Drugsenuitgaan.nl en de Red alert app

Transcriptie

1 Drugsenuitgaan.nl en de Red alert app Werkblad beschrijving interventie Gebruik de HANDLEIDING bij dit werkblad Werkblad erkenningscommissie, versie mei 2015 Dit is een gezamenlijk werkblad van de volgende kennisinstituten:

2 Colofon Ontwikkelaar / licentiehouder van de interventie Naam organisatie:trimbos-instituut Postadres: Postbus 725, 3500 AS Utrecht info@trimbos.nl Telefoon: Website (van de interventie): drugsenuitgaan.nl en de Red Alert App Contactpersoon Vul hier de contactpersoon voor de interventie in. Naam : Marloes van Goor MGoor@trimbos.nl Telefoon : Referentie in verband met publicatie Naam auteur interventiebeschrijving: Marloes van Goor Titel interventie:drugsenuitgaan.nl en de Red Alert app Databank(en):Loket Gezond Leven interventiedatabase Plaats, instituut: Utrecht, Trimbos-instituut Datum: 2 februari 2018 Het werkblad is een invulformulier voor het maken van een interventiebeschrijving, geordend naar onderwerp (doelgroep, doel, enzovoort). De onderwerpen volgen de criteria voor beoordeling. De interventiebeschrijving is een samenvatting van de beschikbare schriftelijke informatie over de interventie voor de bezoeker van de databanken effectieve interventies en voor de erkenningscommissie interventies. De informatie is van belang voor de beoordeling van de kwaliteit, effectiviteit en randvoorwaarden van de interventie. Kijk bij het invullen in de handleiding die bij dit werkblad hoort. Titel interventie * 2

3 Inhoud Colofon... 2 Inhoud... 3 Samenvatting... 4 Korte samenvatting van de interventie... 4 Doelgroep... 4 Doel... 4 Aanpak... 4 Materiaal... 4 Onderbouwing... 4 Onderzoek Uitgebreide beschrijving... 6 Beschrijving interventie Doelgroep Doel Aanpak Uitvoering Onderbouwing Onderzoek Onderzoek naar de uitvoering Onderzoek naar de behaalde effecten Samenvatting Werkzame elementen Aangehaalde literatuur Praktijkvoorbeeld Titel interventie * 3

4 Samenvatting Eén A-4tje, max 600 woorden Korte samenvatting van de interventie max 150 woorden Drugsenuitgaan.nl verstrekt via een website, een (Red Alert) app een folderlijn en diverse social media informatie over middelengebruik aan uitgaanders. De interventie draagt een harm-reductie boodschap uit met als doel: verminderen van gezondheidsschade door middelengebruik. Jongeren die al drugs gebruiken staan niet open voor een boodschap die drugsgebruik zonder meer afwijst en alleen de nadelen benadrukt. Beter is om informatie en adviezen te geven over hoe je risico s zo veel mogelijk kunt beperken al blijft de centrale boodschap wel dat aan gebruik van drugs altijd risico s zijn verboden. De verschillende onderdelen zijn: Kennis over uitgaansdrugs en de risico s; Manieren om risico's te beperken; Kennis over huidige wet- en regelgeving; Feedback op eigen gebruik dmv zelftesten; Doorverwijzing naar aanvullende informatie of hulp; Kennis over extra riskante drugs die in omloop zijn en waar die getest kan worden. Deze interventie is onderdeel van een bredere integrale aanpak Uitgaan, Alcohol en drugs die aan ditzelfde doel bijdragen. Doelgroep max 50 woorden Jongeren tussen de 16 en 25 jaar die bij het uitgaan weleens drugs gebruiken of drugs overwegen te gaan gebruiken al dan niet in combinatie met alcohol. Doel max 50 woorden Het voorkomen of verminderen van gezondheidsincidenten door riskant alcohol- en drugsgebruik. De website en app worden als instrument ingezet om dit doel te bereiken door oa kennis te delen over de werking en risico s van uitgaansdrugs en hoe deze te verminderen. Ook wordt gewaarschuwd voor extra riskante drugs in omloop via de Red alert app. Aanpak max 50 woorden Via de website (en social media) wordt informatie gedeeld over Hasj/wiet, XTC, speed, GHB, cocaïne alcohol, lachgas, 2C-B, ketamine, paddo s, en 4-FA. Thema s zijn ook: oa. verkeer, drugs en de wet, seks onder invloed. Folders worden verspreid onder jongeren via instellingen voor verslavingszorg. De Red Alert app en drugsredalert.nl verspreiden informatie over extra riskante drugs. Materiaal max 50 woorden Naast webteksten van de middelen XTC, speed, cocaïne, hasj en wiet, paddo s, GHB en alcohol zijn deze ook als folder verkrijgbaar. Plus folders over: Seks, drugs en alcohol, combi s en mixen, EHBO folders, ansichtkaarten en Card veilig & gezond uitgaan. Ook is er een flyer ter promotie van de Red alert app en de website drugsredalert.nl. Onderbouwing max 150 woorden Let op: dit onderdeel hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op niveau Goed beschreven. Klik hier als u tekst wilt invoeren. Titel interventie * 4

5 Onderzoek max 100 woorden In 2009, 2013, 2015 en in 2017 is er (intern) onderzoek gedaan naar de website. Suggesties en aanbevelingen hebben gezorgd voor aanpassingen aan de website. De app en bijbehorende website is blijvend in ontwikkeling. Meest recente update van de app is versie 2.0 in februari Titel interventie * 5

