flora- en faunaonderzoek Paschalisklooster, Oostum Herbestemming gebouw en terrein

Transcriptie

1 flora- en faunaonderzoek Paschalisklooster, Oostum Herbestemming gebouw en terrein

2 Titel Flora- en faunaonderzoek Paschalisklooster Uitvoering Contactpersoon Locatie Otte Groenadvies, Brilsweg 1a, 7441 BV Nijverdal Mevr. P. Otte Oostrum, Wansummerweg Datum 11 juli 2014 Status Eindrapport

3 1 Inleiding 1. Doel Dit flora- en faunaonderzoek betreft het voormalige Paschalis-klooster, Wanssumseweg te Oostrum. Klooster en omliggende terrein zijn buiten gebruik, maar de leegstaande gebouwen krijgen een herbestemming. Het gaat om woonruimte voor arbeidsmigranten. De huisvesting past binnen de huidige bouwkundige kaders en vindt plaats zonder grootschalige ingrepen. Wel wordt er bijgebouwd aan de voor- en achterzijde van het hoofdgebouw. Het terrein behoudt zo goed mogelijk de huidige inrichting, maar wordt intensiever in gebruik. De bovengenoemde activiteiten mogen geen negatieve gevolgen hebben voor beschermde flora en fauna. Wet- en regelgeving omtrent deze soorten is vastgelegd in de Flora- en faunawet (Ff-wet) en Habitatrichtlijn (HR). Dit rapport beschrijft de resultaten van een verkenning naar beschermde flora en fauna en vaste verblijfplaatsen ter plaatse van de voorgenomen ingreep. De verkenning is een momentopname. Er kan geen rekening houden met de dynamische aspecten van natuur, zoals migratie en kolonisatie door soorten en veranderd gebruik en beheer na afloop van het terreinbezoek. De rapportage kan dienst doen als onderbouwing bij planvorming, procedures en ontheffings- of vergunningaanvragen. 2. Beschrijving locatie van de ingreep De plangebied bestaat uit een kloostercomplex, een bijgebouw en een buiteninrichting met lanen en groenvoorzieningen. De locatie van de ingreep betreft het centrale deel van het plangebied. Dit gedeelte bestaat uit een (semi-)cultuurlijke inrichting met gazons, verhardingen en overgroeide heesters en bos. De leegstand van de afgelopen tijd heeft voor achterstallig onderhoud gezorgd, maar niet zodanig dat het terrein overgroeid is geraakt: terrein en gebouwen zijn goed toegankelijk, evenals de gazons en plantstroken. Afbeelding 1.1 tot 1.4 geeft de huidige situatie weer. 3. Opzet onderzoek De locatie is op 13 juni 2014 bezocht door P. Otte en R. Harleman, natuur- en landschapsdeskundigen. Tijdens het bezoek werd: de algemene aard (natuurlijkheid) van het terrein vastgesteld; het terrein verkend op de aanwezigheid of sporen van zoogdieren, vogels en andere dier groepen, evenals planten. Tevens is het de aanwezigheid van beschermde planten inge schat op basis van de aanwezige vegetaties; gebouw en bomen visueel gecontroleerd op vaste verblijfplaatsen. Bij vleermuizen werd vastgesteld in hoeverre het terrein en gebouwen geschikt zijn; de aanwezigheid van broedvogels en vaste nestplaatsen. De voorgenomen ingreep heeft geen gevolgen voor de nestlocaties van algemene broedvogels, wanneer de werkzaamheden buiten het broedseizoen valt. De aanwezigheid van deze groep is daarom niet nader onderzocht. [3] FF-onderzoek Pascalisklooster te Oostrum 11 juli 2014

4 Afb. 1.1 Voorzijde van het hoofdgebouw. Afb. 1.2 Achterzijde van het hoorfdgebouw. Afb. 1.3 Beeld van de binnentuin. Afb. 1.4 Bijgebouw aan de noordzijde van het terrein. Afb. 1.5 Plangebied (rode belijning) en onderzocht terreingedeelte (gele belijning). Schaal: ca 1: Bron ondergrond: Aerodata International Surveys, [4]

