België. Wandelen, fietsen en golfen in de Ardennen. Industrieel erfgoed bij Charleroi. C itytrips Luik Mons Namen Tournai Brussel VERRASSEND

Transcriptie

1 VERRASSEND België hét toeristisch magazine Voor wallonië en brussel tips Voor korte Vakanties Wandelen, fietsen en golfen in de Ardennen Industrieel erfgoed bij Charleroi C itytrips Luik Mons Namen Tournai Brussel Een uitgave van Toerisme België voor Wallonië & Brussel -

2 V o o r w o o r d Beste lezer, Heeft u ook zin om even weg te gaan? De Ardennen, de Waalse steden en Brussel zijn vlakbij. Een goede keuze voor een korte betaalbare vakantie in verrassend België. Dit magazine staat vol redactionele verhalen en tips van onze partners. Belgen zijn Bourgondiërs. Men geniet er van het goede leven en elke bezoekers is welkom mee te genieten. Wandelen, fietsen en golfen in de Echte Ardennen Een wandeling of fietstocht in de bossen om te genieten van de natuur, een dagje golfen op uitdagende banen of juist een museum, expositie, kasteel en stad bezoeken. En wat dacht u van de 24 mooiste dorpjes van Wallonië of de musea van het Ardennen offensief. Liefhebbers struinen de rommelmarkten af in zo n typisch Ardens dorpje. Iedereen kan er genieten van het Belgische eten in een knus restaurant. En na afloop lekker slapen in een charmehotel, een vakantiehuis of op de camping. Keus genoeg. Citytrips in de Waalse steden U kunt ook naar de stad. Winkelen, musea, de opera en de antiekmarkten. Was u al eens in Luik? Die stad ontwikkelt zich in rap tempo met nieuwe musea en een grote keus aan restaurants. Of combineer cultuur en natuur in Namen, de hoofdstad van Wallonië en een elegante stad aan de Maas. Ook Mons, Tournai en Charleroi zijn citytrip steden met winkels, restaurants, musea en exposities. Een bijzonder extraatje: het industriële erfgoed werd er ontwikkeld tot interessante bezienswaardigheden. Waar u ook bent, in de stad of middenin de natuur, er is veel te doen. In de gids met alle belangrijke bezienswaardigheden staan 365 ontdekkingsdagen, kijk maar op Bruisend Brussel is betaalbaar Als u dit magazine omdraait, vindt u meer dan 10 pagina s over bruisend Brussel. Uiteraard kunt u ook terecht op de website Profiteer van de lage hotelprijzen in het weekend en ga naar Brussel, hoofdstad van alle Europeanen. Meer informatie In België Wallonie-Bruxelles Tourisme (WBT) Sint Bernardusstraat 30 B-1060 Brussel Tel +32 (0) (open 9-13u en 14-17u) toerisme@opt.be In Nederland Toerisme België voor Wallonië & Brussel Prins Hendrikkade 186 NL-1011 TD Amsterdam Tel informatie@belgie-toerisme.nl Uitgever: Toerisme België voor Wallonië & Brussel Redactie: D. André - H. van Geenhuizen - S. Misana D. Thijs - N. van der Werf (hoofdred) A. Wesseling Vormgeving en druk: 58 K en S ontwerpers Havinghastraat DA Alkmaar Credit foto s voorpagina: P. Gérard Downloaden brochures Meer tips en arrangementen in de Ardennen, de Waalse steden en Brussel staan op U kunt er ook brochures, met kortingsbonnen, downloaden en u inschrijven voor de nieuwsbrief. Kom genieten van een vakantie want Wallonië en Brussel zijn dichtbij en verrassend anders. Nikoline van der Werf directeur Toerisme België voor Wallonië & Brussel Brussel Waterloo Tournai Waals-Brabant Mons Henegouwen Luik Namen Charleroi Namen Luik Spa Durbuy Dinant Rochefort Luxemburg La Roche en Ardenne Bouillon Arlon Met steun van: Le Ministère de la Région Wallonne La Cocof, la Commission communautaire Française 2

3 Inhoud i n h o u d Voorwoord Citytrips Waalse steden Shoppen en snoepen 365 attracties Dwalen door kasteeltuinen Mooiste dorpen Hunebedden in de Ardennen Ardennen offensief in vogelvlucht Industrieel Erfgoed Golfen tussen de heuvels Wandelschoenen gevraagd Op de mountainbike in de Ardennen Fietstocht rond grootste meer van België Lekker slapen Lekkernijen uit België Met de kinderen Shoppen in Belgische steden Hunebedden in de Ardennen Levend verleden Groene fietsroutes Draai uw magazine om! Winkelen en cultuur in Bourgondisch Brussel Aantrekkelijk aanbod van onze partners Henegouwen 27 Waals-Brabant Namen 36 Luik 41 Luxemburg Draai uw magazine om! Brussel Charleroi musea - Le Bois du Cazier - Mons Hotel Infotel, Mons - Hôpital Notre- Dame à la Rose - Mahymobiles - De meren van Eau d Heure - Landal GreenParks - Het Golden Lakes Village - Samber en de streek van Thuin 28 - Waals-Brabant - Auberge du Vieux Cèdre Namen - Boerderijen - Gîtes de Wallonie - Domein van de Grotten van Han - Naamse Ardennen - Les Vallées des Saveurs - Vaartocht op de Maas bij Dinant - Kasteel van Lavaux-Sainte- Anne - Vallei van de Lesse - Maasvallei, Dinant en Annevoie - Lesse kayaks & Dinant Aventure - Stoomtrein van de Drie valleien Luik - Ardennes-Etape - Hotel Verviers - Silencehotel Bütgenbacherhof - De Abdij van Stavelot - De grotten van Remouchamps - Kasteel van Jehay - Cristal Discovery in Val Saint Lambert Karaktervolle hotels in België - Hostellerie La Claire Fontaine - Natuurpark Chlorophylle - Euro Space Center - Ourthe & Somme - Hotel Le Nid d Hirondelle - Hotel Quartier Latin - De echte Ardennen - Hotel Le Val de Poix - Floreal La Roche - Drie herbergen - La Roche VIII IX X XI XII XIII - Brussels Card - Koninklijke Musea voor Schone Kunsten + Musée Magritte Museum - Voir et Dire Bruxelles - Bed & Brussels - Hotel Silken Berlaymont - Marivaux Hotel - Mini Europa - Het Atomium - Hotel Mercure Louise - Sofitel Brussels Europe - Zaabär chocolade Factory Shop - Fondation Folon 3