6 1. Uitgebreide beschrijving Beschrijving interventie Het werkblad is ook geschikt voor een samenvattende beschrijving van complexe of samengestelde interventies. Dit zijn interventies die uit twee of meer afzonderlijke onderdelen bestaan. Denk aan interventies met aparte onderdelen voor verschillende doelgroepen, zoals een leefstijlinterventie die zowel gericht is op de community als op de school als op de individuele docent. Of aan interventies met verschillende modules die bij een doelgroep op maat worden toegepast. Naarmate er meer onderdelen zijn is het aan te bevelen de structuur visueel weer te geven in een schema. Dit geldt met name voor de subdoelen en voor de aanpak van de interventie. Zie ook de aanwijzingen in de handleiding. 1.1 Doelgroep Uiteindelijke doelgroep max 100 woorden Wat is de uiteindelijke doelgroep van de interventie? Jongeren tussen de 16 en 25 jaar die bij het uitgaan weleens drugs gebruiken of drugs overwegen te gaan gebruiken al dan niet in combinatie met alcohol. Deze jongeren lopen meer risico op oa gezondheidsincidenten door alcohol en/of drugs dan hun leeftijdsgenoten die niet uitgaan. Uit het grote uitgaansonderzoek 2016 (Monshouwer et al 2016) blijkt dat iets meer dan de helft (55%) van de deelnemers aan het onderzoek ooit XTC had gebruikt, iets minder dan de helft (46%) deed dat in het afgelopen jaar en bijna een op de vijf (18%) in de afgelopen maand. Intermediaire doelgroep max 100 woorden Zijn er intermediaire doelgroepen? Zo ja, welke? De folders worden verspreid onder jongeren door medewerkers van lokale instellingen voor verslavingszorg (bijvoorbeeld door veldwerkers of tijdens drugstest-spreekuren). Selectie van doelgroepen max 250 woorden Hoe wordt de (intermediaire)doelgroep geselecteerd? Zijn er contra-indicaties? Zo ja, welke? Het foldermateriaal van Drugsenuitgaan wordt uitsluitend geleverd aan die partijen die het gebruiken in het werkveld: preventieprofessionals van GGDen en instellingen voor verslavingszorg. De folders worden geleverd met een bijsluiter waarin uitgelegd wordt voor welke doelgroep deze te gebruiken zijn, zie voorbeeld: Alhoewel de website bedoeld is voor jongeren tussen de 16 en 25 jaar die bij het uitgaan weleens drugs gebruiken of drugs overwegen te gebruiken is de website online voor iedereen te bezoeken en is goed vindbaar via google. Het onderdeel wel/niet gebruik verwijst bezoekers indien van toepassing naar andere websites. Onderzoek naar bezoekers in 2015 wees uit dat de gemiddelde leeftijd 21 jaar is waarvan 31%. onder de 16 jaar, 50% onder de 18 jaar en 75% onder de 21 jaar oud. Over het algemeen lijkt de website redelijk het juiste publiek te bereiken: een groot deel is gebruiker en uitgaander. Zowel hoog als laag opgeleid en zowel man als vrouw worden bereikt. Google analytics geeft globaal een verdeling van %, % en % (geen gegevens over 18- beschikbaar). Titel interventie * 6

7 Contra-indicaties: - Jongeren op zoek naar werkstukinformatie - jongeren op zoek naar algemene informatie Deze jongeren worden doorverwezen naar Zie ook Betrokkenheid doelgroep max 150 woorden Was de doelgroep betrokken bij de (door)ontwikkeling van de interventie, en op welke manier? De website is sinds 2008 online en heeft in de afgelopen 10 jaar diverse makeovers gehad (laatste grote website aanpassing wat betreft menu-structuur en look & feel was in In 2018 staat weer een grote herstyling gepland. Aan de hand van bezoekers en usability-onderzoeken in 2009, 2013 en 2015 is de website diverse keren aangepast door alle aanbevelingen en adviezen van de onderzoekers over te nemen. In alle onderzoeken werd aan bezoekers suggesties gevraag ter verbetering van de website en indien toepasbaar zijn ze verwerkt. Tevens loopt er een evaluatieonderzoek (eind 2017/begin 2018) naar de harmreductieboodschap van de website. Titel interventie * 7

8 1.2 Doel Hoofddoel max 100 woorden Wat is het hoofddoel van de interventie? Het voorkomen of verminderen van (riskant) alcohol-, tabak-, en drugsgebruik onder uitgaande jongeren en het terugdringen van alcohol- en druggerelateerde gezondheids- en veiligheidsincidenten onder uitgaande jongeren. Subdoelen max 350 woorden Wat zijn de subdoelen van de interventie? Indien van toepassing: welke subdoelen horen bij welke intermediaire doelgroepen of subdoelgroep(en)? Acute gezondheidsincidenten bij gebruik van drugs zijn bijvoorbeeld: oververhitting, onderkoeling, bewusteloosheid, psychische verwardheid en opwindingsdelier. Gevolgen op de langere termijn kunnen zijn: hersenbeschadiging, hart- en vaatproblemen, verslaving, psychische problemen of andere klachten (derealisatie en depersonalisatie). Daarnaast kan gebruik van drugs bijdragen tot problemen als gehoorschade, onveilige seks, rijden onder invloed, agressie en geweld. Het doel om deze problemen zoveel mogelijk te voorkomen en om dat te bereiken hebben we de volgende subdoelen geformuleerd: Bij uitgaande jongeren, die drugs gebruiken: - Deze groep heeft meer kennis over de werking en risico s van (het combineren van) uitgaansdrugs. - Ze passen strategieën toe om de risico s zo veel mogelijk te beperken. Meer over deze strategieën zie inhoud van de interventie. - Ze denken kritisch na over de invloed van drugs op hun eigen gezondheid en veiligheid en die van anderen. - Ze zijn gewaarschuwd voor extra riskante drugs en gebruiken deze niet. - Ze zijn doorverwezen naar (online)hulp of meer info indien van toepassing. Personen die gebruik van uitgaansdrugs overwegen: - Deze groep heeft een objectief beeld van de werking en risico s van drugs. - Ze weten dat al het druggebruik risico met zich meebrengt. - Ze kiezen voor niet gebruik en voelen zich hierbij gesteund. Bijvoorbeeld: Oververhitting is de belangrijkste oorzaak van overlijden ten gevolge van XTC-gebruik. Door de combinatie van XTC-gebruik, een warme omgeving, lang dansen en te weinig drinken kan oververhitting ontstaan. Hoe hoger de dosering MDMA in XTC, hoe groter de kans op oververhitting. De meeste gezondheidsproblemen met XTC worden veroorzaakt doordat XTC-pillen tegenwoordig erg sterk zijn. Er zijn veel pillen met een hoge dosering MDMA op de markt. Als zo n pil (met een grote spreiding MDMA) op de markt komt dan wordt die op de zwarte lijst geplaatst van de Red Alert app. Hier vindt men informatie over uiterlijke kenmerken van de pil en wat te doen als je zo n pil hebt. Daarnaast worden op drugsenuitgaan.nl tips gegeven over hoe oververhitting tegen te gaan, hoe je het beste kunt afkoelen en waar je op moet letten als je iemand ziet die onwel wordt (noodsignalen zijn bleek en warm en niet aanspreekbaar ) en wat je moet doen als je iemand ziet die oververhit is (112 bellen). Door het aanreiken van verschillende strategieën en handelingsperspectieven wordt de kans op gezondheidsincidenten kleiner of voorkomen. 1.3 Aanpak Opzet van de interventie max 200 woorden Hoe is de opzet van de interventie en wat is de omvang (duur, aantal contacten indien van toepassing)? Voeg eventueel een schema toe als bijlage. De interventie bestaat uit: 1. drugsenuitgaan.nl. Websitebezoekers zijn gemiddeld 1.19 minuten op de website en bekijken 1,9 pagina s per sessie. In 2017 bezochten ruim bezoekers de website waarvan 19% een terugkerende bezoeker is (Bron: google analytics 2017). 2. Folder materiaal. Jaarlijks worden ruim folders afgenomen. 3. De Red Alert app is sinds de lancering in 2016 ruim x gedownload 4. De website drugsredalert.nl werd in 2017 ruim x bezocht. In januari/februari was er sprake van een Titel interventie * 8

