Hans Driesman Fysiotherapeut Manueel therapeut, master

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hans Driesman Fysiotherapeut Manueel therapeut, master"

Transcriptie

1

2 Hans Driesman Fysiotherapeut Manueel therapeut, master

3

4 DUIZELIGHEID BPPD

5 BPPD Benigne paroxysmale positieduizeligheid (BPPD) wordt gedefinieerd als kortdurende draaiduizeligheid die wordt uitgelokt door een standsverandering van het hoofd ten opzichte van de zwaartekrachtsvector.

6 Duizeligheid is een veel voorkomende aandoening. c 2011 Nederlandse Vereniging voor Keel-Neus-Oorheelkunde en Heelkunde van het Hoofd-Halsgebied

7 NHG-Standaard Duizeligheid (Eerste herziening) Van Dongen, et al.juli De huisarts normpraktijk ziet ongeveer 35 patiënten per jaar met klachten van draaiduizeligheid of lichtheid in het hoofd. Twee keer vaker vrouwen dan mannen. De incidentie stijgt met leeftijd; boven de 85 jaar komt per jaar 8% van de patiënten met duizeligheidsklachten bij de huisarts. De diagnoses neuritis vestibularis, labyrintitis, ziekte van Ménière of BPPD worden per normpraktijk ongeveer zeventien keer per jaar gerapporteerd. De genoemde gegevens zijn afkomstig van NIVEL Zorgregistraties 2015 [NIVEL 2015].

8 Prevelentie De 1-jaars prevalentie voor duizeligheid 4.9% is en voor BPPD 1.6% (Neuhauser, et al., 2007). BPPD is in 22,1% van de gevallen de oorzaak van de duizeligheid (Bruintjes, et al.,2007). Het percentage duizeligheid dat veroorzaakt wordt door BPPD is 17-42% (Schnappert, et al., 1992) (Katsarkas, et al., 1999) (Hanley, et al., 2001).

9 Eigen cijfers november 2017 Intramed database Centrum Fysiotherapie Dronten In de afgelopen 10 jaar 786 patiënten met primaire klacht duizeligheid behandelingen. 95% evenwichts orgaan gerelateerd.

10 Benigne Hoewel goedaardig, heeft niet gediagnosticeerde en onbehandelde BPPD een negatieve invloed op het functioneren (werkverzuim), de gezondheid en kwaliteit van leven (Lopez-Escamez et al., 2003) (von Brevern et al., 2007).

11 Duizeligheid is niet onschuldig Verlies van kwaliteit van leven. Werkverzuim. Angst.

12 Weinig onderzoek naar beperkingen en economische gevolgen voor patiënt en maatschappij Duitse studie, 86% van duizeligheids patiënt zoekt hulp ervaart beperking : ADL, Psychosociaal, arbeidsverzuim Brevern et al, 2007.

13 Dizziness Handicap Inventory n=3297 Leeuwen RB van. Veel werkverzuim door duizeligheid, 2011.

14 Leeuwen RB van. Veel werkverzuim door duizeligheid, 2011.

15 Leeuwen RB van. Veel werkverzuim door duizeligheid, 2011.

16 NDI

17 Diagnoses 1 e lijn % geen diagnose. Slechts 7 % wordt verwezen. Bij verwijzing > 50% verschil in diagnose.

18 Duizeligheid tweede lijn KNO, neurologie, cardiologie, interne, geriatrie. Veel onderlinge verwijzingen, frequente ziekenhuisbezoeken. Vaak geen diagnose. Weinig richtlijnen. Weinig nascholing. 5% zorgvraag neurologie duizeligheid.

19 Zorg rond duizelige patiënt moet beter! In de eerste lijn: huisartsen en fysiotherapeuten. In de tweede lijn: duizeligheidscentra. Meer wetenschappelijk onderzoek. Meer voorlichting naar patiënten. Nascholing specialisten, huisartsen en fysiotherapeuten.

20 Het evenwichtsstelsel is een multi-sensorisch systeem Drie systemen betrokken bij de balans. Visueel, perifeer vestibulair, proprioceptie.

21 foot sole pressure gravitoreceptors labyrinths utonomic processes blood pressure heart beat frequency respiration rate CNS interpretation learning adaptation compensation somatosensory vision hearing circadian rhythm image stabilisation balance control spatial orientation

22 Zonder zintuigelijke overeenstemming Evenwichtsstoornissen. Visusstoornissen. Duizeligheid. Vegetatieve verschijnselen misselijkheid/braken transpireren. Angst.

23 Bron:

24 BPPD komt meestal voor in twee varianten: BPPD van het posterieure semicirculaire kanaal 85%-95% BPPD van het horizontale semicirculaire kanaal (White, et al., 2005) (Cakir, et al., 2006) (Parnes, et al., 2003). anterieur kanaal BPPD komt voor maar is zeldzaam (Korres, et al., 2002).

25 Het evenwichtsorgaan

26 Plaatje cupulolithiasis Cupulolithiasis

27 Etiologie Leeftijd gerelateerde degeneratie van de gelatineachtige matrix in het utriculum. Hoofdtrauma. (mechanische beschadiging van het statolieten membraan). lange bedrust. metabolisme, ziekte van het labyrinth (labyrinthitis, vasculaire problematiek enz).?

28

29 Beleid Afwachten spontane resolutie is niet wenselijk. Klachten zijn meestal beangstigend en te sterk invaliderend. De kans op spontaan herstel is te klein om de patiënt behandeling te onthouden. 30% onbehandelde BPPD nog symptomatisch na 1 jaar. Opheffen BPPD geeft duidelijkheid in aanwezigheid andere pathologie.

