Documentatierapport Leefsituatie werkenden-niet werkenden (LWW-EU) 2007V1

Transcriptie

1 Centraal Bureau voor de Statistiek Centrum voor Beleidsstatistiek Documentatierapport Leefsituatie werkenden-niet werkenden (LWW-EU) 2007V1 Datum: 14 december 2009

2 Bronvermelding Publicatie van uitkomsten geschiedt door het onderzoeksbureau of de opdrachtgever op eigen titel. Verwijzing naar het CBS betreft uitsluitend het gebruik van de microdatabestanden. Dat wordt als volgt geformuleerd: Eigen berekening [naam onderzoeksbureau, c.q. opdrachtgever] op basis van bij het CBS beschikbaar gestelde microdatabestanden betreffende Leefsituatie werkenden-niet werkenden 2007, welke afkomstig zijn van het CBS. 2

3 Versiegeschiedenis Versie LWW-EU 2007V GBA-selectiebestand LWW-EU 2007V1 De gebruiker dient rekening te houden met de volgende do s & don ts: Uitsluitend de combinatie van RIN met SRTNUM R of S identificeert een persoon. Zie hoofdstuk 5 voor een beschrijving. Het bronbestand bevatte 2356 variabelen. Veel van die variabelen waren leeg (missings). Deze variabelen zijn verwijderd. Uiteindelijk zijn er 1169 (gevulde) variabelen overgebleven. Sommige afkortingen komen veel voor: - OBBA = Onderzoek naar Beëindiging of Bestendiging van Armoede - OP = Onderzoekspersoon - MP = Maatschappelijke Positie - IIT = Institutionele Instellingen en Tehuizen - IW = Inventarisatie werkkringen 3

4 4

5 Inhoudsopgave Bronvermelding... 2 Versiegeschiedenis Inleiding Inhoud van de bestanden Structuur van de bestanden Algemene toelichting Vragenlijst Benaderingsstrategie Veldwerk Organisatie Opzet van het veldwerk Veldwerkresultaten Dataprocessing Inleiding Het proces Selecteren van variabelen uit administratieve data Bewerking van enquêtedata naar persoonsgegevens Variabelen Kenmerken Bijlagen

6 6

7 1. Inleiding Bij het Centrum voor Beleidsstatistiek worden microdatabestanden van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) beschikbaar gesteld voor gebruik door externe onderzoekers. Van alle personen die in het hier beschreven microdatabestand voorkomen, zijn gegevens uit de Gemeentelijke basisadministratie (GBA) geselecteerd. Deze selectie wordt het GBA-selectiebestand genoemd. Dit documentatierapport beschrijft de inhoud en structuur van het microdatabestand LWW-EU 2007V1. Het complete GBA-bestand wordt in een apart documentatierapport beschreven, dat op aanvraag verkrijgbaar is. Hoofdstuk 2 beschrijft de structuur van het microdatabestand, geeft een opsomming van de variabelen en bevat een toelichting op het bestand met daarbij een indicatie van de kwaliteit. Hoofdstuk 3 beschrijft het voor het onderzoek verrichte veldwerk. Hoofdstuk 4 gaat over Dataprocessing. In hoofdstuk 5 wordt per variabele meer informatie gegeven. Hier worden voor de categoriale variabelen alle mogelijke scores en hun betekenis opgesomd. Indien gewenst, kan een bijlage geleverd worden met daarin de frequentieverdelingen van de categoriale variabelen: Bijlage 1 Frequentietellingen LWW-EU 2007V1 In deze bijlage worden van de (semi-) continue variabelen de frequenties van de eerste en laatste vijf waarden gegeven. In het document Bijlage 2 Waarden variabelen LWW-EU 2007V1 worden de betekenissen van de labels van alle variabelen gegeven. In bijlagen 3 tot en met 10 worden beschrijvingen van de steekproef, ophoging, vragenlijst, benaderingsstrategie, handleiding en dataprocessing gegeven. 7

8 2. Inhoud van de bestanden 2.1 Structuur van de bestanden Microdatabestand Een record in het microdatabestand bevat informatie over werkenden, werklozen, arbeidsongeschikten of armen. Een persoon kan niet meerdere records in het microdatabestand hebben. Het bestand bevat SRTNUM en RIN als sleutel(s) waarmee gekoppeld kan worden met andere bestanden GBA-selectiebestand Het bijbehorende GBA-selectiebestand bevat persoons- en huishoudensgegevens van alle personen die in het microdatabestand voorkomen en ook geregistreerd staan in de GBA. De persoonsgegevens bestrijken een periode van 1 januari 1995 tot en met 1 januari De huishoudensgegevens worden door het CBS berekend voor de stand op 1 januari. In het GBA-selectiebestand zijn huishoudensgegevens beschikbaar van 1998 tot en met Zowel het microdatabestand als het GBA-selectiebestand is gesorteerd op respectievelijk SRTNUM en RIN. Met behulp van deze twee variabelen als koppelsleutel kan de gebruiker persoons- en huishoudensgegevens uit het GBA-selectiebestand toevoegen aan het microdatabestand, zodat deze gegevens in het onderzoek meegenomen kunnen worden. Om RIN-nummers toe te kennen aan het microdatabestand is gebruik gemaakt van de meest recente versie van de GBA. Hierin is slechts een beperkt aantal variabelen aanwezig, daarom wordt dit bestand niet gebruikt voor het GBA-selectiebestand. Het GBA-selectiebestand maakt gebruik van gegevens tot en met 1 januari Hierdoor kunnen personen die na 1 januari 2008 naar Nederland zijn geïmmigreerd, niet worden teruggevonden in het GBA-selectiebestand. 2.2 Algemene toelichting Populatieafbakening De doelpopulatie van het LWW bestaat traditioneel uit drie groepen: werkenden, werklozen en arbeidsongeschikten. In het LWW 2007 wordt een vierde groep onderscheiden, te weten personen van wie het huishoudinkomen in 2004 onder de lage inkomensgrens lag, ten behoeve van het onderzoek naar beëindiging of bestendiging van armoede (OBBA). Deze groepen zijn als volgt gedefinieerd: Werkenden: Personen die minstens 12 uur per week werkzaam zijn en geen werkloosheids-, bijstands- of arbeidsongeschiktheidsuitkering ontvangen. 8