4 w a l l o n i ë Shoppen en snoepen in Waalse steden spectaculair nieuw tgv-station van luik, getekend Door architect Calatrava alainjanssens Tournai Mons Namen Charleroi Luik Naast het natuurschoon van de Ardennen heeft Wallonië ook mooie steden. Daar kan men wandelen in de musea en in de straten met historische gevels en slenteren langs winkels en op markten. Daarna volgt de gemoedelijke sfeer in cafés en restaurants. Enkele tips voor citytrips naar de kunststeden van Wallonië. Nieuw station en museum in Luik Juist ten zuiden van Maastricht ligt Luik (Liège). Afgelopen jaren openden het Museum van het Waalse Leven, het Grand Curtius Museum en het hsl-station Liège-Guillemins. Volop keus voor cultuurminnaars en citytrippers. Een bruisende stad, met tentoonstellingen, de opera, boetieks, grote warenhuizen, een druk nachtleven en de bekende la Battemarkt op zondag. Voor lekker eten en drinken is men ook aan het goede adres; van sterrenrestaurants tot gemoedelijke cafés en drukke studentenkroegen. Wist u dat schrijver Simenon, bekend van commissaris Maigret, in Luik werd geboren? Door de stad loopt een bewegwijzerde route in zijn voetsporen. Elegant in Namen Aan de westelijke rand van de Ardennen ligt Namen (Namur) hoofdstad van Wallonië. Een elegante stad aan de Maas met een historisch centrum. Slenteren door autovrije straten met veel mode-, antiek- en delicatessenwinkels, koffie drinken met pralines, een museum bekijken, uit eten gaan, een Blanche de Namur drinken, een gokje wagen in het casino of op zondagochtend naar de rommelmarkt langs de Maas. Wilt u zien hoe de aristocratie leefde in de 18e eeuw, bezoek het herenhuis Groesbeeck gezellige Cafés en restaurants in De waalse steden de Croix. Bent u gefascineerd door kunst, ga kijken in het Felicien Ropsmuseum. Op zoek naar parfum, ga naar Parfum atelier Guy Delforge in de citadel. Een citytrip naar Namen gaat goed samen met een fietstocht langs de Maas of een wandeling in de kasteeltuin van Annevoie of rond de Abdij van Maredsous. Tournai, oudste stad van Wallonië Tournai (Doornik) ligt ten zuiden van Brussel en is met Tongeren de oudste stad van België. Kathedraal en Belfort staan op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Tournai is sfeervol met mooie gevels, leuke winkels, restaurants en cafés. En zeven musea waaronder het Museum voor Schone Kunsten en het museum van Tapijtweefkunst. Vlakbij liggen bezienswaardigheden zoals het kasteel van Beloeil, het Gasthuis Notre Dame à la Rose en Automobielmuseum Mahymobiles. Studentenstad Mons Ook ten zuiden van Brussel ligt de studentenstad Mons (Bergen) met hellende winkelstraten, de kerk Sainte-Waudru, het barokke Belfort en enkele musea. Hier vindt u het Maison Van Gogh waar Vincent van Gogh eventjes woonde en ook het museum voor hedendaagse kunst (Mac s), gevestigd in Grand-Hornu, een industrieel complex uit begin 19e eeuw. U kunt er prima winkelen, maar het is de vraag of u eraan toe komt met de vele cafés op Grand Place. Twee tipjes: vlakbij ligt Pairi Daiza, een natuurdomein met tientallen diersoorten en naast Mons liggen twee golfbanen. Industrieel erfgoed in Charleroi De grootste stad ten zuiden van Brussel is Charleroi. Overal ziet u nog de getuigen van het industriële tijdperk maar de stad van de kolenmijnen heeft ook iets anders te bieden. Een Museum voor Schone Kunsten in een art deco gebouw en het interessante Fotografie museum dat gevestigd is in een na De 7 musea lokken De terrasjes op het grand PlaCe van tournai opt-weichselbaum oud klooster. Passend bij de oude mijnstad, is het mijnmuseum van Bois du Cazier. Wist u dat men daar tegenwoordig ook natuurwandelingen kan maken op de oude kolenbergen, de zogenaamde terrils? In België zijn winkels doorgaans open van 10u tot 18u of 19u, van maandag tot zaterdag. Veel markten worden op zondag gehouden. Het Maison du Tourisme ter plaatse heeft meer details. Uitverkoop is altijd in de maanden januari en Juli. Gedurende de kerstperiode worden er overal kerstmarkten gehouden. Informatie en arrangementen en en op en 4

5 belgië Brussel Waterloo Mons Namen Dinant Durbuy La Roche Bouillon De vernieuwde attractiegids presenteert zich met 365 ontdekkingsdagen in heel België! Kastelen, natuurparken, musea, grotten, bierbrouwerijen en industrieel erfgoed. Er ligt altijd wel een bezienswaardigheid in de buurt van uw vakantieadres. Wallonië en de Ardennen zijn daarmee een verrassend boeiende vakantiebestemming vlakbij huis. 365 tips voor bezienswaardigheden De unieke watertuin bij het kasteel van annevoie ligt tussen namen en Dinant opt kouprianoff Kastelen en abdijen Wallonië staat vol kastelen. Niet ver van Dinant het museum-kasteel Lavaux- Sainte-Anne. Het geeft een idee van het kasteelleven in de 18e eeuw. In de keuken geluiden van kookpotten, in de salons geroezemoes; het is alsof u om een hoekje luistert naar de toenmalige bewoners. Soms zijn park en kasteel beide toegankelijk. Als men rond Château de Seneffe de Franse tuin heeft bezocht, is het leuk om daarna met speciale slofjes over de onovertroffen parketvloeren te glijden langs vitrines met mooie edelsmeedkunst. Ook tuin en kasteel van Jehay zal men niet vergeten. Overal staan beelden gemaakt door de inmiddels overleden graaf. Het kasteel is huiselijk maar voornaam ingericht en u ziet de graaf nog zo zitten in de bibliotheek. Enkele tuinen zijn de omweg waard, zoals de tuinen van Château de Beloeil en Château de Freyr, allebei voorproefjes van De slag bij waterloo herleeft jaarlijks rond half juni met DuizenDen figuranten in originele kostuums opt-jl flemal Versailles. En natuurlijk de unieke watertuin van Château d Annevoie, een mengeling van Italiaanse, Franse en Engelse stijl. Beelden en borrelende fonteinen staan hier tussen hoge beuken en strakke hagen. In het goed onderhouden park van Enghien, ten zuidwesten van Brussel, kunt u een bewegwijzerde wandeling maken, het kasteel is alleen voor speciale gelegenheden open. In het Engelse park rond kasteel La Hulpe staat een voormalige boerderij die nu onderdak biedt aan het museum van kunstenaar Folon. Zijn collectie aquarellen en beelden is een aangename verrassing. Monumentaal zijn ook de abdijen van Stavelot en Maredsous en de abdijruïnes van Orval en Villers-la-Ville: de ruïne van de cisterciënzerabdij van Villers, ten zuiden van Brussel, is indrukwekkend groot. De Abdij van Stavelot heeft een museum in huis over het prinsbisdom maar, heel verrassend, ook over het nabijgelegen circuit van Spa-Francorchamps. Dat betekent raceauto s in de gewelfde kelders van de abdij. Bij abdijen is vaak een winkel of café gevestigd met abdijkaas en abdijbier. Vergeet ook niet de forten en ruïnes zoals in Bouillon en La Roche en citadels zoals in Dinant, Namen en Huy. Geschiedenis beleven Geschiedenis is voor veel mensen een doel in de vakantie. Voor geschiedenis over de ziekenzorg in de Middeleeuwen, moet u beslist naar het Museum van Hôpital Notre Dame à la Rose in Lessines. Het werd zorgvuldig gerestaureerd en u ziet er veel interessante medische apparatuur, een kapel en de ziekenzaal. Uit de tuin ging een zuiverend plantenextract rechtstreeks naar de patiënten. Het slagveld van Waterloo is geschiedenis uit De Leeuwenheuvel, het panorama, musea en monumenten herinneren aan het moment dat Napoleon definitief werd verslagen. De strijd wordt er jaarlijks rond half juni nagespeeld met duizenden vrijwilligers in historische uniformen. Over de recentere geschiedenis van het Ardennen Offensief en het boeiende industriële erfgoed leest u elders in dit magazine meer. Schoonheid onder de grond Zelfs onder de grond bieden de Ardennen bezienswaardigheden. In het Domein van de Grotten van Han moet je drie keer in je leven zijn geweest: als kind, ouder en grootouder. De schoonheid van de grotten verveelt nooit en de bezoekers kunnen ook naar het museum, het wildpark en het spannende interactieve Speleogame. Diverse andere grotten zijn een bezoek waard, zoals die van Hotton, Remouchamps, Pont d Arcole, Rochefort, Neptunus en Folx-les-Caves. Informatie en arrangementen en De beroemdste bezienswaardigheid van belgië zijn De grotten van han grotte De han 5

6 w a l l o n i ë Ontdek de mooiste (en markantste!) dorpen van Wallonië in Deigné vullen De bezoekers hun lege flessen met bronwater op het DorPsPlein opt jl flemal Namen Falaën Wéris Celles Laforêt Hunebedden, kloosters, tabak - de Mooiste dorpen van Wallonië zijn niet alleen mooi, maar hebben ook allemaal een heel eigen karakter. Er zijn 24 mooiste dorpen - we lichten er hier vier uit. Tip voor mooie zomer (of winter-) dagen: in alle dorpen zijn wandelingen uitgezet langs de belangrijkste bezienswaardigheden. TEKST: ANNE WESSELING De megalieten van Wéris Wéris is het Borger van Wallonië, het dorp ligt op de grens van de Ardennen en is bekend vanwege het grote hunebed en de verspreid staande megalieten. Het hunebed staat een paar kilometer buiten het centrum; in het plaatselijke museum is te zien hoe de hunebedbouwers destijds leefden. Aan de andere kant van Wéris is het bos met de legendestenen. Die stenen zijn niet versleept (zoals de stenen van het hunebed) maar liggen op hun natuurlijke plek, alleen hebben ze zo n markante vorm dat mensen ze uitgroeven, ze waar nodig rechtop zetten en er verhalen omheen verzonnen. Een mooie wandeling voert naar het Duivelsbed, midden in het bos, en naar de Pierre Haina (de Witte Menhir), een drie meter hoge megaliet die, volgens een van de legenden, op een holte staat die naar het middelpunt van de aarde leidt, waar de duivel woont... Los van de verhalen is het ook een prachtig uitkijkpunt! Informatie: Spoorfietsen in Falaën Falaën ligt op een steenworp van Namen in de Condroz, een gebied dat gekenmerkt wordt door lage heuvels en weidegebieden. De kleine dorpskern wordt knus omringd door kalkstenen huizen en een kasteelhoeve, waar de Confrèrerie Cuvée Li Cochon op ambachtelijke wijze het plaatselijke bier brouwt. De ruïnes van Montaigle liggen op een Door het Dal van De molignée bij falaen kan men een tochtje maken op De railbike opt kouprianoff uitstekende heuvelpunt een eindje buiten Falaën. Het oorspronkelijke Château de Montaigle werd in 1554 platgebrand door de legers van Hendrik II; de ruïne was in trek bij schilders in de Romantiek, als achtergrond voor hun schilderijen. In het kleine museum hangt een reproductie van zo n schilderij (een landelijk tafereel met herderinnetje en boer); de kasteelruïne op de achtergrond lijkt sindsdien nauwelijks veranderd. Falaën heeft ook een attractie om werkelijk vrolijk van te worden: de Railbikes. De spoorfietsen zijn ijzeren lorries (overigens met comfortabel gelzadel) waarmee bezoekers over een aantal oude spoorlijnen in en om Falaën kunnen fietsen. Vooral de terugweg is een feest, want het spoor loopt iets af - net genoeg om schijnbaar moeiteloos en met een lekker vaartje terug te keren naar het startpunt - kedengkedeng, kedengkedeng! Attracties in Falaën: railbikes ( de kasteelruïne van Montaigle ( be) en de kasteelhoeve in het dorp zelf ( 6

