U heeft van uw longarts gehoord dat u COPD heeft. COPD is een aandoening van uw longen en luchtwegen. deze map uw afspraakkaart
|
|
- Dirk Lambrechts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 U heeft van uw longarts gehoord dat u COPD heeft. COPD is een aandoening van uw longen en luchtwegen. Deze patiënten informatiemap is voor u! Neem hem mee naar al uw afspraken in het ziekenhuis en naar uw huisarts. In de map zit informatie over COPD en alles wat daarbij komt kijken. Het is ook een naslagwerk, zodat u en uw naasten alle informatie nog eens rustig kunnen doornemen. Het is belangrijk om actief betrokken te zijn bij uw behandeling. Daarom adviseren wij u de map aandachtig door te lezen. U kunt dan actief meedenken over beslissingen die gaan over uw behandeling. Het is belangrijk dat u deze map en uw afspraakkaart bij elk bezoek meeneemt. Hij kan dan worden aangevuld met nieuwe informatie zodat u alles netje bij elkaar heeft, afgestemd op uw persoonlijke situatie.
2 Contactgegevens Polikliniek Longgeneeskunde Tel: Dhr. Drs. D.P.J. Dezaire Dhr. drs. S.A. Gajadin Longverpleegkundigen Dhr. drs. S.K. Ramlal Tel: Mail: Wij houden uw contactpersoon op de hoogte van uw behandeling en herstel. Familie en vrienden verwijzen wij -in verband met uw privacy naar uw contactpersoon.
3 Inhoudsopgave Voorwoord Contactgegevens 1. COPD Informatie COPD Wat kan de longverpleegkundige doen? Informatiefolder en website longfonds Link naar COPD video 2. Onderzoek bij COPD Longfunctieonderzoek O Bronchoscopie O Fietsproef 3. Behandeling van COPD Bekijk het filmpje en lees het inhalatieprotocol van het medicament dat u voorgeschreven krijgt. O Antibiotica/Prednison O Ademhalingstechnieken O Fysiotherapie Uw persoonlijk zorgplan Folders aangegeven met O zitten niet standaard in uw mapje. Ze worden alleen verstrekt als de informatie voor u van toepassing is of als u er zélf naar vraagt.
4 4. Leefstijl omgaan met COPD Tips voor wassen en aankleden COPD en voeding COPD en bewegen O Stoppen met roken O Zuurstof thuis 5. Hoe gaat het met u? Meting met de CCQ-vragenlijst O Bijwerkingen CCQ-vragenlijst O Hyperventilatie vragenlijst 6. Contacten met de huisarts / eerste lijn 7. Longrevalidatie 8. Ruimte voor aantekeningen Folders aangegeven met O zitten niet standaard in uw mapje. Ze worden alleen verstrekt als de informatie voor u van toepassing is of als u er zélf naar vraagt.
5 1. Wat is COPD?
6 COPD (chronische bronchitis en longemfyseem) is een aandoening van uw longen en luchtwegen, die u hindert bij het ademhalen. De Engelse afkorting staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Diseases, dat wil zeggen: chronische obstructieve longaandoeningen. Bij COPD zijn de luchtwegen vernauwd door een ontsteking. Bij een ernstige vorm zijn de longen beschadigd. Chronische bronchitis komt alleen voor bij volwassenen. Wanneer kinderen bronchitis hebben, komt dat meestal door een virusinfectie. 1.1 COPD in fases Van de mensen met COPD heeft ongeveer tachtig procent licht of matig COPD, de overige twintig procent heeft ernstig of zeer ernstig COPD. In Nederland heeft twee procent van alle mensen COPD. De ziekte komt veel voor bij ouderen: zeventien procent van de mensen boven de tachtig jaar heeft COPD. In Nederland (en in de rest van de wereld) neemt het aantal mensen dat COPD heeft toe. COPD is een chronische ziekte en is niet te herstellen. U wordt dus niet beter. Een goede aanpak kan bijdragen aan een minder snelle achteruitgang van uw longen. Ook kunnen uw klachten verlicht worden. Het is wel belangrijk om uw klachten serieus te nemen. De behandeling door een arts is een deel van de aanpak. Daarnaast kunt u zelf veel doen. Een gezonde leefwijze, een positieve instelling, voldoende beweging, zorgvuldig medicijngebruik en in een aantal gevallen zuurstof, hebben een positieve invloed op het verloop van de ziekte.
7 1.2 Klachten bij COPD Mensen met beginnend COPD hoesten veel. Het begint vaak met een zogeheten rokershoestje. Daarbij wordt nogal eens slijm opgehoest. Sommigen hebben ook last van kortademigheid of een piepende ademhaling tijdens inspanning. In het begin treden de klachten van kortademigheid alleen op bij zware lichamelijke inspanning, zoals hardlopen, tegen de wind in fietsen of zwaar lichamelijk werk. Na verloop van tijd ontstaan ze geleidelijk ook bij bijvoorbeeld traplopen of stevig wandelen. Kortademigheid kan ook optreden bij activiteiten als wassen, aankleden, eten en soms zelfs in rust. Mensen met ernstig COPD worden vaker en heviger kortademig en vermoeid. Bij ernstig COPD moet het hart flink werken om het lichaam van zuurstof te voorzien. Soms wordt dat te zwaar voor het hart. Dan kan iemand vocht achter de longen krijgen en in de onderbenen. Dit leidt tot meer kortademigheid en s nachts vaker plassen. De klachten zijn niet altijd even erg: de meeste mensen hebben goede en slechte dagen. Daarnaast hebben veel mensen met COPD s nachts en s ochtends meer last dan de rest van de dag. Kortademigheid De longen bevatten miljoenen kleine longblaasjes. Wanneer u rustig zit, wordt maar een deel van deze blaasjes gebruikt. De overige blaasjes vormen een reserveteam voor het moment dat uw lichaam meer zuurstof nodig heeft, zoals bij lichamelijke inspanning.
8 Een chronische ontsteking beschadigt de kleinste buisjes van de luchtwegen en de longblaasjes. De wanden van de luchtwegen worden slapper, waardoor ze bij het uitademen gemakkelijk dichtvallen. Dit leidt tot kortademigheid. Het aantal longblaasjes neemt fors af. Er blijft steeds minder over van het reserveteam dat nodig is bij inspanning. Bij lichamelijke inspanning is extra zuurstof nodig en iemand met COPD krijgt dan te weinig zuurstof. Hierdoor gaat hij sneller ademen en wordt kortademig. Het hart moet dan extra hard werken om uw lichaam te laten functioneren.
9 1.3 Oorzaken van COPD De chronische ontsteking aan de luchtwegen, waarvan bij COPD sprake is, wordt meestal veroorzaakt door roken. De binnenkant van de luchtwegen is bekleed met slijmvlies dat slijm aanmaakt. Tabaksrook veroorzaakt een ontsteking waarbij het slijmvlies opzwelt en meer slijm aanmaakt. Ook kunnen de spiertjes in de luchtwegen zich samentrekken. Beide maken het ademhalen een stuk moeilijker. De ontsteking bij COPD maakt de luchtwegen ook meer prikkelbaar. Daardoor kan iemand snel kortademig worden van tabaksrook of koude lucht. Deze verhoogde prikkelbaarheid heet hyperreactiviteit. De luchtwegen worden dus nauwer door de ontsteking en in het ernstige geval raken de longen blijvend beschadigd. De ontsteking bij COPD is geen griep of longontsteking. Deze ontstaan door een infectie met een bacterie of een virus. Ook de klachten en de behandeling zijn anders dan bij COPD. Een infectie kan de ontsteking aan de luchtwegen wel verergeren. Doordat steeds meer mensen zijn gaan roken, neemt het aantal mensen met COPD sterk toe. Meer mannen dan vrouwen hebben COPD, maar omdat vrouwen de afgelopen jaren steeds meer zijn gaan roken, neemt nu ook het aantal vrouwen met COPD sterk toe.