9 Werklozen: Personen die bij het CWI minimaal 3 maanden staan ingeschreven als niet-werkende werkzoekende voor werk van minstens 12 uur per week. Zij werken niet of minder dan 12 uur per week en ontvangen geen arbeidsongeschiktheidsuitkering. Arbeidsongeschikten: Personen die volgens de uitkeringsadministratie van het UWV een WAO- of WIA-uitkering ontvangen. Dit wil zeggen voor WAO iedereen die voor meer dan 15% arbeidsongeschikt is verklaard en voor WIA iedereen die voor meer dan 35% arbeidsongeschikt is verklaard. Zij mogen naast de (gedeeltelijke) WAO/WIA-uitkering werken of een andere uitkering ontvangen. De zogenaamde nuluitkeringen (wel toekenning van WAO/WIA, maar geen uitkering ontvangend) behoren niet tot de arbeidsongeschikten. Armen: Personen van wie het huishoudinkomen in 2004 onder de lage inkomensgrens lag. Bij het trekken van de steekproef wordt gebruik gemaakt van registraties waarmee bovenstaande groepen zo goed mogelijk geïdentificeerd kunnen worden. Voor het onderzoek LWW 2007 worden minstens 500 interviews voor ieder van de groepen werkenden, werklozen en arbeidsongeschikten uitgevoerd en minstens 300 interviews uitgevoerd onder personen van wie het huishoudinkomen in 2004 onder de lage inkomensgrens lag. In totaal gaat het daarmee om minstens 1800 interviews, waarvoor een personensteekproef wordt getrokken uit de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA). Deze steekproef wordt vervolgens verrijkt met gegevens uit de registraties van UWV, CWI, IBG en de Belastingdienst. Bij het steekproefontwerp worden dezelfde uitgangspunten gehanteerd als bij andere vergelijkbare CBSsteekproefonderzoeken. Het steekproefontwerp wordt beschreven in paragraaf 2.2. De vragenlijst wordt face-to-face afgenomen, waarbij in verband met het grote aantal attitudevragen proxi-interviewing (beantwoording van de vragen door een huisgenoot) niet toegestaan is. De vragenlijst wordt beschreven in paragraaf 2.3. Tijdens het veldwerk wordt de standaard CBS-benaderingsstrategie toegepast. Deze wordt beschreven in paragraaf 2.4. Steekproef In deze paragraaf worden de doelpopulatie, het gebruikte steekproefkader en steekproefontwerp en de resultaten van de steekproefbewerking op hoofdlijnen beschreven. Voor meer details wordt verwezen naar de uitgebreide beschrijving van het steekproefontwerp in Bijlage 3. Het opstellen van het steekproefontwerp en de uitvoering van de steekproefbewerking wordt uitgevoerd door de Steekproefgroep van de sector SOO. Daarnaast is de Steekproefgroep verantwoordelijk voor de ophoging. Hier wordt in deze paragraaf ook kort op ingegaan. De ophoging van het LWW 2007 wordt uitgebreid beschreven in Bijlage 4. Doelpopulatie De doelpopulatie van het LWW bestaat voor de groepen werkenden, werklozen en arbeidsongeschikten uit personen in de leeftijd van 18 tot en met 64 jaar. Voor de groep 9

10 armen bestaat de doelpopulatie uit personen in de leeftijd van 26 tot en met 64 jaar. Voor alle groepen geldt dat deze personen in Nederland wonen en deel uitmaken van particuliere huishoudens. Personen verblijvend in inrichtingen en tehuizen worden niet geënquêteerd voor het LWW. Steekproefkader Voor het LWW wordt een personensteekproef getrokken. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van het personensteekproefkader dat gebruikt wordt voor de personensteekproefonderzoeken van het CBS. Omdat niet alle persoonskenmerken van de doelpopulatie van het LWW in het personensteekproefkader aanwezig zijn, worden de steekproeven in twee stappen getrokken. Voor elke maand waarin voor het LWW dataverzameling plaatsvindt, worden eerst twee moedersteekproeven uit het personenkader getrokken: een voor de groep armen en een voor de overige groepen. Vervolgens wordt gebruik gemaakt van informatie uit de volgende registraties om de doelpopulaties van het LWW zo goed mogelijk af te kunnen bakenen: - de bestanden van het UWV voor de identificatie van de arbeidsongeschikten, - de bestanden van het CWI voor de identificatie van de werklozen, - WALVIS, de bestanden van de Belastingdienst (via het inkomensproductiesysteem IPS) en de WSF (studiefinanciering) voor de identificatie van de werkenden - het IPS voor de identificatie van de armen. In de beschikbare registers is niet de vereiste informatie opgenomen om de werkenden, werklozen en arbeidsongeschikten conform de definitie van het SCP af te bakenen: - De gewenste urengrens van 12 uur of meer bij werkenden en werklozen kan niet worden vastgesteld. - Personen die een WIA-uitkering hebben kunnen niet worden geïdentificeerd. De identificatie van de groepen in de steekproef vindt drie weken voor de start van de maand waarin de betreffende steekproef wordt benaderd door de interviewers plaats. Tevens worden ten behoeve van deze identificatie de meest recente, bruikbare versies van de registers gebruikt. Beide maatregelen zijn erop gericht om de kans dat een persoon op het moment van interviewen niet meer behoort tot de groep waartoe hij of zij behoorde op het moment van identificatie te minimaliseren. Er moet rekening worden gehouden met het feit dat de meest recente registerinformatie betrekking heeft op de situatie van een aantal maanden geleden. Zo lopen de CWI-bestanden op moment van de identificatie van de groepen ongeveer 2 tot 3 maanden achter en de UWV-bestanden ongeveer 4 tot 5 maanden. De afleiding van de groepen in de moedersteekproeven ten behoeve van de werkenden, werklozen en arbeidsongeschikten bestaat uit drie stappen. Eerst wordt bij elke steekproefpersoon vastgesteld of hij/zij tot de groep arbeidsongeschikten behoort. Als dit niet het geval is wordt vastgesteld of hij/zij tot de groep werklozen behoort, en vervolgens of zij tot de groep werkenden behoren. Steekproefpersonen die bij geen enkele groep zijn ingedeeld, behoren tot de zogenoemde restgroep. Deze restgroep wordt niet gebruikt bij de dataverzameling voor het LWW. 10

