Chadasjot. Nieuwsblad van WIZO Nederland. In dit nummer: Jubileumreis oktober WIZO helpt minderheden Israël. De invloed van het Jiddisj

Transcriptie

1 Jaargang 21 NAJAAR 2009 Chadasjot Nieuwsblad van WIZO Nederland In dit nummer: Jubileumreis oktober 2010 WIZO helpt minderheden Israël De invloed van het Jiddisj Debby Kater over WIZO toen en nu Foto: Moshe Milner - The Government Press Office, Tel Aviv Chadasjot 1

2 COLOFON Chadasjot, nieuwsblad van WIZO Nederland, verschijnt twee keer per jaar onder verantwoordelijkheid van het Dagelijks Bestuur. Adres: A.J. Ernststraat 735a, 1082 LJ Amsterdam, (020) , internet: Bankrekening: of Redactie: Irene Lebram, Riemke Reijners. Aan dit nummer werkten mee: Margriet Bouscher, Mareline Frank, Debby Kater, Lyda Koster, Margaret Mogendorff, Joyce Numann, Ingrid Rockberger (Tel Aviv), Sophie Schrijver, Phita Stern, Jansje Stodel, Moritz Tof. Foto voorpagina: Moshe Milner, met dank aan The Government Press Office in Tel Aviv Foto s gemaakt / beschikbaar gesteld door: Géke Beek, Ernst Numann, Phita Stern, Irene Lebram, Riemke Reijners, Margriet Bouscher en verschillende WIZO afdelingen. Lay-out en DTP: Seashore Media, Katwijk ZH, Druk: Hega Den Haag. Inhoud Jubileumreis: oktober Debby Kater-Schipper: Werken voor WIZO is leerschool... 4/5 Maccabiade: ook WIZO deed mee... 6/7 ALV blijkt verrassend... 8 Géke Beek: vrijwilligers gedreven mensen... 9 CHICAGO-de-Musical Het Esjkol project / NVR en WIZO Gezichten en stemmen uit Israël: Sabine Cohn...12/13 Zorg WIZO ook voor minderheden Israël...16/17 KORT...18/19 Agenda en Afdelingsnieuws...20/21 Culturele Dag Schoonhoven De invloed van het Jiddisj in het Amsterdams Bargoens Advertenties...2, 14, 15, 17, 24, 25, 26, 27 Adverteerders: Apresa, Crescas, Hergo, Meijers, La Riva, Leons, Lieve Hemel, Seashore Media, Starco, Svemir, Vitaminstore. Advertentie WIZO (Women s International Zionist Organization) is een internationale organisatie van joodse vrouwelijke vrijwilligers in 52 landen. WIZO heeft sinds 1948 haar hoofdkantoor in Tel Aviv. WIZO is als NGO erkend door de VN en heeft een adviserende positie bij ECOSOC en Unicef. WIZO Nederland, in 1948 opgericht in Amsterdam, organiseert activiteiten ter bevordering van de joodse identiteit van haar leden en onderhoudt projecten voor het welzijn van de zwakkeren in Israël, ongeacht hun afkomst. Afdelingen: Amsterdam en omstreken, Brabant/Limburg, Friesland, Gelderland, Midden Nederland, Groningen, Den Haag, Rotterdam, Twente, Zeeland. WIZO Gesher is er voor Israelische vrouwen in Nederland. WIZO Nederland is aangesloten bij de ECWF (European Council of WIZO Federations) en de Nederlandse Vrouwen Raad (NVR). Hoofdbestuur WIZO Nederland: Joyce Numann-Durlacher (voorzitter), Margriet Bouscher-Snapper (vice-voorzitter, penningmeester), Debby Kater-Schipper (interne organisatie), Judith Jas-Waterman (communicatie). Het volgende nummer verschijnt voorjaar Zie deadline op Suggesties, bijdragen en foto s (in hoge resolutie) naar: redactie@wizo.nl. Doe gewoon! Seashore Media. Internet en communicatie voor elk budget. Websites, domeinregistratie, hosting, Google Adwords. Communicatie-advies, vormgeving, teksten en redactie voor bedrijven en instellingen. Sandtlaan 36-D17, 2223 GG Katwijk ZH Tel. (071) , fax (071) office@seashore.nl 2 Chadasjot

3 Van de Voorzitter In 2010 bestaat WIZO 90 jaar. Rode draad door het a.s. jubileumjaar is onze jarenlange ervaring met onderwijs en integratie. Volgend jaar organiseren we weer een Jubileumreis naar Israël (24 t/m 28 oktober). Mijn advies: ga mee om met eigen ogen te zien en te ervaren wat we er met elkaar tot stand brengen. En kom naar de feestelijke afsluiting van het jubileumjaar op zondag 28 november in Amsterdam. Het belooft een bijzondere en informatieve dag te worden. In dit najaarsnummer staan interviews met (bestuurs)leden en andere betrokkenen, verslagen van WIZO bijeenkomsten en artikelen over onze projecten in Israël, over de Nederlandse Vrouwen Raad en de European Council of WIZO Federations. Een 17-jarige amateurvoetballer en zijn moeder vertellen over hun ervaringen tijdens Maccabiade 2009 en een jonge Neerlandica leert ons iets over de invloed van het Jiddisj in het Amsterdams Bargoens. In Israël bezuinigt de nieuwe regering op grote schaal op onderwijs en sociale zaken. Dat heeft, met de zwakkere dollar en de wereldwijde economische crisis, grote gevolgen voor de begroting van Wereld WIZO. Toch slaagt WIZO er in om nieuwe initiatieven te ontwikkelen zoals het third trimester programma: Zo n 7000 jongeren die dreigen hun eindexamen niet te halen, krijgen intensieve bijscholing in de zomermaanden zodat ze met vertrouwen toch examen kunnen doen. En wat zou het mooi zijn als de internationale pers in plaats van vrijwel uitsluitend te berichten over de conflicten in de regio, eens aandacht zou besteden aan de professionaliteit en het succes van de WIZO projecten in Israël. Te beginnen bij de uitstekende onderwijsprogramma s in kinderdagverblijven, jeugddorpen, scholen, naschoolse opvang, en de vele cursussen. Alle reden om hier in Nederland te proberen die programma s beter onder de aandacht brengen, ook van de media. WIZO Nederland begint het jaar 2010 met nieuw elan. De winkel in Amsterdam gaat na een grote verbouwingsuitverkoop tot 21 december, tijdelijk dicht voor de noodzakelijke renovatie. De webwinkel blijft geopend, met beperkt aanbod. Ook certificaten kunnen in die periode worden besteld via Het aangrenzende kantoor en de vergaderruimte worden ook verbouwd. WIZO Nederland blijft per telefoon en gewoon bereikbaar. In februari wordt de winkel feestelijk heropend. Suzanne Eliahou krijgt de life membership speld. Dat wordt een open dag, waar de bezoekers ook kennis kunnen maken met Sherel Corper-Weinschenk (39), de nieuwe office manager van WIZO Nederland. Onder andere in het interview met Géke Beek is te lezen hoe wij de afgelopen jaren steeds professioneler zijn gaan werken. WIZO gaat met haar tijd mee en dus is uitbreiding van de professionele ondersteuning hard nodig. Ondanks de inspanningen van de vier hardwerkende DB-leden blijft er nu te veel werk liggen. Daardoor lopen wij het risico inkomsten te missen. Onze office manager is sinds half november drie dagen per week aan het werk voor WIZO. Op 26 mei jl., de dag van de Algemene Ledenvergadering, is de proefperiode ingegaan voor de nieuwe bestuursstructuur. Zoals bekend is het Hoofdbestuur nu Dagelijks Bestuur (DB) geworden, onderdeel van het nieuwe Algemeen Bestuur (AB) dat bestaat uit afgevaardigden van alle afdelingen, de winkel, de Chadasjot redactie en de Stichting Cultuur. Tot nu toe bevalt de nieuwe werkwijze uitstekend! 2010 belooft een interessant jaar te worden. Met de vernieuwingen hopen wij beter zichtbaar te worden in Nederland, en zo nieuwe leden en donateurs aan te trekken. Maar vooral willen wij onze leden en donateurs blijven informeren, zodat altijd duidelijk is wat wij doen met de ons toevertrouwde financiële bijdragen voor een betere samenleving in Israël. Joyce Numann-Durlacher, voorzitter WIZO Nederland Chadasjot 3

