223^^" ^STATION VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS, TE NAALDWIJK. Verslag over de bestrijding van Botrytis Cinerea (smeul) in sla,

Transcriptie

1 i Bibliotheek Proefstation Naaldwijk A 3 T 27 ^STATION VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS, TE NAALDWIJK. Verslag over de bestrijding van Botrytis Cinerea (smeul) in sla, door: Mej.D.Theune. Naaldwijk, ^^"

2 Proefstation voor de Groenten- en Fruitteelt onder te Naaldwijk, >4. /fv r V ^ % 7 SEP 60 <k2 V" 4, % VÄSLAG QJM DE BSSTEIJDIIG VM BOTRYTIS CIHERÏÏA (SMSUL; II s% Inleiding. Het doel van deze proef was tweeledig. In de eerste plaats ging de belangstelling uit naar de werking van twee nieuws antibiotica Pim en Griseofulvine, en het in eveneens beproefde middel mesulfan. De resultaten met het laatstgenoemde middel waren toen weinig hoopde vol, doch voor een definitief oordeel was een twee proef nodig. Daarnaast werd de invloed van grondontsmetting op het optreden van Botrytis cinerea (srneul) in sla nagegaan. Door deze grondontsmetting treedt groeistimulatie op. Hierdoor kan tevens echter een zwakker gewas ontstaan dat gemakkelijker door allerlei ziekten aangetast kan worden, o.a. door smeul. Om dit te onderzoeken werd een ontsmetting met chloorpicrine en grondstomen vergeleken met onbehandelde objecten. Opzet. I Voor de grondontsmetting in 5"- vou d- gebruiken: a. Chloorpicrine b. Grondstomen. II.Voor de smeulbestrijding in 5-voud gebruiken; 1. T.M.T.D. stuifpoeder (no.4734 stuifpoeder, 10$ werkzaam bestanddeel van de firma Bayer). 2. Pim stuifpoeder (het antibioticum Pim, 3$ werkzaam bestanddeel van de Gist- en Spiritusfabriek te Delft) 3. Griseofulvine stuifpoeder (het antibioticum Griseofulvine, 3$ werkzaam bestanddeel van de Murphy). 4- Mesulfan stuifpoeder (ffiesulfan stuif, 10$ werkzaam bestanddeel, van Organon). 5«Onbehandeld i III Wekelijks het aantal, uitvallers controleren. IV Bij de oogst' de aantasting en het aantal en gewicht' van de geoogste kroppen per vakje noteren.

3 Uitvoering. De proef werd genomen in de vijf westelijk gelegen kappen van ïï II.. achter de goot. Iedere kap was 6-g- poot lang. Deze., werden verdeeld in 25 vakjes, elk 1 kap "breed en 1 poot lang ( = 3x3m= 9m^). Aan de voorkant bl.eef -J- poot en aan de achterkant 1 poot buiten^ de pro'ef. Zie verder de plattegrond. 1 november : 5 vakjes gestoomd 6 november: 5 vakjes behandeld met chloorpicrine, 320 ml. per vakje. 14 december,: slaplantjes gepoot, 25 cm afstand, ras Meikoningin 28 december ; 16 januari vakjes gestoven-, 18 g. per vakje gebruikt. 18 januari : groei stimulatie te' zien bij de gestoomde vakjes en-de vakjes behandeld met chloorpicrine, gestoomde vakjes beter dan chloorpicrine..,, 26 januari : ernstige schade aan de slaplanten opgetreden na het gebruik van kerol. De.parallellen D en S zijn het ernstigst beschadigd. 1 februari : paral-lel-d en_ S opnieuw geplant. 4 februari 26 februari en 19 maart : parallellen _A, B,..en C gestoven, ^18 g. per vakje gebruiktli februari, 26 februari en 19 maart : de parallellen D en 'B gestoven, eveneens 18 g. per vakje gebruikt. 11 april : gehele proef geoogst. Resultaten Aantasting. 'Een overzicht van de aantasting wordt gegeven in tabel 1. Uit deze tabel wordt als volgt een. smeulcijfer" per vakje berekend : aan elke niet aangetaste krop wordt het cijfer.1 gegeven, aan elke licht aangetaste krop-het cijfer 2, aan elke. matig.aangetaste krop het cijfer 3, aan elke.ernstig aangetaste krop en-aan de uitvallers t.g.v.- smeul het cijfer 4» Deze aantallen worden getotaliseerd en per krop omgerekend. De gegevens hierover zijn te vinden in tabel 2. Uit deze tabel is te zien dat de smeulaantas.ting in de parallellen D en 25 aanzienlijk-minder was, dan in de parallellen Aj B en Cr Daar de paral- \ ' lellen D en E -dooi- -de kerol-beschaaiging van 26 januari opnieuw geplant waren, werden bij de beoordeling van de resultaten beide gedeelten afzonderlijk beoordeeld. In tabel 3 wordt, berekend of de behandeling^met chloorpicrine of het grondstomen invloed heeft gehad op het optreden van smeul. Daartoe wordt het smeulcijfer" van de gestoomde vakjes getotaliseerd en per vakje om-- gerekend} hetzelfde wordt gedaan met de met chloorpicrine behandelde vak-

