Archeologisch booronderzoek ten behoeve van het plangebied 'ProRail kavel' aan de Ganzenweg te Zeewolde, gemeente Zeewolde (FL)

Transcriptie

1 Archeologisch booronderzoek ten behoeve van het plangebied 'ProRail kavel' aan de Ganzenweg te Zeewolde, gemeente Zeewolde (FL)

2 Archeologisch booronderzoek ten behoeve van het plangebied 'ProRail kavel' aan de Ganzenweg te Zeewolde, gemeente Zeewolde (FL) opdrachtgever EcoGroen Advies BV datum 20 juni 2012 projectleider mevrouw T.N. Krol Ma projectnummer status definitief ISSN-nummer MUG-publicatie

3 projectnummer juni 2012 MUG-projectnummer Opdrachtgever EcoGroen Advies BV MUG-publicatie Bevoegd gezag gemeente Zeewolde Beheer en plaats documentatie MUG Ingenieursbureau b.v. Onderzoekmeldingsnummer Tekst mevrouw T.N. Krol Ma Afbeeldingen de heer A. Huygen Redactie mevrouw J. Bolink-Nanninga Status definitief Autorisatie de heer drs. ing. G.J. de Roller Uitgegeven door MUG Ingenieursbureau b.v. Postbus AC Leek Datum 20 juni 2012 ISSN

4 projectnummer juni 2012 INHOUDSOPGAVE Samenvatting 1 1 Inleiding Algemeen Ligging van het onderzoeksgebied Bekende archeologische gegevens: gespecificeerd archeologische verwachtingsmodel Toekomstige situatie Doel van het onderzoek Werkwijze 7 2 Resultaten Bodemopbouw Vondsten 9 3 Conclusie en aanbeveling Conclusie Aanbeveling 10 Literatuurlijst 11 BIJLAGEN Bijlage 1 Bijlage 2 Boorstaten Overzicht van de onderzoekslocatie, boorpuntenkaart

5 projectnummer juni 2012 pagina 1 van 12 Samenvatting Aanleiding tot het hier beschreven inventariserend veldonderzoek (IVO) zijn de plannen van de Vereniging Natuurmonumenten voor de aanleg van drie poelen en het voorzien van een aantal sloten van natuurvriendelijke oevers op de onderzoekslocatie aan de Ganzenweg te Zeewolde. Omdat deze plannen met bodemverstorende ingrepen gepaard gaan, is een archeologisch vooronderzoek noodzakelijk. Dit onderzoek wordt uitgevoerd conform de Wet op de archeologische monumentenzorg. EcoGroen Advies heeft MUG Ingenieursbureau, afdeling Archeologie, opdracht gegeven het IVO uit te voeren. Het IVO bestond uit een verkennend inventariserend booronderzoek en vormt het vervolg op een eerder uitgevoerd bureauonderzoek. Uit het booronderzoek komt naar voren dat het onderzoeksgebied op een vlakte van Zuiderzeeafzettingen ligt. Er is sprake van een zwaar geërodeerde vlakte van zeeafzettingen. Het betreft een gemengd pakket, met bovenin zandige klei (zavel) en zand, gevolgd door zwak e klei. Hieronder volgt zand. Door het aanwezige grondwater loopt de boor veelal direct leeg op het niveau van dit zand. Waar het zand wel is te beschrijven gaat om de verspoelde top van het dekzand. Alleen in boring 19 en 20 wijkt het beeld af. Hier is sprake matig grof zand met schelpen tot een diepte van 2,20 m-mv. Mogelijk is in deze boringen sprake van een duin of oeverwal, zonder bodemvorming. In het bureauonderzoek werd op basis van de beleidskaart van de gemeente Zeewolde een hoge archeologische verwachting aan het onderzoeksgebied toegekend, wegens de ligging in een hooggelegen dekzandgebied. Daarnaast zijn in het gebied volgens de bodemkaart nesvaaggronden en vlakvaaggronden aanwezig. Uit het booronderzoek komt inderdaad naar voren dat sprake is van vaaggronden. Er is echter geen sprake van een hooggelegen dekzandgebied. De verwachting zoals aangegeven op de beleidskaart kan op basis van deze resultaten daarom bijgesteld worden naar een lage verwachting voor het aantreffen van archeologische resten. Uit het booronderzoek komt naar voren dat sprake is van Zuiderzeeafzettingen tot een diepte van ruim 2 m-mv. Hierin zijn geen archeologische indicatoren of aanwijzingen voor de aanwezigheid van archeologische niveaus aangetroffen. In de boringen is overal het dekzand aangeboord. Er is tot minimaal 1,60 m en op de meeste locaties tot circa 2,5 m diepte geboord. De ingrepen in de poelen zijn tot circa 2 m-mv, de af te graven oevers zijn minder diep. De boordiepte is dieper dan de geplande ingrepen. Wij bevelen aan geen vervolgonderzoek uit te voeren. Bovenstaande betreft een aanbeveling. Het selectiebesluit is te allen tijde voorbehouden aan de bevoegde overheid, in deze gemeente Zeewolde. Mochten tijdens het grondwerk onverhoopt alsnog archeologische resten worden aangetroffen, dan dient de bevoegde overheid, gemeente Zeewolde, hiervan meteen op de hoogte gebracht te worden.