4 Interview Je helpt niet alleen Israël vooruit, maar ook jezelf...! DB lid Debby Kater-Schipper over haar jarenlange werk voor WIZO Werken voor WIZO geeft voldoening; bovendien is het een leerschool die bijdraagt aan je persoonlijke ontwikkeling. De chadasjotredactie praat met ervaringsdeskundige Debby Kater-Schipper (61), in haar gezellige huis in Amstelveen. Het gesprek begint, met een knipoog naar de Surinaamse tv-presentator Jörgen Raymann, met de vraag: Wie is je vader, wie is je moeder? Debby vertelt hoe haar vader Herman Schipper op tweejarige leeftijd samen met zijn oudere broertje en zusjes vanuit het Poolse dorp Sieniawa naar Wenen vlucht. De kinderen zijn wees en we schrijven het jaar Vanuit Wenen komen ze uiteindelijk terecht in een joods kindertehuis in Nederland, waarna elk kind afzonderlijk wordt ondergebracht in een pleeggezin. Herman wordt geadopteerd door het kinderloze echtpaar Grootkerk. Broers en zussen houden contact. Herman is de enige die de oorlog in Nederland ondergedoken overleeft. Het lukt de andere drie kinderen om tijdig naar Suriname en Engeland te vluchten. Herman en zus Bertha komen in het juweliersvak terecht. Kort na de oorlog leert Herman Janny Canes kennen. Zij was met haar ouders in de oorlog naar New York gevlucht en had daar op het Nederland se consulaat gewerkt. Ook haar vader is diamantair. Om het verdriet van een op het laatst afgeblazen huwelijk in de VS te boven te komen, reist Janny naar Nederland. Daar ontmoet zij Herman Schipper en besluit haar leven met hem te delen. Er worden twee dochters geboren: Debby (1947) en Carry (1950). Het gezin woont boven hun juwelierszaak aan de Heiligeweg in Amsterdam. Dat lijkt leuk, zo midden in het centrum, maar Debby vond dat behoorlijk benauwend. Door de noodzakelijke beveiliging van de winkel mocht ze nooit zonder toestemming de deur uit... Debby gaat naar de lagere school aan het Frederiksplein en naar het Amsterdams Lyceum. Ze tennist bij Maccabi en heeft dansles bij de joodse dansschool van Albert van Lingen. Het gezin is bewust joods, maar niet orthodox. In het laatste schooljaar leert ze de negen jaar oudere Loek Kater kennen, student medicijnen in Utrecht. Bijzonder detail is dat de moeder van Loek en de vader van Debby uit hetzelfde Poolse dorp komen. Debby en Loek krijgen een weekendrelatie terwijl Debby een opleiding tot doktersassistente volgt en in de juwelierszaak van haar vader werkt. Op 25 juni 1967 trouwen Loek en Debby in de Obrechtsjoel. Hun woonplaats wordt Amsterdam. Loek wordt internist en immunoloog en later hoogleraar in Utrecht en internationaal bekend wetenschapper. Na de geboorte van Sonja (1969) en Arnon (1972) is het gezin Kater compleet. De joodse feestdagen worden gevierd en de kinderen gaan naar Rosj Pina. Geleidelijk wordt het gezinsleven orthodoxer. Sonja komt in aanraking met B ne Akiwa en voelt zich aangetrokken tot een orthodox joodse levensstijl. Dat geldt ook voor Arnon. Dat is een heel proces geweest, zegt Debby, waarbij de kinderen de richting hebben aangegeven. Hoe kwam je bij WIZO? De kinderen werden groter en ik kreeg meer tijd. Door vriendinnen kwam ik halverwege de jaren 70 in contact met WIZO AVIV, dat onder andere huiskamerbijeenkomsten met lezingen organiseerde. Na een paar jaar kwam ik namens AVIV in het bestuur van WIZO Amsterdam en ging meehelpen met de organisatie van de bazaar. In de jaren 80 ging WIZO voor mij echt leven. Vier jaar lang was ik hoofd bazaar. Dat was een hele klus, waarvan ik veel heb geleerd. Ik herinner me nog goed dat we in het jaar dat de bazaar in Israël is heel belangrijk voor mij. Ik voel me mede verantwoordelijk. het Okura Hotel plaatsvond een opbrengst hadden van honderdduizend gulden. Een magisch getal! De saamhorigheid was geweldig en ook de mannen waren opvallend betrokken. Ik zie Loek nog samen met Lou Polak centen zitten tellen! In 1990 ben ik gestopt met het WIZO bestuur. Sonja ging trouwen en ik wilde een betaalde baan. De RAI begon met een Telemarketing Service en ik was betrokken bij de opzet. Mijn WIZO ervaring 4 Chadasjot

5 Interview Debby Kater met haar kleinkinderen. kwam mij toen goed van pas. Door de ziekte van Loek heb ik vier jaar later mijn baan opgezegd. Maar het begon toch weer te kriebelen en ik wilde meer dan op de kleinkinderen passen. Toen ik met Bettina Sanders z.l. op een Culturele Dag van WIZO was, vroeg Helen Lion z.l. me om opnieuw het bestuur van WIZO Amsterdam te komen versterken. Helen was toen voorzitter. Ik zei ja, notuleerde de vergaderingen en nam de organisatie van de evene menten op me. Zo huurden we een keer Theater Carré af voor een show met Jos Brink. Heel spannend. Toenmalig WIZO voorzitter Annelies Cohn haalde me naar het WIZO Hoofdbestuur, waar notuleren en faciliteitenbeheer tot mijn taken behoorden. Nu, na het overlijden van Loek z.l., blijf ik mijn taken vervullen in het dagelijks bestuur van WIZO. Na het van kracht worden van het beleidsplan (2009) is er niet langer een hoofdbestuur, maar is de structuur van WIZO gewijzigd zodat we nu een algemeen bestuur hebben met een dagelijks bestuur. Wat betekent Israël voor je? Israël is heel belangrijk voor mij. Ik voel me mede verantwoordelijk. Het is van essentieel belang dat er ook joden buiten Israël wonen, die steun geven van buitenaf. Die steun maakt Israël sterker; daarvan ben ik overtuigd. Ik kom er graag, dat geeft me een gevoel van thuis komen zonder dat ik er hoef te wonen. Ik bewonder de wijze waarop het land zich heeft ontwikkeld en ik wil bijdragen aan de welvaart van land en inwoners. Is WIZO veranderd in vergelijking met een paar decennia geleden? De organisatie is veel professioneler en meer maatgevend geworden. Vroeger stond het bijeenbrengen van financiële middelen voorop. Dat is nog steeds heel belangrijk, maar er wordt nu bovendien beter naar WIZO geluisterd. Jodendom en Israël worden mede door WIZO op de kaart gezet. WIZO is ook het visitekaartje voor de goede naam van Israel. Door lid te zijn van WIZO steun je Israël zonder een politiek standpunt in te nemen. Hoe denken Sonja en je kleindochter Avigal (15) over WIZO? Sonja is WIZO lid, maar kan door haar werk niet actief deelnemen. Wel rijdt ze elk jaar voor de bloemenactie, mede om haar kinderen te laten zien dat je je ook voor anderen moet inzetten. Avigal heeft zeker interesse en helpt mij soms, samen met haar vriendinnetjes, met het verzendklaar maken van mailings. Wat zou je meer willen doen in WIZO verband of daarbuiten? Ik zou wel met een vast groepje WIZO vrouwen een museumclub willen oprichten. Ik verveel me nooit. Ik kook graag, ga naar het theater en naar concerten. Met drie van mijn vijf kleinkinderen heb ik de Avondvierdaagse gelopen. De jongste twee zijn daarvoor nog veel te klein. Chadasjot 5