4 jes en met de vakjes waar geen grondbehancleling toegepast is. In de parallellen A, B en C zijn de gemiddelde srneulci jf ers tussen genoemde objecten vrijwel gelijk en bewijzen dat de smeulaantasting niet toeneemt als voor het uitpoten van de sla de grond ontsmet wordt met chloorpicrine of als de grond gestoomd wordt. In de parallellen<d en E springt het cijfer van "de vakjes behandeld met chloorpicrine sterk uit. Dit vindt zijn oorzaak in het hoge smeulcijfer in parallel S (vakje 5 3E)"waarvoor geen verklaring gevonden kon worden. Op grond van bovenstaande conclusie wordt bij de beoordeling van de werking van de bestrijdingsmiddelen tegen smeul geen rekening gehouden met de grondöntsmetting, te meer daar deze bij elk middel 1x voorkomt. In tabel 4 is het gemiddelde smeulcijfer per middel berekend. Voor beide gedeelten van het warenhuis zijn de cijfers voor de verschillende middelen behalve voor T.M.T.D. en onbehandeld, nogal wisselend. Ze bewijzen dat T.M.T.D. (object 1) nog steeds de' beste bestrijding geeft. Pim (object 2) Griseofulvine (object 3) en mesulfan (object 4) geven belangrijk slechtere resultaten, waarbij aan geen der middelen enige voorkeur gegeven kan worden. Daar de objecten volgens een, Grieks-Latijnsvierkant gerangschikt waren., zijn de gegevens wiskundig verwerkt (zie voor de opstelling van dit Griekse Latijns vierkant de plattegrond II; enige tabellen die bij deze verwerkinggebruikt zijn, zijn te vinden onder tabel 5s 6, 7 en 8). Sr kan dan de volgende eindanalyse-worden opgesteld: eindanalyse variatieoorzaak s.q.a. g.v.v. d 2 F-ber. F-theor. F-ber./F -theor $ 95 $ mi _ rijen O.29 4' 0.07 O kolommen ' « " objecten 7.42 ' , grondbehandeling « re.st O , _ - Uit deze eindanalyse valt te concluderen dat door de factor rijen" geen belangrijke" of zeer belangrijke" verschillen ontstaan zijn. De factor kolommen"' levert wel' belangrijke", resp.' zeer "oelangrijke" verschillen op. De reden hiervoor is reeds eerder gemelde kerolbeschadiging. - De factor objecten" geven eveneens belangrijke" en zeer belangrijke" verschillen "te" zien." De verschillende gróndbehandelingen" vertonen geen belangrijke" of zeer belangrijke" verschillen.

