Inhoudsopgave. Rozen snoeien Rozen soorten en hoe te snoeien. hortensia snoeien lavendel snoeien Lavendel snoeien eerste snoei bemesten planten

Transcriptie

1

2 Inhoudsopgave Snoeien Waarom snoeien? Waar moet je op letten bij het snoeien Fouten die gemaakt worden bij het snoeien Snoeimethodes Rozen snoeien Rozen soorten en hoe te snoeien hortensia snoeien lavendel snoeien Lavendel snoeien eerste snoei bemesten planten Fruit bomen snoeien Hoe en wanneer moet je siergras snoeien Blauwe regen snoeien Buxus snoeien Het snoeien Bamboe snoeien Bamboe de ondergrondse veroveraar Beschutting Grondsoort bemesting aanplanten water geven Heesters snoeien Het belang van snoeien Enkele simpele richtlijnen Een verwaarloosde heg verjongen Nuttige tips voor het snoeien

3 jaaroverzicht Verwilderde tuin opknappen Het uitgangspunt Het onderhoudsvriendelijke alternatief Laat het kappen van bomen over aan een vakman Een boomstronk camoufleren Compost voor de tuin compost maken Compost kuil maken Temperatuur en vochtigheid Onkruid wieden Hardnekkig onkruid bestrijden Onderdruk onkruid met mulch Waarom snoeien? Het snoeien van vegetaties doen we natuurlijk niet zo maar. Er zijn een paar belangrijke redenen voor om vegetaties te gaan snoeien, bijvoorbeeld: voor de vorm. Om de gewassen gezond te houden Om meer bloem of meer fruit te krijgen Vorm Het snoeien voor de vorm doen we natuurlijk om de tuin en de planten of bomen mooier te laten lijken. Het is hier wel van belang dat de persoon die gaat snoeien enig verstand heeft van de plant/boom die hij snoeit en ook een duidelijk beeld heeft wat het zou moeten worden. Als men een tak verkeerd er af haalt, kan het dus wezen dat het beeld dat u voor u heeft niet meer goed gaat lukken. Om de gewassen gezond te houden Dit geldt vooral voor houtachtige gewassen. Dit houd dus in dat u de probleem takken gaat verwijderen, zoals schurende taken, plakoksels en taken met een ziekte. Om meer bloem of meer fruit te krijgen Planten die op zeer vruchtbare grond staan kunnen een zeer snelle groei doormaken, en deze

4 groei kan soms zo snel gaan dat het eigenlijk afgeremd moet worden, omdat dit te koste kan gaan van de bloemen of vruchten. Een goede methode om meer bloem of vrucht te krijgen is de vegetatie in te gaan nemen (snoeien). Het is wel van belang dat u dit natuurlijk op het juiste moment gaat doen, het zou erg jammer zijn als u ineens gaat snoeien en de bloei gaat eigenlijk ook net inzetten. Het is ook belangrijk om te weten op hoeveel jarig hout het gewas bloeit of vrucht draagt, dit bepaald namelijk voor een groot gedeelde welke snoei methode wordt toegepast. Bijvoorbeeld: als een hortensia op dezelfde wijze wordt gesnoeid als een vlinderstruik zal deze een jaar geen bloei geven. Waar moet je op letten bij het snoeien Het is duidelijk dat als u wilt snoeien, u niet zo maar in het wilde weg moet beginnen te knippen. Snoeien is een vak apart en veel mensen laten dit dan ook over aan een specialist, maar als u toch wilt gaan snoeien in uw tuin dan raad ik u toch het volgende aan: Zorg altijd voor een scherpe schaar Lees voor u begint eerst eens wat over de plant die u wilt snoeien Snoei regelmatig, als u dit doet blijft u bij en hoeft u dus geen snoei zaag te gaan gebruiken om achterstallig werk weg te gaan werken Alles wat u gesnoeid hebt kunt u het beste gaan verwerken tot compost zodat u dit weer kunt gebruiken om uw plant te gaan voeden Het werkt soms beter om gewoon een plant die te dicht op een andere plant staat helemaal weg te gaan halen in plaats dat u het gaat snoeien houtige gewassen die nieuwe takken krijgen en in het zelfde jaar ook al bloem krijgen moet u meestal in het vroege voorjaar al gaan snoeien, dit soort gewassen zijn bijvoorbeeld: struikrozen, stamrozen, klimrozen en buddleia (herfstserring) Het snoeien kan een leuke bezigheid zijn maar als u niet exact weet wat u moet doen raad ik u aan om een specialist in de arm te nemen, anders kunt u wel eens heel veel spijt krijgen van uw beslissing om toch zelf te gaan snoeien.

5 Veel gemaakte fouten bij het snoeien Heel veel mensen gaat zeer enthousiast aan de slag in de tuin en ook met het snoeien van bomen en planten. Dit kan tot gevolg hebben dat de boom of plant het niet overleeft omdat mensen bepaalde dingen niet in acht nemen. In een verkeerde periode gaan snoeien Iedere plant of boom heeft zijn eigen periode om gesnoeid te worden, dit heeft te maken met de weersomstandigheden. Bepaalde vegetaties kunnen bijvoorbeeld doodvriezen als u ze in de verkeerde periode gaat snoeien. Op de verkeerde manier snoeien Op de juiste manier snoeien blijft nog altijd een moeilijk punt. Veel mensen weten wel dat je het schuin moet snoeien maar weten vaak niet op welke plek ze het moeten doen, en vervolgens doet men vaak maar wat, een beetje op het gevoel met als gevolg dat de vegetaties dood gaan of gewoonweg niet meer goed tot bloei komen. De verkeerde delen gaan snoeien Een andere cruciale fout is het snoeien in verkeerde delen van de plant. Vaak kan een plant bijvoorbeeld het beste tot aan de vierde knop op de tak gesnoeid worden en niet verder. Veel tuiniers gaan rigoureuzer dan dit aan de slag en houden geen potentiële knoppen over voor de plant of struik om te ontwikkelen. Ook houdt men vaak geen rekening met de algemene vuistregel (welke wij zo gaan behandelen) dat takken die het centrum verstoren door naar binnen te groeien, verwijderd dienen te worden. Veel tuiniers vinden dit op het eerste gezicht geen bezwaar en vinden de compacte vorm van de plant of struik juist fraai. De plant zal hier echter door verslechten. Verstoorde energiebalans Wanneer u een plant of struik snoeit, dient deze ontnomen energie ook weer aangevuld te worden door middel van goede en directe bemesting. De energiebalans van de plant moet op deze manier altijd in balans gehouden worden.

6 Snoei methodes Er zijn verschillende methodes om te snoeien. Elke methode heeft natuurlijk zijn voor en nadelen, en het heeft met het doel te maken wat u wilt doen. Methode 1: (in vorm knippen) Om de planten een ander uiterlijk te geven moeten we gaan snoeien en daar komt deze techniek bij van pas. De natuurlijke vorm van de plant/struik wordt bijgeknipt tot het gewenste model. Het komt er op neer dat u regelmatig de struik bij knipt om het een vollere en compacte groei te geven. Methode 2: (jonge scheuten half terug snoeien) Laat planten nooit spichtig en kaal worden aan de voet. Snoei de nieuwe scheuten jaarlijks terug en begin daarmee als de planten nog jong zijn. Het oude, donkere hout produceert immers geen jonge scheuten meer. Best is van de planten te snoeien na de bloei en voor de vruchtvorming. Snoei alle jonge, groene scheuten terug om vertakking en een bossige groei te krijgen. Snoei bij elke scheut ongeveer de heft van het groene gedeelte weg. Knip niet in het donkere, oude hout. Wel moet men dood hout verwijderen. Na het snoeien ziet de plant er netten en compacter uit. Aan de onderste donkere delen zijn geen nieuwe scheuten te verwachten.