9 Red Alert situatie, toen werd de website in korte tijd ruim 4000x bekeken. Het gezamenlijk bereik in 2017 van de verschillende onderdelen is ruim personen. We realiseren ons dat met voorlichting alleen gedrag niet veranderd kan worden, deze voorlichtingsinterventie is derhalve onderdeel van Uitgaan, Alcohol en Drugs. Binnen dat project wordt veel aandacht besteed aan de beïnvloeding van de omgeving van uitgaande jongeren. Horeca- en EHBO personeel wordt getraind in signalen en (be)handeling bij drugsgebruik, ouders worden geïnformeerd, preventiewerkers van instellingen voor verslavingszorg worden bijgeschoold en gemeenten worden voorzien van tools om gezondheidsincidenten door alcohol- en drugsgebruik te voorkomen. Inhoud van de interventie max 1200 woorden Welke concrete activiteiten worden uitgevoerd en -eventueel- in welke volgorde? Geef geen uitputtende beschrijving van activiteiten; het is voldoende als de lezer zich een beeld kan vormen van wat er gedaan wordt en hoe dit gedaan wordt. Indien van toepassing per onderdeel samenvatten. Vergeet niet aandacht te besteden aan de werving. Bij interventies op maat: geef aan wat op basis van welke criteria wanneer wordt uitgevoerd. Geef ook aan wat minimaal moet worden uitgevoerd om de gestelde doelen te behalen. De inhoud van de interventie kan in zes categorieën worden onderverdeeld: Kennis over uitgaansdrugs en de risico s; Manieren om risico's te beperken; Kennis over huidige wet- en regelgeving; Feedback op eigen gebruik dmv zelftesten; Doorverwijzing naar aanvullende informatie of hulp; Kennis over extra riskante drugs die in omloop zijn en waar die getest kan worden. Kennis over uitgaandrugs en de risico s Drugsenuitgaan.nl is opgebouwd rond de middelen Hasj/wiet, XTC, speed, GHB, cocaïne (homepage) en de overige middelen alcohol, lachgas, 2C-B, ketamine, paddo s, en 4-FA. Rond al deze middelen is er informatie over 1. wat is het? - Korte uitleg over het middel 2. Effecten Hoe werkt het middel lichamelijk en geestelijk en wat zijn de effecten? 3. Aantoonbaarheid - Hoe en wanneer kan worden aangetoond dat je het middel hebt gebruikt? 4. Risico s - Wat zijn de risico's en mogelijke bijwerkingen van een middel? 5. Beperk de risico s Hier wordt altijd benadrukt dat gebruik nooit zonder risico is. Als je geen risico wilt lopen, gebruik dan niet. Daarna volgen tips over hoe het risico verkleind kan worden. Een tip bij XTC is bijvoorbeeld: Zorg voor afkoeling en rust. De beste manier om af te koelen is niet door te drinken, maar door af en toe even de dansvloer te verlaten en uit te rusten in de chillout. Dit is een harm-reductie strategie die bijvoorbeeld oververhitting door XTC kan voorkomen. 6. Dosering - welke dosis wordt meestal gebruikt? Hierbij wordt vooral benadrukt dat er geen 'veilige' dosis bestaat en de effecten van een bepaalde dosis erg verschillen per persoon, situatie en per drug. 7. Eerste hulp Per middel wordt besproken wat er mis kan gaan en wat je in zo'n geval het beste kunt doen. Bij alle middelen wordt daarnaast benadrukt dat er zonder justitiële gevolgen voor de gebruiker hulp gehaald kan worden omdat het gebruiken van drugs niet verboden is. 8. Combigebruik - welke effecten en risico's zijn te verwachten van het combineren van een middel met andere drugs? Hierbij wordt combineren afgeraden omdat dit de kans op ongelukken vergroot en de werking onvoorspelbaar maakt. 9. FAQ Antwoorden op veel gestelde vragen per drug. 10. Test je kennis Hier kun je testen hoeveel je over drugs weet. 11. Test je gebruik Hier kun je testen hoe het staat met je eigen drugsgebruik. Onder het onderdeel feedback op eigen gebruik wordt dit nader omschreven. Titel interventie * 9