6 projectnummer juni 2012 pagina 2 van 12 1 Inleiding 1.1 Algemeen Aanleiding tot het hier beschreven inventariserend veldonderzoek (IVO) zijn de plannen van de Vereniging Natuurmonumenten voor de aanleg van drie poelen en het voorzien van een aantal sloten van natuurvriendelijke oevers op de onderzoekslocatie aan de Ganzenweg te Zeewolde. Omdat deze plannen met bodemverstorende ingrepen gepaard gaan, is een archeologisch vooronderzoek noodzakelijk. Dit onderzoek wordt uitgevoerd conform de Wet op de archeologische monumentenzorg. EcoGroen Advies heeft MUG Ingenieursbureau, afdeling Archeologie, opdracht gegeven het IVO uit te voeren. Het IVO bestond uit een verkennend inventariserend booronderzoek en is uitgevoerd conform de eisen van de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA), versie 3.2, en de richtlijnen van gemeente Zeewolde. Het onderzoek vormt het vervolg op een eerder uitgevoerd bureauonderzoek (Krol 2012b). Tabel 1.1 Overzicht van de objectgegevens Objectgegevens Provincie Gemeente Plaats Toponiem Kaartblad Coördinaten Grondsoort Geomorfologie Grondwatertrap Flevoland Zeewolde Zeewolde Ganzenweg 26G en 26H / NW / NO / ZO / ZW klei/zand welvingen in zee- of meerbodemafzettingen II 1.2 Ligging van het onderzoeksgebied De onderzoekslocatie ligt tussen de Ganzenweg, Harderweg en Pluvierenweg, in het buitengebied van gemeente Zeewolde (zie afbeelding 1). Het gebied is in gebruik als weiland. De totale oppervlakte is circa 17 ha.

7 projectnummer juni 2012 pagina 3 van / /486 Afbeelding 1. Topografische kaart met in het rode kader de onderzoekslocatie (bron: Topografische Dienst Nederland) 1.3 Bekende archeologische gegevens: gespecificeerd archeologische verwachtingsmodel In het bureauonderzoek is het volgende gespecificeerde archeologische verwachtingsmodel opgenomen (Krol 2012b). Het verwachtingsmodel uit het bureauonderzoek is gebaseerd op bodemkaart en geomorfologische kaart, gegevens uit Archis (Archis2, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed), hoogtegegevens (AHN), historische kaarten (watwaswaar.nl), voorgaande onderzoeken (van den Brenk en Waldus 2008a en 2008b; Eimermann, Gouw en Kerkhoven 2009; Jelsma en Tulp 2003; Krol 2012a; Mierlo et.al. 2008), de gemeentelijke beleidskaart (Kerkhoven, Gouw en Eimermann, 2009), de KennisInfrastructuur Cultuurhistorie, luchtfoto s (Google Maps), gegevens van de opdrachtgever. Het onderzoeksgebied ligt in een gebied met nesvaaggronden en vlakvaaggronden. Het gebied ligt op een hoogte van circa 1,8 m-nap tot 2,3 m-nap. De top van de pleistocene ondergrond, waarin prehistorische resten aanwezig kunnen zijn, bevindt zich op circa 2 m-nap tot 3 m-nap (circa 0,2 m tot 1,2 m beneden het huidige maaiveld). Op basis van de beleidskaart van de gemeente Zeewolde geldt een gematigde archeologische verwachting voor het gebied. Uit de wijdere omgeving zijn archeologische vondsten bekend vanaf het mesolithicum, maar ook uit het laatpaleolithicum kunnen vondsten worden verwacht. Uit de gemeente Zeewolde zijn vooral uit het mesolithicum veel vondsten bekend. In de loop van het neolithicum kreeg de zee grip op het gebied, waardoor uit de periode van circa 4000 voor Chr. tot 1000 na Chr. geen vondsten bekend zijn uit deze gemeente. Op de oeverwallen kunnen deze mogelijk wel worden aangetroffen, maar tot nog toe zijn deze niet bekend. Uit de periode middeleeuwen en nieuwe tijd kunnen scheepswrakken worden aangetroffen, die doorgaans goed geconserveerd zijn. Het onderzoeksgebied behoort tot Zuidelijk Flevoland en is ingepolderd in 1968.