7 Methode 3: (Dode bloemen verwijderen) Heideplanten en sommige andere planten worden met de heggenschaar geknipt. Daarbij worden de dode bloemen en toppen verwijderd. De planten zien er dan beter uit, blijven laag en compact en bloeien beter. Wanneer de bloemen beginnen afsterven kan men met een heggenschaar beginnen knippen. Knip de scheuten terug tot vlak bij de basis van het hout dat het lopende jaar is gevormd. Methode 4: (Terugsnoeien van zijscheuten) Sommige soorten produceren bloemen aan de zijscheuten van vorig jaar. Deze planten zullen zonder snoei goed van vorm blijven. Het vormen van meer zijscheuten en dus meer bloemen kan gestimuleerd worden door na de bloei de nieuwe scheuten met 2/3 terug te snoeien. Kies de zijscheuten die gebloeid hebben. Deze nieuwe delen zijn lichter van kleur en zachter. Snoei de zijscheuten voor twee-derde terug, het liefst tot vlak boven een knop. Na de snoei heeft de plant zijn aantrekkelijke vorm behouden en vanaf een afstand zal er weinig verschil zijn. Door deze techniek blijft de plant echter compact en kan men het volgende jaar terug een rijke bloei verwachten.

8 Methode 5: (van drie stammen 1 wegsnoeien) Deze techniek voorkomt dat struiken met een toenemende leeftijd houtig en warrig worden. Door elk jaar van elke drie stammen 1 weg te snoeien, blijven veel struiken compact en jong. Ze zullen volop jonge scheuten produceren. Vooral voor struiken die om de bloemen worden gekweekt, is het belangrijk dat op tijd het oude hout wordt vervangen. Begin met het toepassen van deze techniek als de struik de eerste drie jaren in de tuin achter de rug heeft. Als u jaarlijks snoeit, moet u dus elk jaar 1/3de van het oude hout wegsnoeien om de struik jong, krachtig en compact te houden. Verwijder één stam van elk drietal. Volledig tot aan de voet of op de grond terugsnoeien. Kies eerst de oudste of zwakste tak. Na de zwakste of oudste, kiest u vervolgens stammen die moeten gesnoeid worden om het centrum open en luchtig te houden of de vorm te verbeteren. Mogelijks ziet u geen knop om op terug te snoeien. Laat in dat geval een stompje staan. Na het snoeien zal de struik er wat mager en ijl uitzien. De nieuwe scheuten zullen de vrijgekomen ruimte echter snel opvullen. Methode 6: (terugsnoeien tot op de grond) Deze techniek wordt gebruikt om het uiterlijk van struiken die uitstoelen te verbeteren of voor het verwijderen van oude takken die door nieuwe scheuten worden vervangen. Snoei alle takken terug tot net boven de grond. U hoeft niet terug te snoeien tot op een knop, want er zullen nieuwe scheuten vanaf grondniveau worden gevormd. Na de snoei zullen er alleen korte stompjes te zien zijn, maar spoedig zullen er nieuwe scheuten verschijnen, die aan het eind van het seizoen twijgen zullen zijn met dezelfde lengte als de oude. Methode 7: (terugsnoeien tot een raamwerk) Planten die gekweekt worden voor de fraaie kleur van de takken, zullen de beste kleur hebben als u ze regelmatig terugsnoeit. Daardoor wordt de scheutvorming gestimuleerd. Door dezelfde techniek zullen sommige planten grotere en attractievere bladeren produceren. In het seizoen na het planten moeten de planten eerst goed aanslaan. Daarna worden ze in het vroege voorjaar tot ongeveer 5 cm teruggesnoeid. Hierdoor ontstaan volop lage scheuten die in de komende jaren het raamwerk vormen. Jaarlijkse snoei levert volop nieuwe scheuten, maar de plant wordt er ook zwakker door, tenzij u na het snoeien zorgt voor de nodige bemesting. Snoei elke tak terug tot een naar buiten gerichte knop op ongeveer 5 cm van het raamwerk. Binnen enkele weken na de snoei zullen sterke jonge scheuten verschijnen. Is de struik erg groot of overvol geworden, snoei dan één of twee oude takken tot grondniveau weg. Daardoor komt er meer energie vrij voor het produceren van betere bloemen aan minder, maar beter geplaatste takken. Methode 8 (terugsnoeien van grijsbladige planten)

9 Grijsbladige planten die om het blad worden gekweekt, zullen zonder regelmatige snoei hun compacte vorm verliezen en weinig nieuwe scheuten vormen. Begin met snoeien als de planten jong zijn, want diep snoeien in oud hout kan de plant bederven of doden. Snoei regelmatig in het voorjaar. Zijn er aan de voet nieuwe scheuten gevormd, dan kun je de stengels terugsnoeien tot 5 10 cm boven de grond. Bij een volwassen of een verwaarloosde plant met een verhout raamwerk maar zonder nieuwe scheuten onderaan moet men oppassen niet in het donkere hout te snoeien. Beperk het snoeien tot scheuten van het voorgaande jaar die nog zacht zijn. Snoei ze terug tot binnen 5-10 cm van het donkere hout. Na het snoeien zal de plant er wat ijl uitzien, maar als de nieuwe scheuten uitlopen staat hij weer vol met mooie, jonge bladeren. Rozen snoeien De eerste vraag die we moeten beantwoorden is waarom moeten we rozen eigenlijk snoeien? Als u naar wilde rozen kijk dan zal het u ongetwijfeld zijn opgevallen dat de rozen onderaan er vaak mooier uitzien dan de rozen halverwege of aan de top. Dus we snoeien rozen om het verjongingsproces te stimuleren. Een bijkomend voordeel is ook dat u door het snoeien alle dode en zieke taken direct verwijderd. Een andere reden om de roos te gaan snoeien is om een meer evenwichtige vormgeving te geven aan de plant. De tweede vraag die we moeten beantwoorden is wanneer moeten we gaan snoeien? Er wordt vaak gezegd dat de periode ligt tussen november en half april. En op zich klopt dit ook wel ware het niet dat bij strenge winters de roos invriezen, en als u een korte snoei doet vlak voor de vorstperiode, er de kans bestaat dat de roos dood vriest. Een halve snoei of geen snoei verkleind dit aanzienlijk. De meest ideale periode voor de roos om gesnoeid te worden ligt dan ook tussen eind februari en half april. Naar inhoudsopgave De rozen soorten en hoe te snoeien Polyantharozen: Kleinbloemige of trosrozen (o.a. Europeana, Lili Marleen, Melrose, Allgold, Sneeuwwitchen, Joro, enz.) De plant verjongen door alle dode takken en stompjes weg te nemen. Een evenwichtige vorm geven en het midden vrijhouden, de behouden takken insnoeien op 2 à 3 ogen, vereenvoudigen op de lagere vertakkingen.

