandse Perzenvereniging Nederlandse Raskatten Vereniging Nederlandse Vereniging van Kattenvrienden Neocat NKU-SARA SAINT pro Cat WERELDKAMPIOEN De FNK heeft besloten in navolging van de ons omringende landen de titel Wereldkampioen / Wereldpremior in te voeren: Champion du Monde / Premior du Monde. Datum van ingang: 1 augustus Deze titel kan uitsluitend behaald worden door katten die reeds de titel Gr.Eur.Ch. of Gr.Eur.Pr. hebben. Om deze titel te krijgen moet een kat 4 certificaten (CACM of CAPM) behalen in 3 verschillende landen bij 4 verschillende keurmeesters, waarvan minimaal 1 keurmeester van buiten Europa. Een show waarop een keurmeester van buiten Europa katten keurt, krijgt de toevoeging Wereldshow. Dat wordt tevens op de showagenda vermeld. FIFe-certificaten NIET MEER ERKEND Er zijn geruchten in omloop dat deze regel is afgeschaft. Dit is pertinent onjuist. Certificaten behaald op een show van een vereniging bij de FIFe aangesloten, zijn niet erkend bij alle bij de FNK aangesloten verenigingen. Als daar verandering in komt wordt dat op de site van de FNK bekend gemaakt en via een persbericht in het verenigingsorgaan van de aangesloten verenigingen. Secretaris FNK Siska de Boer Stuur uw showsuccessen, samen met een of meer Showsuccessen foto's van de kat, naar redactie@nrkv.info. Ch.Felistars Chevi Amal, poes, Ragdoll seal point bicolor, eigenaar Nienke Tersteeg Wassenaar (NRKV), : Best in Variëteit en Best in Show. Cloppenburg(D) (Freesenkatzen ev), : Best in Show. Yeni Van Kedi von Alexis, poes, auburn /white, odd /eyed, eigenaar Anke Baks. Duisburg-Homberg(D) (1. ITAVC e.v), : BIS, BOB en BOA tijdens special Turkse Van / Turkse Angora. De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 12

13 Titelregistratie t/m 11 maart 2012 Showsuccessen (vervolg) Kampioen Duchesse from Julecase Castle, poes, Maine Coon black smoke. Eigenaar M IJmker. Conikacoon Magic Blue Adonis, kater, Maine Coon blue smoke. Eigenaar J V den Broeder. Xaverius Revlon, kater, Noorse Boskat black amber tabby spotted. Eigenaar Daisy Zijlstra. Shining Abel de Viervoeter, kater, Noorse Boskat blue tabby mackerel /white. Eigenaar Daisy Zijlstra. Shining Abigail de Viervoeter, poes, Noorse Boskat blue amber silver tabby blotched /white. Eigenaar Daisy Zijlstra. Yaromir Volzhskaya Krasa, kater, Siberische Kat black golden tabby blotched. Eigenaar Jan Sip. Solsibs Karelin Enzovich *S, kater, Siberische Kat black silver tabby blotched. Eigenaar Jan Sip. Tinkabel van Sippenstein, poes, Siberische Kat black tortie silver tabby mackerel. Eigenaar Jan Sip. Fijnaart (NKFV) : From Julecase Castle Duchesse, poes, Maine Coon black smoke: Best in Variëteit; Bijoux van Rimaky, poes, Maine Coon blue silver tabby blotched: NOM Best in Show. Eigenaar Maureen IJmker. Internationaal Kampioen Jestro Felino van Rimaky, kater, Maine Coon blue silver tabby blotched. Eigenaar M IJmker. Felistars Chevi Amal, poes, Ragdoll seal point bicolor. Eigenaar Nienke Tersteeg. Internationaal Premior Havvanur's Little Miss Lollipop, poes, Turkse Angora white /amber eyed. Eigenaar Yvon Beentjes-Veenendaal. Heeft Uw kat een titel behaald? Dan kunt U samen met de titelregistratie, maar kan ook later nog, zo'n prachtig lint bestellen! Slechts 10,-- inclusief verzendkosten. De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 13

14 20-05 NVvK HOOGVLIET, Sporthal Hoogvliet alle rassen; specials : Brits Korthaar, Brits Langhaar, Perzisch langhaar inschrijfbureau: Ella Kalle, Helmstraat XJ Hellevoetsluis, tel: inschrijfbureau@n-v-v-k.eu NVvK DORDRECHT, Reeweghal alle rassen; specials : Maine Coon, Bengalen, Ocicat, Egyptische Mau inschrijfbureau : Ella Kalle, gegevens zie show Hoogvliet NKU-SARA ism rasclub SARA ROTTERDAM, AHOY HALLEN alle rassen inschrijfbureau: C. Maris, Zandsteenlaan TN Groningen, tel: inschrijfburo.nkusara@yahoo.com Neocat NIJMEGEN, Jan Massinkhal alle rassen; special: Siamees, Oosters Korthaar Inschrijfbureau Neocat Prinsenstraat 18, 5109 TJ 's-gravenmoer tel: , fax: Inschrijfb@neocat.demon.nl SaintproCat locatie nog niet bekend Inschrijfbureau SaintproCat Tanja Apeldoorn, Noorderbocht DA Ens, tel: inschrijfbureau@saintprocat.nl NPV MIERLO, Sporthal de Weijer alle rassen inschrijfbureau: Els van Wezel, Merijntje Gijzenstraat BP Nieuw Vossemeer, tel: j.van.wezel2@kpnplanet.nl FIFE SHOWS uit F.N.K. Persbericht februari 2011: Met ingang van 1 september 2011 worden de certificaten voor titels, die zijn behaald op een show georganiseerd door een vereniging die aangesloten is bij de FIFe niet meer erkend. Dit geldt niet alleen voor Felikat, Mundikat, 1.DEKZV en FBE = Felis Belgica, maar voor alle bij de FIFe aangesloten verenigingen. Tentoonstellingsagenda Nederland NLKV SLIEDRECHT, Sportcentrum De Lockhorst alle rassen Inschrijfbureau NLKV Henk en Janny Geelen, Steenbok EJ Hellevoetsluis, tel: dutchjoy@planet.nl NKFV ZUTPHEN, Hanzehal alle rassen Inschrijfbureau NKFV, Marion Smit Postbus 38137, 6503 AC NIJMEGEN tel: ( uur) inschrijfbureau@nkfv.nl Neocat rasclubs locatie nog niet bekend KH + verwante HLH Inschrijfbureau Neocat gegevens zie show Nijmegen LIMBRACat WAALRE, Cultureel Centrum 't Hazzo alle rassen; special : eigen fok (zonder titel) Inschrijfbureau LimbraCat E. Vijfvinkel, Wingerdstraat AH Heythuysen, tel: 0(031) emvijfvinkel@kpnplanet.nl NRKV WASSENAAR, De Schulpwei alle rassen; special : Siberische Kat, Neva Masquerade Inschrijfbureau NRKV Henk en Janny Geelen, Steenbok EJ Hellevoetsluis, dutchjoy@planet.nl ECF DELFT, Sporthal Brasserskade alle rassen Inschrijfbureau ECF, S Esmeijerplein AP Rotterdam, tel/fax: inschrijfbureau@ecf-nl.com De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 14

15 De Nederlandse RasKatten Vereniging Show Wassenaar 25 november 2012 Special : Siberische Kat en Neva Masquerade De Schulpwei, Dr Mansveltkade 1, 2242 TZ Wassenaar Online inschrijfbureau : Heeft u geen computer: Inschrijfbureau shows en voor alle vragen Henk en Janny Geelen Steenbok EJ Hellevoetsluis Tel: dutchjoy@planet.nl Indien u een extra kooi voor meer ruimte voor uw kat (ten) wilt hebben, overleg met het inschrijfbureau. Een extra kooi kost 15,00. De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 15

16 Kaalheid bij de kat In mijn praktijk krijg ik regelmatig katten op consult met kaalheid als probleem. Dat zijn mijn geval altijd Europese kortharen geweest, maar ik begreep van de voorzitter, dat het ook onder raskatten voorkomt. Deze keer wil ik daarom aandacht besteden aan het probleem van kaalheid. Wat zijn de oorzaken en wat is er aan te doen. Wat is de oorzaak van de kaalheid? Net als bij iedere andere klacht is het heel belangrijk om eerst de (mogelijke) oorzaak te achterhalen. In het geval van kaalheid kunnen de mogelijke oorzaken worden opgedeeld in twee grote groepen: 1. aangeboren / erfelijke vormen van kaalheid. 2. verkregen kaalheid. De tweede groep, verkregen kaalheid, is zelf ook weer verder op te delen in twee groepen: 2A: kaalheid zonder ontstekingsverschijnselen van de huid. In deze groep zitten de hormonale aandoeningen en immuun aandoeningen 2B: kaalheid met ontstekingsverschijnselen. In deze groep zitten alle infecties (bacteriën, schimmels, parasieten), trauma, allergieën, tumoren en vergiftigingen. 3. Een aparte categorie is kaalheid, veroorzaakt door de kat zelf, door overmatig poets gedrag: het psychogeen (= vanwege een psychische reden) kaal likken / bijten / plukken. Met name deze dieren komen vaak voor een homeopathisch consult. Heel belangrijk hierbij is dat er eerst goed gekeken is of er geen andere oorzaken aanwezig zijn, die de kaalheid veroorzaken, zoals: parasieten, infecties, allergieën, immuun aandoeningen of hormonale klachten. Als een van deze oorzaken aanwezig is moet die eerst behandeld worden. Homeopathie als behandeling van psychogeen kaal likken Ik wil nu verder ingaan op het psychogeen kaal likken en de mogelijkheden van de homeopathie om hier iets aan te doen. Bij het homeopathische consult is de anamnese (= vraaggesprek) heel uitgebreid. Zeker bij klachten met een psychische oorzaak wil je zoveel mogelijk informatie van de eigenaar over hoe de kat omgaat met verschillende situaties. We weten inmiddels, dat er vele zaken zijn, waar katten last van kunnen hebben. Iedere kat uit zijn onvrede / onmacht met de situatie op een andere manier. Een aantal katten zal reageren door in huis te gaan plassen, andere katten worden agressief naar soortgenoten en/of mensen en een aantal katten zal zichzelf kaal gaan likken / bijten / plukken. Het kaal likken is dus slechts een uiting van onvrede. Van cruciaal belang voor de keuze van het juiste homeopathische middel is, om er achter te komen waar de kat last van heeft en hoe de eigenaar dit aan de kat merkt. Door de volgende vragen te stellen krijg je een goed beeld van de kat: - Is de kat het enige dier in huis? - Hoe gaat het om met de andere dieren in huis? zijn het vriendjes, wassen ze elkaar, spelen ze samen, leven ze naast elkaar of zijn het gezworen vijanden? - Mag de kat naar buiten? - Komt hij daar ook andere katten tegen? En hoe gaat hij daar mee om? Mept hij ze de tuin uit, speelt hij met ze of is hij bang en vlucht naar binnen? - Hoe is de gezinssamenstelling in huis? Twee volwassenen die voltijds werken of een gezin met jonge kinderen? Is de kat nog speciaal aan iemand gehecht? - Heeft de kat een eigen veilige plek in huis, waar hij zich kan terug trekken? - Is er recentelijk iets ingrijpends gebeurd in het leven van de kat? Is een ander dier misschien overleden, iemand uit huis gegaan of een baby geboren? - Een verhuizing / verbouwing achter de rug? Is de straat opgebroken geweest, met veel lawaai? - Is het een kat die graag veel aandacht wil en het nu door omstandigheden minder aandacht krijgt? Werk, gezinsuitbreiding of vakantie? Na de homeopathische anamnese heb je als het ware een plaatje van het dier met al zijn kenmer- De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 16

