Woord van de voorzitter

Transcriptie

1 DUTCH SOCIETY OF PERIODONTOLOGY n i e u w s n i e u w s Nederlandse Vereniging voor Parodontologie Secretariaat: Postbus ZG Muntendam Telefoon: Telefax: secretariaat@nvvp.org Website: nr. 51, december 2005 ISSN nummer Redactie: Gerard Voerman - Schelte Fokkema Jeroen Craandijk - SACHA tekst & pr Fotografie: Herman van Dannis Woord van de voorzitter Stil staan DE TIJD VLIEGT VOORBIJ, VÓÓR JE HET WEET IS ER weer een dag/maand/jaar gepasseerd. In alle hectiek zou je bijna vergeten om bij bepaalde momenten stil te staan. Ik leg er een paar aan u voor. Zo lag (al weer drie maanden geleden) de prachtige 50e editie van de NVvP-Nieuwsbrief op menige deurmat. Ik vond het een verrassend mooie uitgave waarvoor ik hoofdredacteur Jan Jansen en zijn team wil bedanken. Een extra woord van dank aan Jan is zeker op zijn plaats: nadat hij de hoofdredactie over de laatste tien edities van de Nieuwsbrief heeft gevoerd, heeft hij zijn taak overgedragen aan een nieuwe hoofdredacteur. De NVvP is blij dat collega Gerard Voerman deze uitdaging op zich heeft willen nemen. Jan, bedankt voor je inzet en Gerard: heel veel succes! Een ander moment om even bij stil te staan in het afgelopen kwartaal was het NVvP-najaarscongres De overweldigende belangstelling voor dit congres en het grote aantal deelnemers hebben het NVvP-bestuur aangenaam verrast. Het congres is voor de NVvP naar alle tevredenheid verlopen en hopelijk delen de deelnemers die ervaring met ons. Voor degenen die op deze dag niet aanwezig konden zijn (én voor de wel aanwezige congresbezoekers die nog willen terugblikken): in deze Nieuwsbrief vindt u een congresverslag in woord en beeld. Dóór naar het komende jaar, want ook daarin staan op parodontaal gebied diverse memorabele wetenschappelijke hoogtepunten op het programma. Zoals EuroPerio 5 (29 juni - 1 juli in Madrid, meer nieuws over dit onderwerp leest u elders in deze Nieuwsbrief), het NVvP-Najaarscongres (op november in Utrecht, in samenwerking met de NVVRT en Belgische Parovereniging) en niet in de laatste plaats de NVvP-lustrumviering op 19 mei aanstaande in MEMBER OF EUROPEAN FEDERATION OF PERIODONTOLOGY Spant, Bussum. De NVvP bestaat komend jaar namelijk 70 jaar en dat vieren we met een feestelijk middag- en avondprogramma uitsluitend voor onze leden. Zoals gezegd: de tijd vliegt en de agenda's zitten zó vol, dus sta er even bij stil om bovenstaande data in uw agenda te noteren. Tot slot is er natuurlijk : de datum waarop het nieuwe zorgstelsel z'n intrede doet. Daarbij is het vooral van belang dat wij ons hoofd niet op hol laten brengen door de zorgverzekeraars. In de tandheelkunde werken we immers al sinds 1996 met een systeem waarbij er geen onderscheid bestaat tussen volwassen ziekenfonds- en particuliere patiënten, we hebben dus al een aantal jaren ervaring hiermee. Echter, gezien het grote aantal onzekerheden op Vormgeving: Aat Doek BNO In deze NVvP-Nieuwsbrief treft u onder andere de volgende onderwerpen aan: Woord van de voorzitter EuroPerio 5: óp naar Madrid! Abstract NVvP-Najaarscongres: terugblik in woord en beeld Oproep! Agenda Informatie van onze Mission Statements NVvP De Nederlandse Vereniging voor Parodontologie (NVvP) is een wetenschappelijke organisatie van tandheelkundige zorgverleners. De NVvP streeft naar algemene erkenning van het inzicht dat een gezond parodontium de basis vormt van duurzame tandheelkundige zorg en spant zich ervoor in effectieve parodontale zorg voor iedereen bereikbaar te maken. De NVvP ondersteunt tandheelkundige zorgverleners bij het verwerven en uitdragen van kennis en behartigt de belangen van haar leden. dit moment neemt de NVvP voorlopig een afwachtende houding aan. Wat natuurlijk niet wegneemt dat we als vereniging alert blijven en met argusogen de ontwikkelingen in de verzekeringswereld op tandheelkundig- en parodontaal gebied voor u zullen volgen. Mocht ingrijpen noodzakelijk zijn, zullen wij hierbij niet schromen. De toekomst zal uitwijzen in hoeverre daadwerkelijk gedenkwaardig zal zijn. De tijd gaat snel: vóór we het weten, zijn we een jaar verder. Ik wens u namens het gehele bestuur dan ook, naast goede feestdagen en een prettige jaarwisseling, een bijzonder nieuw jaar toe met veel mooie momenten om later nog eens bij stil te kunnen staan. Maren de Wit, voorzitter NVvP De NVvP, omdat een goed gebit op een gezond fundament staat.