10 Floribundarozen en Theehybriden: Grootbloemige (o.a. Queen Elizabeth, Madame Meilland, Dame De Coeur, Rouge Parfumer, Pascali, Virgo) Dezelfde werkwijze als bij de polyantharoos, doch hier worden de takken behouden op 3 à 5 ogen voor de lager blijvende soorten en 5 à 7 ogen voor de zeer sterk groeiende soorten. Kosterrozen: Miniroosjes of dwergrozen ( o.a. Morsdag, Orange Morsdag, White Morsdag, Pink Morsdag, enz ) Deze laagblijvende compacte struik krijgt een identieke snoei als de polyantharoos. Stamrozen: Omvat een rijk gamma, gekweekt op stam. De soort die gebruikt wordt voor de stamroos zal de snoei bepalen. Klimrozen: Net als bij de stamrozen is hier het begrip, klimmen, de sleutel tot de verschillende soorten en variëteiten. De eerste snoei gebeurt bij alle klimrozen, bij het aanplanten vooral in het najaar. Niettegenstaande gaat dit ten koste van het aantal bloemen in het eerste jaar, maar bevordert een betere vertakking die het volgende jaar een rijke bloei zal geven. De verzorgings snoei bestaat uit het wegnemen of terug knippen van de uitgebloeide bloemen. Wanneer de klimroos reeds over een degelijke vertakking beschikt, mag deze op de zijscheuten op 5 à 6 ogen teruggesnoeid worden. Bij de klimrozen onderscheiden we voornamelijk de reeds hoger vermelde 3 soorten. Botanische rozen: In deze groep plaatsen we o.a. Rosa rugosa (rozenbottel), Rosa rubignosa (elegantier), Rosa canina ( hondsroos), enz. De snoei bestaat hoofdzakelijk in het uitdunnen tijdens het voorjaar, de oudste takken wegnemen. Een drastische snoei hiervan is sterk aanbevolen d.w.z. de plant verjongen tot ongeveer de helft of zelfs lager. Hier dient geen rekening gehouden te worden met het aantal ogen, aangezien de meeste bloemen zich ontwikkelen op voorjarige twijgen. Het belang om deze planten jaarlijks te snoeien is een voldongen feit om een rijkelijke bloei te verkrijgen of te behouden. Een duidelijk besluit, rozen bloeien overweldigend op jong of eenjarig hout. Anderzijds zal dit een langere levensduur garanderen door het regelmatig verjongen van de rozenstruik Een niet te versmaden tip is tevens de uitgebloeide bloemen

11 wegsnijden onder de bottel, dit zal en kan de bloei enkel bevorderen. Hortensia snoeien Voor de tuin zijn er veel soorten en variëteiten:hydrangea heteromalla, Hydrangea paniculata, Hydrangea serrata, Hydrangea macrophylla, Hydrangea sargentiana en Hydrangea aspera zijn de meest gebruikte. Al deze soorten worden halverwege het voorjaar op dezelfde manier gesnoeid. In warme klimaten wordt de Hortensia in najaar gesnoeid en in de koudere klimaten wordt de Hortensia in het voorjaar gesnoeid (eind maar half april). Hortensia's bloeien op het hout van het jaar er voor en snoeien bevorderd dus de bloei, en vormsnoei is hier dus niet nodig. Bij volgroeide planten worden zwak gegroeide (dunne) scheuten zonder meer verwijderd. Wanneer er veel oude scheuten aan de struik zitten, worden enkele daarvan op ca vijf centimeter boven de grond teruggezet. De overige oude scheuten worden tot dertig centimeter boven de grond ingekort. Snoei in dat geval het topeinde boven een naar buiten staand oog af. Uitgebloeide en jonge scheuten worden ook tot dertig centimeter boven de grond gesnoeid en ook op een buitenoog. Uit dit oog groeien nieuwe bloeischeuten. Van een totaal verouderde struik worden alle scheuten tot vijf centimeter boven de grond weggesnoeid. Nieuwe scheuten worden dan in de loop van het jaar gevormd. Die zullen dan niet in hetzelfde jaar bloeien, maar het jaar daarop. In het voorjaar daarna worden alle uitgebloeide scheuten tot op vijf centimeter boven de grond afgeknipt. De nieuwe, jonge scheuten worden tot op dertig centimeter teruggezet. De snoeicyclus is dus voortdurend gericht op verjonging van de struik. Stekken Hydrangea is makkelijk te stekken. Zowel in winter, voorjaar en zomer kan er worden gestekt. In alle gevallen moeten de stekken onder glas bewortelen. Kop- of topstek komt het meest in aanmerking. Zomerstek wortelt veruit het snelst. Snij de stengel onder een oog af met een vlijmscherp mes. Verwijder de daarboven zittende blaadjes door de de bladstengel(s) zo dicht mogelijk bij de (hoofd)stengel af te snijden. Plant de stekken in een mengsel van turfmolm (zuurgraad of ph 5) vermengd met zand. Gebruik van groeistof is onnodig. Zet de planten in een stekbak onder glas. Na ca drie weken is de stek beworteld en

12 worden de jonge planten opgepot in een zeven centimeter grote pot. Als potgrond komt kamerplantengrond vermengd met turfmolm en wat oude, verteerde stalmest in aanmerking in een verhouding van 3 : 2 : 1. Begiet de planten regelmatig en zorg ervoor dat overtollig water snel wordt afgevoerd. Top de jonge planten voor de langste dag. Bescherm de planten in de zomer tegen fel zonlicht. Overwinter ze bij een koele, vorstvrije temperatuur. In het voorjaar kunnen de planten in de tuin worden uitgeplant. Bemest hortensia af en toe met een fosfor (P) en kali (K) houdende meststof, zoals Thomasslakkenmeel en zwavelzure kali. Stop eind september met het toedienen van meststoffen. De planten moeten voor de winter afrijpen. Eikenbladhortensia De eikenbladhortensia (Hydrangea quercifolia) hoeft in principe niet te worden gesnoeid. Bij jonge exemplaren kunnen in het voorjaar enkele takken worden getopt om de vertakking wat te stimuleren. Van grotere struiken hoeven alleen verkeerd geplaatste takken en ziek of dood hout te worden gesnoeid. Pluimhortensia In tegenstelling tot andere hortensia s bloeit de pluimhortensia (Hydrangea paniculata) op het hout dat in het komende seizoen wordt gevormd. Dit betekent dat je hem ieder jaar diep kunt terugsnoeien, tot op een of twee gezonde knoppen. Snoeien is echter geen noodzaak. Ongesnoeide exemplaren krijgen meer bloemen, die wat kleiner zijn dan bij struiken die wel worden gesnoeid. Boomhortensia Hydrangea arborescens Annabelle kan in maart-april flink worden teruggeknipt. De plant vormt dan hele grote bloemen. Nadeel van zo n jaarlijks terugknipbeurt is dat de jonge takken vaak niet stevig genoeg zijn om de zware bloemtrossen te kunnen dragen. Ze buigen gemakkelijk door, zeker na een regenbui, als de bloemen zwaar zijn van het water. Je kunt de takken ook ieder jaar vlak onder de uitgebloeide bloemen terugknippen. Eens in de twee of drie jaar snoeit u de plant dieper terug. De bloemen blijven dan iets kleiner, maar de hele plant wordt voller en steviger. Hydrangea macrophylla en H. serrata Hydrangea macrophylla en H. serrata: in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht hoeven Hyrangea macrophylla en Hydrangea serrata niet per se te worden gesnoeid. Als u om na de winter de uitgebloeide bloemen vlak boven het bovenste paar dikke en gezonde knoppen wegknipt, zal de struik weer uitbundig bloeien. Eens per twee of drie jaar kun je zonodig enkele dikke takken helemaal weghalen. Dit gaat echter wel ten koste van de bloei. Klimhortensia De klimhortensia (Hydrangea anomala) hoeft in principe niet te worden gesnoeid. Om te voorkomen dat deze klimmer op den duur te breed wordt, kunt u wel de zijscheuten terugknippen. Doe dit na de bloei. Voor een klein oppervlak kan dit met de snoeischaar, maar voor grote wanden gaat dit ook prima met een heggenschaar.