6 Verslag Maccabiade 2009: ook WIZO deed mee Een goed gesprek aan de keukentafel. Met Joeri Hupkes (17), deelnemer aan de 18e Maccabiade afgelopen zomer in Israël. Met Phita Stern, moeder van Joeri en actief als WIZO vrouw in het Gooi. En met Moritz Tof, lid van het organisatie-comité dat in 1977 leiding gaf aan de Nederlandse équipe, getrouwd met Irene Lebram, redacteur van de Chadasjot. Vierde gesprekspartner is Sophie Schrijver-Altmann, voor de 2e keer lid van het organisatiecomité en voor de 5e (!) maal belangrijke schakel in het medisch team dat afgelopen zomer de Nederlandse sporters begeleidde in Israël, en last but not least WIZO vrouw uit Den Haag. Joeri: Na het pre-camp in Natanya waar we een week konden acclimatiseren en trainen, kwamen wij terecht in Gan Vanof, een jeugddorp bij Petach Tikva. In Gan Vanof zat niet alleen het Nederlandse jeugdvoetbalteam. Alle Nederlandse deelnemers onder de 18 waren er gehuisvest, zoals turners en zwemmers. Mijn ouders waren mee als supporters van ons Nederlands jeugdvoetbalteam, èn om na afloop nog een week door Israël te reizen. Toevallig zag mijn moeder Joeri Hupkes. De familie Hupkes op de Maccabiade. dat Gan Vanof een WIZO jeugddorp is. Als ze ons dat niet had verteld was dat niemand opgevallen. Phita: Jeugddorp Gan Vanof bleek een WIZO project te zijn, gesteund door Zwitserland. Het bord aan de ingang was de enige verwijzing naar WIZO. Eerlijk gezegd heb ik daar toen niet zo bij stil gestaan, maar dat was een mooie gelegenheid geweest voor WIZO om zich te profileren in een jong en internationaal gezelschap. Behalve Joeri wist dus niemand van de groep dat ze eigenlijk bij WIZO te gast waren. Sophie: Israël heeft de indeling gemaakt welke landen van welke WIZO jeugddorpen gebruik zouden maken. Voor de geselecteerde dorpen was het heel aantrekkelijk want ze kregen geld om de locatie geschikt te maken voor de sporters. Zo werden de kamers geschilderd, het sanitair opgeknapt, kwamen er betere bedden en werden er computers neergezet. Bovendien lag op elk bed als welkomstcadeau een pakketje toiletspullen voor de jonge gasten. Maccabia-deelnemers blij en voor de WIZO jeugddorpen een blijvende forse verbetering. Moritz Tof was in 1977 al een keer bij de Maccabiade: niet als deelnemer, maar als lid van het organisatiecomité dat de Nederlandse afvaardiging voorbereidde en begeleidde. Harry Nihom was toen chef d équipe. Het belangrijkste verschil met nu is denk ik, dat er toen nog geen sprake was van Oost Europese deelnemers Ik weet nog dat Frans Derks en Maurice de Hond er dat jaar bij waren Sophie Schrijver. 6 Chadasjot

7 Verslag als voetbal scheidsrechters, en Mart Smeets en Henk Terlingen als jonge verslaggevers van de NOS. Phita Stern en Erica Terpstra tijdens de Maccabiade V: Joeri, zou je, na je tweede bezoek binnen een jaar, in Israël willen studeren? Nee, zeker niet. Ik heb genoten van die tijd en het was een leuke groep. We hebben intussen een leuke reünie gehad en we hebben nog steeds contact met elkaar via Hyves. Nee, in Israël studeren is niets voor mij: veel te rommelig, ik hou van orde Phita: Dat Erica Terpstra was gekomen was leuk, ook voor de ouders, en natuurlijk dat premier Benjamin Netanyahu en president Shimon Peres er tijdens de Openingsceremonie bij waren. Jammer alleen dat hun toespraken in het Ivriet waren, terwijl ze vloeiend Engels spreken. Er waren verrassend veel Nederlandse ouders meegekomen. Erica Terpstra kwam van de eretribune naar beneden toen de Nederlandse ploeg het stadion binnen kwam lopen. En tijdens diverse wedstrijden stond ze de Nederlandse sporters aan aan te vuren en maakte met al die ouders een praatje: van wie bent u de ouders? Sophie: Ik kende Erica en heb haar gevraagd of ze niet een aantal dagen mee wilde namens het Nederlands Olympisch Comité. Dat geeft toch cachet. Bovendien is ze zo enthousiast. Ik had toen een extra aanleiding om Israël-correspondent Conny Mus te vragen aandacht te besteden aan de Nederlandse afvaardiging naar de Maccabiade. Dat resulteerde in een item voor Editie NL op RTL4. Ook het NIW heeft aandacht besteed aan deze Maccabiade. V: Sophie wat zou jij hebben gedaan om WIZO onder de aandacht te brengen? Dat had het beste geregeld kunnen worden vanuit Nederland. Ik zou denk ik geprobeerd hebben om iets in te plannen, bijvoorbeeld bij het ontbijt of tijdens een maaltijd - als iedereen toch bij elkaar zit, of tijdens het pre-camp. Je hebt met jonge mensen te maken, en een nogal vol programma. We hadden al van alles georganiseerd buiten de wedstrijden, variërend van een bezoek aan het Palmach Museum in Tel Aviv, tot een inleiding door een journalist van Ha aretz over de situatie in het Midden Oosten. Hij gaf gelukkig een redelijk objectief en kritisch beeld. Dat vond ik wel belangrijk. En voor de promotie van WIZO had je bijvoorbeeld de reguliere bewoners van het jeugddorp kunnen laten vertellen over hun ervaringen binnen en buiten het dorp. Jongeren onder elkaar, dat werkt. En maak de volgende keer een mooie flyer met de doelstellingen van WIZO, en geef alle deelnemers om te beginnen een WIZO sleutelhanger of een ander aandenken. Naschrift Chadasjotredactie: Enige navraag leert dat behalve de jonge Nederlanders, verschillende landen in WIZO projecten waren ondergebracht. In sommige gevallen kregen ze een WIZO delegatie op bezoek, die kwam vertellen over de belangrijke rol van WIZO binnen de Israëlische samenleving. Laten wij, Nederlandse WIZO vrouwen overal waar het kan de (goede) naam van WIZO over het voetlicht brengen. Internationale sportgebeurtenissen als de Maccabiade maken indruk op de deelnemers. Als de sporters dan in een WIZO jeugddorp terecht komten, moet er optimaal gebruik worden gemaakt van zo n uitgelezen kans om aandacht te vragen voor WIZO. Doe je dat niet, dan is dat een gemiste kans. Voor veel jonge sporters is de Maccabiade hun eerste kennismaking met Israël. En wie Israël zegt, zegt WIZO en zo kun je proberen ervoor te zorgen dat ze thuis vertellen over het werk van WIZO. Ruim atleten uit meer dan 60 landen namen deel aan de 18e Maccabiade, de Joodse Olympische Spelen. Het is één van de grootste internationale sportevenementen, onder auspiciën van het IOC, die altijd worden georganiseerd 1 jaar na de gewone Olympische Spelen. Tijdens de Maccabiade komen joodse atleten vanuit de hele wereld bijeen om sportief te strijden in meer dan 30 Olympische sporten, en enkele niet-olympische sporten als golf en bridge. De Maccabiah Games zijn de belangrijkste activiteit van Maccabi World Union met als doelstellingen de verbondenheid van de deelnemers met de staat Israel te versterken en de onderlinge band tussen de internationale joodse gemeenschappen te intensiveren. De Nederlandse deelname was niet mogelijk geweest zonder onze man in Israël Ido Heijmans en onze sponsoren. Het pre-camp is gesponsord door de Stichting Levi Lassen. Chadasjot 7