10 12. Nieuws - In het onderdeel nieuws vindt men actualiteiten, laatste inzichten uit de wetenschap en ander relevant nieuws per middel. 13. Bij sommige middelen zijn er filmpjes te bekijken. In het onderdeel "Veilig uit & veilig thuis" wordt besproken hoe risico's die samenhangen met alcohol of drugs gebruik zoveel mogelijk kunnen worden vermeden. Dit onderdeel bestaat uit praktische tips die worden gepresenteerd per situatie. Voordat je gaat stappen Hoe kun je je het beste voorbereiden op een avond uit? Bijvoorbeeld vervoer naar huis te regelen en condooms en oordoppen mee te nemen. Verkeer Hoe kun je zorgen dat je veilig weer thuis komt? Tijdens het stappen Hoe zorg je dat je avond goed verloopt? Houd bijvoorbeeld je vrienden in het oog en drink voldoende. Gehoorschade hier vind je informatie over wat gehoorschade is en hoe je het kunt voorkomen. Vrienden Hoe zorg je dat je op elkaar let en elkaar op kan vangen als er iets mis gaat? Seks onder invloed Hoe zorg je dat je onder invloed van middelen geen dingen doet waar je later spijt van krijgt? Hier wordt per middel besproken wat de verwachtte effecten zijn die invloed kunnen hebben op de situatie. Day after Hoe kun je zorgen dat je lichaam het beste herstelt na een avondje uit? Er worden eettips gegeven maar ook tips over water drinken bij XTC, of hoe een XTC-dip te voorkomen. Drugs en de wet Wat mag in Nederland en wat is verboden als het op druggebruik aankomt? Wat gebeurt er als je wordt gecontroleerd en je hebt teveel drugs op zak? Drugs op vakantie Hoe zit het met druggebruik in het buitenland? Hier wordt sterk afgeraden drugs te gebruiken in het buitenland (nog los van de gezondheidsrisico's). Er wordt uitgelegd dat druggebruik in de meeste andere landen strafbaar is en de Nederlandse overheid weinig voor je kan doen als je in het buitenland wordt opgepakt in verband met drugs. In het onderdeel "Test je drugs" (zit ook in de Red alert app) wordt aandacht besteed aan hoe gevaren van gebruik van vervuilde of een te hoge dosis aan drugs kunnen worden voorkomen. Er wordt uitgelegd waarom het belangrijk is je drugs te laten testen en informatie gegeven over de mogelijkheden die hiervoor bestaan. De volgende onderwerpen komen aan bod: Testservice of inleverpunt Het verschil tussen een testservive en inleverpunt wordt uitgelegd. Hoe werkt het testen Verschillende testen voor verschillende vormen van drugs worden besproken en bijvoorbeeld hoe lang het duurt voor je uitslag kunt verwachten. Waar laten testen? In dit onderdeel vindt de gebruiker een kaart van Nederland waarop is aangegeven waar drugs kunnen worden getest. Voorwaarden De voorwaarden voor het testen worden uitgelegd. Bijvoorbeeld dat alleen wordt getest voor consumenten en wat de maximum hoeveelheid is die kan worden ingeleverd. Feedback op eigen gebruik Verschillende onderdelen van drugsenuitgaan.nl proberen aan te zetten tot reflectie op het eigen gebruik en omgang met drugs. Vooral het onderdeel "Test jezelf" heeft dit als doel maar ook bijvoorbeeld met de stellingen waarop kan worden geageerd. Het onderdeel "Test jezelf" bestaat uit 3 soorten testen: 1. Test je kennis Hieronder vindt de gebruiker kennistests over alcohol, hasj en wiet, paddo's, XTC, GHB en cocaïne. Hier worden bijvoorbeeld vragen gesteld over in hoeverre een drug verslavend is, welke schade een drug aan kan richten en wat precies de werkzame stof is. Aan het eind van elke vraag krijgt de gebruiker direct te zien of hij de vraag juist heeft beantwoord en wat het goede antwoord was. Aan het einde van de test krijgt de gebruiker feedback over de hoeveelheid vragend ie hij goed heeft beantwoord. 2. Test je gebruik Hieronder vindt de gebruiker gebruikerstests voor alcohol, cocaïne, hasj en wiet, speed, XTC en GHB. Aan de hand van 10 vragen wordt een korte risico assessment gemaakt en krijgt de gebruiker feedback op zijn of Titel interventie * 10

11 haar gebruik. Er wordt bijvoorbeeld gevraagd naar over hoeveel en hoe vaak het middel wordt gebruikt maar ook in hoeverre het iemands dagelijks leven beïnvloed en naar eventuele reacties op iemands gebruik uit zijn omgeving. Aan het einde van de test krijgt de gebruiker feedback op zijn gebruik en wordt er een advies gegeven voor vervolg acties. Bij lage scores wordt verwezen naar tips voor zo veilig mogelijk gebruik en bij hogere scores naar zelf hulp of verslavingszorg. 3. De uitgaanscheck Test je stapgedrag Hier vindt men een test van 20 vragen om na te gaan welke middelen gerelateerde risico's met loopt tijdens het stappen en tips op maat om deze risico's te verkleinen. De test geeft vervolgens een risicoprofiel waar is te vinden wat iemand al goed doet enerzijds en waar nog winst is te behalen anderzijds. Door middel van praktische tips wordt uitgelegd hoe iemand zijn risico kan verkleinen [bijv: als ik uitga en veel dans, drink ik ongeveer twee glazen water of sportdrank per uur: o (bijna) nooit o soms o meestal] Onderwerpen die door de test worden behandeld zijn: Uitdroging Vermoeidheid Onveilige seks Agressie (zowel slachtoffer- als daderschap) Overlast voor de omgeving Gehoorschade Verkeersveiligheid Binge drinken (meer dan 5 glazen per gelegenheid) Testen van drugs Combigebruik Betrekken van vrienden Het gebruik van alcohol of drugs om problemen te vergeten (verhoogd risico op verslaving) Het gebruik van alcohol of drugs als je somber of depressief bent (verhoogd risico op verslaving) Je cannabis-gebruik Je cocaïne-gebruik Je speed-gebruik Je XTC-gebruik Je GHB-gebruik Doorverwijzing naar aanvullende informatie of hulp Drugsenuitgaan.nl bedient een specifieke doelgroep: namelijk mensen die middelen gebruiken maar hier nog niet per se problemen mee hebben. Mensen die algemene informatie zoeken over drugs (of ze dat nu zelf gebruiken of niet) en mensen die verslavingsproblemen ondervinden worden naar goede alternatieven doorverwezen (dit kan een alternatieve informatiebron zijn maar ook hulpverlening). Op verschillende plaatsen op de website wordt de mogelijkheid geboden met aanvullende/meer geschiktere informatie en eventuele hulp in aanraking te komen. Het onderdeel "advies" bevat verschillende varianten van hulp zoals infolijnen, adressen van instellingen voor verslavingszorg, hulp via internet en contactgegevens van het Landelijk Medisch Spreekuur Partydrugs. Bezoekers die tijdens het bezoeken van drugsenuitgaan.nl tot de conclusie komen dat ze aanvullende hulp willen (bijvoorbeeld naar aanleiding van de "test je gebruik- test") kunnen hier alle informatie krijgen over de verschillende mogelijkheden. Uitgangspunt is te allen tijden dat iemand zelf uit kan maken waar hij of zij behoefte aan heeft op dat moment. Ook vindt men hier alle "veel gestelde vragen" gebundeld. Titel interventie * 11