7 w a l l o n i ë Tabaksdorp Laforêt De tabaksbouw waar het dorp Laforêt (in de provincie Namen) nog steeds beroemd om is, werd mogelijk door de brouillard, de mist van de rivier de Semois, die zorgde voor een vochtig microklimaat waarin de tabaksplanten prima gedijden. In het dorp staat nog een vijftal van de houten staketsels waarop de tabak te drogen werd gelegd. Een korte wandeling voert naar de Pont de Claie, een bijzonder loopbruggetje over de Semois: de brug is gemaakt van gevlochten wilgentakken en wordt elke zomer opnieuw opgebouwd. Informatie: Celles: de heilige Adelinus en de Panther-tank Het dorp Celles ligt, net als Falaën, in de Condroz, een gebied dat gekenmerkt wordt door lage heuvels en weidegebieden. Bij Celles werd op kerstavond 1944 het Von Rundstedt-offensief tot staan gebracht, door Britse en Amerikaanse troepen, en om dat te herdenken staat aan het begin van het dorp nog een Panther-tank, die nu dapper standhoudt tegen de roest. De andere claim to faim van Celles is dat de heilige Adelinus hier een klooster stichtte en zijn laatste jaren doorbracht in een grot vlakbij. Een wandeling van twee kilometer voert langs de belangrijkste bezienswaardigheden van Celles: de kerk, een boerderij, de tank, het klooster van St. Hadelin (zoals de heilige in het Frans heet) en het Château de Vêves uit de vijftiende eeuw. Zeker doen: even naar binnen lopen bij brasserie Le Val Joli. Ach, u moet hier langer blijven, zegt een stamgast hartelijk. Er heerst hier jovialiteit en de mensen nemen u goed op. U moet toch een pintje pakken! Informatie: Er zijn er nog veel meer! De Vereniging van Mooiste Dorpen van Wallonië werd in 1994 opgericht naar Frans voorbeeld en telt inmiddels 24 leden. Ga bijvoorbeeld ook eens langs in... - Torgny, in het zuidoosten van Wallonië, een streek die vanwege het warme microklimaat bekend staat als de Belgische Provence. - Karakteristiek aan Crupet (in de provincie Namen) zijn de huizen en boerderijen van zandsteen en witte kalksteen. In een kunstgrot wordt het leven van de heilige Antonius van Padua uitgebeeld. - Uit de dorpspomp op het plein van Deigné stroomt zuiver bronwater - neem lege flessen mee. Een (ondergrondse) zijrivier van de Amblève vormde vier kilometer verderop de druipsteengrotten van Remouchamps, Vlakbij ligt Safaripark Monde Sauvage, in De kasteelhoeve van falaën brouwt De Confrérie Cuvée li CoChon bier ftpn genard - Vanuit Olne (op een half uurtje rijden van Maastricht) voeren wandelingen onder meer naar het pittoreske Fief, of naar de natuurlijke vijver (waterlelies!) in Hansez. ( - Ragnies ligt aan het riviertje de Marais in de provincie Henegouwen. In de Distillerie de Biercée, gevestigd in een gerestaureerde boerderijhoeve, zijn rondleidingen met degustatie (brandewijn en likeur). Informatie De website biedt informatie over alle afzonderlijke dorpen; de Gids van de mooiste dorpen van Wallonië is, zolang de voorraad strekt, verkrijgbaar bij Toerisme België voor Wallonië & Brussel, tel , informatie@belgie-toerisme.nl, De brug van wilgentakken DienDe vroeger om De tabaksoogst binnen te halen opt jpremy 7

8 a r d e n n e n Ardennen Offensief in vogelvlucht De tank bij baraque fraiture herinnert aan het ardennen offensief han van geenhuizen Malmedy La Roche en Ardenne Bastogne Het Ardennen Offensief was een wanhoopsdaad van de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog om de geallieerde bevrijdingsgolf te hinderen. In woord en beeld vertellen musea op verschillende plaatsen in Wallonië over de gruwelijke confrontaties in de Ardennen in de barre winter van Hieronder volgt een tocht langs belangrijke locaties van de Slag om de Ardennen. Een gids over de Slag om de Ardennen is beschikbaar via Toerisme België voor Wallonië & Brussel in Amsterdam en via het WBT in Brussel, adresgegevens staan elders in dit magazine. TEKST: HAN VAN GEENHUIZEN Henri Chapelle, een gravenveld met rijen witte kruisen, ligt zo n 30 km ten zuidoosten van Maastricht. Hier rusten Amerikaanse soldaten van wie velen in de linies vochten om België te bevrijden. Iets naar het zuidwesten ligt Malmédy, stad in een rivierdal met terrasjes aan het Albert I plein en winkelstraten rondom. Bij de kathedraal herinnert een steen aan de Amerikaanse en Noorse soldaten die de stad in september 1944 bevrijdden maar daarbij onder vuur kwamen te liggen van Duitse commando s onder bevel van kolonel Otto Skorzeny. Een Amerikaans bombardement, mogelijk een vergissing, volgde rond kerst op de stad. Via Coo komt men bij La Gleize, gelegen boven een weids dal. Een kerkje, raadhuis, oude tank en het December 1944 Museum. In dit museum staat oorlogstuig dat door troepen van officier Peiper op weg naar de Maas is achtergelaten toen Amerikanen hen in de tang namen. Foto s van de slag die hier plaats had, propaganda-affiches, diorama s, een Amerikaans kanon, een gepantserde Volkswagen, helmen, modellen van bommenwerpers en oorlogsbeelden op videofilm. Twee Amerikanen kropen weg Ten zuiden van Malmedy aan de kruising Baugnez richting Waimes staat de gedenkmuur voor 84 Amerikaanse krijgsgevangenen, die door mannen van het grote mardassonmonument ter ere van De amerikaanse gevallenen bij bastogne han van geenhuizen 8