8 projectnummer juni 2012 pagina 4 van 12 Complextype Uit de periode paleolithicum-mesolithicum kunnen vondstcomplexen worden aangetroffen die een weerslag vormen van een mobiele leefwijze, zoals tijdelijk bewoonde nederzettingen ( kampjes ) met verschillende functies, vuursteenconcentraties, haardkuilen. Uit de periode neolithicum kunnen vondstcomplexen worden aangetroffen die een weerslag vormen van een sedentaire leefwijze, zoals nederzettingen en huisplaatsen, periode-specifieke wijze van grafritueel (inhumatiegrafveld, grafheuvel, crematiegraven, urnenveld). Daarnaast kunnen sporen van agrarische activiteiten (schuren, spiekers, erfafscheidingen) worden aangetroffen. Uit de perioden middeleeuwen en nieuwe tijd kunnen losse vondsten en scheepswrakken worden aangetroffen. Omvang Vuursteenvindplaatsen en kampjes hebben een oppervlakte van ongeveer 50 m² tot 2000 m². Nederzettingen bestaande uit één of meerdere huisplaatsen en erven hebben een oppervlakte vanaf circa 500 m² tot enkele hectaren en kunnen zich derhalve tot buiten het plangebied voortzetten. Complexen die samenhangen met grafrituelen kunnen variëren van een enkel crematiegraf (oppervlakte kleiner dan 5 m²) tot grafvelden met een oppervlakte van enkele hectaren. Erfafscheidingen zoals greppels betreffen meestal lineaire elementen die zich tot ver buiten het plangebied kunnen voortzetten. Diepteligging/stratigrafie Prehistorische nederzettingen en vindplaatsen kunnen zich in de top van het dekzand bevinden of op getijdeafzettingen (oeverwallen). Scheepswrakken en losse vondsten uit middeleeuwen en nieuwe tijd bevinden zich in de jongere kleiafzettingen (Kerkhoven, Gouw en Eimermann, 2009). Locatie Overal in het onderzoeksgebied kunnen archeologische resten verwacht worden en geldt dezelfde verwachtingswaarde. Uiterlijke kenmerken Uit de periode paleolithicum-mesolithicum kunnen de volgende typen vondsten en fenomenen worden aangetroffen: vuursteenconcentraties, werktuigen, sporen van werktuigproductie (afslagen, klopstenen), verbrand vuursteen, houtskoolconcentraties, haardkuilen. Uit de periode neolithicum kunnen met betrekking tot nederzettingen de volgende typen vondsten en fenomenen worden aangetroffen: paalgaten (huizen, spiekers, opstallen, schuren), greppels, waterputten met houten beschoeiingen, afvalkuilen. Met betrekking tot agrarische activiteit kunnen worden aangetroffen: erfafscheidingen door middel van palenrijtjes en vlechtwerk, aarden walletjes (celtic field), greppels, ploeg- en/of eerdsporen. Met betrekking tot grafritueel kunnen worden aangetroffen: grafkuilen, kringreppels, kunstmatige ophogingen door middel van plaggen (grafheuvel), aardewerk en grafgiften (metaal, vuursteen), verbrand bot. Vondstmateriaal uit deze periode betreft voornamelijk aardewerk, metaal en vuursteen. Uit de perioden middeleeuwen en nieuwe tijd kunnen de volgende typen vondsten en fenomenen worden aangetroffen: losse vondsten en scheepswrakken. Mogelijke verstoringen Van het verleden is geen bebouwing in het onderzoeksgebied bekend die de bodem verstoord kan hebben. Eventuele archeologisch resten in de pleistocene ondergrond zijn naar verwachting verstoord, aangezien de pleistocene top volgens de beleidskaart verspoeld of verplaatst is. Waarschijnlijk zijn deze daarom niet meer in situ aanwezig. De gegevens waarop dit gebaseerd is, zijn echter te grofmazig om dit bij voorbaat te kunnen aannemen. Mochten deze wel aanwezig zijn, dan zullen die goed geconserveerd zijn door het afdekkende kleipakket.

9 projectnummer juni 2012 pagina 5 van Toekomstige situatie Op de locatie worden drie poelen gegraven en wordt een aantal sloten van natuurvriendelijke oevers voorzien (zie afbeelding 2 en 3). De oorspronkelijke plannen zijn weergegeven op afbeelding 2, die overeenkomt met de plannen zoals deze zijn weergegeven in het bureauonderzoek (Krol 2012). De plannen zijn aangepast, deze aanpassing is weergegeven op afbeelding 3. In plaats van vier zijn drie poelen gepland, waarvan de noordwestelijke poel iets richting de perceelsgrens is verschoven. Op afbeelding 3 zijn tevens enkele alternatieve locaties voor de poelen weergegeven. Indien het verkennend inventariserend booronderzoek aanleiding zou geven tot vervolgonderzoek, dienden ook deze alternatieve locaties in het verkennend inventariserend booronderzoek te worden onderzocht. Afbeelding 2. Overzicht van de geplande ingrepen (bron: opdrachtgever)

10 projectnummer juni 2012 pagina 6 van 12 Afbeelding 3. Aangepaste locatie poelen (bron: opdrachtgever) 1.5 Doel van het onderzoek Het veldonderzoek heeft als doel het verwachtingsmodel te toetsen en waar nodig aan te vullen. Daarnaast dienen de volgende vragen te worden beantwoord. Vraag 1. Is de bodemopbouw intact en hoe ziet die eruit? Vraag 2. Zijn er archeologische indicatoren aanwezig en zo ja, wat is de aard, datering en horizontale en verticale spreiding hiervan? Vraag 3. Zijn er zones met een hoge dan wel lage archeologische verwachting? Vraag 4. Komt het verwachtingsmodel overeen met de veldgegevens? Aan de hand van de gegevens van beide onderzoeken kan worden nagegaan of in het onderzoeksgebied archeologische waarden te verwachten zijn en of de voorgenomen ingrepen een bedreiging vormen voor het archeologische bodemarchief. Indien dit het geval is, wordt geadviseerd hoe hiermee omgegaan dient te worden.