5 2 Resultaten 1. Ingreep De voorgenomen ingreep bestaat uit: het opnieuw in gebruik nemen en inrichten van de buitenruimte t.b.v. parkeren en wonen. De bijbehorende maatregelen zijn het wegwerken van achterstallig onderhoud en aanbrengen van kleinschalige voorzieningen en aanpassingen. Grootschalige ingrepen of structurele terreinaanpassingen vinden niet plaats; oprichten van tijdelijke units (gebouwen) met bijbehorende graaf- en aanlegwerkzaamheden. Dit vergt een wat grotere ingreep, waarbij het terrein bouwrijp gemaakt wordt, grondwerk uitgevoerd en bomen/beplanting verwijderd; inrichten van de gebouw voor wonen. De bijbehorende maatregelen bestaan uit het aanpassen van de binneninrichting en aanleggen van benodigde voorzieningen. De ingreep heeft geen wijzigingen aan de bouwkundige onderdelen tot gevolg en geen ingrepen in de kelder-, spouw- of dakconstructies. 2. Beschermde gebieden Het plangebied ligt op particulier terrein en heeft een cultuurlijke inrichting. De klooster tuin is geen onderdeel van een beschermd gebied, zoals Natura 2000-gebied of EHS. Op twee kilometer ligt het Natura 2000-gebied Boschhuizerbergen, een bos- en stuifzandgebied. De aard en het gebruik van het plangebied verschillen dusdanig van deze beschermde gebieden, dat een effect van de voorgenomen ingreep op habitattypen en -soorten is uit te sluiten. Op 250 meter ligt de begrenzing van de provinciale EHS, bestaande uit aaneengesloten bos. Het ligt enigszins geïsoleerd in het landschap, maar met singels en houtwallen verbonden met de omliggende natuurgebieden (en met het noordelijk gelegen Natura 2000-gebied). Behoud van het deze landschapselementen is van belang. Het plangebied speelt hierin een rol. 3. Beschermde planten De begroeiing van het terrein bestaat uit soorten die algemeen voorkomen in cultuurlijk inge richte locaties. Het gaat om planten die hun groeiplaats weten te vinden in de voegen van bestratingen, in plantvakken en gazons. De aangetroffen soorten wijzen op een zandige standplaats met enige mate van verrijking en verruiging. Dit laatste als het gevolg van het achterwege blijven van onderhoud. Het gaat om soorten als Rood zwenkgras, Gewone hoornbloem, Jacobskruiskruid, Akkerdistel, Mannetjesvaren, Grote brandnetel, Gewone reigersbek, Stinkende gouwe, Canadese fijnstraal, en Kruipende boterbloem. Dergelijke begroeiingen zijn zeer algemeen en herbergen geen beschermde of bedreigde planten. Uitzondering zijn bijzondere situaties met muurplanten, waar Groot glas kruid of Steenbreekvaren kan voorkomen. Of de algemeen voorkomende Brede wespenorchis, een beschermde soort die haar leefgebied juíst in de stedelijke omgeving heeft. Nadere verkenning levert twee beschermde plantensoorten op, namelijk Brede wespenorchis met in totaal 10 exemplaren nabij het hoofdgebouw en Wilde marjolein in een border in de binnentuin (voormalige kruidentuin!). [5] FF-onderzoek Pascalisklooster te Oostrum 11 juli 2014