8 WIZO Weer jubileumreis in oktober 2010! Uit de algemene ledenvergadering 2009 De ledenvergadering op 26 mei In Amsterdam kende een paar aardige verrassingen. Oud-voorzitter Annelies Cohn-Erwteman werd erevoorzitter van WIZO Nederland, een onderscheiding voor haar grote verdiensten voor de federatie. Annelies had geen idee.. zoveel was duidelijk. Goed dus dat haar man, beide dochters, en kleindochter er bij konden zijn. mann, in het kader van het (door de vergadering goedgekeurde) Beleidsplan WIZO in een hogere versnelling, nu officieel de nieuwe bestuursstructuur voor een proefperiode van maximaal twee jaar. In plaats van het vroegere Hoofdbestuur is er nu een Dagelijks Bestuur. Dit nieuwe DB vormt samen met afgevaardigden van alle WIZO afdelingen het AB (Algemeen Bestuur). Het DB bestaat uit: Joyce Numann-Durlacher, voorzitter, Margriet Bouscher-Snapper, vicevoorzitter/penningmeester, Debby Kater-Schipper, secretaris, en Judith Jas-Waterman, communicatie. In het AB zijn ook de winkel, de Stichting Cultuur en de Chadasjot vertegenwoordigd.*) Sella Sanders (l) en Sharon Overweg of Representatives (MOR), bezocht ze een aantal WIZO projecten. Margaret Mogendorff presenteerde namens de Stichting Cultuur haar beleidsplan. De erevoorzitter met dochter Judith. De andere verrassing was de aanstekelijke en wetenswaardige inleiding na de lunch door Mareline Frank over het aandeel van het Jiddisj in het Amsterdams-Bargoens. De lezing is gebaseerd op haar doctoraalscriptie over dit onderwerp, waarmee ze een half jaar eerder drs. Nederlands was geworden aan de Universiteit van Amsterdam. Net als in haar dagelijks (beroeps)leven stond hier de geboren docente (zie ook op blz. 23 in deze Chadasjot de samenvatting die ze schreef op verzoek van de redactie). Uit de zaal kwamen enthousiaste reacties tijdens de bespreking van de verschillende woorden en uitdrukkingen. Niet als verrassing, wel als wapenfeit presenteerde voorzitter Joyce Nu- WIZO AVIV Andere agendapunten betroffen onder meer de vaststelling van en complimenten voor het uitstekend vormgegeven jaarverslag 2008, en de goedkeuring van de begroting 2009/2010. Woorden van dank zijn er voor Irene Lebram die haar hoofdbestuursjaren heeft afgesloten (zie interview vorige Chadasjot) en nu op andere fronten actief blijft, zoals redactie en advertentie acquisitie voor de Chadasjot. Ook woorden van waardering voor Loes van den Bergh-Weijl die afscheid nam van het HB. Zij was de motor achter de organisatie van de Jubileumdag 2008, en blijft beschikbaar voor hand- en spandiensten. AVIV-voorzitter Sharon Overweg (zie ook het vorige nummer) vertelde over haar motieven om actief te worden voor WIZO en over de wedergeboorte van WIZO AVIV in Nederland. Bovendien was er aandacht voor de deelname van Judith Jas aan het internationale seminar Lapid begin dit jaar. Samen met onder anderen de (Nederlandse) deelnemers aan de World WIZO Meeting De volgende AV is op dinsdag 25 mei in de Dierense sjoel. De volgende culturele dag is op zondag 7 maart 2010 in Utrecht met als thema: De vrouw als hoeksteen van de samenleving. N.B.! Van zondag 24 t/m donderdag 28 oktober 2010 jubileumreis naar Israël. *) De AB leden zijn: Stans Barzelay (namens bestuur Amsterdam), Channa Kuker (WIZO Gesher), Betty Oppenheimer (Brabant- Limburg en Zeeland), Iet Schabbing-Visser (Friesland), Onnie de Graaf-Bonte (Gelderland), Irene Berg-Baruch (Twente), Ahoevah van Praag-Gomperts (Midden Nederland), Ilana Ifrah-Schloss (Den Haag-Rotterdam), Irene Lebram (Chadasjot), Elly Herzberger-Lissaur (winkel), Margaret Mogendorff-Overweg (Stichting Cultuur), Sharon Overweg-Slap (AVIV). Jansje Stodel is AB/DB lid belast met externe contacten. 8 Chadasjot

9 Interview Ik ben ook een beetje WIZO vrouw geworden Géke Beek, professioneel assistent van WIZO Nederland Werken met vrijwilligersorganisaties betekent vaak werken aan de keukentafel, ook s avonds en in het weekend. Vrijwilligers zijn per definitie gedreven mensen, net als mensen die voor zichzelf werken. Het geeft mij extra voldoening te kunnen bijdragen aan hun idealen. Daarom heb ik bewust voor dit werk gekozen. Géke Beek (Elspeet, 1960) werkt als kleine zelfstandige vooral voor besturen van joodse verenigingen en stichtingen in de regio Amsterdam. Haar bedrijf verleent allerhande secretariaatsdiensten aan bedrijven en particulieren. Na mijn eerste baan, acht jaar directiesecretaresse bij een grote bank, werd ik medisch secretaresse in het AMC. Ik merkte dat ik me aangetrokken voelde tot de maatschappelijke kant van dit werk. Na een periode in dienst van verschillende uit zend bureaus besloot ik voor mezelf te beginnen. Maar eerst volgde ik de cursus Hoe begin ik een éénmanszaak? Met een mailing aan een aantal organisaties bood ik mijn diensten aan. De eerste die mij inhuurde was de burgemeester van Ouder Amstel, Cees de Groot. Hij was ook voorzitter van de Stichting David Henriques de Castro Fonds voor de restauratie van de Portugees-Israëlietische begraafplaats Beth Haim in Ouderkerk aan de Amstel. Helen Lion Zo kwam ik voor het eerst in contact met de joodse wereld. Later maakte ik kennis met voorzitter Jacques Coronel van de Portugees-Israëlietische Gemeente (PIG). Via de PIG kwam ik terecht bij verschillende joodse organisaties. En zo hoorde WIZO Géke Beek. voorzitter Helen Lion (z.l.) over mij. Dat was denk ik in Helen belde me om te vragen of ik een keer een vergadering van het hoofdbestuur wilde notuleren. Dat was thuis bij Debby Kater, ook nu lid van het Dagelijks Bestuur. Later vroeg Helen of ik op afroep zou kunnen bijspringen tijdens andere vergaderingen. Nadat Helen in 2006 door haar ziekte het voorzitterschap moest neerleggen ging ik aan het werk met Joyce Numann, haar opvolgster. Ik ben nu één ochtend per week op kantoor. De rest van het werk kan ik online doen, zoals het bijhouden van de website. Ook de afdelingsbestuurders heb ik inmiddels leren kennen, bij het opzetten van extranet en het notuleren van de besturenvergaderingen. Geleidelijk aan ben ik meer voor WIZO gaan doen. Dit jaar was ik voor het eerst betrokken bij de bloemenactie. Je merkt dan dat elke afdeling zo haar eigen werkwijze, gewoontes en problemen heeft. Het valt me op dat WIZO de laatste tijd enorm geprofessionaliseerd is met een nieuw beleidsplan en de daaruit voortvloeiende nieuwe bestuursstructuur. Die professionalisering zou je wat mij betreft nog verder kunnen uitbouwen door het hanteren van striktere procedures. Maar doordat je werkt met een groep vrijwilligers die dit werk al zo lang en met grote inzet doet, moet je rekening houden met bestaande gewoontes en werkwijzen. Dat is soms een dilemma! Géke Beek woont in Ouderkerk aan de Amstel met man en zoons van 21 (student Informatica) en 18 (5 VWO). Behalve voor joodse organisaties,werkt ze voor onder andere de Stichting Overleg Lichamelijk Gehandicapten (OLGA) en Stichting Beschermers Amstelland. Ze helpt mee aan de organisatie van de jaarlijkse Amstellanddag, waarop agrarische bedrijven hun deuren openen voor het grote publiek. Een zondag in juni die duizenden be- lees verder op pagina 10 Chadasjot 9

10 Interview vervolg van pagina 9 zoekers trekt. Géke: Als het druk is, zoals bij het verzenden van grote mailings, helpt mijn hele gezin mee. Bovendien kunnen mijn man met zijn ICT-achtergrond, en mijn oudste zoon eventuele technische problemen oplossen. Reuze handig! Wat zou je WIZO voor de komende tijd willen meegeven? Laat iedereen enthousiast blijven, zeker nu ook WIZO lijdt onder de geldcrisis. Op termijn kunnen we denken aan een cultuuromslag met misschien scholing van vrijwilligers. Algemeen probleem is natuurlijk dat steeds minder vrouwen tijd hebben voor WIZO; veel vrouwen hebben tegenwoordig een baan. Maar misschien kunnen vrouwen die getroffen zijn door de recessie, zich juist nu inzetten voor WIZO. Zo blijven ze in de running en leveren een bijdrage aan de samenleving. WIZO vrouw Ik ben ook een beetje WIZO vrouw geworden en ik weet nu zeker dat ik naar Israël wil, met mijn man. Al sinds mijn 10e jaar hoor ik over Israel, omdat mijn moeders beste vriendin er woont en werkt als gids. Ik wil er graag WIZO projecten bezoeken. Misschien ga ik wel mee met de volgende jubileumreis.! Naschrift Joyce Numann: Géke Beek heeft een substantiële bijdrage geleverd aan de professionalisering van WIZO Nederland. Dankzij haar werd duidelijk dat de organisatie een offi ce manager nodig heeft. Sherel Corper-Weinschenk gaat vanaf medio november deze functie vervullen. In de volgende Chadasjot een kennismaking. 10 Chadasjot