17 meestal niet. Dit is typisch voor Ignatia: ze uiten hun verdriet in stilte, dus als de eigenaar er niet is of niet in de buurt is. De Hyoscyamus kat Qua type is dit echt een andere soort kat. Het zijn praatjes makers. Dit zijn de katten die hele verhalen kunnen houden. Ze zijn graag in het gezelschap van mensen. Dat kunnen vertrouwde mensen zijn, maar ken. Dan moet je gaan kijken welk homeopathisch middel hier het beste bij past. Twee homeopathische middelen die vaak bij deze klacht ingezet worden zijn Ignatia amara en Hyosccyamus niger. Beide middelen passen bij het overmatig likken / plukken / bijten, maar qua beeld van de kat zijn er duidelijke verschillen tussen deze twee middelen. De Ignatia kat Katten die bij Ignatia passen zijn heel duidelijk in wanneer ze geaaid willen worden, namelijk alleen wanneer zij dat willen. Deze katten vermaken zich prima alleen. Maar op gezette tijden willen ze aandacht van hun eigenaar. Ook zijn ze vaak erg gehecht aan één persoon. Van deze persoon accepteren ze het meest ( langer aaien / borstelen). Als deze persoon niet thuis is, zijn ze vaak wat meer op zich zelf. Van vreemden in huis moeten ze niet zoveel hebben. Ook drukte en harde geluiden vinden ze niet prettig. Naar buiten gaan is iets waar Ignatia katten van houden. Zelfs als het regent kunnen ze uren buiten zijn. Ignatia katten zijn hele schone katten: ze wassen zich vaak en uitvoerig. Wat eten betreft scoort kaas het hoogst. Klachten ontstaan door verdriet: bijvoorbeeld de dood van een ander dier in huis, vertrek van een van de gezinsleden, vakantie van de eigenaar, minder thuis zijn van de eigenaar door werk. Beeld : ze gaan zichzelf kaal likken, bijten of plukken. De eigenaar merkt aan het dier vaak alleen maar dat er een kale plek ontstaat. Soms liggen er her en der in huis plukken haar. Maar het actief likken, bijten of plukken door de kat ziet de eigenaar vreemden zijn ook goed. Deze katten komen bijvoorbeeld wel kijken als de oppas het eten neerzet en willen graag aangehaald worden. Ze kunnen heel jaloers zijn op andere dieren in huis of op andere mensen in huis, als die aandacht krijgen van de eigenaar. Ze kunnen dan echt lelijk doen. Verder zijn het dieren die snel naast de bak gaan plassen/ poepen en zich daar ook niet voor schamen. Ze doen het gerust voor je neus. Bij Hyoscyamus is er niet een eenduidig beeld waardoor de klachten ontstaan: het kan verdriet zijn, maar ook jaloezie. Of een andere reden waardoor ze uit balans zijn geraakt. Beeld: de kat is heel fanatiek bezig met likken / bijten / plukken, ook als de eigenaar in de buurt is, ze zijn niet te stoppen. Conclusie Op basis van deze twee middelen (en er zijn wel een paar duizend homeopathische middelen) moet het u al duidelijk zijn geworden, dat er helaas niet een middel bestaat dat ingezet kan worden bij kaalheid door een psychische oorzaak. Het middel moet niet alleen bij de klacht passen, maar ook bij de kat. Het is dan ook zaak om bij deze klacht niet zelf te gaan rommelen met homeopathie, maar een deskundige dierenarts op te zoeken. Voor een homeopathisch werkende dierenarts bij u in de buurt kunt u kijken op de website van de Studiegroep Complementair werkende Dierenartsen van de KNMvD : Evelien van der Waa, homeopathisch werkend dierenarts te Houten De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 17

18 Dekkaters Ragdoll Ragdoll cream point (RAG e 33) Ragdoll blue point bicolor (RAG a 03 33) Ivan Amidamaro geboren: Vader: Odin of Coolwater (RAG e 04 33) Moeder: Hope van de Chabeja's (RAG a 03 33) FeLV, FIV, HCM, PKD negatief Vereiste testen: FeLV en FIV negatief Eigenaar: Cattery To-ista Christa Zomerdijk Tel: catterytoista@gmail.com Website: Hamlet von Bilk geboren: Vader: Joshua van Tobiedoll (RAG a 04 33) Moeder: Int.Ch.Carambouli's Nakita (RAG f ) negatief PKD, HCM MYBPC3 (DNA) Vereiste testen: FeLV+FIV negatief Eigenaar: Henny Arts, tel: Hennyarts@online.nl Website: Ragdoll seal point bicolour (RAG n 03 33) Diesel van de Binnendijk geboren: Vader: Limburg Ragdoll Sir Spencer (RAG n 04 33) Moeder: Yankeecats Marsmallow (RAG n 03 33) HCM, PKD negatief vereiste testen: FeLV+FIV negatief Eigenaar: Marina de Vries tel: / m.vries148@chello.nl Website: Ragdoll lilac point (RAG c 33) Zenzidolls Maurits van Oranje geboren: Vader: Lonerock Choco Prince (RAG b ) Moeder: Rosevalleyrags Jildou (RAG b 33) negatief PKD, HCM MYBPC3 (DNA) Vereiste testen: FeLV+FIV negatief Eigenaar: Henny Arts, tel: Hennyarts@online.nl Website: De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 18

19 Ragdoll seal point (RAG n 33) Van Bever Ragdoll Leopold geboren: Vader: W.Ch.Puccini de Saya San (RAG n 03 33) Moeder: W.Ch.Sempre Chocolate Cocoa (RAG b 33) negatief PKD, HCM MYBPC3 (DNA) Vereiste testen: FeLV+FIV negatief Eigenaar: Henny Arts, tel: Hennyarts@online.nl Website: Dekkaters Brits Brits Korthaar lilac (BRI c) Jinx van het Boeskooltje geboren: Vader: Gr.Int.Ch.Pam's Felix (BRI e) Moeder: Int.Ch.Dragonfly's Jezebell Princess (BRI a) Bloedgroep A Negatief PKD en HCM Vereiste testen: FeLV+FIV negatief Eigenaar: Manuela Timmermans Tel: ; sp357734@telfort.nl Website: Brits Langhaar black silver shaded (BLH ns 11) Casper geboren: Vader: X-clusiv Xumi Tuatha-de-Danann (BLH ns 11) Moeder: Jadwiga's Turandot (BLH ns 11) Negatief PKD vereiste testen: FeLV+FIV negatief Eigenaar: John en Ellen van Elewout Tel: johnvanelewout@chello.nl Website: Brits Korthaar lilac point (BRI c 33) Gr.Int.Ch.Willow van Cryptanthus geboren: Vader: Int.Ch.Handsom van Cryptanthus (BRI c 33) Moeder: Lieve van Cryptanthus (BRI h) Bloedgroep A Negatief PKD en HCM Vereiste testen: FeLV+FIV negatief Eigenaar: Manuela Timmermans Tel: ; sp357734@telfort.nl website: De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 19

20 Dekkater Maine Coon ontsmetten met sterilon of alcohol en goed droogwrijven. Dan kan je al voorzichtig die vieze bruine schilfers eruit halen met een fijn kammetje b.v. vlooienkammetje. Een ideaal middel is de Coat Tonic van Belle s Care dat spuit je goed op de plek en laat het een paar tellen intrekken dan goed droogwrijven. Daarna als de staart goed droog is goed poederen met poeder of maizena of aardappelmeel erin strooien, dit even inlaten trekken en goed uitborstelen. Het liefst met een zachte borstel, niet die met tandjes want dan beschadig je de huid nog meer. En zorg dat de staart goed droog is anders krijg je klontjes van de poeder. Doe dit zeker twee keer per dag. Sommigen mensen willen nog wel eens afwasmiddel gebruiken, dit ontvet goed en wordt mooi schoon dat klopt, maar doe je dit vaak dan heb je een volgend probleem en heb je uitdroging van de staart. Vaak zie je ook uitdroging of schilfers van een kat als men ze vaak wast met afwasmiddel, koop liever een goede shampoo. Maine Coon blue silver tabby blotched /white (MCO as 09 22) Diego La Cacilly, geboren: Vader: Django of the Four Leafclover (MCO ns 22) Moeder: Chakia La Cacilly (MCO fs 09 22) Vereiste testen: FeLV+FIV negatief Eigenaar: Leo van Schaik, tel: leo_vanschaik@hotmail.com TIP In deze rubriek kunt U tips en handigheidjes met elkaar delen. Heeft U ook een tip? Stuur deze naar redactie@nrkv.info. KATERSTAART door Alie Langras De meeste mensen weten wel wat een katerstaart is, maar er zijn er vast wel bij die denken nu waar heeft ze het over, elke kater heeft toch een staart? Een katerstaart kan zowel bij katers als bij de poezen voorkomen. In de staart zitten talg klieren die met name onder invloed van hormonen een vettige stof produceren. Meestal zit dat aan het begin van de staart aanzet, dus vanaf de rug waar de staart begint. De kat kan daar ook niet goed bij om dat schoon te likken, met als gevolg een vieze kleverige samen geplakte grauwe haarmassa, wat ook nog niet lekker ruikt. Je moet hier zeker iets aan doen anders kunnen ze kaal worden op die plek, of nog erger een talgklierontsteking. Dit komt omdat de haarvaatjes verstopt raken door het talg. Om het te voorkomen de staart poederen en goed uitborstelen!! Is het heel ernstig gebruik dan een goede shampoo Sebolytic is voor ernstige katerstaarten en de Sebomild voor minder ernstige. Inwendig kan met de kat 3 maal daags Calcium Carbonicum D6 geven. Een half uur voor of een half uur na het eten, Niet in het eten!! Heb je eenmaal een katerstaart dan de staart eerst De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 20