2 EuroPerio 5: wereldwijd toonaangevend Met maar liefst 70 sprekers, 5000 tot 7000 verwachte deelnemers en een overweldigende vakbeurs is EuroPerio5 wereldwijd hét toonaangevende congres in de parodontologie. Van 29 juni tot en met 1 juli 2006 staat Madrid in het teken van de parodontologie en ook ú kunt daarbij aanwezig zijn! DE VOORBEREIDINGEN VOOR EEN CONGRES VAN DERGELIJKE omvang zijn natuurlijk enorm en het is aardig om te weten dat Nederland daarbij een belangrijke rol speelt. Collega Edwin Winkel bijvoorbeeld reist, als EFP-Treasurer, al ruim twee jaar lang bijna maandelijks door Europa voor diverse organisatorische besprekingen. Maar ook andere Nederlandse collegae leveren een bijdrage, met name op het congres zelf. In totaal zes gerenommeerde sprekers van eigen bodem brengen een mondiaal publiek op de hoogte van de meest recente ontwikkelingen in de paro-dontologie, natuurlijk ieder vanuit hun eigen specialisatie. Deze 'state of the art' is overigens één van de sterke punten van EuroPerio: doordat het congres slechts één maal per drie jaar wordt georganiseerd, kunt u er absoluut zeker van zijn dat u daadwerkelijk het 'nieuwste van het nieuwste' qua kennis op het vakgebied parodontologie gepresenteerd krijgt. Neerlands' hoop Zo behandelt Ubele van der Velden op het podium 'Strategies on preventions of periodontal diseases' en stelt Bruno Loos de aanwezigen de volgende vraag: 'Can the genetic information alter treatment strategies?'. ArieJan van Winkelhoff vertelt over 'Antimicrobial treatment strategies in periodontally susceptable patients with implants', Marjolein Hovius behandelt het onderwerp 'Minimal intervention strategies in preventive patients Online registreren: eenvoudig, snel en doeltreffend INSCHRIJVEN VOOR EUROPERIO 5 KAN met behulp van het inschrijfformulier dat u in deze Nieuwsbrief aantreft. Snel en eenvoudig inschrijven kan ook online: ga naar en vul daar het inschrijfformulier in. Wel zo makkelijk én u weet zeker dat uw inschrijfformulier de organisatie op tijd bereikt. counseling', en Edwin Winkel tot slot houdt een voordracht over 'Treatment malodour' en leidt het finale debat. Een Nederlandse delegatie die er mag zijn. Congres op maat De zes genoemde lezingen bieden weliswaar een aantrek- kelijke reden tot het bezoeken van EuroPerio 5, in hun aantal vormen ze slechts het topje van de ijsberg. Na de interessante opening van 100 euro korting! het congres (de lezing 'Fifty years of periodontology', gehouden door Jan Lindhe, Roy Page en Kenneth Kornman) kunt u als bezoeker namelijk kiezen uit tientallen lezingen en klinische sessies. Voor de mondhygiënisten is een speciaal programma samengesteld (waarbij er momenteel hard wordt gewerkt aan het realiseren van een directe Nederlandse vertaling) en ook de industrie is ruimschoots aanwezig met een 'industry forum' en een gigantische 'exhibition hall'. Wie meent in een dergelijke massa de individualiteit kwijt te raken, heeft het echter mis. De programma's zijn zodanig opgesteld dat er voor ieder genoeg interessante onderwerpen aan bod komen; zo stelt u zelf uw eigen congres op maat samen. En naast het wetenschappelijke programma biedt het sociale programma natuurlijk voldoende tijd en mogelijkheden tot persoonlijke contacten. WIE GEÏNTERESSEERD IS IN DEELNAME aan EuroPerio 5 maar zich hiervoor nog niet heeft ingeschreven, doet er goed aan om dat alsnog vóór 1 februari aanstaande te doen. Op die datum sluit namelijk de voorinschrijvingstermijn. Schrijft u zich vóór in, dan betaalt u voor EuroPerio 5 350,=; deelname bij inschrijving nà kost 450,=. Snel inschrijven levert dus een korting op van maar liefst 100,=. Reageer vandaag nog! Informeel genieten En dat sociale programma mag er zijn! EuroPerio staat immers niet alleen bekend om z'n topprogramma op wetenschappelijk gebied, ook het sociale onderdeel van het congres wordt door velen geroemd om de originele en uitgebreide invulling. Ook bij EuroPerio 5 kunt u weer rekenen op een bijzonder aantrekkelijk sociaal programma. Na de openingsceremonie van het congres (op donderdag 29 juni 2006) vindt er voor de deelnemers tussen en uur een welkomstreceptie