9 d e s l a g o m d e a r d e n n e n Peiper werden gedood. Dit drama op 17 december 1944, tweede dag van het Duitse offensief, voltrok zich op het moment dat Amerikaanse vrachtwagens stilhielden en Duitse tanks ineens kwamen aanrollen. De Amerikanen werden gevangen genomen en op een besneeuwd veld bijeengedreven. Een SS er loste vanuit een tankkoepel een schot waarna mitrailleurvuur volgde vanaf rupsvoertuigen. Twee veinsden zich dood, kropen weg en kregen hulp van twee langs fietsende broers. In het zeer interessante Baugnez 44 Historical Center, vlakbij de plek van deze liquidatie, loopt men langs scènes, persoonlijke bezittingen, documenten, foto s, uniformen, een sacramentenkoffertje en de laarsjes van generaal Patton. Er is aandacht voor Montgomery, Peiper en de gevreesde Skorzeny die zijn mannen liet vermommen als Amerikaanse militairen. Lopend door sluiskamers hoort men knallende oorlogseffecten. Een film blikt terug op de slachtpartij bij de kruising en op het proces in Dachau na de oorlog. Argeloze colonne in hinderlaag Iets oostelijker beginnen de Oostkantons, een streek met valleien en beboste heuvels. In december 1944 bracht geallieerde opperbevelhebber Eisenhower bij Bütgenbach een flitsbezoek aan de eenheden. In de Hohes Venn-Eifel staat bij Wereth een gedenkplaat voor elf Afro-Amerikaanse soldaten van het Field Artillery Batallion. Ze dwaalden af in de sneeuw, kregen onderdak in een boerderij, maar werden door nazi s gesnapt en vermoord. Hun lichamen zijn na de oorlog ontdekt. Drie verdiepingen over De geschiedenis van het ardennen offensief in het musée De la bataille Des ardennes in la roche-en-ardenne han van geenhuizen Volg bij Schönberg het Ourdal naar St. Vith, met winkels, cafés en Konditoreien, en volg bij Recht de borden Poteau. Duitse pantservoertuigen schoten vanuit een donker bos op een argeloos naderende colonne Amerikaanse pantserwagens en tanks. Gevechten van dagen volgden rond de kruising bij Poteau. De Amerikanen trokken zich op bevel van de Britse veldmaarschalk Montgomery terug achter de rivier de Salm. Bij de kruising staat het Poteau 44 Museum. In een grote hal zijn scènes te zien met Duitse en Amerikaanse militaire kopstukken, kanonnen, legervoertuigen en een archieffilm met beelden over de hinderlaag. Op het terrein een opgeblazen bunker, een schuttersputje en een veldkanon. Lopend of per semi-rupsvoertuig kan men bij de plek van de tankslag komen, gemarkeerd door een gedenkteken en een collage indringende zwart-wit persfoto s van de strijd. Gevleugelde uitspraak Nuts Vanuit Vielsalm het Amerikaanse hoofdkwartier stond hier rijdt men naar Baraque de Fraiture, wegenknooppunt op 652 m hoogte. Het wordt ook wel Parker s Crossroads genoemd, naar de majoor die de col met zijn eenheid verdedigde. Een overmacht aan Duitse tanks verjoeg de mannen op 23 december Iets verderop ligt La Roche-en-Ardenne in het kronkeldal van de Ourthe, verwoest in de oorlog en opgebouwd. Nu een toeristenplaats met winkels, cafés en terrassen en het Museum van de Slag om de Ardennen. Drie verdiepingen vol foto s, documenten, scènes over de dubbele bezetting van La Roche, soldaten in uitrusting, voertuigen, motoren, wapens, een Enigma decodeermachine, videofilms en een bijzondere veteranenkamer. Volg het dal van de Ourthe tot Houffalize, een populair plaatsje dat aan een doorgangsroute lag voor Duitse tanks. Een Panther Mark V-tank staat er als trofee. De weg via Bertogne leidt naar Bastogne, de stad die in de Slag om Bastogne zwaar werd getroffen. De Amerikanen in en om deze stad werden op 16 december 1944 door het Duitse offensief onder maarschalk Von Manteuffel verrast en omsingeld. Op een ultimatum van overgave reageerde brigadegeneraal McAuliffe met Nuts, wat de Duitsers begrepen als loop naar de hel. Op een juist gekozen moment zag generaal Patton kans om in felle vrieskou met tanks en manschappen de geïsoleerde Amerikanen te bereiken. De indrukwekkende begraafplaats bij henri ChaPelle han van geenhuizen Relaas van burgers Bastogne Centraal tijdens het offensief was het gebied rond Bastogne. Aan de rand van dit stadje ligt het stermonument voor Amerikaanse gevallenen, eerbetoon van het Belgische volk aan de Amerikanen. Het Bastogne Historical Centre is in 2011 vanwege restauratie gesloten maar in het Ancien Séminaire in het centrum van Bastogne kan men het relaas volgen van burgers die de oorlog doorkwamen. De oorlogstijd wordt voelbaar gemaakt met journaalbeelden, radioberichten, een Duitse commandopost met geluiden als in vol bedrijf, een telefooncentrale, een door een bom getroffen woning en een door spiegelwerking oneindig grote oorlogsbegraafplaats. Gezien de bezoekersaantallen, zijn bovengenoemde locaties voor jong en oud een interessant uitstapje tijdens een vakantie in de Ardennen. Informatie December 44 Historical Center, Baugnez 44 Historical Center, Ardennen Poteau 44 Museum, Musée de la Bataille des Ardennes, Bastogne Historical Center, Ik was 20 jaar in 1945, Ancien Séminair, De tank in het Centrum van bastogne staat vlakbij De Dienst toerisme jl flemal 9

10 w a l l o n i ë Levend verleden De levendige stad mons is een goed uitgangspunt om De bezienswaardigheden in De omgeving te bezoeken. opt a. Petrosino Tournai Mons Namen Charleroi Luik Nadat de Waalse steenkoolmijnen in de jaren 1950 en 60 de poorten moesten sluiten, was er vaak geen geld om de gebouwen, mijnschachten en afvalbergen op te ruimen. Achteraf gezien is dat maar goed ook, want het industrieel erfgoed heeft niet alleen een eigen schoonheid, het krijgt soms ook een verrassende nieuwe bestemming. TEKST: ANNE WESSELING De piramiden van de Borinage Neem nu de terrils, de enorme bergen zwart gruis, het afval uit de steenkoolmijnen. Op het eerste gezicht niet iets om warm of koud van te worden, maar wie met gids Olivier Rubbers een terril beklimt in de omgeving van Charleroi, zal zien dat er een wereld opengaat. De natuur neemt steeds meer bezit van de terrils, vertelt Rubbers, terwijl hij wijst op jonge berkenbomen en vlinderstruiken. Op sommige terrils zijn wandelpaden die naar de top van de berg voeren, waarvandaan het landschap, mét die zwarte bergen, zich van een onverwacht mooie kant laat zien - een kant die maar weinig mensen kennen. Soms voel ik me hier een archeoloog die zojuist de piramiden van Egypte heeft ontdekt. Voor de wandelaars: er is langs de keten van terrils een wandelroute uitgezet, de GR dat getal verwijst naar de datum van 4 december, de naamdag van Sinte Barbara, de beschermheilige van de mijnwerkers. Informatie over terrils, routes en rondleidingen op de site. Dankzij De scheepslift kan een schip in het Canal Du Centre een hoogteverschil van 17 meter overbruggen opt Indrukwekkend: Le Bois du Cazier Het complex van de mijn Le Bois du Cazier ligt in Marcinelle, een voorstad van Charleroi. Hier vond de grootste mijnramp uit de Waalse geschiedenis plaats, toen er op 8 augustus 1956 brand uitbrak in een van de mijnschachten. Er is nu een indrukwekkend herdenkingscentrum ingericht, met foto s en namen van alle omgekomen 262 mijnwerkers. In een van de gerestaureerde bijgebouwen is een mijnmuseum gevestigd, dat een uitgebreid beeld geeft van het Waalse industriële verleden. Daarnaast is er een glasmuseum 10