21 De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 21

22 De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 22

23 De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 23

24 Stamboek N.R.K.V. Margaret Henderson, Krommenbeemd 42, 5641 JX Eindhoven. a.u.b. géén aangetekende stukken! Tel: ; Genetische & Fokadviezen Cathrienke Brandt, tel: (dagelijks van 10:00-18:00 uur) Tarieven en betalingen Stambomen/afstammingsbewijzen geplastificeerd incl. eigendomscertificaat 10,-- per stuk Eigendomsoverdracht 3,-- per stuk Kampioenschapregistratie gratis Kampioenslint inclusief verzendkosten 10,-- Stambomen/ afstammingsbewijzen opnieuw gemaakt /gewijzigd /duplikaat 10,-- met streepjescode slechts 5,-- Betalingen voor het Stamboek zelf overmaken op rekening t.n.v. Nederlandse Raskatten Vereniging (voluit geschreven) te Purmerend. U ontvangt geen acceptgiro. Uw aanvraag wordt pas in behandeling genomen na ontvangst van de betaling. U ontvangt een wanneer de stambomen zijn verzonden. Formulieren Voor alle aanvragen zijn in de Korte Golf kant en klare formulieren aanwezig. Gelieve deze te gebruiken en/of naar behoefte te fotokopiëren. U kunt ze ook downloaden vanaf de NRKV-website: U krijgt dan het formulier in Word formaat, dit kunt u leeg opslaan en iedere keer weer gebruiken. Stamboek Informatie een kopie mee van de BAER-test. Bij Perzen, Exotics, Brits kortharen en langharen een kopie van de PKD-test meesturen. Aanvraag stambomen/afstammingsbewijzen Bij stamboomaanvraag het formulier binnen 4 maanden na de geboorte volledig ingevuld opsturen naar het stamboeksecretariaat. Mocht u problemen hebben met het herkennen van de kleuren van de kittens, dan kunt u contact opnemen met Cathrienke Brandt. Titels worden alleen op de stambomen verwerkt indien deze geregistreerd zijn. Indien de titel(s) van een kat bij een andere vereniging zijn geregistreerd, stuur dan een kopie van de kampioens-registratie mee. Indien mogelijk worden 5 generaties voorouders op de stambomen vermeld. Wij werken met de EMS kleurcodes. Voor exporten is het mogelijk om de stamboom Engelstalig af te drukken. Mailt U hiervoor met het Stamboeksecretariaat. Chippen Als U de kittens laat chippen, stuur dan met de stamboomaanvraag voor elk kitten een exemplaar van de streepjescode mee, die wordt dan vóór het plastificeren op de stamboom geplakt en mee-geplastificeerd. Plak de streepjescodes zelf niet op de aanvraag! Dan kunnen ze niet meer op de stambomen worden geplakt. U kunt ook de stambomen alvast aanvragen en de streepjescodes nasturen, vermeld dan op het formulier dat de kittens nog gechipt worden, de stambomen worden dan direct na ontvangst van de streepjescodes afgewerkt en verzonden. Gevraagde testen Met witte katten mag alleen gefokt worden indien d.m.v. een BAER-test aangetoond is dat de kat aan beide oren horend is. Perzen, Exotics, Brits kortharen en Brits langharen Voor deze rassen is de PKD test verplicht bij fokdieren. Uitslagen worden alleen geaccepteerd indien de kat gechipt is. Er zijn 3 mogelijkheden om te testen: 1. Echo. De kat moet minimaal 6 maanden oud zijn voor een echo. 2. DNA. De DNA-test voor PKD1 kan al heel jong worden bepaald. Deze test kan worden bepaald: a. via bloed en b. via een swab (een wangslijmvlies uitstrijkje). De uitslag moet negatief zijn (besluit ALV 2006). Geboorte-aangifte Altijd uw persoonlijke gegevens volledig invullen. Bij de geboorte van een nest het formulier zoveel mogelijk invullen, gegevens van de ouders, geboortedatum en het aantal kittens. Een kopie hiervan binnen 2 weken na de geboorte als geboorte-aangifte opsturen of mailen naar het stamboeksecretariaat. Als een of beide ouders een stamboom heeft van een andere vereniging dan de NRKV, stuur dan alvast een kopie van de stamboom mee (eenmalig). Is een van beide ouders van het nest wit, stuur dan Eigendomsoverdracht / transfer Bij overdracht van de kat naar de nieuwe eigenaar het eigendomscertificaat volledig ingevuld opsturen naar het Stamboek-secretariaat. De nieuwe eigenaar krijgt een nieuw eigendomscertificaat toegestuurd waarop zijn / haar naam als eigenaar van de kat staat vermeld. Buiten Nederland / België is het nieuwe eigendomscertificaat Engelstalig met de toevoeging "transfer" i.v.m. acceptatie door de buitenlandse stamboeken. Kampioenschapsregistratie Niet geregistreerde titels worden niet op de stambomen van de nakomelingen vermeld. Kampioenschaps-registratie is geheel gratis inclusief een geplastificeerd registratiebewijs. Alleen fokkerleden van de NRKV kunnen van deze registratie gebruik maken. Opgave uitsluitend door middel van het aanvraag formulier voor kampioenschapsregistratie. Stuur bij uw aanvraag kopieën van de oorkondes en keurrapporten mee en een kopie van de stamboom, als deze (nog) niet bij de NRKV bekend is. Geregistreerde kampioenschappen worden direct op de website vermeld. Eventueel kunt U een kampioenslint kopen. De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 24

25 Algemene Informatie Leden & Abonnementen administratie Margaret Henderson, Krommenbeemd 42, 5641 JX Eindhoven, tel: , Tarieven per : Fokkerlidmaatschap: 24,00 per kalenderjaar incl. de Korte Golf, na 1 juli voor ½ jaar 13,00. Abonnement: 24,00 per kalenderjaar incl. de Korte Golf, na 1 juli voor ½ jaar 13,00. Eenmalig inschrijfgeld: 3,50 voor alle nieuwe leden en abonnees. Losse nummers de Korte Golf: 6,00 excl. porto kosten. Betalingen storten na ontvangst van factuur. Lidmaatschap gaat in na ontvangst van uw betaling. Opzegging lidmaatschap voor 1 november. Catteryregistratie & herregistratie Catteryregistratie: 28,50 éénmalig voor nieuwe fokkerleden. Herregistratie: 13,50. N.B. Niet bij de CCR geregistreerde catterynamen gelden als volledig nieuwe aanvragen. Uw aanvraag wordt pas in behandeling genomen, nadat alle gegevens bij de administratie bekend zijn, en het verschuldigde bedrag is ontvangen op rekening t.n.v. Nederlandse Raskatten Vereniging (voluit geschreven svp) te Purmerend. Cattery en commerciële advertenties Hans Nolting, Binnendijk 110, 1446 BE Purmerend, tel: , penningmeester@nrkv.info Website NRKV: Margaret Henderson; webmaster@nrkv.info Dekkaterlijst De dekkaterlijst van de NRKV wordt 4x per jaar gepubliceerd in de Korte Golf en staat tevens op de website van de NRKV. Plaatsing van een kater op deze lijst, inclusief foto, is gratis en uitsluitend voor fokkerleden van de NRKV. Dekkater(s) aan- of afmelden per of per post bij: Janneke Tanriöven, Essenburg 11, 3328 CA Dordrecht, tel: , turksekatten@hotmail.com. Bij aanmelden een kopie van de stamboom van de kater bijvoegen en de door u gevraagde testen en eventuele andere bijzonderheden vermelden. Via kunt U een foto van de kater digitaal meesturen. Denkt U er ook aan om de kater weer af te melden als deze niet meer voor dekkingen beschikbaar is? Kittenbemiddeling & herplaatsing volwassen katten: Nia Nederhand, Rijnlaan 36, 3207 PG Spijkenisse, tel: , the-sunkids@planet.nl De lijst te bemiddelen kittens/katten van de NRKV wordt gepubliceerd in de Korte Golf en staat tevens op de website van de NRKV. Plaatsing van een nestje of een volwassen kat op deze lijst is gratis en uitsluitend voor kittens / katten met NRKV stamboekpapieren. Een foto bij de aankondiging op de website is gratis. Nestjes/kittens/katten aan- of afmelden per of per post bij Nia Nederhand. Via kunt U een of meer foto s digitaal meesturen. Dringend verzoek: Wilt U zo snel mogelijk doorgeven als een kitten of kat niet meer beschikbaar is! Nieuwe leden Indien tegen deze kandidaat-leden binnen 2 maanden na verschijnen van dit magazine geen bezwaren zijn ingediend, worden zij stemgerechtigd lid van de NRKV. Lenie Halma-Boonstra, Leeuwarden Heidi Brouwer, Emmeloord Marcella Braber, Hellevoetsluis M Duyn-Dolleman en T Duyn, Abbekerk J G Kaemingk, Voorhout E C J van de Vrede-de Blaeij, Krabbendijke Ingrid Dirkx, Helmond R H I Verhaagen, Leidschendam E M E van Andel, Almere B E Egberink, Apeldoorn Karin Schotman, Bruchterveld E H J Noort, Nieuwegein W Verschut-Poot & C Verschut, Dronten Lucinda den Besten, Groot-Ammers Els van de Leur, Nootdorp Evelyn Menge, Geldrop De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 25

26 Herplaatsing Wegens verhuizing naar een kleinere woning wil ik mijn poes Zoe (One Can Admire Swiss Bubbles) herplaatsen. Ze is een blue point mitted Ragdoll, gesteriliseerd, en is bijna 6 jaar. Zoe is een lieve poes, alleen met meerdere katten wordt ze een beetje jaloers. Ook jonge kinderen vindt Zoe niet prettig. Hopenlijk wordt er een goed huisje voor haar gevonden. Cobie van den Berg cobievandenberg1@hotmail.com Tel: / Kraamkamer Pers 2 katertjes zwart, geboren Na 7 jaar ben ik genoodzaakt een ander huis voor mijn kater Mexxi te zoeken. Met pijn in mijn hart moet ik toegeven dat het beter is als hij bij lieve andere mensen kan gaan wonen. Mexxi heeft vanaf dat hij een half jaar is in huis geplast. De meeste periodes meerdere malen per dag. Daar is hij nooit mee gestopt. In de 7 jaar heb ik hem meerdere malen op alle ziektes laten controleren, allerlei hulptroepen ingeschakeld maar helaas zonder succes. Na gesproken te hebben met meerdere personen (dierenartsen en fokkers) ben ik tot de conclusie gekomen dat hij plast vanwege mij. Hij is ongezond aan mij gehecht en blijft daarom plassen. In de tijd dat hij bij mijn ouders heeft gewoond (tijdens vakanties) heeft hij nooit in huis geplast. Sinds 3 maanden woont hij bij mij ouders en dat ging goed. Tot dat er spullen van mij bij mijn ouders in huis zijn gekomen, toen is hij ook daar begonnen met plassen. Ook als ik nu op bezoek ben geweest begint hij te plassen buiten zijn bak. Ik ben ervan overtuigd dat Mexxi een perfecte kat kan zijn, hij maakt niks stuk, eet netjes zijn brokjes, bedelt niet en is altijd lief! Ik hoop dat er mensen zijn die Mexxi een blijvend thuis kunnen bieden, hij is ontzettend lief, mooi en verdient een warme mand waar hij voor altijd kan blijven! Mexxi is graag de enige kat in huis, hij houdt van rust. Mexxi is gek van een tuin (hij is nooit buiten een tuin geweest) maar een balkon is zeker ook prima. Mexxi is 7 jaar oud en is gecastreerd. Mexxi gaat alleen weg als ik er zeker van ben dat mensen hem een goed en blijvend huis kunnen bieden. Contactgegevens: Ilana Olischlager, ilana.olischlager@gmail.com Maine Coon 1 poesje blue silver tabby /white, 1 poesje blue silver tabby, 1 katertje blue silver tabby /white, geboren Cattery the Sunkids, Nia Nederhand Spijkenisse, tel: De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 26

