Definitie Vetgehalte: het gehalte aan vet en vetachtige stoffen, uitgedrukt in massaprocenten, bepaald volgens de beschreven werkwijze.

Transcriptie

1 UDC : Kaas Fysische en chemische methoden van onderzoek Bepaling van het vetgehalte (routinemethode) Cheese - Physical and chemical test methods - Determination of the fat content (routine method) NEDERLANDSE NORM NEN e druk, november 1980 Onderwerp en toepassingsgebied Vervangt NEN 3059 Deze norm beschrijft de butyrometrische methode volgens Van Gulik voor de bepaling van het vetgehalte van kaas en smeltkaas. De methode is een routinemethode; ze is toepasbaar op kaas, die niet ouder is dan een half jaar. De methode is niet van toepassing op weikaas. Zie hiervoor NEN Definitie Vetgehalte: het gehalte aan vet en vetachtige stoffen, uitgedrukt in massaprocenten, bepaald volgens de beschreven werkwijze. Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded Beginsel Van een gewogen hoeveelheid van het monster worden in een butyrometer volgens Van Gulik de eiwitachtige bestanddelen opgelost met zwavelzuur. Na het toevoegen van amylalcohol, om de vetafscheiding te vergemakkelijken, wordt gecentrifugeerd, waarna op de gegradueerde buis van de butyrometer het vetgehalte wordt afgelezen. Reagentia Zwavelzuur, 61,72 à 62,63 % (m/m) (p 20 = 1,522 ± 0,005 g/ml), kleurloos of ten hoogste lichtgeel, zonder enige verontreiniging die het resultaat van de bepaling van het vetgehalte zou kunnen beïnvloeden. 4.2 Amylalcohol, die voldoet aan de eisen gesteld in NEN Toestellen, glaswerk en hulpmiddelen 5.1 Balans, waarop tot op 1 mg kan worden gewogen. 5.2 Centrifuge, bij voorkeur van een type dat in verticale stand wordt geladen en waarvan de constructie zodanig is, dat de kaasbuty rometers er na het centrifugeren gemakkelijk uit genomen kunnen worden, zonder dat daarbij een gedeelte van het vet terugschuift in de buik van de butyrometer. Tijdens het centrifugeren moeten de butyrometers zo min mogelijk aan afkoeling zijn blootgesteld. Een verwarmde centrifuge verdient aanbeveling. De centrifuge moet zodanig zijn ingericht dat bij een volle belasting binnen 2 minuten een radiale versnelling ter plaatse van de grote stop van de kaasbuty rometer wordt bereikt van 375 ± 25 maal de versnelling van de vrije val (zie tabel 1). Deze radiale versnelling moet daarna gedurende 10 minuten kunnen worden gehandhaafd. NEN 3758

2 2 Tabel 1 Verband tussen de werkzame middellijn (d) en de rotatiefrequentie (n) bij een relatieve radiale versnelling (a r, zie opmerking 2) van 375 ± 25. d a r = 350 /7 a x = 375 n a r = 400 n cm en 1. Onder de werkzame middellijn d wordt verstaan de horizontale afstand tussen de buiteneinden van de grote stoppen van twee tegenover elkaar liggende butyrometers in de stand die deze bij het centrifugeren hebben. 2. De relatieve radiale versnelling in een centrifuge kan worden berekend met behulp van de formule: waarin: a r = - = 5,59 x 10" 6 dn 1 9 a r is de relatieve radiale versnelling; a is de radiale versnelling, in m/s 3 ; g is de versnelling van de vrije val = 9,80665 m/s 2 ; d is de werkzame middellijn, in cm; n is de rotatiefrequentie, in. 5.3 Waterbad, volgens NEN Kaasbutyrometer volgens Van Gulik (figuur 1) Kwaliteit van het g/as Het glas van de butyrometer moet doorzichting zijn en vrij zijn van spanningen en van blaasfouten. Het moet een hydrolytische resistentie hebben die overeenkomt met een maximale al kal i-af gif te van 62 дд Na 2 0/g bepaald volgens NEN Vorm De vorm van de butyrometer moet zodanig zijn dat er bij het verrichten van de bepaling na het centrifugeren geen vet kan achterblijven op andere plaatsen dan in de platte buis. De overgangen van de buik en van de kop naar de platte buis moeten inwendig vloeiend verlopen. De hals van de butyrometer moet cilindrisch en inwendig glad zijn. De mond van de hals moet liggen in een vlak loodrecht op de lengte-as van de butyrometer; de rand van de hals mag uitwendig enigszins zijn versterkt. De mond van de kop moet liggen in een vlak loodrecht op de lengte-as van de butyrometer; de rand van deze kleine opening moet zijn rondgesmolten (mag niet scherp zijn). De vorm van de doorsnede van de platte buis moet overeenkomen met die in figuur 1. De lengte-as van ieder onderdeel moet samenvallen met de lengte-as van de butyrometer A f me tingen en massa De afmetingen van de butyrometer moeten voldoen aan figuur 1. De wanddikte moet ten minste 0,9 mm zijn. De massa van de butyrometer moet 25 ± 3 g bedragen.