11 WIZO nieuws WIZO en de jeugd in het Esjkol district Veel tieners hebben het moeilijk in het aan Egypte en de Gazastrook grenzende Esjkol district, ver van uitgaanscentra, ontspanning en cultuur. Ze voelen zich onveilig en lijden aan angst en stress. De afgelopen drie jaar werden honderden kassam raketten afgevuurd op het gebied, en probeerden terroristen het Esjkol district binnen te dringen terwijl de boeren op het land herhaaldelijk worden beschoten. WIZO Nederland onderhoudt een aantal scholingsprojecten voor jongeren, die bovendien voor afleiding zorgen. Voorheen werden alle trainingen en naschoolse activiteiten op één plek gegeven: een oude school in Mivtahim. Uit veiligheidsoverwegingen vinden die voorlopig plaats op verschillende locaties in het district - voor jonge studenten en jeugdleiders van 20 jaar en ouder. De leiderschapcursus is bestemd voor studenten die al ervaring hebben met leiding geven, in een plaatselijke jeugdorganisatie en aan kinderen tussen 9 en 12 jaar. Die jongens en meisjes wordt geleerd om te gaan met spanningen als gevolg van hun onveilige omgeving. Ze leren hoe je met kinderen en ouders moet communiceren en wat je moet doen in een noodsituatie. Voor jongeren zijn er lezingen en extra vakken buiten het lesrooster, zoals muzikale vorming en handvaardigheid. Een andere cursus is bestemd voor jeugdleiders boven de 20. Sommigen zijn vrijwillig een jaar lang beschikbaar voor de gemeenschap, voorafgaand aan de (verplichte) militaire dienst; voor anderen is het onderdeel van hun diensttijd. Ze krijgen een kadertraining om zelf leiding te kunnen geven, en om op hun beurt deze vaardigheden door te geven aan de jongeren en hen te begeleiden. De Esjkol Youth Rescue Unit is een groep jongeren die kan helpen in crisissituaties. Ze krijgen EHBO training, en leren klimmen en klauteren. De districtsraad organiseert uitstapjes voor jongeren om even weg te zijn uit de geplaagde regio, met dagtochten, picknicks en theaterbezoek. Andere voorbeelden zijn een recent Pesachkamp in het Lahav bos voor 120 kinderen uit de lagere klassen, onder leiding van 30 oudere kinderen, en een dagtocht naar het strand van Nitzanim waar 150 kinderen konden genieten van een dagje aan zee, en van zangavonden in Kibboets Urim waar ze buiten bereik van de kassamraketten ongestoord met elkaar konden zingen. Uw talent gaat niet met pensioen WIZO Nederland is al 30 jaar lid van de Nederlandse Vrouwen Raad (NVR), koepelorganisatie van en voor vrouwenorganisaties. De NVR telt 46 aangesloten organisaties, waarmee de achterban een geschatte 1 miljoen vrouwen telt. Lien Heijmans (oud WIZO en ECWF-bestuurslid) was er 20 jaar lang onze Nederlands joodse en zionistische vertegenwoordiger. Sinds november is Jansje Stodel haar plaatsvervanger, met de intentie haar functie binnenkort over te nemen. Onze actieve betrokkenheid blijft gewenst, zeker nu de Nederlandse tak van Women s International League for Peace and Freedom (WILPF) de Palestijnse kant kiest. De NVR-achterban bestaat uit beroepsmatig, politiek en maatschappelijk georganiseerde vrouwen, huisvrouwen, plattelandsvrouwen, ondernemers en vrouwenorganisaties met een levensbeschouwelijke achtergrond. De diversiteit van de lidorganisaties maakt de NVR tot een brede maatschappelijke koepel en de gezamenlijke inzet voor de belangen van vrouwen maakt de NVR tot kweekvijver voor maatschappelijke initiatieven en samenwerkingsverbanden tot platform voor kritische evaluatie en tot bron van vernieuwingen. Al die organisaties vinden elkaar in het streven naar emancipatie en gelijke rechten, gelijke behandeling en mogelijkheden voor mannen en vrouwen, beschreven als gendermainstreaming. De NVR en haar lidorganisaties zijn nationaal en internationaal actief op het gebied van duurzame ontwikkeling, maatschappelijke participatie en vrouwenrechten. Op de website staat informatie over de projecten die door de NVR worden geïnitieerd. Bijvoorbeeld Uw talent gaat NIET met pensioen. In dit project stimuleren NVR en ANBO (Algemene Nederlandse Ouderenbond) vrouwen om ook na hun pensioen hun talenten te gebruiken voor vrijwilligerswerk, bestuursfuncties, functies in het kader van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, deelname aan sociale netwerken en cursussen, en/of actief zijn in verenigingen, politiek, kerk, buurthuis, en andere maatschappelijke organisaties. Voor vrouwen tot 65 jaar gaat het ook om arbeidsparticipatie. Chadasjot 11

12 Interview Eens zul je een huis hebben in Israël Gezichten en stemmen uit Israël: Sabine Cohn-Piltz De pasgetrouwde Sabine zag er eerst wel tegenop om in België te blijven wonen. Maar Thomas Cohn beloofde zijn jonge vrouw: Eens zul je een huis hebben in Israël. Dat was in Hij hield woord, al moest Sabine bijna 35 jaar wachten op wat haar tweede aliya werd: Na Thomas pensionering vestigden de Cohns zich, inmiddels vanuit Den Haag, in 2004 definitief in Tel Aviv. Radio Judaïca Haar eerste stappen als vrijwilliger zette Sabine in Brussel, als jonge moeder op de joodse school van haar zoon. Om vervolgens in 1980 een van de oprichters van Radio Judaïca te worden. Zeven jaar lang was ze programmaleider van deze eerste joodse zender in Europa. Een van de mooiste avonturen van mijn leven blikt ze terug. We zijn begonnen als illegale zender, net als Radio Veronica destijds in Nederland. Later werd de zender legaal terwijl pas na Sabines vertrek echt het besef doordrong, ook bij de Belgische overheid, van de noodzaak van een zender voor de joodse gemeen schap. Het was ook dè manier om de positie van Israël uit te leggen en even wichtiger informatie te brengen dan de internationale pers doet. Inmiddels was ze ook lid van WIZO België. Door de over plaatsing van haar man kwam Sabine in 1987 met haar gezin naar Nederland. De verhuizing naar Den Haag was een kleine cultuurshock, glimlacht ze, al vond ik er later aansluiting bij WIZO; chawerot zijn je zusters, waar je ook woont. In het begin was het moeilijk, ook voor onze zoon die kort na zijn barmitswe de overstap moest maken van een Franstalige Sabine Cohn joodse naar een Nederlandse en later een internationale school. Aliya Literatuurwetenschapper en WIZOvrouw Sabine Cohn werd in 1946 in Brussel geboren als Sabine Piltz. Haar ouders Malka en Max Piltz waren Oost Europese migranten die in de jaren 30 naar Brussel waren gevlucht. Ze maakten deel uit van een grote stroom joodse vluchtelingen waarvan er velen doorreisden naar de VS en Zuid Amerika. Ze overleefden de oorlog in de onderduik. In 1950 gingen Malka en Max, grote zionisten van het eerste uur, met hun 3-jarig dochtertje op aliya. Een jaar eerder hadden de drie oudere zusters van Sabine de reis naar het beloofde land al gemaakt. Veel herinnert Sabine zich niet van haar eerste jaren in Brussel. Wel staat de aankomst in de haven van Haifa nog op haar netvlies. De familie Piltz reisde direct door naar kibboets Nitzanim, niet ver van Ash- 12 Chadasjot