27 De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 27

28 Hypertrofische cardiomyopathie (HCM) Wat is hypertrofische cardiomyopathie? Hypertrofische cardiomyopathie (HCM) is een progressieve spierziekte (myopathie) van het hart (cardio) die gekenmerkt wordt door een sterke verdikking (hypertrofie) van de wand van de linker en rechter kamer. Er wordt geschat dat 5 tot 15 % van de katten deze ziekte krijgt. Hiermee is HCM de meest voorkomende verkregen hartziekte bij de kat. HCM komt bij zowel raskatten als niet raskatten voor. De meest bekende raskatten waarbij HCM wordt beschreven zijn o.a. de Maine Coon, Noorse Boskat, Ragdoll, Britse Korthaar en de Sphynx. Hoewel HCM door genetische oorzaken wordt veroorzaakt, wordt HCM toch gezien als een verkregen hartziekte. Dit komt omdat HCM pas op latere leeftijd tot uiting komt. De gemiddelde leeftijd van diagnosticeren van HCM is verschillend per ras en ligt tussen de 2 tot 6 jaar. Hoe ontstaat HCM? Bij de mens is bewezen dat HCM een genetische ziekte is. Er zijn momenteel enkele honderden verschillende genetische mutaties op 10 verschillende genen aangetoond die geassocieerd worden met het optreden van HCM bij de mens. Bij de kat wordt algemeen verondersteld dat HCM ook een genetische ziekte is. In enkele families van niet raskatten en Perzische- en American Shorthair katten is familiair optredend HCM vastgesteld. Bij de Ragdoll en de Main Coon zijn genetische mutaties aangetoond die sterk geassocieerd zijn met het Fig. 1: Voorbeeld autosomaal dominante overerving. Bij kruising van een heterozygoot met een negatieve kat is er 50 % kans dat de nakomelingen ook de mutatie zullen hebben, waarbij geen onderscheid wordt gemaakt tussen het aantal poezen en katers. (vierkantje : kater, cirkeltje : poes) optreden van HCM. De algemene veronderstelling is dat HCM op een autosomaal dominante manier wordt overgeërfd. Dit is echter alleen nog voor de desbetreffende mutatie bij de Main Coon bewezen. Autosomaal houdt in dat er geen verschil is tussen het aantal poezen en katers dat HCM krijgt. Dominant houdt in dat maar één van de ouders een afwijkend gen hoeft te hebben om de ziekte door te geven aan de kittens. Een kat kan homozygoot (beide genen zijn gemuteerd) of heterozygoot (één exemplaar van het gemuteerde gen en één normaal gen)voor de mutatie zijn. Dit houdt in dat een heterozygote kat met een HCM mutatie aan 50% van de kittens de mutatie zal doorgegeven. Er wordt aangenomen dat een deel van de homozygote kittens in een vroeg stadium van de dracht sterft. Zoals eerder vermeld zijn bij de mens inmiddels enkele honderden verschillende mutaties aangetoond en is algemeen aangenomen dat HCM een heterogene (door meerdere mutaties op hetzelfde gen of verschillende genen)veroorzaakte ziekte is. Ook is bekend dat bij mensen met dezelfde genetische mutaties niet iedereen dezelfde mate van de ziekte ontwikkeld (incomplete penetrantie). Dit wordt veroorzaakt door vele verschillende factoren, zoals de mate van expressie van het gen en omgevingsfactoren. Er wordt aangenomen dat dit ook bij de kat het geval is. Hiermee kan ook verklaard worden waarom de leeftijd waarop HCM tot uiting komt (leeftijdsgebonden penetrantie) en de mate van de HCM (de expressie) zo verschillend is per kat. Een kat wordt dus geboren met een genetische aanleg voor HCM maar óf, wanneer en in welke mate de kat HCM ontwikkelt is onzeker. Welke genetische testen zijn beschikbaar en welke zijn zinvol voor mijn kat? De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 28

29 De mutaties die gevonden zijn bij de Maine Coon en de Ragdoll zitten beide op het cardiac myosin binding protein C3 (CMYBPC3) gen, maar zijn verschillende mutaties op dit betreffende gen. Bij de Maine Coon wordt op de A31P-CMYBPC mutatie getest. Bij de Ragdoll wordt getest op de R820W- CMYBPC mutatie. Deze mutaties zijn bij andere rassen niet aangetoond (o.a. getest bij de Bengaal, Siberische kat, Devon Rex, Sphynx en kruisingen) en de momenteel beschikbare genetische testen zijn daarom alleen zinvol voor de Maine Coon en de Ragdoll. Overzicht DNA testen: 1. De A31P- CMYBPC3 mutatie, ook wel HCM1 test genoemd. Alleen geschikt voor de Maine Coon of Maine Coon kruisingen 2. De A74TSNP- CMYBPC3 mutatie, ook wel HCM2 test genoemd. Momenteel (nog) niet aanbevolen. 3. De R820W- CMYBPC3 mutatie, ook wel HCM3 test genoemd. Alleen geschikt voor de Ragdoll of Ragdoll kruisingen. Momenteel wordt er in Nederland ook veel gesproken over de zgn. HCM2 test. Er wordt getest op de A74T SNP mutatie op het CMYBPC3 gen. Deze mutatie is volgens verschillende laboratoria aangetoond bij o.a. de Brits Korthaar, Brits Langhaar, Devon Rex, Heilige Birmaan, Maine Coon, Noorse Boskat, Pers, Ragdoll, Blauwe Rus en de Turkse Angora. Er is echter momenteel geen wetenschappelijk bewijs dat deze mutatie een belangrijke rol speelt bij het optreden van HCM. Er zal eerst meer onderzoek verricht moeten worden om te bewijzen dat het hebben van deze mutatie ook een duidelijk verhoogd risico op het ontstaan van HCM met zich meebrengt. Voorlopig is de algemene consensus onder specialisten om katten op basis van deze test niet uit te sluiten voor de fok en wordt het uitvoeren van deze test dus ook niet aanbevolen. De genetische achtergrond van HCM zal in de toekomst bij elk afzonderlijk ras eerst onderzocht moeten worden. Maine Coons en Ragdolls kunnen via bloedonderzoek of swabs van het mondslijmvlies vanaf kitten op de betreffende mutatie getest worden. De test hoeft maar eenmalig uitgevoerd te worden aangezien de uitslag niet kan veranderen. Positief: een positief geteste kat kan heterozygoot of homozygoot zijn voor de mutatie. Heterozygoot (+/-): de kat heeft een grotere kans om HCM te ontwikkelen. Bij de Maine Coon is aangetoond dat de kans op ontwikkelen van HCM bij heterozygote katten ongeveer 1,8 keer zo groot is als bij negatieve katten. Indien HCM optreedt, is de levensverwachting langer dan bij een homozygote kat. Eén van de ouders van de heterozygote kat heeft zeker ook deze mutatie. Ongeveer 50% van de nakomelingen zal de mutatie ook hebben (heterozygoot) bij kruising met een negatieve kat. Homozygoot (+/+): de kat heeft een grotere kans om HCM te ontwikkelen. Wanneer HCM ontwikkelt zal er waarschijnlijk sprake zijn van een ernstigere vorm die vaak op jongere leeftijd optreedt. Bij de Maine Coon is aangetoond dat de kans op het ontwikkelen van HCM 18 keer groter is als bij negatieve katten en 10 keer groter dan bij heterozygote katten. Beide ouders van de homozygote kat moeten de mutatie hebben (heterozygoot of homozygoot). Alle nakomelingen zullen de mutatie hebben bij kruising met een negatieve kat. Wat gebeurt er in het hart? Door de verdikking van de wand van de linker hartkamer en de spieren waarmee de kleppen bevestigd zijn aan de wand (de papillairspieren) wordt de ruimte in deze kamer steeds kleiner en de wand steeds stijver. Hierdoor wordt het vullen van de kamer steeds moeilijker en wordt er per slag minder bloed naar het lichaam gepompt. De druk in de linker boezem kan gaan toenemen doordat het vullen van de linker kamer steeds moeilijker gaat, waardoor de linker boezem kan gaan uitrekken (zie figuur 2). Naast problemen met de vulling van de linker hartkamer, is er soms ook sprake van problemen met het legen van het hart. Door de vormveranderingen in het hart kan de uitgang naar de grote lichaamsslagader (aorta) vernauwen, waardoor de uitstroom van bloed belemmerd wordt (obstructieve vorm van HCM). Bovendien kan de klep tussen linker boezem en linker kamer door de Een DNA-test is een aanvulling op, en geen vervanging voor het echografisch onderzoek! Hoe interpreteer ik de DNA- test uitslagen? Negatief: een negatieve test betekent dat de kat deze specifieke mutatie niet heeft, maar sluit niet uit dat de kat toch HCM zal ontwikkelen. Het is mogelijk dat HCM ontwikkelt door een andere mutatie. De ouders van deze kat kunnen zowel negatief als positief zijn. De nakomelingen zullen negatief getest worden indien er gekruist wordt met een andere negatieve kat. Fig. 2: Links: normaal hart. Rechts: schematische weergave van HCM met duidelijke verdikking van de wanden van de linker kamer (blauw), vernauwing van de uitstroombaanopening naar de aorta en vergroting van de linker boezem. De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 29