12 Kennis over extra riskante drugs die in omloop zijn en waar die getest kan worden. De Red alert app (en drugsredalert.nl) is ingedeeld als volgt: Uitleg over wanneer red alert Wees alert: nieuws Extra riskant: zwarte lijst met extra riskante pillen Testadressen en info over testen van drugs Eerste hulp tips gezondheidsproblemen door gebruik van XTC 7 misverstanden (over XTC, lachgas, 4FA) Als er een landelijke Red alert gestart wordt krijgen gebruikers van de app een pushbericht met informatie over de desbetreffende gevaarlijk pil en wat te doen. Er kan gelinkt worden naar het officiële persbericht en achtergrondinformatie. Ook bij plaatsing van extra riskante pillen op de zwarte lijst krijgt men een pushbericht met een waarschuwing en mogelijkheid om meer info te verkrijgen. Titel interventie * 12

13 2. Uitvoering Materialen max 200 woorden Welke materialen zijn beschikbaar voor de uitvoering, werving en evaluatie van de interventie? De webteksten van de middelen XTC, speed, cocaïne, hasj en wiet, paddo s, GHB en alcohol zijn ook als folder verkrijgbaar. Daarnaast zijn er folders beschikbaar over: Seks, drugs en alcohol, combi s en mixen, EHBO folders, ansichtkaarten en Card veilig & gezond uitgaan. De folders worden geleverd met een bijsluiter waarin uitgelegd wordt voor welke doelgroep deze te gebruiken zijn, zie voorbeeld: Om onze materialen (Red Alert app, website en folders) te promoten zetten we diverse tactieken in: - verspreiding van het promokaartje van de Red Alert app onder drugs testlocaties en via preventie professionals van instellingen voor verslavingszorg en GGDen. - Actieve communicatie via inkoop advertentie ruimte bij Yellowtipi (de grootste festivalkrant van NL) en de studentenkrant. - De website wordt via google goed gevonden, maar ongeveer 3x per jaar adverteren we voor de website op Facebook (rond start festivalseizoen, Koningsdag en Amsterdam Dance event) met op maat gemaakte campagnes (bijv hoe overleef je de feestdagen). - Er wordt op diverse plekken verwezen naar de website (drugsinfo, partyflock, fok forum, trimbos.nl). - Via facebook, twitter en Instagram worden wekelijks berichten gepost die toe leiden naar de website. Locatie en type organisatie max 200 woorden Waar kan de interventie uitgevoerd worden en welk(e) soort(en) organisatie(s) kan/kunnen de interventie uitvoeren? De testservice locaties en de preventie professionals van de instellingen voor verslavingszorg kunnen actief doorverwijzen naar de interventie d.m.v. uitdelen van de folders/promokaartje Red Alert app. Opleiding en competenties van de uitvoerders max 200 woorden Wie zijn de uitvoerders en welke opleiding en competenties hebben zij nodig? is een landelijke website die door het Trimbos-instituut wordt beheerd door een wetenschappelijk medewerker die naast middelenkennis ook ruime ervaring heeft met social media, webredactie, beheer en onderhoud van websites. Kwaliteitsbewaking max 200 woorden Hoe wordt de kwaliteit van de interventie bewaakt? De kwaliteitsbewaking van de informatie op drugsenuitgaan.nl wordt zorgvuldig aangepakt. Voor het bijhouden en checken van de verstrekte informatie op drugsenuitgaan.nl wordt nauw samengewerkt met o.a. collega s van de Infolijnen Drugs, Alcohol en Tabak. Alle nieuwe informatie wordt gecheckt bij de basisset drugs en basisset alcohol (centrale informatiebestanden met de wetenschappelijke stand van zaken) van het Trimbos-instituut en daarnaast werken verschillende afdelingen binnen het Trimbos nauw samen (DIMS, MDI, Publieksinformatie en communicatie) om ervoor te zorgen dat de informatie klopt. Op deze manier zorgt het Trimbos-instituut voor een consistente boodschap en evidence based informatie. Voor Social Media is een protocol voor medewerkers opgesteld. Met de Red alert app kunnen gebruikers van uitgaansdrugs zien welke XTC-pillen er bij het Trimbos-instituut bekend zijn die een extra groot risico voor de gezondheid met zich meebrengen. De app baseert zich volledig op wetenschappelijk informatie namelijk de database van het Drugs Informatie en Monitoring Systeem (DIMS) van het Trimbos-instituut. In deze database staan alle drugssamples beschreven van Titel interventie * 13