11 Steekproefontwerp Het steekproefontwerp voor het LWW 2007 is een zelfwegend tweetrapssteekproefontwerp met gemeenten als primaire eenheden en personen als secundaire eenheden. Dit betekent dat eerst een steekproef van gemeenten wordt getrokken, waarna binnen iedere getrokken gemeente een steekproef van personen wordt getrokken. De benodigde steekproefomvang wordt bepaald door de vereiste aantallen responsen en de verwachte responskansen per groep. Vanwege de gewijzigde onderzoeksopzet van het LWW in 2007 zijn geen ervaringsgegevens voorhanden op basis waarvan de responskansen voor de vier groepen kunnen worden geschat. In 1995 is het LWW voor de laatste keer uitgevoerd en toen zijn de respondenten geworven vanuit de EBB. De EBB was in 1995 nog geen panelonderzoek, terwijl dit inmiddels wel het geval is. De werving voor het LWW vond dan ook plaats in wat nu de eerste peiling van de EBB is. Deze opzet is in 2007 niet meer mogelijk omdat in de eerste peiling van de EBB wordt geworven voor het EBB-panel. Om die reden wordt voor het LWW 2007 een verse aselecte steekproef getrokken. De EBB is wel nog steeds het CBS-onderzoek dat inhoudelijk gezien het meest bij het LWW aansluit. De best mogelijke schattingen van de responskansen voor de vier onderscheiden groepen zijn schattingen die zijn gebaseerd op de EBB-resultaten met betrekking tot deze vier groepen. In de EBB zijn de responskansen voor de onderscheiden groepen: 55% bij de werkenden, 53% bij de werklozen en 46% bij de arbeidsongeschikten. De groep armen kan niet worden onderscheiden in de EBB. Voor deze groep wordt de responskans van de groep arbeidsongeschikten als indicatie gebruikt. In tabel 1 is de steekproefomvang per groep aangegeven bij de vereiste responsaantallen en de responskansen gebaseerd op de EBB. Tabel 1 Steekproefomvang naar groep groep respons Respons kans (%) steekproef werkenden werklozen arbeidsongeschikten armen totaal De waarneming vindt plaats in de maanden mei en juni Mocht blijken dat de responsrealisatie lager ligt dan de verwachting of dat veel respondenten van positie veranderd zijn kan de maand juli nog worden benut om een extra steekproef uit te zetten in het veld. Tijdens de uitvoering van het veldwerk in de maand mei bleek dat in de groep werklozen een aanzienlijk aantal respondenten van positie veranderd was, waardoor in de maand juli een extra steekproef van 450 personen is uitgezet. Hier wordt nader op in gegaan in hoofdstuk 3. Steekproefbewerking Uit ervaring is bekend dat meer steekproefpersonen getrokken moeten worden dan daadwerkelijk benaderd kunnen worden. Dit komt doordat tijdens het zogenoemde screenings- en bewerkingsproces ongeveer zes procent van de getrokken 11

12 steekproefpersonen uitvalt. Het betreft personen die de afgelopen twaalf maanden in een andere CBS-steekproef voorkwamen, personen die tot institutionele bevolking behoren (IIT), personen waarvoor de gemeenten geen NAW-gegevens leveren of personen die in een gebied wonen waar het CBS geen face-to-face enquêtering verricht. Dit laatste betreft de postcodegebieden 1102, 1103 en 1104 in de Bijlmermeer en de Friese waddeneilanden Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog. In Tabel 2 is de steekproefverantwoording opgenomen. 12

13 Tabel 2 Steekproefverantwoording Documentatierapport LWW-EU 2007V1 mei juni juli totaal Getrokken tbv niet-obba Restgroep Werkzaam Niet beschikbaar voor uitzet In eerdere CBS steekproef IIT-bevolking Gebied buiten waarneming NAW-gegevens onvolledig of onbekend Beschikbaar voor uitzet Uitgedund Uitgezet Werkloos Niet beschikbaar voor uitzet In eerdere CBS steekproef IIT-bevolking Gebied buiten waarneming NAW-gegevens onvolledig of onbekend Beschikbaar voor uitzet Uitgedund Uitgezet Arbeidsongeschikt Niet beschikbaar voor uitzet In eerdere CBS steekproef IIT-bevolking Gebied buiten waarneming NAW-gegevens onvolledig of onbekend Beschikbaar voor uitzet Uitgedund Uitgezet Getrokken tbv OBBA Niet arm Arm Niet beschikbaar voor uitzet In eerdere CBS steekproef IIT-bevolking Gebied buiten waarneming NAW-gegevens onvolledig of onbekend Beschikbaar voor uitzet Uitgedund Uitgezet Ophoging De respons uit de steekproef moet worden opgehoogd naar de populatie van alle werkenden, werklozen, arbeidsongeschikten en armen in Nederland om uitspraken te kunnen doen over deze populaties. Nadat het veldwerk is uitgevoerd moeten alle personen in de respons daarom worden voorzien van een ophooggewicht. Deze gewichten zijn gebaseerd op de insluitkansen die zijn vastgesteld in het steekproefontwerp en op een herweging naar een aantal, dat een samenhang hebben met de doelvariabelen van het onderzoek. Deze herweging kan ervoor zorgen dat een eventuele selectiviteit in de 13

14 respons wordt verminderd. Veronderstel dat er bijvoorbeeld relatief veel vrouwen in de respons zijn. Dan kan hiervoor worden gecorrigeerd door de vrouwen een wat lager gewicht te geven en de mannen een wat hoger gewicht, waardoor de schattingen van de doelvariabelen zullen verbeteren. In deze herweging wordt rekening gehouden met het feit dat steekproefpersonen van toestand kunnen veranderen. Een persoon kan in mei als een werkloze in de steekproef worden getrokken, terwijl dezelfde persoon als hij in juni in de steekproef zou worden getrokken tot de werkenden zou behoren. Dit geldt overigens niet voor de OBBA-groep, omdat voor deze steekproefpersonen de situatie in 2004 als uitgangspunt wordt genomen. Daarnaast loopt het steekproefkader altijd een paar maanden achter. Het is dus mogelijk dat een persoon die getrokken is als een werkloze, op het moment van enquêteren inmiddels werkend is. Met al deze zaken wordt in de weging rekening gehouden. Hierbij wordt de situatie in de registers halverwege de waarneemperiode, op 1 juni 2007, als uitgangspunt genomen. Voor iedere persoon in de populatie kan op dezelfde manier als bij de steekproeftrekking worden bepaald of hij/zij op 1 juni 2007 werkend, werkloos of arbeidsongeschikt is, of tot de restgroep behoort. Hiertoe wordt de werkelijke situatie op 1 juni zo precies mogelijk benaderd, gegeven de beschikbare informatie. Hierbij is er gebruik gemaakt van gegevens over arbeidsongeschikten en het bestand met CWIgegevens van mei De gegevens over zelfstandigen, werkenden en studiefinanciering zijn niet recenter beschikbaar dan op het moment van steekproeftrekking. In Tabel 3 wordt inzichtelijk gemaakt hoeveel personen volgens de registraties van positie veranderd zijn. Tabel 3. Aantal personen naar stratum van trekking en weging stratum bij weging stratum bij trekking Werkenden Werklozen Arbeidsongeschikten Werkenden Werklozen Arbeidsongeschikten OBBA Totaal OBBA Overig Totaal Er wordt voor de groepen werkenden, werklozen en arbeidsongeschikten herwogen naar het volgende model: [Geslacht Leeftijd] + [Herkomst] + [Generatie] + [Stedelijkheid]. Hierbij hebben de variabelen de volgende categorieën: Geslacht: (Man, Vrouw). Leeftijd: indeling in 10-jaarsklassen, dus (18 24 jaar, jaar, jaar, jaar, jaar). Voor de arbeidsongeschikten moeten bovendien de jongste 14