30 abnormale bloedstroom de verkeerde kant opgeduwd worden, waardoor een abnormale beweging van de klep ontstaat. Hierdoor kan naast de hierboven beschreven vernauwing van de aorta, tevens lekkage van de klep tussen de linker kamer en boezem ontstaan. De abnormale beweging van deze hartklep wordt Systolic Anterior Motion (SAM) genoemd. Wat kan ik merken aan mijn kat? Veel katten met HCM laten geen problemen zien. Andere katten kunnen door de drukstijging in de linker boezem vocht gaan ophopen in de longen (longoedeem) of in de borstkas. De kat wordt hierdoor erg benauwd. Ook kan er in de uitgerekte linker boezem een stolsel gevormd worden. Deze stolsels kunnen vervolgens los schieten en via de aorta (de grote lichaamsslagader) in de slagaders richting de achterpoten vast lopen. Hierdoor zal de bloedvoorziening van de poten plotseling ernstig verstoord worden, waardoor de kat plotseling verlamd raakt (figuur 3). De achterpoten zijn koud, er is geen pols in de achterpoten voelbaar en de kat heeft veel pijn. Ook kan er sprake zijn van acute hartdood door levensbedreigende hartritmestoornissen die kunnen optreden bij HCM. Fig. 3: Plotseling verlamde Sphynx door een vastgelopen stolsel in de aorta. Foto: dr.viktor Szatmári, dierenarts-cardioloog specialist, Universiteitskliniek voor Gezelschapsdieren, Utrecht. Hoe kan een dierenarts HCM vaststellen? Hartauscultatie: hierbij wordt met een stethoscoop naar het hart van uw kat geluisterd. Er wordt gelet op evt. aanwezige onregelmatigheden en bijgeluiden (hartruis of een extra harttoon). Een zachte hartruis kan in een rumoerige onderzoekskamer of bij een spinnende of onrustige kat gemakkelijk gemist worden. Voor dit onderzoek dient altijd uitgebreid de tijd genomen te worden en dient het onderzoek bij voorkeur door een ervaren dierenarts of specialist cardioloog uitgevoerd te worden. De aanwezigheid van een hartruis dient altijd verder onderzocht te worden. Indien er geen hartruis aanwezig is kan HCM helaas niet uitgesloten worden. In een onderzoek onder katten zonder klinische symptomen, waarbij bij echografisch onderzoek HCM was vastgesteld bleek maar bij 27% van de katten een hartruis hoorbaar te zijn. Autopsie/sectie: bij (plots) overlijden kan via een autopsie onderzocht worden of de kat HCM had. Idealiter zou elke kat die plots overlijdt voor sectie aangeboden moeten worden. Het hart van de kat weegt meer dan gemiddeld bij HCM en bij macroen microscopisch onderzoek kunnen de typische afwijkingen passende bij HCM waargenomen worden. Echografisch onderzoek van het hart (echocardiografie): de definitieve diagnose kan alleen gesteld worden door het uitvoeren van echocardiografisch onderzoek. Hierbij zal gekeken worden naar de grootte, vorm en functie van het hart en zal specifiek gelet worden op de dikte van de hartspier van de linker kamer, vergroting van de linker boezem, aanwezigheid van lekkage van de kleppen, de aanwezigheid van SAM en vernauwingen van de uitstroombaanopeningen van het hart. De dikte van de wand van de hartspier dient op het juiste tijdstip van de cyclus van het hart gemeten te worden. Momenteel wordt een dikte van meer dan 5,5 mm als abnormaal beschouwd. In onderzoeken uit 1991 en 1999 bleek dat 95% van gezonde katten een wanddikte kleiner dan 5,6 mm had. Om een echocardiografisch onderzoek bij een kat met een hartruis goed uit te voeren is een Doppler onderzoek (de bepaling van de snelheid en richting van de bloedstroom) essentieel. Het kan soms erg moeilijk zijn om een milde vorm van HCM vast te stellen en er is dus veel expertise en ervaring voor nodig. Het echografisch onderzoek kan daarom het beste worden uitgevoerd door veterinair specialisten in de cardiologie of eventueel radiologie. Ook is het belangrijk dat andere oorzaken voor een verdikking van de hartspier worden uitgesloten voordat de diagnose van HCM wordt gesteld. De hartspier kan namelijk ook verdikt raken door andere onderliggende ziektes zoals een te hoge bloeddruk, uitdroging of een te hard werkende schildklier. Hiervoor kan het soms handiger zijn om naar een veterinair cardioloog te gaan, aangezien deze ook andere onderzoeken (bloeddrukmeting, bloedonderzoek Fig.4: Links: sterke verdikking van de hartspier (pijl) en vernauwing van de uitstroomopening naar de grote lichaamsslagader ( ). Rechts: Doppler onderzoek waarbij een abnormale bloedstroom ter hoogte van de klep en de uitstroomopening wordt gezien t.g.v. SAM (groene kleuren) De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 30

31 vaak op zeer jonge leeftijd HCM te ontwikkelen, vaak al onder de 1 jaar oud. Bij andere rassen zijn nog erg weinig gegevens bekend en is het dus moeilijk om goede richtlijnen op te stellen. Katten die voor de fok worden ingezet dienen dus herhaaldelijk onderzocht te worden tijdens hun fokjaren. Ook is het blijven onderzoeken van katten na hun fokjaren geadviseerd. Hiermee kan alsnog HCM aangetoond worden, waarna aangedane nakomelingen (waarmee momenteel nog wel gefokt wordt) eerder opgemerkt kunnen worden. etc.) kan uitvoeren en indien nodig ook direct de juiste behandeling kan instellen. Een lijst van gediplomeerde dierenarts cardioloog specialisten vindt u op onder Diplomate Lists en daaronder Cardiology. Hoe interpreteer ik de echo uitslagen? Negatieve uitslag: op dit moment zijn er geen aanwijzingen voor HCM gevonden. Dit is een momentopname dus sluit niet uit dat de kat later HCM ontwikkelt of doorgeeft aan zijn nakomelingen. Hoe ouder de kat is ten tijde van de negatieve uitslag hoe kleiner de kans dat de kat ooit nog HCM zal ontwikkelen. Verdachte (equivocal) uitslag: er zijn tijdens het onderzoek aanwijzingen gevonden die er mogelijk op duiden dat de kat HCM heeft. De specialist zal een advies geven om binnen een bepaalde termijn (meestal 6-12 maanden) terug te komen om de verdere ontwikkeling te kunnen beoordelen. Het is verstandig om fokken voorlopig uit te stellen. Positieve uitslag: er zijn duidelijke aanwijzingen voor HCM gevonden. Er mag niet meer gefokt worden met de kat en alle nakomelingen van de kat moeten goed gecontroleerd worden op het optreden van HCM. Ook is het verstandig om de ouders van de kat te (laten) testen aangezien minimaal een van de ouders zeer waarschijnlijk ook drager is. Aangeraden wordt om testuitslagen altijd door te geven aan de fokker en aan eigenaren van nakomelingen van uw kat. Wanneer moet mijn kat getest worden? Katten met benauwdheid, een hartruis of hartritmestoornissen dienen altijd aangeboden te worden voor echocardiografisch onderzoek. Het screenen van katten voor fokprogramma s is echter een stuk ingewikkelder. HCM kan op elke leeftijd optreden en is aangetoond bij kittens van enkele maanden oud tot katten boven 10 jaar oud. Bij Maine Coons komt HCM meestal tot uiting rond een leeftijd van 2 tot 3 jaar, maar er zijn ook katten waarbij het pas op veel latere leeftijd tot uiting komt. Ragdolls lijken In Nederland zijn er voor vele rassen nog geen specifieke richtlijnen of fokprogramma s opgesteld. Momenteel wordt vnl. bij de rassen Maine Coon, Brits Kortharen, Ragdoll, Sphynx en de Siamees van fokkerszijde preventief d.m.v. echocardiografie gescreend. De Nederlandse Maine Coon Rasvereniging adviseert om voor de start van de fok een genetische test (HCM1) en een echocardiografisch onderzoek uit te laten voeren (minimale leeftijd 1 jaar). Verder adviseren zij om poezen op een leeftijd van 3, 5 en 7 jaar, actieve fokkaters elk jaar en gecastreerde katers op 3, 5 en 8 jaar te laten hertesten d.m.v. echocardiografie. Ook katten die negatief zijn voor de HCM1 mutatie dienen getest te blijven worden via echografisch onderzoek. Andere rasverenigingen (o.a. de Brits Korthaar Club) verplichten alleen het testen van dekkaters voordat deze op de dekkaterlijst geplaatst mogen worden. Hierbij geldt dat de test niet ouder dan een jaar mag zijn. Deze katers worden jaarlijks getest tot 6 jaar, en op 8 en 10 jaar. De DRRC (Dutch Royal Ragdoll club) dutchroyalragdollclub.nl/ neemt uitsluitend (echografisch) op HCM geteste katers op de dekkater lijst op. Zij vermelden de katers alleen indien zij een geldig testrapport van het echografisch onderzoek hebben ontvangen. De testrapporten mogen niet ouder zijn dan één jaar en dienen jaarlijks opnieuw te worden ingestuurd. Tevens dient het chipregistratie nummer op het rapport te zijn vermeld. Momenteel worden de testresultaten in Nederland nog niet opgeslagen in 1 centrale databank, waardoor er veel belangrijke kennis verloren gaat. Databanken die momenteel beschikbaar zijn, zijn de databases van de Rasclub Maine Coon (RMC), Pawpeds en HCMtest.com. Het doorgeven van de testresultaten is bij de meeste verenigingen of databanken momenteel niet verplicht. Het is dus niet vreemd dat er op deze databanken momenteel erg weinig positief geteste katten vermeld worden. Hoe kunnen twee gezonde ouders een kitten met HCM voortbrengen? Zoals eerder beschreven wordt HCM autosomaal dominant overgeërfd en zal elke aangedane kitten dus minimaal één aangedane ouder moeten hebben. Toch zijn er meerdere situaties mogelijk waarbij De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 31

