VIJFTIG JAAR FREELANCE VOOR GOD. Jubileumuitgave BETTY SMIT

Transcriptie

1 VIJFTIG JAAR FREELANCE VOOR GOD Jubileumuitgave BETTY SMIT

2 1966 Een 1972 leven vol avonturen, zegeningen en heel veel strijd, daarop kan Betty Smit terug zien. Ze is nu bijna 73 jaar en vijftig jaar daarvan is ze zendelinge in Brazilië. Als jonge vrouw van 23 jaar gaat ze naar Brazilië, vol enthousiasme en van harte bereid alles op te offeren in dienst van de Heer die ze dient. Door al die jaren heen is het enthousiasme gebleven en heeft haar geloof in haar Hemelse Vader stand gehouden, ondanks alle moeilijkheden en onbegrijpelijke tegenslagen. De eerste anderhalf jaar Ze start haar zendingswerk in een klein kindertehuis in Sao José do Rio Ardo in de staat Sao Paolo. De samenwerking met het echtpaar dat de leiding heeft verloopt niet zo als ze verwacht had. Geen twee kapiteins op één schip. Ze gaat voor een korte periode naar het echtpaar Jannie en Klaas van der Raa en vertrekt dan naar Braz Cubas, niet ver van Sao Paulo. Ze gaat samenwerken met Anna Bouwman, toen 64 jaar. Na het overlijden van haar man, had zuster Bouwman haar oude droom verwezenlijkt en was de zending in gegaan. Betty beleeft een goede en leerzame tijd met zuster Bouwman. Ze liggen elkaar goed. Ze spreekt nog steeds vol liefde over haar. Ze gaan samen de sloppenwijken van Sao Paulo in. In de sloppenwijken wordt ze geconfronteerd met de enorme armoede. De mensen leven gewoon op de smerige grond, omringd door vuilnis. Daar gaan ze helpen. Betty beschouwt dat als één van de grootste opdrachten die we als 2 Jubileumuitgave

3 mens krijgen, andere mensen helpen. van Jezus in het duistere bestaan van In die tijd leert ze ook genoegen te velen die zich in diepe armoede bevin- nemen met het weinige dat er is, den. Ze helpt waar ze maar kan met wekenlang leven zij en zuster Bouw- haar praktische raadgevingen en deelt man alleen op maniok. Om de één of medicijnen uit die ze bij zich heeft. andere reden komt er geen geld uit Nederland. Zo leert Betty steeds meer Leven onder de Indianen op de Heer te vertrouwen. Zuster In die periode woont ze een half jaar Bouwmeester is voor haar een groot bij de Cinta-Largas, een Indianenstam voorbeeld. waar nog niet eerder een blanke Leven voor rubbertappers vrouw naar toe was gegaan. Voor menselijke begrippen een hachelijke In 1968 gaat Betty een klein half jaar onderneming, maar ze weet zich terug naar Nederland. Ze wil uitzoe- geroepen door God. De stamleden ken waar God haar roept voor zen- noemen haar Beja. Ook aan de Cin- dingswerk en wat voor werk ze dan ta-largas vertelt ze het evangelie. De kan gaan doen. Want dat staat voor stamleden krijgen groot ontzag voor haar vast: ze heeft duidelijk een roe- de God van Beja. Diverse keren wor- ping om het evangelie te vertellen en den ze op wonderlijke wijze genezen mensen in nood te helpen. Door het na gebed van Betty. De eigen goden lezen van o.a. het boek van Anthony falen, maar de God van Beja blijkt van Kampen Het land dat God vergat liefdevoller en groter te zijn dan hun besluit ze uiteindelijk naar Manaus de eigen goden. hoofdstad van de Amazones te gaan. Ze kent er niemand. Gelukkig krijgt ze Met pijn in het hart moet Betty de een aantal weken een gastvrij onthaal stam na een half jaar verlaten. In feite van de consul van de Nederlandse vonden de vertegenwoordigers van ambassade. In die weken oriënteert zij de Indianenbescherming, die haar zich en besluit ze een boot te kopen toestemming had gegeven onder de waarmee ze de binnenlanden in trekt. Cinta- Largas te leven, dat ze al veel Daar gaat ze evangeliseren onder de eerder weg had moeten gaan. Na een bevolking in het binnenland, veelal half jaar moet ze mee met het vlieg- afstammelingen van rubbertappers. tuigje dat op dat moment eindelijk Ze begeleidt zichzelf met haar gitaar kan landen. Ze weet dat het tijd is of harmonica en brengt zo het licht om te vertrekken, maar tegenover de Betty Smit: vijftig jaar freelance voor God 3