11 i n d u s t r i e e l e r F g o e d én het is mogelijk om een smeedworkshop bij te wonen. Ook hier ligt een terril met wandelpad en uitzichtpunt. De verrassing van Bernissart In de mijn bij het dorp Bernissart (tussen Tournai en Mons, tegen de Franse grens) lag méér dan alleen steenkool: tussen 1878 en 1881 werden hier een aantal dinosaurierskeletten naar boven gehaald, van de (later genoemde) Iguanodon Bernissartensis. Een van de skeletten staat sinds kort in het plaatselijke Musée de l Iguanodon. Ze noemen hem daar liefkozend Jules, naar de mijnwerker Jules Cretteur, die in 1878 de eerste dinobotten in de mijn ontdekte. De andere reusachtige dino s staan prachtig tentoongesteld in het Museum van Natuurwetenschappen in Brussel. De neoklassieke grandeur van Grand Hornu bij Mons Het mijncomplex Grand-Hornu ligt middenin de Borinage naast de leuke stad Mons. Het initiatief voor dit stadsproject werd in 1810 genomen door de Franse industrieel Henri De Gorge. De kantoren, werkplaatsen en mijnwerkerswoningen werden opgetrokken in een neoklassieke stijl, waardoor het complex duidelijk een geheel vormt. Tegenwoordig is er onder meer het Museum van de Hedendaagse Kunst van de Franse Gemeenschap (MAC s) gevestigd, met wisselende tentoonstellingen. Echt de moeite waard! Bij de balie zijn ook wandelroutes verkrijgbaar. In en rond Mons liggen overigens meerdere mooie wandelroutes en één van de Ravelroutes (voor fietsers) loopt langs de stad richting de Scheepsliften. Een kleine tip voor kunstliefhebbers: bij Mons ligt het Maison Van Gogh, waar Vincent van Gogh verbleef in een tijd dat hij begaan was met het lot van mijnwerkers. Het is klein maar er wordt een interessante film over het leven van Van Gogh getoond. Scheepsliften: toch nog nuttig Het Canal du Centre is zo n twintig kilometer lang en verbindt het kanaal Charleroi-Brussel met het kanaal Nimy- Blaton-Péronnes bij Nimy, in de provincie Henegouwen. Op het gedeelte tussen La Louvière en Thieu staan vier enorme hydraulische scheepsliften, waarvan de eerste gebouwd werd in Dankzij die liften konden vrachtschepen in het kanaal een hoogteverschil van ruim 68 meter overbruggen. De liften waren vooral geschikt voor vrij kleine vrachtschepen van het type spits. Om ook grotere schepen over het kanaal te kunnen laten varen, werd later een nog grotere scheepslift gebouwd, bij Strépy-Thieu. Het nut van de oude scheepsliften in het Canal du Centre ligt nu ergens anders: ze staan sinds 1998 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. De boottocht langs de liften staat bekend als de meest spectaculaire van België. Het is ook mogelijk het varen te combineren met een fietstocht. Vlakbij is nog een scheepslift, het Hellend Vlak van Ronquières. Daar worden boten in een enorme bak water over een rails gesleept. In de toren van het Hellend Vlak is een leuk parcours over de binnenscheepvaart te zien. Een ex-mijnwerker vertelt Als mijnen gesloten worden en de pompen stilgezet, lopen na een tijdje de mijnschachten vol grondwater. Zo niet in het plaatsje Blegny, op zo n twintig kilometer van Maastricht. De toegang tot deze mijn ligt op een plateau, en een deel van de gangen ligt boven het grondwater, zodat ze nu gewoon nog toegankelijk zijn, vertelt kompel vlakbij grand hornu ligt het kleine maison van gogh, met één tekening maar vooral een interessante film over zijn leven. C.CarPentier Johan Hintjes, die 27 jaar mijnwerker was en nu bezoekers rondleidt op een diepte van dertig of zestig meter. Dat ex-mijnwerkers hier de rondleidingen verzorgen, maakt een bezoek aan Blegny extra bijzonder. Zij kunnen immers als geen ander vertellen hoe het er vroeger aan toe ging. Vanwege die verhalen in geuren en kleuren (én de extra attracties, zoals het toeristentreintje) is Blegny trouwens ook heel geschikt om (klein)kinderen mee naar toe te nemen. Nu ga ik de drilboor aanzetten, zodat jullie kunnen horen hoe dat klonk, zegt Hintjes. Oren dicht, hè! Meer weten over Industrieel Erfgoed in Wallonië? De brochures Echte Ardennen en Waalse steden en 365.be ontdekkingsdagen bevatten talloze bezienswaardigheden, inclusief alle praktische informatie over toegangsprijzen, adressen en telefoonnummers. De brochures zijn beschikbaar via het WBT en Toerisme België voor Wallonië & Brussel in Amsterdam, zie adressen elders in dit magazine. in De mijn van blegny verzorgen ex-mijnwerkers De rondleidingen. blegnymine Informatie

12 w a l l o n i ë Golf in Wallonië en de Ardennen in wallonië en De ardennen zijn De hoogteverschillen, zoals hier op golf De mazy, een uitdaging voor jong en oud golf De mazy Mons Brussel Namen Spa Durbuy Er even lekker tussenuit? Dan spreken onze golfbanen in Wallonië en de Ardennen u zeker aan; heerlijk golfen, voortreffelijk eten en bovendien niet te ver rijden. Martin s Golf Pass: 11 golfclubs en vier hotels in Waals Brabant Waals Brabant, dat ook de tuin van Brussel wordt genoemd, biedt u als golfer op slechts 15 minuten rijden van Brussel een goede en gezellige mogelijkheid voor een shortbreak. Het is een zacht glooiende streek, met oogstrelende landschappen van weiden, valleien, bossen en watervlakten. Er liggen niet minder dan 11 golfclubs waarvan de meest bekende zeker de Royal Waterloo Golf club is. De Martin s Hotels hebben een exclusief partnership met de 11 golfclubs van Waals- Brabant. Samen bieden ze de exclusieve Martin s Golf Pass die bestaat uit 2 green fees op verschillende golfbanen en twee overnachtingen met ontbijt in één van hun 4 hotels. Als u de golfbanen gekozen heeft, hoeft u niets meer te doen. De Martin s Hotels bevestigen uw green fees per voucher, geven u een roadbook met routebeschrijving naar de door u gekozen golfclubs. Een ontspannen golfvakantie in de Ardennen De Ardennen liggen vlakbij en de streek is bij uitstek geschikt voor een ontspannen golfvakantie. U moet zeker een rondje gaan golfen op de banen van Rougemont en Falnuée, dicht bij de historische stad Namen. Namen ligt aan de Maas en is een mooie, gezellige stad die geschikt is om na afloop van het golfen lekker te gaan winkelen, een museum te bezoeken of uitgebreid te dineren in één van de vele restaurants. De golfbaan van spa staat bekend als één van De mooiste van europa opt jp remy De Golf de Mazy in Falnuée combineert golf, een prachtige natuur en een historische omgeving. Een gloednieuw hotel met bar, restaurant en proshop bevindt zich in een 12

13 g o l F e n i n d e a r d e n n e n monumentale 13e-eeuwse kasteelhoeve. Het 18 holes parcours, gelegen aan de samenvloeiing van twee rivieren, valt vooral op door de verscheidenheid aan landschappen. Soms loopt men door velden, dan weer over hellingen en dan weer door een bos. Het zeer heuvelachtige Rougemont is voor de gepassioneerde golfer die onmiddellijk gefascineerd raakt door de verrassende architectuur en ligging van deze afwisselende baan met prachtig zicht op de Maasvallei. Het clubhuis is gevestigd in een Naams kasteeltje. Golfen in de heuvels Wilt u nog meer golfpret, ga wat verder zuidwaarts richting het stadje Durbuy. In de omgeving liggen de heuvelachtige golfbanen Durbuy en Five Nations. De Engelse architect Hawtree ontwierp in Barvaux de Golf de Durbuy middenin de Ardennen. Deze aantrekkelijke baan slingert zich door diepe valleien en langs beboste hellingen. Het is een karaktervolle, technische en uitdagende baan voor alle golfers. Iedere hole is anders en alle fairways liggen los van elkaar, doordat ze worden omzoomd door mooie, oude bomen. De fairways van Five Nations, de uitdagende Gary Player golfbaan, strekken zich uit over heuvels en valleien, doorkruisen bossen en lopen langs kleine beekjes. Door de vele hoogteverschillen en strategische bunkers, is het echt een baan die blijft boeien. Een buggy is op deze baan wel aan te raden. Het clubhuis is gevestigd in een authentieke herenboerderij, karakteristiek voor de streek. De ardennen en wallonië staan bekend om De uitstekende gastronomische keuken opt snapshot jenssnap mooie hoogteverschillen maar ook een sfeervol Clubhuis op De golf mont garni bij mons. opt jp remy Durbuy ligt in het hart van de Ardennen. Overal zijn hotels en restaurants en die bieden niet alleen een goede overnachting maar ook een zeer goede keuken. De golfclub van Henri Chapelle ligt in een schitterende vallei in het hart van het Plateau van Herve, even ten zuiden van Maastricht. De golfbaan is verdeeld in twee keer een 18-holes baan. Les Viviers, (visvijver) is een parklandbaan, omringd door bomen, hagen en velden met vele vijvers en waterpartijen. De hoogteverschillen en heuvelachtige fairways maken Les Viviers een mooie, uitdagende golfbaan. De Le Charlemagne is opener, iets korter maar heeft toch ook veel hoogteverschillen en lastige doglegs. Er is tevens een 9-holes oefenbaan. Het gezellige clubhuis met terras, bar en restaurant is gevestigd in een oude boerderij. Het hotel van 11 kamers ligt op de golfbaan nabij het drielandenpunt. Een rondje golf bij de bronnen van Spa Royal Golf Club des Fagnes in Spa is een parel van een golfbaan met schitterende greens. De licht glooiende topbaan van Tom Simpson dateert uit 1920 en ligt in een zeer bosrijke omgeving. Overal bent u omringd door eeuwenoude bomen. U vindt hier geen waterhindernissen, maar de bomen en de vele bunkers zullen u tot het uiterste testen. U staat bijna nergens vlak op de golfbaan, er zijn lange par 4 s en moeilijk te lezen greens. Kortom: een uitdaging. De Peugeot Golf Guide klasseert de baan als één van de beste in Europa. Spa is natuurlijk ook bekend vanwege het bronwater en het wereldberoemde racecircuit van Spa-Francorchamps. Mooie banen bij Mons De provincie Henegouwen is vaak bekend vanwege de hydraulische scheepsliften, de Doudou in Mons en de carnavalstoet van Binche (allemaal Unesco monumenten). De golfliefhebber kan er ook goed terecht. Vlakbij de leuke stad Mons liggen twee banen. Royal Golf Club du Hainaut De Royal van Hainaut is ontworpen door de architecten Simpson en Hawtree en is één van de mooiste van België. De 3 maal 9 holes liggen in een prachtig natuurlijk kader. Les Bruyères, Le Quesnoy en Les Etangs zijn drie verschillende parcours, elk met een uitgesproken karakter, maar telkens even verzorgd en prachtig onderhouden. Er is ook een Pitch and putt van 9 holes, perfect voor de beginneling. Golf du Mont Garni ligt in een domein van 150 ha. Het is een 18 holes parcours dat bestaat uit lussen van 6 holes met het clubhuis als middelpunt. Het parcours is gevarieerd: de eerste 6 holes liggen in het bos, de volgende 6 in de velden en de laatste 6 opnieuw in het bos. De goed verspreide waterhindernissen en bunkers zijn een uitdaging voor elke golfspeler. Golfers die op zoek zijn naar een nieuwe uitdaging of een baan met meer hoogteverschil, kunnen goed terecht in Wallonië en de Ardennen. Het is vlakbij maar ook de verwende golfer komt er aan zijn trekken. Daarbij vindt men overal goede hotels en mooie gastronomische restaurants. Kortom, uitstekende voorwaarden voor een golfreis. Dichtbij en toch heel anders. Informatie