11 projectnummer juni 2012 pagina 7 van Werkwijze Om het gespecificeerde verwachtingsmodel te toetsen, wordt een inventariserend booronderzoek uitgevoerd. Om een juiste indruk van de bodemopbouw te kunnen krijgen, worden deze boringen verspreid over het terrein gezet. In het tracé van de te ontgraven oevers zijn elke 50 m boringen gezet. Dit betreft in totaal veertien boringen. Op de locatie van elk van de geplande poelen zijn twee boringen gezet. In totaal zijn twintig boringen gezet. De meest oostelijke poel is gepland in een perceel met zeer dichte bebossing en begroeiing. Het terrein was daardoor niet toegankelijk voor onderzoek. De boringen ter hoogte van deze poel zijn daarom opgeschoven naar de rand van de bebossing, waar wel geboord kon worden. De boringen liggen op minder dan 20 m van de geplande locatie van deze poel. Voor het boren is gebruikgemaakt van een verlengbare edelmanboor met een diameter van 7 cm en een guts met een diameter van 3 cm voor de slappere grond. De boorkernen zijn uitgelegd waarbij de verschillende bodemlagen nauwkeurig zijn beschreven en opgemeten. De boorbeschrijvingen zijn volgens de Archeologische Standaard Boorbeschrijvingsmethode, die is gebaseerd op NEN Tijdens het verkennend booronderzoek is, aan de hand van het versnijden en verbrokkelen van de boorkernen, ook gelet op de aanwezigheid van archeologische indicatoren zoals aardewerkscherven, vuursteen, bot, houtskool, fosfaat, verbrand leem en natuursteen. De boorpunten zijn met behulp van een meetlint ingemeten. Naast het boren is een oppervlaktekartering uitgevoerd, waarbij ontsluitingen zoals slootkanten en molshopen zijn geïnspecteerd op het voorkomen van archeologische resten. Indien hier aanleiding toe was diende een karterend booronderzoek te worden uitgevoerd, bestaande uit een megabooronderzoek met een dichter boorgrid. Redenen om een karterende fase in te gaan zijn conform het beleid van de gemeente Zeewolde (Kerkhoven, Gouw en Eimermann, 2009) onder meer: - een intacte podzol in combinatie met reliëf in de top van het dekzand (bijvoorbeeld een dekzandkop of dekzandrug); - een intacte podzol in combinatie met houtskool in de boringen; - de aanwezigheid van een fossiele beekgeul; - de aanwezigheid van (matig) gerijpte Oude Zeeklei (mogelijke oeverwal); - de aanwezigheid van paleosolen, dat wil zeggen oude bodems onder de podzol. De resultaten van het verkennend inventariserend booronderzoek waren echter dusdanig dat er geen aanleiding was tot het uitvoeren van een karterend booronderzoek.

12 projectnummer juni 2012 pagina 8 van 12 2 Resultaten 2.1 Bodemopbouw In het onderzoeksgebied zijn in totaal twintig boringen gezet. De boringen zijn beschreven in de boorstaten (bijlage 1). De verdeling van de boringen over het onderzoeksgebied is te zien op de boorpuntenkaart (bijlage 2). De bodemopbouw in het onderzoeksgebied bestaat uit een gevarieerd pakket Zuiderzeeafzettingen, waarin bovenin in een deel van de boringen een dunne bouwvoor is te onderscheiden. De toplaag in het onderzoeksgebied bestaat uit zand of zandige klei (zavel). Waar het klei betreft is de bovenste 0,05 tot 0,10 m soms gerijpt. In elf van de twintig boringen is in de toplaag een zwak humeuze bouwvoor te onderscheiden, met een dikte van 0,05 tot maximaal 0,10 cm. Het bovenste deel van de Zuiderzeeafzettingen bestaat uit een afwisseling van zandige klei (zavel) en zand. Het zand is in sommige boringen matig fijn, maar veelal matig grof en bevat veelal schelpen en roestvlekken (zie afbeelding 4). Ook de klei bevat schelpresten en waar deze niet met het oog waarneembaar zijn, is de klei wel kalkhoudend. Op een diepte van 0,80 tot 1,50 m-mv volgt een pakket zwak e, slappe klei. Hierin bevinden zich vaak humusvlekken of plantenrestjes en zijn zeer kleine fragmenten schelp waarneembaar. Ook deze klei is telkens kalkhoudend. Veelal bevat een deel van dit zwak e kleipakket zandlagen of siltlagen (zie afbeelding 5). Op een diepte van 1,60 tot maximaal 2,50 m-mv volgt onder het zwak e kleipakket zand. De bodem is op deze diepte zo nat dat het zand meestal direct uit de boor loopt. Tijdens het boren is de overgang van klei naar zand duidelijk voelbaar. Waar nog zand mee naar boven komt is dit veelal zwak grindig, soms geel, soms grijs van kleur. Veelal is dit zand nog iets kalkhoudend. Het betreft de verspoelde top van het dekzand. Het verloop in hoogteverschil van de top van dit zand is geleidelijk. Boring 19 en 20 zijn gezet ter hoogte van één van de geplande poelen. Omdat het perceel ter plaatste zeer dicht begroeid was met bomen, hoge brandnetels en struiken zijn de boringen opgeschoven naar de rand van het perceel, op minder dan 20 m van de geplande boringen. Het beeld in boring 19 en 20 is anders dan in de overige boringen. Hier is tot 2,20 m-mv sprake van matig grof zand met schelpen. Het zwake kleipakket lijkt hier te ontbreken. Afbeelding 4. Beeld van de bovenste meter van boring 1. Bovenin de bouwvoor, daaronder het grijsbruine zand, gevolgd door geel zand met roestvlekken.