13 Interview kelon, waar ze een korte periode bleven. Ik ben grootgebracht met drie talen vertelt Sabine. Thuis spraken we Frans, van mijn ouders leerde ik Jiddisj en op school was de voertaal Ivriet. Na haar eindexamen in Ramat Gan en twee jaar militaire dienst, besloot ze om wijsbegeerte en Frans te gaan studeren aan de universiteit van Tel Aviv. Na anderhalf jaar bracht een uitwisselingsprogramma haar terug naar Brussel, om verder te studeren aan de Université Libre de Bruxelles. Al in de eerste maanden van het studiejaar in haar geboorte stad kwam ze in een joods cultureel centrum Thomas Cohn tegen, net als zij Franstalig. Sabine: Wist je dat 95% van de Belgische joden Franstalig is? Sabine en Thomas werden verliefd, trouwden en bleven in Brussel wonen, waar in 1974 zoon Danny werd geboren. De Franstalige zender Radio Judaica is 24 uur, 7 dagen per week te beluisteren onder meer via de website (ook handig om je Frans op te halen ). Het programma wordt afgewisseld met korte uitzendingen in het Jiddisj, Engels, Judeo-Español en Ivriet. WIZO Den Haag Eind jaren 80 werd Sabine lid van WIZO Nederland. En ze ging weer studeren, nu aan de Universiteit in Leiden. Ze studeerde af in de Algemene Literatuurwetenschap. Intussen gaf ze als vrijwilliger jarenlang lessen Ivriet aan WIZO vrouwen, en -mannen. Het verdiende geld ging naar WIZO Den Haag. Toenmalig voorzitter en naamgenoot Annelies Cohn vroeg haar in 1996 om de ECWF (European Council of WIZO Federations) te vertegen woordigen bij de Raad van Europa. Daar waren ze meestal jurist of journalist zegt Sabine. Het was voor het eerst dat WIZO bij de Raad werd geaccrediteerd. Dat betekende dat Sabine regelmatig naar Straatsburg moest en opnieuw pionieren net als destijds bij Radio Judaica. In Straatsburg hadden ze nog nooit van WIZO gehoord. Zelfs joodse organisaties begrepen niet wat WIZO te zoeken had bij de Raad van Europa. Het bleek dus hard nodig om WIZO te accrediteren als Europese vrouwen orga nisatie die de belangen van vrouwen en kinderen behartigt. Daarom is WIZO ook een filosofie. Het bleek een veeleisende taak die ze na vier jaar heen en weer reizen naar Straatsburg en even zovele rapportages, besloot neer te legen. Wel bleef ze zelfstandig lid van de ECWF. Ook op andere fronten was ze actief: Ze werd vice-voorzitter van de vereniging van de Nederlandse vrienden van de Ben Goerion Universiteit in Beer Sheva en ging een paar keer per jaar naar Israël, niet alleen voor familiebezoek. Bovendien publiceerde ze met Prof. Mieneke Schipper in 1995 het boek De rib uit zijn lijf, Joodse spreekwoorden en zegswijzen over vrouwen. Bezoek aan WIZO projecten Toen Sabine en Thomas tenslotte op aliya gingen, nam Sabine zich voor nog een halve dag per week vrijwilligerswerk te blijven doen en verder alleen leuke dingen. Haar zoektocht bracht haar onder het motto on ne cherche pas midi a quatorze heures (vrij vertaald: zoek niet het onmogelijke of maak het niet te ingewikkeld ) al snel terug bij WIZO Tel Aviv. Maar daar hadden ze iets anders voor haar in gedachten: als je meer tijd hebt, kun je misschien de Frans talige afdeling nieuw leven inblazen. Er waren bij WIZO in Tel Aviv, Jeruzalem, Netanya en Ashdod al verenigingen van onder meer Spaanstaligen en Engelstaligen. De immigratie vanuit Frankrijk is de laatste jaren toegenomen, parallel aan het antisemitis me, legt Sabine uit. De leuke dingen zijn er ook: De leden spelen bridge en scrabble, organiseren lezingen en hebben een leesclub: Alle Franstalige WIZO leden in Europa en Israël krijgen een lijst met boeken die ze kunnen lezen en er een recensie van maken om de WIZO literaire prijs vervolgens uit te reiken in Parijs. Sabine organiseert talloze culturele excursies door heel Israël met altijd een bezoek aan een WIZO project, zoals afgelopen april aan het daycare center in Ashdod, of S derot, uit solidariteit met de mensen die bestookt worden met raketten. En natuurlijk doet de groep ook mee aan fondsenwervende activiteiten: bijvoorbeeld de voorstelling Fiddler on the Roof die WIZO Israël heeft georganiseerd, of ons aandeel in de activiteiten bij het 100-jarig bestaan van Tel Aviv. Het contact met Nederland is gebleven. Thomas en Sabine hebben een woning in Den Haag, zoon Danny woont daar ook en Sabine is buitenlid van WIZO Nederland. En, de situatie nu is precies andersom: ik heb nog een halve dag over voor mezelf. Kom zondag 7 februari naar de feestelijke heropening van de WIZO winkel en maak kennis met de nieuwe office manager. Adres: A.J. Ernststraat 735A, 1082 LJ Amsterdam (zie ook de achterpagina). Chadasjot 13

14 WIZO WIZO helpt, help WIZO Vooraankondiging WIZO bestaat 90 jaar in 2010 Ga mee op jubileumreis en zie wat WIZO in Israël presteert. Een reis om nooit te vergeten! WIZO Nederland A.J. Ernststraat 735A 1082 LJ Amsterdam tel.: ING: Heen: zondag 24 oktober 2010 Terug: donderdag 28 oktober 2010 WIZO voor een betere Israëlische samenleving. Léons Register Makelaars in Assurantiën M.N. Léons bv de boelelaan 1065 postbus ah amsterdam T +31 (0) F +31 (0)

15 Vitaminstore is al 10 jaar specialist in gezondheid en uiterlijke verzorging. Bij ons vindt u de gezondste voedingssupplementen en de zuiverste cosmetica. Vitaminstore verkoopt een grote selectie A-merken en een kwalitatief hoogwaardig Private Label. U ontvangt een gratis Dr.Hauschka rozencrème mini t.w.v tegen inlevering van deze advertentie bij Vitaminstore. Vitaminstore vindt u in: Alkmaar (Achterstraat), Amersfoort (St. Jorisstraat), Amstelveen (Stadshart), Amsterdam (Haarlemmerstraat & Shoperade) Gouda (Hoogstraat), Haarlem (Anegang), Heemstede (Binnenweg), Heerlen ( t Loon), Leidschendam (Leidsenhage), Leusden (Komenij), Pijnacker (Raadhuisplein), Roermond (Brugstraat), Rotterdam (Meent & Alexandrium), Utrecht (Lijnmarkt), Vlaardingen (Liesveld) en Weert (Muntpassage). Kijk voor meer informatie en verkoop op:

16 WIZO activiteiten WIZO helpt niet-joodse minderheden in Israël In Israël is WIZO ook verantwoordelijk voor een waaier aan activiteiten voor niet-joodse minderheidsgroeperingen. Denk daarbij aan begeleide spelcentra, jeugd-clubs en vrouwencentra met een cursusprogramma en culturele activiteiten. WIZO komt hiermee tegemoet aan de vraag van de vrouwen zelf. Ook veel joodse vrouwen uit alle delen van Israël die binnen andere WIZO projecten worden geholpen, nemen hieraan deel. Hoe Basam Heikal de kansvan-zijn-leven kreeg in WIZO Beit Hakerem Basam Heikal is een Arabisch-Israëlische tiener. Zijn verhaal is één van de vele success-stories van minderheden die opgenomen worden door WIZO projecten in Israël. Als gevolg van interne conflicten en aanpassingsproblemen moest Basam zijn Arabische school in Abu Gosh verlaten. Hij werd aangenomen op de WIZO Beit Hakerem school in Jeruzalem, gesponsord door WIZO Engeland. Op zijn nieuwe school bleken een taalbarrière en grote hiaten in zijn kennis een belemmering te zijn, terwijl de nieuwe omgeving en zijn religieuze achtergrond voor extra aanpassingsproblemen zorgden. Hij had nog een lange weg te gaan om te wennen aan zijn nieuwe school en aan zijn medeleerlingen. Maar aan het einde van het schooljaar lukte het Basam toch om te slagen voor zijn examen, en was hij gediplomeerd dameskapper. Hij bleek dus over goede kwaliteiten en de juiste motivatie te beschikken om te worden aangenomen èn te slagen. Ook was hij tolerant tegenover zijn nieuwe omgeving en blij met de liefde, warmte en steun van de schoolleiding. Het eindresultaat: een diploma en de aantekening met lof geslaagd. Daarna vroegen Basam en zijn ouders of hij nog een tweede jaar de lessen mocht volgen, hoewel de school slechts éénjarige programma s kent. Dankzij de goede ervaringen met Basam heeft de school dit speciale verzoek ingewilligd, en nu volgt hij het managementprogramma. Wederzijds begrip voor culturele patronen en tradities... Het stimuleren van onderlinge contacten gebaseerd op wederzijds respect, hulp en begrip tussen buren onderling, is een belangrijk uitgangspunt voor het personeel van de WIZO kinderdagverblijven met joodse en Arabische kinderen. De staf bestaande uit leidinggevenden, maatschappelijk werkers en ondersteuning, krijgt een intensieve training. Bij de trainingen is er speciale aandacht voor wat kenmerkend is voor elk van deze minderheden, met begrip voor de verschillende culturele patronen en tradities. De Arabische ouders en hun kinderen nemen deel aan alle activiteiten en feesten die door het kinderdagverblijf worden georganiseerd. Tegelijkertijd is er alle aandacht voor de viering en begrip van niet-joodse feestdagen. Docenten in de joods Arabische kinderdagverblijven die ook Arabisch spreken zorgen voor soepele communicatie tussen de twee groepen. Moslims, Christenen en Joden musiceren samen... Rehania, een zogenoemd Circassisch dorp in Noord Galilea met een moslimbevolking die oorspronkelijk uit de Kaukasus komt, heeft een WIZO Jeugdclub met een actieve volksdansgroep van jarigen. De groep vertegenwoordigt het dorp bij evenementen waar traditionele Circassische dansen worden gedanst. Naast culturele waarden zijn ook sociale aspecten belangrijk, en uitwisseling van ideeën tussen jongeren onderling. Ook de Arabisch-Israëlische bevolking uit het dorp doet mee aan de activiteiten van de jeugdclub. In de joods-arabische stad Ma aloth-tarshiha studeren joden en Arabieren, met de nieuwe immigranten en in het land geboren Israëli s samen aan de plaatselijke muziekschool. Het aantal studenten bestaat voor 40% uit moslims en christelijke Arabieren en voor 60% uit joden. In de schoolorkesten spelen joden en Arabieren samen een veelzijdig muzikaal repertoire. Joodse en Arabische jongeren musiceerden met elkaar tijdens een herdenkings-ceremonie na de aanslag op het World Trade Center. In de zomer van 2009 is er een begin gemaakt met een nieuw Debka dansprogramma (Debka verwijst naar de bedoeinen - red.). WIZO traint Arabische, Druzische en Bedoeïenenvrouwen Door het volgen van cursussen op de WIZO School voor politiek leiderschap en in andere politieke leiderschapstrainingscentra, worden groepen Bedoeïenenvrouwen tussen 21 en 60 jaar getraind voor wat hier politiek leiderschap heet. De cursus omvat lezingen en workshops over uiteenlopende onderwerpen als politiek, vrouwenrechten, leiderschapsvaardigheden en maatschappelijke vraagstukken. In Manshiya Zebda, een Bedoeïenendorpje in de Jezre el vallei worden seminaria gehouden over vrouwenrechten en zelfrespect, familiezaken en communicatie. Ook Druzische vrouwen nemen deel aan de activiteiten van de school en van het centrum voor politiek leiderschap. De WIZO afdeling in Dahliat El Carmel verzorgt het hele jaar door lezingen en seminaria over allerlei 16 Chadasjot