14 mensen die hun drugs laten testen bij een bij het DIMS aangesloten instelling voor verslavingszorg of GGD. Indien uit de test blijkt dat een XTC-pil een groot risico voor de volksgezondheid met zich meebrengt kan er in de landelijke media een Red Alert procedure gestart worden. De app vormt een aanvulling op de informatiekanalen om te informeren over een Red Alert, maar biedt daarnaast ook informatie over extra gevaarlijke pillen waarvoor niet landelijk gewaarschuwd wordt. Op deze manier wordt beter gebruik gemaakt van de wetenschappelijk kennis die het Trimbos-instituut verzamelt over de Nederlandse drugsmarkt. Randvoorwaarden max 200 woorden Wat zijn de organisatorische en contextuele randvoorwaarden voor een goede uitvoering van de interventie? Binnen de bredere aanpak Uitgaan, Alcohol en drugs wordt er tijd en budget vrij gemaakt voor onderhoud en beheer van Drugsenuitgaan.nl en de red alert app. Daarnaast is tijd en ruimte beschikbaar voor interne afstemming binnen het Trimbos (DIMS, publiek informatie, communicatie, Incidenten monitor) maar ook afstemming met partijen als Rutgers, Soa Aids, Team alert, Celebrate safe, VeiligheidNL, Unity en externe partijen als Spuiten & slikken, Fok forum, Partyflock en Yellowtipi festivalkrant. Implementatie max 200 woorden Is er een systeem voor implementatie? Geef een samenvatting. Via google analytics worden bezoekerstatistieken bekeken en jaardoelen gesteld. Daarnaast wordt geregeld via onderzoek gekeken of de doelgroep goed bereikt wordt en waar aanpassingen nodig zijn, zie ook H4. Daarnaast worden de communicatie activiteiten ingezet voor het creëren van een groter bereik, zie Uitvoering. Kosten max 200 woorden Wat zijn de kosten van de interventie? Benoem daarbij de personele (in aantallen uren) en de materiële kosten. Voor onderhoud en beheer van de website en app worden ongeveer 40 werkdagen per jaar gereserveerd. Materiele kosten zijn afhankelijk van klein (ca p.j. ) of groot onderhoud (ca p.j.). Titel interventie * 14

15 3. Onderbouwing Probleem max 400 woorden Voor welk probleem of (mogelijk) risico is de interventie ontwikkeld? Omschrijf aard, ernst, spreiding en gevolgen. Jongeren die uitgaan gebruiken meer partydrugs dan jongeren die niet uitgaan. De meest gebruikte drugs onder stappers zijn XTC en cannabis met jaarprevalenties van respectievelijk 46% en 53%. Ook komt amfetamine- (25%) en cocaïnegebruik (25%) veel voor. Gebruik van nieuwere psychoactieve stoffen lijkt beperkt, met uitzondering van 4-fluoramfetamine (25%) dat in korte tijd flink aan populariteit heeft gewonnen. Lachgas is met 37% gebruik in het laatste jaar al een tijdje populair. Ook ketamine (12%) en GHB (8%) worden regelmatig gebruikt door uitgaande jongeren. Het combineren van middelen vergroot doorgaans het risico op (ernstige) incidenten. Bijna twee vijfde (37 procent) combineert weleens alcohol en/of drugs; ongeveer 1 op de 5 (18 procent) combineert frequent. De meest voorkomende combinaties bestaan uit alcohol met één enkele drug, zoals cannabis (21%), XTC (13%) of cocaïne (9%). XTC met 4-FA (3 procent) is de meest voorkomende combinatie van meerdere drugs (zonder alcohol). Ook de andere veelvoorkomende drugscombinaties omvatten XTC. (Monshouwer e.a 2016.). Dit lijdt tot een scala aan alcohol- en drugsintoxicaties. In 2016 werden in totaal drugsincidenten gemeld bij de Monitor Drugsincidenten (MDI) (gegevens van de spoedeisende hulp, ambulance, politieartsen of EHBO van evenementen). Na een stijging van het aandeel ecstasyintoxicaties op de EHBO-posten van feesten tussen 2009 en 2013, daalde dit weer in 2014 en De ernst van de ecstasyintoxicaties op EHBO-posten bleef in 2015 echter onverminderd hoog. Het aandeel van incidenten na gebruik van de nieuwe psychoactieve stof (NPS) 4-fluoramfetamine (4-FA, 4-FMP) nam in 2015 verder toe. Het aandeel patiënten met een matige of ernstige GHB-intoxicatie op EHBO-posten steeg van 34% in 2009 naar 73% in 2015 (Wijers, Croes & Valkenberg, 2016). Andere risico s zijn: Letsels door rijden onder invloed, agressie en geweld, gehoorschade en onveilig seksueel gedrag. - 93% van de stappers loopt risico op permanente gehoorschade door blootstelling aan harde muziek (Gorter, 2012). - Uit een studie onder uitgaande jongeren bleek dat bijna driekwart van de daders op het moment van agressief gedrag onder invloed is. Hierbij ging het in 84 procent van de gevallen om alcohol en in 14 procent om een combinatie van alcohol en drugs (Bieleman e.a., 1998). - Ruim een kwart van deze frequente bezoekers van party's en clubs is het afgelopen jaar onder invloed van alcohol of drugs achter het stuur gekropen (Goossens e.a., 2013). Daarmee zijn uitgaande jongeren een belangrijke doelgroep om met een preventieboodschap te bereiken en hun omgeving zodanig in te richten dat gezondheidsschade wordt voorkomen. Oorzaken max 400 woorden Welke factoren veroorzaken het probleem of (mogelijk) risico? Klik hier als u tekst wilt invoeren. Let op: dit onderdeel hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op niveau Goed beschreven. Aan te pakken factoren max 200 woorden Welke factoren pakt de interventie aan en welke onder 1.2 benoemde (sub)doelen horen daarbij? Klik hier als u tekst wilt invoeren. Let op: dit onderdeel hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op niveau Goed beschreven. Titel interventie * 15

