UDC /.6: : Veiligheidsbepalingen voor hoogspanningsinstallaties. Safety regulations for high-voltage installations

Transcriptie

1 UDC /.6: :696.6 Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Veiligheidsbepalingen voor hoogspanningsinstallaties Safety regulations for high-voltage installations 2e druk, oktober 1982 NEDERLANDS NORMALISATIE- INSTITUUT

2 Nederlands Elektrotechnisch Comité (NEC) Normcommissie NEC 64,,Elektrische installaties Niets uit deze norm mag worden verveelvoudigd enlof openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het NNI. Het NNI, noch de leden van normcommissies zijn aansprakelijk voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdende met toepassing van door het NNI gepubliceerde normen. Nederlands Normalisatie-instituut Kalfjeslaan 2, Postbus 5059,260O GB Delft, telefoon (015) , telefax , telex 38144, postbank 201

3 3 Inhoud Inleiding Sectie een: Algemene bepalingen Onderwerp en toepassingsgebied Definities Algemene onderwerpen Installaties Stroomstelsels Nominale grootheden Diversen Ruimten binnen gebouwen of in de openlucht Bescherming ter voorkoming van gevaar bij directe aanraking en te dichte nadering 15 Bescherming ter voorkoming van gevaar bij indirecte aanraking Voorzieningen ter voorkoming van gevaar 15 Belasting en beveiliging Elektrische machines Energietransformatoren en statische energieomzetters Schakel- en verdeelinrichtingen Elektrische toestellen Schakelaars, scheiders en aarders 19 Smeltveiligheden 19 Stopcontacten 19 Verbruikende toestellen 19 Hoofdbepalingen 19 Algemene onderwerpen 19 Installaties 19 Diversen 21 Isolatie 21 Voorkomen van overslag 21 Bescherming ter voorkoming van gevaar bij directe aanraking en te dichte nadering met een omhulsel van kunststof 23 Bescherming ter voorkoming van gevaar bij indirecte aanraking Uitschakeling van een ontoelaatbare aanrakingsspanning In een TN-stelsel 23 In een TT-stelsel 23 In een IT-stelsel 25 Voorzieningen ter voorkoming van gevaar 25 Aardelektroden 25 Beschermingsleidingen 25 Vereffeningsleidingen 27 Belasting en beveiliging In een IT-stelsel Elektrische machines 29 Energietransformatoren en statische energieomzetters 29 Elektrische toestellen 31 blz. 7

4 Schakel- en scheidingsmogelij kheden Contactleidingen Elektrische machines Energietransformatoren en statische energieomzetters Schakel- en verdeelinrichtingen Elektrische toestellen Vaste geïsoleerde leidingen in het algemeen Elektrische verbindingen van vaste geïsoleerde leidingen Aanleg van vaste geïsoleerde leidingen Aanleg van bovengrondse leidingen Aanleg van contactleidingen Aanleg van voedingsleidingen van antennes en antennedraden van zenderinstallaties Verplaatsbare leidingen Elektrische machines Energietransformatoren en statische energieomzetters Schakel- en verdeelinrichtingen Vrije ruimte Elektrische toestellen Schakelaars, scheiders en aarders Smeltveiligheden en vermogenschakelaars Stopcontacten Condensatoren blz Sectie twee: Aanvullende bepalingen Installaties in gewone ruimten Bescherming ter voorkoming van gevaar bij directe aanraking en te dichte nadering Installaties in elektrische bedrijfsruimten en Bescherming ter voorkoming van gevaar bij directe aanraking en te dichte nadering Installaties in afgesloten elektrische bedrijfsruimten en Bescherming ter voorkoming van gevaar bij directe aanraking en te dichte nadering Installaties in beproevingsruimten of laboratoria Bescherming ter voorkoming van gevaar. bij directe aanraking en te dichte nadering Installaties in stoffige ruimten Installaties in ruimten met beperkt of met verhoogd brandgevaar Installaties in ruimten met stofontploffingsgevaar Belasting en beveiliging Schakel- en scheidingsmogelijkheden