10 Niet-allergische prikkels Bij mensen met COPD kunnen verschillende prikkels ervoor zorgen dat de spiertjes in de luchtwegen samentrekken. Hierdoor worden zij kortademig. Deze prikkels zijn te verdelen in allergische en niet-allergische prikkels. Van niet-allergische prikkels kan iedereen last hebben, bijvoorbeeld tabaksrook. Andere voorbeelden zijn: bak- en braadluchtjes stoffen als chloor en ammoniak weersomstandigheden, zoals mist, regen, vochtig weer, sterke temperatuurswisselingen of koude lucht verkoudheid en griep. Tabaksrook en andere niet-allergische prikkels kunnen de ontsteking verergeren. Tegen dergelijke prikkels kan het lichaam geen afweerstoffen maken. Allergische prikkels (bijvoorbeeld huisstofmijt, pollen, honden- en kattenharen) spelen over het algemeen geen rol bij COPD.
11 1.4 Gevoelens en emoties COPD gaat niet meer over. Het idee dat u nu moet leven met klachten en beperkingen en niet meer alles kunt doen wat u wilt, kan gevoelens van angst of boosheid oproepen. Angst Het gevoel niet genoeg lucht te krijgen kan zeer beangstigend zijn. Hierdoor durft u misschien nergens meer naartoe. U doet zichzelf daarmee tekort. Naar buiten gaan en dingen ondernemen zijn belangrijk. Angst mag u niet tegenhouden om te leven. Als u benauwd wordt, is het belangrijk om niet in paniek te raken. U gaat dan onbeheerst ademhalen en de angst en benauwdheid worden alleen maar erger. Wanneer u bang bent voor kortademigheid, kan het rust geven dat u weet wat u moet doen. Bespreek daarom met uw arts en uw eventuele partner wat u moet doen bij een aanval van benauwdheid. Neerslachtigheid COPD kan uw leven verstoren. Het maakt uw toekomst onzeker en kan ertoe leiden dat u uw werk moet opgeven. Soms kunt u hobby s en sporten niet meer uitoefenen. Hierdoor vallen ook sociale contacten weg. Het is daarom niet vreemd dat u soms neerslachtig bent. Erover praten kan voorkomen dat u er zelf niet meer uitkomt. Neem zelf het initiatief, want een ander weet niet hoe u zich voelt. Verlegenheid en schaamte Piepende ademhaling of hoesten, maar ook verandering van uw uiterlijk kunnen schaamtegevoelens oproepen. Mensen die zuurstof gebruiken, voelen zich verlegen met het
12 zuurstofslangetje in hun neus. Schaamte en verlegenheid hebben grote invloed op de manier waarop COPD beleeft en met anderen in contact treedt. Probeer deze schaamtegevoelens te doorbreken door dingen te doen die u leuk vindt. Soms is het gemakkelijker om samen met anderen iets te ondernemen. 1.5 Signalen van een luchtweginfectie Verkoudheid en griep (luchtweginfecties) kunnen de klachten van mensen met COPD behoorlijk verergeren. Griep geeft zelfs grote kans op complicaties, zoals longontsteking. Elke longontsteking is een aanslag op de longen; daarom is het belangrijk luchtweginfecties te voorkomen. Een jaarlijkse griepprik is daarom noodzakelijk voor mensen met COPD. Neem bij signalen van griep contact op met uw huisarts. Het lukt niet altijd om luchtweginfecties te voorkomen, maar luister naar signalen zoals: meer vermoeidheid meer kortademigheid temperatuursverhoging minder eetlust verandering van kleur of taaiheid van opgehoest slijm. Wanneer u deze signalen opmerkt, moet u er zo snel mogelijk iets aan doen, om de schade voor uw luchtwegen te beperken. Neem meer rust en verlaag uw tempo. Hoest het slijm goed op en blijf goed eten en drinken. Overleg met uw huisarts of longverpleegkundige u extra medicijnen nodig heeft.
13 1.6 Korte video s over COPD Op de site van het longfonds vindt u links naar korte filmpjes over COPD, de werking van longmedicijnen etc.
14
15 2. Onderzoek bij COPD
16 Anamnese Als u vanwege klachten als hoesten, piepen of benauwdheid bij de huisarts of longarts komt, zal hij in eerste instantie allerlei vragen over uw klachten stellen (de anamnese afnemen ). Op deze wijze probeert de arts duidelijk te krijgen of COPD inderdaad de oorzaak is van uw klachten. Hij probeert een beeld te krijgen van de klachten en de mogelijke uitlokkende factoren. Lichamelijk onderzoek Na de anamnese zal de arts u soms willen onderzoeken. Hij zal kijken naar uw manier van ademhalen en met een stethoscoop naar uw longen luisteren. Met name luistert hij dan of er sprake is van piepen bij de uitademing. Het piepen is echter lang niet altijd aanwezig. Als de arts niets bijzonders hoort aan uw longen, sluit dat dus niet uit dat u COPD heeft; het zegt alleen dat u op dát moment geen duidelijke vernauwing van de luchtwegen door COPD heeft. Aanvullend onderzoek Soms is verder onderzoek nodig, bijvoorbeeld een röntgenfoto van uw longen, bloedonderzoek en/of longfunctieonderzoek. Met longfunctieonderzoek kan worden vastgesteld of er sprake is van COPD en in welk stadium van COPD u zich bevindt. Meestal zal de arts een spirometrie laten uitvoeren. Met dit onderzoek kan worden vastgesteld hoe de doorgankelijkheid van uw luchtwegen is en wat uw longinhoud is.
17 Spirometrie (flow-volume curve) Met dit onderzoek kan worden vastgesteld hoe de doorgankelijkheid van uw luchtwegen is. Vernauwde luchtwegen zijn minder doorgankelijk voor lucht dan normale, ruime, geopende luchtwegen. Dit is te zien aan de knik in de volume-flow curve, en kan in een getal worden uitgedrukt. Vaak zal een volume-flow curve worden herhaald na inhalatie van een aantal pufjes van een luchtwegverwijder. De verandering in de curve is voor de arts ook van belang: als ná luchtwegverwijder eerdere afwijkingen geheel verdwijnen, dan duidt dat op een luchtwegvernauwing. Iemand die géén klachten heeft terwijl het longfunctieonderzoek duidelijk een luchtwegvernauwing laat zien, verdient extra aandacht. Vaak hebben deze mensen al zó langdurig een vernauwing van de luchtwegen dat ze die niet meer als benauwdheid ervaren. Als deze patiënten goed behandeld worden en de luchtwegvernauwing verdwijnt, dan voelen ze zich vaak een stuk fitter en kunnen ze ook méér. Op die manier kan longfunctieonderzoek gebruikt worden om inzichtelijk te maken dat de situatie niet optimaal is en zo de patiënt te helpen zijn ziekte beter te begrijpen.