15 leeftijdsklassen worden samengevoegd (dus dat wordt een klasse van jaar) omdat er maar weinig jonge arbeidsongeschikten zijn. Herkomst: (Autochtoon, niet-westers allochtoon, westers allochtoon). Generatie: (Autochtoon, 1 e generatie allochtoon, 2 e generatie allochtoon). Stedelijkheid in 5 klassen (zeer sterk stedelijk, sterk stedelijk, matig stedelijk, weinig stedelijk, niet stedelijk). Voor de OBBA-groep wordt herwogen naar het volgende model: [Geslacht Leeftijd] + [Herkomst] + [Generatie] + [Stedelijkheid] + [Woning]. Hierbij hebben de variabelen de volgende categorieën: Geslacht: (Man, Vrouw). Leeftijd: indeling in 10-jaarsklassen, dus (26 34 jaar, jaar, jaar, jaar). Herkomst: (Autochtoon, niet-westers allochtoon, westers allochtoon). Generatie: (Autochtoon, 1 e generatie allochtoon, 2 e generatie allochtoon). Stedelijkheid in 5 klassen (zeer sterk stedelijk, sterk stedelijk, matig stedelijk, weinig stedelijk, niet stedelijk). Woning: (Koopwoning, huurwoning). De ophoging van het LWW 2007 wordt uitgebreid beschreven in Bijlage Vragenlijst De vragenlijst voor het LWW 2007 is in onderling overleg tussen SCP en CBS tot stand gekomen. Binnen het CBS is het Centrum voor Vragenlijstontwikkeling (CVV) van de sector SOO hiervoor verantwoordelijk. Het vragenlijstontwerp wordt door middel van vragenlijstschema s 1 en de vragenlijstverantwoording 2 door de vragenlijstontwikkelaar van CVV afgestemd met de opdrachtgever. Zodra overeenstemming is bereikt over het vragenlijstontwerp, wordt deze op basis van de vragenlijstschema s in Blaise geprogrammeerd ( gebouwd ) door de Blaisebouwer. Blaise is de door het CBS ontwikkelde standaard software om elektronische vragenlijsten te ontwikkelen. De Blaisebouwer reviewt de vragenlijst tijdens de bouw op volledigheid en juistheid en koppelt eventuele onduidelijkheden terug naar de vragenlijstontwikkelaar. Indien nodig past de vragenlijstontwikkelaar het vragenlijstschema aan. Uiteindelijk levert de Blaisebouwer een elektronische vragenlijst op aan de verantwoordelijke vragenlijstontwikkelaar. Deze is vervolgens verantwoordelijk voor het testen van de vragenlijst. Hier wordt verder op ingegaan in paragraaf Schematische weergave van een vragenlijst waarbij de volgorde van de vragen, routingvoorwaarden, tekstimputaties en afleidingen worden weergegeven, onderverdeeld in vragenblokken. 2 In dit document worden de keuzes die gemaakt zijn bij de ontwikkeling van de vragenlijst verantwoord. 15

16 In paragraaf wordt de inhoud van de vragenlijst in grote lijnen beschreven. Voor de precieze vraagteksten en vragenlijstschema s wordt verwezen naar Bijlage 5, en voor de verantwoording van de vragenlijst naar Bijlage Vragenlijstontwerp Uitgangspunt voor de vragenlijst LWW in 2007 is de LWW-vragenlijst uit Onderwerpen die aan de orde komen zijn: arbeidsomstandigheden rol man-vrouw re-integratie acceptatiebereidheid wensen met betrekking tot werk voor- en nadelen van niet-werken voor- en nadelen van werken voorkeursbaan arbeidsethos maatschappelijke participatie sociale omgeving resignatie subjectief welbevinden consequenties inkomen In 1995 kon de vragenlijst worden beperkt vanwege de werving van respondenten uit de EBB. Om de informatie die in 1995 uit de EBB werd verkregen te verzamelen zullen in 2007 vragenblokken uit de EBB in de vragenlijst LWW moeten worden opgenomen. Het gaat daarbij om de volgende blokken: maatschappelijke positie, inventarisatie werkkringen, dienstverband, bedrijf, werkbereidheid, zoekgedrag en onderwijs. De vragenlijst LWW wordt daarnaast uitgebreid met modules van de Raad voor Werk en Inkomen (RWI) met betrekking tot het thema Arbeid en zorg, het thema Ziekteverzuimbegeleiding en het thema Sociale uitsluiting. Daarnaast worden vragen(blokken) toegevoegd voor het Onderzoek beëindiging of bestendiging armoede (OBBA) ten behoeve van het Ministerie van Economische Zaken. Deze modules moeten worden geïntegreerd in de vragenlijst LWW, zodanig dat dubbele bevraging wordt voorkomen. De CBS-brede waarnemingsstrategie impliceert dat in CBS-onderzoeken geen vragen worden opgenomen die betrekking hebben op informatie die beschikbaar is uit registers. Voor het LWW betekent dit dat de inkomensvragen niet in de vragenlijst worden opgenomen, omdat deze gegevens uit registraties van de Belastingdienst kunnen worden gehaald. Per onderscheiden groep wordt een andere route gevolgd in de vragenlijst. Alle respondenten zijn vooraf ingedeeld in een van de vier onderscheiden groepen op basis van de steekproefkaders waaruit ze zijn getrokken. Van deze indeling kan bij de bepaling van de route door de vragenlijst niet worden uitgegaan. De informatie die bij het trekken van de steekproef is gebruikt kan immers afwijken van de situatie zoals die door de 16