17 WIZO activiteiten Ik weet best wat mijn kleurrijke verzameling waard is! WIZO Haifa hebben de vrouwen geadopteerd van de Zuid Libanese soldaten en officieren die na de terugtrekking uit Libanon in Israël zijn aangekomen. Zij organiseren voor hen wekelijkse bijeenkomsten in het kader van de WIZO afdeling van Dahliat El Carmel. Dit is het eerste deel van de door Margaret Mogendorff vertaalde Brochure Minorities die afgelopen voorjaar is gepubliceerd door het Wereld WIZO Fundraising Department. Deel 2 verschijnt in de volgende Chadasjot. onderwerpen. Eens per jaar organiseert de plaatselijke afdeling de Druzische Vrouwen Week voor vrouwen uit de omringende dorpen. Ook kinderen kunnen meedoen aan educatieve spelletjes. En elk jaar is er een zomerkamp. Ook de Kafer Rama afdeling organiseert vergelijkbare activiteiten. Vanuit deze afdeling kan ook worden deelgenomen aan de eerder genoemde Druzische Vrouwen Week. Ook WIZO Haifa werkt voor vrouwen Arabische vrouwen nemen deel aan trainingprogramma s van het Centrum voor Politiek Leidershap in Haifa. In dit centrum wordt een cursus zakelijk ondernemer georganiseerd voor 15 Arabische vrouwen uit Wadi Nissnass. Deze cursus, in samenwerking met de Stad Haifa en de Organisatie ter Bevordering van de Economie, stelt vrouwen in staat om kleine bedrijfjes op te zetten die ze vanuit huis kunnen beheren. De WIZO Club voor Arabische Vrouwen in Haifa organiseert wekelijks allerlei activiteiten. De vrouwen komen er bij elkaar voor lezingen, workshops en andere educatieve activiteiten. Een aantal leden van deze club zijn vrijwilligers geworden binnen de gemeenschap en zijn verantwoordelijk voor het herkennen en helpen van families met problemen. Ook is er een cursus zelfverdediging, de feestdagen worden samen gevierd en er worden activiteiten georganiseerd voor de kinderen van de Arabische vrouwen. De vrijwilligers van Maar heeft u dat ook zwart op wit? U heeft in de loop der jaren een aardige collectie kunst en antiek opgebouwd. Dat is mooi, maar het wordt nog mooier als u de waarde ervan heeft laten vastleggen door een erkend taxateur. Voor de verzekering heeft u namelijk een officiële taxatie nodig. Daarmee weet u niet alleen exact wat u in huis hebt, maar heeft uw inboedelverzekering de juiste dekking. Daar wordt uw kleurrijke collectie alleen maar interessanter van. Taxaties van kunst, antiek, kostbaarheden en inboedel Chadasjot 17

18 Kort : viering WIZO 90 jaar reserveer de data! Israël is een smeltkroes van culturen. WIZO brengt Israël naar Nederland. WIZO heeft 90 jaar ervaring met integratie en opvoeding, thema s van het jubileumjaar. We vieren deze mijlpaal op: de culturele dag op zondag 7 maart in Utrecht met als thema De vrouw als hoeksteen van de samenleving. Locatie: Gebouw Stichting Merkaz aan de Magdelenastraat in hartje Utrecht. tijdens de jubileumreis naar Israël (24-28 oktober 2010). de feestelijke en informatieve afsluiting op zondag 28 november in Amsterdam. Nadere informatie volgt. WIZO winkelen 6 december extra koopzondag Amsterdam van uur voor Chanoeka. De winkel in Enschede is elke zondag open van uur. Tot 21 december is er een grote uitverkoop in de winkel in Amsterdam wegens verbouwing winkel en kantoor aan de A.J. Ernststraat 735a. Kortingen tot 50%, tel. (020) De winkel is van 21 december tot begin februari gesloten. Nader bericht over de feestelijke heropening volgt. Een beperkt assortiment is tijdens de sluiting te bestellen via de webwinkel op Tip: Bestel de nieuwe WIZO cadeaubon ook via de website. Tip-2: verstuur de nieuwe WIZO mazzaltovkaart ( 7,50) voor steun aan WIZO projecten in Israel. Koninklijk onderscheiden Josephine Zilverberg (WIZO Twente) heeft een koninklijk lintje ontvangen. In Memoriam Bettina Sanders-Wolf, (door Debby Kater-Schipper) Op 13 augustus overleed na een lang en oneerlijk ziekteproces een gewaardeerd WIZO lid, ooit de bedenkster van de bekende bloemenactie. Dat ging zo: op een dag stapte ze naar een bloemist, vertelde over WIZO, en kreeg prompt tien bossen bloemen mee. Nu is de bloemenactie een grote en bekende actie binnen WIZO. Bettina heeft zich jarenlang ingezet voor allerlei WIZO activiteiten. Kenmerkend voor haar passie voor de WIZO was dat ze ondanks haar ziekte de kracht vond om in mei bij de Algemene Ledenvergadering te zijn. Bettina blijft in onze herinnering als een echte WIZO vrouw, immer begaan met de zwakkeren in onze samenleving. Haar man Joop, kinderen en kleinkinderen wensen wij veel sterkte toe bij het verwerken van dit grote verlies. Moge haar aandenken velen tot zegen zijn en moge haar ziel opgenomen worden in de bundel van het eeuwige leven. Eva Numann-Katzenstein, (door Joyce Numann-Durlacher) Op 23 juni overleed Eva Numann, z.l., bestuurder in hart en nieren. Meer dan een halve eeuw heeft ze tal van functies bekleed in besturen van nationaal en internationaal opererende vrijwilligers-organisaties. Na haar huwelijk in 1949 werd zij lid van WIZO Twente. Ze was er één van de steunpilaren, hoofd van de jaarlijks terugkerende boekenstand en tot op hoge leeftijd medewerkster in de winkel. WIZO heeft in haar een trouw en betrokken lid verloren. Haar nagedachtenis zij tot zegen. Eva Cohen Paraira-Sondervan (door Margriet Bouscher-Snapper) Op 26 februari 2009 overleed, 95 jaar oud Eva Cohen Paraira- Sondervan, z.l. Zolang ik tante Eva gekend heb, was ze actief voor WIZO. Ze was al actief toen de winkel nog gevestigd was aan het Sarphatipark, samen met Seraphien Boas- Prins. Jarenlang stond ze met haar man Maurits achter de tafel van de WIZO winkel tijdens de bazaar in Bussum. Toen bekend werd dat WIZO een winkel in Buitenveldert zou openen, bood ze als eerste haar diensten aan. Samen met Seraphien Boas heeft ze vele jaren de woensdag bemand. Haar liefde voor WIZO heeft ze overgebracht op haar dochter Renée Krant-Cohen Paraira en haar schoondochter Carry Cohen Paraira-Schipper. Haar nagedachtenis zij ons tot zegen. Rectificatie De fout in het interview met Channa Kuker (WIZO Gesher) in de vorige Chadasjot herstellen we graag. De juiste formulering luidt: Channa Kuker is op 21 jarige leeftijd direct na haar militaire dienst in Israël, naar Nederland gegaan. Vanaf haar 12e heeft ze in Israël loten verkocht voor haar moeder en tante die in het WIZO bestuur zaten van Ramat Gan. 18 Chadasjot