14 a r d e n n e n Wandelschoenen mee naar de Ardennen kaarten voor wandelroutes zijn beschikbaar bij het maison Du tourisme ter Plaatse opt Eau d heure Luik Dinant La Gaume Wandelen in het hart van de natuur op steenworp afstand van huis. Bosrijke heuvels, stilte, een slingerend riviertje, adembenemende panorama s, kleine dorpen en stadjes en geen files. Elk seizoen is goed voor mooie wandelingen en er zijn ontelbaar veel bewegwijzerde routes in wallonië en de ardennen. De wandelroutes door het bos en de natuur hebben vaak een dorp als uitgangspunt, meestal is het vertrekpunt de kerk, het centrale plein of het gemeentehuis. De routes zijn met bordjes met symbolen en kleuren bewegwijzerd. Ter plaatse zijn kaarten en routes beschikbaar bij het Maison du Tourisme. Grootste natuurpark Even ten zuidoosten van Luik en Maastricht liggen de Oostkantons. Voor wandelaars een soort paradijs: ha bos, ha natuurgebied en km wandelroutes. De routes zijn 3 tot ca. 20 km en vaak geschikt voor het hele gezin, soms inclusief kinderwagens en rolstoelgebruikers. De Hoge Venen, onderdeel van de Oostkantons, zijn het grootste natuurreservaat van België. Ook daar veel bewegwijzerde wandelroutes en bij het Natuurcentrum in Botrange kan ook een natuurgids worden geregeld. Zo n gids wijst bijvoorbeeld op het zeldzame zevenster bloemetje. De Hoge Venen zijn vaak vochtig en daarom zijn er kaplaarzen te huur bij het Natuurcentrum. Als er in de winter sneeuw ligt, verhuurt men in de hele streek overigens ook langlaufski s. De loipes worden dan getrokken en de streek verandert in een echt wintersportgebied. De Provence van België De streek La Gaume is een beetje bijzonder in de Ardennen. Het ligt in het uiterste zuiden van België langs de Franse grens. Het gebied wordt ook wel de Provence van België genoemd vanwege het zachte klimaat, de huizen van zandsteen en de daken met rode dakpannen. Het zachte maar liefst 10 wandelroutes rond het meer van eau D heure les lacs De l eau D heure asbl bij voldoende sneeuw worden De wandelschoenen omgewisseld voor langlaufski s Dto-vao-otCe 14

15 i n h e t h a r t V a n d e n a t u u r klimaat wordt gegarandeerd door een Ardens heuvelruggetje aan de noordzijde. Het licht glooiende gebied leent zich uitstekend voor wandelingen en de hellingen zijn kort en niet te zwaar zodat je ook met een fiets met versnellingen goed uit de voeten kunt. Er zijn tientallen wandel- en fietsroutes. Nieuwe wandelroutes meren van Eau d Heure Het grootste merengebied van België is een beschermd natuurgebied met meer dan 600 hectare wateroppervlakte, 600 hectare bos en 600 hectare weiland. Het ligt niet ver van Dinant. Kortgeleden werden 10 nieuwe wandelroutes ingehuldigd die men als pdf via de site kan downloaden. De wandelroutes variëren van 2 tot 24 km en zijn toegankelijk voor iedereen, zowel voor gezinnen als voor de geoefende wandelaar. Het is een zacht glooiend gebied met bossen en weides en kleine dorpjes. De Meren van Eau d Heure bieden ook waterpret, een subtropisch paradijsje Aquacentre, het Aquarium van Eau d Heure en in de buurt liggen verschillende toeristische bezienswaardigheden.voor lekkernijen kan men bijvoorbeeld terecht bij brouwerij Brasserie des Fagnes in Mariembourg en Distillerie de Biercée in Ragnies. een bijzondere brug speciaal voor wandelaars bij het DorPje laforêt niet ver van bouillon opt jpg remy Tips Volop actie en teambuilding in de Ardennen Watersporten Kajakken kan op riviertjes zoals Ourthe, Semois, Amblève en Lesse. Om de visvangst niet te verstoren, zijn er op sommige plaatsen beperkingen, maar er blijven genoeg trajecten over waar kajakkers heerlijk kunnen peddelen. De kajaks zijn ter plaatse te huur. Vaak kun je de kajaktocht ook combineren met een mountainbiketochtje door het bos. Mountainbikeparadijs Fietsroutes in overvloed om lekker te klimmen en te dalen. Mountainbikers zijn kind aan huis in de Ardennen. Heerlijk zo dicht bij Nederland zoveel hoogteverschil om lekker af te zien. De routes zijn ter plaatse beschikbaar bij het Maison du Tourisme. Campings en vakantiehuisjes genoeg als uitgangspunt voor een weekend mountainbiken. Stoere survivaldag Jezelf stevig aanpakken kan ook. Individuele reizigers kunnen in de Ardennen terecht voor een spannende survivaldag. Klimmen langs de rotsen over een via ferrata of afdalen met behulp van touwen, klauteren over bruggen en een touwparcours hoog in de bomen, je weg teambuilding op touwbruggen hoog boven een steengroeve bij het stadje Dinant lessekayaks vinden in een ondergronds gangenstelsel en natuurlijk razend snel naar beneden suizen langs een strak gespannen touw. Adrenaline verzekerd. Tussendoor een keertje karten, boogschieten, spoorzoeken, kompas lezen, Teambuilding Ook groepen en bedrijven kunnen goed terecht in Wallonië. Meet in green, zeggen ze graag in de Ardennen. De natuur werkt inspirerend en er zijn allerlei activiteiten die geschikt zijn voor teambuilding. Vergaderen in het groen of samen actief zijn in de natuur. Geschikt om uw relaties of beste verkopers een bijzondere pluim te geven. De teamgeest krijgt een extra zetje, nieuwe frisse ideeën voor de toekomst worden hier geboren. Belangrijk sluitstuk van de dag is de gelegenheid om samen te genieten van het goede Belgische leven. Informatie Gratis gps-routes in heel Wallonië voor wandelaar, fietser en automobilist De Waalse provincies hebben een internetsite om routes gratis te downloaden op de gps. De site, won de 1e prijs op het internationale concours tourisme@awards De mooiste prijs komt echter van het publiek want het aantal downloads blijft stijgen. Liefhebbers van wandelen, fietsen, mountainbiken, paardrijden of sightseeing met een auto of motor vinden op de site een constant groeiende verzameling routes. Gedownload op je gps, krijg je onderweg audio-uitleg bij bezienswaardigheden die je passeert. Bezoekers kunnen ook zelf routes inbrengen en online opmerkingen plaatsen. Leuk om te doen bij thuiskomst. Na afloop van de puur natuur wandeling is het tijd voor Bourgondische genieten. Een Belgisch biertje, een knus Ardense vakantiehuis of verwennerij in een restaurant, het hotel of aan de gastentafel van een Bed&Breakfast adres. De Ardennen liggen verrassend dichtbij. Je bent er zo en je komt er meteen tot rust. Informatie Wandelroutes zijn ter plaatse beschikbaar bij het Maison du Tourisme ook met De motor kun je toeren langs De mooiste DorPen opt-jlflemal 15