32 twee ogenschijnlijk gezonde ouders een kitten met HCM kunnen voortbrengen. De eerste mogelijkheid is dat bij één van de ouders een verkeerde diagnose is gesteld. Dit kan door onervarenheid van de persoon die de echo uitvoert of door slechte kwaliteit van de apparatuur. Ook kan het voorkomen dat de status van de ouderkat is gebaseerd op een echo die op jonge leeftijd is uitgevoerd. Een andere mogelijkheid is dat de aangedane ouderkat een zeer lage expressie van het gen heeft en er dus geen afwijkingen op de echo zichtbaar zijn, terwijl de kat het gen wel zal doorgeven. Als laatste is er de mogelijkheid van een spontane mutatie die opgetreden is bij de aangedane kitten. Het is onbekend hoe vaak dit voorkomt. Is HCM te behandelen? HCM is helaas niet te genezen. Als de veranderingen in het hart slechts gering zijn, de hartfunctie nog normaal is en de kat geen last lijkt te hebben van de hartziekte, dan wordt in veel gevallen geen verdere behandeling ingesteld. In de asymptomatische fase kan bij katten met een ernstige linker uitstroombaanobstructie (vernauwing van de opening naar de aorta) het mogelijk zinvol zijn een bètablokker (bv. atenolol) als medicament te geven. Dit is gebaseerd op de humane literatuur en er is nog geen duidelijk wetenschappelijk bewijs dat atenolol de vooruitgang of ernst van HCM bij de kat afremt. Ook wordt er in de praktijk vaak een ACEremmer (zoals Fortekor of Benakor ) voorgeschreven in de asymptomatische fase. In de wetenschappelijke literatuur is echter aangetoond dat de toepassing van een ACE-remmer de vooruitgang of ernst van HCM niet zal afremmen. Indien een kat benauwd wordt door vochtophoping in de borstkas en/of de longen dient de kat behandeld te worden met vochtafdrijvende middelen (zoals furosemide). Indien er veel vocht in de borstkas staat kan dit beter verwijderd worden door middel van het aanprikken van de borstholte en vervolgens het uitzuigen van het vocht. Het toedienen van atenolol wordt bij deze katten afgeraden. Uit studies is gebleken dat het toedienen van atenolol bij katten die vocht in de longen of borstkast hebben schadelijk kan zijn. Indien er sprake is van een thrombo- embolie (verlamming van de achterpoten of voorpoot door een stolsel) dient de kat direct behandeld te worden met sterke pijnstillende middelen. Ook kan er gestart worden met een middel dat de samenklontering van bloedplaatjes zal verminderen (een bloedverdunner ). Hiermee kan het aanwezige stolsel niet opgeruimd worden, maar wordt geprobeerd een nieuw stolsel te voorkomen. Of het preventief toedienen van een soortgelijk middel (aspirine, clopidogrel) bij katten zinvol is, is nog niet duidelijk. Dit wordt daarom nog niet routinematig gedaan. Uw dierenarts kan het beste beoordelen welke medicatie voor uw kat geschikt is. Hopelijk kan in de toekomst door meer onderzoek beter ingeschat worden of, en wanneer deze verschillende medicijnen een plaats behoren te krijgen bij de behandeling van HCM. Binnenkort start er in de Universiteits Kliniek voor Gezelschapsdieren (UKG) in Utrecht een onderzoek naar het effect van preventieve toediening van clopidogrel bij katten met HCM. Indien u een kat heeft met een hartruis en een verdenking of bevestigde vorm van HCM zonder verschijnselen willen wij u graag om uw medewerking vragen. Alle onderzoeken zijn volledig kosteloos voor u! U zult tweemaal naar de UKG komen, waarbij bij het eerste bezoek een hartecho, bloedonderzoek (o. a. nier- en schildklierfunctie) en een bloeddrukmeting zal worden verricht. Indien uw kat in aanmerking komt zal u medicatie mee naar huis krijgen die ofwel clopidogrel of een placebo bevat. Deze medicatie dient éénmaal per dag toegediend te worden gedurende 1 week. Na 7 dagen komt u terug en zal er alleen bloed afgenomen worden, waarna u weer naar huis kan. In het bloed zal gekeken worden of uw kat een verhoogde neiging heeft tot het vormen van een stolsel en of dit door de medicatie verminderd is. Clopidogrel is in hoge doseringen veilig gebleken bij toediening aan gezonde katten en wordt bij mensen veel gebruikt als anti-stolmiddel. Voor meer informatie kunt u contact opnemen via: M.L.denToom@uu.nl Specialist in opleiding cardiologie, Universiteitskliniek voor Gezelschapsdieren Universiteit Utrecht De prognose van HCM: Zoals eerder besproken is HCM een ziekte met vele verschillende uitingsvormen. Soms kan een kat een ogenschijnlijk normaal leven leiden en probleemloos oud worden. Andere katten kunnen al op zeer jonge leeftijd een ernstige vorm van HCM ontwikkelen. Het is dus zeer moeilijk om voor een individuele kat een levensverwachting te voorspellen, maar uit enkele studies kwam een gemiddelde overlevingstijd van 3 jaar naar voren. Over de levensverwachting vanaf het moment van optreden van hartfalen zijn wel meer gegevens bekend. Over het algemeen is de levensverwachting voor deze katten slecht en leven De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 32

33 ze nog slechts enkele maanden. Hoe kunnen we HCM ooit elimineren? De middelen die momenteel beschikbaar zijn (echocardiografie, DNA-testen en autopsie) zijn helaas niet ideaal. Toch kan hierdoor de incidentie van HCM verminderd worden. Dit zal echter alleen werken als voldoende fokkers hieraan (blijven) meewerken en als alle gegevens op een centrale database (bv. in de Universiteitskliniek voor Gezelschapsdieren in Utrecht) verzameld en inzichtelijk worden gemaakt. Katten moeten gedurende hun leven gevolgd blijven worden om het risico op het doorgeven van HCM te kunnen inschatten. Op de lange termijn zal er voor elke ras een rasspecifieke DNA test ontwikkeld moeten worden, zodat aangedane katten al op jonge leeftijd kunnen worden aangetoond. Als deze testen beschikbaar worden en alle fokkers deze test zullen laten uitvoeren voordat er met de kat gefokt wordt, kan deze specifieke mutatie binnen enkele generaties uit de populatie gefokt worden. Helaas zal het aantonen van mutaties en het ontwikkelen van DNA- testen waarschijnlijk om financiële en praktische redenen nog geruime tijd op zich laten wachten. Fokkers en kattenliefhebbers kunnen bijdragen door te proberen geld beschikbaar te krijgen zodat deze onderzoeken gefinancierd kunnen worden. Ook dient er meer bewustzijn en openheid te worden verkregen, zodat fokkers op een positieve en constructieve manier zullen (blijven) deelnemen aan deze onderzoeken. Marjolein den Toom, DVM Faculty of Veterinary Medicine, Utrecht University Advies Bestuur NRKV inzake HCM Bij de Maine Coon (HCM 1) en de Ragdoll (HCM 3) kan op jonge leeftijd al DNA getest worden. Indien het DNA negatief is: Voor iedere keer dat er met de poes wordt gefokt, een echo laten maken. Een dekkater moet ieder jaar een echo ondergaan. De test mag niet ouder zijn dan 1 jaar. Voor alle rassen waar HCM bij voorkomt : Voor iedere keer dat er met de poes wordt gefokt, een echo laten maken. Een dekkater moet ieder jaar een echo ondergaan. De test mag niet ouder zijn dan 1 jaar. Uitsluitend fokken met katten die een negatieve DNA test en een negatieve echo op HCM hebben. Uiteraard moeten de katten voor de DNA test / echo gechipt zijn. De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 33

34 Kat adopteert eekhoorn De natuur zit vol ontwapenende en wonderbaarlijke verhalen. Neem nu deze gewonde eekhoorn die onderdak vond bij een kat. Nadat haar baasje Ruben Gaviria uit Envigado (bij de Colombiaanse grootstad Medellin) een week geleden de jonge eekhoorn gewond had aangetroffen in een park en mee naar zijn huis gebracht, adopteerde de kat Tita het arme diertje. De eekhoorn krijgt zelfs borstvoeding om op kracht te komen.. Ruben Gaviria ziet het schouwspel in zijn woning met plezier aan. Zelfs het kleine katje van Tita speelt met de eekhoorn. Dat leidt tot hilarische taferelen, zoals blijkt uit onderstaande foto's. De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 34

35 Verschillende vormen van agressie bij katten Als een kat een of meer van bovenstaande gedragingen vertoont, is er in de meeste gevallen sprake van agressie. Het is echter altijd belangrijk om het gedrag in de bijbehorende situatie te bekijken. Sommige van bovengenoemde gedragingen zijn uitingen van agressie, maar kunnen in een andere situatie samengaan met ander gedrag en hebben dan een andere betekenis. Zo is bijten een gedraging die bij agressie kan horen. Bijten is echter ook gedrag wat een jonge kat kan uitvoeren als hij op een kleedje kauwt. Dit bijten zal gepaard gaan met een andere houding en andere gedragingen dan een kat die bijt omdat hij pijn heeft en op de pijnlijke plek aangeraakt wordt. Als we een gedraging van een kat juist willen benoemen dan is het dus belangrijk om ook te kijken naar de andere gedragingen die de kat vertoont en daarbij de lichaamstaal niet te vergeten. Agressie kan verschillende vormen aannemen. De meeste mensen denken bij een agressieve kat aan een gevaarlijk dier wat met tanden en klauwen enorme schade aan kan brengen. Een kat die blaast naar zijn huisgenoot vertoont echter ook agressie, net als een kat die zijn huisgenoot langdurig aanstaart. Hoe ziet agressie eruit? Alle katten kunnen agressie vertonen, of het nu dreigen of daadwerkelijk aanvallen is. Toch zijn katten over het algemeen conflictvermijdend van aard; zij zullen ongewenste situaties liever ontlopen dan openlijk agressie inzetten. Het inzetten van agressie om een bepaald doel te bereiken kan de kat controle geven over zijn omgeving. Ondanks dat het gedrag voor de kat functioneel kan zijn, is het belangrijk om te checken of de agressie stress en angst met zich meebrengt (voor de kat zelf maar ook voor de omstanders/slachtoffers). Agressie verergert vaak, dus ook het vertonen van dreiggedrag zoals blazen is een teken dat een kat het stadium van conflictvermijden is gepasseerd. Hieronder staan een aantal belangrijke gedragingen die door verschillende deskundigen worden benoemd als gedragselementen (gedragingen) die horen bij agressie: - Blazen, Grommen, Janken, Krijsen, Sissen, Spugen - Fixeren (langdurig ononderbroken aanstaren/ oogcontact) - Uithalen/slaan met poot (versnelde beweging, meestal met nagels) - Bijten (of poging tot bijten) - Vechten Bepaalde uitingen van agressie worden gelinkt aan de motivatie van de kat. Zo worden de vocalisaties krijsen, janken, grommen en grauwen meer gezien bij offensieve agressie; agressie die ingezet wordt door (overwegend zekere) katten die een belangrijke bron willen behouden. Blazen, spugen en sissen daarentegen worden meer gezien bij defensieve agressie;agressie die ingezet wordt door katten die zichzelf (moeten) verdedigen om een bedreiging op afstand te houden en waarbij angst aanwezig is. Vormen van agressie Agressie kan worden ingedeeld in verschillende categorieën. Sommige deskundigen delen de agressie in naar het doelwit (agressie naar mensen of katten), anderen delen agressie in naar de achterliggende motivatie van het dier (territoriale agressie bijvoorbeeld). Deskundigen hanteren niet altijd dezelfde definities. Hieronder worden de agressievormen beschreven die door de meeste deskundigen gehanteerd worden. Territoriale agressie Katten zijn territoriaal van aard. Een territorium is een afgebakend gebied dat katten verdedigen tegen indringers. Katten bakenen hun territorium af door het lopen van patrouilles en door middel van geurmarkeringen (zoals sproeien, krabben, et cetera). Het doelwit van territoriale agressie zijn meestal andere katten, het kunnen echter ook honden of mensen zijn. Over het algemeen zal de kat die territoriale agressie vertoont zelf initiatief tonen door zich offensief opstellen om de indringer uit zijn gebied te jagen. Dat wil niet zeggen dat er geen tekenen van angst zichtbaar kunnen zijn bij territoriale agressie. De boven beschreven gedragselementen van agressie kunnen allen voorkomen bij deze vorm, met name alle vocalisaties. De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 35

