Rol van Grotius: (p11) - Principe van de mare librum of de open zee - Rechtsleer kan stimulans zijn voor creëren gewoonterecht

Transcriptie

1 Zeerechtverdrag 52 en 84: (p5) Verdragen kunnen gewoonterecht doen ontwikkelen - Grondrecht van de zee - Codificatie van International gewoonterecht - Geeft impuls aan Internationaal gewoonterecht; bv. Exclusief Economische Zone Columbia vs. Peru Peruvian Asylum Case: (p7) ICJ - lokaal gewoonterecht Een opstandeling vlucht naar de ambassade van Columbia op het grondgebied van Peru, ambassade geeft asiel aan deze persoon en wil hem overbrengen naar Columbia, Peru wil geen safe passage geven. - Columbia vecht zaak aan en beweert dat het lokaal gewoonterecht is, wanneer ambassade asiel verleent, deze door iedereen aanvaard moet worden - Columbia krijgt geen gelijk in deze zaak Het Internationaal Gerechtshof aanvaard dat er zoiets als lokaal gewoonterecht bestaat Verenigde Staten vs. Nicaragua: (p7) IGC - Opinio Juris + Onafhankelijkheid en controle-test + Onwettig gebruik van geweld - De communistische rebellen komen aan de macht in Nicaragua. De VS wil dit niet en steunt de contrarebellen door middel van levering van wapens, opleiding militairen en financiële hulp. - De zaak wordt voor het IGH gebracht en deze oordeelde dat de VS niet aansprakelijk kon worden gesteld aangezien niet aan de controle- en onafhankelijkheidstest was voldaan. - Het Hof oordeelde dat er sprake was van state practice, maar niet van opinio iuris, dus er was geen sprake van internationaal gewoonterecht Belang van opinio iuris als vereiste bij het ontstaan van internationaal gewoonterecht wordt onderstreept door het ICJ - Buurlanden stelden dat ze recht op zelfverdediging hadden omdat Nicaragua ook wapens leverde aan andere landen. VS wel vervolgens wel veroordeeld voor onwettig gebruik van geweld ( gewapende aanval). Advies gebruik op kernwapens: (p8) IGC - Geen verbod op kernwapens, nl. geen Opinio Juris (wel SP) - Bestaat er een gewoonterechtelijk verbod op het gebruik? o Ja, aangezien er geen kernwapens meer gebruikt zijn - Is er een opinio iuris op het verbod op gebruik? o Nee, want er zijn misschien ook andere redenen vb. afschrikkingeffect VK vs. IJsland - Fisheries Jurisdiction Case: (p10) IGH - Billikheid is een algemeen rechtsbeginsel - Wat zijn de grenzen van het maritieme gebied, want deze bepalen ook de grenzen om de rijkdommen te exploiteren Deze zaak werd opgelost met het algemeen beginsel van billijkheid ( equity ) Rol van Grotius: (p11) - Principe van de mare librum of de open zee Rechtsleer kan stimulans zijn voor creëren gewoonterecht Qatar vs. Bahrain: (p14) IGH - een agreed record kan ook juridische kracht hebben, ookal geen verdrag - Grensconflict tussen Qatar en Bahrain over zowel maritieme als territoriale grenzen, beide staten geven het Hof de bevoegdheid om over deze zaak te beslissen en deze beslissing aanvaarden ze ook als bindend, zaak blijft aanslepen en er zijn meerdere uitspraken van het Hof - Belangrijke uitspraak: over Zubara, een stad in Qatar, waarvan Bahrain claimde dat het tot zijn grondgebied behoort, agreed record (verslag van vergadering) waarbij Bahrain Zubara aan Qatar overlaat, heeft volgens Bahrain niet dezelfde kracht als een verdrag Het Hof oordeelde dat het agreed record wel juridische kracht heeft en dus bindende rechtsregels bevat Charter of UN: (p14) - VN-Handvest: internationaal verdrag waarbij VN werd opgericht Bindend tegenover alle staten (erga omnes) Vastleggen rechtspersoonlijkheid Primeert op elk ander verdrag bij tegenstrijdigheid Advies Genocideverdrag: (p18) Geen voorbehoud mogelijk, want deze is automatisch in strijd met het doel of voorwerp van het verdrag. Verbod op Genocide is namelijk jus cogens. Hongarije vs. Slowakije - Danube Dam Case: (p22) IGC - Fundamentele verandering van omstandigheden mogen niet voorzienbaar zijn - Hongarije bouwt dammen voor Slowakije, Hongarije stelt vast dat dit een negatief effect heeft op het leefmilieu, Hongarije beslist om geen dammen meer te bouwen en Slowakije sleept Hongarije voor de rechter en Hongarije wil zich 1