6 4. Resultaten zoogdieren Op de locaties van de ingreep zijn enkele sporen van (zeer) algemene zoogdieren aangetroffen. Het gaat om Mol, Veldmuis en Konijn. Voor andere, strikter beschermde, kleine en grotere zoogdieren is de locatie van de ingreep ongeschikt als leef- en foerageergebied. Eekhoorn komt voor op het terrein, maar een nest- of andere verblijfslocatie is niet aangetroffen. Voor Das is het geschikt, maar graaf- of foerageersporen ontbreken. In de gebouwen of bomen zijn geen aanwijzingen gevonden van marterachtigen: voor Boommarter is het bomenbestand ontoereikend, maar de soort zou het terrein als foerageergebied kunnen gebruiken; voor steenmarter zijn de gebouwen, met name het bijgebouw, geschikt, maar sporen ontbreken. Navraag bij de beheerder/eigenaar omtrent enige overlast levert een negatief antwoord op. Rondgang door de gebouwen levert geen voedsel- of andere verblijfsporen op. Een diergroep die veel voorkomt op dergelijke terreinen zijn vleermuizen. Het terrein en de gebouwen van het klooster zijn geschikt als verblijfs- en foerageergebied voor diverse soorten vleermuizen. Diverse bomen hebben holtes, die mogelijker wijs in gebruik zijn door vleermuizen. Deze bevinden zich aan de zuidzijde van het hoofdgebouw. Hetgebouw biedt veel toegankelijke plekken, maar verkenning van de kelders en zolders leverden geen verblijfssporen op. Het hoofdgebouw is vrij degelijk afgewerkt en wordt van binnen gestookt, waardoor het ongeschikt is als winterverblijf. Het is niet echter tijdens een verkenning niet vast te stellen in hoeverre het gebouw in de rest van het jaar wordt gebruikt. Als foerageergebied is het terrein geschikt. De structuurrijke, semi-cultuurlijke terreininrichting, vele bomen en de zware laan maken het geschikt voor vleermuizen. 5. Bevindingen vogels Tijdens het onderzoek zijn verblijfplaatsen van broedvogels aangetroffen. Broedende vogels zijn beschermd en indien dit vaste verblijfplaatsen betreft, zijn deze het gehele jaar beschermd en mogen niet worden verwijderd, vernield of verstoord. Huismus is zo n beschermde soort waarvan broedlocaties werden aangetroffen onder de dakrand. Het ging om de binnentuin en de achterzijde van het hoofdgebouw. Gezien het gevorderde tijdstip in het jaar kon geen volledig beeld worden verkregen, maar op vier plaatsen was onder de dakrank een broedplaats zichtbaar. Andere soorten of locaties met een vaste verblijf plaats werden niet vastgesteld. Er zijn geen nesten van Roek of horsten van roofvogels aanwezig in het onderzochte gebied. Op grond van de inrichting van het terrein zijn wel allerlei algemene broedvogels zónder vaste verblijfplaats te verwachten. Van vogels zónder vaste broedplaats zijn alleen de broedsels beschermd. Het gaat in dit geval om soorten, zoals Merel, Koolmees, Heggenmus, Tjiftjaf en Witte kwikstaart, maar ook soorten van meer bos- en parkachtige terreinen als Boomklever, Boomkruiper, Grote bonte specht, Groene specht en Houtduif. In de broedperiode, gemiddeld van half maart tot half juli, mag geen verstoring van deze broedlocaties plaatsvinden. 6. Bevindingen overige diergroepen Voor de overige beschermde en bedreigde diersoorten voldoet het terrein niet aan de eisen die deze dieren stellen aan hun leefgebied. Ook inheemse soorten amfibieën en reptielen kunnen worden uitgesloten, onder andere door het ontbreken van geschikte milieu s (open water, ruigte). Van de algemene soorten is het terrein alleen geschikt voor Gewone pad, die zich hier op het terrein kan ophouden. Voor deze soort geldt een algemene vrijstelling bij ruimtelijke ingrepen. [6] FF-onderzoek Pascalisklooster te Oostrum 11 juli 2014

7 Tijdelijk gebouw Tijdelijk gebouw Afb. 2.1 Plan voor de ontwikkeling van het terrein. Bron: opdrachtgever/ontwikkelaar. [7]