18 Afbeelding 3: Normale spirometrie Afbeelding 4: Spirometrie bij COPD
19 3. Behandeling van COPD & Uw persoonlijk zorgplan
20 Voorlichting en begeleiding Bij de voorlichting en begeleiding spelen de longarts, verpleegkundig specialist, de longverpleegkundige (en soms de fysiotherapeut, diëtiste, maatschappelijk werker of psycholoog) een belangrijke rol. Longarts Uw behandelend longarts zal u zelf uitleg geven over COPD en de achtergronden, oorzaken, uitlokkende factoren en behandeling ervan. Ook zal hij u wijzen op het bestaan van de informatie die u nu aan het lezen bent en andere relevant informatiemateriaal, bijvoorbeeld van het Longfonds. De controles zullen soms ook plaatsvinden bij de longverpleegkundige. Zij werkt nauw samen met de longarts en is op de hoogte van uw situatie. Longverpleegkundige De longverpleegkundige speelt een belangrijke rol bij het geven van voorlichting, het controleren van de inhalatietechniek en het begeleiden en controleren van mensen met COPD. Zij zal uitleg geven over oorzaken en behandeling van COPD Ze oefent en controleert het juiste gebruik van uw medicijnen. Zie ook de folder Wat kan de longverpleegkundige voor u betekenen achter schutblad 1.
21 Waaruit kan de behandeling bestaan? behandeling waarbij geen medicijnen worden gebruikt (niet-medicamenteuze behandeling) behandeling met medicijnen (medicamenteuze behandeling). Luchtwegverwijders Luchtwegverwijders helpen vooral bij kortademigheid; deze middelen geven meer lucht. Ze maken de luchtwegen wijder, doordat ze de spiertjes eromheen laten ontspannen. Luchtwegverwijders bestrijden alleen de benauwdheid en doen niets aan de ontsteking in de luchtwegen. Soorten luchtwegverwijders Er zijn kortwerkende en langwerkende luchtwegverwijders. Kortwerkende luchtwegverwijders helpen snel; de kortademigheid wordt snel minder, langwerkende luchtwegverwijders kunnen uitkomst bieden bij ernstige klachten in de nacht. De werking houdt ongeveer 12 tot 24 uur aan. Daarom hoeft u langwerkende luchtwegverwijders maar 1 tot 2 keer per dag te inhaleren. Ontstekingsremmers Ontstekingsremmers bestrijden de ontsteking van de luchtwegen en beschermen tegen prikkels. Daarmee voorkomen ze dat u benauwd wordt. Het is belangrijk dat u ontstekingsremmers gedurende lange tijd elke dag gebruikt, ook als u geen klachten heeft. Dit wordt een onderhoudsbehandeling genoemd, die te vergelijken is met een dikke jas. Een jas beschermt de longen tegen de kou en zorgt dat u het niet koud krijgt.
22 Ontstekingsremmers beschermen tegen de invloed van prikkels. Ze zorgen ervoor dat u geen last krijgt van deze prikkels. Zou u stoppen met een ontstekingsremmer, dan is de bescherming weg en kunt u opnieuw benauwd worden. Soorten ontstekingsremmers Er zijn twee soorten ontstekingsremmende middelen: onderhoudsbehandeling bestaat meestal uit een of meer inhalatiemiddelen. Ontstekingsremmers om in te nemen: soms zijn de ontsteking en de klachten niet goed (meer) te behandelen met inhalatiemiddelen. Dan volgt een behandeling met ontstekingsremmende tabletten (Prednison). Inhalatietechniek Vrijwel alle medicijnen voor de behandeling van COPD worden tegenwoordig toegediend met behulp van een inhalator (de inhaler, puffer, inhalatieapparaatje ) waarmee de medicijnen in uw luchtwegen worden gebracht. De medicijnen werken alléén als u de inhalator correct gebruikt. Als de inhalator niet goed gebruikt wordt zal de behandeling niet werken..
23 De arts of longverpleegkundig legt u het juiste gebruik van de inhalator uit. Bekijk ook de video-instructie op de site Klik op type(s) inhalator die u gebruikt, te weten: (laten invullen door de longverpleegkundige)
24 Voorbeeld van een pagina op de website met daarop de video-instructies per type inhaler.
25 Bijwerkingen van medicijnen De medicijnen voor COPD zijn in de loop van de jaren zo verbeterd dat de meeste gebruikers geen of weinig last hebben van de bijwerkingen. Inhalatiemedicijnen werken steeds sneller en effectiever. Heeft u last van bijwerkingen? Meld dit aan uw arts. U kunt dan samen op zoek gaan naar een vergelijkbaar middel met minder bijwerkingen. Gewenning aan medicijnen Bij medicijnen voor COPD is geen sprake van gewenning of verslaving. Zelfs wanneer u gedurende een lange periode medicijnen gebruikt, werken ze nog steeds goed. Overleg uw medicijngebruik altijd met uw longarts. Stop dus nooit zelf met uw medicijnen en pas nooit zelf de dosering aan!. Griepprik Luchtweginfecties die het gevolg zijn van griep en verkoudheid kunnen uw klachten verergeren. Bovendien is de kans op complicaties zoals een longontsteking groter als u COPD heeft. Daarom adviseren wij u de jaarlijkse griepprik te halen. Deze griepprik beschermt u tegen het gewone influenza(griep)virus, u kunt alsnog griep krijgen door andere griepvirussen. Wees dus alert op signalen van een opkomende griep of verkoudheid. Blijf hier niet mee doorlopen maar neem contact op met uw huisarts. Het kan nodig zijn om uw medicatie aan te passen of een antibioticakuur te volgen.
26
27 Uw persoonlijk zorgplan
28
29 4. Leefstijl omgaan met COPD
30 COPD is een chronische aandoening die uw leven verandert. Zelf moet u leren omgaan met uw klachten, maar ook uw partner en/of kinderen krijgen te maken met veranderingen. Wanneer u ernstig beperkt wordt door COPD, kunnen alledaagse handelingen al een hele inspanning zijn. Het scheelt een stuk wanneer u het wassen en aankleden doet op voor u gunstige momenten. In de ochtenduren zijn de klachten vaak het hevigst. Wanneer u dan te veel doet, kan het zijn dat u er de hele dag last van houdt. Probeer uw activiteiten over de dag te spreiden... Informeer uw omgeving Vrienden en collega s schatten niet altijd in wat de gevolgen zijn van COPD. Hoestklachten of kortademigheid kunnen u belemmeren in uw werk, bij het sporten of bij andere activiteiten. Hierdoor kunnen bepaalde contacten wegvallen. Daarnaast speelt onbegrip een grote rol. Mensen zien niet aan u dat u COPD heeft en misschien kost het u moeite om erover te praten. Hierdoor krijgt uw omgeving geen goed beeld van uw klachten. Ze begrijpen niet dat u last heeft van de rook of s ochtends moeilijk op gang komt. U zult zelf duidelijk moeten maken wat het inhoudt om COPD te hebben en dat uw klachten niet altijd even erg zijn. Anderen kunnen alleen steun geven als zij weten wat u wel en niet kunt. Laat ze eventueel uw PID lezen. U kunt de last die u van COPD heeft, zo veel mogelijk beperken met: een gezonde leefwijze voldoende beweging zorgvuldig medicijngebruik een positieve instelling
31 Tips voor wassen en aankleden
32 Tips voor wassen en aankleden Zorg voor een kamertemperatuur van 18 tot 21 graden in de slaap- en badkamer. In een koude kamer gebruikt uw lichaam energie om u warm te houden. Adem regelmatig door, houd uw adem niet in. Adem uit wanneer u bukt of iets over uw hoofd trekt. Deze bewegingen zijn van invloed op de spieren die u bij het inademen gebruikt. Hierdoor kan inademen pijnlijk zijn bij deze bewegingen. Let op uw tempo. Neem voldoende tijd en las rustpauzes in. Blijf zo veel mogelijk zitten, hiermee spaart u energie. Zet bijvoorbeeld een krukje in de douche. Zorg ervoor dat alles binnen handbereik is. Buk en reik zo weinig mogelijk. Plaats bijvoorbeeld uw schoenen op een verhoging. Vermijd dat u langdurig uw armen optilt. Steun bij het haren wassen of kammen met uw ellebogen op uw knieën. Zorg voor een vaste volgorde bij het wassen en aankleden. Routine geeft meer rust. Neem een douche in plaats van een bad. Douchen kost minder energie dan uit bad klimmen. Gebruik geen prikkelende producten als haarlak, aftershave of parfum.