2 aan zijn plichten onttrekken door dit negatieve effect op het leefmilieu te beschrijven als een fundamentele wijziging in omstandigheden Hongarije krijgt geen gelijk aangezien het negatieve effect voorzienbaar was ten tijde van het opstellen van het verdrag Vlaanderen vs. Nederland - Scheldeverdrag: (p23) Fundamentele verandering omstandigheden - Deelstaten ook onderhevig aan Weens VV. - Handelt over de Scheldeverdieping die het mogelijk zou maken om grotere schepen toe te laten in de haven van Antwerpen. Hierdoor is ere en grotere kans op overstroming in Nederland. Nederland verbind zich er toe om een gebied te ontpolderen. - Nederlanders stapt naar de Nederlandse Raad van State om de baggervergunning te laten vernietigen, aangezien er nog geen ontpoldering plaatsvond, zou het baggeren voor een fout zorgen in het ecologisch systeem. Baggervergunning wordt vernietigd - Kan Nederland het verdrag beëindigen? o Ze kunnen geen beroep doen op een fundamentele wijziging in omstandigheden aangezien het protest voorzienbaar was. - Wat kan Vlaanderen doen? o Rechtszaak aanspannen wegens het niet naleven van het verdrag. o Schadeclaim indienen om de verloren winsten te recupereren o Economische boycot: import Zeeuwse mosselen verbieden Vervolg: directe onderhandelingen en vervolgens Arbitragetribunaal Ook deelstaten zijn onderhevig aan het Weens Verdragenverdrag Oekraïne & Wit-Rusland: (p24) Beiden lid van de VN, maar geen staten in 91 Oost-Timor & Baltische staten: (p25) - Lidmaatschap van VN bevestigde het statelijk karakter Liechtenstein, San Marino, Taiwan & Zwitserland: (p25) - Hadden al het statelijk karakter vóór het toetreden tot de VN (Swiss = 02) Kashmir: (p25) - Grondgebied waarvan toekenning door Pakistan en India wordt betwist. Grondgebied voor beide landen niet vast, maar dit beïnvloedt niet het statelijk karakter van beide staten Koeweit: (p25) - Irak is Koeweit binnengevallen, met volledige overheersing tot gevolg Koeweit blijft zijn statelijk karakter behouden Somalië: (p26) - Wrede burgeroorlogen hebben tot gevolg dat de overheid geen effectieve controle meer heeft over het gebied failed state Hong Kong: (p26) - Voldoet aan de criteria: permanente bevolking, vast grondgebied, overheid, Juridisch is Hong Kong nog steeds afhankelijk van China, dus kan deze geen statelijk karakter verwerven Noord-Cyprus: (p26) - Afgescheiden van Turkije met onwettig gebruik van geweld Niet erkend door VN als staat Bangladesh: (p26) - Afgescheiden van Pakistan door onwettig gebruik van geweld Wel erkend door VN als staat Zuid-Rhodesia: (p26) - Blanke minderheid roept zichzelf onafhankelijk uit -> dit leidt tot burgeroorlogen -> Engeland verwerft de effectieve controle Onafhankelijk verklaard als Zimbabwe Transkei: (p26) - Zwarte bevolking werd naar Transkei getransporteerd Niet-erkenning door het non-discriminatiebeginsel Berlijn: (p26) - Geallieerden sluiten een verdrag over Berlijn (=Territoriale Entiteit d.mv. Verdrag) Geen volwaardige staat, wel rechtspersoonlijkheid Egypte: (p26) - Beschermd door VK Protectoraat 2

3 Kosovo: (p26) - deel van Joegoslavië, beschermd door de VN feitelijk protectoraat, nu onafhankelijk, maar betwist Palestina: (p27) - Criteria voldaan: permanente bevolking, geen vast grondgebied, maar voldoet, overheid met effectieve controle over kleine delen - Juridisch afhankelijk van Israel - Reeds erkend door meerdere landen, maar nog niet officieel erkend - Waarnemersstatus bij VN, maar niet als staat aanzien: VS zou zijn veto gebruiken Sui generis gebied: uniek (Palestine Autorisation Area) Vaticaanstad: (p27) Juridisch statuut geregeld in bilateraal verdrag tussen Italië en Heilige Stoel m.b.t erkenning internationale rechtspersoonlijkheid Soevereiniteit erkend, pauselijke macht erkend -> bevestigd in Concordaat 84 Geen permanente bevolking aangezien mensen er enkel werken, niet wonen; permanent grondgebied; administratieve functies door Italië uitgeoefend Geen staat en geen lid van VN, maar heeft wel diplomatieke relaties Israel: (p27) Wordt als staat behandeld, want er worden schadeclaims tegen hen gevorderd, maar Arabische landen willen geen diplomatieke relaties Constitutieve theorie voor Arabische landen Kosovo: (p27) Alle staten moeten Kosovo erkennen, vooraleer deze het statelijk karakter verwerft -> zeer moeilijke opgave aangezien Rusland Kosovo niet wil erkennen wegens het bondgenootschap tussen Rusland en Servië Constitutieve theorie Zuid-Ossetië en Abchazië: (p28) Delen van Georgië die zich willen losscheuren Rusland erkend deze twee als staten als reactie op de erkenning van Kosovo