4 nationale bekendheid. De jonge, spontane blondine uit Zwolle steelt in dat programma de harten van duizenden Nederlanders. Haar moed, voortkomend uit een kinderlijke vertrouwen op God, maakt diepe indruk. De uitzending heeft als titel: Betty Smit de vrouw die menselijkerwijs gesproken al dood had moeten zijn. Tijdens en na de uitzending stromen de giften binnen. Dit verandert alles, van een straatarme zendelinge is ze ineens rijk. Stichting Zending Amazovrienden die ze bij de Indianenstam nes wordt daarom opgericht. Opeens heeft gemaakt, voelt ze haar vertrek krijgt het Mededelingenblad er als verraad. duizenden abonnees bij. In september Televisie uitzending in Nederland 1990 krijgt dit blad de naam Kontakt met Manaus. Ook in Brazilië wordt Een televisie-uitzending met Jan van een stichting opgericht, Serviço Missi- Hillo in 1972 bezorgt haar plotseling onário Amazonas (SEMA). Monte Sinai en Monte Bethel Er komt zoveel geld binnen dat Betty een grote boot kan kopen. Met deze boot gaat ze opnieuw de binnenlanden in. Niet meer met een kano, in haar eentje, maar met een aantal medewerkers gaat ze nu de rivieren op. Ze brengt het evangelie, deelt kleding uit, helpt waar dat nodig is met medicijnen. Ook leert ze van een tandarts kiezen trekken. Een uitkomst voor velen in het binnenland. Jubileumuitgave

5 Het is een hard leven. De moordende eiland is een volledig dorpje ontstaan. hitte, de cultuurverschillen en verschil- Er wordt een ziekenhuisje gebouwd, len in moraal, het onbegrip van andere een kerk en een school. Er worden zendingswerkers voor haar manier van stukjes grond beschikbaar gesteld zending bedrijven, de malaria-aanval- aan de mensen om er een huis op te len die ze moet doorstaan, dat alles bouwen. Er wordt o.m. ook een zagerij maakt het leven soms onvoorstelbaar opgericht waardoor arbeidsplaatsen zwaar. Maar in dit alles weet ze zich ontstaan. iedere keer weer gedragen door de kracht van Gods Geest. Als er overstromingen dreigen, komen mensen vanuit de hele omgeving naar In die tijd komt ze op een eiland Monte SinaI: daar zijn ze veilig. terecht, dat heel geschikt blijkt als zendingspost voor de vele eilanden Na een paar jaar volgt de aankoop van er omheen. Ze krijgt de gelegenheid Monte-Bethel (Aruma), een eiland op om dit eiland te kopen. Het eiland een paar uur varen van Monte Sinaï. krijgt de naam Monte Sinaï. Op het Ook op dit eiland worden de bewo- Betty Smit: vijftig jaar freelance voor God 5

6 ners middelen geboden om een nieuw bestaan op te bouwen. Het werk op deze eilanden gaat in de loop van de jaren steeds meer over in Braziliaanse handen. Uiteindelijk wordt het geheel overgedragen aan een Braziliaanse baptistenkerk. Huwelijk In deze periode trouwt Betty met Josè de Almeida Pimenta. Ze kennen elkaar al jaren, maar in juli 1977 slaat de vonk Shaloom over. Ze trouwen op 17 september In 1985 krijgt het zendingswerk een Josè stopt met zijn studie filoso- nieuwe wending. Op een dag treffen fie en letteren en gaat een opleiding Betty en Josè, na een verlofperiode, voor arts volgen. In 1984 is hij klaar en een heel stel verslaafde straatkinde- kan hij zich full-time wijden aan het ren in hun huis aan. Hun medewer- zendingswerk dat Betty is opge- kers in het zendingswerk zijn met het start. Ze vindt in hem niet alleen een leed van straatkinderen geconfron- geweldige echtgenoot, maar ook een teerd en hebben ze meegenomen bedreven en toegewijde medewerker naar het zendingshuis in Manaus. in haar zendingswerk. 6 Jubileumuitgave