plaats. Aansluitend hierop organiseert de NVvP (in samenwerking met én gesponsord door de firma Dentaid) speciaal voor de Nederlandse aanwezigen de 'Hollandse Avond', natuurlijk mét tapas! Deze méér dan gezellige avond is inmiddels een waar begrip onder vaste EuroPerio-deelnemers uit Nederland en deze mag u dus ook niet missen! Vrijdagavond is bestempeld als 'industrieavond': deelnemers aan de conferentie worden door de industrie individueel benaderd en uitgenodigd voor een aangename avond op diverse locaties in Madrid. Op zaterdagavond vindt in een prachtig paleis het grandioze slotfeest plaats. Tijdens deze avond worden diverse Spaanse elementen op muzikaal- en culinair gebied verwerkt tot een spectaculaire happening. De toegang tot deze avond kost 97,= (de rest van het bedrag wordt gesponsord) en het aantal deelnemers voor deze avond is helaas beperkt. Een snelle inschrijving is dus geboden. Magnifiek Madrid Naast het wetenschappelijke- en sociale programma biedt EuroPerio 5 u de kans om Madrid nader te leren kennen. En ook daar zult u geen spijt van krijgen: Madrid staat bekend om z'n prachtige winkels, indrukwekkende architectuur, interessante musea (met indrukwekkende kunstwerken waaronder 'La Guernica' van Picasso) en talloze tapasbarretjes. Redenen genoeg dus om eind juni/begin juli in uw agenda vrij te plannen voor een bezoek aan Madrid! De wereldstad Madrid Zo blijft u op de hoogte TIJDENS HET NVVP-NAJAARSCONGRES VORIGE MAAND WERDEN namens de NVvP en Sponsor-Plus Dentaid informatiekaartjes uitgedeeld waarop de aanwezigen aan konden geven of zij deelnemen aan EuroPerio 5. Met behulp van deze kaartjes roept de NVvP een bijzondere service in het leven: de naw-gegevens zoals vermeld op de kaartjes worden opgenomen op een speciale mailinglist. Personen op deze lijst worden door de NVvP vanaf nu gratis op de hoogte gehouden van actuele gebeurtenissen rondom EuroPerio 5. Men ontvangt bijvoorbeeld adviezen over aantrekkelijke hotels in Madrid, krijgt informatie over de 'Hollandse Avond' en eventueel ook gegevens over de mogelijkheid om gezamenlijk naar Madrid te vliegen. Heeft u het kaartje ook ontvangen maar nog niet ingevuld? Of heeft u geen kaartje gekregen maar wilt u wel van deze service gebruik maken? Mail uw naw-gegevens dan alsnog zo snel mogelijk naar het NVvP-secretariaat via adres secretariaat@nvvp.org en geef aan dat u op de 'EuroPerio 5 mailinglist' geplaatst wilt worden. Zo blijft u op de hoogte. Let wel: de ingevulde informatiekaartjes gelden NIET als inschrijving voor het EuroPerio 5 congres zelf! MADRID, DE HOOFDSTAD VAN SPANJE, IS GESITUEERD IN HET GEOGRAFISCH CENTRUM VAN HET land, telt ruim 3 miljoen inwoners en is de hoogstgelegen stad van Europa. Madrid heeft een divers karakter. In de regio van Madrid bevindt zich niet alleen het handels-, financieel- en verkeerscentrum van het land, maar het is ook een stad met een rijke geschiedenis en een indrukwekkende cultuur. Een bijzonder bruisende stad waar er meer dan genoeg is om te zien en te doen, variërend van het plein Puerto del Sol, het geografische hart van de stad, tot de koepels van de kerk San Francisco el Grande. Liefhebbers van kunst en cultuur kunnen hun hart ophalen in het nationaal museum Museo del Prado met topstukken van onder andere El Greco, Goya, Rubens en Rembrandt. Madrid kent vele prachtige musea, monumenten, parken, pleinen en architectuur. Of u nu wilt wandelen over de Gran Via of wilt ontspannen in Parque del Retiro, vervelen in Madrid is in ieder geval geen optie! Gezellig eten en drinken is een stukje cultuur in Madrid. Er zijn talloze restaurants, cafe's en bars; in elke wijk en elke straat vindt u wel een plek waar u een drankje kunt drinken of iets kunt eten. De verscheidenheid in restaurants en gerechten is groot; van typisch regionale gerechten tot enkele van de beste en stijlvolste eetgelegenheden van Europa. Een bezoek aan Madrid is zeker de moeite waard! 2 3