door meerdere landen -> inmenging in interne aangelegenheden Niet erkend als staten want voldoen niet aan criteria Principality of Hut River: (p28) Boerderijfamilie in Australië die over zichzelf de onafhankelijkheid hebben uitgeroepen Ontstaat als reactie op de belastingen in Australië Normaal gezien niet mogelijk, maar door beroep te doen op een clausule uit common wealth hebben ze al diverse rechtszaken van Australië gewonnen Freestate Swomp: (p28) Aantal gekraakte panden in Amsterdam Anarchisten die zichzelf onafhankelijk hebben verklaard Republiek Horstermeerpolder: (p28) Groepering in Nederland die zichzelf onafhankelijk hebben verklaard Estrada doctrine: (p28) In Latijns- Amerika worden geen overheden meer erkend, want dit wordt aanzien als een goedkeuring van deze overheden en wordt gezien als inmenging in interne aangelegenheden In praktijk worden ze wel erkend door het aanknopen van diplomatieke relaties met deze overheden Frankrijk vs. Turkijke - Lotus case: (p29) IGH - Handhavingsjurisdictie, beperkt tot eigen grondgebied, ze mogen ook hun bevoegdheid uitbereiden tot ander grondgebied, zolang ze daar maar geen daden van tenuitvoerlegging doen. Aanvaring op volle zee tussen Frans schip Lotus en een Turks schip waarbij aantal zeelui omkwamen, Franse kapitein wordt beschuldigd van de dood van deze zeelui Frankrijk daagt Turkije voor het Hof, Turkije had volgens hen het internationaal gewoonterecht dat Turkije verbood zijn rechtsmacht buiten het Turks grondgebied toe te passen, geschonden, Frankrijk kreeg geen gelijk Uitoefenen van handhavingjurisdictie blijft beperkt tot het eigen grondgebied, hierbij wordt geen afbreuk gedaan aan het beginsel van de internationale soevereiniteit van vreemde staten wanneer zij hun bevoegdheid uitbreiden tot feiten die in het buitenland gepleegd zijn, zolang zij geen daden van tenuitvoerlegging stellen op vreemd grondgebied 3

4 Lockerbie zaak: (p29 en 88) Amerikaans vliegtuig stort neer in Lockerbie in Schotland door een kaping van Libiërs Normaal gezien heeft Schotland de jurisdictie, maar Libië wou de zaak niet in Schotland voeren en de VS wou de zaak niet in Libië voeren Nederland deed functie als gastland, de procedure vond in Nederland plaats volgens het Schotse recht en onder een Schotse rechter Handhavingsjurisdictie is beperkt tot het eigen grondgebied, maar een land kan hier vrijwillig van afwijken Guantanamo Bay: (p29) Amerikaans legerbasis op het grondgebied van Cuba, geregeld in verdrag, waardoor deze absolute aartsvijanden er niet van onderuit kunnen komen Soevereiniteit ligt bij Cuba, maar is in concessie (pand) gegeven waardoor de jurisdictie bij de VS ligt Terroristen in verdenking gesteld van de aanslag 9/11 werden naar hier getransporteerd omdat de Amerikanen in de veronderstelling waren dat op Cubaans grondgebied de constitutionele rechten niet telden Foute redenering aangezien de VS de jurisdictie heeft en de Amerikaanse wetten daar van kracht zijn Belgische Genocidewet: (p30) Universele jurisdictie ten top Extreem veel procedures met moeilijke omstandigheden Klachten tegen o.a. Charon, 1e minister Israel; Yerodia, minister van Buitenlandse Zaken Congo; Fidel Castro; Bush; Colin Powell; Tony Blair; Louis Michel, minister van Buitenlandse Zaken België! Moeilijke positie voor België en politieke druk was enorm: Boycot haven van Antwerpen Hostile country lijstje Negatief reisadvies vanuit VS, normaal enkel bij burgeroorlogen Wet werd aangepast, immuniteiten werden vastgelegd en het toepassingsgebied werd beperkt: enkel Belgen of personen met België als officiële verblijfplaats kunnen nog klachten neerleggen Belgie vs. Democratische Republiek Congo - Yerodiacase: (p31) IGH - België veroordeeld wegens het schenden van Staatsimmuniteit MbZ Congo (Yerodia) Er wordt een klacht neergelegd op basis van de Belgische Genocidewet tegen Yerodia, zetelende minister Buitenlandse Zaken van Congo -> deze geniet immuniteit, dus spant een rechtszaak aan tegen België voor het internationaal gerechtshof Belgie wordt veroordeeld, Yerodia krijgt gelijk Anti-trust wetgeving: (p31) Wetgeving in VS, waarbij elk bedrijf dat nog maar een klein gedeelte van zijn activiteiten laat plaatsvinden in VS, zwaar beboet worden ondanks het feit dat hun activiteiten perfect legaal zijn in hun thuisland Effectendoctrine waarbij de beschermingsjurisdictie