5 ll Installaties in vochtige ruimten en ruimten met bijtende gassen, dampen of stoffen Installaties in röntgenruimten Algemene onderwerpen Bescherming ter voorkoming van gevaar bij directe aanraking en te dichte nadering Installaties met gedeeltelijke bescherming Algemene onderwerpen Bescherming ter voorkoming van gevaar bij directe aanraking en te dichte nadering Aanleg in de grond 5 Sectie drie: Bepalingen voor installaties in ruimten met gasontploffingsgevaar 57 Aanvulling op Sectie een: Algemene bepalingen 57 2 Definities 57 Aanvulling op Sectie twee: Aanvullende bepalingen 57 blz Installaties in ruimten met gasontploffingsgevaar Algemene onderwerpen 15.4 Belasting en beveiliging 15.5 Schakel- en scheidingsmogelijkheden Sectie vier: Bijlagen A - Aanduiding van stroomstelsels 60 Tabel 1 - Wijze van aarding Figuur 1 - TN-stelsel Figuur 2 - TT-stelsel Figuur 3 - IT-stelsel B - Kleinste afstand in lucht Tabel 2 - Hoogste spanning < 52 kv Tabel 3 - Hoogste spanning B 52 kv C - en van gedeeltelijke bescherming Figuur 4 - Hoogspanningscel Figuur 5 - Bordes Figuur 6 - Hoogte van niet voldoende geïsoleerde delen boven de vloer Figuur 7 - Verhoogde opstelling van isolatoren D - Hulpinstallaties ten behoeve van elektrische bediening 64 E - Duur van de aanrakingsspanning 65 Tabel 4 - Maximaal toelaatbare duur van de aanrakingsspanning F - Geïsoleerde leidingen bestemd voor gebruik in hoogspanningsinstallaties 66

6 6 blz. G - Bouwkundige en aanverwante voorzieningen ten behoeve van elektrische bedrijfsruimten en afgesloten elektrische bedrijfsruimten binnen gebouwen en in de openlucht 67 H - Artikel 0 tot en met 481 van V 1041 (1942) Leidraad voor de aanleg en een veilig bedrijf van elektrische sterkstroominstallaties in fabrieken en werkplaatsen (Fabrieksvoorschriften) - Deel - Hoge spanning 68

7 7 Inleiding Deze norm is het resultaat van de herziening van het uit 1942 daterende normortwerp V 1041, Fabrieksvoorschriften, deel, dat bepalingen bevat voor elektrische installaties met een nominale spanning van meer dan 500 v. Het resultaat van deze herziening is eerst nog als normontwerp in september 1974 ter kritiek gepubliceerd. Tijdens het verwerken van de daarop ontvangen kritiek bleek behoefte te bestaan aan een zekere aanpassing aan besluiten van de CENELEC ) die in harmonisatiedocumenten voor laagspanningsinstallaties zijn vastgelegd. Zo geldt deze norm nu voor installaties met een nominale spanning van meer dan 1000 V bij wisselstroom en meer dan 1500 V bij gelijkstroom en werden de tot nog toe toegepaste termen ten dele door nieuwe vervangen. en hiervan zijn TN-, TT- en IT-stelsel, actief deel en actieve geleider, volledige en gedeeltelijke bescherming ter voorkoming van gevaar bij directe aanraking en te dichte nadering, alsmede beschermingsleiding ter voorkoming van gevaar bij indirecte aanraking. bevat bepalingen voor de beveiliging van personen en goederen, maar niet met betrekking tot werkzaamheden aan of in de nabijheid van hoogspanningsinstallaties. Hiervoor is een afzonderlijke Nederlandse norm in voorbereiding. In afwachting daarvan blijven de artikelen 0 tot en met 481 van V 1041 van kracht, zie bijlage H. Voor installaties in ruimten met beperkt en verhoogd gasontploffingsgevaar is een IEC-publikatie in voorbereiding. Na de aanvaarding van deze publikatie als Nederlandse norm komt Sectie drie van te vervallen. Bepalingen in deze norm hebben betrekking op de aanleg van elektrische installaties; men zal er geen gedetailleerde eisen in aantreffen ten aanzien van elektrisch materieel, leidingen en bijbehoren. Dergelijke eisen zijn in produktnormen vastgelegd. Voor elektrische installaties waarop de veiligheids- of mijnwetgeving van toepassing is, mag - onverkort het feit dat de bij of krachtens deze wetgeving gestelde regelen bepalend zijn - in het algemeen worden aangenomen dat bij voldoen aan de bepalingen van, tevens wordt voldaan aan de regelen die bij of krachtens de genoemde wetgeving zijn gegeven. Volledigheidshalve wordt nog de aandacht gevestigd op hetgeen krachtens de Arbeidswet en de Mijnwet ten aanzien van jeugdige personen is bepaald 2). Door de publikatie van vervallen de artikelen 1 tot en met 438 3, van V 1041, Fabrieksvoorschriften. deel. De norm is verdeeld in drie secties, bevattende vijftien hoofdstukken die elk in beginsel zeven rubrieken tellen, en een sectie met bijlagen. Deze rubrieken zijn: 1. Algemene onderwerpen 2. Bescherming ter voorkoming van gevaar bij directe aanraking en te dichte nadering 3. Bescherming ter voorkoming van gevaar bij indirecte aanraking 4. Belasting en beveiliging 5. Schakel- en scheidingsmogelijkheden ) European Committee for Electrotechnical Standardization 2) Zie Arbeidsbesluit 1920 (Stb.nr. 694) en Mijnreglement 1964 (Stb. 8), sedert gewijzigd, alsmede het Arbeidsbesluit voor jeugdigen 1972 (Stb. 652). 3) De artikelen 439 tot en met 4 zijn door de publikatie van NEN 31 reeds vervallen.