30 Stellen van de diagnose Berust voor grootste gedeelte op de anamnese.

31 Lichthoofdigheid Zweverig Dronken gevoel Draaimolen Wat is duizeligheid?

32 Stellen van de diagnose Anamnese. Patiënt omschrijft korte aanvalsgewijze episodes van draaiduizeligheid opgewekt door standsveranderingen van het hoofd ten opzichte van de zwaartekracht. Symptomen ontstaan met enige latentie en duren enige tot tientallen seconden. Nemen af bij meer of herhaalde beweging. Geassocieerde symptomen; misselijkheid, braken soms, onzeker evenwicht en angst.

33 De opwekkers Gaan liggen. Omdraaien in bed. Opkijken/opkomen uit bed.

34 De Dix-Hallpike Manoeuvre Primaire klinische test voor de diagnose BPPD. De gouden standaard. De DHM is positief bij opwekken van de draaiduizeligheid en nystagmus. Specialisten OVM.2011, Teixeira et al 2006,Bhattacharyya et al 2008,Silva et al, int guidelines 2011.

35

36 Dix-Hallpike manoeuvre

37 Rotatoire nystagmus

38 Horizontale nystagmus

39 Nystagmus VOL. 109 NR TIJDSCHRIFT VOOR NEUROLOGIE EN NEUROCHIRURGIE

40 De Epley manoeuvre State of the art behandeling Effectiviteit 90%+ Prim-Espada M. Meta-analysis Epley Neurologia.2010, Teixeira et al 2006,Bhattacharyya et al 2008,Silva et al, int guidelines 2011.

41

42 State of the art behandeling De Epley

43 Richtlijnen en belangrijke sites

44 practicum De Dix-Hallpike manoeuvre. De Epley manoeuvre.

BENIGNE PAROXYSMALE POSITIEDUIZELIGHEID (BPPD) Tj.D. Bruintjes KNO-arts Gelre ziekenhuizen, Apeldoorn

BENIGNE PAROXYSMALE POSITIEDUIZELIGHEID (BPPD) Tj.D. Bruintjes KNO-arts Gelre ziekenhuizen, Apeldoorn BENIGNE PAROXYSMALE POSITIEDUIZELIGHEID (BPPD) Tj.D. Bruintjes KNO-arts Gelre ziekenhuizen, Apeldoorn BPPD inleiding theoretische achtergrond diagnose behandeling take home messages Definitie BPPD kortdurende

Nadere informatie

Wat is BPPD? BPPD is een aandoening waarbij kinderen of volwassen kortdurend last hebben van duizeligheidsklachten bij bewegen van het hoofd.

Wat is BPPD? BPPD is een aandoening waarbij kinderen of volwassen kortdurend last hebben van duizeligheidsklachten bij bewegen van het hoofd. BPPD Wat is BPPD? BPPD is een aandoening waarbij kinderen of volwassen kortdurend last hebben van duizeligheidsklachten bij bewegen van het hoofd. Hoe wordt BPPD ook wel genoemd? BPPD is een afkorting

Nadere informatie

Benigne paroxysmale positieduizeligheid (BPPD) Draaiduizeligheid

Benigne paroxysmale positieduizeligheid (BPPD) Draaiduizeligheid Benigne paroxysmale positieduizeligheid (BPPD) Draaiduizeligheid Afdeling neurologie Uw neuroloog heeft vastgesteld dat uw duizeligheid waarschijnlijk berust op Benigne Paroxismale Positie Duizeligheid

Nadere informatie

BENIGNE PAROXYSMALE POSITIEDUIZELIGHEID (BPPD) Tj.D. Bruintjes KNO-arts Gelre ziekenhuizen, Apeldoorn

BENIGNE PAROXYSMALE POSITIEDUIZELIGHEID (BPPD) Tj.D. Bruintjes KNO-arts Gelre ziekenhuizen, Apeldoorn BENIGNE PAROXYSMALE POSITIEDUIZELIGHEID (BPPD) Tj.D. Bruintjes KNO-arts Gelre ziekenhuizen, Apeldoorn BPPD inleiding theoretische achtergrond diagnose behandeling take home messages Definitie BPPD kortdurende

Nadere informatie

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Duizeligheid

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Duizeligheid kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Duizeligheid Wat is duizeligheid? Normaal gesproken krijgt ieder mens voortdurend informatie over de ruimte om zich heen en over de positie

Nadere informatie

Anamnese bij de duizelige patiënt

Anamnese bij de duizelige patiënt Anamnese bij de duizelige patiënt 16 de Nascholingscursus Kliniek van Duizeligheid en Evenwichtsstoornissen RJ Stokroos Sickness is A matter of alarm. A matter of logic... Faxon NW: The hospital in contemporary

Nadere informatie

Hands on 2014 Duizeligheid

Hands on 2014 Duizeligheid Hands on 2014 Duizeligheid Hoe blijven we in evenwicht (zoals een vliegtuig)? Doelen: 1. Awareness creëren 2. Hoe blijven we in evenwicht? 3. Anamnese is key 3. Onderzoek zelf doen 4. Duizeligheid er is

Nadere informatie

DUIZELIGHEID Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND

DUIZELIGHEID Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND DUIZELIGHEID Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Iedereen is wel eens duizelig geweest. Toch is het moeilijk om het begrip duizeligheid duidelijk te omschrijven. Er kan van alles

Nadere informatie

BPPV benigne paroxysmale positioneringsvertigo

BPPV benigne paroxysmale positioneringsvertigo BPPV benigne paroxysmale positioneringsvertigo INFORMATIE VOOR PATIËNTEN 2 INHOUDSTAFEL 1. Het evenwichtsorgaan 4 2. Wat is BPPV? 5 3. Oorzaken BPPV 5 4. Hoe wordt de diagnose gesteld? 6 5. Soorten en

Nadere informatie

Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid

Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid U bent mogelijk verwezen door uw huisarts in verband met duizeligheidklachten die aanvalsgewijs optreden en bewegingsafhankelijk zijn. Dit wordt Benigne Paroxysmale

Nadere informatie

Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid

Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid Neurologie en Neurochirurgie Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is BPPD?... 3 Oorzaak... 3 Klachten... 4 Onderzoek... 5 Behandeling... 5 Manoeuvre van Epley...