heel ruim wordt geïnterpreteerd Helms-Burton Act: (p31) ~ Cuban liberty and solidarity act Boetes voor activiteiten die Cuba steunen, want dit heeft een negatief effect voor de VS -> vb. Buna Vista Social Club maakten een duet met een Amerikaan, die hiervoor beboet werd. Effectendoctrine waarbij de beschermingsjurisdictie heel ruim wordt geïnterpreteerd. Blocking legislation Israel (vs. Argentinië) - Eichmann case: (p32) Nazi-misdadiger Eichmann die na WOII vlucht naar Argentinië Israëlische geheime dienst kidnapt Eichmann en hij wordt veroordeeld in Israel Normaliter moet de Israëlische rechtbank jurisdictie moeten weigeren, maar voorbeelden uit de statenpraktijk tonen aan dat dit niet altijd het geval is Nederland vs. VS - Island of Palmas zaak: (p33) Arbitragehof - Effectieve controle primeert op alles (in casu: koopakte) Eiland gelegen in de buurt van de Filippijnen Spanje en de VS sluiten een verdrag waarbij Spanje het eiland aan de VS verkoopt, Nederland heeft echter de effectieve controle over dit gebied Door middel van Arbitrage wordt Nederland in zijn gelijk gesteld Effectieve controle over een gebied primeert op de koopakte Alaska: (p34) Was een deel van de Sovjet-Unie, maar behoort nu tot de VS Cessie bij verdrag Hong kong: (p34) Was een deel van het VK, maar behoort nu tot China 4

5 Cessie bij verdrag Knokke-Heist: (p34) Zandbank aan de kust van Knokke-Heist Acretie Maili vs. Burkina Faso - Frontier Dispute zaak: p(34) IGH - Uti Possidetis principe geldt overal: men moet de koloniale grenzen volgen Rechtszaak tussen Mali en Burkina Faso waarbij de grenzen werden betwist ICJ bevestigt dat het uti possidetis principe overal geldt, bij onafhankelijkheid moeten de koloniale grenzen gerespecteerd worden Arbiragecommisie van de EG-Conferentie over Joegoslavië (p36) Nieuwe onafhankelijke staten moeten de grenzen volgen van hun voormalige federale staat Federale Staten hebben recht op externe zelfbeschikking, unitaire staten niet Advies ICJ over Palestijnse muur: (p36) Heeft het Palestijnse volk recht op externe zelfbeschikking? JA! Het is een volk onder vreemde bezetting en intern recht op zelfbeschikking wordt niet gerespecteerd door Israël Geldt het recht op zelfverdediging ook als niet tegen een Staat?! Neen, dus niet voor Palestina Het Hof besloot geen voorlopige maatregelen te nemen omdat de Veiligheidsraad dit al had gedaan Kosovo: (p36) Feitelijk protectoraat van VN tot 2012 Heeft Kosovo recht op zelfbeschikking? JA ICJ: geen inbreuk op het internationaal recht want het is een deel van een federale staat Quebec: (p36) Franstalig gedeelte van Canada Recht op interne zelfbeschikking wordt gerespecteerd, maar er is geen sprake van onafhankelijkheid Tibet: (p36) Intern recht op zelfbeschikking niet gerespecteerd Federale structuur (Montévideo? ) Politiek probleem: China als economische sterke bezetmacht Antartica-Verdragensysteem Antarcticaverdrag 58 + CCAMLR-Verdrag + Protocol bij Antartica verdrag betreffende milieubescherming (= enkel voor vreedzaam gebruik en exploiratie, verbod op exploitatie van natuurlijke RD) Cuba vs. Chili - I Congreso del Partido: (p39) House Of Lords - Stage two test: indien handeling ook door burger: juri gestoni Voor de rechtbank van House of Lords, nu geen rechtbank meer 2 Cubaanse schepen met lading suiker zijn op weg naar Chili, op dat moment vindt daar een staatsgreep plaats, en de Cubaanse overheid beslist om de schepen terug te roepen, eigenaars van het suiker zijn ontevreden en nemen een ander overheidsschip I Congreso del Partido over ter compensatie Cuba zegt dat dit niet kan omwille van de staatsimmuniteit Toepassing two stage test: de vraag stelt zich of de daden ook door een individu konden worden gesteld: JA, dus geen staatimmuniteit Contextuele benadering voor onderscheid jure imperii en jure gestionis Arbeidscontract: (p40) Militaire basis op Canada Geen staatsimmuniteit voor arbeidscontract Wel staatsimmuniteit voor arbeidscontract op militaire basis Duitsland vs. Italië: (p40) IGH - Staatsimmuniteit geldt ook voor internationaal recht Italiaan start procedure tegen Duitsland voor de Italiaanse rechtbank wegens schade veroorzaakt door het naziregime ICJ: Italië wordt in de fout gesteld wegens schending van staatsimmuniteit zelfs bij schending van ius cogensregel door Duitsland Paus: (p41) Wil bezoek brengen aan VK Klacht voor de Britse rechtbank vanwege het negeren van het kindermisbruik Paus is geen staatshoofd aangezien Vaticaanstad geen staat is, dus hij geniet geen staatsimmuniteit, wel diplomatieke immuniteit 5