17 interviewer wordt aangetroffen. Dit kan komen doordat registerinformatie niet compleet is of doordat de situatie van de respondent inmiddels veranderd is. Er moet rekening worden gehouden met het feit dat de meest recente registerinformatie betrekking heeft op de situatie van een aantal maanden geleden. Zo kan iemand die drie maanden geleden nog werkloos was op het moment van enquêteren betaald werk hebben. Om die reden wordt op basis van antwoorden op vragen in de vragenlijst bepaald of een respondent moet worden gerekend tot de groep werkenden, werklozen of arbeidsongeschikten. Voor de groep armen geldt de situatie zoals deze bekend is in de registraties juist wel als uitgangspunt voor de routing door de vragenlijst. Steekproefpersonen uit de groep armen volgen daarom altijd de zogenaamde OBBA-route door de vragenlijst, ongeacht wat hun actuele situatie is Routingcontrole Respondenten krijgen niet alle vragen uit het onderzoek voorgelegd, doordat de vragenlijst zo gebouwd is dat respondenten alleen de vragen krijgen die voor hen relevant zijn. Vaak wordt de respondent ook om vragen heen geleid omdat uit eerdere antwoorden zijn antwoord op bepaalde vragen al kan worden afgeleid. De in de vragenlijst opgenomen (geprogrammeerde) routing kan behoorlijk complex zijn. Het is van belang de routing goed te controleren omdat het anders kan voorkomen dat tijdens de analysefase blijkt dat essentiële vragen ten onrechte niet zijn gesteld. Er wordt binnen het CBS een standaardmethode toegepast waarmee kan worden nagegaan of de in het ontwerp van de vragenlijst vastgelegde routing op een juiste wijze is verwerkt in de elektronische vragenlijst. De gehanteerde methode bestaat eruit dat op basis van de te testen vragenlijst een testopzet opgesteld wordt. In de testopzet wordt aangegeven welke vragenblokken op welke manier getest gaan worden, wie dat gaat doen en wanneer. Vervolgens worden voor de verschillende vragenblokken testprotocollen ontwikkeld. Deze beschrijven stap voor stap welke gegevens door de testers in de vragenlijst ingevoerd dienen te worden. De testprotocollen worden na accordering door de vragenlijstontwikkelaars uitgezet bij de testers. Na de instructie van de testers gaan deze aan de slag met de testprotocollen en rapporteren via een elektronisch standaardformulier hun bevindingen. Het testen is een iteratief proces, dat meestal na 3 iteraties kan worden afgesloten. Alle geconstateerde bevindingen zijn dan of hersteld of zijn door de vragenlijstontwikkelaars geaccepteerd als bekende, maar niet relevante fout. 2.4 Benaderingsstrategie Alle steekproefpersonen worden aan-huis benaderd. De benaderingsstrategie die daarbij wordt toegepast heeft zich in de praktijk bewezen en wordt standaard toegepast bij CBS face-to-face onderzoeken. In grote lijnen ziet deze benaderingsstrategie er als volgt uit: - De steekproefpersonen in een maandportie ontvangen voorafgaand aan het eerste bezoek een zogenoemde aanschrijfbrief waarin het bezoek van de interviewer wordt aangekondigd en het doel van het onderzoek wordt toegelicht. 17

18 - In een maandportie worden alle steekproefpersonen in de eerste helft van de betreffende maand ten minste één keer bezocht. Wordt de beoogde respondent thuis getroffen dan probeert de interviewer een afspraak te maken voor een interview zodanig dat een spreiding van de responsen in de tijd wordt bereikt. - Bij de eerste drie vergeefse bezoeken wordt een kaartje achtergelaten. Vanaf het derde bezoek probeert de interviewer telefonisch contact te leggen met de beoogde respondent om een afspraak te maken voor een interview. De interviewer blijft ondertussen het adres bezoeken. - Een steekproefpersoon kan uitsluitend worden afgeboekt met als eindresultaat geen contact na zes vergeefse bezoeken, die gelijkmatig zijn gespreid over de gehele veldwerkperiode van een maand. Voor een volledige beschrijving van de benaderingsstrategie wordt verwezen naar Bijlage 8. Alle interviewers zijn specifiek getraind in het medewerking verkrijgen van respondenten. Ten behoeve van het LWW hebben alle interviewers die vóór in dienst van het CBS zijn gekomen een schriftelijke instructie ontvangen. Medewerking verkrijgen voor het LWW vormt onderdeel van deze instructie. De handleiding voor de interviewers is opgenomen in Bijlage 9. 18

19 3. Veldwerk Het veldwerk wordt uitgevoerd door de sector Data Verzameling (SDV) van het CBS. In dit hoofdstuk worden achtereenvolgens de organisatie, opzet en uitvoering van het veldwerk voor het LWW 2007 beschreven. 3.1 Organisatie De sector SDV kent afzonderlijke taakgroepen voor face-to-face en telefonische dataverzameling. Daarnaast beschikt de sector over een organisatieonderdeel dat verantwoordelijk is voor de kwaliteitsbewaking van de dataverzameling. Aangezien het LWW 2007 geheel face-to-face wordt uitgevoerd wordt verder niet ingegaan op de organisatie en de opzet van de telefonische waarneming. De face-to-face organisatie (ook wel veldwerkorganisatie genoemd) bestaat uit ongeveer 250 face-to-face interviewers die in vaste dienst zijn van het CBS. De interviewers worden aangestuurd door 13 decentraal opererende regiomanagers. De regiomanagers worden aangestuurd door de taakgroepchef face to face-waarneming. De voortgang van het veldwerk en de kwaliteit daarvan worden gemonitord door de taakgroep Kwaliteit van SDV. 3.2 Opzet van het veldwerk Ongeveer een week voor aanvang van de veldwerkperiode ontvangt de veldinterviewer de adressen van de komende maand op haar laptop. Via het modem van de laptop worden de gecodeerde adressen binnengehaald. Tevens ontvangt de interviewer per post de aanschrijfbrieven en adreslijsten. Enkele dagen voor het geplande eerste contact verstuurt de interviewer zelf de aanschrijfbrieven, zodat er niet meer dan een week zit tussen het ontvangen van een brief door een steekproefpersoon en het eerste contact met de interviewer. Alle steekproefpersonen worden aan-huis benaderd conform de standaard benaderingsstrategie (zie paragraaf 2.4). Tijdens het interview dienen de interviewers van het CBS te allen tijde de vragen voor te lezen zoals ze zijn geformuleerd. Ze mogen niet proberen een vraag te simplificeren, af te korten, e.d. Dat impliceert dat ze de vragen ook niet in een andere taal mogen stellen. Ook mogen ze geen gebruik maken van de diensten van een tolk, noch van iemand uit het huishouden die eventueel zou kunnen vertalen. Dat betekent dat in een aantal gevallen steekproefpersonen niet kunnen worden geïnterviewd door taalproblemen, Een dergelijk adres wordt afgeboekt als non-respons door taalbarrière. Minimaal één maal per week, maar vaker indien nodig, ontvangen de regiomanagers een overzicht van de voortgang van het veldwerk. Ze zien van elke interviewer welk deel van het werk is afgesloten, met welk resultaat, en hoeveel afspraken er zijn gemaakt voor interviews op een later tijdstip. De taakgroepchef face to face-waarneming ontvangt een dergelijk overzicht van de voortgang per regio. Indien de voortgang per interviewer niet voldoende is kan de regiomanager ingrijpen, bijvoorbeeld door de interviewer aan te sporen, of door werk bij de interviewer weg te halen en aan een andere interviewer toe te kennen. 19