33 Voeding
34
35 Bewegen
36 Voor mensen met COPD is het extra belangrijk dat zij door beweging hun conditie op peil houden of verbeteren. Dit hoort deel uit te maken van de behandeling van COPD. Het is goed met uw arts te bespreken welke mogelijkheden u heeft om sportief te bewegen en inspannende activiteiten te doen. U kunt dit onderwerp uiteraard zelf aan uw arts voorleggen. Neem zelf de leiding De behandeling van COPD is niet alleen de taak van de zorgverleners, maar ook van uzelf. Bij COPD is het van groot belang dat u zo veel mogelijk met de ziekte leert leven. Deze vorm van eigen verantwoordelijkheid wordt zelfmanagement genoemd: u neemt zelf de leiding over uw gezondheid. Uiteraard kunt u gebruik maken van de adviezen en begeleiding van uw longarts, longverpleegkundige, fysiotherapeut en andere zorgverleners. Hoe kunt u het best bewegen? Het hangt onder meer van de ernst van uw COPD af, hoe intensief u kunt gaan sporten, op welk niveau en of u daar medische begeleiding bij nodig heeft. Maar ook andere factoren spelen mee, zoals uw leeftijd en of u nog andere aandoeningen heeft. Daarom zult u altijd met uw behandelend longarts moeten bespreken op welke manier u aan uw conditie kunt werken. We onderscheiden globaal drie mogelijkheden: Bewegen in de zorg, voor als u onder medische begeleiding conditie moet opbouwen, bijvoorbeeld omdat u matig of ernstig COPD heeft.
37 Aangepast sportief bewegen, voor als u minder ernstig COPD heeft en bij het sporten niet per se begeleiding van een fysiotherapeut nodig heeft. Sporten bij een reguliere sportvereniging en op individuele basis, voor als u (vrij) licht COPD heeft. Thuis bewegen Elke vorm van beweging is meegenomen. Dat kunnen bewegingsoefeningen zijn, maar eenvoudige dagelijkse handelingen zijn natuurlijk ook geschikt. Ook thuis kunt u werken aan uw conditie. Praktische tips hierbij: Juist matig intensieve activiteiten zijn prima vormen van lichaamsbeweging. Denk hierbij aan wandelen, traplopen, de post uit de brievenbus halen of een klusje in huis doen. Doe uw boodschappen in de buurt. Het is beter om dagelijks een paar boodschappen te halen dan wekelijks een kar vol. Overweeg de aanschaf van een hometrainer. Daarmee kunt u op uw eigen tempo been- en ademhalingsspieren in goede conditie houden. Kies een vorm van beweging die bij u past. Dat kan stofzuigen zijn maar net zo goed tuinieren. Het gaat erom dat u beweegt en dat u daar plezier aan beleeft. Op die manier houdt u het beter vol.
38
39 Stoppen met roken
40 Wanneer u COPD heeft, is stoppen met roken het beste wat u kunt doen. U moet helemaal stoppen, alleen minderen is niet genoeg. Ook als u al jaren heeft gerookt, heeft het nog zin om te stoppen. De afbraak van de longblaasjes gaat minder snel bij ex-rokers dan bij rokers. Hoe eerder u stopt, hoe groter het effect. Hierbij gaat het om het effect op de lange duur. Mogelijk kunt u door tijdig te stoppen, invaliditeit op latere leeftijd voorkomen. Niet iedereen die stopt met roken, krijgt meteen meer lucht. Sommige mensen krijgen in het begin zelfs meer klachten, omdat er tijdelijk meer slijm wordt gevormd. Dit is echter van voorbijgaande aard. Stoppen is niet eenvoudig Stoppen met roken is moeilijk, want het kan een hardnekkige verslaving zijn. Over het algemeen geldt dat veel mensen meerdere pogingen nodig hebben voordat zij definitief stoppen met roken. Gelukkig zijn er veel hulpmiddelen beschikbaar en kunnen wij u stop-met roken ondersteuning bieden (zie folder) om u te helpen. U kunt daar ook zelf contact voor opnemen met uw huisarts, longarts of longverpleegkundige. Stoppen-met-rokenplan Uit ervaring blijkt dat het stoppen volgens een plan het beste werkt. Een succesvol stoppen-met-rokenplan ziet er zo uit: Bepaal van tevoren wanneer u stopt; u kunt zich dan goed voorbereiden.
41 Stop helemaal, want dat geeft de meeste kans op succes. Stop zo mogelijk samen met iemand anders. Bedenk uw redenen om te stoppen en schrijf ze op. Bestudeer uw rookgewoonten, zodat u de moeilijkste momenten kunt omzeilen. Ruim alles op wat u aan roken herinnert. Verander in het begin uw eet- en drinkgewoonten: eet veel fruit en drink veel water; vermijd gezelligheidsdranken als koffie, thee en alcohol. Zorg voor lichamelijke ontspanning, bijvoorbeeld wandelen of zwemmen. Neem s morgens en s avonds een lauwwarm bad of een douche om te ontspannen. Voorkom meeroken Probeer te voorkomen dat u in de rook van een ander zit, want dit kan uw klachten verergeren. Misschien vindt u het niet gastvrij om bezoek dat bij u thuis komt, te vragen om in huis niet te roken. Uit ervaring blijkt dat dit meevalt. U kunt uitleggen dat u een chronische longziekte heeft en dat de arts u geadviseerd heeft ervoor te zorgen dat er in huis niet gerookt wordt. Dat u daarom het bezoek vraagt om als ze willen roken dat buiten te doen. De meeste mensen zullen dit begrijpen en meewerken. U kunt ook een sticker ( Hier liever niet roken ) op de deur plakken (verkrijgbaar bij onder andere het Longfonds).
42
43 Zuurstof thuis
44
45 5. Hoe gaat het met u? Meting met behulp van de CCQ-lijst
46 Bij ieder bezoek aan de longverpleegkundige en de arts krijgt u een vragenlijst mee. Deze vult u in de week voorafgaand aan uw bezoek in. U neemt deze patiënteninformatiemap met uw ingevulde vragenlijst mee naar uw volgende afspraak. Waarom deze vragenlijst? De uitslag van uw longfunctieonderzoek geeft ons een beeld hoe ziek uw longen technisch gezien zijn. Dit zegt echter niet altijd genoeg over de klachten die u ervaart en over hoe u zicht voelt. U kunt bijvoorbeeld een slechte longfunctie hebben, maar relatief weinig klachten ervaren of andersom. De antwoorden op de vragen uit de vragenlijst geven ons een beter beeld van hoe u uw klachten ervaart en waar voor u de aandachtspunten liggen. Door u met regelmaat opnieuw deze lijst in te laten vullen en deze met u te bespreken, krijgen wij in combinatie met uw longfunctieonderzoek een goed totaalbeeld en kunnen wij de begeleiding en behandeling zo goed mogelijk op uw persoonlijke situatie afstemmen.