6 Bush: (p41) Voormalig staatshoofd van VS Vele klachten wegens (onwettige) invallen in Irak en Afghanistan en folteringen in Guantanamo Bay Echter immuniteit van Staatshoofd. Gaddafi: (p41) Staatshoofd van Libië Krantenartikel over het intrekken van de diplomatieke immuniteit door VK Ging enkel over wijziging wetgeving VK waarbij de vrije in- en uitgang van Gaddafi in VK werd ingetrokken Strauss- Kahn: (p41) Hoofd van het IMF van EU Geniet immuniteit, maar IMF kan deze intrekken VS is geen verdragspartij bij verdrag over de immuniteiten inzake personen, dus moet hier eventueel beroep worden gedaan op het internationaal gewoonterecht ICSID: (p47) Rebbelen zijn actief in Sri Lanka en vallen bedrijf aan Sri Lanka aansprakelijk op basis van verzuim: er waren onvoldoende maatregelen getroffen om het bedrijf te beschermen VS vs. Mexico - Youmans Claim: (p48) Ook al is het Staatsorgaan niet bevoegd, toch zijn ze aansprakelijk Er waren VS-onderdanen aanwezig in Mexico, Mexicaanse agenten kregen de opdracht deze te beschermen, maar deden mee met de opstandelingen om deze aan te vallen Mexico is aansprakelijk voor daden van zijn staatsorganen Bosnië/ Herzegovina vs. Servië/ Montenegro: (p49) Geen staatsaansprakelijkheid aangezien de Bosnische Serviërs niet compleet afhankelijk waren van de staat Servië Nicaragua zaak: (p49) Nicaragua vs. VS VS steunt rebellen in Nicaragua want het communisme ontwikkelt zich daar Steun VS aan rebbelen is niet genoeg voor staatsaansprakelijkheid, er moet directe controle en complete afhankelijkheid van de staat zijn (Controle- en onafhankelijkheidstest) Tadic zaak: (p50) Voor het Joegoslavië-tribunaal Tadic verantwoordelijk voor Bosnische Serviërs in Bosnië Servië aansprakelijk voor Tadic? Nee, aangezien geen directe controle en complete afhankelijkheid Mexcio vs. VS - Janes case: (p50) Amerikaanse vrouw wordt vermoord in Mexico, op zich geen aansprakelijkheid voor de staat Mexico, maar de niet-berechting van de daders leidt toch tot staatsaansprakelijkheid. Primaire aansprakelijkheid van de staat Iran vs. VS - Hostages zaak: (p50) Arbitragetribunaal - Niet bescherming van ambassade en niet berechting daders = S.A. Leider Iran was bondgenoot van VS, deze moet vluchten waardoor de Ayatollah aan de macht komen en deze wraak willen nemen op alle bondgenoten van de voormalige leider -> ambassade VS wordt aangevallen in Iran door studenten, deze gijzelen 14 maanden lang de werknemers. Iran wordt aansprakelijk gesteld voor het niet beschermen van de ambassade en de niet-berechting van de studenten, als tegenargument haalden ze nog aan dat de VS-ambassade enkel voor spionage diende, maar dit kon niet baten. België (vs. Rwanda): (p50) Blauwhelmen worden in Rwanda aangevallen, deze trekken zich volledig terug uit het land waardoor ze de genocide volledig ongecontroleerd laten gebeuren 50 jaar na gebeurtenis biedt België hun officiële verontschuldiging aan Guetemala vs. Liechtenstein - Nottebohm case: (p53) Duitser Nottebohm leeft in Guatemala in 39 en voelt WOII hangen, uit schrik voor vervolging in Guatemala reist hij naar zijn broer in Liechtenstein en vraagt daar de nationaliteit aan en verkrijgt deze ook waardoor hij de Duitse nationaliteit verliest Zijn goederen in Guatemala worden toch geconfisqueerd en Liechtenstein dient een klacht in tegen Guatemala Klacht ongegrond wegens het ontbreken van een genuine link tussen Nottebohm en Liechtenstein 6

7 Barcelona Transaction: (p53) België vs. Spanje Bedrijf geregistreerd in Canada, maar meeste aandeelhouders zijn Belgen Er ontstaat schade aan het bedrijf door Spaanse activiteiten waardoor België een klacht indient Klacht ongegrond aangezien enkel het land waar het bedrijf is geregistreerd, een klacht mag indienen VN vs. Palestina - Reparation for injuries zaak: (p57 en 95) Advies IGH VN-medewerker in Palestina wordt gedood, Israel bood te weinig bescherming en de daders werden niet gestraft Niet duidelijk of de VN een claim mocht indienen Heeft de organisatie recht om een claim in te dienen?! JA, dit is een impliciete bevoegdheid die voor het uitvoeren van de functies belangrijk is. Heeft de