3 Maten in mm. с i'ë si U.Ç '5,0112 ±0,2, kopx У platte buis Doorsnede A-A CNI t _1_ ш 11 M buik 025 max. I \ / hals :017,5±О.5 : 025 max. Figuur 1 - Kaasbutyrometer volgens Van Gulik

4 5.4.4 Schaalverdeling De schaalverdeling en de plaats daarvan moeten voldoen aan figuur 1. De verdeelstrepen moeten recht, ononderbroken, scherp begrensd, goed zichtbaar en onuitwisbaar zijn; de voorkeur verdient een schaalverdeling, waarvan de verdeelstrepen en de cijfers zijn voorzien van een gekleurde stof. De verdeelstrepen moeten loodrecht op de lengte-as van de platte buis staan. De verdeelstrepen moeten over de gehele lengte van gelijke dikte zijn; de dikte van de hoofdverdeelstrepen en van de onderverdeelstrepen moet bedragen 0,15 ± 0,05 mm De verdeelstrepen mogen niet zó diep in het glas zijn geëtst dat daardoor breuk zou kunnen ontstaan. Lengte van de hoofdverdeelstrepen, aangevende 0 % vet en de tientallen van de procenten vet ten minste 12 mm Lengte van de verdeelstrepen, aangevende 5, 15, 25 en 35 % vet 8 ± 0,5 mm Lengte van de onderverdeelstrepen, aangevende de gehele procenten vet 4 ± 0,5 mm Lengte van de onderverdeelstrepen, aangevende de halve procenten vet 2 ± 0,5 mm Inhoudsmaten bij 20 C Inhoud van de buik, gemeten van het nulpunt van de schaalverdeling tot de bovenrand van de hals (inclusief de inhoud van de hals) 24 ± 0,5 ml De inhoud van het gecalibreerde gedeelte van de platte buis, gemeten tussen de hoofdverdeelstreep voor 0 % vet en de hoofdverdeelstreep voor 40 % vet, moet bij 20 C bedragen 1354 ± 5 /il De inhoud is gelijk aan het volume van 18,34 ± 0,07 g kwik van 20 C. Nauwkeurigheid De absolute afwijking van de inhoud van de platte buis tussen twee willekeurige onderverdeelstrepen van de schaalverdeling mag de bovengenoemde maximale absolute afwijking (b\x\, overeenkomende met 0,15 % vet of 0,07 g kwik van 20 C) niet overschrijden Opschriften De getallen van de schaal moeten zijn aangegeven met duidelijk leesbare en onuitwisbare cijfers, aangebracht ter rechterzijde, onmiddellijk boven de verdeelstreep waarop zij betrekking hebben. Uitsluitend de verdeelstrepen betrekking hebbende op de waarden 0, 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35 en 40 % vet, dienen van het desbetreffende getal te zijn voorzien. De nulstreep moet zich aan de benedenzijde (buikzijde) van de platte buis en de streep voor 40 % vet aan de bovenzijde (kopzijde) van de platte buis bevinden. Het teken % moet bij voorkeur boven de schaalverdeling (aan de zijde van de kop) op de platte buis zijn aangebracht. De buik van de kaasbutyrometer moet zijn voorzien van een duidelijk leesbaar en onuitwisbaar opschrift "Kaasbutyrometer Van Gulik" of van het opschrift volgens ISO Het woord butyrometer mag worden afgekort tot but. 5.5 Stoppen voor de kaasbutyrometer Voor de butyrometer zijn een grote en een kleine stop nodig overeenkomstig de hierna vermelde eisen Materiaal De stoppen moeten zijn gemaakt van een geschikt soort rubber of kunststof waarvan de hardheid 38 ± 5 IRHD (internationale rubberhardheidsgraad) bedraagt, bepaald volgens NEN-ISO 48. De stoppen mogen geen bestanddelen bevatten die van invloed zijn op het resultaat van de vetgehaltebepaling en zij moeten voldoende weerstand bezitten tegen de invloeden waaraan zij gedurende de vetgehaltebepaling en bij het reinigen zijn onderworpen. De beoordeling van de duurzaamheid mag uitsluitend door meting van de hardheid geschieden. Na een verblijf van 7 x 24 uur in geregeld ververste lucht bij 70 C mag de hardheid niet meer dan 5 IRHD veranderen (zie ook NEN-ISO 188) Uiterlijk Het oppervlak van de stoppen moet glad en niet kleverig zijn en vrij zijn van persnaden en scheurtjes. De stoppen moeten vrij zijn van poriën en holten.

5 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft Ja, ik bestel ex. NEN 3758:1980 nl Kaas - Fysische en chemische methoden van onderzoek - Bepaling van het vetgehalte (routinemethode) T (015) F (015) Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2018, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN preview