8 8 Deze rubrieken zijn, in de hoofdstukken 2 en 3, verder onderverdeeld. Hun nummer volgt op de hoofdstuknummers in de verschillende hoofdstukken. Zie hiervoor de inhoudsopgave. De bepalingen staan vermeld op de rechterbladzijden. Zij hebben een volgnummer, voorafgegaan door het hoofdstuknummer en het rubrieknummer. De volgnummers zijn in reeksen ondergebracht. Deze norm is opgesteld door subcommissie NEC 64-2 (Installatievoorschriften, hoge spanning) en aanvaard door commissie NEC 64 (Elektrische installaties). Titels van de in de tekst vermelde normen Algemene normen en praktijkrichtlijnen NEN 1010 Veiligheidsvoorschriften voor laagspanningsinstallaties (Installatievoorschriften 1) NEN 1014 Bliksemafleiderinstallaties NEN 1060 Bovengrondse hoogspanningslijnen NEN 2021 Hijskranen. De elektrische uitrusting NEN 2438 Omhulsels van elektrisch materieel. Beschermingsgraden (IP-aanduidingen) (in voorbereiding) NEN 30 Tekens ter bevordering van de veiligheid. Kleuren, NEN 31 vormen en symbolen Veiligheidsvoorschriften voor het hoogspanningsgedeelte van neoninstallaties NEN 3207 Aanduiding van geïsoleerde sterkstroomleidingen NEN 3884 Bepaling van de brandwerendheid van bouwdelen. Methoden voor onderzoek NPR Coördinatie van isolatie. Deel 2: Leidraad voor de toepassing NPR 3107 Papierloodkabels voor sterkstroom - Continu toelaatbare stroombelastbaarheid (in voorbereiding) ( en 3.7) (3.1.19) (3.6.) (3.6.63) (2.7.12) (Bijlage G) (noot 3 op blz. 6) (Bijlage F) (3.6.44) (Bijlage B) (3.4.21) Produktnormen NEN Metaalomsloten hoogspanningsschakelmaterieel NEN Kunststofomsloten hoogspanningsschakelmaterieel NEN-bundel9 Normen voor elektrisch materieel voor plaatsen waar ontploffingsgevaar kan heersen (6.71, 5.71 en Bijlage B) ( en Bijlage B) (15.71) Verwiizing naar bovenstaande normen houdt in dat steeds de laatste druk moet worden geraadpleegd of, na vervallen van een norm, de norm die daarvoor in de plaats is gekomen. De vermelding van de hierboven genoemde produktnormen houdt niet in dat toepassing is uitgesloten van elektrisch materieel, leidingen en bijbehoren die aan andere normen voldoen.

9

10 10 TOELICHTING In deze norm hebben de getalwaarden voor spanning en stroom, voor zover niet anders vermeld, betrekking op de effectieve waarde, indien het wisselstroom betreft, en op de gemiddelde waarde indien het gelijkstroom betreft. 2. Het bepaalde onder a. heeft voornamelijk betrekking op installaties met een nominale frequentie van ten hoogste 60 Hz. Voor installaties met een hogere nominale frequentie kunnen afwijkingen van deze norm noodzakelijk zijn De term hoogspanningsinstallatie is in deze norm meestal bekort tot installatie Zie figuur 1 in bijlage A Zie figuur 2 in bijlage A Zie figuur 3 in bijlage A De werkelijk optredende spanning in de installatie kan binnen zekere toleranties afwijken van de nominale spanning.