13 projectnummer juni 2012 pagina 9 van 12 Afbeelding 5. Detail van boring 4, op de over de overgang van de zwak e klei met een enkel zandlaagjes, naar de zwak e klei met siltlagen. 2.2 Vondsten In de boringen en tijdens de oppervlaktekartering zijn geen archeologische indicatoren aangetroffen. De archeologische zichtbaarheid voor de oppervlaktekartering was slechts, doordat het maaiveld bestond uit grasland, waarin weinig molshopen aanwezig waren. Ook de slootkanten waren vrij dichtbegroeid en boden geen goede zichtbaarheid.

14 projectnummer juni 2012 pagina 10 van 12 3 Conclusie en aanbeveling 3.1 Conclusie Uit het booronderzoek komt naar voren dat het onderzoeksgebied op een vlakte van Zuiderzeeafzettingen ligt. Er is sprake van een zwaar geërodeerde vlakte van zeeafzettingen. Het betreft een gemengd pakket, met bovenin zandige klei (zavel) en zand, gevolgd door zwak e klei. Hieronder volgt zand. Door het aanwezige grondwater loopt de boor veelal direct leeg op het niveau van dit zand. Waar het zand wel is te beschrijven gaat het om de verspoelde top van het dekzand. Alleen in boring 19 en 20 wijkt het beeld af. Hier is sprake matig grof zand met schelpen tot een diepte van 2,20 m-mv. Mogelijk is in deze boringen sprake van een duin of oeverwal, zonder bodemvorming. In de boringen is overal het dekzand aangeboord. Er is tot minimaal 1,60 m en op de meeste locaties tot circa 2,5 m diepte geboord. De ingrepen in de poelen zijn tot circa 2 m-mv, de af te graven oevers zijn minder diep. De boordiepte is dieper dan de geplande ingrepen. Vraag 1. Is de bodemopbouw intact en hoe ziet die eruit? De bodemopbouw in het onderzoeksgebied is intact. Deze bestaat uit Zuiderzeeafzettingen. In ongeveer de helft van de boringen is sprake van een dunne bouwvoor. De afzettingen bestaan uit zand en zandige klei (zavel), in bijna alle boringen gevolgd door een pakket zwak e klei. Hieronder volgt zand. Waar dit zand mee omhoog komt in de boring betreft het de verspoelde top van het dekzand. Vraag 2. Zijn er archeologische indicatoren aanwezig en zo ja, wat is de aard, datering en horizontale en verticale spreiding hiervan? Er zijn geen archeologische indicatoren aangetroffen. Vraag 3. Zijn er zones met een hoge dan wel lage archeologische verwachting? De archeologische verwachting is voor het hele onderzoeksgebied hetzelfde. Vraag 4. Komt het verwachtingsmodel overeen met de veldgegevens? In het bureauonderzoek werd op basis van de beleidskaart van de gemeente Zeewolde (Kerkhoven, Gouw en Eimermann, 2009) een hoge archeologische verwachting aan het onderzoeksgebied toegekend, wegens de ligging in een hooggelegen dekzandgebied. Daarnaast zijn in het gebied volgende de bodemkaart nesvaaggronden en vlakvaaggronden aanwezig. Uit het booronderzoek komt inderdaad naar voren dat sprake is van vaaggronden. Er is echter geen sprake van een hooggelegen dekzandgebied. De verwachting zoals aangegeven op de beleidskaart kan op basis van deze resultaten daarom bijgesteld worden naar een lage verwachting voor het aantreffen van archeologische resten. 3.2 Aanbeveling Uit het booronderzoek komt naar voren dat sprake is van Zuiderzeeafettingen tot een diepte van circa 2 m-mv. Hierin zijn geen archeologische indicatoren of aanwijzingen voor de aanwezigheid van archeologische niveaus aangetroffen. Wij bevelen aan geen vervolgonderzoek uit te voeren. Bovenstaande betreft een aanbeveling. Het selectiebesluit is te allen tijde voorbehouden aan de bevoegde overheid, in deze gemeente Zeewolde. Mochten tijdens het grondwerk onverhoopt alsnog archeologische resten worden aangetroffen, dan dient de bevoegde overheid, gemeente Zeewolde, hiervan meteen op de hoogte gebracht te worden.