36 De neiging om het territorium te verdedigen verschilt per kat. Territoriale agressie komt vaker voor bij seksueel volwassen katten (>7 maanden) en sociaal volwassen katten (>2 jaar). Katers hebben de neiging grotere territoria te verdedigen. Poezen verdedigen meestal een kleiner gebied, maar zij doen dit wel heftiger dan katers. Het komt vaker voor bij intacte katten, vooral tijdens het paarseizoen. In de vroege ochtend en de avond komt de agressie het vaakst voor, dit kan komen doordat katten vaker buiten zijn op dit tijdstip, mogelijk door de activiteit van prooidieren. Territoriale agressie is een veelvoorkomende vorm van agressie tussen katten onderling, met name tussen buurtkatten. Spelagressie Spelagressie is een normaal onderdeel van spelgedrag waarbij de kat agressieve gedragingen vertoont richting andere katten in huis of mensen. Spelagressie wordt meestal gezien bij kittens en jonge katten. Tijdens het spel worden allerlei gedragingen gezien die katten tijdens de jacht vertonen, zoals besluipen, achtervolgen en vastgrijpen van dingen die bewegen. Tijdens het spel oefenen jonge katten ook gedragingen en houdingen die zichtbaar zijn tijdens echte conflicten met andere katten, zoals het aannemen van een dreigende houding, slaan, worstelen, bijten en vechten. Meestal is het spelgedrag geremd, waarbij de kat zijn nagels ingetrokken houdt en zachtjes bijt. Spelagressie kan ook minder geremd zijn waardoor katten verwondingen kunnen veroorzaken. Dit komt vooral voor als kittens hun spelreacties niet leren matigen; het kitten speelt dan te ruw, gebruikt zijn klauwen en bijt ongecontroleerd. Er wordt verondersteld dat spel met soortgenoten in de kittenperiode tussen + 4 tot 14 weken relevant is voor het leren matigen van spelreacties. Eigenaren kunnen bijdragen aan spelagressie door te spelen met handen en voeten en door hard bijten te stimuleren in spel. Verveling speelt tevens een rol in het escaleren van spelagressie naar mensen en dieren. Naarmate katten ouder worden, kan het spelgedrag uitlopen op echte conflicten. Als interacties tussen katten escaleren tot een conflict dan is er op dat moment geen sprake meer van spel(agressie) meer. Bij spelagressie maakt de kat zelden geluid waardoor het zich onderscheidt van andere vormen van agressie waarbij ook gekrabd en gebeten wordt. Als spelagressie leidt tot verwondingen of angst bij de slachtoffers, is het belangrijk om iets aan het gedrag te doen. Hoe langer een jonge kat serieuze spelagressie vertoont, hoe groter de kans dat hij op volwassen leeftijd andere vormen van agressie gaat vertonen. Fysieke straf verergert de situatie meestal. Omdat spelagressie gedragingen bevat die horen bij prooigedrag, wordt door sommige deskundigen de hierboven beschreven ongeremde spelagressie prooiagressie genoemd. Hier wordt het onderscheid aangehouden tussen spelagressie en misplaatst prooivangstgedrag. Misplaatst prooivangstgedrag Prooiagressie verschilt significant van andere vormen van agressie die ingezet worden om te intimideren of bedreigen. Het vertonen van prooigedrag heeft te maken met de jacht op en het doden van een prooidier. De kat vertoont deze prooigedragingen in een vaste volgorde (gedragsketen): loeren - besluipen achtervolgen vangen bijten doden (eten). Er wordt geen geluid bij gemaakt en er zijn geen lichaamshoudingen of andere gedragingen die horen bij agressie zoals boven benoemd. Het jagen op vogels en muizen is in hoge mate instinctief en moeilijk om te veranderen. Puur prooivangstgedrag richting mensen is zeldzaam, in tegenstelling tot spelgerelateerd prooigedrag zoals hierboven beschreven als spelagressie. Omdat intimidatie en bedreigen geen rol speelt in prooigedrag, noemen we dit gedrag liever geen agressie, maar misplaatst prooivangstgedrag indien een kat zijn prooigedrag richt op mensen of andere dieren. Bij het vertonen van prooigedrag is er weinig opwinding/emotie bij de kat aanwezig. Het komt vooral voor bij katten die binnen gehouden worden en geen uitlaatklep hebben om hun prooi-instincten kwijt te kunnen. Spelagressie) is gematigder (geen tot weinig verwondingen door geremd bijten of geremd slaan)en het prooigedrag als onderdeel van spel wordt vaak afgewisseld met ander gedrag (bijvoorbeeld dreiggedrag) dus de kat doorloopt niet de gedragsketen in zijn gehele volgorde. Redirectie- agressie De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 36

37 Een groot deel van de agressie door volwassen katten gericht naar mensen wordt veroorzaakt door omgerichte agressie, oftewel redirectieagressie. Deze vorm van agressie vindt plaats als een kat zijn agressieve gedrag niet kan uitvoeren naar zijn primaire doel (bijvoorbeeld de kat in de tuin die hij wil wegjagen), maar zich afreageert op een kat of persoon die in de buurt aanwezig is. Alle prikkels die bij de kat een agressieve opwinding kunnen veroorzaken, kunnen leiden tot redirectieagressie: het zien, horen of ruiken van een andere kat, het horen van rare geluiden, het ruiken van bepaalde geuren. Het is vaak de oorzaak van conflicten tussen katten in huis waar het goed tussen ging. De kat laat bij redirectie-agressie niet alleen gedragingen zien die bij agressie horen, er zijn meestal allerlei tekenen van opwinding zoals een zwiepende staart, opgezette haren, grote pupillen. Katten kunnen lang in een opgewonden toestand blijven waardoor de relatie met de oorspronkelijke aanleiding van agressie niet meer zichtbaar is. Hierdoor denken eigenaren dat de aanval zonder reden was. Redirectie-agressie kan heel heftig zijn en ernstige verwondingen veroorzaken. Vaak spelen andere vormen van agressie tevens een rol. Frustratiegerelateerde agressie Deze vorm van agressie ontstaat als uiting van frustratie, waarbij de kat gemotiveerd is om bepaald gedrag te vertonen maar dit niet kan uitvoeren omdat hij daarin belemmerd wordt. Het kan ook zijn dat een kat een bepaalde verwachting heeft, maar dat de situatie niet voldoet aan zijn verwachting. Een voorbeeld van frustratiegerelateerde agressie is een kat die zijn eigenaar naar de achterdeur ziet lopen, verwacht dat hij naar buiten gelaten wordt en reageert met agressie vanuit zijn frustratie als blijkt dat de eigenaar alleen het zonnescherm naar beneden laat en hij binnen moet blijven.. Het is opvallend dat redirectie-agressie overeenkomsten heeft met frustratiegerelateerde agressie. Uit nader literatuuronderzoek blijkt dat verschillende auteurs of redirectie-agressie beschrijven in hun lijst van vormen van agressie, of frustratiegerelateerde agressie benoemen. De termen zijn echter niet geheel gelijk aan elkaar. Frustratie kan namelijk ook gericht worden op degene die het veroorzaakt, of net als bij redirectie-agressie, gericht worden op een ander doel. Frustratie kan ook optreden als de kat nog niet in een motivatie van agressie zit, maar door de belemmering is agressie wel een mogelijke reactie. Bij redirectie-agressie wordt verondersteld dat de kat reeds in een toestand van agressie zit, en ditzelfde op een ander doel richt. Het speenproces bij kittens speelt mogelijk een rol in het leren omgaan met frustratie en het voorkomen van frustratiegerelateerde agressie. Het leren omgaan met frustratie leert een kitten al in zijn vroege leven als de moeder de melktoegang af en toe gaat ontzeggen (start ongeveer 3-5 weken). Vooral bij flessenkittens, die door extra hantering wel mensgericht zijn maar dit proces gemist hebben, wordt beschreven dat ze snel van stemming kunnen veranderen en reactief en agressief naar hun eigenaren kunnen reageren. Angst of defensieve agressie Wanneer een angstige kat zich in het nauw gedreven voelt, kan hij agressie in gaan zetten om uit de benarde situatie te komen. Angstagressie is te herkennen aan de lichaamstaal: oren plat naar het hoofd, grote pupillen, lichaam laag bij de grond, terugdeinzen van datgene wat angst veroorzaakt en vaak opgezette haren. De kat vertoont gedragingen die defensief zijn en gericht zijn om zichzelf te verdedigen (zoals blazen, sissen, slaan, krabben). Als katten enorm angstig zijn kunnen ze ook hun blaas, darmen en anaalklieren legen. Naarmate de kat meer leerervaringen heeft kan het zijn dat aan zijn lichaamstaal niet meer goed te zien is dat hij angstig is/was. Een beperkte socialisatie is een veel voorkomende oorzaak voor het angstig reageren op omgevingsprikkels en het snel overgaan tot angstagressie. Onjuist straffen is tevens een oorzaak waardoor angstagressie naar mensen ontstaat. De prognose van angstagressie is beter als het probleem van korte duur is, ontstaan is op volwassen leeftijd, de mate van agressie niet te heftig is en de angst (tijdelijk) vermeden kan worden. Angstagressie zegt alleen iets over het feit dat de kat angstig is en zich bedreigd voelt. Het is belangrijk om te realiseren dat bij andere vormen van agressie ook angsthoudingen en gedragingen zichtbaar kunnen zijn, zoals bij pijnagressie of territoriale agressie. De laatste twee vormen van De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 37