Nadere informatie

Goedaardige Positie Draaiduizeligheid, Benigne Paroxysmale Positie Nystagmus. of BPPD. Wat is BPPD

Goedaardige Positie Draaiduizeligheid, Benigne Paroxysmale Positie Nystagmus. of BPPD. Wat is BPPD Goedaardige Positie Draaiduizeligheid, Benigne Paroxysmale Positie Nystagmus of BPPD. Wat is BPPD Benigne betekent goedaardig/ongevaarlijk en paroxismale staat voor in aanvallen optredend. Indien bij u

Nadere informatie

In de swing met duizeligheid (focus acute draaiduizeligheid)

In de swing met duizeligheid (focus acute draaiduizeligheid) In de swing met duizeligheid (focus acute draaiduizeligheid) Jan van Dongen, huisarts Jacquelien Dros, huisarts Otto Maarsingh, huisarts-onderzoeker Karlijn Moormann, huisarts Disclosure belangen NHG sprekers

Nadere informatie

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Benigne paroxysmale positieduizeligheid (BPPD) rkz.nl

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Benigne paroxysmale positieduizeligheid (BPPD) rkz.nl Patiënteninformatie Benigne paroxysmale positieduizeligheid (BPPD) rkz.nl Waar heeft u last van? Vaak heeft u draaiduizeligheid (of ervaart u een draaisensatie) die ontstaat na het maken van een specifieke

Nadere informatie

Duizeligheid is dus de ervaring van een gevoel, dat op zichzelf - net zoals pijn - niet gemeten kan worden.

Duizeligheid is dus de ervaring van een gevoel, dat op zichzelf - net zoals pijn - niet gemeten kan worden. Duizeligheid In deze brochure vindt u informatie over duizeligheid en de klachten die daarbij horen. Het is niet mogelijk om in deze brochure alle details voor elke situatie te beschrijven. Heeft u, ondanks

Nadere informatie

Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid

Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid Mark Vongehr Fysiotherapeut Manueeltherapeut Wat is BPPD? Benigne paroxysmale positieduizeligheid Goedaardig. Aanvalsgewijs optredend. Geprovoceerd door bepaalde

Nadere informatie

INFORMATIEFOLDER VOOR PATIËNTEN

INFORMATIEFOLDER VOOR PATIËNTEN Vertigo INFORMATIEFOLDER VOOR PATIËNTEN Vertigo wordt ook wel draaiduizeligheid genoemd. Benigne Paroxysmale PositieDuizeligheid is de meest voorkomende vorm van draaiduizeligheid. WAT IS HET? Benigne

Nadere informatie

Positieduizeligheid. Benigne paroxysmale positieduizeligheid (BPPD)

Positieduizeligheid. Benigne paroxysmale positieduizeligheid (BPPD) Positieduizeligheid Benigne paroxysmale positieduizeligheid (BPPD) U heeft met uw arts gesproken over een behandeling voor uw duizeligheidsklachten. De duizeligheidsklachten waar u last van heeft, worden

Nadere informatie

Duizeligheid. Wat is duizeligheid? Hoe werkt het evenwichtssysteem?

Duizeligheid. Wat is duizeligheid? Hoe werkt het evenwichtssysteem? In deze brochure kunt u informatie lezen over duizeligheid en de klachten die daarbij horen. Het is niet mogelijk om in deze brochure alle details voor elke situatie te beschrijven. Heeft u, ondanks de

Nadere informatie

De Epley manoeuvre. en benigne paroxysmale positieduizeligheid (BPPD)

De Epley manoeuvre. en benigne paroxysmale positieduizeligheid (BPPD) De Epley manoeuvre en benigne paroxysmale positieduizeligheid (BPPD) 2 U heeft met uw arts gesproken over een behandeling voor uw duizeligheidklachten. De duizeligheidklachten waar u last van heeft, worden

Nadere informatie

Dokter op dinsdag. Duizeligheid. Susanne Balter, KNO-arts

Dokter op dinsdag. Duizeligheid. Susanne Balter, KNO-arts Dokter op dinsdag Duizeligheid Susanne Balter, KNO-arts Dinsdag 23 juni 2015 Wat gaan we bespreken? Voorkomen duizeligheid Het evenwichtsorgaan Onderzoek bij de KNO arts Oorzaken van duizeligheid Behandeling

Nadere informatie

Positieafhankelijke draaiduizeligheid

Positieafhankelijke draaiduizeligheid Positieafhankelijke draaiduizeligheid Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid (BPPD) Bij u is de diagnose Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid (BPPD) gesteld door de Neuroloog of KNO-arts. In deze

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Duizeligheid 4. Wat is duizeligheid? 4. Verschijnselen van duizeligheid 5. Oorzaken van duizeligheid 6. Onderzoek 7.