7 Het zendingshuis dat allereerst be- op zo n 80 kilometer van Manaus te doeld was ter ondersteuning van Mon- kopen. Het krijgt de naam Recanto te-sinaï en Monte-Bethel, gaat steeds da Paz (Vredesoord). Op 21 septem- meer een rol spelen in de opvang van ber 1986 wordt het gebouw officieel drugsverslaafde kinderen. geopend door de gouverneur van het Amazonegebied. Het verlangen ontstaat om de jongens meer ondersteuning te bieden. Het Heel wat lijmsnuivertjes hebben hier centrum Shaloom wordt opgericht. een afkickprogramma kunnen door- Hier kunnen jongens dagelijks terecht maken. Maar niet alleen raken ze van voor maaltijden, slaapgelegenheid, de drugs af, ze ontdekken daar ook douches en medische begeleiding. een heel andere manier van leven, een Door opvang in Shaloom hopen Betty leven met Jezus. Tot op de dag van en Josè de straatkinderen duidelijk vandaag komen Betty en Josè mensen te kunnen maken wie echte vrede in Manaus tegen die zij op Recanto (shaloom) geeft. da Paz hebben opgevangen en die nu Recanto da Paz een goed leven hebben kunnen opbouwen. Ze ervaren dit als een zegen Het werk onder drugsverslaafde van God. In verlofperiodes in Ne- straatkinderen breidt zich steeds derland grijpt Betty dan ook in haar verder uit. Een grote gift uit Neder- spreekbeurten steeds weer terug op land maakt het mogelijk een gebouw het woord in Prediker 9:10 Doe wat Betty Smit: vijftig jaar freelance voor God 7

8 om de jongelui vaardigheden te leren. Jarenlang wordt er op Recanto een boerderij gerund. Allerlei groentes worden verbouwd, ook houden ze er kippen, koeien en varkens. Contact met planten en dieren blijkt een goede factor te zijn in het herstelproces. Ook wordt op Recanto een handenarbeidzaal ingericht. De laatste jaren verandert de wijze waarop het herstel van de jongens wordt ingericht. Er komen steeds strengere regels van overheidszijde waardoor opvang voor langere tijd uw hand vindt om te doen. Zo zien niet meer mogelijk is. Betty en Josè èn Betty èn Josè dat. Ze hebben dui- gaan kortdurende opvang verzorgen. zenden jongens kunnen helpen, maar Voor de jongens wordt dat een pro- beroemen zich daar niet op. Steeds gramma van tien dagen. Dan gaan ze weer wijzen ze op de kracht die ze van weer naar huis. Ze kunnen zo vaak als Gods Geest hebben ontvangen om dit dat nodig is een dergelijke programma moeilijke werk te doen. van tien dagen volgen, tot ze voldoende zijn hersteld om de thuissituatie Het werk in Recanto breidt zich steeds weer aan te kunnen. verder uit, uiteindelijk kunnen er zo n 140 jongens worden opgevangen. Vele jaren runnen Waldoan en Leia dit opvangtehuis met grote inzet. Op het terrein wordt een school gebouwd. Ook komt er een sporthal. Onderwijs en sport zijn belangrijke elementen in het herstelprogramma. Ook heeft Betty een tijdje een ijscofabriekje en een sleutelfabriekje gehad 8 Jubileumuitgave