3 Abstract NVvP-Najaarscongres 2005 Gastheerreactie op microbiologische belasting na resectieve-/niet- resectieve parodontale therapie NVvP Najaarscongres november , Beatrix theater, Jaarbeurs te Utrecht. Onderwerp van dit congres is Aanvullende parodontale therapie kortgezegd, voortgezette parodontale nazorg. NVvP voorzitter Maren de Wit, opent het congres en leidt in tot Dr Johan van Dijk, moderator van het hoofdcongres. Deze geeft in strakke lijnen aan dat dit onderwerp besloten ligt in de uitvoering van het sinds 1998 vastgelegde paroprotocol. Parodontale nazorg is van groot belang. Introductie Het experimentele gingivitismodel is oorspronkelijk opgezet om de parodontale weefselreactie op de vorming van biofilm op gebitselementen en implantaten te bestuderen. Uit weefselonderzoek rondom elementen en implantaten na drie weken van plaque-accumulatie is gebleken dat de ontstekingslaesie rond gebitselementen twee maal zo groot was in vergelijking met peri-implantair weefsel. De gedachte was dat de afweerreactie rondom elementen meer uitgebreid was dan in peri-implantaire mucosa. Daarnaast zou het verschil in respons verklaard kunnen worden door het verschil in tijd dat de weefsels aan de mondomgeving waren blootgesteld. Anders gezegd: het peri-implantaire weefsel was relatief 'nieuw' in vergelijking tot het parodontale weefsel dat op haar beurt al jaren blootgesteld was geweest aan plaque antigenen en een effectieve immuunrespons had ontwikkeld. Ander onderzoek toonde verschillen aan in de afweerreactie op plaque tussen jonge en oudere subjecten. De ontstekingslaesies waren bij ouderen groter met een grotere B-cel dichtheid. Ook hier was de gedachte dat verschillen van de biopten verklaard konden worden door de verschillen in blootstellingsduur aan de microbiële belasting. In dit onderzoek werd onderzocht of de 'ervaring' van de immunologische respons (gingivaal ontstekingscel infiltraat) de weefselreactie beïnvloedt op de novo plaque formatie. Zitzmann NU, Lindhe, J & Berglundh, T. Host response to microbial challenge following resective/non-resective periodontal therapy. J Clin Periodontol 2005; 32: Materiaal & Methode Vijftien subjecten, die behandeld waren voor ernstige gevorderde chronische parodontitis, namen deel aan dit onderzoek. Elders zijn de selectie en onderzoeksprocedures beschreven. In een split-mouth opzet werd bij iedere patiënt aselect een chirurgische procedure uitgevoerd: enerzijds een gingivectomie (GV) en anderzijds open flap debridement (OFD), een chirurgische opklap zonder botcorrecties of aanpassingen van de gingiva. Na 6 maanden werden biopten genomen van de GV en OFD sites en werd het experimentele gingivitismodel gestart met plaqueaccumulatie gedurende drie weken. Op dag 0 werden gescoord pocketdiepte (PPD), aanhechtingsniveau (PAL), recessies (Rec), bloeden na zacht sonderen (BoP+), plaque (PlI) en gingivitis (MGI) op vier vlakken van alle elementen. Op dag 21 werden nieuwe biopten genomen en immuno histochemisch geanalyseerd. Onderzochte variabelen waren de aanwezigheid van T-cellen, T-helper cellen, B-cellen, PMN's en verschillende endotheliale adhesiecellen. Resultaten De PPD (1.9 ± 0.5 versus 2.9 ± 0.7mm) en Rec (4.2 ± 1.5 versus 3.2 ± 1.3mm) bij aanvang waren significant lager bij de GV dan de OFD-groep. Het PAL was gelijk voor de GV en OFD-groepen (6.0 ± 1.5 en 6.1 ± 1.1mm). In beide groepen waren de PlI (GV 0.09 ± 0.20, OFD 0.13 ± 0.22) en de MGI-scores (GV 0.13 ± 0.22, OFD 0.25 ± 0.26) erg laag. Slechts 3 sites (één in de GV-groep, twee in de OFD-groep) vertoonden BoP. Op dag 21 vertoonden alle vlakken plaque en ontsteking. De gemiddelde MGI-scores waren resp ± 0.51 (GV) en 2.47 ± 0.52 (OFD). Op dag 0 verschilde zowel grootte (0.08 ± 0.04 versus 0.19 ± 0.1mm2) als compositie van het infiltraat significant tussen de GV- en OFD-groep. De OFD-laesie bevatte significant meer CD19+ cellen (10.1 ± 3.2% versus 5.4 ± 2.5%) en elastase cellen (0.9 ± 0.4% versus 0.5 ± 0.4%). Op dag 21 waren de ontstekingslaesies in de OFD-groep meer dan twee keer zo groot (0.42 ± 0.19 versus 0.19 ± 0.14mm2) dan bij de GV-biopten. De OFD-sites vertoonden grotere proporties CD3+, CD19+, CD8+ en elastase cellen dan de GV-sites. De proporties endotheel cel markers (CD54+, CD62+ en CD106+ cellen) waren significant groter in de OFD- dan de GV-sites. In