Inhoudsopgave. Duizeligheid 4. Wat is duizeligheid? 4. Verschijnselen van duizeligheid 5. Oorzaken van duizeligheid 6. Onderzoek 7. Duizeligheid KNO Inhoudsopgave Duizeligheid 4 Wat is duizeligheid? 4 Verschijnselen van duizeligheid 5 Oorzaken van duizeligheid 6 Onderzoek 7 Behandeling 9 Slotwoord 10 3 Duizeligheid Deze brochure heeft

Nadere informatie

Duizeligheid. Havenziekenhuis

Duizeligheid. Havenziekenhuis Duizeligheid In deze folder leest u wat duizeligheid precies inhoudt. De oorzaken van duizeligheid worden beschreven. En u kunt lezen hoe duizeligheid in het ziekenhuis wordt onderzocht. Tenslotte wordt

Nadere informatie

Veel werkverzuim door duizeligheid

Veel werkverzuim door duizeligheid Landelijk kenniscentrum nodig Veel werkverzuim door duizeligheid Roeland B. van Leeuwen, neuroloog, Gelre ziekenhuizen Apeldoorn Tjasse D. Bruintjes, kno-arts, Gelre ziekenhuizen Apeldoorn Correspondentieadres:

Nadere informatie

Draaiduizeligheid Behandeling volgens de Epley manoeuvre. Poli KNO

Draaiduizeligheid Behandeling volgens de Epley manoeuvre. Poli KNO 00 Draaiduizeligheid Behandeling volgens de Epley manoeuvre Poli KNO Tekening van het oor U heeft met uw arts afgesproken dat u een behandeling krijgt voor uw duizeligheidklachten. De klachten waar u last

Nadere informatie

Duizeligheid. angstbeladen voor patiënt vaak banaal voor arts

Duizeligheid. angstbeladen voor patiënt vaak banaal voor arts Duizeligheid 27/1000 patienten/jaar angstbeladen voor patiënt vaak banaal voor arts Wat patiënt bedoelt met duizeligheid is zeer variabel Draaiduizeligheid (vertigo) Ijlhoofdigheid Hypotensieve klachten

Nadere informatie

De Epley manoeuvre bij duizeligheidklachten

De Epley manoeuvre bij duizeligheidklachten De Epley manoeuvre bij duizeligheidklachten Afdeling Keel-, neus- en oorheelkunde U heeft met uw arts afgesproken dat u binnenkort een behandeling krijgt voor uw duizeligheidklachten. De duizeligheidklachten,

Nadere informatie

Duizeligheid door BPPD

Duizeligheid door BPPD Duizeligheid door BPPD Inleiding Recent heeft uw KNO-arts vastgesteld dat uw duizeligheid waarschijnlijk berust op Benigne Paroxismale Positie Duizeligheid (BPPD). Deze folder heeft tot doel u informatie

Nadere informatie

Benigne Paroxysmal Positional Vertigo (BPPV)

Benigne Paroxysmal Positional Vertigo (BPPV) Benigne Paroxysmal Positional Vertigo (BPPV) Oorzaak BPPV Benigne Paroxysmal Positional Vertigo (BPPV) wil zeggen een goedaardige, aanvalsgewijze, positieafhankelijke draaiduizeligheid. BPPV wordt veroorzaakt

Nadere informatie

KNO. Duizeligheid BPPD. Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep

KNO. Duizeligheid BPPD. Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep KNO Duizeligheid BPPD Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep Uw KNO-arts heeft vastgesteld dat uw duizeligheid waarschijnlijk komt door Benigne Paroxismale

Nadere informatie

Benigne Paroxysmale Positieduizeligheid (BPPD)

Benigne Paroxysmale Positieduizeligheid (BPPD) Benigne Paroxysmale Positieduizeligheid Benigne paroxysmale positieduizeligheid kenmerkt zich door acute draaiduizeligheid die ontstaat bij bewegingen, bijvoorbeeld als men gaat liggen en/of vanuit liggende

Nadere informatie

Duizeligheid. Afdeling KNO

Duizeligheid. Afdeling KNO Duizeligheid Afdeling KNO . Duizeligheid Deze folder informeert u over evenwicht, oorzaken van duizeligheid en klachten die daarbij voor kunnen komen. Wat is duizeligheid? Iedereen krijgt voortdurend informatie

Nadere informatie

Positionele vertigo (draaiduizeligheid): canalo- of cupulolithiasis: BPPV

Positionele vertigo (draaiduizeligheid): canalo- of cupulolithiasis: BPPV Pagina 1 van 5 Neus-keel-oorziekten - Hoofd- Halschirurgie Dr.Carl Van Laer - Dr. Jorn Potvin www.nkokleinbrabant.be Positionele vertigo (draaiduizeligheid): canalo- of cupulolithiasis: BPPV Inleiding

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE BENIGNE PAROXYSMALE POSITIEDUIZELIGHEID (BPPD)

PATIËNTEN INFORMATIE BENIGNE PAROXYSMALE POSITIEDUIZELIGHEID (BPPD) Afdeling Neurologie PATIËNTEN INFORMATIE BENIGNE PAROXYSMALE POSITIEDUIZELIGHEID (BPPD) Bewegingsafhankelijke duizeligheid Benigne paroxysmale positieduizeligheid (BPPD) kenmerkt zich door acute draaiduizeligheid

Nadere informatie

Kinderneurologie.eu. Neuritis vestibularis.

Kinderneurologie.eu. Neuritis vestibularis. Neuritis vestibularis Wat is neuritis vestibularis? Neuritis vestibularis is een aandoening waarbij de evenwichtszenuw ontstoken raakt en kinderen of volwassen last krijgen van duizeligheidsklachten, misselijkheid

Nadere informatie

Duizeligheidsklachten

Duizeligheidsklachten Patiënteninformatie Duizeligheidsklachten Informatie over het ontstaan en de verschillende vormen van duizeligheid Duizeligheidsklachten U heeft een afspraak in Tergooi voor meer informatie over duizeligheid.