5 4. Om de werking van de bestrijdingsmiddelen tegen smeül onderling te- kunnen vergelijken Y/orden nu nog de minimumwaarden vóór een belangrijk'"'" resp. zeer belangrijk" verschil berekend.- 1., Hin.waarde voor een belangrijk" verschil = V 95 = ^2 (n-i)\ j 2!b " n x :d2rest = t 8\J 2 x 5 X 0.09 = x =2.19 Min.v/aarde voor een zeer belangrijk" verschil = T 99 = t 2(n-1)\/ 2 x n ^toeval " % X \J- 2 X 5 x " 09 = " x = 3.18 We krijgen dan het volgende overzicht. 1.T.M.T,D. 3.Griseofulvine 4.Mesulfan 2. Pim 5.Onbeh. Som Bestr. middel C I- + H ~ H T.M.T.D. 1.26" 1.31" _; Griseofulvine 0.05" 1.54" 1.49" U.Ol 4.Mesulfan? 2. Pim 5.Onbehandeld T.M.T.D. (object 1) blijkt dus zeer belangrijk" beter te zijn dan alle andere middelen en onbehandeld,.terwijl Griseofulvine (object 2) nog belangrijk" beter is dan onbehandeld (object 5)' J3pbrengs_t. Sen overzicht van de totale opbrengst wordt gegeven in tabel 9«Hieruit is tevens-een gemiddeld kropgewicht berekend. Hoewel hier geen sprake is van opmerkelijke verschillen tussen de parallellen A, B en C en î en E werden.de verdere berekeningen voor beide gedeelten afzonderlijk uitgevoerd... _, In tabel 10 is nagegaan of de behandeling met chloorpicrine of het grondstomen een gunstige invloed heeft gehad op het gemiddelde kropgewicht. Dit blijkt inderdaad het geval te zijn: de beide behandelingen geven een gemiddeld kropgewicht dat ruim 30j> hoger ligt dan van de vakjes waarin geen grondbehandeling is toegepast. In tabel 11 worden de opbrengstresultaten per bestrijdingsmiddel verwerkt. Deze cijfers zijn zeer wisselend, zodat een wiskundige verwerking eerst een betrouwbare indruk over de opbrengst der middelen zal kunnen geven.

6 5. Voor deze wiskundige verwerking werden de tabellen 12, 13, 14 en 15 opgesteld, alsmede plattegrond III. 3 r kan de volgende eindanalyse opgesteld worden. eindanalyse variatieoorzaak s. q. a. g. V. V.,d 2 F-ber. F-theor. F-ber./F -theor. -, 95 i 99 i 95 $ 99 h rijen Ö O kolommen O.OO Ó O objecten O.OO O grondbehandel. O.OO rest JO Deze eindanalyse geeft voor de factor rijen" geen "belangrijke" of zeer belangrijke" verschillen te zien..,,, Hetzelfde geldt voor de kolommen"., ^ Ook voor de factor objecten" zijn geen belangrijke" of zeer belangrijke" verschillen aanwezig. ', De factor grondbehandelingen" laat wel belangrijke" en zeer.belangrijke" verschillen'te zien.,, Verder wordt de min. waarde voor belangrijke" en zeer belangrijke" verschillen berekend. ' V 95 = ^2(n-1 ) 2 x n x ; a2 rest-= tg x^2 x 5 x = x =; V 99 ~ ^2(n 1 ^ x n x ^ ~re s t ~ "^8 \J ^ x 5 x 0^ x = Voor- de bestrijdingsmiddelen kan het volgende overzicht opgesteld worden: 1.T.M.T.D. 4.Mesulfan 3.Griseofulvine 5.Onbehand. 2. Pim Som Bestr.middel 0.06O" T.M.T.D., ' 0:076" \ Ö.102~ 0.13Ö + O Mesulfan 0.026" 0.054" Griseofulvine 0.028" Onbehandeld Pim