13 Lavendel snoeien Het is van belang uw lavendel te snoeien, want doet u dit niet dan zult u een onregelmatige lavendel krijgen die enkel nog jonge groei heeft aan de bovenkant van de takken. Dit omdat onderaan de lavendel en binnenin de lavendel verhoute twijgen gaan bevinden. De lavendel ziet er dan vrij kaal uit van onder en daardoor zie de lavendel er niet mooi meer uit. Voor een mooi resultaat dient je de lavendel twee maal per jaar te snoeien. Lavendel snoeien, eerste snoeitijd De eerste keer dat je een lavendel moet snoeien is in het voorjaar kort na de winter, vanaf half maart tot begin april. Wanneer u uw lavendel goed heeft onderhouden kunt u gerust snoeien tot cm boven de grond. Het resultaat hiervan is dat de lavendelbloemen zullen ontstaan op de takken die in het jaar zelf worden gevormd. Wanneer de lavendel niet regelmatig is onderhouden dient u er rekening mee te houden dat onderaan nog enkel dood hout is, waaruit geen nieuwe lavendelbloemen kunnen ontstaan. Snoei de lavendel dan ook niet te kort af. Een oplossing is om om de lavendel te rooien en lavendel dieper in de grond terug te planten tot cm boven de grond. Een andere oplossing is het planten van nieuwe lavendels en deze regelmatig te gaan onderhouden zodat u ieder jaar kunt genieten van een mooie lavendelstruik. Lavendel snoeien, tweede snoeitijd De tweede tijd om een lavendel te snoeien dient zich aan kort na de bloei. In deze fase (augustus tot oktober) kunnen de uitgebloeide bloemen worden verwijderd. Belangrijk hierbij is niet te diep te snoeien, omdat de plant zich nog moet kunnen verweren tegen de vorst. Daarom enkel opschiksnoeien na de bloei van de lavendel. bemesten Bemesten is vrijwel nooit aan te raden. Geef vooral geen bemeste tuinaarde bij de aanplant! water Geef lavendel nooit water! (echt niet) Uitzonderingen: Lavendel planten in heel erg heet weer. Geef dan liefst de grond eerst water voor het planten. Bijna altijd is de grond vochtig genoeg om hier van af te zien. Lavendel planten in potten moet u natuurlijk wel regelmatig water geven. kalk:

14 Wanneer u lavendel plant geef je zeer royaal; tot 4 keer de op de verpakking voorgeschreven hoeveelheid. U kunt deze door de grond werken. Daarna geef u elke 2 a 3 jaar een onderhoudsdosis zoals op de verpakking staat. lavendel wanneer planten Lavendel kan jaarrond worden geplant zolang het maar niet al te streng vriest. Vooral in het voorjaar moet je oppassen dat je bevroren grond niet te diep onder werkt bij het planten. Het kan heel lang duren voordat deze kluiten weer ontdooien wat de groei van je planten remt. Als je in oktober plant profiteer je optimaal van de bodemwarmte en de eerste voorjaars zon. Fruitbomen snoeien Onmisbare snoeihulpjes Snoeischaar. Mooie gladde snijwonden voorkomen het binnendringen van ziektes (waarvoor fruitbomen gevoelig zijn): werk dus altijd met een scherp geslepen snoeischaar. Snoeizaag. De (eveneens scherpe) snoeizaag is nodig voor de dikkere takken. Ladder. Gebruik bij het snoeien van hoge fruitbomen een stevige (veilige!) ladder of trap Geef appelboom en perelaar vijf hoofdtakken Houdt in de loop der tijd vijf hoofdtakken (gesteltakken) aan, die op diverse hoogten van de stam beginnen en in verschillende richtingen wijzen. Indien nodig, de takken naar beneden buigen en vastzetten met touwen of band (dat u na een jaar weer kunt weghalen). Snoei de zijtakken ieder jaar tot op de helft terug. Zomersnoei bij hoog- en halfstam Om de groei van een kroon te bevorderen, kunt u in de zomer al snoeien. Snoei ¾ van de scheuten terug. De scheuten in het verlengde van de gesteltakken laat u zitten. Buig de takken horizontaal uit en zet ze vast voor bevordering van de knopvorming. Vooral naar binnen groeiende twijgen weghalen.

15 Pruimenboom: maximaal vier gesteltakken Voor pruimenbomen gelden bijna dezelfde regels als voor de appel en peer. Het verschil is dat de pruim in de zomer wordt gesnoeid en dat u daarbij 3 à 4 gesteltakken moet aanhouden. Zet de takken zo nodig wijder door er een stokje als wig tussen te zetten en ze niet steil naast elkaar gaan groeien. Een pruim heeft om de twee jaar onderhoudssnoei nodig. Haal alleen de steil groeiende takken langs de stam helemaal weg, zodat er een mooie open kroon blijft. Snoei alleen twijgen die de lichtinval belemmeren. Spilvorm ideaal voor de kersenboom Een kersenboom groeit uit tot een stevige boom die voor een gemiddelde tuin al snel te groot wordt. Als u echt kersen wilt eten, moet u de boom in spilvorm snoeien. Dit gaat als volgt: Na het planten niet snoeien. Houdt de spilvorm op een hoogte van 2,5 à 3 meter. Snoei de kers in augustus, dan helen de wonden beter. Houdt 5 of 6 hoofdtakken aan. Verdeel die op de stam op zo'n manier dat de onderste takken ook licht krijgen. Snoeien van oud naar jong Ook een oude vruchtboom kunt u verjongen. Zaag de takken die naar binnen groeien (alsmede alle beschadigde en zieke takken) helemaal weg. Het jaar daarop zijn in de winter de gesteltakken aan de beurt. Snoei deze allemaal op ongeveer gelijke lengte. Ontstaan er grote wonden, gebruik dan een wondafdekmiddel. Er zullen veel jonge scheuten ontstaan: die pakt u aan zoals hieronder beschreven. Onderhoudssnoei bij een volgroeide kroon Zorg voor een goed evenwicht tussen het aantal vruchttakken en groeitakken. Zorg ook dat de zijtakken op de gesteltakken (die het geraamte van de boom vormen), niet zwaarder worden dan de gesteltakken zelf. Hou het gestel van de boom ook steeds ongeveer even groot. Siergras snoeien Onderhoud en snoeien van siergras Onderhoud van siergrassen is niet zo moeilijk. Na het aanplanten een beetje bemesten, het eerste jaar regelmatig water geven en éénmaal per jaar de siergrassen snoeien volstaat bij de meeste siergras soorten In extreem droge tijden is wat extra water nodig.