47 6. Contact met de huisarts
48 Afspraken met de huisarts m.b.t. leefstijl en medicatie
49 Afspraken met de huisarts m.b.t. leefstijl en medicatie
50
51 7. Longrevalidatie
52
53 8. Ruimte voor aantekeningen
54 Ruimte voor aantekeningen
55 Ruimte voor aantekeningen
56 Ruimte voor aantekeningen LON.017 / BS
Longziekten. Behandeling van COPD / COPD pad. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Longziekten / COPD pad 1 De behandeling van COPD Inleiding Deze folder geeft u informatie over het ziektebeeld en de behandeling van COPD en geeft stapsgewijs weer wat u de komende
Nadere informatieCOPD. Patiënten informatiefolder. verkoudheden en andere infecties zoals griep) - Jaarlijkse griepprik halen
COPD Patiënten informatiefolder Wat is COPD? COPD is een afkorting voor het Engelse Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Het is een verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem. Klachten zijn
Nadere informatieDe longverpleegkundige
De longverpleegkundige De longverpleegkundige Van uw longarts heeft u de eerste informatie gekregen over uw aandoening en de klachten die daarmee gepaard gaan. Vervolgens heeft de longarts u verwezen naar
Nadere informatieDe longverpleegkundige
De longverpleegkundige Algemeen U bent door uw longarts verwezen naar de longverpleegkundige. Een longverpleegkundige is een verpleegkundige, die zich heeft gespecialiseerd in astma en COPD (chronische
Nadere informatieAstma / COPD-dienst Geldrop
Astma / COPD-dienst Geldrop Wat is astma en COPD Astma is een ontsteking aan de luchtwegen. De luchtwegen reageren overgevoelig op (allergische of niet-allergische) prikkels door het samentrekken van luchtwegspiertjes,
Nadere informatieCOPD. Individueel zorgplan longmedicatie & longaanval actieplan
COPD Individueel zorgplan longmedicatie & longaanval actieplan U heeft dit plan ontvangen zodat u zelf actie kunt onder- nemen zodra uw COPD klachten verergeren, verbeteren of plotseling toenemen. COPD
Nadere informatieInformatie voor patiënten met astma en COPD
Informatie voor patiënten met astma en COPD Inleiding U heeft de diagnose COPD en/of astma en u bent onder behandeling bij de longarts en longverpleegkundige. Van uw longarts heeft u de eerste informatie
Nadere informatieAstma / COPD-dienst Geldrop
Astma / COPD-dienst Geldrop Wat is astma en COPD Astma is een ontsteking aan de luchtwegen. De luchtwegen reageren overgevoelig op (allergische of niet-allergische) prikkels door het samentrekken van luchtwegspiertjes,
Nadere informatieAstma/COPD Dienst Geldrop
Astma/COPD Dienst Geldrop Wat is astma en COPD? Astma is een ontsteking aan de luchtwegen. Wanneer de luchtwegen overgevoelig op (allergische of niet-allergische) prikkels reageren door het samentrekken
Nadere informatieWat is COPD? COPD is een verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem.
COPD 2 U heeft van uw longarts gehoord dat u COPD heeft. Dit zou kunnen leiden tot bezorgdheid, maar ook tot onzekerheid. Waarschijnlijk wilt u niet alleen weten wat u precies mankeert, maar ook wat de
Nadere informatieIn deze brochure vindt u informatie over COPD, en over hoe u er best mee kunt omgaan.
Welkom Geachte mevrouw Geachte heer In deze brochure vindt u informatie over COPD, en over hoe u er best mee kunt omgaan. Heeft u na het lezen van deze brochure nog bijkomende vragen, opmerkingen of wensen,
Nadere informatieWat is COPD? 1 van
Wat is COPD? COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Het is een verzamelnaam voor de ziektes chronische bronchitis en longemfyseem. Artsen maken tegenwoordig geen onderscheid meer tussen
Nadere informatieAstma. Individueel actie- en medicatieplan
Astma Individueel actie- en medicatieplan Dit plan gaat over hoe u het beste met uw astma om kunt gaan. U heeft niet altijd evenveel last van uw astma. Het is daarom fijn als u zelf uw medicijnen kunt
Nadere informatieAdemhalingsoefeningen bij een longaandoening. Afdeling fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis
Ademhalingsoefeningen bij een longaandoening Afdeling fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis Wat kan de fysiotherapeut voor u betekenen? Fysiotherapie kan u helpen uw conditie op peil te brengen door inspanningstraining
Nadere informatieAfdeling Longgeneeskunde. Informatie over astma
Afdeling Longgeneeskunde Informatie over astma Algemeen Bij astma is er sprake van een chronische ontsteking van de luchtwegen. Hierdoor kunnen de luchtwegen zich vernauwen. Dit kan tot de volgende klachten
Nadere informatieU bent opgenomen op de afdeling longgeneeskunde. De reden is een verergering van uw COPD, ook wel exacerbatie COPD of longaanval genoemd.
COPD zorgpad U bent opgenomen op de afdeling longgeneeskunde. De reden is een verergering van uw COPD, ook wel exacerbatie COPD of longaanval genoemd. In deze folder vindt u informatie over het COPD-zorgpad.
Nadere informatieAstma: de laatste ontwikkelingen S.R.J. VAN OORD LONGARTS - LANGELAND ZIEKENHUIS
Astma: de laatste ontwikkelingen S.R.J. VAN OORD LONGARTS - LANGELAND ZIEKENHUIS Longen Longen Longen Wat doen longen precies? Zuurstof opnemen Koolstofdioxide afscheiden Longblaasjes Astma: de laatste
Nadere informatieOpname en ontslag bij COPD
Opname en ontslag bij COPD Inleiding U bent opgenomen op de afdeling Longziekten met COPD-gerelateerde klachten. In deze brochure krijgt u informatie over de aandoening maar ook over de behandeling tijdens
Nadere informatieDe behandeling van COPD
PATIËNTEN INFORMATIE De behandeling van COPD op de afdeling Longgeneeskunde van het Maasstad Ziekenhuis 2 PATIËNTENINFORMATIE Inleiding Met deze folder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over de
Nadere informatieAstma bij jongeren. Mijn actie- & medicatieplan
Astma bij jongeren Mijn actie- & medicatieplan Dit plan gaat over hoe je het beste met je astma kunt omgaan. Je hebt niet altijd evenveel last van je astma. Dit boekje helpt je om zelf je medicijnen aan
Nadere informatieOpname bij COPD. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Opname bij COPD U bent opgenomen op de Verpleegafdeling Longziekten van Rijnstate Arnhem, omdat u last heeft van COPD. In deze folder leest u wat u van de opname kunt verwachten. Neem altijd uw verzekeringsgegevens
Nadere informatieLongaanval en COPD. Longgeneeskunde
00 Longaanval en COPD Longgeneeskunde 1 Een longaanval (ook wel exacerbatie genoemd) is vaak een enge ervaring. Veel mensen met COPD ondernemen geen actie bij een longaanval, terwijl dit wél noodzakelijk
Nadere informatieZorg op maat voor COPD & Astma Waarom ontvangt u deze folder?
Ketenzorg Zorg op maat voor COPD & Astma Waarom ontvangt u deze folder? Bij u is de chronische ziekte COPD of Astma vastgesteld. Om zo goed mogelijk met uw ziekte om te gaan, bent u onder behandeling van
Nadere informatieLonggeneeskunde De longverpleegkundige
Longgeneeskunde De longverpleegkundige 2 Inleiding U bent door de longarts doorverwezen naar de longverpleegkundige. In deze folder leest u meer informatie over astma/copd en wat de longverpleegkundige
Nadere informatieLongziekten. COPD of astma? Evean helpt u omgaan met uw longziekte. Evean. Midden in het leven.