de drie weken van plaquevorming was de toename van het ontstekingsinfiltraat groter in de OFD- dan de GV-biopten. Beide biopten vertoonden een toename van CD3+ en CD19+ cellen. De toename van de B- en T-cellendichtheid was in de OFD-sites drie maal groter dan bij de GV-sites. De CD62+ + cel proporties namen af in de GV-groep (-0.4 ± 1.4%) maar namen toe in de OFD-groep (0.19 ± 1.3%). Discussie Het bijzondere van deze studie is dat de immunologische respons van verschillende sites binnen één subject vergeleken kunnen worden. Twee punten zijn van belang: ten eerste dat de respons van een chronisch ontstekingsinfiltraat (OFD) in vergelijking met nieuw gingivaweefsel (GV) op drie weken de novo plaque vorming groter is en meer B-cellen, T-cellen en neutrofielen bevat. Ten tweede wordt gespeculeerd dat de toename van de proportie CD62+ endotheel cellen bij de OFD-groep en de afname bij de GV-groep verklaard kan worden door een cytokine gereguleerd onderdrukkingsmechanisme in de GV-groep óf een verhoogde expressie van cel-adhesie moleculen ten gevolge van de chronische ontsteking in de OFD-groep. Nu komt de vraag voor volgend onderzoek naar voren of de expressie van de verhoogde immunorespons in de OFD-groep meer effectief is in het voorkómen van nieuw aanhechtingsverlies of dat dit nu juist voorwaardenscheppend is. Jeroen Craandijk, tandarts-parodontoloog te Leiden Dr Anton Sculean, hoofd van de afdeling Parodontologie aan de Universiteit Nijmegen. Hij houdt een leerrijk betoog over Lasers in de parodontale therapie. Hij baseert zijn voordracht op uitgebreid literatuuroverzicht en eigen studies. Vergeleken worden de verschillende typen lasers die er zijn, met als onderscheid de gebruikte golflengte van het geëmitteerde licht. De ND.YAG-, CO2-, diode- en Er.YAG-lasers zijn de belangrijkste apparaten thans in gebruik. Behalve de lichtgolflengte is de ingestelde intensiteit en de pulsrate van groot belang voor het effect. In de mondheelkunde worden diverse typen gebruikt, voor parodontologie lijkt de Er.YAG laser geschikter dan andere typen. Er is evenwel veel verschil in uitkomsten van de aangehaalde vitro en vivo studies. Significante (positieve) verschillen met betrekking tot aanhechtingswinst en antibacteriele effecten tussen lasers en niet-chirurgische behandeling (SRP en ultrasoon) zijn er (nog ) niet. Ook bij combinatie van therapieën is er geen echte verbetering in uitkomsten. Zijn conlusie is dat er nog een te zwakke bewijsvoering is, door niet goed-onderbouwde klinische studies. Als nazorg instrument zou deze methode toekomstig wel eens mogelijk inzetbaar kunnen worden. Dr Lisa Heitz Mayfield, parodontoloog te Perth, Australie, en senior research fellow aan de Universiteit van West Australie. Spreekt over ontstaan en consequenties van de biofilm, oorzaak en gevolgen. Gelardeerd met inzichtelijke vergelijkingen uit het dagelijks leven wordt het ontstaan van de biofilm duidelijk gemaakt. Er is geen ontkomen aan. De opbouw van de biofilm volgt strikte natuurlijke regels: eerst kolonisatie, vervolgens specificatie en tenslotte kunnen opportunisten er ook groeien. Boeiend was de informatie over de interne signalering en beweging van soorten en kolonies. In een gedetailleerd overzicht van enkele kernmerkende studies (Sokransky, vd. Weijden, Ellegaard) wordt de opbouw van de plaque-laag (biofilm) plastisch aangegeven. Deze opbouw is strikt en volgt een vast Dr Anton Sculean Dr Lisa Heitz Mayfield patroon. De samenstelling van de biofilm rond implantaten en natuurlijke wortels is sterk gelijkend. Ook de natuurlijke weerstand van het individu speelt een identieke rol. Het voorkomen van peri-implantitis is 5 maal hoger bij parodontitispatienten. De voorgestelde behandelstrategie in de nazorg is ook overeenkomend met die van parodontitis. Voorkómen van deze pro-blemen is de verstandigste maatregel dwz: juiste indicatie vooraf, gemotiveerde patienten, correcte plaatsing en goede nazorg. Prof Hugo de Bruyn merkte direct na de voordracht op dat in zijn ervaring peri-implantitis op geen enkele manier afdoende is te verbeteren. Spreekster meende dat antibiotica een tijdelijke