Nadere informatie

NKO gerelateerde Vertigo. Leen Vanlerberghe H. Hartziekenhuis Lier 15/06/2011

NKO gerelateerde Vertigo. Leen Vanlerberghe H. Hartziekenhuis Lier 15/06/2011 NKO gerelateerde Vertigo Leen Vanlerberghe NKO-arts H. Hartziekenhuis Lier 15/06/2011 DD Neurologische aandoeningen (MS, Parkinson, CVA) Cardiale problematiek / Vasculaire stoornissen Algemeen internistische

Nadere informatie

Workshop vertigo. Christian Desloovere

Workshop vertigo. Christian Desloovere Workshop vertigo Christian Desloovere Oorzaken duizeligheid Perifeer vestibulair Neurologisch Cardiovasculair Metabool Psychogeen Cervicogeen Oculair Anamnese duizeligheid Beschrijving duizeligheid Echte

Nadere informatie

Voorlichtingsfolder Benigne Paroxismale Positieafhankelijke Duizeligheid

Voorlichtingsfolder Benigne Paroxismale Positieafhankelijke Duizeligheid Benigne Paroxysmal Positional Vertigo (BPPV) Benigne Paroxismale Positieafhankelijke Duizeligheid Voor u ligt de informatiefolder over Benigne Paroxismale Positie Duizeligheid (BPPD). Duizeligheidklachten

Nadere informatie

De duizelige patiënt.

De duizelige patiënt. De duizelige patiënt. Maarten Kretzschmar MPA DvdF 24 november 2017 Duizeligheid Het gevoel dat relatie tot de ruimtelijke omgeving verstoord is, het ondergaan van bewegingspatronen die er in werkelijkheid

Nadere informatie

vertigo beoordeling op de SEH Bart van der Worp

vertigo beoordeling op de SEH Bart van der Worp vertigo beoordeling op de SEH Bart van der Worp disclaimer geen duizeligheidsexpert geen belangenverstrengeling oorzaken duizeligheid vestibulair centraal cardiovasculair intoxicatie metabool BPPD neuritis

Nadere informatie

Valincidenten bij ouderen: Valt het mee?

Valincidenten bij ouderen: Valt het mee? Valincidenten bij ouderen: Valt het mee? Michiel Hijwegen, geriatrie fysiotherapeut TSz Huub Maas, geriater TSz Waarom zijn valincidenten relevant? Uiting van kwetsbaarheid/negatieve gezondheidsuitkomsten

Nadere informatie

Keel-, neus- en oorheelkunde. Duizeligheid

Keel-, neus- en oorheelkunde. Duizeligheid Keel-, neus- en oorheelkunde Duizeligheid 1 Inleiding Deze folder geeft u informatie over duizeligheid en de daarbij behorende klachten. Wat is duizeligheid? In het algemeen wordt onder duizeligheid verstaan

Nadere informatie

Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid (BPPD)

Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid (BPPD) Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid (BPPD) Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid. Benigne paroxysmale positie duizeligheid (BPPD) staat voor goedaardige aanvalsgewijze positie afhankelijke duizeligheid.

Nadere informatie

Doel Preventie van duizeligheid en complicaties bij zelfstandig wonende ouderen.

Doel Preventie van duizeligheid en complicaties bij zelfstandig wonende ouderen. STAPPENPLAN DUIZELIGHEID IN DE EERSTE LIJN Doel Preventie van duizeligheid en complicaties bij zelfstandig wonende ouderen. STAP 1: Screenen op duizeligheid in de eerste lijn. Hebt u de afgelopen maand

Nadere informatie

Duizelingwekkend. Wat hebben we een duizelige patiënt te bieden?

Duizelingwekkend. Wat hebben we een duizelige patiënt te bieden? Duizelingwekkend Wat hebben we een duizelige patiënt te bieden? Jik Nihom, neuroloog Diederick van Zuijlen, KNO arts Mirella Nijmeijer, huisarts Anja van Kempen, huisarts Leerdoelen Duizeligheid is niet

Nadere informatie

Deze folder geeft u informatie over duizeligheid en daarbij behorende klachten. Deze folder is opgesteld door de KNO arts.

Deze folder geeft u informatie over duizeligheid en daarbij behorende klachten. Deze folder is opgesteld door de KNO arts. Duizeligheid Deze folder geeft u informatie over duizeligheid en daarbij behorende klachten. Deze folder is opgesteld door de KNO arts. Wat is duizeligheid Iedereen is wel eens duizelig geweest. Toch is

Nadere informatie

Duizeligheid Oorzaken en behandeling van duizeligheidsklachten

Duizeligheid Oorzaken en behandeling van duizeligheidsklachten Duizeligheid Oorzaken en behandeling van duizeligheidsklachten U bent bij de kno-arts geweest in verband met duizeligheid. Deze folder geeft u meer informatie over duizeligheid en daarbij behorende klachten.

Nadere informatie

Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid (BPPD)

Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid (BPPD) Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid (BPPD) Wat is Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid Benigne betekend goedaardig/ongevaarlijk en paroxysmale staat voor in aanvallen optredend. Diagnose BPPD

Nadere informatie

De behandeling van duizeligheid (BPPD)

De behandeling van duizeligheid (BPPD) Keel-, Neus- en Oorheelkunde Patiënteninformatie De behandeling van duizeligheid (BPPD) U ontvangt deze informatie, omdat uw kno-arts heeft vastgesteld dat uw duizeligheid waarschijnlijk berust op benigne

Nadere informatie

Acute vertigo: perifeer of centraal? Een duizelingwekkend verhaal

Acute vertigo: perifeer of centraal? Een duizelingwekkend verhaal Acute vertigo: perifeer of centraal? Een duizelingwekkend verhaal AZO 15 november 2017 Ilja Bot, neuroloog Maasziekenhuis Pantein Marjolein van Baal, huisarts en medisch adviseur HAP Gelders Rivierenland

Nadere informatie

Duizeligheid door Benigne Paroxismale Positie Duizeligheid (BPPD)

Duizeligheid door Benigne Paroxismale Positie Duizeligheid (BPPD) Duizeligheid door Benigne Paroxismale Positie Duizeligheid (BPPD) Kortdurende bewegingsafhankelijke duizeligheid Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Waardoor ontstaat duizeligheid?