Longziekten COPD of astma? Evean helpt u omgaan met uw longziekte Evean. Midden in het leven. COPD of astma? Evean helpt u Een longziekte als COPD of astma kan het leven ingrijpend veranderen. Dan is het
Nadere informatieLONGGENEESKUNDE. De longverpleegkundige astma en COPD
LONGGENEESKUNDE De longverpleegkundige astma en COPD De longverpleegkundige astma en COPD U bent door uw longarts doorverwezen naar het spreekuur van de longverpleegkundige. De longverpleegkundige is gespecialiseerd
Nadere informatieOPNAME IN EEN ASTMA ZORGPAD FRANCISCUS VLIETLAND
OPNAME IN EEN ASTMA ZORGPAD FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Welkom op de afdeling longgeneeskunde. U bent opgenomen op deze afdeling omdat uw klachten van uw astma onverwacht erger zijn geworden. Vaak is
Nadere informatieluchtwegproblemen kinderen
luchtwegproblemen bij kinderen 1 Luchtwegproblemen bij kinderen Informatie voor ouders van een kind met luchtwegproblemen Wat verstaan we onder luchtwegproblemen? Uw kind is opgenomen op de kinderafdeling
Nadere informatieAstma en COPD VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? VRAAG HET UW APOTHEKER
Astma en COPD WAT ZIJN DE KLACHTEN MEDICIJNEN OM UW KLACHTEN TE VERMINDEREN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN ADVIES IN EEN PERSOONLIJK GESPREK INFORMATIE MEDICIJNEN OP RECEPT VRAAG OVER UW MEDICIJNEN?
Nadere informatieLuchtgenoten. Wie zijn wij
Luchtgenoten Luchtgenoten Met deze folder wil de patiëntenvereniging Luchtgenoten zich aan u voorstellen: wie zijn wij en wat kunnen wij u bieden. Ook wordt vermeld waar u terecht kunt voor nadere informatie
Nadere informatieAstma bij kinderen Diagnose en behandeling
Thema: Astma bij kinderen Diagnose en behandeling dr. Janwillem Kocks Huisarts, Academische Huisartsenpraktijk Groningen Universitair Docent, afdeling Huisartsgeneeskunde UMCG 19-3-2015 2 19-3-2015 3 Piepen
Nadere informatieLongverpleegkundige. Longgeneeskunde
Longverpleegkundige Longgeneeskunde Astma en COPD Astma en COPD (chronische bronchitis en longemfyseem) zijn chronische aandoeningen van de ademhalingsorganen. Bij deze aandoeningen kan er sprake zijn
Nadere informatieadviezen hernia-operatie COPD ZorgSaam
adviezen Bewegen na een bij hernia-operatie COPD ZorgSaam 1 RECONDITIONERING bij COPD Inleiding In deze folder informeren wij u over de klachten en behandeling door de fysiotherapeut bij COPD. Het is goed
Nadere informatiePraktijk voor Fysiotherapie. Altijd in beweging
Praktijk voor Fysiotherapie Altijd in beweging In samenwerking met. Viola Gijzen, diëtist Mieke Verschuren/Marijke Sligchers, fysiotherapeuten Inhoud Inleiding Wat is COPD? COPD en dan? COPD en voeding
Nadere informatieDe nieuwe COPD carrousel Uw eigen COPD paspoort
Afdeling: Onderwerp: Longziekten De nieuwe Uw eigen COPD paspoort 1 COPD Carrousel / COPD paspoort Inleiding Van uw longarts heeft u te horen gekregen dat u COPD heeft met het advies deel te nemen aan
Nadere informatieWat is een longontsteking?
Longontsteking Wat is een longontsteking? Een longontsteking is een infectie van de longblaasjes en het omliggende weefsel. De infectie kan veroorzaakt worden door een bacterie of een virus, die u via
Nadere informatieIn deze folder informeren wij u over wat peuterastma inhoudt en welke behandelingsmethoden er zijn.
Wat is peuterastma? In deze folder informeren wij u over wat peuterastma inhoudt en welke behandelingsmethoden er zijn. Peuterastma is een ziekte waarbij kinderen jonger dan vier jaar in perioden, vooral
Nadere informatieBenauwdheid bij kinderen
Benauwdheid bij kinderen Actieplan Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding In deze folder leest u hoe benauwdheid kan ontstaan en hoe u benauwdheidsklachten bij uw
Nadere informatieHeeft uw kind het benauwd? Zeven aandachtspunten die kunnen helpen
Heeft uw kind het benauwd? Zeven aandachtspunten die kunnen helpen Albert Schweitzer ziekenhuis Oktober 2013 Pavo 1050 Inleiding Als uw kind het plotseling benauwd krijgt, is het belangrijk dat u geen
Nadere informatieInhaleren moet je leren Droog oefenen Geneesmiddelen op maat
In Nederland heeft één op de tien mensen last van een chronische aandoening aan de luchtwegen. Dit kan astma zijn, chronische bronchitis of emfyseem. Voor astma, chronische bronchitis en emfyseem samen
Nadere informatieLongaanval COPD. Wat is een longaanval?
Een longaanval wordt door artsen exacerbatie genoemd. Uw klachten worden dan plotseling erger. Een longaanval is een heftige en vaak nare ervaring. In deze brochure kunt u lezen over wat u kunt doen als
Nadere informatieCOPD-zorgpad. In deze folder vindt u informatie over het COPD-zorgpad.
COPD-zorgpad Inleiding U bent opgenomen op de afdeling Longziekten van het HagaZiekenhuis, locatie Leyweg. De reden voor uw opname is een ontregeling en/of verergering van uw COPD, Chronic Obstructive
Nadere informatieWat is van invloed op de luchtwegen?
Astma 2 U heeft van uw longarts gehoord dat u astma heeft. Dit zou niet alleen tot bezorgdheid kunnen leiden, maar ook tot onzekerheid. Waarschijnlijk wilt u niet alleen weten wat u precies mankeert, maar
Nadere informatieTrainingsprogramma COPD
Trainingsprogramma COPD Informatie voor patiënten F0947-3064 januari 2011 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070
Nadere informatieLongverpleegkundige. Longgeneeskunde
Longverpleegkundige Longgeneeskunde Astma en COPD Astma en COPD (chronische bronchitis en longemfyseem) zijn chronische aandoeningen van de ademhlingsorganen. Bij deze aandoeningen kan er sprake zijn van
Nadere informatieLongontsteking Behandeling via het zorgpad
Longontsteking Behandeling via het zorgpad Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2014 pavo 1043 Inleiding U bent in het ziekenhuis opgenomen met een longontsteking. Dit wordt ook wel een pneumonie genoemd.
Nadere informatieTevens zal de longverpleegkundige u individueel kunnen begeleiden op het gebied van medicatiegebruik en zo nodig het aanvragen van hulpmiddelen.
Longrevalidatie Inleiding Deze brochure geeft u informatie over de poliklinische longrevalidatie in de regio Haaglanden, in het HagaZiekenhuis locatie Leyweg en het Ziekenhuis Bronovo. Waarom longrevalidatie?
Nadere informatieLuchtgenoten. Wie zijn wij
Luchtgenoten Luchtgenoten Met deze folder wil de patiëntenvereniging Luchtgenoten zich aan u voorstellen: wie zijn wij en wat kunnen wij u bieden. Ook wordt vermeld waar u terecht kunt voor nadere informatie
Nadere informatieRivierenland Move BEWEGEN TIJDENS DE BEHANDELING VAN KANKER
Rivierenland Move BEWEGEN TIJDENS DE BEHANDELING VAN KANKER Als gevolg van de medische behandeling van kanker (operatie, chemotherapie of/en radiotherapie) kunt u last krijgen van vermoeidheid en conditieverlies.
Nadere informatieCOPD- en Astmacontroleboekje van:
De Astma apotheken en COPD van Zorggroep Uw behandelplan Almere Inhoudsopgave Waarom dit boekje 1 Controleafspraak voor astma / COPD 4, 6, 8, 10 Doelen voor de controle de volgende keer 5, 7, 9, 11 Andere
Nadere informatieLongontsteking (pneumonie)
Longontsteking (pneumonie) In deze folder informeren wij u over wat een longontsteking is, hoe de behandeling verloopt en welke adviezen er zijn om uw herstel te bevorderen. Wat is een longontsteking?