20 Zodra een adres is afgehandeld, wordt deze gecodeerd naar het CBS verstuurd. Na het eind van de veldwerkperiode worden interviewers en regiomanagers attent gemaakt op nog niet teruggezonden adressen. Regiomanagers rappelleren de interviewers die nog adressen hebben open staan. Twee dagen na afloop van de veldwerkperiode wordt het databestand opgeleverd aan de taakgroep Verwerking van de sector Analyse Personen Heerlen (SAH). 3.3 Veldwerkresultaten Responsoverzichten De te benaderen steekproef van 3592 personen is in twee even grote deelsteekproeven uitgezet in de maanden mei en juni Naar aanleiding van de resultaten van de meisteekproef is besloten om in juli een extra steekproef van 450 werklozen uit te zetten. Begin mei bleek namelijk al dat ongeveer een vijfde van de werklozen inmiddels een baan gevonden had. Tabel 4. Uitgezette steekproef naar veldwerkperiode en groep Veldwerkperiode Totaal Werkenden Werklozen Arbeidsongeschikten Mei Juni Juli Totaal OBBA In Tabel 5 wordt een overzicht gegeven naar de eindresultaten per groep. In Tabel 6 wordt hetzelfde overzicht gegeven, waarbij wordt gepercenteerd op de bezochte adressen met correcte informatie. In dit laatste overzicht zijn de kaderfouten niet meegenomen. Kaderfouten bestaan uit: persoon is overleden, verhuisd, behoort tot de institutionele bevolking, of is onbekend op het gegeven adres. De taalbarrières bestaan uit de personen die wegens taalproblemen niet geïnterviewd konden worden (zie paragraaf 3.2.1). Retour betekent dat het steekproefadres onbewerkt of onvolledig bewerkt is teruggestuurd. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als de interviewer ziek wordt en de betreffende adressen niet meer aan een andere interviewer toegewezen kunnen worden. Als de betreffende interviewer al activiteiten heeft ondernomen om het adres te benaderen wordt deze afgeboekt als onvolledig bewerkt retour, en als dit niet het geval is als onbewerkt retour. Als een persoon verhuisd blijkt te zijn binnen Nederland wordt ook geprobeerd deze door een andere interviewer te laten bezoeken. Als dit niet lukt wordt het betreffende adres afgeboekt als verhuisd binnen Nederland. Een dergelijk adres wordt dus niet gerekend tot de kaderfouten. Bij een volledige respons is de vragenlijst volledig ingevuld, bij een onvolledige respons is dat niet het geval doordat het interview voortijdig is afgebroken. Met geen contact wordt bedoeld dat de contactpogingen zoals voorgeschreven in de benaderingsstrategie niet hebben geleid tot een contact met de 20

21 steekproefpersoon. De categorie geen gelegenheid tijdens veldwerkperiode wordt gebruikt om aan te geven dat de te interviewen persoon niet beschikbaar is in de gegeven veldwerkperiode, bijvoorbeeld wegens vakantie of ziekte. Tabel 5. Responsoverzicht in aantallen naar groep Totaal Werkenden Werklozen Arbeidsongeschikten Uitgezette steekproef OBBA Kaderfouten OP overleden OP verhuisd naar buitenland OP onbekend Instelling / tehuis Bezochte adressen met correcte informatie Administratieve non-respons Taalbarrière Onbewerkt retour Onvolledig bewerkt retour OP verhuisd in Nederland Respons Volledig Afgebroken Non-respons Weigering Geen contact Geen gelegenheid tijdens veldwerkperiode

22 Tabel 6. Responsoverzicht in percentages naar groep Totaal Werkenden Werklozen Arbeidsongeschikten Bezochte adressen met correcte informatie 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Administratieve non-respons Taalbarrière 6,1 1,8 10,3 3,7 7,4 Onbewerkt retour 0,4 0,8 0,3 0,4 0,0 Onvolledig bewerkt retour 0,9 0,7 1,2 0,7 0,8 OP verhuisd in Nederland 2,2 2,7 2,5 1,4 2,4 OBBA Respons Volledig 54,5 59,6 51,9 54,6 52,6 Afgebroken 1,6 0,8 2,8 0,7 1,4 Non-respons Weigering 22,0 19,6 20,1 26,8 21,8 Geen contact 4,8 5,2 5,2 3,0 6,1 Geen gelegenheid tijdens veldwerkperiode 7,6 9,0 5,8 8,7 7,5 Uit Tabel 6 blijkt de responspercentages voor de groepen zoals van te voren al verwacht werd van elkaar verschillen. De respons onder de werkenden is het hoogst. De grootste verschillen tussen de groepen doen zich voor in de categorieën Taalbarrière, Afgebroken respons, Weigering en Geen gelegenheid tijdens veldwerkperiode. Bovenstaande responsoverzichten zijn gebaseerd op de groepsindeling zoals die gemaakt is ten tijde van het trekken van de steekproef. Ten tijde van enquêtering kunnen respondenten echter van positie veranderd zijn. Dit is bijvoorbeeld het geval als een respondent uit de groep werklozen een baan heeft gevonden. Daarom is achteraf een afleiding opgesteld waarmee kan worden vastgesteld tot welke groep de respondent nu feitelijk behoort ten tijde van enquêtering. Hierbij wordt de definitie uit hoofdstuk 2 zo nauwkeurig mogelijk gevolgd: eerst wordt bekeken of een respondent tot de groep arbeidsongeschikten behoort, vervolgens of deze tot de groep werklozen behoort, en vervolgens of deze tot de groep werkenden behoort. Steekproefpersonen uit de OBBAsteekproef krijgen altijd de OBBA-vragen voorgelegd en kunnen dus niet van positie veranderd zijn. In Tabel 7 wordt in kaart gebracht in hoeverre respondenten van groep veranderd zijn. Zo zijn van de 536 responderende personen uit de werkenden-steekproef nog 503 personen werkzaam, 7 personen zijn werkloos geworden en 5 arbeidsongeschikt. 22