11 Sectie een: Algemene bepalingen NORMTEKST 1 Onderwerp en toepassingsgebied 1.1 Deze norm bevat bepalingen voor de aanleg van elektrische installaties: a. met een nominale wisselspanning van meer dan 1000 V tussen de fasen, onderscheidenlijk 600 V tussen een van de fasen en aarde; b. met een nominale gelijkspanning van meer dan 1500 V tussen de polen, onderscheidenlijk 900 V tussen een van de polen en aarde. 1.2 Deze norm is niet van toepassing op: a. kabels en bovengrondse lijnen die deel uitmaken van verdeelnetten van openbare elektriciteits- en vervoerbedrijven en van daarmee gelijk te stellen bedrijven; b. buiten gebouwen aangebrachte contactleidingen die deel uit maken van tractienetten van openbare vervoerbedrijven; c. installaties van tractievoertuigen; d. installaties of delen daarvan die buiten gebruik zijn gesteld en waarvan de voeding vervolgens door demontage van onderdelen onmogelijk is gemaakt; e. het hoogspanningsgedeelte van neoninstallaties. 2 Definities 2.1 Algemene onderwerpen Installaties 2.1. elektrische installatie: Een samenstel van elektrisch materieel, leidingen en bijbehoren van leidingen hoogspanningsinstallatie: Een elektrische installatie: a. met een nominale wisselspanning van meer dan 1000 V tussen de fasen, onderscheidenlijk meer dan 600 V tussen een van de fasen en aarde; b. met een nominale gelijkspanning van meer dan 1500 V tussen de polen, onderscheidenlijk meer dan 900 V tussen een van de polen en aarde hulpinstallatie: Een elektrische installatie die dient voor besturing, signalering, meting, beveiliging en dergelijke ten behoeve van een hoogspanningsinstallatie. Stroomstelsels TN-stelsel: Een stroomstelsel waarvan één punt van de voedingsbron rechtstreeks of over een impedantie van lage waarde met aarde is verbonden en de metalen gestellen in installaties door beschermingsleidingen nabij dat punt rechtstreeks met dezelfde aarde zijn verbonden TT-stelsel: Een stroomstelsel waarvan één punt van de voedingsbron rechtstreeks of over een impedantie van lage waarde met aarde is verbonden en de metalen gestellen in installaties door beschermingsleidingen ter plaatse met aarde zijn verbonden ZT-stelsel: Een stroomstelsel waarvan de voedingsbron niet, dan wel over een impedantie van hoge waarde, met aarde is verbonden, en de metalen gestellen in installaties door beschermingsleidingen ter plaatse met aarde zijn verbonden. Nominale grootheden nominale spanning: De spanning die aan de inrichting of vervaardiging van een elektrische installatie ten grondslag ligt nominale stroom: De stroom die aan de vervaardiging van elektrisch materieel ten grondslag ligt nominaal vermogen: Het vermogen dat aan de vervaardiging van elektrisch materieel ten grondslag ligt.

12 12 TOELICHTING en van vast elektrisch materieel zijn: - elektrisch materieel dat blijvend aan een wand of plafond, aan een kolom of ander steunpunt, op een vloer, in de grond of aan grote voorwerpen is aangebracht, - elektrisch materieel dat door zijn gewicht zo aan zijn plaats is gebonden dat het verplaatsen ervan bijzondere hulpmiddelen of een bijzondere handeling vereist, - een motor op spansleden. 2. en van vaste leidingen zijn: - leidingen die met beugels zijn vastgezet, - leidingen die in daarvoor bestemde goten of kanalen zijn gelegd, - leidingen die buiten handbereik op palen en masten zijn aangebracht dat een bepaalde plaats heeft, maar moet kunnen worden verzet, is verplaatsbaar in de zin van deze norm, indien dit mogelijk is zonder daarbij van bijzondere hulpmiddelen gebruik te maken of een bijzondere handeling te verrichten. 2. Een buigzame leiding die onder gebruikmaking van schroef-, klem- of daarmee gelijk te stellen verbindingen op het vaste deel van de installatie is aangesloten, maar overigens uit hoofde van de gebruiksomstandigheden aan verplaatsing onderhevig is, zoals een buigzame leiding voor de aansluiting van een kraan, is eveneens verplaatsbaar in de zin van deze norm en van afzettingen zijn wanden, hekken, leuningen of tussen staanders gespannen touwen Onder bepaalde omstandigheden kan een fijn verdeelde nevel van vloeistofdruppeltjes in lucht een ontplofbaar mengsel vormen en zich gedragen als een ontplofbaar mengsel van stof en lucht.

13 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft Ja, ik bestel ex. :1982 nl Veiligheidsbepalingen voor hoogspanningsinstallaties T (015) F (015) Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2018, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon , dagelijks van 8.30 tot.00 uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN preview