Tijd en ruimte voor vieren en verbinden

Transcriptie

1 Tijd en ruimte voor vieren en verbinden Over wat kerkgebouwen allemaal mogelijk maken, en nodig hebben Studiedag Parcum, Leuven, 6 februari 2018

2 Inleidende overwegingen Kerk en architectuur: een lang verhaal van geloof en cultuur De liturgisch-rituele basisstructuur van het christelijk geloof Heiligheid en heiliging in het christendom Wat in kerkgebouwen allemaal moet kunnen gebeuren

3 (1) Kerk en architectuur: een lang verhaal van geloof en cultuur een boeiend maar beladen verleden: romaans, gotisch, barok,19 e eeuw types kerkgebouwen: parochie, abdij, kapel, kathedraal, pelgrimsoord hedendaagse kerkarchitectuur

4 Een boeiend maar beladen verleden De huiskerk De basilica

5 Romaanse kerken Gotische kerken

6 Binnenin

7 Barokke kerken Neo-stijlen in de 19 e eeuw

8 20 e eeuw: Rudolf Schwarz

9 Types kerken Parochiekerk

10 Abdijkerk

11 Kapellen

12 Bedevaartsoorden

13 Hedendaagse kerkarchitectuur Saint-François de Molitor

14 Tor Tre Teste

15 Bruder Klauskapelle

16 De kathedraal van Créteil

17 (2) De liturgisch-rituele basisstructuur van het christelijk geloof het sacramentele principe het drievoudige regime van de eredienst - de zeven sacramenten - vieren en verbinden zingen

18 Het sacramentele principe Jezus Christus als het oersacrament Incarnatie Paasmysterie De Kerk als fundamenteel sacrament De continuering van de heilsgeschiedenis

19 Het drievoudige regime van de christelijke eredienst Tijdsdimensie Joodse eredienst Christelijke eredienst Plek Dag Huiskamer Getijdengebed Overal Week Synagoge Eucharistie Kerkgebouw Jaar Tempel Liturgisch jaar Overal

20 De zeven sacramenten De eucharistie in het centrum Drie groepen sacramenten De christelijke initiatie doopsel, vormsel, eucharistie Roeping en kerkopbouw huwelijk, wijding Genezing en herstel verzoening, ziekenzalving Sacramentaliën Begrafenissen Zegeningen

21 Doopvont Biechtstoel

22 Zingen Koren Orgels

23 (3) Heiligheid en heiliging in het christendom het heilige en het profane tremendum ac fascinosum het lichaam van Christus: ontvangen en worden de symboliek van het altaar de drie plekken in het priesterkoor

24 Het heilige en het profane Enige terminologie Le sacré et le profane (invloedrijk boek van antropoloog Mircea Eliade) Le sacré vs. le saint Wat opzij gezet wordt Wat verbindt Het heilige vs. dé Heilige

25 Tremendum ac fascinosum? Heilig is voor christenen Alleen God Tu solus Sanctus Die Vader, Zoon en Geest is. Dus: enkel het lichaam van Christus en alles/n wat daarmee in aanraking komt door de heilige Geest. Heiliging i.p.v. heiligheid

26 Het lichaam van Christus Sacramenteel Ecclesiaal

27 Estote quod videtis, et accipite quod estis. Aurelius Augustinus, sermo 272

28 De symboliek van het altaar Een opvallende thematiek in het Oude en het Nieuwe Testament De eerste eeuwen van de christelijke eredienst; altaar en martelarenverering De onverbrekelijke band tussen altaar en eucharistie Spanning tussen eucharistie als offer en eucharistie als maaltijd Niets mag toevallig zijn: plaatsing, materiaal, stijl Altaar als bevoorrechte plek van de ontmoeting tussen God en mens De ritus van de wijding van een altaar: een ware initiatie

29 Het priesterkoor Altaar, ambo, voorgangerstoel

30

31 Ambo

32 Voorgangerstoel

33 Elliptisch kerkmodel Notre Dame de Pentecôte Notre Dame de l arche de l alliance

34 Buitenzicht

35 (4) Wat in kerkgebouwen allemaal moet kunnen gebeuren liturgie is Godsverering de heiliging van mens en wereld vandaag christen zijn levende tabernakels het belang van schoonheid

36 Liturgie als verheerlijking van God en heiliging van mens en wereld Altijd de twee samen Anabasis en katabasis Du monde sans en être Horizontaal en verticaal Christus in het midden Kruis en verrijzenis Lichaam en heilige Geest

37 Vandaag christen zijn is levend tabernakel worden

38 Romeinen 12,1 En nu, broeders, smeek ik u bij Gods erbarming: wijdt uzelf aan Hem toe als een levende, heilige offergave, die Hij kan aanvaarden. Dat is de geestelijke eredienst die u past.

39 1 Petrus 2,4-6 Treedt toe tot Hem, de levende steen, door de mensen verworpen maar uitverkoren en kostbaar in het oog van God. Laat ook uzelf als levende stenen voegen in de bouw van de geestelijke tempel. Draagt als een heilige priesterschap geestelijke offers op, die welgevallig zijn aan God door Jezus Christus. 6Daarom staat er in de Schrift: Ik leg in Sion een steen, een uitverkoren, kostbare hoeksteen. En wie op Hem vertrouwt, zal niet worden teleurgesteld.

40 Schoonheid, onthechting en gehechtheid

41 Joris Geldhof