16 Siergrassen snoeien Eenmaal per jaar moeten men de niet groenblijvende siergrassen snoeien. Doe dit met een scherpe knipschaar en werkhandschoenen. Sommige bladeren van siergrassen zijn zeer scherp (zoals Cortederia) en kunnen vervelende wondjes veroorzaken. Er zijn ook andere manieren om siergrassen te snoeien. Wanneer het snoeien van siergrassen gebeuren moet hangt af van het siergrassoort. Sommige soorten kunnen al in juli gesnoeit worden. Snoei niet later dan aan het eind van de winter. De meeste soorten beginnen dan al nieuwe groei te vertonen. Zodra de eerste jonge groene scheuten verschijnen kan men het oude gras snoeien. Bij groenblijvende siergrassen is het voldoende om de verdroogde stengels en enkele lelijke bladeren te verwijderen. Wanneer en hoe siergrassen snoeien Sommige wintergroene siergrassen zijn na de lange strenge winter licht beschadigd en worden ook licht of geheel gesnoeid. Wanneer men de siergrassen moet snoeien en hoe men het siergras moet snoeien is verschillend per plant. Geheel snoeien, elk jaar (afstervende siergrassen) Afstervende siergrassen moet men elk jaar geheel snoeien. Tussen de 5cm en 25 cm boven de grond, afhankelijk van de grootte van de plant. Bijvoorbeeld Miscanthus, Pennisetum, Cortaderia, Molinia, Calamagrostis en Panicum. Geheel of deels snoeien, indien nodig (wintergroene siergrassen) Sommige wintergroene siergrassen vertonen na de winter lichte schade en kan men deels of geheel snoeien. Bijvoorbeeld sommige Festuca soorten en Poa Labillardieri. Niet snoeien (groenblijvende siergrassen) Deze grassen zijn zelfs na een lange strenge winter nog steeds overwegend groen. Het is alleen nodig enkele beschadigde en lelijke bladeren te verwijderen. Bijvoorbeeld sommige Carex, Festuca, Juncus en Luzula soorten.

17 Onderhoud Vermeerderen Siergrassen kan je goed vermeerderen door te delen of door het kweken van zaden. Het nadeel van zaaien is dat je begint bij een heel klein plantje. Één keer te droog of te nat, een klein beetje te koud of te warm en al je moeite is voor niets geweest. Bij delen en splitsen van de pollen is de kans veel groter dat de vermeerdering slaagt. Als de plant een jaar of drie is kan de pol in twee of drie delen gesplitst worden. Steek met een scherpe spade, terwijl de pol nog in de grond staat, de plant in twee of drie delen. Hoe groter het deel is wat overblijft, hoe groter de kans op slagen. Na het planten Siergrassen gedijen over het algemeen op vele bodemsoorten en hebben daarom niet veel bemesting nodig. Een beetje gedroogde koemest bij het aanplanten van jonge siergrassen is echter niet verkeerd. Hierdoor krijgt de jonge plant een goede start. Het is meestal niet nodig de jonge plant extra water te geven als de plant in de herfst geplant is. Nieuwe aanplantingen in de zomer moet je vochtig houden en zeker niet laten uitdrogen. Geef dan alleen water aan de plantbasis. In de winter willen te jonge en te kleine siergrassen nog wel eens kapot vriezen. Probeer dit te voorkomen door wat bladeren of wat oud snoeimateriaal van andere siergrasssen rond de basis van de plant te leggen. Bemesten De meeste grondsoorten bevatten genoeg voedingstoffen voor de grassen. Alleen bij het aanplanten wat bemesting is voor de meeste grassoorten genoeg. Sommige siergrassen houden helemaal niet van een voedzame grond. Calamagrostis Acutiflora, Sorghastrum Nutans en zelfs sommige miscanthussen zijn hier voorbeelden van. Ze krijgen dan veel te veel bladeren en worden minder gekleurd in de herfst. De halmen worden zwakker en dreigen te gaan liggen. Verwen de grassen dus niet te veel. Tenslotte hebt u ze gekocht omdat ze juist makkelijk zijn in onderhoud. Bestrijden van onkruid Siergrasplanten groeien beter als ze geen concurentie krijgen van onkruid. In de lente is een paar keer schoffelen voldoende om de éénjarige onkruiden te verwijderen. Pas op voor jonge siergrassen. Soms staan ze midden tussen onkruid die tot dezelfde familie behoren. Het strooien van houtsnippers, schorssnippers of gehakseld snoeimateriaal van andere

18 siergrassen remd de groei van onkruid. Soms groeit er ineens een wilde grassoort in het midden van de siergras. Verwijder het zo snel mogelijk. Als de wilde grassoort te veel doorgegroeit is kunt u alleen nog de siergras doorsteken om zo het onkruid te verwijderen. Verschillende manieren om siergrassen te snoeien Bij onderhoud hoort ook het snoeien van siergrassen. Er zijn diverse manieren om siergrassen te snoeien. Meestal noemt men hierbij het gebruik van een snoeischaar. Er zijn echter ook nog andere en snellere manieren om siergrassen te snoeien. Snoeischaar Het beste blijft natuurlijk met een scherpe snoeischaar. De stengels worden netjes en strak afgeknipt en je kan goed de hoogte bepalen waar je moet snoeien. Als de collectie van siergrassen echter wat uitbreid, wordt dit soms een onmogelijke zaak. Met een snoeischaar kan je slechts enkele stengels en ten hoogste een klein bosje snoeien. Je krijgt na verloop van tijd kramp in je handen en het gaat niet eens zo snel. De grootte van de plant wordt soms ook een probleem. Een reuze siergras als de Cortaderia Selloana snoei je niet zo gemakkelijk met een klein snoeischaartje. Je kan natuurlijk een grote snoeischaar nemen. Horizontaal knippen vlak boven de grond met een grote snoeischaar is echter ook niet zo handig. Heggeschaar Met een heggeschaar gaat het al een stuk sneller. Vooral als je een redelijk formaat gebruikt. Met een heggeschaar is horizontaal snoeien ook geen probleem. Eigenlijk zijn ze hier zelfs voor gemaakt. Met een heggeschaar kan je heel strak en netjes snoeien. Zelfs stengels die opzij zijn gevallen kan je makkelijk wegsnoeien. Je kan een pol eventueel ook mooi rond snoeien. Het nadeel is dat een heggeschaar "kauwd". De stengels worden dus niet scherp en strak afgeknipt. Hierdoor zou sneller rot kunnen onstaan. Bosmaaier Bij zeer grote hoeveelheden grassen gebruiken sommige mensen een bosmaaier. Ze gebruiken hierbij een mes in plaats van een touwtje. Het mes is eigelijk bedoeld om bijvoorbeeld riet mee te maaien. Het voordeel hierbij is dat het zeer snel gaat. Het mes zou de stengels af moeten snijden. Als het mes echter wat bot wordt of het moet grote hoeveelheden verwerken "slaat" het mes de