methode kan zijn, goede indicatie vooraf bij implantaten is maatgevend. Prof Dr Arie Jan van Winkelhoff, hoogleraar Orale microbiologie aan de afdeling Parodontologie van ACTA Spreekt over Mondspoelmiddelen: Welke en Wanneer? Na anecdotische inleiding gaat hij in op de hoofdvraag waarom er van spoelmiddelen gebruik wordt gemaakt. Vervolgens passeren diverse soorten de revue, waarvan in feite slechts Chlorhexidine-houdende Prof Dr Arie Jan van Winkelhoff preparaten enig effect hebben. Hiervan is de substantiviteit (het zich vasthechten aan de biofilm) mogelijk een erg belangrijke factor. De nadelen van zo'n spoelmiddel zijn de slechte smaak en verkleuringen van harde 4 5

4 en zachte weefsels. De toepassing is geindiceerd in bepaalde gebieden (chirurgie o.a.) en zeker niet over langere tijd. Dr Lisa Heitz Mayfield, parodontoloog te Perth, Australie, en senior research fellow aan de Universiteit van West Australie. Zij spreekt over lokale antibiotica in parodontale behandeling. Het doel van lokale antibiotica toepassing is een snelle eliminatie van paropathogenen. Deze toepassing dient beredeneerd te zijn, pharmacologische principes te volgen, er moet een bewijs van effectiviteit aanwezig zijn, en de strategie goed toegepast. Het middel dient dan ook goed toegang tot het gebied hebben, in voldoende concentratie en gedurende een periode die lang genoeg is. In de biofilm is een veel hogere concentratie van een antibacterieel middel nodig dan voor een besmetting met zwevende bacterien. Men moet ook rekening houden met de hoeveelheid uitstromende sulcus vloeistof, waarvan bekend is dat deze een clearance geeft van ca 50% van de ingebrachte antibiotica na 1 minuut. Koppeling van antibiotica aan een doseermechanisme in de pocket is dus absoluut nodig. Effecten van deze behandelwijze zijn statistisch niet significant aantoonbaar. De (niet-significante) verschillen lopen uiteen van 0,1 tot 0,5 mm vermindering pocketdiepte als gemiddelde waarde. Klinisch is dit nauwelijks relevant per patient of per site. Studies zijn uitgevoerd met minocyline en metronidazol, maar verschillen niet in uitkomst. Onduidelijk is hoe lang effect voortduurt. Bijwerkingen zijn gesignaleerd in de vorm van slechte smaak en hoofdpijn. Haar conclusie is dat lokale antibiotica slechts weinig klinische verbetering geven en dan alleen in combinatie met mechanische reiniging en een schone mond zonder deposits. Dr Fridus van der Weijden, tandartsparodontoloog te Utrecht, senior researcher aan het ACTA Hij heeft al een aanzienlijke hoeveelheid publikaties op zijn naam. Velen daarvan zijn verbonden met zijn promotieonderzoek van destijds. Dat onderwerp is ook sterk verbonden met zijn huidige presentaties. Klinisch onderzoek heeft uitgewezen dat de electrische borstels met ronde kopjes effectiever zijn dan de handborstel. Daarnaast is er een aantal studies uitgevoerd om mogelijke schade aan het tandvlees door electrisch poetsen te onderzoeken. Verschillende oorzaken van poetstrauma werden besproken. De uitkomsten van die onderzoeken geven aan, dat lichte beschadigingen aan de gingiva voorkomen. Dat verschilt niet van die van handmatig Dr Fridus van der Weijden poetsen. Geconcludeerd werd dan ook dat electrisch poetsen effectief en veilig is. Een tweede presentatie betrof ultrasoon reinigen. Werking en effectiviteit van het ultrasoon reinigen werden aangegeven in functie van de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek. Indicatiegebieden werden genoemd waar ultrasoon reingen met name toepasbaar is. De practische toepassing werd met video-demonstraties in beeld gebracht. De technische uitvoering en het gebruik van verschillende tips werden eveneens belicht. Dick Barendregt, parodontoloog te Rotterdam Miranda Belder en Dick Barendregt Spreekt over: Nazorg en recallbehandeling van implantaatpetienten. Een praktijkconcept. Er wordt een practisch concept neergezet, waarin duidelijk een lijn is te ontdekken, inhoudende een zorgvuldige nazorg. Daarbij dient de ontwikkeling van de pockets nauwgezet te worden gevolgd met ondersteuning van röntgenfoto's. De voorgeschiedenis van een paropatient maakt een