Verken je(windows)processen

Transcriptie

1 Verken je(windows)processen Beeklaan BK Den Haag KvK ING Martien van den Akker Technical Architect Consultants die (nog) Windows gebruiken herkennen de problematieken van gelockte bestanden, elkaar in de weg zittende proessen of processen die je maar niet om zeep geholpen krijgt. Dat leidt dan weer tot die min of meer verplichte herstart. Maar wat als je de server nou niet kunt herstarten? Dan is Process Explorer de tool. Process Explorer is te downloaden via waar je nog meer handige tooltjes kunt downloaden. Het wordt gedownload in een zip-file met drie bestandjes: een.chm bestandje (wat dat dan ook mag zijn) een executable en een readme.txt. Alles bij elkaar net 500k groot. Kijk, daar houd ik van: krachtige programma's die ruim op een floppie passen (ook al heb ik geen diskdrive meer in huis). De zip pakje gewoon uit in een sub-directory van je "c:\program files" folder, of welke andere folder je geschikt acht. Vervolgens volstaat een dubbelklik op de executable om process explorer op te starten. Voor het gemak kun je natuurlijk een snelkoppeling in je menu hangen. Bij de eerste keer opstarten kun je een waarschuwing krijgen met betrekking tot symbol-files. Deze kun je gerust negeren. Je kunt van microsoft symbol-packages downloaden welke door process explorer gebruikt kunnen worden om meer informatie over met name threads van processen te krijgen. Dora the Explorer Voor wie haar niet kennen: Dora is een tekenfilmfiguurtje waar ons zoontje graag naar kijkt. Ze beleeft allemaal ontdekkingsavonturen die nog leerzaam zijn ook. Dat is ook het eerste doel van Process Explorer: het ontdekken van je processen. En daarmee leer je meteen een heleboel over je Windows configuratie. Process Explorer legt genadeloos het binnenste van je Windows bloot. Na opstarten krijg je onderstaand scherm te zien:

2 Afbeelding 1: Process Explorer hoofdscherm Het bovendste deel laat de processen al dan niet in een boomstructuur zien. De boomstructuur is in te schakelen vanuit het view menu of met de <CTRL>-T combinatie. De boomstructuur geeft aan welk process door welk ander process is gestart. Vandaar dat alle gebruikers applicaties onder de explorer.exe node hangen. Alle services hangen vanzelfsprekend onder de System/Services.exe node. Het onderste scherm laat de file-handles van het geselecteerde process zien of de dll's die behoren bij het geselecteerde process. Je kunt hier tussen schakelen met de menu optie View/Lower Pane View/dll's of Handles. Vanuit het View menu kun je het onderste scherm ook tonen of verbergen. Je kunt nu processen of hele process-trees killen door ze te selecteren en op de delete-toets te drukken of het menu process/kill process tree te kiezen. Hier in ligt de eerste kracht van Process Explorer: het helpt drastisch elk process omzeep, zelfs de processen die je met de windowstaskmanager niet onder uit gehaald krijgt. Radar Love Het tweede sterke punt van Process Explorer is dat je kunt zoeken op file-handle of dll. Dit gebeurt via het Find menu. Je kunt dan een deel van de filenaam op geven en vervolgens zoekt Process Explorer het process of de processen op die het bestand of de dll in gebruik heeft of hebben. En

3 die kun je dan weer om zeep helpen als je dat bestand weer vrij wilt hebben. Een leuke feature is ook de Windows Radar. Klik daar voor het radar ikoontje in de takenbalk aan. Je cursor verandert vervolgens in een radar en wanneer je die op een ander window laat vallen, zoekt Process Explorer het process op dat daar bij hoort. Erg handig als je bijvoorbeeld meerdere instanties van Pl/Sql Developer open hebt waarvan er in een een hopeloos zwaar script draait of waarin een debug-sessie is vastgelopen. Inspector Gadget Op servers wil het wel eens voorkomen dat je meerdere Oracle services hebt draaien. Vanuit welke Oracle Home draaien deze? En wat is de waarde van de environment-variabelen die van de betreffende sessies? Welke Threads zijn er gestart vanuit dat process? Door op een process te dubbel-klikken krijg je de 'Image' van een process te zien: Afbeelding 2: Process Image Hierin is goed te zien vanuit welke directory (en in dit geval vanuit welke Oracle Home) het betreffende process is gestart. Vervolgens kun je in de Environment tab de environment variabelen opvragen:

4 Afbeelding 3: Proces Omgevings Variabelen Hier in zijn bijvoorbeeld de Path settings tezien en de NLS_Lang, TNS_ADMIN, etc. De gegevens die je hier ziet zijn specifiek voor het gekozen proces en niet van je Windows omgeving in het algemeen. Dus je ziet direct of bepaalde aanpassingen in de omgevings variabelen het verwachtte effect hebben gehad en of je proces wel naar de verwachtte settings 'kijkt'. Naast de performance tabs en security en strings tab zijn met name de Threads tab en de TCP/IP tab interessant. Voor bijvoorbeeld de Oracle database vind je in de Threads tab welke child-processen er zijn. Ik heb helaas nog niet gezien hoe je het verband kunt leggen tussen deze threads en de Oracle processen. Onder Linux/Unix zie je in de process-list processen als PMON, SMON, QMON, de SP-processen en de Gebruikers Processen. De threads onder Windows zijn feitelijk de tegenhangers van die Linux/Unix Oracle processen. Het zou mooi zijn als er een verband is te leggen tussen de sessions in Oracle en deze Threads, want dan kun je mooi snel een Oracle sessie die blijft hangen onder uit halen. Verder is de TCP/IP tab interessant want die geeft de TCP/IP communicatie weer dat van en naar het betreffende proces gaat. De ip-adressen worden geresolved: je kunt dus snel zien met welke doel-adressen een process communiceert. Hieronder een overzichtje van de communicatie van

5 Thunderbird met onze mailserver: Afbeelding 4: TCP/IP communicatie van een Process Conclusie Process Explorer biedt je eindelijk de mogelijkheid dat soms behoorlijk weerspannige Windows te beteugelen. Je krijgt meer inzicht in de interne Processen van Windows. Het is veel beter te zien wat er nu allemaal onder Windows draait, dan onder Task Manager het geval is. Voldoende reden om Task Manager aan de kant te gooien en Process Explorer die plaats in te laten nemen: Afbeelding 5: Vervang de Task Manager met Process Explorer Martien van den Akker Development Specialist