Nadere informatie

Duizeligheid. KNO-heelkunde. Oorzaken en behandeling van duizeligheidsklachten

Duizeligheid. KNO-heelkunde. Oorzaken en behandeling van duizeligheidsklachten KNO-heelkunde Duizeligheid Oorzaken en behandeling van duizeligheidsklachten U bent bij de kno-arts geweest in verband met duizeligheid. Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over duizeligheid

Nadere informatie

info voor patiënten Ziekte van Ménière

info voor patiënten Ziekte van Ménière info voor patiënten Ziekte van Ménière Inhoud 01 Inleiding 03 02 Het evenwichtsorgaan 03 03 Wat is de ziekte van Ménière? 04 04 Ontstaansmechanisme 04 05 Symptomen 05 06 Behandeling algemeen 06 07 Behandeling

Nadere informatie

Wat is duizeligheid? KNO. alle aandacht

Wat is duizeligheid? KNO. alle aandacht Wat is duizeligheid? KNO alle aandacht Wat is duizeligheid? Iedereen is wel eens duizelig geweest. Toch is het moeilijk het begrip duizeligheid te omschrijven. De meeste mensen klagen bij duizeligheid

Nadere informatie

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde De ziekte van Ménière

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde De ziekte van Ménière kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde De ziekte van Ménière Wat is de ziekte van Ménière? De ziekte van Ménière wordt gekenmerkt door een combinatie van drie klachten: aanvallen

Nadere informatie

Zórg voor mensen met duizeligheid!

Zórg voor mensen met duizeligheid! Zórg voor mensen met duizeligheid! Bas de Cock KNO-arts Ziekenhuis Amstelland Disclosures (potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

Wat is duizeligheid? evenwichtsorgaan, dit heet Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid (BPPD). Dit beeld kenmerkt zich door acute

Wat is duizeligheid? evenwichtsorgaan, dit heet Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid (BPPD). Dit beeld kenmerkt zich door acute Wat is duizeligheid? Wat is duizeligheid? Iereen is wel eens duizelig geweest. Toch is moeilijk begrip duizeligheid te omschrijven. De meeste mensen klagen duizeligheid over draaierigheid, een licht gevoel

Nadere informatie

BPPD OEFENINGEN BENIGNE PAROXISMALE POSITIE DUIZELIGHEID

BPPD OEFENINGEN BENIGNE PAROXISMALE POSITIE DUIZELIGHEID BPPD OEFENINGEN BENIGNE PAROXISMALE POSITIE DUIZELIGHEID Inhoudsopgave Wat is Benigne Paroxismale Positie Duizeligheid (BPPD)... 1 Oorzaken van de BPPD... 1 Hoe ga ik om met BPPD... 2 De behandeling van

Nadere informatie

Oefenprogramma van Cawthorne-Cooksey

Oefenprogramma van Cawthorne-Cooksey FYSIOTHERAPIE Oefenprogramma van Cawthorne-Cooksey bij cervicogene duizeligheid en neuritis vestibularis ADVIES Oefenprogramma van Cawthorne- Cooksey Cervicogene duizeligheid is duizeligheid die zijn oorsprong

Nadere informatie

Keel-, Neus- en Oorheelkunde. Ziekte van Ménière.

Keel-, Neus- en Oorheelkunde. Ziekte van Ménière. Keel-, Neus- en Oorheelkunde Ziekte van Ménière www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl KNO039 / Ziekte van Ménière / 03-01-2016 2 Ziekte van Ménière

Nadere informatie

Maatschap Keel-, Neus- en Oorheelkunde. Duizeligheid

Maatschap Keel-, Neus- en Oorheelkunde. Duizeligheid Maatschap Keel-, Neus- en Oorheelkunde Algemeen Deze folder geeft u informatie over duizeligheid en de daarbij behorende klachten en behandeling. Iedereen is wel eens duizelig geweest. Toch is het moeilijk

Nadere informatie

De ziekte van Ménière

De ziekte van Ménière De ziekte van Ménière De ziekte van Ménière wordt gekenmerkt door een combinatie van drie klachten: aanvallen van draaiduizelingen slechthorendheid oorsuizen Pas als al deze symptomen allemaal aanwezig

Nadere informatie

Duizeligheid. Wat is duizeligheid? In deze folder vindt u informatie over duizeligheid, de bijbehorende klachten en oorzaken.

Duizeligheid. Wat is duizeligheid? In deze folder vindt u informatie over duizeligheid, de bijbehorende klachten en oorzaken. KNO Duizeligheid Duizeligheid In deze folder vindt u informatie over duizeligheid, de bijbehorende klachten en oorzaken. Wat is duizeligheid? Iedereen is wel eens duizelig geweest. Toch is het moeilijk

Nadere informatie

Waar heeft u uw afspraak? Klinische Neurofysiologie. Gebouw C, verdieping 1, ontvangst 5

Waar heeft u uw afspraak? Klinische Neurofysiologie. Gebouw C, verdieping 1, ontvangst 5 Klinische Neurofysiologie E.N.G. nystagmografie onderzoek Waar heeft u uw afspraak? Klinische Neurofysiologie. Gebouw C, verdieping 1, ontvangst 5 Kunt u niet naar uw afspraak komen? Geeft u dit dan zo

Nadere informatie

Draaiduizeligheid Door BPPV

Draaiduizeligheid Door BPPV Draaiduizeligheid Door BPPV Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De KNO-arts heeft met u besproken dat u last heeft van draaiduizeligheid door BPPV. In deze folder

Nadere informatie

BPPV. Benigne Paroxismale PositioneringsVertigo

BPPV. Benigne Paroxismale PositioneringsVertigo BPPV Benigne Paroxismale PositioneringsVertigo BPPV Benigne Paroxismale PositioneringsVertigo Wat is BPPV? Het evenwichtsorgaan BPPV staat voor Benigne Paroxismale PositioneringsVertigo of anders geformuleerd