16 Verantwoording max 1000 woorden Maak aannemelijk dat met deze aanpak ook daadwerkelijk de doelen bij deze doelgroep bereikt kunnen worden. Klik hier als u tekst wilt invoeren. Let op: dit onderdeel hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op niveau Goed beschreven. Titel interventie * 16

17 4. Onderzoek 4.1 Onderzoek naar de uitvoering max 600 woorden Wat is op basis van het beschikbare onderzoek bekend over de uitvoering van de interventie? Beschrijf kort welke onderzoeken zijn gedaan en wat daarvan de uitkomsten waren. Stuur bij het indienen van het werkblad de volledige publicatie van ieder genoemd onderzoek mee. Beschrijf per onderzoek: a) De titel, auteurs, organisatie en jaar van uitgave (indien gepubliceerd) b) Het type onderzoek, de onderzoeksmethode en de omvang van het onderzoek c) Een samenvatting van de meest relevante uitkomsten met betrekking tot inzicht in de mate waarin activiteiten zijn uitgevoerd volgens plan, het bereik van de interventie, de waardering en ervaring van de uitvoerders en doelgroep, succes- en faalfactoren, en -indien beschikbaar- de uitvoerbaarheid, de randvoorwaarden en de omgevingsvariabelen. In 2009, 2013, 2015 en in 2017 is er (intern) onderzoek gedaan naar de website. a) - Harreveld, C. (2009). een gecombineerd kwalitatief/kwantitatief onderzoek naar bezoekersprofiel, waardering en gebruiksvriendelijkheid. Utrecht: Trimbos-instituut. b) Online vragenlijst (n=334) en usability test (n=7). c) Korte samenvatting van de resultaten: Het overgrote deel valt binnen de doelgroep. 60% waardeert de website met een 8 of hoger en 75% geeft aan de website aan te bevelen aan vrienden. De website blijkt nauwelijks normaliserend te werken voor het overgrote deel van de bezoekers. De website werd als gebruiksvriendelijk ervaren, de lay-out en taalgebruik werden beiden hoog gewaardeerd. a)- Hulshof, A. (2015). Een kwantitatief onderzoek naar bezoekersprofiel en waardering voor de website, mogelijk normaliserend werking, informatie zoekgedrag en risicoperceptie ten aanzien van uitgaansdrugs (voor intern gebruik). - Hulshof, A. (2015) "Zo jong en zo ervaren" gesprekken met jonge gebruikers van uitgaansdrugs. (intern stuk). b) Online vragenlijst (N=471) en interviews met jonge gebruikers van uitgaansdrugs (n=8) c) Korte samenvatting: - Bezoekers: zijn gemiddeld 25 jaar oud. Ongeveer de helft van de bezoekers valt binnen de beoogde doelgroep van 16 tot 25 jarigen, en 85% in de leeftijd tm 36 jaar. Ruim 78% van alle bezoekers heeft het afgelopen jaar tenminste 1 maal drugs gebruikt. Cannabis en xtc worden het meest gebruikt (60%), gevolgd door speed (35%), cocaïne (30%), ghb (20%), ketamine (20%), paddo's (13%), 2cb/i (12%) en andere drugs (11%). - Het eindcijfer voor de site is gemiddeld een 7.5. Het doel en de boodschap van de website wordt door de bezoekers goed begrepen. 4.3% geeft aan dat zij na het bezoeken van de website denken dat er MINDER risico's aan het gebruik van alcohol en drugs zitten. Bijna 90% van de bezoekers vinden de inhoud begrijpelijk en ze kunnen vinden wat ze zochten. De helft zal de website in de toekomst nog eens bezoeken en 40% misschien. Meer dan de helft zal de website aanbevelen bij vrienden. - Ongeveer 33% van de bezoekers geeft aan dat zij nieuwsgierig zijn geworden naar bepaalde middelen na het bezoeken van de site. En dan naar de middelen XTC (16.8%) en GHB (16.8%). Een kleine 3% geeft aan na het bezoeken van de website meer te zullen gaan gebruiken dan voor het bezoeken van de website. Een klein normaliserend effect kan door deze resultaten niet worden uitgesloten, maar toepassing van harmreductie maatregelen en aanpassingen in gebruik staan hiertegenover. - Bezoekers die informatie zoeken willen iets weten over (on)gewenste effecten. Bezoekers die geen informatie zoeken willen weten wat de risico's zijn en hoe deze te beperken. Titel interventie * 17