7 Voor de grondbehandelingen kan het volgende overzicht -opgesteld worden: Stomen Chloorpicrine 'Blanco II Blanco lil Blanco I Som Grondbehandeling 0.019" Ö Stomen "" /" Chloorpicrine 0.061" 0.074" Blanco II 0.013" 'Blanco III Blanco I T.M.T.D. blijkt dus wat de opbrengst betreft, weer de beste r.esultaten opgeleverd te hebben. Van de overige middelen geeft Mesulfan nog een belang- - rijk betere opbrengst dan Pim, dat de laagste opbrengst heeft. Van de grond- - behandelingen zijn stomen en chloorpicrine beide evengoed en zeer belang-, rijk" beter dan waar geen grondbehandeling is toegepast. Conclusie. 1. Zowel wat bestrijding van Bo.trytis cinerea (smeul) in sla als opbrengst betreft, worden met T.M.T.D. belangrijk betere resultaten verkregen dan met Pim, Griseofulvine en Mesulfan. 2. Het stomen van de grond of grondontsmetïing.met chloorpicrine heeft geen invloed op het optreden van Botrytis cinerea;'wel wordt een belangrijk hogere opbrengst verkregen. Naaldwijk, 28 jan.1958 De proefnemer; Islej. D. Theune. " jan.'59 J.ïï. :

8 Inleiding. In het gedeelte van W II achter de goot dat buiten' de proef gehouden werd, werden nog twee nieuwe fungiciden n.l. No.4687 en 4687 S van Bayer tegen Botrytis cinerea in 'sla getoetst. Opzet en uitvoering. De heide middelen--werden in tweevoud getoetst. 6. No.4687 S stuifpoeder van Bayer 7. No.4687 stuifpoeder van Bayer Onbehandeld 1 x. Voor de ligging van de veldjes zie plattegrond I. Verder werd op dezelfde wijze gehandeld als bij de normale proef. Resultaten. Voor de berekening van het gemiddelde smeulcijfer zie tabel 2A. Hieruit is duidelijk te zien dat zowel No.4687 S (object 6) als No.4687 (object 7) een bescherming bieden bij de aantasting door Botrytis cinerea Bij vergelijking met de middelen uit de normale proef zijn de smeulcijfer voor beide middelen zelfs nog gunstiger dan voor T.M.T.D. De opbrengst is vergeleken bij het onbehandelde" vakje gunstig te noemen vergeleken met T.M.T.D. ligt ze echter wat lager. Conclusie. 1. Met de middelen No.4687 S en No.4687 werden gunstige resultaten verkregen bij de bestrijding van Botrytis cinerea. 2. Voor een definitief oordeel zullen meerdere proeven nodig zijn. Naaldwijk, 28 jan De proefnemer, Mej. D. Theune jan.'59 J.W.

9 Tabel 1. Botrytis cinerea (smeul) in sla, aantastiiigstabel. uitgevallen kroppen middel Totaal smeul andere oorzaken totaal gezond geçogste kroppen licht smeul matig smeul ernstig smeul 1. T.M.T.D.+st.A B , _ +CP C D Pirn A ' CP 1 B st. C ' D '' > 16 1 ' GriseofulvineA B C ,22 18 ' +CP ' D st. :$ Mesulfan+CP A B C st. D _ Onbehandeld A st. B ' ' C D CP 3D

10 Tabel 1A. Botrytis cinerea (smeul') in sla, aantastingstabel. è y uitgevallen kroppen ' geoogste kroppen middel totaal smeul andere totaal gezond licht matig ernstig oorzaken smeul smeul smeul 6.No.4687 S A B I A B Onbehandeld ,