19 stengels eraf. De stengels worden niet scherp en strak afgeneden en een deel knikt. Hierdoor zou ook sneller rot kunnen onstaan. Een ander nadeel is dat de afgesneden stengels over de ander siergrassen vallen. Even wat gesnoeid gras aan de kant leggen is ook geen optie. Een bosmaaier leg je niet even aan de kant om het daarna na 20 seconden weer te starten en te bevestigen aan je gordel. Je ziet hierdoor niet meer wat je wel en niet gesnoeid hebt en je zou een verkeerde plant of andere siergras mee kunnen snoeien. Bij een bosmaaier is het ook moeilijk om op verschillende hoogtes te snoeien. Gebruik bij apparaten als de bosmaaier en de heggeschaar altijd de juiste Persoonlijke Beschermings Middelen. Blauwe regen snoeien Het snoeien van een blauwe regen doet men om de bloei en de groei te stimuleren, zoals bij de meeste planten die u snoeit. Als u de blauwe regen helemaal niet snoeit dan wordt de plant heel erg groot en na verloop van tijd bloeit hij ook minder. Doel van het snoeien is het creëren of behouden van één of meer hoofdtakken, een soort stam, met daaraan korte zijtakken. Op deze zijtakken groeien de twijgen met daaraan bloem en blad. Het snoeien van een blauwe regen gebeurt in twee keer, de eerste keer is in de loop van de zomer en de tweede keer snoeit u de blauwe regen in februari/maart. In de zomer maakt de blauwe veel blad en lange taken. De blauwe regen richt zich van nature helemaal op groei en niet zo zeer op bloei n dus voortplanting. Zodra de blauwe regen merkt dat hij eigenlijk niet verder kan groeien doordat u hem snoeit zal hij zich meer richten op de voortplanting wat resulteert in bloei van de blauwe regen. De lange zweepachtige ranken mag je flink terugsnoeien. Knip ze af op ongeveer 15 cm van de grijsbruine hoofdtakken. Je laat 3 tot 5 bladeren zitten. Voor alle duidelijkheid: één blad bestaat uit een stengel met daaraan 11 of meer kleine blaadjes. Knip niet te dicht bij het laatste blad dat je wilt laten zitten, want dit raakt dan snel beschadigd. Indien je een nieuwe hoofdtak wilt creëren, moet je de betreffende twijg uiteraard niet terugsnoeien. De tweede snoeibeurt doe je in februari/maart. Knip de in de

20 zomer teruggeknipte twijgen tot 2 of 3 knoppen terug. Deze twijgen zijn na de zomersnoei weer uitgelopen, dus er gaat wel degelijk nog wat vanaf. De twijg waarmee je in de zomer een nieuwe hoofdtak wilde vormen, knip je nu tot ongeveer 50 cm van de basis van die twijg terug. De overige korte twijgen met bloemknoppen laat je met rust. Bloemknoppen zijn duidelijk anders dan bladknoppen. Bladknoppen zijn dun en spits en bloemknoppen bol en rond. Wanneer snoei ik mijn blauwe regen? Ik heb mijn blauwe regen nog nooit gesnoeid, maar nu wil ik af van die lange stengels. Volgens artikelen op google kan ik de takken in februari wegsnoeien. Alleen is de plant ondanks de vorst al aan het uitlopen. Komt het nog goed als ik tijdens de vorstperiode snoei? Ik zou het zonde vinden als de boom dood gaat... Normaal gesproken zou u de blauwe regen in februari kunnen snoeien, alleen raad ik het wel af als u de blauwe regen wilt snoeien zoals in dit voorbeeld als het nog aan het vriezen is. De blauwe regen loopt in deze periode ook niet echt uit, hij zit in een soort van winterslaap. De Blauwe regen bloeit niet Er zijn verschillende oorzaken waarom een blauwe regen niet (goed) bloeit Te weinig zon De Wisteria heeft het liefst volle zon, het minimul licht bij een uur of 6 zonlicht. Gezaaide plant Van gezaaide planten is het onzeker of en wanneer ze gaan bloeien. Neem bij aankoop gestekte of geënte planten. Of kies een plant waar al bloemen aanzitten. Verkeerd gesnoeid Ze verderop bij snoeien Te veel mest Overdadige mest zal leiden tot veel blad en minder bloemen, als er gemest wordt zorg voor relatief veel fosfor (het P-gehalte in de NPK aanduiding). Voorkom het gebruik van kalk, dit zal leiden tot gelig blad. Buxus snoeien De buxus is een plant met verschillende goede eigenschappen. Wellicht de belangrijkste troef van de buxus is dat de plant wintergroen blijft. Deze zeer compacte, gesloten en donkergroene buxushagen zijn dan weer ideaal voor het afboorden van bloemborders. Door het aanplanten van buxushaagjes verkrijg u het hele jaar door bladhoudende structuren in de tuin. U kunt uiteraard ook dergelijke structuren in de tuin aanbrengen met groenblijvende liguster of met lonicera, maar die moet u dan wel veel vaker snoeien aangezien deze veel

21 sneller groeien dan de geliefde buxus. Buxus groeit niet zo snel en is daardoor de ideale plant voor laagblijvende haagjes en voor het vormen van figuren, bollen, kegels en spiralen. Het snoeien Als u de buxus er mooi bij wil hebben liggen raad ik aan om twee keer per jaar te gaan snoeien. De buxus is een sterke plant die wel tegen een stootje kan en hierdoor verdaagt hij het snoeien dan ook goed en vormt hierdoor op de oudere takken nieuwe zijscheuten. Als u de buxus meermaals snoeit wordt deze voller, steviger en mooier doordat de afgesnoeide twijgen gaan vertakken. Snoeit u slechts één keer dan bekomt u een losse, minder stevige plant die in de winter de sneeuwlaag niet kan dragen waardoor er takken uit de buxusbol of -haag kunnen afbreken. De eerste snoeibeurt kunt u het beste gaan doen van eind mei begin juni. De tweede snoeibeurt gebeurt half augustus tot half september. Het snoeien dient u wel ruimschoots voor de winter te gaan doen zodat de buxus zich nog kan herstellen voor dat de winter invalt. Daarenboven krijgen de nieuwe scheutjes die na deze laatste snoeibeurt worden gevormd de tijd om zich voldoende te verhouten vooraleer het begint te vriezen. Kruidachtige jonge takjes zullen bij de eerste vorst bevriezen wat geen fraai winterzicht biedt. Voor het snoeien van buxus wacht je het best op een bewolkte dag om verbrandingsverschijnselen te voorkomen. Na het snoeien van jouw buxushaag hebben de takjes en de bladeren open wondjes waarlangs bij warm weer veel water kan verdampen. De bovenste bladeren drogen dan uit en kleuren geelbruin en verdorren wat de buxus een stuk minder mooi maakt. Aangezien buxus niet zo snel groeit zal het een heel tijdje duren vooraleer de haag terug mooi is. Schade naar zonverbranding. De beschadigde bladeren zullen na enkele weken afvallen waardoor u na enige tijd op een haag met kale toppen kijkt. Het oogt niet mooi, maar voor de buxus zelf kan het geen kwaad en na enkele weken zullen nieuwe frisgroene scheutjes en bladeren te voorschijn komen. Om de snijwondes zo gaaf mogelijk te maken gebruikt u het beste een goed geslepen manuele heggenschaar. Het spreekt voor zich dat de wondjes bij gebruik van een elektrische of motorhaagschaar grover zullen zijn. Dit kunt u een beetje vergelijken als het afrijden van gras met een messenkooimaaier die het gras afsnijdt t.o.v. een cirkelmaaier die het gras afslaat. Toch zullen vakmensen die het tuinonderhoud doen meestal een motorhaagschaar