9 In 2015 stoppen Betty en Josè met een nieuwe start in hun leven kunnen het werk op Recanto. Op dit moment maken. Behalve de meisjes komen er wordt Recanto verhuurd aan een kerk ook kinderen mee. Of ze krijgen daar die daar opvang van jongens verzorgd. hun baby. Soms vecht Betty er voor Abrigo en Ester om kinderen weer bij de moeders terug te krijgen. Wegens verwaarlozing Naast het werk onder drugsverslaafde zijn de kinderen door Jeugdzorg bij de jongens, beginnen Betty en Josè ook moeders weggehaald. Betty leert de aan de opvang van meisjes die verslaafd jonge vrouwen verantwoordelijkheid zijn. Een nog moeilijker werk dan onder te nemen voor hun eigen kinderen. jongens. De meeste meisjes werken al Pas wanneer ze ziet dat de moeders op erg jonge leeftijd in de prostitutie. weer verantwoordelijkheid kunnen Bijna altijd kampen ze met seksuele dragen, gaat ze het gevecht met de problemen en is sprake geweest van Jeugdzorg aan. verkrachting. Als ze in verwachting raken vragen ze aan jongens om hen in Voor de meisjes zet Betty naaicursus- de buik te trappen. Zo hopen ze op een sen op, ook worden er schoonheids- spontane abortus. Ze denken er geen cursussen gegeven. Door te leren baby bij te kunnen hebben. zichzelf goed te verzorgen krijgen de meisjes hun zelfrespect weer terug. Betty en Josè starten met het gebouw Ook leren de meisjes allerlei soorten Abrigo. Het woord betekent veilig- handwerken als basis voor levenson- heid, bescherming. Dit gebouw ligt derhoud. echter midden in Manaus. In het centrum van de verleiding van drugs Door de strengere wetgeving wordt en prostitutie. In mei 1993 wordt een het steeds moeilijker om ook de nieuw gebouw gekocht, dit gebouw meisjes de door de overheid goedge- wordt ook Abrigo genoemd. En dan keurde opvang te bieden. De drugs volgt in de loop van datzelfde jaar de worden steeds zwaarder, de proble- aankoop van een gebouw dat de naam men daardoor ook steeds moeilijker Ester krijgt, zo n kleine tien kilometer op te lossen. van Manaus af. Ook bij de meisjes introduceert Betty Ester wordt het opvangtehuis waar kortdurende programma s, hier zijn heel veel meisjes en jonge vrouwen het programma s van vier dagen. Niet Betty Smit: vijftig jaar freelance voor God 9

10 alleen door de strengere overheids- Ester wordt in de weekenden ver- regels maar ook blijkt met name bij huurd aan kerken, die daar conferen- meisjes langdurende opvang niet al- ties houden. tijd te werken. Vaak lopen de meisjes halverwege het herstelprogramma Kanäan en Sioan weg van Ester, omdat ze het zonder Er worden gezinsvervangende hun familie niet langer uithouden. Op- tehuizen opgericht, het zijn Kanäan vang gedurende een midweek blijkt en Sioan. In de opvang komen diverse goed te werken. De meisjes blijven jongens die helemaal geen familie door het korte programma verbon- meer hebben. In deze tehuizen, waar den met hun families, maar krijgen kleine groepen jongens voor langere wel de ondersteuning die voor herstel tijd kunnen worden opgevangen, nodig is. leren de jongens in gezinsverband te leven. In een gezinsvervangend tehuis Ook de opvang van de meisjes is nu is voldoende tijd en aandacht voor helemaal gestopt. Wel wordt vanuit de persoonlijke ontwikkeling van de het zendingshuis nog ondersteuning jongens. gegeven aan de jongelui en aan hun families, voor zover daar behoefte aan bestaat. 10 Zendingshuis in Manaus De gezinsvervangende tehuizen wor- Jubileumuitgave

11 den na enkele jaren weer gesloten. Er Hier krijgen de families instructies vindt een natuurlijke afvloeiing plaats. hoe zij betrokken moeten zijn bij het Het werk verplaatst zich van contac- herstel van hun kinderen. In de bijeen- ten met straatkinderen naar contac- komsten vertellen Betty en Josè de ten met families die hun zoons en families het evangelie en ondersteu- dochters zelf komen aanmelden. Ook nen ze pastoraal de jongelui die vanuit wordt het werk onder straatkinderen de opvang weer terug geplaatst zijn in steeds gevaarlijker. Betty en Josè de families. weten zich beschermd door God, maar kunnen de veiligheid van hun personeel niet garanderen. Ze gaan zich in de loop van de tijd dan ook steeds meer richten op kinderen die nog familieleden hebben, die verantwoordelijk gesteld kunnen worden. Het werk in het zendingshuis in Manaus wordt steeds belangrijker. Hier worden op donderdagavond contacten gelegd met de families die hun kinderen voor opvang bij Betty en Josè aanmelden. Betty Smit: vijftig jaar freelance voor God 11