23 Tabel 7. Verandering van positie per groep Documentatierapport LWW-EU 2007V1 Positie in steekproef Positie enquêtedatum Werkenden Werklozen Arbeidsongeschikten Werkenden Werklozen Arbeidsongeschikten OBBA Totaal OBBA Overig Totaal Wat opvalt is dat vooral binnen de groep werklozen behoorlijk wat respondenten van positie veranderd zijn. Ongeveer een vijfde van hen blijkt inmiddels een betaalde baan te hebben gevonden, terwijl van de groepen werkenden en arbeidsongeschikten vrijwel niemand werkloos is geworden. Hierdoor kan met een steekproef van 944 werklozen (zie Tabel 1) niet het vereiste aantal van 500 responderende werklozen behaald worden. Daarom is in juli een extra steekproef van 450 werklozen uitgezet. Werklozen zijn gedefinieerd als niet-werkende werkzoekenden die ingeschreven staan bij het CWI. In de vragenlijst is de vraag opgenomen of de respondent is ingeschreven bij het CWI. Deze vraag wordt echter alleen gesteld aan respondenten die aangeven dat ze willen/kunnen werken. Een aanzienlijk deel van de respondenten in de groep werklozen die tijdens de steekproeftrekking ingeschreven stond bij het CWI geven echter aan dat ze niet willen of niet kunnen werken. Hierdoor wordt aan ongeveer 17 procent van de groep werklozen niet gevraagd of ze ingeschreven staan bij het CWI, en kan dus niet direct worden vastgesteld of ze voldoen aan de definitie van werkloos. Dit is de groep overig in Tabel 7. Deze informatie kan wel achteraf nog aan de respons gekoppeld worden. In Tabel 8 worden de resultaten van deze koppeling gegeven. Tabel 8. Steekproef werklozen per maand naar inschrijving bij CWI op enquêtedatum mei juni juli Totaal totaal ingeschreven niet ingeschreven Er zijn dus in totaal 590 responderende werklozen waargenomen Opmerkingen Indien interviewers vragen of opmerkingen hebben naar aanleiding van de vragenlijst kunnen zij deze kwijt in een speciaal veld in de vragenlijst. Daarnaast kunnen zij voor de 3 Tijdens het verwerkingstraject bleek één record uit de werklozensteekproef verminkt te zijn. Hierdoor konden van de 713 werklozen uit de steekproef er 712 aan de CWI-bestanden gekoppeld worden. 23

24 meer dringende vragen en opmerkingen terecht bij hun regiomanager, de helpdesk van SDV, de taakgroep Kwaliteit of de vragenlijstontwikkelaars (naar gelang de inhoud van de vraag of opmerking). Deze vragen kunnen ertoe leiden dat er nog onduidelijkheden of fouten in de vragenlijst aan het licht komen. Zo bleek bijvoorbeeld dat interviewers tijdens de vraaggesprekken merkten dat respondenten aangaven afgekeurd te zijn voor bijvoorbeeld 25-35% of %, terwijl in de vragenlijst om een exact percentage gevraagd wordt. Dit zorgde voor verwarring onder de interviewers, omdat niet duidelijk is of nu een gemiddelde, ondergrens of bovengrens ingevuld diende te worden. Om ervoor te zorgen dat alle interviewers hetzelfde omgingen met deze vraag is een bericht naar alle interviewers (een zogenaamde bulkmail) uitgestuurd met aanvullende instructies. Deze instructies hielden in dat interviewers de ondergrenzen van de intervallen dienden te hanteren: Voor de WAO: < 15% : %: %: %: %: %: %: 65 >80% : 80 Voor de WIA: < 35% : %: 35 >80 % : 80 Na afloop van het veldwerk zijn de instructie en de vragenlijst van het LWW 2007 geëvalueerd door de interviewers. Deze evaluatie geeft informatie over de kwaliteit van de instructie en de vragenlijst. De belangrijkste conclusies uit deze evaluatie zijn dat de schriftelijke instructies duidelijk waren voor de interviewers en dat interviewers meer dan te voren verwacht werd werden geconfronteerd met emoties die door de aard van het onderzoek werden opgeroepen bij respondenten. Daarnaast wordt opgemerkt dat de vraagstelling op punten ingewikkeld is en moeilijk te begrijpen is voor respondenten, de routing in de vragenlijst niet altijd even logisch lijkt en de duur van de vragenlijst aan de lange kant is. Als positief punt wordt opgemerkt dat de respondenten graag hun verhaal of mening kwijt wilden en dat ze blij waren dat er naar hen geluisterd werd. In Bijlage 7 is het volledige verslag van de interviewerevaluatie opgenomen. Hierin zijn ook de door de interviewers tijdens de interviews en de evaluatie gemaakte opmerkingen opgenomen. 4. Dataprocessing 4.1 Inleiding De term dataprocessing wordt gebruikt om de werkzaamheden samen te vatten die nodig zijn om van de antwoorden die respondenten geven op de vragen in de vragenlijst en additionele gegevens uit administratieve bron(nen), één of meerdere analysebestanden te 24

25 maken waaraan plausibele statistische informatie te ontlenen is. Uitgangspunt daarbij is de gewenste output(tabel). De verwerking van de data is zoveel mogelijk geüniformeerd en geautomatiseerd. De dataprocessing wordt uitgevoerd door de taakgroep Verwerking van sector SAH van de divisie Sociale en Ruimtelijke Statistieken. In dit hoofdstuk zal nader worden ingegaan op de bewerkingen die op de data zijn toegepast. In Bijlage 10 is een volledige beschrijving van de dataprocessing opgenomen. 4.2 Het proces De standaard dataprocessing waarmee de LWW2007 wordt uitgevoerd bestaat uit vijf qua functionaliteit duidelijk van elkaar te onderscheiden processen. Het gaat daarbij om: 1. selectie van variabelen uit administratieve data 2. bewerking van enquêtedata naar persoonsgegevens (incl. de toevoeging van de geselecteerde secundaire data 3. bewerking van enquêtedata naar incidenten (voor LWW niet van toepassing) 4. afleiden outputvariabelen en tabelleren (voor LWW niet van toepassing) 5. weging (alleen opnemen weegvariabele(n) ). De eerste twee processen worden in de volgende paragrafen verder beschreven. De weging wordt beschreven in paragraaf De overige processen zijn niet van toepassing voor het LWW. 4.3 Selecteren van variabelen uit administratieve data In dit proces wordt de data uit verschillende administratieve bronnen geselecteerd, samengevoegd en gereed gemaakt om te worden toegevoegd aan de primaire analysedata. Het gaat hierbij om gegevens over inkomen en demografische variabelen als geboortedatum, geslacht, burgerlijke staat en de geboortelanden van vader en moeder. Dit is conform het besluit niet naar deze gegevens te vragen in de enquête, maar deze te koppelen vanuit administratieve bronnen. Ook worden uit het Gemeentelijke Indelingen Register (GIR) de actuele geografische en bestuurlijke classificaties geselecteerd. De aldus bewerkte achtergrondgegevens worden, voorzien van de juiste metadata, opgeslagen in een SPSS-bestand om later te worden gekoppeld aan de enquêteuitkomsten. 4.4 Bewerking van enquêtedata naar persoonsgegevens In dit proces gaat het erom de gegevens uit het veldwerk te bewerken tot voor statistisch analisten bruikbare datastructuren. Dit betekent dat de benodigde variabelen worden geselecteerd en dat een SPSS-analysebestand wordt gegenereerd. Op basis van de metadata uit de vragenlijst worden labels gegenereerd, die worden gecombineerd met het SPSS-analysebestand. Deze labels vormen als het ware de beschrijving (metadata) van de data. Voor de verdere verwerking worden vervolgens alleen die interviews geselecteerd die betrekking hebben op een compleet interview. Non-respondenten en afgebroken records worden dus uitgesloten van verdere verwerking. 25