nog striktere opvolging nood-zakelijk. De afwezigheid van bloeding bij sonderen is een belangrijke maatstaf voor de beoordeling in de evaluatie. Miranda Belder, mondhygienist Continueert hetgeen Dick Barendregt heeft neergezet: Maakt een praktijkvoorstel van hoe een recallbehandeling bij implantaten eruit zou kunnen zien: aan de hand van een in schijven opgedeelde cirkel (waarbij de indeling van de schijven per zitting anders kan zijn). Achtereenvolgens komen de dezelfde punten aan de orde, zoals dat bij de opvolging van een behandelde parodontitis-patient wordt uitgevoerd. De edentate patient met implantaten wordt als een dentate patient behandeld! Dr Andreas Braun, associated professor van de afdeling parodontologie, operatieve en preventieve tandheelkunde aan de Universiteit van Bonn, Duitsland. Verwijdering van subgingivale afzettingen met het Vector-systeem. Spreker geeft uitleg over dit systeem, behorende tot de groep van ultra-sone instrumenten. Door een mechanische omzetting in het handstuk worden de oscillaties omgezet van richting: de trillingen worden hier in Dr. Andreas Braun de asrichting van de tip gebracht en niet loodrecht erop. Er wordt gebruik gemaakt van speciale (koel) vloeistoffen, die verschillend zijn voor scaling en rootplaning (abrasieve vloeistof) en voor de recall (polijstvloeistof). Studies die het effect van dit systeem vergelijken met mechanische en andere ultrasone reiniging geven aan dat de reiniging van subgingivale debris ongeveer dezelfde is, doch dat er steeds ( belangrijk) veel meer tijd nodig is om dat te kunnen bereiken. In microbiologisch opzicht (paropathogenen) is het resultaat minder goed. Onduidelijk is nog of de geclaimde typische smeerlaag op het worteloppervlak er voor zorgt dat de patient minder pijn ervaart tijdens en na de behandeling. Het geclaimde voordeel (minder beschading van het worteloppervlak) dient nog verder te worden onderzocht. Dr Edwin Winkel, parodontoloog en associated professor aan de afdeling parodontologie aan de Universiteit van Groningen, hield de Hans Roodenburg lezing. Het onderwerp van deze lezing betreft de toepassing van systemische antibiotica in de parodontologie. In een duidelijk historisch overzicht geeft spreker aan op welke wijze de huidige methode van toepassing van systemische antibiotica is ontstaan. Eerst in 1990 heeft Hans Roodenburg een studie gepubliceerd waarin het voorkomen van Aa, en Pg in relatie gebracht werd met persisterende parodontitis. Walter Loesche Dr. Edwin Winkel (1992) ondersteunt de mechanische reiniging voor het eerst met een antibioticum. De erbij gestelde vragen waren: is het resultaat nu beter? welk antibioticum is het meest effectief? duurt het effect voort? Uitkomst van verder onderzoek toonde de krachtige extra werking van de combinatie Amoxicilline en Metronidazole aan bij aanwezigheid van de bacterie Pg. Deze combikuur zonder bacterietest toepassen onder het motto: helpt het niet, dan schaadt het niet is onjuist. Publicaties geven aan dat de grootste winst in aanhechting en vermindering van pockets ontstaat bij de oorspronkelijk diepste pockets. Er zijn echter wel bijwerkingen, soms wel bij 50% van de behandelde patienten. Hierbij wordt genoemd hoofdpijn, maagproblemen, diarrhee en algeheel onwel bevinden. Het toedienen van een systemisch antibioticum zonder daarbij een mechanische reiniging uit te voeren, leidt slechts tot verder aanhechtingsverlies. Als voordeel voor een juist toegepaste combikuur wordt genoemd de verminderde noodzaak tot chirurgische behandeling. Dit effect is tot 3 jaar na de behandeling nog steeds merkbaar. Spreker concludeert tenslotte dat voor een afdoende parodontale behandeling 3 basale stappen nodig zijn: juiste diagnose, juiste infec- tie controle (zonodig met antibiotica ter ondersteuning) en restauratie ( bijv. met regeneratie). Op de opmerking van Prof Hugo de Bruyn dat op termijn de resultaten toch wegvallen, antwoordt spreker dat behandeling er voor zorg draagt dat de Pg echt verdwenen is, anders komt er inderdaad recidief. De NVvP-Oral B Onderzoeksprijs Deze prijs is verleend aan Suzanne de Haar, voor haar promotieonderzoek