18 Samenvatting van de interviews: deze jongeren beginnen met drugsgebruik omdat zij nieuwsgierig zijn naar de effecten en door positieve ervaringen van vrienden. Ze zoeken van te voren niet actief naar informatie over de risico's van drugs en hoe deze risico's te minimaliseren, omdat ze hier totaal niet mee bezig zijn. Ervaring van vrienden en vervolgens eigen ervaring zorgen vervolgens voor het uitblijven van het zoeken naar informatie, tenzij de jongeren zelf een negatieve ervaring (dip, kater, te hard gaan, etc) ondervinden. Er wordt positief gereageerd op een app met daarin informatie over uitgaansdrugs en hiervoor zijn ook ideeën. a) De Jonge, M. (2015). Gebruikersonderzoek naar drugsenuitgaan.nl (voor intern gebruik). b) In 2015 is de website geheel vernieuwd en is een online vragenlijst (n=399) uitgezet om erachter te komen wie de bezoekers van drugsenuitgaan.nl zijn en hoe ze de nieuwe website waarderen. Plus een usability onderzoek (n=5). c) Resultaten: - Over het algemeen lijkt de website redelijk het juiste publiek te bereiken. Een groot deel is gebruiker en uitgaander. Zowel hoog als laag opgeleid en zowel man als vrouw worden bereikt. Toch valt op dat de bezoekers relatief jong zijn en dat een groot deel toch op zoek is naar informatie voor school. Uit nader onderzoek bleek dat een vmbo school zorgde voor een heel aantal jonge bezoekers die voor een huiswerkopdracht de test je kennis Alcohol moesten doen. Deze huiswerk opdracht zorgde precies in september 2015 voor meer jonge bezoekers, daarna nam het af tot 0-1 per dag. Het is niet aannemelijk dat dit de gebruikelijke bezoekers van de website zijn. - De website wordt goed gewaardeerd en het lijkt erop dat de bezoekers hun middelengebruik niet laten beïnvloeden door de website. Een klein deel zegt meer te gaan gebruiken en een nog kleiner deel zegt minder te gaan gebruiken. 70% is wel van plan de tips om de risico s te verkleinen te gebruiken. - Over het algemeen werd de website als goed bruikbaar en duidelijk beoordeel en leken grote wijzigingen op basis hiervan niet nodig. Wel werden er een aantal suggesties om de website te verbeteren die deels zijn overgenomen zoals aanpassing van de knoppen naar de zelftestjes en betere toeleiding naar drugsinfo indien informatie werd gezocht voor een huiswerkopdracht. De kans op normalisering blijft een aandachtspunt waar in 2017 nader onderzoek naar gedaan wordt. Dit onderzoek loopt nog: Van Leeuwen, L. (2018). Evaluatie naar harmreductie boodschap. 4.2 Onderzoek naar de behaalde effecten max 600 woorden Wat is op basis van het beschikbare onderzoek bekend over de behaalde effecten met de interventie? Beschrijf kort welke onderzoeken zijn gedaan en wat daarvan de uitkomsten waren. Stuur bij het indienen van het werkblad de volledige publicatie van iedere genoemde studie mee. Beschrijf per onderzoek: a) De titel, auteurs, organisatie en jaar van uitgave b) Het type onderzoek, de meetinstrumenten en de omvang van het onderzoek c) Een samenvatting van de meest relevante uitkomsten met betrekking tot het bereik van de interventie, de gevonden effecten en -indien beschikbaar- de door de doelgroep ervaren effectiviteit en de mate waarin de veronderstelde werkzame elementen daadwerkelijk zijn uitgevoerd. Klik hier als u tekst wilt invoeren. Let op: dit onderdeel (4.2) hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op de niveaus Goed beschreven en Goed onderbouwd. Titel interventie * 18

19 5. Samenvatting Werkzame elementen Wat zijn de werkzame elementen van deze interventie waardoor de gestelde doelen bij de doelgroep gerealiseerd worden? Geef een puntsgewijs overzicht van de belangrijkste werkzame elementen van de interventie. Denk daarbij aan inhoudelijke en praktische elementen. Max 250 woorden Klik hier als u tekst wilt invoeren. Let op: dit onderdeel hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op niveau Goed beschreven. Titel interventie * 19

20 6. Aangehaalde literatuur Maak een alfabetische lijst van alle in deze beschrijving aangehaalde literatuur en gebruik hiervoor de APAnormen (variant met kleine letters, zie aanwijzingen in de handleiding). Goossens, F.X., Frijns, T., Van Hasselt, N.E. & Van Laar, M. (2013). Het Grote Uitgaansonderzoek Uitgaanspatronen, middelengebruik en risicogedrag onder uitgaande jongeren en jongvolwassenen. Utrecht: Trimbos-instituut. Gorter, A.F. (2012). Gehoorschade als gevolg van harde muziek: risicogedrag en misconcepties onder uitgaanspubliek. Resultaten vragenlijstonderzoek onder bezoekers van muzieklocaties en evenementen. Leiden: Nationale Hoorstichting. Harreveld, C. (2009). een gecombineerd kwalitatief/ kwantitatief onderzoek naar bezoekersprofiel, waardering en gebruiksvriendelijkheid. Utrecht: Trimbos-instituut. Hulshof, A. (2015). Een kwantitatief onderzoek naar bezoekersprofiel en waardering voor de website, mogelijk normaliserend werking, informatie zoekgedrag en risicoperceptie ten aanzien van uitgaansdrugs (voor intern gebruik). Hulshof, A. (2015) "Zo jong en zo ervaren" gesprekken met jonge gebruikers van uitgaansdrugs. (intern stuk). De Jonge, M. (2015). Gebruikersonderzoek naar drugsenuitgaan.nl (voor intern gebruik). Kuyper, L., de Wit, J., Adam, P., Woertman, L. & van Berlo, W. (2009). Laat je nu horen! Een onderzoek naar grensoverschrijdende seksuele ervaringen en gedragingen onder jongeren. Utrecht: Universiteit Utrecht / Rutgers Nisso Groep. Monshouwer, K. van der Pol, P., Drost Y. en van Laar M. (2016) Het Grote Uitgaansonderzoek. Uitgaanspatronen, middelengebruik en preventieve maatregelen onder uitgaande jongeren en jongvolwassenen. Utrecht: Trimbos-instituut. Wijers, L., Croes, E. & Valkenberg, H. (2016). Monitor Drugsincidenten: Factsheet Utrecht: Trimbosinstituut. Titel interventie * 20

21 7. Praktijkvoorbeeld Beschrijf, indien beschikbaar, in max. 600 woorden een praktijkvoorbeeld van de uitvoering van de interventie: hoe was de situatie voor, tijdens en na de interventie? De website wordt als instrument ingezet om het doel te bereiken: verminderen of voorkomen van gezondheidsincidenten. Dit is te illustreren met een voorbeeld: Aan de hand van de MDI worden de ontwikkelingen in drugsgerelateerde gezondheidsincidenten in Nederland gemonitord. Zo werd bijvoorbeeld in 2016 een toename in het aandeel van incidenten na gebruik van de nieuwe psychoactieve stof (NPS) 4-fluoramfetamine (4-FA, 4-FMP) gezien. Hier kon via de website direct op ingesprongen worden met een waarschuwing gevolgd door communicatie over de plaatsing van 4-FA op lijst I van de Opiumwet. Na de waarschuwing bleek de meerderheid van de gebruikers zowel de risicoperceptie als het gebruik van 4-FA veranderd was. Dertig procent van de onderzochte gebruikers gaf aan te zijn gestopt en 29 procent gaf aan het gebruik anderszins te hebben aangepast. Titel interventie * 21