15 projectnummer juni 2012 pagina 11 van 12 Literatuurlijst Geraadpleegde literatuur - Berendsen, H.J.A Landschap in delen. Assen. - Brandt, R.W. et al. (red) Archis, Archeologisch basisregister, versie 1.0. Amersfoort. - Brenk, S. van den en W.B. Waldus. 2008a. Veluwemeer en Wolderwijd, Inventariserend veldonderzoek (onderwaterfase) door middel van duikinspecties. Periplus Archeomare Rapport Brenk, S. van den en W.B. Waldus. 2008b. Veluwemeer en Wolderwijd, Inventariserend veldonderzoek (onderwaterfase) door middel van duikinspecties. Periplus Archeomare Rapport Eimermann, E, M.J.P. Gouw & A.A. Kerkhoven Archeologiebeleid gemeente Dronten. Archeologische beleidskaart en voorbeeldplanregels ten behoeve van bestemmingsplannen. Rapportnummer V642. Vestigia BV, Amersfoort. - Jelsma, J. en C. Tulp Zeewolde, Harderwold: Een Verkennend Archeologisch Onderzoek. De Steeproef-rapport Kerkhoven, A.A., M.J.P. Gouw en E. Eimermann Archeologiebeleid gemeente Zeewolde. Vestigia Archeologie & Cultuurhistorie, Amersfoort. - Krol, T.N., 2012a. Archeologisch bureauonderzoek ten behoeve van het plangebied 'De Slurf' te Biddinghuizen, gemeente Dronten (FL). MUG-publicatie MUG Ingenieursbureau, Leek (in concept). - Krol, T.N., 2012b. Archeologisch bureauonderzoek ten behoeve van plangebied 'ProRail kavel' aan de Ganzenweg te Zeewolde, gemeente Zeewolde (FL). MUG-publicatie , MUG Ingenieursbureau b.v., Leek. - Mierlo, B.E.J. van, S. van den Brenk, P. Boom en W.B. Waldus Inventariserend Veldonderzoek (opwaterfase) Veluwemeer en Wolderwijd (provincies Noord-Holland en Flevoland). Periplus Archeomare Rapport 08-A013. Overige bronnen (websites geraadpleegd op 20 maart 2012) - Topografische Dienst Nederland; - Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN; - Archis2: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed ( - Watwaswaar.nl ( - KennisInfrastructuur Cultuurhistorie ( - GoogleMaps ( - opdrachtgever.

16 Bijlage 1 Boorstaten

17 boring 01 Edelman/guts 5 ZAND, matig fijn, zwak, zwak humeus 60 ZAND, matig fijn, zwak 130 ZAND, matig fijn, zwak 160 KLEI, matig,, zwak humeus bruin grijs bodemkundige interpretatie: bouwvoor, kalkrijk, weinig schelpen grijs bruin spoor schelpen, nieuwvorming: weinig roest geel (licht) kalkarm, nieuwvorming: weinig roest bruin grijs kalkarm, sedimentaire structuur: zandlagen, consistentie: matig slap, boring beëindigd: ja, boor loopt leeg, humusvlekken; loopt leeg op grens zand boring 02 Edelman / guts 5 ZAND, matig fijn, zwak, zwak humeus 55 ZAND, matig fijn, zwak 65 ZAND, matig fijn, zwak 95 ZAND, matig fijn, zwak grijs bruin grijs bruin veel schelpen geel (licht) geel (licht) bodemkundige interpretatie: bouwvoor, veel schelpen kalkarm, nieuwvorming: matig roest kalkarm, nieuwvorming: weinig roest, op grens klei veel roest 120 KLEI, zwak grijs kalkarm, spoor schelpen, consistentie: matig slap, humusvlekken 150 KLEI, zwak grijs kalkarm, sedimentaire structuur: zandlagen, consistentie: slap 190 KLEI, zwak grijs kalkarm, spoor schelpen, consistentie: slap, boring beëindigd: ja, boor loopt leeg, humusvlekken; loopt leeg op grens zand boring 03 Edelman/guts 5 ZAND, matig fijn, zwak, zwak humeus 50 ZAND, matig fijn, zwak 55 ZAND, matig fijn, zwak 95 ZAND, matig fijn, zwak grijs bruin bodemkundige interpretatie: bouwvoor, weinig schelpen, vermengd met klei grijs bruin kalkarm, weinig schelpen geel (licht) geleidelijk kalkarm, nieuwvorming: matig roest geel (licht) nieuwvorming: weinig roest, op grens klei veel roest 190 KLEI, zwak grijs kalkarm, consistentie: matig slap, humusvlekken, sporadisch plantenrestje, boring beëindigd: ja, boor loopt leeg, humusvlekken; loopt leeg op grens zand

18 boring 04 Edelman/guts 40 KLEI, sterk zandig, zwak humeus 50 ZAND, matig grof, zwak 95 ZAND, matig grof, zwak 170 KLEI, matig,, zwak humeus grijs bruin weinig schelpen, zavel beige weinig schelpen oranje geel (licht) spoor schelpen, nieuwvorming: matig roest geel kalkarm, plantenresten: spoor, consistentie: slap, humusvlekken; sporadisch zandlaagje 210 KLEI, matig zandig grijs kalkarm, plantenresten: spoor, consistentie: slap; siltlagen boring beëindigd: ja, boor loopt leeg, loopt leeg op grens zand boring 05 Edelman/guts 50 ZAND, matig grof, zwak, zwak humeus 90 ZAND, matig grof, zwak 140 KLEI, matig,, zwak humeus grijs bruin weinig schelpen oranje geel grijs spoor schelpen, nieuwvorming: veel roest kalkarm, spoor schelpen, consistentie: slap, humusvlekken 195 KLEI, matig zandig bruin grijs kalkarm, spoor schelpen, plantenresten: spoor, consistentie: slap, zavel 220 ZAND, matig fijn, zwak geel kalkloos, boring beëindigd: ja, boor loopt leeg boring 06 Edelman / guts 20 KLEI, matig zandig, zwak bruin grijs weinig schelpen, consistentie: stevig humeus 45 KLEI, sterk zandig grijs (licht) veel schelpen, zavel 95 ZAND, matig grof, zwak 150 KLEI, zwak grijs geel (licht) weinig schelpen, op grens klei veel roest kalkarm, consistentie: slap, humeuze bandjes / detritus 180 KLEI, zwak bruin grijs kalkarm, spoor schelpen, consistentie: slap, kleilaagjes, humusvlekken 205 ZAND, matig fijn, zwak, zwak grindig geel kalkloos, boring beëindigd: ja, boor loopt leeg, nieuwvorming: weinig roest boring 07 Edelman/guts 10 KLEI, matig,, zwak bruin grijs bodemkundige interpretatie: bouwvoor,