11 .. Berekening-gemiddeld smeulcijfer per vakje. middel niet aangetast = 1 licht aangetast = 2 matig aangetast = 3 ernstig aangetast = 4 uitvallers tgv.smeul = 4 tot. tot. aantal cij.smeul kroppefer gem. smeulcijfer 1.. T M«T D. +st A 87x1=87 15x2=30 13x3=39 8x4=32 8x4= B' ; 101x1=101 6x2=12 6x3=18-5x4= CP C 68x1=68 24x2=48 11x3=33 13x4=52 5x4= D 111x1 = 111-6x2=12 3x3=9-1 x4= :s 102x1=102 10x2=20 6x3=18' 3x4= P.I.M. A 16x1=16 19x2=38 34x3=102 42x4=168 21x4= O9 +CP B 2x1=2 25x2=50 36x3=108 42x4=168 15x4= st ; C.23x1=23 24x2=48 21x3=63 28x4=112 23x4= D 74x1=74 13x2=26 17x3=51 16x4=64 1 'x4=>' W.81x1=81 22x2=44 9x3=27 8x4=32,1- x4= GriseofulvineA 49x1=49 22x2=44 19x3=57 15x4=60 12x4= B 27x1=27 23x2=46 22x3=66 24x4=96 20x4= C 30x1=30 19x2=38 22x3=66 18x4=72 31x4=1' CP D 55x1=55 38x2=76 14x3=42 12x4=48 1x4= st. E 73x1=73 26x2=52 11x3=33 9x4=36 1 x4= Mesulfan+CP A 6x1 =6 27x2=54 32x3=96 52x4=208 14x4= B 7x1=7 13x2=26 16x3=48 54x4=216 29x4= C 26x1=26 12x2=24 16x3=48 22x4=88 42x4= ,00 +st. D 102x1=102 7x2=14 7x3=21 5x4=20^ E 82x1=82 21x2=42 13x3=39 2x4=8 2x4= «Onbehandeld A 18x1=18 22x2=44 '25x3=75 23x4=92 36x4=144 " st. B 5x1=5 15x2=30 20x3=60.50x4=200 31x4= C 8x1=8 13x2=36" 26x3=78 : 50x4=200 20x4= D 68x1=68 33x2=66 3x3=9" 14x4=56 3x4= CP S 43x1=43 J 8x2=36 23x3=69 35x4=140 2x4=

12 Tabel 2A. Berekening gemiddeld smeulcijfer." middel niet. aan lichgetast = 1 aangetast = 2 matig ernstig aangetast = 3 tast = aange 4.» uitvallers tgv. smeul" = 4 V«tot. aantal 'kroppen tot. srneul_ cijfer gem. smeul cijfer 6.lo.4687 'S A 87x1=87 15x2=30 10x3=30 2x4=8 5x4=20. ' "S B 91x1=91 9x2=18-1x4= '. 7.No.4687 A 93x1=93 15x2=30 4x3=12 3x4=12 4x4= B 105x1=105 10x2=20 3x3=9 2x4=8 1x4= Onbehandeld 25x1=25 17x2=34 30x3=90 30x4=12C 15x4=60 j Jf i

13 Gemiddeld smeulcijfer per grondbe'handeling. > " grondbehandeling gemiddeld smeulcijfer A,B- en C D en S stomen I..48 "chloorpicrine onbehandeld

14 Gemiddeld smeulcijfer per middel.-» ^ X S Middel gemiddeld smeulcijfer A,B en C D en TGIM.T.D 'Pim 3.O5 1."68 3. Griseofulvine Mesulfan Onbehandeld

15 Smeulcijfer per vakje,' tabel 5> " kolom r ij " >. 1, A B, " C D E» som A '1.30 : 1.26 ' II.35' B \ 2.45" 11\ 66, C ^ D I :E T= Smeulcijfer per vakje, tabel 6. kolonies- A B C D :S som A B i C D S, r= 57-38

16 Tabel 7 en 8. Smeulcijfer per vakje, tabel 7- J^lom of rij bestr.middel - A B c D.E som 1.T.M.T.D Pim " ' " Gri seofulvine ' " Mesulfan 3, Onbehandeld " « ^ T=57.38 _ ï S ^j olom of rij gr.behandeling Smeulcijfer per vakje, tabel8. A B C D.3.. som chloorpicrine " stomen " " blanco I ' 1.12" blanco II : ' blanco III 2.21 I T=57.38 "V» i

17 Berekening gemiddeld kropgewicht. middel aantal geoogste i gewicht gemiddeld ge- kroppen wicht per krop 1.T.M.T.D. + st. A 123 ; ' ? ', B '30 O.I53 +CP C O.I95 D , S ' 0-' 1 " Pim A ' " CP B s ' +st. C D JS Griseofulvine,A 105 I4.9IO B C CP D st. E _ Mesulfan+ CP A ' B Ó C st. D ai 118 I7.2OO Onbehandeld A st T B C , D ' cp :b