organisatie recht om een claim in te dienen voor de medewerker?! JA, de VN kan enkel functioneren bij optimale werking medewerkers De klacht van de VN mag niet worden ingediend bij het IGH, deze voorziet enkel in advies. De schadevergoeding moet voor een andere internationale rechtbank gevorderd worden Srebrenica: (p57) Claim tegen de VN is niet mogelijk voor een nationale Rechtbank Bij het uiteenvallen van Joegoslavië verklaard de VN Srebrenica als een veilige zone Bosnische Serviërs vermoorden 8000 mensen: een genocide in nabijheid van de Nederlandse Blauwhelmen Een klacht wordt ingediend bij de Nederlands rechtbank tegen zowel Nederland als de VN Rechtbank verklaard zichzelf onbevoegd Haïti: (p57) Er breekt een cholera-epidemie uit in Haïti door een fout bij de VN VN is immuun, zowel de organisatie als de medewerkers binnen de uitoefening van hun functie Rainbow Warrior zaak: (p72) Arbitragehof - Frankrijk vs. Nieuw-Zeeland Frankrijk voert onderzeese nucleaire onderzoeken uit voor de kust van Nieuw- Zeeland. Greenpeace boycot deze onderzoeken waardoor 2 Franse geheime agenten een bom plaatsen op het schip van Greenpeace, de Rainbow Warrior. Hierbij komt een activist om en wordt het schip compleet vernield. Nieuw-Zeeland sluit de 2 Franse geheime agenten op en er volgt bemiddeling door de secretaris-generaal van de VN => Frankrijk verontschuldigt zich en betaalt een boete, Nieuw-Zeeland levert de 2 agenten uit met de intentie dat deze in Frankrijk in de cel verder hun straf uitzitten Frankrijk laat de 2 agenten gewoon vrij waardoor het een procedure volgt voor het arbitragetribunaal Nabil Sayadi & Patricia Vinck: (p81) Ook wel het Al Qaida-koppel genoemd Belgen vragen aan dat hun namen van de lijst van terroristen van het VNsanctiecomité worden geschrapt Comité oordeeld dat dit een inderdaad een schending is van het BUPO-verdrag België kan de namen zelf niet schrappen, maar moet het sanctiecomité overtuigen Namen worden uiteindelijk geschrapt van lijst Lockerbie zaak: (p88- zie p29) Het Hof neemt geen voorlopige maatregelen aangezien de Veiligheidsraad in deze zaak concrete maatregelen had genomen ` Congo vs. Uganda: (p88) Het Hof neemt voorlopige maatregelen, bij gebrek aan maatregelen door de Veiligheidsraad, maar zaak stond wel op agenda Veiligheidsraad Advies Palestijnse muur: (p89- zie p36) Het Hof besloot dat het feit dat andere VN-organen een conflict behandelen, geen bezwaar vormt voor het Hof om in te gaan op de juridische aspecten van de zaak Rainbow Warrior zaak: (p90- zie p72) Niet-statelijke entiteiten zoals NGO Greenpeace, kunnen beroep doen op arbitrage Island of Palmas zaak: (p90- zie p33) Arbitrage-uitspraken kunnen soms een grote impact hebben op de ontwikkeling van internationaal recht 7

8 Bosnië/Herzegovina vs. Servië/Montenegro: (p91-92) 1993: Servië was op dat moment geen lid van de VN en vond op basis daarvan dat ze niet voor het Hof kon gedaagd worden, maar het Hof ging niet akkoord en Servië werd als partij beschouwd bij het Statuut door verdragen van kracht in het heden 2004: in de zaak Legality of Use of Force wil Servië een zaak aanspannen tegen o.a. België in navolging van de bombardementen op Servië door VN-landen. Hier weigert het Hof de toegang omdat ze geen lid is van de VN door verdragen van kracht in het verleden (1945) 2007: Bosnië spant zaak aan tegen Servië, die deze keer wel toegang krijgt tot het Hof op basis van alle verdragen die van kracht zijn Wisselende toegang voor Servië tot het Hof Germany vs. US - LaGrand zaak: (p92) IGH - Niet uitvoeren van voorlopige maatregelen is een schending van het int. recht Duitser pleegt een misdaad in VS en wordt daar veroordeeld met de doodstraf, Duitsland vraagt om voorlopige maatregelen, maar VS voert de doodstraf toch uit ICJ oordeelde dat de schending van voorlopige maatregelen door de VS op zich een schending is van het internationaal recht Pulp Mills zaak: (p93- zie p127) Het Hof is niet verplicht in te gaan op een verzoek tot voorlopige maatregelen België vs. Senegal: (p93) In België wordt op basis van de omstreden Genocidewet een klacht ingediend tegen Habré, het voormalig staatshoofd van Tsjaad, wegens schending van mensenrechten door een inwoner van Tsjaad België vaardigt een uitvoeringsbevel uit aan Senegal, maar deze weigert Habré uit te leveren omdat het een voormalig staatshoofd