Nadere informatieBehandelplan 1. Medicijnen gebruiken
Behandeling van COPD Als de diagnose COPD is gesteld, krijgt u te maken met verschillende zorgverleners die hun best doen voor een goede behandeling van COPD. Ook verwachten zij iets van u als patiënt.
Nadere informatieLongaandoeningen. Sportief bewegen met een chronische longaandoening
Longaandoeningen Sportief bewegen met een chronische longaandoening Sportief bewegen met een chronische longaandoening...................................... Bewegen: gezond en nog leuk ook! Regelmatig
Nadere informatieDe heer NAviS (72), klant SeNSire WiNterSWijk
De heer Navis (72), klant Sensire Winterswijk astma of COPD Een longziekte als astma of COPD heeft veel invloed op uw leven. U voelt zich minder gezond en vaak moet u uw leefstijl aanpassen. Dat kan veel
Nadere informatieLongrevalidatie. Albert Schweitzer ziekenhuis afdeling Longziekten augustus 2012 pavo 0178
Longrevalidatie Albert Schweitzer ziekenhuis afdeling Longziekten augustus 2012 pavo 0178 COPD Onder COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) vallen de ziekten chronische bronchitis en longemfyseem.
Nadere informatieOPNAME IN EEN COPD ZORGPAD FRANCISCUS VLIETLAND
OPNAME IN EEN COPD ZORGPAD FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Welkom in het Vlietland ziekenhuis en op afdeling longgeneeskunde. U bent opgenomen op de afdeling longgeneeskunde omdat uw klachten van de COPD
Nadere informatieWijkverpleegkundige ASTMA / COPD
ASTMA / COPD Thuiszorg Wijkverpleegkundige 1 2 Wijkverpleegkundige ASTMA / COPD Astma en COPD zijn chronische aandoeningen van de luchtwegen. COPD is de afkorting voor chronische bronchitis en long emfyseem.
Nadere informatieBenauwdheid bij kinderen jonger dan 6 jaar
Benauwdheid bij kinderen jonger dan 6 jaar Inhoudsopgave 1. Inleiding... 1 2. Kinderen met astmatische klachten... 1 3. Oorzaken piepende ademhaling... 1 4. Risicofactoren astma... 2 5. Twee soorten piep-
Nadere informatieIn het kader van uw chronische longaandoening (COPD) komt u in aanmerking voor longrevalidatie.
Longrevalidatie 1 In het kader van uw chronische longaandoening (COPD) komt u in aanmerking voor longrevalidatie. Inleiding Wat is een chronische longaandoening? Een chronische longaandoening is een aandoening
Nadere informatieLongaanvallen de baas. Longaanvallen bij COPD voorkomen en verminderen. nummer 1 februari 2013
nummer 1 februari 2013 Longaanvallen de baas Longaanvallen bij COPD voorkomen en verminderen Een service van AstraZeneca voor mensen met longaandoeningen Najaars- en winterongemakken met ernstige gevolgen.
Nadere informatieLeven met COPD. 1 van 5
Leven met COPD Een exacerbatie COPD Bij COPD komt soms een longaanval voor, ook wel exacerbatie genoemd. Dit is een snelle verslechtering van uw toestand. Ineens lijkt uw gezondheid een stukje achteruit
Nadere informatie1. cilindrische bronchiëctasieën (de mildste vorm) : de bronchiën zijn vergroot en cilindrisch (zie plaatje 2).
Bronchiëctasieën De arts heeft vastgesteld dat u bronchiëctasieën heeft. In deze folder krijgt u informatie over wat bronchiëctasieën zijn, de oorzaken en de klachten en wat de behandeling in kan houden.
Nadere informatieNL/SPI-141419 ASTMA Wat is
Wat is ASTMA Astma Als u deze brochure leest, is dat waarschijnlijk omdat u een vermoeden heeft van astma, net de diagnose heeft gekregen of iemand in uw omgeving heeft astma. En daar wilt u graag iets
Nadere informatiePraktische informatie
Praktische informatie Patiënten Informatie Map COPD Deze map is eigendom van Patiëntensticker Uw behandelend longarts is: Inhoud PIM COPD Praktische informatie PIM COPD Informatie Polikliniek Longziekten
Nadere informatieSpreekbeurt Nederlands Cara
Spreekbeurt Nederlands Cara Spreekbeurt door een scholier 1387 woorden 2 mei 2002 7,7 79 keer beoordeeld Vak Nederlands Inleiding Heb jij wel eens geprobeerd een paar minuten door een rietje adem te halen?
Nadere informatieLONGGENEESKUNDE. Longontsteking BEHANDELING
LONGGENEESKUNDE Longontsteking BEHANDELING Longontsteking U bent in het ziekenhuis opgenomen vanwege een longontsteking. Maar wat is dat precies en wat kunnen we ertegen doen? In deze folder vindt u de
Nadere informatieINDIVIDUEEL ZORGPLAN ASTMA
INDIVIDUEEL ZORGPLAN ASTMA Inhoud Persoonlijke gegevens Mijn zorgverleners Diagnose Medicamenteuze / niet medicamenteuze behandeling Zelfmanagement adviezen / exacerbatieplan Gebruik kuur Astma Controle
Nadere informatieLongrevalidatie kan ook zinvol zijn voor patiënten die zich voorbereiden op een longoperatie of daarvan herstellen.
Longrevalidatie Ongeveer één miljoen Nederlanders krijgen te maken met een longziekte. Bij patiënten met een longaandoening is vaak meer aan de hand dan alleen een longziekte. De aandoening beïnvloedt
Nadere informatieAstma en Longrevalidatie
Astma en Longrevalidatie Dominique Vaessen, verpleegkundig specialist longziekten 24 mei 2016 Isala Inhoud Astma Astma en longrevalidatie Longrevalidatie in Nederlands Astmacentrum Davos pagina 2 Astma
Nadere informatieverpleegafdeling Longgeneeskunde
patiënteninformatie verpleegafdeling Longgeneeskunde aanvullende informatie voor COPD-patiënten Opname via de Spoedeisende Hulp Vanwege uw klachten heeft u zich gemeld bij de afdeling Spoedeisende Hulp.
Nadere informatieOefeningen en adviezen bij COPD
Oefeningen en adviezen bij COPD U bent opgenomen bij Rijnstate omdat u COPD heeft. COPD is de Engelse afkorting voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease oftewel chronische obstructieve longziekte. U
Nadere informatieLongontsteking. Behandeling via het zorgpad. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
Longontsteking Behandeling via het zorgpad Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. 1 Inleiding U bent in het ziekenhuis opgenomen met een longontsteking. Dit wordt ook wel een
Nadere informatieCOPD Een chronische ziekte, een gezamenlijke zorg
COPD Een chronische ziekte, een gezamenlijke zorg Heldere afspraken over de manier waarop zorgverleners u helpen en ondersteunen bij uw chronische ziekte. Inleiding Bij u is de diagnose COPD (Chronic
Nadere informatieAstma en COPD. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg
Astma en COPD Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Astma 3 Oorzaken van astma 4 Symptomen 5 Risico s 5 Behandeling 6 Geneesmiddelen 7 COPD 9 Oorzaken
Nadere informatieOnco-Move. Bewegen tijdens chemotherapie
Onco-Move Bewegen tijdens chemotherapie Introductie De behandeling van kanker, in het bijzonder de chemotherapie en/of radiotherapie, kan aanleiding zijn tot langdurige vermoeidheid en conditieverlies.