naar de effecten van Cathepsin C tegen Actinobacillus actinomycetemcomitans (Aa). In een korte, duidelijk uiteenzetting legde de nieuwe doctor uit dat met haar onderzoek naar de effecten van het zeldzaam voorkomende Papillon-Lefevre syndroom, - waarmee onder andere vroegtijdig zeer ernstige parodontitis optreedt - aangetoond kon worden dat de eerstelijns verdediging niet juist functioneert. Deze wordt in hoofdzaak uitgevoerd door polymorph-kernige leucocyten (PMN's). Door de in dit syndroom voorkomende genetische afwijking (nucleotide substitutie op het voor Cathepsin C coderende gen, verantwoordelijk voor de productie van dit Cathepsin C) wordt er geen functioneel enzym in de PMN granules geproduceerd. Hierdoor wordt er ook geen geactiveerde Cathepsin G, Elastase en Protease 3 in de vroege ontwikkelings- Suzanne de Haar neemt haar prijs in ontvangst NVvP NVvP Nieuwsbrief Nieuwsbrief nr. 44 nr.51 maart december

5 fase van die cellen gevormd. Deze serine proteasen zijn essentieel voor de innate immunologie. De PMN's zijn hierdoor niet in staat onder andere het door Aa geproduceerde leukotoxin te neutraliseren in hun strijd tegen invasieve bacteriën. De conclusie is, dat Cathepsin C een belangrijke rol speelt in de verdediging tegen infecties met virulente pathogenen. Door gebruik te maken van een studie op een uiterst zeldzame afwijking kan toch belangrijke voortgang worden bereikt en inzichten verkregen in de fysiologie en pathologie van parodontium en haar aandoeningen. Proficiat. Dit congres heeft met een aantal interessante voordrachten voor velen nog eens een aantal facetten, die bij een goede nazorg een belangrijke rol spelen, op een rij gezet. Een interessant congres. Bestuurswisseling Tijdens de algemene vergadering is afscheid genomen van Maria van Straalen. Zij heeft gedurende langere tijd een stevige bijdrage geleverd in het bestuur. Zij werd uitbundig bedankt door de voorzitter. Ook is Paul Eigenhuis als nieuwe penningmeester aan-gesteld. Deze functie werd sinds enige tijd gecombineerd met het voorzitterschap door Maren de Wit, een nogal zware dubbelfunctie. Zij gaf dan ook aan verheugd te zijn dat Paul haar taak als beheerder van de financien overneemt. Paul heeft wat dat betreft al een goede staat van dienst als jarenlange penningmeester van de sectie tandarts-parodontologen. De scheidende en de intredende bestuursleden kregen vervolgens een warm applaus van de aanwezigen. Haal méér uit uw lidmaatschap! Bij de NVvP kunt u diverse informatieve folders bestellen, een waardevolle ondersteuning bij de uitoefening van uw praktijk. Ter opfrissing van uw kennis biedt de vereniging u tevens de keuze uit verschillende wetenschappelijke naslagwerken. Extra aantrekkelijk: als NVvP-lid krijgt u korting op uw bestelling. Niet-leden Leden Uw tandvlees krijgt een cijfer 100 stuks 21,00 18, stuks 33,00 28, stuks 45,00 37, stuks 67,00 55, stuks 125,00 100,00 Mondhygiëne waarom en hoe? 50 stuks 30,00 25, stuks 59,00 50,00 Voorzitter Maren de Wit neemt afscheid van bestuurslid Maria van Straalen Overdracht penningmeesterschap van Maren de Wit op Paul Eigenhuis Parodontitis 1: Mondhygiëne en gebitsreiniging 50 stuks 30,00 25, stuks 59,00 50,00 Parodontitis 2: Mondhygiëne, gebitsreiniging en flapoperatie 50 stuks 32,00 28, stuks 64,00 55,00 Oproep! Kent ú projecten voor de Stichting NVvP? Proceedings of the 2nd European Workshop on Periodontology. Chemicals in Periodontics 39,00 35,00 DE STICHTING NVVP IS IN HET LEVEN GEROEPEN OM PARONDONTAAL ONDERZOEK EN parodontaal onderwijs in Nederland te stimuleren. Projecten die hiervoor in aanmerking komen, kunnen worden aangemeld bij het secretariaat van onze vereniging. Voor meer informatie over criteria en mogelijkheden kunt u contact opnemen met het NVvP-secretariaat: telefoon (0598) of secretariaat@nvvp.org. De vermelde prijzen zijn incl. BTW en exclusief verzendkosten. Bestellen kan snel en simpel via secretariaat@nvvp.org Bellen of faxen naar het secretariaat mag natuurlijk ook: telefoon , fax De bestelling wordt zo snel mogelijk per post bij u thuisbezorgd. Extra voordeel dus van uw NVvP-lidmaatschap! i e u w s 9 8 9