is en kan deze ook niet zelf berechten aangezien daar geen strafwet is die dit strafbaar stelt België stapt naar het ICJ en eist voorlopige maatregelen Voorlopige maatregelen worden niet toegekend aangezien Senegal belooft dat Habré Senegal niet zal verlaten Kellog-Briand Pact: (p96) Gebruik van geweld als zelfverdediging wordt een recht, maar het pact refereert niet naar het recht op zelfverdediging aangezien dit als vanzelfsprekend beschouwd werd VS vs. Canada - Caroline incident: (p98) Canada is een Britse kolonie, VS vond dit niet zo tof en leverde wapens aan de anti-britse rebbellen, dit gebeurde met het ship Caroline. De Britten vielen dit schip aan, staken het in brand en gooide het van de Nigeria Waterfalls. Ze beroepten zich op hun recht op zelfverdediging. Ze oordeelden echter dat dit er niet was, omdat het recht op zelfverdediging enkel kan ingeval van -onmiddelijk, -proportionaliteit, - geen andere optie. Tot op de dag van vandaag wordt dit als internationaal Gewoonterecht aanzien in het preventief recht op zelfbeschikking. Nicaragua zaak: (p99- zie p7) ICJ oordeelde dat het leveren van wapens door VS aan de contrarebellen in Nicaragua en de training van de contras, een onwettig gebruik van geweld inhouden ( gewapende aanval, dus geen recht op zelfverdediging) Advies Palestijnse muur: (p100- zie p36) Recht op zelfverdediging geldt enkel voor een aanval DOOR een andere staat Israel vs. Uganda - Entebbe Raid: (p102) Israëlisch vliegtuig wordt gekaapt en omgeleid naar Entebbe, een stad in Uganda waar om de zoveel tijd een gijzelaar werd omgebracht Israël gaat zijn eigen onderdanen redden aangezien Uganda geen stappen onderneemt om de gijzeling stop te zetten omdat ze de gijzelnemers steunen Wettelijk unilateraal gebruik van geweld om eigen onderdanen in het buitenland te beschermen Noorwegen vs. UK - Anglo-Norwegian fisheries case Discussie tussen Noorwegen en G-B over de afbakening van de maritieme gebieden van Noorwegen. Ze waren het weliswaar eens over de breedte van de territoriale wateren (4 mijl op dat moment) maar niet vanaf waar er moest worden gemeten. Belang: Toestemming van het ICJ dat Noorwegen de rechte basislijn mag hanteren voor de afbakening van zijn maritieme gebieden en niet de gebruikelijk laagwaterlijn. Noorwegen heeft namelijk hele diepe fjorden en een strikte toepassing van de laagwaterlijn zou tot onbillijke toestanden leiden MARPOL-Verdrag: (p113) Marine pollution: verontreiniging zee door scheepsvaart Opgesteld in 73 en bijkomend protocol in 78 Op basis van bijlagen met technische voorschriften 8

9 Multilateraal verdrag in het internationaal zeerecht SOLAS-Verdrag: (p113) Safety for life at sea Scheepsramp Titanic in 1902 waar niet genoeg reddingsboten aanwezig waren, wanden tussen ruimten niet hoog genoeg waren waardoor het water gewoon de ene ruimte na de andere overspoelde, reddingsboten niet volzet waren en de bemanning niet voldoende opgeleid was, gaf de aanleiding tot het opstellen van dit verdrag 1914 en een nieuwe versie in 1974 Multilateraal verdrag in het internationaal zeerecht Exxon Valdez: (p113) Olieramp waarbij 40 miljoen liter aan ruwe olie in de zee vrijkwam voor de kust van Canada Economische schade en dieren kwamen om VS eist dubbele wand voor olietankers in territoriale wateren (technische voorschrift) Deze technische vereiste werd nadien ook opgenomen in de internationale wetgeving Erika: (p113) Olieramp voor kust van VK Total aansprakelijk gesteld voor schade Herald of free enterprise: (p113) Veerboot die kapseisde net na vertrek in haven Zeebrugge 193 doden Costa Concordia: (p113) 2012 Cruiseschip vaart op rotsen en zinkt 30 slachtoffers Een van de oorzaken van de niet-geslaagde evacuatie was de slechte opleiding van de bemanning waarvan sommigen de taal niet eens machtig waren UNESCO Verdrag onderwatererfgoed: (p113) Verdrag in verband met scheepswrakken Verklaarde op 15 april 2012 de Titanic als beschermd erfgoed op volle zee, exact 100 jaar na de ramp Anglo-Norwegian Fisheries zaak: (p115) VK vs. Noorwegen VK verloor de zaak Rechte basislijn is toegestaan ingeval van diepe insnijdingen in de kustlijn Haven Zeebrugge: (p115) Knik in basislijn + groeiende zandbank waardoor de laagwater is opgeschoven Geen gevolgen voor Engeland Natuurlijke eilanden hebben eigen EEZ en territoriaal water mits genoeg afstand van