8 3 EffectEN en AANBEVELINGEN 1. Effect en maatregelen De voorgenomen activiteiten kunnen een effect hebben op diverse soorten planten en dieren, als wel op beschermde gebieden. Deze effecten zijn te voorkomen. Het gaat om: Beschermde gebieden de bos- en laanbeplantingen op het kloosterterrein spelen een rol bij de verbindingszones met omliggende natuurgebieden. Behoud is gewenst en daarom is het noodzakelijk deze onderdelen te beschermen en te behouden. Het gaat met name om het bosgebied aan de noord- en zuidkant en de lanen. Een effect is uitgesloten wanneer de bouwactiviteiten gecentreerd blijven in de centrale of open ruimtes van het terrein en lanen en voldoende bomen gespaard blijven. In de huidige opzet is dit voldoende het geval. Beschermde planten de aanwezigheid van Wilde marjolein en Brede wespenorchis. De voorgenomen ingreep kan een effect hebben op deze soorten. Het is gewenst de groeiplekken af te schermen van bouwactiviteiten door lint of bouwhekken. Indien dit om logistieke of bouwkundige redenen niet mogelijk is, dienen de planten verplaatst te worden. Dit moet uitgevoerd worden op aanwijzing van een deskundige en uitgevoerd onder juiste omstandig heden. Beschermde zoogdieren de aanwezigheid van algemene voorkomende zoogdieren uit tabel I, zoals Mol, Konijn en Veldmuis. De voorgenomen ingreep kan een effect hebben op deze soorten. Er geldt echter een algemene vrijstelling voor ruimtelijke ingrepen. Geen specifieke terreinelementen of -delen hoeven gespaard te blijven. Wel is een zorgvuldige werkwijze nodig bij graaf- en rooi- en opruimwerkzaamheden om te voldoen aan de algemene zorgplicht. de aanwezigheid van vleermuizen. Mogelijke aanwezigheid van vleermuizen op of aan het ge bouw wordt door de voorgenomen ingreep niet benadeeld. Er worden immers geen maatregelen genomen aan de buitengevels, kelders, spouwmuren, dakconstructies of voorzieningen, uitgezonderd kleinschalig onderhoud. Omdat geen feitelijke wijziging plaatsvindt van de huidige situatie, kan nader onderzoek achterwege blijven. De aanbouw heeft een doorbraak van de gevel tot gevolg, maar deze bevindt zich echter op een voor vleermuizen ongeschikte muur (lage gevel). De mogelijke aanwezigheid van vleermuizen in de bomen en bomenrij aan de zuidzijde. De bomen (Plataan, Linde, Beuk) hebben holtes die mogelijk door vleermuizen worden gebruikt als (tijdelijke) verblijfplaats. Om de nieuwe bebouwing te realiseren worden deze bomen gerooid. Nader onderzoek is noodzakelijk om het gebruik door vleermuizen vast te stellen. Een indirect effect op vleermuizen is te verwaarlozen. De structuur en het gebruik van het gebouw en terrein zal niet in belangrijke mate veranderen. Wel zal de intensiteit van het gebruik toenemen. Laat buitenverlichting zoveel mogelijk achterwege zodat geen nachtelijke verstoring van vleermuizen op kan treden. Een mogelijk effect is daarmee uit te sluiten. Een ander effect is zware geluids-, licht- of trillingsoverlast tijdens de bouw. Dit dient achterwege te blijven. Voer bouwwerkzaamheden alleen uit tijdens daglicht-uren. [8] FF-onderzoek Pascalisklooster te Oostrum 11 juli 2014

9 Broedvogels de aanwezigheid van Huismus op diverse plaatsen onder de dakrand. Deze locaties zijn beschermd. Bouwkundige werkzaamheden dienen achterwege te blijven bij nestlocaties. In het broedseizoen (half maart tot half augustus) kunnen ook werkzaamheden nábij de dakrand verstorend werken, evenals het verwijderen van structuurrijke heesters, zoals Hulst. Dergelijke werkzaamheden dienen achterwege te blijven. de aanwezigheid van algemeen voor komende broedvogels. De beplanting direct langs het gebouw is geschikt voor algemene broedvogels zonder vaste verblijfplaats. Dit betekent dat een negatief effect zal optreden bij uitvoer van werkzaamheden tussen half maart en half juli. Rooi-, en opruim werkzaamheden in bos, bomen en struikbeplantingen moeten daarom uitgevoerd zijn vóóraf of ná afloop van deze periode. Overige diersoorten Een negatief effect op de overige beschermde diersoorten is uit te sluiten. Voor de mogelijke aanwezigheid van algemene soorten uit tabel I geldt een algemene vrijstelling voor ruimtelijke ingrepen. Geen specifieke terreinelementen of -delen hoeven gespaard te blijven. Wel is een zorgvuldige werkwijze nodig bij graaf- en rooi- en opruimwerkzaamheden om te voldoen aan de algemene zorgplicht. 2. Aanbevelingen De voorgenomen ingreep kan worden uitgevoerd zonder dat er sprake is van een overtreding op de Flora- en faunawet, mits de voorgeschreven maatregelen uit 3.1 worden uitgevoerd en de algemene zorgplicht wordt nageleefd. Nader onderzoek is noodzakelijk naar vleermuizen in de bomen aan de zuidzijde van het hoofdgebouw. Deze bomen worden gerooid en het is gewenst vast te stellen of, en zo ja in welke mate, door welke soorten en in welke periode, de bomen (holtes) worden gebruikt door vleermuizen. [9] FF-onderzoek Pascalisklooster te Oostrum 11 juli 2014

10 Nader onderzoek vleermuizen Broedlocatie Huismus (niet volledig) Wilde marjolein Brede wespenorchis Afb. 3.1 Kaart met beschermde en nader te onderzoeken flora en fauna. Legenda: Groen kader = te onderzoeken gebied voor vervolgonderzoek vleermuizen; Groene stip = locatie Wilde marjolein; Rode stip = locaties Brede wespenorchis; Rode pijl = vastgestelde broedlocatie Huismus (niet volledig). [10]