19 Kort Life membership Jetta Opdenberg, secretaris afdeling Den Haag, kreeg tijdens de huishoudelijke vergadering in mei de life membership speld uitgereik (zie foto). Zij was eerder bestuurslid in Utrecht en is nu al jaren de motor van de afdeling Den Haag. Ook Suzanne Eliahou kreeg bij haar afscheid als bestuurslid Afdeling Brabant tijdens de Pesachbijeenkomst Brabant de gouden speld uitgereikt. De 100-jarigen van WIZO Nederland WIZO wenst haar supersenioren van harte mazzeltof. De twee nieuwe 100 jarige chawerot zijn mevrouw Käthe Weishut-Meijer actief WIZO lid uit Den Haag en mevrouw M. Krakauer-Lerman, ook Afdeling Den Haag, die in juni 100 jaar werd. Wie volgt? Laat het ons weten! Joyce Numann-Durlacher en Margriet Bouscher-Snapper vertegenwoordigden Nederland. Op de agenda van de vergadering stond de verkiezing van een nieuw bestuur van de ECWF. Er werd gekozen voor een nieuwe constructie: een Executive Steering Committee, bestaande uit 5 leden uit Engeland, Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk. Vertegenwoordigers van WIZO en ECWF rapporteerden over hun werkzaamheden het afgelopen jaar: Rama Enav, WIZO vertegenwoordiger bij de VN in Genève gaf achtergrondinformatie over Durban II: Hoewel men zich zeer gesteund voelde door de boycot door 10 landen, heeft deze terugtrekking wel het democratisch proces verstoord. Hava Bugajer, voorzitter WIZO Oostenrijk, presenteerde in een rapport haar activiteiten als gedelegeerde van WIZO bij NGO commissies van de UN in Wenen. Duitsland en Oostenrijk lobbyen actief tegen handelsbetrekkingen van hun land met Iran. Vicky Hollander uit België rapporteerde over haar afvaardiging voor WIZO bij de Europese Vrouwen Lobby; Monique Bouaziz rapporteerde over haar werk als afgevaardigde van de ECWF bij de Council of Europe; Celia Michonik, voorzitter Afdeling Public Affairs Wereld WIZO, NGO en United Nations was niet aanwezig in Rome, maar had haar verslagen op papier gezet. Gastspreker Fiamma Nierenstein vertelde hoe zij als joodse vrouw, parlementslid en journaliste in Italië, opkomt voor de rechten van het joodse volk en Israël. De ECWF is geaccrediteerd bij de Raad van Europa en de Europese Vrouwen Lobby en strijdt tegen antisemitisme, antizionisme en voor de rechten van de vrouw in Europese landen. Sommige federaties (Duitsland en Oostenrijk) hebben een bestuurslid benoemd, belast met actief bestrijden van antisemitisme en antizionisme, en het geven van voorlichting over Israël. N.B. Alle verslagen zijn op te vragen via info@wizol.nl Joyce Numann-Durlacher Dank aan onze adverteerders! WIZO dankt haar adverteerders! In dit nummer staan zes bladzijden met mooie advertenties. Graag vestigen wij de aandacht van onze lezers op deze fraai vormgegeven informatie over uiteenlopende producten. Mevrouw Weishut met dochter ECWF vergadering in Rome Op 7 juni 2009 kwamen voorzitters en bestuurders van de Europese federaties in Rome bijeen om gemeenschappelijke WIZO zaken te bespreken. Zij waren ook bij de vergadering van afgevaardigden van federaties en leden van de ECWF op 8 juni. Wereld WIZO president Helena Glaser was voor de gelegenheid overgekomen uit Israël. Chadasjot 19

20 Agenda Agenda 2009 za 12 /zo 13 december: Festival Jiddische Muziek en WIZO markt Enschede. 12e editie Festival Jiddische Muziek in de Synagoge van Enschede. WIZO Twente heeft met het Comité Festival Jiddische Muziek een programma samengesteld met onder anderen zangeres Shura Lipovsky, de Shetl Band Amsterdam, Frommerman (genoemd naar de oprichter Comedian Harmonists) en Schmuel Barzilai. De WIZO markt is zaterdag open van uur; zondag van uur. zondag 13 december, Chanoekaviering+nabespreking bazaar. Afdeling Midden Nederland. Informatie: zondag 13 december uur: Chanoeka-Inn Zelhem Gelderland bij Henriëtte Donen. Wij steken deze avond drie kaarsjes aan dus neem uw chanoekia mee met vier kaarsjes. Ook met latkes, soefganiot en lekkere nasj. Graag aanmelden voor 6 december gelderland@wizo.nl. zondag 13 december Chanoeka Inn bij Tina & Pinie Reisman. Info: friesland@wizo.nl dinsdag 15 december komt de Afdeling Zeerland weer bij elkaar: zeeland@wizo.nl dinsdag 15 december: Chanoeka bijeenkomst Eindhoven, uur bij Betty Oppenheimer. Breng een cadeautje mee van circa 5, voor de chanoekamand. Aanmelden: brabantlimburg@wizo.nl woensdag 16 december: Chanoeka tombola in de Sjoel NIG Rotterdam donderdag 17 december: Chanoekafeest WIZO Gesher in Amsterdam: gesher@wizo.nl 2010 zondag 7 februari: Bridgedrive Afdeling Twente zaterdag 13 februari: Chicago-de-Musical, Schouwburg Amstelveen. Met o.a. Thom Hoffman, Mariska van Kolck, Joke de Kruijf. Kaarten via Rita Bles, Afdeling Amsterdam. zondag 28 februari: Poeriemfeest Afdeling Friesland/Groningen in de Sjoel Groningen zondag 7 maart: Culturele dag WIZO. Thema: De vrouw als hoeksteen van de samenleving. Locatie: Gebouw Stichting Merkaz, Magdelenastraat in hartje Utrecht. zondag 14 maart, Pesachmarkt Midden Nederland ook in Utrecht (zie hierboven. zondag 21 maart, Pesachmarkt Den Haag. Informatie: denhaag@wizo.nl zondag 21 en woensdag 24 maart: Matze-markt in de synagoge in Enschede. zondag 28 maart, Pesachmarkt Groningen/Friesland, meer informatie: friesland@wizo.nl donderdag 1 april Pesachlunch Midden Nederland (onder voorbehoud) in de sjoel van Bussum. Drs. Mareline Frank houdt haar lezing over het aandeel van het Jiddisj in het Amsterdams-Bargoens zondag 18 april: Seminar fondsenwerving voor actieve WIZO leden in Amsterdam. zondag 9 mei huishoudelijke vergadering Friesland. dinsdag 25 mei, Algemene Ledenvergadering in de Sjoel in Dieren (Gld.). zondag 24 t/m donderdag 28 oktober: jubileumreis naar Israël. zondag 28 november Amsterdam, feestelijke & informatieve afsluiting jubileumjaar. november, Tel Aviv: AVIV-conferentie in het jubileumjaar. N.B. Kijk voor de actuele agenda steeds op Uit de afdelingen Gelderland Zaterdag(avond) 24 oktober en zondag 25 oktober vond voor de vijfde keer het Joods Cultureel Festival plaats, ditmaal georganiseerd door WIZO Gelderland en de Stichting Joods Apeldoorn. Het duurde even voordat de klanten kwamen, maar s middags werd het dringen in het café, voor de verkooptafels en de workshops. Er was veel hulp van de WIZO dames en zo liep het allemaal gesmeerd. Ondanks het iets kleinere aantal bezoekers kunnen we terug kijken op een goede verkoop. Het was gezellig en er werd goed genascht! 20 Chadasjot