19 humeus kalkrijk, weinig schelpen, consistentie: stevig 30 KLEI, sterk zandig bruin grijs weinig schelpen, consistentie: matig slap 45 ZAND, matig grof, zwak 80 ZAND, matig grof, zwak grijs geel (licht) geel weinig schelpen veel schelpen, nieuwvorming: matig roest 170 KLEI, matig bruin (licht) spoor schelpen, consistentie: slap 190 KLEI, zwak grijs bruin (licht) 192 ZAND, matig fijn, zwak, zwak grindig geel kalkarm, sedimentaire structuur: zandlagen, plantenresten: weinig, consistentie: slap kalkloos, boring beëindigd: ja, boor loopt leeg boring 08 Edelman/guts 5 KLEI, sterk zandig, zwak humeus bruin grijs bodemkundige interpretatie: bouwvoor, kalkrijk, weinig schelpen, consistentie: stevig 30 KLEI, sterk zandig grijs bruin kalkarm, zavel 55 ZAND, matig grof, zwak grijs geel (licht) veel schelpen, nieuwvorming: weinig roest 90 ZAND, matig grof, zwak geel (licht) weinig schelpen, nieuwvorming: weinig roest, op grens klei veel roest 145 KLEI, zwak grijs spoor schelpen, consistentie: slap, humeuze bandjes / detritus 205 KLEI, zwak grijs 215 ZAND, matig fijn, zwak, zwak grindig geel spoor schelpen, consistentie: slap, humusvlekken; siltlaagjes kalkloos, boring beëindigd: ja, boor loopt leeg boring 09 Edelman/guts 45 KLEI, sterk zandig grijs weinig schelpen, nieuwvorming: weinig roest 90 ZAND, matig grof, zwak geel (licht) weinig schelpen, nieuwvorming: weinig roest, op grens klei veel roest 170 KLEI, zwak grijs spoor schelpen, sedimentaire structuur: zandlagen, consistentie: slap, op 160 dun venig laagje met plantentestjes 195 KLEI, zwak bruin grijs spoor schelpen, consistentie: slap, humusvlekken 205 ZAND, matig fijn, zwak, zwak grindig grijs kalkarm, boring beëindigd: ja, boor loopt leeg boring 10 Edelman/guts

20 5 KLEI, matig,, zwak humeus 40 ZAND, matig grof, zwak 50 ZAND, matig grof, zwak 95 ZAND, matig grof, zwak 160 KLEI, zwak, zwak humeus bruin grijs bruin grijs weinig schelpen geel (licht) oranje geel grijs 220 KLEI, zwak bruin grijs (licht) bodemkundige interpretatie: bouwvoor, weinig schelpen, consistentie: stevig veel schelpen, nieuwvorming: weinig roest weinig schelpen, nieuwvorming: veel roest kalkarm, sedimentaire structuur: zandlagen kalkarm, consistentie: slap, boring beëindigd: ja, boor loopt leeg, loopt leeg op grens zand boring 11 Edelman/guts 20 KLEI, sterk zandig grijs bruin weinig schelpen 70 ZAND, matig grof, zwak grijs (licht) veel schelpen 140 ZAND, matig grof, zwak oranje geel weinig schelpen, nieuwvorming: veel roest 210 KLEI, zwak, zwak humeus grijs kalkarm, consistentie: slap 220 ZAND, matig grof, zwak, zwak grindig grijs (licht) kalkarm, boring beëindigd: ja, boor loopt leeg boring 12 Edelman/guts 30 KLEI, sterk zandig grijs bruin weinig schelpen 60 ZAND, matig grof, zwak 140 ZAND, matig grof, zwak grijs (licht) weinig schelpen bruin weinig schelpen, nieuwvorming: weinig roest 200 KLEI, zwak grijs spoor schelpen, sedimentaire structuur: zandlagen, consistentie: slap, humusvlekken 250 KLEI, zwak grijs spoor schelpen, consistentie: slap, boring beëindigd: ja, boor loopt leeg, humusvlekken; loopt leeg op grens zand boring 13 Edelman/guts 25 KLEI, sterk zandig grijs bruin weinig schelpen 50 ZAND, matig grof, zwak grijs (licht) veel schelpen 150 ZAND, matig grof, zwak bruin geel spoor schelpen, nieuwvorming: matig roest