16 a r d e n n e n Fietsen over vlakke routes in de Ardennen fietsers op een ravelroute langs het water in De omgeving van Charleroi Provelo.org Tournai Namen Luik Viroinval Lesse vallei Fietsen over vlakke routes in de Ardennen? Je bent geneigd te denken dat dat niet kan in dit heuvelrijke landschap. Maar het kan wel degelijk want er zijn op diverse plaatsen zogenaamde Ravel routes en in de provincie Luik en de Duitstalige Oostkantons is een fietsnetwerk volgens het praktische knooppuntensysteem opgezet. Fietsen over voormalige spoorlijnen Ravel staat voor autovrije routes die alleen gebruikt mogen worden door ongemotoriseerd verkeer. Wandelaars, fietsers, ruiters, ze zijn allemaal welkom op deze paden die sinds 1995 worden aangelegd langs voormalige spoorlijnen en op de oude jaagpaden langs riviertjes. Ooit was dat jaagpad bestemd voor paarden en zelfs mensen die schepen voort trokken. Ravelroutes zijn altijd vlak en lopen dwars door de natuur of langs een rivier. Er lopen Ravelroutes tussen Tournai en Luik, tussen Mariembourg en Hoegaarden, en tussen Erquelinnes en Tubize en Lembeek juist onder Brussel en er zijn op veel plaatsen korte Raveltrajecten. Fietsen in de Lesse vallei Tijdens een vakantie in de Ardennen kan men zo n (stukje) Ravelroute fietsen of wandelen. Bijvoorbeeld vlakbij de beroemde Grotten van Han. Daar liep spoorlijn 150 die in 1978 buiten gebruik werd gesteld. Deze spoorlijn tussen Jemelle, Rochefort en Houyet is nu veranderd in een Ravelroute van ongeveer 21 km. Geheel vlak, langs de riviertjes de Lomme en de Lesse, over bruggetjes en door tunneltjes, dwars door de natuur en langs het koninklijk domein van Ciergnon. Rochefort is ook de naam van een lekker trappistenbier en dat smaakt goed na een dagje fietsen. De streek van De ravelroutes lopen vaak langs het water opt Xavier Claes fietsers op een ravelroute bij een voormalig spoorbrug in De buurt van Charleroi Provelo.org 16

17 a u t o V r i J e F i e t s r o u t e s de Lesse heeft natuurlijk veel toeristische bezienswaardigheden, zoals de grotten van Han en van Rochefort, het wildpark van Han, het kasteel van Lavaux-Sainte-Anne, het Archeoparc Malagne la Gallo-romaine en het provinciaal domein en de kerk van Chevetogne. Elegant Namen of de natuurrijke Viroinval Vanuit de elegante stad Namen kan de fietser Ravel 1 volgen, langs de Maas en de Samber. Namen is een leuke bestemming voor een weekendje weg met veel mooie winkels, restaurants, hotels, cafés, een citadel, enkele mooie musea en, op de koop toe, de fietsroutes langs de rivier. Een mooi stuk van Ravel 2 ligt ten zuiden van Dinant tussen Hermeton en Mariembourg in de weelderig begroeide vallei van de Viroinval. De Ravelroute volgt hier een oude spoorlijn en komt langs de stationnetjes. Om de dorpjes te zien moet je telkens even van de route afwijken. Met name Fagnolle, één van de mooiste dorpjes van Wallonië, is leuk voor een pauze. Op de website van de provincie Namen, Pays des Vallées, staan diverse arrangementen voor fietsers en wandelaars. De provincie biedt veel hotels, vakantiewoningen en sfeervolle gastenkamers. Fietsen zijn hier en daar te huur. De grootste meren van België Fietsen kan ook rond de grootste meren van België, de meren van Eau d Heure. De vijf meren liggen op de grens van de provincies Henegouwen en Namen, ten zuiden van Charleroi en Dinant. Het vlakke fietsrondje bedraagt 39 km, langs de oevers van het meer en door het bos. Mooi in elk seizoen van het jaar. Bij de Meren van Eau d Heure werden overigens een tiental routes uitgezet voor fietsers, mountainbikers en wandelaars: ze zijn als pdf en voor gps beschikbaar op de site van de meren van Eau d Heure. De moderne vakantiehuizen bij het meer zijn een mooie verblijfsplaats. Toeristische trekpleisters in de buurt zijn het kasteel van Chimay, de Brouwerij des Fagnes, het stoomtreinmuseum Mariembourg-Treignes, watersport op het meer, de stad Dinant en het stadje Thuin met de abdij van Aulne. Wallonië biedt alle soorten accommodaties, charmante hotels, vakantiehuizen en mooie campings. In de buurt ligt vaak zo n vlakke fietsroute en in elk geval altijd wandelroutes. Informatie Fietsen langs knooppunten in provincie Luik Tips Het knooppuntensysteem is een soort spinnenweb waarvan alle kruisingen, de knooppunten, genummerd zijn. Bij elke kruising een bord met de kaart van het netwerk, het nummer van de plaats waar men zich bevindt en de afstand tussen de knooppunten. Vooraf kan je een route met nummers uitzetten die je onderweg altijd kan aanpassen. Fietsroutes in de Oostkantons Ten zuiden van Maastricht, in de provincie Luik en in de Oostkantons, biedt het knooppuntensysteem maar liefst 850 km fietsroutes. Aansluiting met grensoverschrijdende netwerken zijn voorzien of bestaan al. De Oostkantons maken het de bezoeker gemakkelijk want ze hebben 18 themaroutes uitgezet op basis van het knooppuntensysteem. Deze variëren van 14 tot 89 km en worden aangeduid met de moeilijkheidsgraden licht, matig en moeilijk. Het gebied is heuvelachtig, dus beklimmingen zijn hier onvermijdelijk. 5 routes hebben een groen bordje want het zijn lichtere routes met niet al te veel hoogteverschillen; ze gaan rond een meer en langs weiden met boerenhoeves en kastelen. Vier liggen er in de buurt van Eupen en Verviers en één lichte route betreft de Ravelroute tussen Waimes en St Vith. Eupen en Verviers zijn leuke steden als uitgangspunt. Er staan talrijke herenhuizen uit de 17e en 18e eeuw, aan de noordkant begint het land van Herve met veel oude fruitbomen en ten zuiden vindt men het uitgestrekte Hertogenwald en het grootste natuurgebied van België, de Hoge Venen. Voor fietsers die ook graag klimmen en dalen zijn de mogelijkheden nog veel uitgebreider. Op de site van de Oostkantons staan fiets- en wandelarrangementen met verblijf in verschillende hotels en natuurlijk het vervoer van de bagage. Fietskaarten zijn ter plaatse beschikbaar. in De oostkantons kun je Dankzij het knooppuntensysteem ook een rustige fietsroute kiezen Die voor jong en oud goed te Doen is Diensttoerismeoostkantons Informatie 17