Nadere informatieHuidallergietest/Histamine provocatietest
Huidallergietest/Histamine provocatietest 2 Huidallergietest / Histamine-provocatietest Het onderzoek vindt plaats op: dag, datum, om uur U moet zich melden bij: O locatie Delfzicht, vanaf de hoofdingang
Nadere informatieIndividueel zorgplan voor kinderen met longproblemen
Individueel zorgplan voor kinderen met longproblemen Het individueel zorgplan is een persoonlijk actieplan dat u als ouder samen met de kinderarts/kinderlongverpleegkundige en uw kind invult. In het plan
Nadere informatieHet Pufff... boekje. Máxima Medisch Centrum www.mmc.nl
Het Pufff... boekje Máxima Medisch Centrum www.mmc.nl Locatie Eindhoven: Locatie Veldhoven: Ds. Th. Fliednerstraat 1 de Run 4600 Postbus 90 052 Postbus 7777 5600 PD Eindhoven 5500 MB Veldhoven Deze informatie
Nadere informatieDiagnostiek en behandeling COPD
Diagnostiek en behandeling COPD Chronische obstructieve longaandoening Algemene informatie U bent verwezen naar het Laurentius ziekenhuis Naar aanleiding van verwijzing door uw huisarts bent u ingepland
Nadere informatieFysiotherapie, ergotherapie en logopedie bij COPD. Hoe kunt u omgaan met verminderde energie gedurende de dag?
Fysiotherapie, ergotherapie en logopedie bij COPD Hoe kunt u omgaan met verminderde energie gedurende de dag? 2 Wat is COPD? COPD is de afkorting van de Engelse benaming: Chronic Obstructive Pulmonary
Nadere informatieOncoMove: bewegen tijdens de behandeling van kanker
Supplement informatiewijzer oncologie OncoMove: bewegen tijdens de behandeling van kanker Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Bewegen tijdens de behandeling van kanker 2.1 Instructie 2.2 Doel 2.3 Bespreking
Nadere informatieDe nieuwe COPD carrousel Uw eigen COPD paspoort
De nieuwe COPD carrousel Uw eigen COPD paspoort Longziekten Beter voor elkaar 2 COPD Carrousel / COPD paspoort Inleiding Van uw longarts heeft u te horen gekregen dat u COPD heeft met het advies deel te
Nadere informatieMedicijngebruik bij kinderen met astma
Medicijngebruik bij kinderen met astma Afdeling kindergeneeskunde Vooraf Bijna alle kinderen met astma gebruiken medicijnen, meestal inhalatiemiddelen. In de praktijk blijken veel kinderen hun medicijnen
Nadere informatiePoliklinische longrevalidatie. Maatschap Longziekten IJsselland Ziekenhuis Paramedische Disciplines IJsselland Ziekenhuis
Poliklinische longrevalidatie Maatschap Longziekten IJsselland Ziekenhuis Paramedische Disciplines IJsselland Ziekenhuis Uw behandelend (long)arts heeft met u gesproken over poliklinische longrevalidatie
Nadere informatieErgotherapie voor mensen met COPD. Afdeling Ergotherapie
Ergotherapie voor mensen met COPD Afdeling Ergotherapie Uw huisarts of behandelend arts heeft u doorverwezen naar de afdeling Ergotherapie omdat u door COPD problemen ondervindt bij het uitvoeren van dagelijkse
Nadere informatieIn deze folder informeren wij u over wat astma inhoudt en welke behandelingsmethoden er zijn.
Wat is astma? In deze folder informeren wij u over wat astma inhoudt en welke behandelingsmethoden er zijn. Wat is astma? Astma is een chronische ziekte van de luchtwegen. Chronisch wil zeggen: langdurig.
Nadere informatieOorzaken. Klachten en verschijnselen
Bronchiëctasieën De dokter heeft vastgesteld dat u bronchiëctasieën heeft. In deze folder krijgt u informatie over wat bronchiëctasieën, de oorzaken, klachten en de behandeling inhouden. Bronchiëctasieën
Nadere informatieUMCG Centrum voor Revalidatie Locatie Beatrixoord. Is longrevalidatie iets voor u?
UMCG Centrum voor Revalidatie Locatie Beatrixoord Is longrevalidatie iets voor u? UMCG Centrum voor Revalidatie Locatie Beatrixoord Een chronische longaandoening is een ziekte van de longen of de luchtwegen
Nadere informatieCOPD: uw opname van dag tot dag
Longgeneeskunde COPD: uw opname van dag tot dag www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud De opnamedag (dag 0)... 4 Wat gebeurt elke ochtend... 5 Dag 1... 6 Dag 2... 7 Dag 3... 7 Dag 4... 7 Dag 5... 8 Dag 6...
Nadere informatieLongrevalidatie. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
Longrevalidatie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. COPD Onder COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) vallen de ziekten chronische bronchitis en longemfyseem. Voor
Nadere informatieIndividueel zorgplan COPD
Individueel zorgplan COPD Neem dit zorgplan mee naar elk bezoek aan uw zorgverleners Leg het zorgplan thuis op een opvallende plaats Bespreek de inhoud met uw naasten Inhoudsopgave van uw individueel zorgplan
Nadere informatieHet Huisartsenteam. Gaat verder dan genezen. COPD Zorgwijzer. Zorg die draait om ú
Het Huisartsenteam Gaat verder dan genezen COPD Zorgwijzer Zorg die draait om ú 1 Inhoud Samenwerking leidt tot een verbetering van de zorg voor de mens met COPD. Zorgstandaard COPD 4 Een zorggroep: samenwerkende
Nadere informatieDia 1. Klinische les COPD
Dia 1 Klinische les COPD Dia 2 Korte introductie Filmpje Werking van de longen We gaan er in deze klinische les niet vanuit dat iedereen een basiskennis heeft over de werking van de longen en de ziekte
Nadere informatieMeer bewegen minder benauwd
Voorheen Astma Fonds Meer bewegen minder benauwd 1 2 Bewegen met een longziekte is niet altijd makkelijk. Wanneer u start met bewegen of sporten kunt u in het begin benauwder zijn. Daarom kan bewegen onnatuurlijk
Nadere informatiePoliklinische longrevalidatie
Longgeneeskunde Poliklinische longrevalidatie www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl LON013 / Poliklinische longrevalidatie / 27-08-2015 2 Poliklinische
Nadere informatieASTMA Een chronische ziekte, een gezamenlijke zorg
ASTMA Een chronische ziekte, een gezamenlijke zorg Heldere afspraken over de manier waarop zorgverleners u helpen en ondersteunen bij uw chronische ziekte. Inleiding Bij u is de diagnose ASTMA gesteld.
Nadere informatiePraktische informatie
Praktische informatie Patiënten Informatie Map COPD Deze map is eigendom van Patiëntensticker Uw behandelend longarts is: Inhoud PIM COPD Praktische informatie PIM COPD Informatie Polikliniek Longziekten
Nadere informatieLONGGENEESKUNDE. Behandeling van COPD. de mogelijkheden en beperkingen
LONGGENEESKUNDE Behandeling van COPD de mogelijkheden en beperkingen Behandeling van COPD Bij u is COPD vastgesteld. Uw behandelaars geven u hier veel informatie over. Zo krijgt u uitgelegd wat COPD is,
Nadere informatieverpleegafdeling Longgeneeskunde aanvullende informatie voor astmapatiënten
patiënteninformatie verpleegafdeling Longgeneeskunde aanvullende informatie voor astmapatiënten Opname via de Spoedeisende Hulp Vanwege uw klachten heeft u zich gemeld bij de afdeling Spoedeisende Hulp.
Nadere informatie