21 190 KLEI, zwak grijs spoor schelpen, sedimentaire structuur: zandlagen, consistentie: slap, humusvlekken 230 KLEI, zwak grijs kalkarm, consistentie: slap, boring beëindigd: ja, boor loopt leeg, humusvlekken; loopt leeg op grens zand boring 14 Edelman/guts 10 ZAND, matig fijn, zwak, zwak humeus 40 ZAND, matig fijn, zwak 50 ZAND, matig fijn, zwak 95 ZAND, matig fijn, zwak 140 ZAND, matig fijn, zwak grijs bruin 180 KLEI, zwak grijs grijs bruin kalkrijk grijs (licht) geel (licht) oranje geel bodemkundige interpretatie: bouwvoor, spoor schelpen veel schelpen, nieuwvorming: weinig roest spoor schelpen, nieuwvorming: weinig roest spoor schelpen, nieuwvorming: veel roest kalkarm, consistentie: slap, humusvlekken 200 KLEI, zwak grijs bruin kalkarm, consistentie: slap, humusvlekken; siltlaagjes 220 KLEI, zwak grijs bruin kalkarm, sedimentaire structuur: zandlagen, consistentie: slap, humusvlekken 250 KLEI, zwak grijs kalkarm, plantenresten: spoor, boring beëindigd: ja, boor loopt leeg, loopt leeg op grens zand boring 15 Edelman/guts 5 ZAND, matig fijn, zwak, zwak humeus 40 ZAND, matig fijn, zwak 60 ZAND, matig fijn, zwak 130 ZAND, matig fijn, zwak bruin grijs grijs bruin kalkrijk bodemkundige interpretatie: bouwvoor, kalkarm grijs geel veel schelpen, nieuwvorming: veel roest geel weinig schelpen, nieuwvorming: weinig roest, op grens klei veel roest 200 KLEI, zwak grijs spoor schelpen, consistentie: slap, humusvlekken 220 KLEI, zwak grijs spoor schelpen, consistentie: slap, humusvlekken; siltlaagjes 240 KLEI, zwak grijs kalkarm, plantenresten: spoor, consistentie: slap, boring beëindigd: ja, boor loopt leeg, humusvlekken; loopt leeg op grens zand

22 boring 16 Edelman/guts 10 KLEI, sterk zandig, zwak humeus 50 ZAND, matig grof, zwak 65 ZAND, matig fijn, zwak 100 ZAND, matig fijn, zwak grijs bruin grijs bruin weinig schelpen geel grijs weinig schelpen bodemkundige interpretatie: bouwvoor, spoor schelpen geel weinig schelpen, nieuwvorming: matig roest, op grens klei veel roest 190 KLEI, zwak grijs spoor schelpen, consistentie: slap, humusvlekken 240 KLEI, zwak grijs spoor schelpen, plantenresten: spoor, consistentie: slap, siltlaagjes 250 KLEI, zwak grijs bruin kalkarm, consistentie: slap, boring beëindigd: ja, boor loopt leeg, humusvlekken; loopt leeg op grens zand boring 17 Edelman/guts 10 KLEI, matig zandig, zwak humeus grijs bruin 30 KLEI, sterk zandig bruin grijs weinig schelpen 90 ZAND, matig grof, zwak 160 KLEI, zwak grijs 190 KLEI, zwak grijs bruin bodemkundige interpretatie: bouwvoor, kalkrijk, consistentie: stevig geel weinig schelpen, nieuwvorming: weinig roest, enkel kleilaagje; op grens klei veel roest kalkarm, sedimentaire structuur: zandlagen, consistentie: slap, humeuze bandjes / detritus spoor schelpen, consistentie: slap, boring beëindigd: ja, boor loopt leeg, humusvlekken; siltlaagjes; loopt leeg op grens zand boring 18 Edelman/guts 5 KLEI, matig zandig, zwak humeus grijs bruin 40 KLEI, sterk zandig grijs bruin veel schelpen 95 ZAND, matig fijn, zwak bodemkundige interpretatie: bouwvoor, weinig schelpen geel weinig schelpen, nieuwvorming: matig roest, op grens klei veel roest 180 KLEI, zwak grijs spoor schelpen, consistentie: slap, enkele siltlaagjes 200 KLEI, zwak grijs bruin kalkarm, consistentie: slap, boring beëindigd: ja, boor loopt leeg, humusvlekken; loopt leeg op grens zand

23 boring 19 Edelman/guts 40 ZAND, matig grof, matig 220 ZAND, matig grof, matig grijs bruin weinig schelpen geel bruin (licht) weinig schelpen, boring beëindigd: ja, boor loopt leeg, nieuwvorming: weinig roest, enkel kleibandje boring 20 Edelman/guts 45 ZAND, matig grof, matig 220 ZAND, matig grof, matig grijs bruin weinig schelpen geel bruin (licht) spoor schelpen, boring beëindigd: ja, boor loopt leeg, nieuwvorming: weinig roest, enkel kleibandje

24 Bijlage 2 Overzicht van de onderzoekslocatie, boorpuntenkaart

25 N Z 0 NFe TKr Eerste uitgave Wijz. Get. Gec. Omschrijving Datum Infra Milieu Geo-ICT Archeologie Geo-informatie Project: Opdrachtgever: Onderdeel: Projectnummer: 'Prorail kavel' aan de Ganzenweg te Zeewolde EcoGroen Advies BV Overzicht van de onderzoekslocatie, boorpuntenkaart Schaal: 1:2000 Formaat: A2 Bijlagenummer: 2 Zernikelaan 8 Postbus AC LEEK Tel. (0594) Fax. (0594) info@mug.nl DEFINITIEF

26