26 In het LWW 2007 zijn er twee bijzonderheden te melden voor wat betreft deze responsafbakening: Bij het inlezen van de vragenlijstdata bleek de data van één vragenlijst zo verminkt dat is besloten het record met de betreffende gegevens te verwijderen uit de dataset. In de voorbereiding van de weging bleken een aantal respondenten, na koppeling met actuelere stratificatiebestanden, niet tot de doelpopulatie te behoren. Het gaat om 23 personen. Deze zijn eveneens uit het de dataset verwijderd. In totaal zijn dus 24 records uit het bestand verwijderd. Respondenten hoeven in de vragenlijst alleen die vragen te beantwoorden die op hun situatie van toepassing is. Dat betekent dat in de vragenlijst, door middel van selectie op eerdere antwoorden een voor respondenten individuele route wordt doorlopen. Vragen die door de respondent niet beantwoord behoefden te worden, krijgen in het SPSSanalysebestand de waarde SYSMIS. Dit betekent dat het SPSS-systeem de waarden als niet van toepassing beschouwd bij de uitvoering van statistische analyses. In veel gevallen is het voor de analyse van de data essentieel dat de analist weet waarom variabelen geen waarde hebben. Voor het LWW2007 is, op basis van afspraken met het SCP, op deze waarden nog een verdere bewerking toegepast, waardoor de behandeling van de waarden niet van toepassing vanwege type vragenlijst (-7), niet van toepassing (-5), weet niet (-3) en weigert (-2) zijn aangepast aan de standaard van het SCP. Verder worden in het analysebestand de waarden van de antwoordcategorieën uitgebreid met waarden en labels die uitsluitsel geven over de route die respondenten in de vragenlijst hebben gekregen. In de LWW krijgen vragen die de respondent vanwege de vragenlijstrouting niet krijgt voorgelegd dus de waarde -5. Daarnaast is het mogelijk dat bij het vragenlijstontwerp besloten wordt om groepen respondenten op basis van groepskenmerken uit te sluiten van één of meerdere vragen, omdat de gewenste informatie voor deze groep al beschikbaar is. De al beschikbare informatie wordt, in de vragenlijst, niet geïmputeerd in de betreffende vragen. In het analysebestand krijgen de betreffende variabelen in deze groep dus óók de waarde -5. Bovendien wordt op die manier (negatieve codes) ook aangegeven waarom variabelen die voor de vier standaardpopulaties (werkend, niet-werkend, arbeidsongeschikt en OBBA) zijn geselecteerd c.q. gestratificeerd, toch niet van toepassing waarden kunnen bevatten. 26

27 In de vragenlijst worden enkele vragen gesteld, met een soms grote range aan antwoordcategorieën, waarbij de respondent meer dan één antwoord mag kiezen, de zogenaamde meerkeuzevragen. Voor de statistische analyse zijn deze vragen lastig, omdat ze (in SPSS) geen eenduidige codering hebben. Om tegemoet te komen aan deze bezwaren worden de meerkeuzevragen omgezet naar zoveel dichotomieën (1 = ja, 2 = nee) als er antwoordcategorieën zijn. Vervolgens worden het aldus ontstane personenbestand en het bestand met achtergrondgegevens (zie paragraaf 5.2.1) gekoppeld. De persoonsgegevens op basis van de persoonssleutel, de geografische indelingen op basis van CBS-gemeentecode. Extra wensen SCP Omdat er simultaan drie onderzoeken van het SCP bij het CBS worden voorbereid c.q. uitgevoerd (AVO, LWW en Mantelzorg) is in overleg besloten de gewenste extra koppelingen samen te voegen en voor álle drie de onderzoeken uit te voren. Het betreft hier koppelingen aan de door het CBS reeds bewerkte gegevens van de fiscale inkomensjaren 2004 tot en met In het definitieve bestand zullen de inkomensgegevens over 2004 zijn opgenomen. Zo spoedig mogelijk na beschikbaar komen van de verdere jaren zullen de gegevens van het beschikbaar gekomen jaar worden uitgeleverd aan het SCP in de vorm van aan het bestand te koppelen variabelen (bestand met koppelsleutel en inkomensvariabelen). Om vergelijking over de inkomensjaren mogelijk te maken worden de naamgeving en de inhoud van de variabelen zoveel als mogelijk gelijk gehouden. In de variabelenaam is een aanduiding opgenomen voor het inkomensjaar. extra koppelingen aan de inkomensgegevens van 2002 tot en met 2003 om een variabele af te kunnen leiden die informatie geeft over personen en huishoudens die meerdere jaren onder de lage inkomensgrens vallen. Deze informatie is toegezegd in het video-overleg van september De informatie zal analoog aan de inkomensgegevens over 2005 tot en met 2007 separaat worden geleverd. een aantal persoons- en huishoudgegevens. De gewenste demografische variabelen zijn volgens afspraak consistent met de huishoudsituatie waarop de inkomensgegevens betrekking hebben. Deze zullen dus voor de nog te leveren jaren tot en met 2005 tot en met 2007 deel uitmaken van de inkomensleveringen. variabelen uit het GBA. Het gaat daarbij om twee variabelen: o een variabele die aangeeft in welk jaar de persoon de laatste keer in Nederland is komen wonen o een variabele die uitsluitsel geeft of de persoon één of meerdere nationaliteiten heeft. Als afsluiting van deze fase wordt een eerste consistentietest uitgevoerd, gevolgd door een plausibiliteittest (op ongewogen data). Naamgeving variabelen Voor de naamgeving is zoveel mogelijk aangesloten bij de vraagnamen uit de vragenlijst. Zo zijn de antwoorden op de vraag of men zich wellicht ook als arbeidsongeschikt 27

28 beschouwt opgeslagen in variabele OokAO. De naamgeving van de dichotomieën is afgeleid uit de namen van de antwoordcategorieën (tussen rechte haken in de vragenlijst). De namen van datum en tijdvariabelen die zijn omgezet naar SPSS-format zijn gelijk gebleven aan de vragenlijstvariabelen. 28