22 hanteren voor het scheren van buxushagen. Buxusmassieven en -hagen kunt u niet alleen veel sneller scheren met een motorhaagschaar, maar het is ook handiger om er een rechte lijn mee aan te houden. Echter hanteren sommigen onder hen dan een haagschaar die ze enkel voor het scheren van buxus gebruiken zodat die altijd heel scherp is. Het spreekt voor zich dat haagscharen die al veel dienst hebben gedaan voor het scheren van grovere hagen zoals Aucuba, Taxus, Prunus laurocerasus (laurierkers),... niet meer zulke scherpe messen bezitten en dan ook grovere snoeiwonden maken. Voor het scheren spuit u de buxus eerst nat zodat de schaar nog soepeler door de takjes kan glijden. Dit is beter voor uw armen en voorkomt ook weer verbranding van de gesnoeide toppen. Indien de zon de dagen na het scheren toch vrij hevig en fel is dan kunt u alsnog de buxus afdekken met een vliesdoek. Lange hagen kunt u het beste scheren met een elektrische of een motorhaagschaar die goed gezet is (scherp). Dit levert een zeer mooi en strak resultaat op. Familie : Buxaceae Bladkleur : Groen, Bont / gevlekt / gestreept Wintergroen : Bladhoudend Winterhardheid : Goed winterhard Standplaats : Zon tot halfschaduw Soort gewas : Heester PH bodem : Kalkminnend Speciale kenmerken : Haagplant, giftig Bamboe snoeien Een natuurlijk bamboesbos kan een wilde en ruwe indruk geven. Dit is uiteraard helemaal normaal want afgebroken en doorhangende halmen worden in de natuur niet verwijderd door een overijverige tuinliefhebber. De natuur regelt dit zelf wel in haar eigen tempo. Dit proces duurt echter vele jaren. De mens heeft minder geduld en grijpt direct naar de snoeischaar als er ergens een halm te ver gaat doorhangen. Dit ingrijpen is niet natuurlijk maar de schoonheid van de bamboe neemt hierdoor vaak wel toe. Vaak wil de bamboeliefhebber een bamboebos creëren in zijn tuintje. Dit is niet onmogelijk maar duurt toch zeker wel 10 jaar. Om een klein bamboebosje toch al een meer volwassen indruk te geven worden vaak de onderste zijtakken afgeknipt. Hierdoor worden de halmen beter zichtbaar net zoals in een volwassen bamboebos. Na enkele jaren kan een klein Phyllostachys halmpje uitgroeien tot een flinke bos van vijftig stengels of meer. Omdat bij een onvolwassen plant de nieuw gevormde halmen dikker zijn dan de halmen uit voorgaande jaren is er veel verloop in de dikte van de halmen binnen een jong bosje. Dit effect verstoord het volwassen karakter van een bamboebos. Door alle dunne halmen te

23 verwijderen en alleen de halmen van min of meer gelijke dikte over te houden wordt het aanblik aanmerkelijk mooier. Door elk jaar de dunste nieuwe scheuten en halmen te verwijderen krijg je een plant met minder halmen maar wel dikker. Wil je een dichte volle bos creëren verwijder dan zoveel mogelijk de dikke halmen en scheuten. Hierdoor onstaan vele dunne halmen. De plant blijft hierdoor ook lager. Deze laatste snoeiwijze wordt niet zo vaak toegepast. Bij de hogere bamboes zijn de halmen vaak de aandachts trekkers. Bij de lagere soorten krijgt het blad meestal meer aandacht. Denk bijvoorbeeld aan de prachtige bladeren van Pleioblastus viridistriatus en Pleioblastus variegatus. Bij deze twee soorten is het verstandig om in maart de plant tot enkele centimeters boven de grond volledig af te knippen. Hierdoor maakt de plant volop nieuwe halmen aan en frisse nieuwe bladeren die er geweldig uitzien. Bamboe de ondergrondse veroveraar De bamboeplant is een enorme groeier. Dit is boven de grond goed zichtbaar. Een dun stengeltje uit een pot groeit in de volle grond binnen enkele jaren uit tot een indrukwekkende struik of klein bosje. Na 10 tot 15 jaar is het kleine bosje uitgegroeid tot een enorme groene massa met afhankelijk van de soort veel stengels. Sommige soorten breiden zich relatief langzaam uit zoals het geslacht Fargesia. Het geslacht Phyllostachys bevat echter soorten die zich enorm snel kunnen uitbreiden. De uitbreiding is ondergronds vaak moeilijk waar te nemen. Als echter de vijver bij de buurman gaat lekken dan moet er een belletje gaan rinkelen. Uit eigen waarneming heb ik een Semiarundinaria fastuosa in 1 jaar tijd een uitloper van ruim 2 m zien maken. De plant verraadde zich door een stengel naar boven te sturen op een plaats waar ik dat absoluut niet had verwacht (tenminste niet na zo'n korte tijd). Er is mij verteld dat een Semiarundinaria fastuosa ooit een uitloper heeft gemaakt vanwel 18 m! Hiervoor zijn natuurlijk wel een aantal jaren nodig. Boven de grond valt dit gedrag niet altijd op. Sommige soorten laten door middel van stengels zien tot hoever de wortels ondergronds zijn doorgedrongen. Maar andere soorten laten pas jaren later een stengel verschijnen op die plaatsen waar de wortels zich al gevestigd hebben. De argeloze tuinier denkt dan dat de bamboe redelijk op zijn plaats blijft om dan plotseling in het voorjaar een enorme scheut onder het terras te ontdekken. In veel artikelen over bamboe wordt vrolijk verteld dat je een bamboe kunt beperken d.m.v. vijverfolie of nog beter plastic golfplaten in te graven rondom de bamboe. Voor de kleine

24 soorten is dit een redelijk goede oplossing. Let echter op dat er absoluut geen openingen achterblijven. Dit is met de stugge golfplaten niet altijd makkelijk te bereiken. Bij mij is op die manier de Pleioblastus viridi-striatusontsnapt. Ik had namelijk de platen ongeveer 15 cm laten overlappen. Op die plaats sluiten de platen dus niet naadloos aan. De bamboe wist hier dankbaar gebruik van te maken en ging op weg. Gelukkig ging het hier om een dwergsoort maar een reuzenbamboe doet precies hetzelfde. Een ander nadeel is dat sommige plasticsoorten na lange tijd toch een beetje gaat verweren. Na die lange periode zijn de bamboerizomen zo sterk geworden dat het verzwakte plastic een makkelijke prooi is. De bamboe gaat alsnog de vrije wereld in. Dat een bamboe bijna onstuitbaar is in zijn drang om de wijde wereld in te trekken laat de volgende foto zien. Een Bambusa tuldoides 'Ventricosa' ontsnapt na jaren opsluiting in een betonnen rioolbuis. De wand was bijna 8 cm dik maar dit was onvoldoende om de bamboe tegen te houden. Bij de gespecialiseerde bamboekwekers is tegenwoordig een hoogwaardige plasticsoort te koop waarmee je een goede rizoombarrière kunt aanleggen. De meeste bamboes kun je daarmee goed op zijn plaats houden. Maar het blijft opletten zoals ik zelf heb ondervonden. Mijn Semiarundinaria fastuosa groeide binnen 1 jaar keurig onder een rizoombarrière van 70 cm diep door om ruim 1 m verder een prachtige dikke scheut naar boven te sturen. Suggesties 1) Zet een bamboe nooit in de volle grond als u niet over voldoende ruimte beschikt. Het planten van een bamboe in de volle grond als afscheiding met de buren is vragen om problemen. In Amerika zijn al diverse rechtszaken aangespannen tegen de eigenaars van bamboe die de plant hebben laten ontsnappen naar de buren. Nu het vreemde; sommige rechters in Amerika gaven de eigenaar gelijk. De buren hadden volgens de rechter kunnen weten dat bamboe zich naar hun tuin ging uitbreiden! Meestal wordt echter de bamboebezitter bestraft. Denk eraan dat een oude volwassen bamboe in de volle grond niet makkelijk te verwijderen is. Het is natuurlijk altijd mogelijk maar na afloop ziet uw tuin eruit alsof er een loopgraven oorlog heeft plaats gevonden. En als u een stukje wortel laat zitten wat zeer wel mogelijk is. Dan is de kans groot dat de bamboe op die plek weer gaat groeien. 2) Het beste is om per definitie alle bamboeplanten (uitgezonderd het geslacht Fargesia) in