Nadere informatie

Samenvatting. Duizeligheid bij ouderen in de huisartsenpraktijk: een diagnostische uitdaging

Samenvatting. Duizeligheid bij ouderen in de huisartsenpraktijk: een diagnostische uitdaging Duizeligheid bij ouderen in de huisartsenpraktijk: een diagnostische uitdaging 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 208 Duizeligheid bij ouderen in de huisartsenpraktijk:

Nadere informatie

Ziekte van Menière KNO

Ziekte van Menière KNO Ziekte van Menière KNO Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 2. Wat is de ziekte van Ménière?... 4 3. Wat voor klachten heeft een patiënt met de ziekte van Ménière?... 5 Aanvallen van draaiduizelingen...5 Slechthorendheid...6

Nadere informatie

De ziekte van Ménière

De ziekte van Ménière De ziekte van Ménière Inleiding In deze folder kunt u meer lezen over de ziekte van Ménière. Wat is de ziekte van Ménière De ziekte van Ménière wordt gekenmerkt door een combinatie van drie klachten: Aanvallen

Nadere informatie

Waar heeft u uw afspraak? Klinische Neurofysiologie. Gebouw C, verdieping 1, ontvangst 5

Waar heeft u uw afspraak? Klinische Neurofysiologie. Gebouw C, verdieping 1, ontvangst 5 Klinische Neurofysiologie E.N.G. nystagmografie onderzoek Waar heeft u uw afspraak? Klinische Neurofysiologie. Gebouw C, verdieping 1, ontvangst 5 Kunt u niet naar uw afspraak komen? Belt u dan zo snel

Nadere informatie

Oorzaken van duizeligheid Elke stoornis op één van de plaatsen in het hele systeem kan duizeligheid en/of evenwichtsklachten veroorzaken.

Oorzaken van duizeligheid Elke stoornis op één van de plaatsen in het hele systeem kan duizeligheid en/of evenwichtsklachten veroorzaken. Duizeligheid U bent bij de KNO-arts geweest in verband met duizeligheid. Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over duizeligheid en daarbij behorende klachten. Wat is duizeligheid? Iedereen

Nadere informatie

Houdingsoefeningen. bij Benigne Paroxismale Positie Duizeligheid. Polikliniek KNO Route 74

Houdingsoefeningen. bij Benigne Paroxismale Positie Duizeligheid. Polikliniek KNO Route 74 00 Houdingsoefeningen bij Benigne Paroxismale Positie Duizeligheid Polikliniek KNO Route 74 Tekening van het oor 1. hamer 9 trommelholtetrap 2. aambeeld 10. buis van Eustachius 3. stijgbeugel 11. ronde

Nadere informatie

De ziekte van Ménière

De ziekte van Ménière Deze brochure heeft tot doel u informatie te geven over de ziekte van Ménière. Als u recent voor deze aandoening bij de KNO-arts bent geweest, dan kunt u in deze brochure daar meer over lezen. Wat is de

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.

Nadere informatie

De ziekte van Meniérè. Afdeling KNO

De ziekte van Meniérè. Afdeling KNO De ziekte van Meniérè Afdeling KNO Deze pagina heeft tot doel u informatie te geven over de ziekte van Ménière. Als u recent voor deze aandoening bij de keel-, neus- en oorarts (kno-arts) bent geweest,

Nadere informatie

Ziekte van Menière. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Ziekte van Menière. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Ziekte van Menière U heeft van uw behandelend arts gehoord dat u de ziekte van Menière heeft. In deze folder vindt u informatie over de oorzaak, de diagnose en de behandeling van deze aandoening. Neem

Nadere informatie

Duizeligheid. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Duizeligheid. Ziekenhuis Gelderse Vallei Duizeligheid Ziekenhuis Gelderse Vallei Het duizeligheidcentrum in Ede is een multidisciplinaire polikliniek waarin de KNO-arts, de neuroloog, de longartsen en de afdeling neurofysiologie samenwerken.

Nadere informatie

Duizeligheid. Keel-, neus- en oorheelkunde

Duizeligheid. Keel-, neus- en oorheelkunde Keel-, neus- en oorheelkunde Duizeligheid Wat is duizeligheid? Iedereen is wel eens duizelig geweest. Toch is het moeilijk het begrip te omschrijven. In het algemeen wordt onder duizeligheid verstaan het

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Behandeling van aanvalsgewijze draaiduizeligheid (BPPD)

PATIËNTEN INFORMATIE. Behandeling van aanvalsgewijze draaiduizeligheid (BPPD) PATIËNTEN INFORMATIE Behandeling van aanvalsgewijze draaiduizeligheid (BPPD) 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over de behandeling van

Nadere informatie

20 ste Nascholingscursus. Kliniek van Duizeligheid en Evenwichtsstoornissen en 11 de Ed Marres Lecture

20 ste Nascholingscursus. Kliniek van Duizeligheid en Evenwichtsstoornissen en 11 de Ed Marres Lecture 20 ste Nascholingscursus Kliniek van Duizeligheid en Evenwichtsstoornissen en 11 de Ed Marres Lecture 28 en 29 januari 2016 Uitnodiging De afdeling Evenwicht KNO Maastricht UMC+ wil u graag uitnodigen

Nadere informatie

Duizeligheid. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Duizeligheid. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Duizeligheid U heeft last van duizeligheid. De meeste mensen klagen bij duizeligheid over draaierigheid, een licht gevoel in het hoofd, het gevoel alsof de wereld om hen heen draait of dat zijzelf rondtollen.