12 Op dit moment vinden deze bijeen- Recanto en daarna ook op Ester gaan komsten nog steeds plaats. sluiten, wordt het geld dat via Koe Kla- Koe Klara ra binnenkomt voor sociale projecten in het binnenland ingezet. Voedsel- In najaar 1996 start een actie voor pakketten worden uitgedeeld aan het geven van melk op de scholen families die ernstig in de problemen van Recanto en Ester. Door het vele zitten. Ook helpt Koe Klara Antonio, verzuim krijgen kinderen vaak niet de een jongetje dat mismaakt wordt ontwikkeling die zo nodig is voor hun geboren met een speciale matras. Koe toekomst. Alleen als je regelmatig Klara zet zich ook in voor kinderen naar school gaat, kun je melk krijgen. die door de extreme droogte cholera Dat was het doel van het project Klara. hebben opgelopen en extra voeding nodig hebben. Veel lezers van Kontakt met Manaus hebben hun steentje aan dit pro- Het project Koe Klara stopt in ject bijgedragen. Als de scholen op 12 Jubileumuitgave

13 Terugblik Betty is nu bijna 73 jaar. In november is het vijftig jaar geleden dat ze voor het eerst naar Brazilië vertrok. Haar leven is vruchtbaar geweest en is dat nog steeds. In haar leven heeft ze steun van veel mensen gehad om haar zendingsroeping gestalte te geven. In de eerste plaats is ze gesteund door haar man Josè. Wat een inzet en liefde voor God heeft hij al die jaren laten zien. Wat een toewijding ook aan zijn vrouw. Daarnaast zijn er veel medewerkers geweest die haar geholpen hebben. De laatste jaren springen de namen van Waldaon en Leia, Anna en Ray er uit. En natuurlijk is daar Tarcilla. De kleine Indiaanse vrouw die Betty bijna vanaf het begin helpt in het huishouden. Dankbaarheid Betty en Josè zijn in de eerste plaats God dankbaar voor alles wat ze in zijn Koninkrijk hebben mogen doen. Ook zijn ze heel dankbaar voor alle trouwe lezers van Kontakt met Manaus, die door middel van gebed en financiën het werk al die jaren hebben ondersteund. Alle lezers hartelijk dank!! Betty Smit: vijftig jaar freelance voor God 13

14 VOORUIT ZICHT Aan alles komt een eind, ook aan het bedrijven van zendingswerk. Momenteel zijn Betty en Josè het werk aan het afronden. In de loop van het komende jaar zal worden beslist wat er met de gebouwen moet gebeuren. Voorlopig willen ze nog wel bijeenkomsten in het zendingshuis ter ondersteuning van de families blijven houden. De Braziliaanse Stichting (Sema) blijft voorlopig nog bestaan om het werk op goede wijze af te ronden. 14 Jubileumuitgave

15 Stichting Zending Amazones blijft voorlopig ook nog bestaan. Het actief werven van geld wordt na dit jubileumnummer gestopt. Het geld dat nog binnenkomt en niet meer besteed hoeft te worden aan het werk van Betty zal in overleg met MissieNederland naar kleine christelijke projecten in het Amazonegebied gaan. Naar verwachting kan de definitieve afronding van Stichting Zending Amazones in de loop van 2017 plaatsvinden. Afscheid nemen van een mooi zendingswerk doet pijn. Maar gelukkig mogen we weten dat dit zendingswerk velen tot zegen is geweest. Levens zijn blijvend veranderd, velen hebben Jezus als hun Heer leren kennen. Het bestuur van Stichting Zending Amazones is dan ook blij onze lezers dit jubileumnummer te kunnen aanbieden. Betty Smit: vijftig jaar freelance voor God 15

16 Betty Smit Trav. S. Bernardo,37 S.Geraldo Manaus A.M Brasil Administratie Stichting Zending Amazones Postbus AP Zwolle Telefoon Lid van MissieNederland ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling) erkend