het vasteland, artificiële constructies tellen niet mee VS vs. VK - Bering fur seal arbitrage: (p127) Overbejaging van de pelsrob, een zeehondensoort door VK VS vaardigt wetgeving uit om de pelsrob te beschermen op volle zee waardoor VK beperkt wordt VS heeft geen eigendomsrechten op volle zee, dus geen recht om wetten uit te vaardigen, maar er zijn wel maatregelen nodig tegen overexploitatie waardoor het gewoonterecht ontstaat van beperking op exploitatie natuurlijke rijkdommen VS vs. Canada - Trial smelter case: (p127) Verontreiniging door smelterij van minerale grondstoffen, bedrijf is gevestigd in Canada Schade aan de VS, ook nadien Geen enkele staat heeft het recht om grondgebied andere staat schade toe te brengen, principe ontstaat vervuiler betaalt en Canada betaalt een schadevergoeding aan VS Frankrijk vs. Spanje - Lac Lanoux zaak: (p127) Gebruik van natuurlijke rijkdommen: een gedeelde rivier Frankrijk voldoet aan zijn verplichtingen door te onderhandelen met Spanje, maar een voorafgaande toestemming van Spanje is niet vereist Hongarije vs. Slowakije - Danube Dam case: (p127) Bilateraal verdrag tussen beide staten om dammen en sluizen te bouwen Hongarije stelt vast dat het bouwen van dammen schadelijke effecten op het milieu heeft en schort het verdrag op en doet daarbij beroep op ecologische noodsituatie Tsjechië-Slowakije gaat niet akkoord en stapt naar ICJ 9

10 ICJ: volgt redenering van Hongarije niet aangezien er geen onmiddellijk gevaar is en stelt dat de oplossing binnen het verdrag moet gezocht worden Bluefin tuna zaak: (p127) Zaak wordt voor het ILOS ( International Tribunal for the Law Of the Sea) gebracht Overbevissing van de zuidelijke blauwvin tonijn Er bestaat een verdrag tussen Japan, Australië en Nieuw-Zeeland: ze gaan alles samen beslissen vanaf dat moment Japan vist verder onder het mom van wetenschappelijk onderzoek en roept het voorzorgsbeginsel ILOS: voorzorgbeginsel wordt toegepast en er wordt een stop gezet op de overbevissing Verbod handel zeehondenproducten: (p127) Verbod op import van zeehondenproducten in EU Canada legt een klacht neer bij het WTO tegen het verbod Uitspraak moet nog volgen Uruguay vs. Argentinië - Pulp mills case: (p93 en 127) Rivier vormt grens tussen beide landen Uruguay bouwt papiermolens langs oever rivier met mogelijke schade voor het milieu Zaak wordt voor het ICJ gebracht waarbij Argentinië voorlopige maatregelen (bouw stilleggen) eist, ICJ willigt deze eis niet in Uruguay eist op zijn beurt voorlopige maatregelen om het protest waarbij de brug tussen de 2 landen bezet wordt, te breken, ICJ willigt ook deze eis niet in ICJ: papierfabrieken mogen blijven, maar Uruguay wordt in fout gesteld wegens het niet onderhandelen met Argentinië over gedeelde rijkdommen, maar een schadevergoeding of ontmanteling werd als niet gepast beschouwd Beide landen zijn lid van het walvisverdrag waarbij de bevissing wordt gelimiteerd, met uitzondering van de vangst voor wetenschappelijk onderzoek Australië beschuldigt Japan van het oneigenlijk gebruik van wetenschappelijk onderzoek aangezien ze te veel walvissen vangen en het merendeel van het walvisvlees terechtkomt in de Japanse restaurants. Nog geen uitspraak Nicaragua vs. Costa Rica: (p127) Costa Rica bouwt een weg naast rivier die daar beide landen gedeeld wordt Nicaragua ondervindt schade en klaagt Costa Rica aan en stelt dat een staat geen schade mag berokkenen aan het grondgebied van een andere staat en eist schadevergoeding en herstel Nog geen uitspraak United States - Garnaal/zeeschilpad case De VS stelde een importbeperking in op tonijnen en dolfijnen, wegens het bedreigde karakter van de diersoorten. De gedupeerde landen protesteerden. Oordeel: het WTO meende dat een unilaterale importbeperking in strijd is met de WTO-verdragen, zelfs als dit zogezegd gebeurd met het oog op bescherming van het leefmilieu. Canada vs. EU - Seal products case De EU vaardigde een richtlijn uit met beperking op import van zeehondenproducten. Canada, een belangrijke producent, klaagde dit aan Ecuador vs. Columbia: (p127) Zaak over het gebruik van vliegtuigen die sproeistoffen (herbiciden) verspreiden door Columbia om drugsvelden tegen te gaan -> arial spray Schade aan natuurlijke rijkdommen en gezondheid van Ecuador en deze eist schadevergoeding Nog geen uitspraak Australië vs. Japan: (p127) 10