Nadere informatie

Injectie in het middenoor bij ziekte van Menière

Injectie in het middenoor bij ziekte van Menière Injectie in het middenoor bij ziekte van Menière Voor de behandeling van aanvallen van draaiduizeligheid is bij u een injectie met dexamethason of gentamycine in het middenoor voorgesteld of uitgevoerd.

Nadere informatie

Verschijnselen van duizeligheid Oorzaken van duizeligheid

Verschijnselen van duizeligheid Oorzaken van duizeligheid Duizeligheid Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege uw duizeligheidklachten een onderzoek door de KNO-arts te laten verrichten. Deze folder geeft u informatie over wat de KNO-arts in het CWZ

Nadere informatie

Duizeligheid en Fysiotherapie

Duizeligheid en Fysiotherapie Duizeligheid en Fysiotherapie Karin van der Ven Annelies Keuning Hogeschool van Amsterdam, fysiotherapie Amsterdam, 2004 1 Voorwoord In het kader van onze beroepsopdracht hebben wij deze scriptie met veel

Nadere informatie

BPPD (positie duizeligheid)

BPPD (positie duizeligheid) BPPD (positie duizeligheid) Waarom wordt u behandeld? Vanwege duizeligheidklachten bent u op het spreekuur van een arts van Meander Medisch Centrum geweest. Deze arts vermoedt dat u last heeft van Benigne

Nadere informatie

Ziekte van Menière. Informatie voor patiënten

Ziekte van Menière. Informatie voor patiënten Ziekte van Menière Informatie voor patiënten Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege uw duizeligheids- en/of oorklachten een onderzoek door de KNO-arts te laten verrichten. Deze folder geeft u

Nadere informatie

Positionele Vertigo na een duikongeval

Positionele Vertigo na een duikongeval Positionele Vertigo na een duikongeval Vrouw, 24 jaar, gekende atopie DPT Egypte: krachtig klaren met vertigo Komt op raadpleging 3 weken na voorval met aanslepende positionele vertigo in linker zijlig.

Nadere informatie

Wilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Duizeligheid

Wilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Duizeligheid Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Duizeligheid z Deze brochure geeft u informatie over duizeligheid en de daarbij behorende klachten. 1 Wat is duizeligheid? Iedereen

Nadere informatie

Duizeligheid. Havenziekenhuis

Duizeligheid. Havenziekenhuis Duizeligheid In deze folder leest u wat duizeligheid precies inhoudt. De oorzaken van duizeligheid worden beschreven. En u kunt lezen hoe duizeligheid in het ziekenhuis wordt onderzocht. Tenslotte wordt

Nadere informatie

Vragenlijst duizeligheid / evenwichtsstoornissen

Vragenlijst duizeligheid / evenwichtsstoornissen Vragenlijst duizeligheid / evenwichtsstoornissen Om een goede diagnose te kunnen stellen, is het belangrijk dat u onderstaande vragenlijst en scorelijsten nauwkeurig invult. Er zijn geen goede of foute

Nadere informatie

ZIEKTE VAN MÉNIÈRE Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND

ZIEKTE VAN MÉNIÈRE Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND ZIEKTE VAN MÉNIÈRE Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding In deze folder vindt u informatie over de ziekte van Ménière. Bij de ziekte van Ménière heeft u last van een combinatie van

Nadere informatie

21 ste Nascholingscursus. Kliniek van Duizeligheid en Evenwichtsstoornissen en 12 de Ed Marres Lecture

21 ste Nascholingscursus. Kliniek van Duizeligheid en Evenwichtsstoornissen en 12 de Ed Marres Lecture 21 ste Nascholingscursus Kliniek van Duizeligheid en Evenwichtsstoornissen en 12 de Ed Marres Lecture 26 en 27 januari 2017 Uitnodiging De afdeling Evenwicht KNO Maastricht UMC+ wil u graag uitnodigen

Nadere informatie

Duizeligheid. Afdeling KNO

Duizeligheid. Afdeling KNO Duizeligheid Afdeling KNO Deze pagina heeft tot doel u informatie te geven over duizeligheid en daarbij behorende klachten. Als u recent voor deze klacht bij een keel-, neus- en oorarts (kno-arts) bent

Nadere informatie

NHG-Standaard Duizeligheid (eerste herziening)

NHG-Standaard Duizeligheid (eerste herziening) Duizeligheid (eerste herziening) NHG-werkgroep Duizeligheid NHG-Standaard M75 Belangrijkste wijzigingen Het beleid bij spoedeisende klachten maakt deel uit van de herziene standaard. De diagnose vestibulaire

Nadere informatie

Brandt-Daroff oefeningen

Brandt-Daroff oefeningen Fysiotherapie Brandt-Daroff oefeningen bij BPPD draaiduizeligheid ADVIES Brandt-Daroff oefeningen Brandt-Daroff oefeningen helpen om een bepaald soort duizeligheid te verminderen en te voorkomen. Het gaat

Nadere informatie

Vestibulaire migraine

Vestibulaire migraine Stand van zaken Vestibulaire migraine Roeland B. van Leeuwen, Tjasse D. Bruintjes en Herman Kingma Recentelijk zijn de criteria gepubliceerd voor het stellen van de diagnose vestibulaire migraine. De diagnose

Nadere informatie

NHG-Standaard Duizeligheid (eerste herziening)

NHG-Standaard Duizeligheid (eerste herziening) Duizeligheid (eerste herziening) NHG-werkgroep Duizeligheid NHG-Standaard M75 Belangrijkste wijzigingen Het beleid bij spoedeisende klachten maakt deel uit van de herziene standaard. De diagnose vestibulaire

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Behandeling van Draaiduizeligheid

PATIËNTEN INFORMATIE. Behandeling van Draaiduizeligheid PATIËNTEN INFORMATIE Behandeling van Draaiduizeligheid 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over de behandeling van draaiduizeligheid. De

Nadere informatie