25 een ingegraven kuip te laten groeien indien men een kleine tuin bezit. Dit heeft echter een aantal nadelen. De plant zal nooit zijn maximale hoogte bereiken en de stengels nooit hun maximale dikte (afgezien van de dwergbamboes). Op warme dagen is bevloeiing noodzakelijk. De plant droogt namelijk veel sneller uit als deze in een kuip staat. De wortels zullen na een paar jaar volledig in elkaar gedraaid zijn en dit komt niet ten goede van de plant. Het beste is dan ook om na enkele jaren de plant uit de kuip te halen en deze op te splitsen in 2 tot 4 nieuwe planten. De kuip kan dan weer terug met een deel van de oude plant. Na deze operatie hebt u meteen nieuwe planten die u kunt ruilen met andere tuinliefhebbers. Voer deze actie uit in het voorjaar. Nog een voordeeltje van een kuip is dat bij een verhuizing de plant zo meegenomen kan worden. Als je over een grote tuin beschikt dan zou je de bamboe ook gewoon in de volle grond kunnen plaatsen. Het voordeel is dan dat de plant zich optimaal kan ontwikkelen maar let op zonder barrière blijft de plant zich uitbreiden. Heeft u veel water tot uw beschikking dan kunt u een kunstmatig eiland bouwen. Zodanig dan de bamboe omringd is door water. Bamboerizomen kunnen namelijk niet tegen water en zullen daardoor op het eiland blijven. Dit is een zeer natuurlijke oplossing die de plant weer volledig tot zijn recht laat komen. Niet iedereen heeft echter voldoende water tot zijn beschikking. Er zijn nog vele andere oplossingen om de bamboe te beperken in zijn uitbreidingsdrang zoals een betonnen ring ingraven of gieten. Staalplaten of beton-elementen ingraven etc. Het blijft echter van groot belang om absoluut geen openingen of zwakke plekken in de wand achter te laten. Het kan enige tijd duren maar vaak vindt de bamboe een uitweg. 3) Vraag de gespecialiseerde bamboekweker welke soorten zeker gaan woekeren en welke soorten zoals die van het geslacht Fargesia slechts zeer langzaam uitbreiden. U hoeft de vraag niet te stellen in een doorsnee tuincentrum want de kennis van bamboesoorten is daar nihil. Als u al een antwoord krijgt dan is dat meestal vaag en niet betrouwbaar. 4) Tip voor de bamboeverkopers. Maak uw klanten er op attent dat een bamboe echt geen boom is die eenmaal geplant op zijn plaats blijft. Alle soorten breiden zich uit. Sommige zeer langzaam, maar andere zeer snel. 5) Zijn er dan echt geen soorten die absoluut op hun plaats blijven? Jawel, maar dan gaat het om een aantal tropische soorten. En deze groeien in Nederland en België alleen in de kas. In Nederland er België worden bijna uitsluitend winterharde soorten verkocht die bijna allemaal aan de wandel gaan. Het geslacht Fargesia is gelukkig een gunstige uitzondering. Zeer winterhard, sierlijk en een bescheiden uitbreidingsdrang (ongeveer 10 cm per jaar). De laatste jaren zijn er weer diverse nieuwe Fargesia soorten geïntroduceerd in Nederland en België en enkele daarvan breiden wat sneller uit. 40 cm per jaar is niet ongewoon. Beschutting Zoals het Engelse spreekwoord al zegt "Wind from the East is bad for men and beast". Dit spreekwoord gaat ook op voor bamboe. In mijn eigen tuintje heb ik een Pleioblastus

26 variegatus door een koude aanhoudende wind zien verdrogen. Het effect van de wind is te verminderen door kleine bamboes te beschermen m.b.v. een windscherm. Bij speciaalzaken zijn groene kunstof netten te koop. Deze worden o.a gebruikt om planten af te schermen tegen fel zonlicht maar je kan de netten ook gebruiken om kleinere bamboes mee in te pakken. Zelf bescherm ik zo een Shibatea kumasasa die op het noorden staat. Enkele takjes steken nog boven het net uit en verdrogen dan ook in de koude wind. De rest van de plant is nog keurig groen. Bij hogere bamboes is het bijna onbegonnen werk om deze in te pakken met een net. Hier kan een hoge coniferenhaag of andere haag uitkomst bieden. Het verdrogen van de bamboe is te verklaren doordat de bladeren in de winter water blijven verdampen. Als er een droge oostenwind gaat waaien dan gaat het verdampen extra snel. Als daarbij de grond bevroren is dan kunnen de wortels bijna geen water meer opnemen terwijl de verdamping nog doorgaat. Deze combinatie zorgt er uiteindelijk voor dat de bamboe gaat verdrogen. Het zal duidelijk zijn dat de bamboe ook in de winter tijdens een wat langere droge periode water erg op prijs stelt. Voor bamboesoorten die toch al niet helemaal bestand zijn tegen onze af en toe voorkomende elfstedenwinters is het extra belangrijk dat ze op een zeer beschutte plaatst worden geplant. Een locatie op het zuidwesten uit de wind in de halfschaduw is meestal gunstig. Grondsoorten In Nederland komen diverse grondsoorten voor. Denk o.a. aan leem-, klei-, veen- en zandgrond. De meeste bamboesoorten groeien goed in neutrale tot lichtzure grond. De grond moet goed doorlaatbaar zijn maar moet vocht vast kunnen houden. Hoe meer voedingsstoffen de grond bevat hoe beter de bamboe zal groeien. Als de grondsoort teveel afwijkt van de ideale samenstelling dan zal afhankelijk van uitgangssituatie de grond 'verbeterd' moeten worden. Bij zware kleigrond kun je bijvoorbeeld zand en steenslag toevoegen om de afwatering te verbeteren. Zandgrond heeft als nadeel dat de afwatering te snel verloopt. Door het toevoegen van organische materiaal (compost, turf etc.) en klei neemt het vermogen toe om water vast te houden. Bentoniet is ook erg geschikt om vocht vast te houden. Dit materiaal wordt nog wel eens toegepast in kattenbakvullingen. Sommige mensen gooien de inhoud van een kattenbak wel eens bij een bamboeplant en beweren dat hun bamboe er geweldig van opknapt. Dit zou wel eens kunnen kloppen als de bamboe op droge zandgrond staat. Het bentoniet is dan de juiste component die het water langer vasthoudt in droge periodes. Het blijft belangrijk dat je de eisen van je bamboe goed kent. De meeste bamboesoorten kunnen overweg met neutrale grond maar Shibatea kumasasa zal pas echt goed groeien op wat zuurdere grond. Te zure grond is ook niet goed.phyllostachys pubescens bijvoorbeeld zal bij een ph waarde van 5.5 last krijgen van gele bladeren. Bij een ph waarde van 6.5 zal deze bamboe veel beter groeien.