18 Tabel À Y " \ - Berekening gemiddeld kropgewicht-. i middel aantal geoogste kroppen 6.ÎI S A 114 ^ gewicht l 1 V gemiddeld gewicht per krop v 18."380 0,161'.B 101 IO.65O Ó.I05 7'. No A- 115 I9.2IO O.I67 -B HO 0.'143 Onbehandeld _0.1-18

19 Gemiddeld kropgewich't per grondfcehandeling grondbehandeling -9 gemiddeld kropgewicht- t A,B en C ' D en r3 r Stomen Chloorpicrine Onbehandeld '0.169 ' o O.I

20 Gemiddeld, kropgewicht per middel middel gemiddeld kropgewicht- A,B en C ' D'en S" 1.T.M.T.D. O.I80 t ' Pim O.IO4 3.Gri seofulvine Mesulfan Onbehandeld % '

21 Ta Del 12 en 1'3'. Gemiddeld kropgev/icht per vàkje, tabel 12. ^kolom rij SSVs> «^ A.B c D.1 som A O.766. B O.I92 O.Î ,0.162 O.685 C O.78O D O.I S Ö.72O T= Gemiddeld kropgewicht per" vakje,, tat>el-j3. r \rij 4 koloni^^. A B c D B som f A ". 114 O.I44 0/133 O.725 B / - 0' 1-4'6 O.I C ' D O.658 :s T= 3.562

22 Tabel I4 en I5. Gemiddeld kropgewicht per vakje, ta"bel 14«icolom of rij i - bestr.middel ~~ A B ' C D" ÎJ. som 1.Ï.M.T.D. O.I92 O.I " ', Pim O.II O ' O Griseofulvine O.I7.3" Mesulfan O.I O Onbehandeld O.IO O.660 T= Gemiddeld kropgewicht per vakjl^ tabel 1.5. i ^olom of rij gr. behandeling A B C 'D :E som chloorpicrine O.I O.I stomen O.I ,, blanco I O.IIS ' O.608 blanco II blanco III O.I42 O.I ?= 3.562

23 1 kapje Plattegrond II achter de ^oot. 1 pootje 6A TA Onbehandeld 6B 7B 3A 2B H- chloornicri 1 e 5C 4D + Rtnmsn 13 1A +, stomen 3B 4C 2D 51 + ïhloorpicrh«2a 4B 1C + c hlobrpicrin< 1 5D + stomen 4A + 5B + chloorpicrine stomen 3C 13) 2B 5A 1B 2C + stomen 3D + - 4'E c hloorpicrin S 1 t pootje, 1 Bui te 1 de proef goot 1.=' T.M.T.D. stuiven 6 = Ho.4687 'S stuiven '2 = Pirn stuiven 7 = No.4687 stuiven 3 = Griseofulvine stuiven r ' 4 = Mesulfan stuiven 5 = onbehandeld

24 II. Plattegrond volgens een Grieks - Latijns vierkant, smeulcijfer. kolom ri j A 32-3+BIH 2+CP 5+BI 4+st. f 1+BH A St Bm 2+BII 5+CP B O o r L BI 4+sn 1+CP 5+sm 3+st C I.65 4+CP 5+st. 3+BH 1+BI 2+Bm D U 1+Bin 2+st. 3+CP 4+BI S ' C.P. = chloorpicrine st. = stomen BI = "blanco I Bil = blanco II. BIÏI = blanco III' T.M.T.D. Tim Griseofulvine Me sulfan onbehandeld.!

25 Plattegrond volgens?een Grieks-Latijns vierkant gern, kropgewicht'. \ " B -c ü 2 3+BIII ' 2+CP ' 5+BI \ ' 4+st. «1+BII \ 1? " 'E A O.I68 O.IO st BIII 2+3II 5+CP B '0.I92 _ Ö C 2+BI _ ' CP 5+BIII 3+st O.I95 f J, CP 5+ u st.- 3+BII BIII D O.II BII 1+BIII 2+st. 3+CP 4+BI 3! O.I C.F. = chloorpicrine st. = stomen BI = blanco I Bil ='blanco II BUI = blanco III 1 = T.M.T.D. 2 = Pim 3.= Grisofulvine V 4 = He sulfan 5 = onbehandeld.