38 agressie geven een betere verklaring voor de motivatie van de kat om agressie te vertonen. Onder dit kopje wordt angstagressie en defensieve agressie samengenomen, dit doen echter niet alle deskundigen. Men zou namelijk kunnen redeneren dat de term defensieve agressie duidelijker aangeeft dat het de reactie is van een kat die zichzelf (moet) verdedigen om de bedreiging op afstand te houden, waarbij angst logischerwijs aanwezig is (maar de gradatie verschilt). Angstagressie daarentegen zegt dat de kat agressie inzet omdat hij angstig is, maar geeft meer ruimte aan toepassing in de praktijk omdat veel angstige katten ook agressie inzetten als ze wel de optie hebben om te vluchten. Maternale agressie Deze vorm van agressie wordt vertoond door een moederdier dat haar kitten(s) wil beschermen waarbij alle mogelijke agressieve gedragingen getoond kunnen worden. Hormonale invloed speelt een rol in deze vorm van agressie, die meestal wordt vertoond in aanwezigheid van de kittens. Sommige bronnen vermelden dat de agressie al op kan treden voor de geboorte van de kittens. De agressie wordt meestal getoond naar onbekende individuen, of naar bekende katers. De agressie stopt vaak wanneer de kittens groter zijn, er wordt echter geen specifieke periode aangegeven. Als de moeder goed gesocialiseerd is, is de prognose goed; nadat de kittens weg zijn en de hormoonhuishouding weer normaal is verdwijnt het agressieve gedrag meestal. Indien andere factoren tevens een rol spelen kan het gedrag moeilijker hertrainbaar zijn; bijvoorbeeld bij slecht gesocialiseerde katten en territoriale katten. Advies van een gedragsdeskundige is dan belangrijk, zeker omdat de agressie bij deze poezen zeer hevig kan zijn. de pijn, zo snel mogelijk te behandelen. Katten kunnen namelijk in korte tijd leren dat de agressie werkt om de pijn te stoppen/voorkomen. Hierdoor kan de kat in de toekomst agressie gaan vertonen in soortgelijke situaties wanneer er geen sprake is van pijn. Als er wordt verwacht dat de kat agressie vertoont door pijn is pijnstilling (door een dierenarts voorgeschreven) aan te raden. Als een dierenarts constateert dat de agressie niet ontstaan is door een fysieke oorzaak, kan een gedragstherapeut verder helpen. Sommige bronnen benoemen ook wel de vorm irritatie agressie. Het dier is, omdat hij fysiek niet in orde is (door ziekte), sneller geïrriteerd en agressief op allerlei prikkels (nadering, aanraking door kat of mens). Het wordt niet direct gelijkgesteld aan pijnagressie, irritatie agressie treedt op bij verminderde tolerantie door een lichamelijk probleem, er hoeft dus geen pijn te zijn bij aanraking. Aaiagressie De term aaiagressie wordt gehanteerd bij katten die wel van aandacht houden en ook zelf contact zoeken maar bijten als ze (te lang) geaaid worden. De reden waarom katten dit gedrag vertonen is nog niet onderzocht, er zijn wel een aantal veronderstellingen. Het lijkt erop dat er door een bepaalde tijdsduur van aaien een fysieke drempel bij de kat wordt bereikt waarbij de kat teveel tactiele stimulatie heeft gehad; zijn tolerantiedrempel wordt overschreden en hij reageert met agressie om het aaien te stoppen. Veel katten verlaten de schoot van de eigenaar direct erna. Naast bijtgedrag wordt blazen als waarschuwing waargenomen. De eigenaar kan de spanning zien opbouwen bij de kat door een toename in het zwiepen met de staart en verandering van de oorstand. Op tijd stoppen is dus een belangrijk advies bij het voorkomen van deze vorm van agressie. Een alternatieve verklaring kan liggen in de behoefte om bepaalde zaken te willen controleren; de kat die graag het begin en eind van een interactie met de eigenaar bepaalt. Natuurlijk speelt conditionering (een leerproces) een grote rol in het gedrag van de kat; de kat leert na een aantal keren al hoe hij de situatie kan beïnvloeden en herhaalt daarom zijn gedrag. Deze alternatieve verklaring heeft overeenkomsten met de hieronder beschreven statusagressie, waarbij het gedrag verder is uitgebreid naar Pijnagressie Bij deze vorm reageert de kat met agressie op naderen en aanraken als hij pijn ervaart. Deze vorm van agressie kan ook ontstaan als er aan de haren van de kat wordt getrokken, op de staart wordt gestapt, of bij fysiek straffen. Pijn wekt een defensieve agressie op, dat wil zeggen dat er gedragingen en houdingen passend bij angst te zien zijn in de reactie. Bij twijfel is het belangrijk om contact op te nemen met de dierenarts. Het is van belang om de oorzaak, De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 38

39 allerlei situaties waarin de kat controle wil hebben. Zelfs irritatie agressie zou nog een verklaring kunnen zijn voor dit gedrag; door het ervaren van een lichamelijke onprettige sensatie reageert de kat plots met dreiggedrag of bijt hij direct. De prognose voor het verbeteren van het gedrag ligt aan de duur van het ongewenste gedrag, de drempel van de kat waarin zijn gedrag omslaat en het geduld van de eigenaar. Jonge kinderen lopen meer risico omdat zij de signalen niet kunnen lezen. Interkat agressie Deze vorm van agressie lijkt nogal breed; het betreft agressie tussen katten onderling. De betekenis wordt door de verschillende bronnen anders ingevuld. Sommige deskundigen passen deze vorm van agressie vooral toe bij katten die bekend met elkaar zijn/ met elkaar samenleven. De agressie ontstaat dan vooral wanneer een kat sociaal volwassen wordt (2-4 jaar) en heeft vooral te maken met de groepsdynamiek/ sociale status waarin deze katten samenleven. Sociale volwassenheid kan de behoeften van de kat voor een eigen territorium of eigen belangrijke bronnen verhogen, en dus de tolerantie om ze te delen met andere katten verlagen, zeker als deze andere katten niet tot dezelfde sociale groep behoren (een sociale groep bestaat bij katten vaak uit familieleden). Onder interkat agressie wordt tevens de agressie tussen katers onderling besproken; met name voor intacte katers die samenleven met poezen is het belangrijk om duidelijk te maken wie toegang tot de poezen heeft. Zo zouden in huishoudens waar katers met poezen worden gehouden, meer kans op vechten en sproeien zijn, dan in huishoudens met alleen katers. Agressie tussen intacte katers onderling ontstaat vaak bij het bereiken van de volwassenheid en heeft een relatie met het verhoogde testosteronniveau en het voortplantingsseizoen, zowel naar katers binnen het huishouden als daarbuiten. Ondanks dat de definitie van interkat agressie niet eenduidig is, kan er in het algemeen gezegd worden dat de classificatie van deze vorm van agressie vooral ligt in het soorteigen gedrag van de kat waarbij voortplanting en sociale status een rol spelen. Het is dus vooral hormoongerelateerd waardoor de definitie complexer wordt als het gecastreerde dieren betreft. Veel conflicten tussen katten onderling kunnen door een andere vorm van agressie verklaard worden; zoals redirectie-agressie, territoriale agressie, maternale agressie, offensieve agressie, defensieve agressie en pijnagressie. Katten die niet goed gesocialiseerd zijn op soortgenoten vertonen tevens meer agressie in kattengroepen. Een ander punt van kritiek op deze classificatie van agressie geldt tevens voor de onderstaande agressievorm; statusagressie. Onder deskundigen wordt namelijk de discussie gevoerd of sociale hiërarchie wel een rol speelt in kattengroepen. Katten leven meestal niet in strikte hiërarchische sociale groepen en ze zijn om deze reden niet zoveel bezig met het handhaven van een sociale status en sociale relaties. Het is dan ook niet zo aannemelijk dat om deze reden agressie ontstaat. Competitie over bronnen is een belangrijke alternatieve verklaring. In het Engels worden bronnen resources genoemd, zoals etensplaatsen, ligplaatsen, kattenbakken. Het vertonen van agressie om controle te behouden over belangrijke bronnen wordt resource-related aggression genoemd. Ook als er een kat uit de groep overlijdt, kunnen er conflicten ontstaan door een veranderde competitie over de bronnen. Kortom, de term interkat agressie is vrij breed en meestal kan een andere vorm van agressie het gedrag beter verklaren. Statusagressie De term statusagressie doet denken aan een vorm van agressie waarbij de sociale status van de kat een rol speelt. De term status wordt echter bediscussieerd om redenen zoals hierboven benoemd. In de meest recente beschrijvingen over statusagressie gaat het vooral om katten die aanvallen of bijten om controle over de situatie te krijgen. Ze tonen deze agressievorm door te bijten of de dreigen als de eigenaar iets met de kat wil doen. De katten bijten tijdens het aaien, bij het optillen, bij benaderen, tijdens spelen of als de eigenaar de kat ergens af wil halen. Zo wil het dier controle hebben/behouden over de situatie. De kat probeert de omgeving te controleren door deuren te blokkeren en zich niet laten verwijderen als hij dat niet wil. Sommige katten zijn veeleisend in het vragen van aandacht, anderen zijn op zichzelf. Ze kunnen agressiemijdend De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 39

40 zijn naar gezinsleden die wel controle over de kat hebben. Een dergelijke kat kan gevaarlijk zijn omdat er al veel leermomenten zijn geweest. Statusagressie hoeft volgens sommige bronnen niet alleen gericht te zijn naar mensen maar kan ook plaatsvinden naar katten in hetzelfde huishouden. De diagnose statusagressie is moeilijk te stellen omdat het niet eenduidig is omschreven in de literatuur en omdat deze katten vaak ook andere vormen van agressie vertonen. Vaak gaat het om zelfverzekerde katten, dus worden er geen defensieve uitingen van agressie verwacht. Idiopathische agressie Dit is de categorie waarin agressie wordt geplaatst die onvoorspelbaar is en waarvan de oorzaak onbekend is. Deze vorm wordt alleen aan de katten toegekend die helemaal zijn onderzocht door een dierarts en gedragstherapeut zonder dat er iets verklaard kan worden. Deze katten kunnen gevaarlijk zijn vanwege de combinatie van onvoorspelbaarheid en bijten. Veranderen van ongewenst gedrag Agressie is vaak complex probleemgedrag waarbij verschillende oorzaken een rol spelen. Als het agressieve gedrag van de kat veranderd moet worden, is het belangrijk om te bepalen welke vorm van agressie de kat vertoont. Het toepassen van algemene adviezen die gericht zijn op een verkeerde vorm van agressie kunnen het probleem onbedoeld escaleren. Er wordt geadviseerd om niet te lang te wachten om deskundige hulp in te schakelen; laat lichamelijke oorzaken uitsluiten door een dierenarts en laat de dierenarts indien nodig doorverwijzen naar een ervaren gediplomeerd kattengedragstherapeut. Gebruikte bronnen: Beaver, Feline Behavior 2nd edition 1992 Bowen and Heath, Behaviour Problems in Small Animals, 2005 Budiansky, The Character of Cats 2003 Horwitz & Neilson, Blackwell s Five-Minute Veterinary Consult: Canine and Feline Behavior, 2007 Landsberg, Hunthausen, Ackerman, Handbook of Behavior Problems of the Dog and the Cat, 2003 Overall, Clinical Behavioral Medicine for small animals, 1997 Schmidt, Verhalenstherapie der Katze, 2003 Tinley Opleiding tot Kattengedragstherapeut, Module 1 Kat, auteur drs. E. Teygeler 2010, met dank aan Tinley gedragstherapeuten. Welfare of Cats Edited by Irene Rochlitz 2005 Eline Teygeler met dank aan PVH, Platform Verantwoord Huisdierenbezit, De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 40

41 De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 41

42 De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 42

43 advertentie De Korte Golf 2012 nr 1 Pagina 43

44 Indien onbestelbaar retour: Krommenbeemd 42, 5641 JX Eindhoven Uw kitten verdient een gezonde start! Royal Canin babycat- en kitten voedingen dragen bij tot: Zeer veilige spijsvertering Opbouw van natuurlijke weerstand Evenwichtige ontwikkeling Voor meer informatie: Royal Canin Nederland BV - Postbus AB Veghel Tel info@royalcanin.nl Vraag snel een proefzakje aan bij Royal Canin -