18 w a l l o n i ë + a r d e n n e n Geliefde Belgische lekkernijen ardennerham en andere worstjes zijn ter Plaatse overal te koop opt Het is een onmogelijke opgave alle specialiteiten en streekproducten uit Wallonië kort samen te vatten. Elke Waalse provincie, elke regio, elke stad, elk dorp heeft zo haar streekgerechten en drankjes, ontstaan uit traditionele, natuurlijke en smaakvolle producten. Ook het ecologische aspect krijgt hoe langer hoe meer aandacht. Ardenner ham Beroemd is Ardenner ham. De gerenommeerde ham wordt gedroogd en daarna gerookt (met beuken- en eikenhoutzaagsel) zonder toevoegingen en zonder kunstmatige kleurstoffen. Een nootham moet twee weken drogen, een gewone ham acht weken en een beenham vier maanden. In de winkels ter plaatse vindt men Ardenner ham, Ardenner worstjes en andere specialiteiten zoals boudin blanc en boudin noir. Kaas gerijpt in abdijkelders Wallonië is ook rijk aan kaassoorten. Kazen van koemelk, geitenkaas, blauwe kaas en diverse abdijkazen zoals die van Maredsous en Chimay. In Maredsous rijpt de kaas in de abdijkelders. Men kan m ter plaatse proeven en kopen. Een bijzondere geurige kaas orval is evenals Chimay en rochefort een echt trappistenbier uit wallonië jp remy komt uit Herveland. Het is een zachte kaas en wordt geserveerd met een likje Luikse stroop. Wildmenu s in het najaar Andere specialiteiten zijn aardbeien uit Wépion, slakken petit gris uit Namen, Luikse wafels en allerlei wildgerechten. In het najaar, tijdens het wildseizoen, slooft elke Belgische kok zich uit met speciale streekproducten zijn ter Plaatse te koop in De supermarkt en in DeliCatessenwinkels opt snapshot jenssnap wildmenu s. Verser kan niet. Visliefhebbers kiezen een forelletje. En bij de koffie worden vaak pralines geserveerd. Overal zijn immers chocolatiers die voortreffelijke bonbons maken. In een mooi doosje is dat overigens een prima souvenir. Bruisend bier Wallonië koestert zijn bieren. Overal zijn kleine, ambachtelijke brouwerijen en daar worden ook proeverijen gehouden. Gewone pils, seizoensbier, witbier, abdijbier en het prachtige trappistenbier. Er is een landkaart beschikbaar met adressen van brouwerijen en biercafeetjes. Ook het bronwater wordt overigens op waarde geschat. Iedereen kent ze wel: Spa, Chaudfontaine, Valvert en Bru. In de fabriek in Spa kan men een rondleiding volgen. Lekker eten en drinken hoort bij de vakantie Met de streekproducten worden heerlijke gerechten bereid. Een greep uit het aanbod: Luikse salade, forel met amandeltjes of Ardense ham, biersoep, garnalenkroketjes, stoemp, mosselen met frites, Luikse (gehakt) balletjes, filet américain, Flamiche en peertjes in Luikse stroop. In veel restaurants in Brussel en Wallonië is plaats voor dergelijke streekspecialiteiten. Laat het niet aan uw neus voorbij gaan. Informatie en arrangementen lekkerbekken_en_gastronomie/nl/64.html Recept Biersoep 1½ l Waals blond bier een klontje bloemboter (half boter, half bloem) 2 eetlepels bloem 2 eierdooiers 1dl verse room takje peterselie peper, zout Tip Verwarm het bier zachtjes, voeg de bloemboter toe en laat indikken. Peper en zout toevoegen en langzaam laten pruttelen. De eierdooiers loskloppen met de room en toevoegen aan de soep die van de warmtebron is gehaald. Goed roeren en decoreren met een takje peterselie en nog een scheutje room in het midden. Ook lekker met soepcroutons. 18

19 w a l l o n i ë + a r d e n n e n Sfeervol overnachten sommige kastelen zijn hotel, andere hebben gastenkamers of zijn een ConferentieoorD, zoals Dit kasteel van la hulpe opt kouprianoff Wallonië en de Ardennen zijn ideaal voor een midweek, een (lang)weekend of een langer verblijf juist ten zuiden van Nederland. De prijzen variëren maar zijn zeker betaalbaar. Overal zijn charmehotels, kastelen, b&b adressen, vakantiehuizen, bungalowparken en campings. Wie wil zich niet eens kasteelvrouw of kasteelheer voelen en genieten van de geneugten des levens. Wallonië voldoet aan uw wens en is hier bij uitstek voor geschikt. In elke provincie, of het nu Waals Brabant, Namen, Henegouwen, Luik of Belgisch Luxemburg betreft, zijn mogelijkheden om te overnachten. Het is heerlijk dichtbij en u bent er echt in het buitenland. Een nachtje als kasteelvrouwe Waarom niet na een wandeling in de natuur, genietend van flora en fauna, van de rust en het uitzicht, eventueel na een bezoek aan regionale musea, heerlijk neerstrijken in een kasteel. Beleef de gastvrijheid, geschiedenis en mysterieuze legendes van sfeervolle kasteelhotels en authentieke kasteelhoeves. Geniet van de antieke houten terrasjes in smalle straatjes of knus binnen zitten bij het haardvuur: zulke adresjes vind je overal in De ardennen opt Potigny meubels, een aperitief of koffie in één van de rustieke salons - s winters bij een knappend haardvuur, s zomers op het zonnige terras -, en overnacht in smaakvolle, comfortabele kamers. Verwen jezelf met de vele gastronomische, verfijnde en ambachtelijk bereide heerlijkheden. Kijk voor een selectie op: hotels_kastelen/nl/2680.html Charmehotels en auberges Natuurlijk zijn er de kleine charmehotels en auberges, gelegen in een landelijke omgeving, in dorpjes of centraal in de stad. Ze zijn vaak lid van de bekende Logis de Belgique hotels. Een huiselijk pension, een voormalige postkoetshalte, een sfeervolle villa van natuursteen waar het open haardvuur knappert. Men wordt er gastvrij ontvangen, de prijs-kwaliteitverhouding is goed en in de eerlijke, gastronomische keuken worden vaak streekproducten verwerkt. Gewoon puur genieten. Loop over het dorpsplein, drink een biertje of een aperitief in het lokale café, slaap in de knusse kamers. Kijk op: Gastenkamers en Gîtes Bed & breakfast adressen zijn ook geliefd. Wallonië heeft talloze van deze gastenkamers (chambres d hôtes). Bij de mensen thuis logeren in origineel ingerichte kamers; soms eenvoudig en soms alsof je een kasteelkamer betreedt. De hartelijke ontvangst en de tips over de streek horen er altijd bij. Voor een wat groter gezelschap of een familie met kinderen zijn vakantiewoningen of vakantieboerderijen ideaal, veelal vrijstaande accommodaties in een landelijke omgeving. Aan de rand van het bos, langs een beekje of in een dorpje. Soms kan men op de boerderijen lokale streekproducten kopen of s avonds aanschuiven aan de gastentafel. Met name hier is ecotoerisme goed mogelijk. Vaak zijn de accommodaties lid van de Fédération Gîtes de Wallonie of van Accueil Champêtre Wallonie. Er zijn natuurlijk ook bungalowparken met als voordeel dat er extra faciliteiten zijn en dat er soms activiteiten worden georganiseerd. Kijk voor mogelijkheden op: Ecotoerisme: logeren/nl/2540.html Campings In tent, kant-en-klare luxe tent, caravan of stacaravan ter plaatse heerlijk op de camping in de vrije natuur vertoeven; dat kan overal in Wallonië en de Ardennen. Een geliefde streek vanwege de bossen, de natuur en de vele sportieve activiteiten. Vaak liggen de campings aan riviertjes. Kijk voor adressen en faciliteiten op: Informatie

20 a r d e n n e n + b r u s s e l Tips Met de kinderen De 20 levensgrote Dino s in museum natuurwetenschappen zijn uniek in De wereld natuurwetenschappen Brussel Tournai Mons Namen Charleroi Luik Wallonië en de Ardennen zijn uiterst geschikt voor een gezinsvakantie. Een vakantiehuisje huren of met tent of caravan naar de camping en overdag genieten van stromende beekjes, een kajaktochtje, een avonturendag, de natuur en allerlei attracties. IN DE ARDENNEN Kabouter Plop Het grootste pretpark Walibi ligt bij Wavre, 30 km ten zuidoosten van Brussel. In het park zijn achtbanen, Dalton terror, het mysterie van Toetanchamon en Belgische stripfiguren als Lucky Luke en Suske en Wiske. Kabouter Plop vestigde zich in Plopsaland-Telecoo, naast de waterval van Coo vlakbij Malmedy. De toegang is gratis, men betaalt per gekozen attractie. Natuur beleven Iedereen leert spelenderwijs van alles over de natuur in Parc Chlorophylle, een park in het bos vlakbij La Roche en Durbuy. Lopen in boomtoppen, kijken of je zo sterk bent als een mier en zien hoe dieren een holletje maken. Panelen geven uitleg. Meer over water en waterdieren leren de kinderen in Riveo in Hotton en Aquascope bij Chimay en voor wetenschappers in de dop kan men bij Mons terecht in het Pass, het wetenschappelijke avonturenpark. Natuur- en dierenparadijs Pairi Daiza ligt ook vlakbij Mons: u vindt er vogels en dieren en oosterse tuinen op het terrein van een oude abdij. Een tochtje op de railbike in de vallei van de Molignée of in de Hoge Venen is leuk voor iedereen. Laat de kinderen maar trappen, de ouders zitten op het bankje ertussenin en genieten van de natuur. Houtopia vertelt meer over rechten van het kind in relatie met gezondheid, verdraagzaamheid, veiligheid en milieu. En je kunt in het hart van de spelenderwijs van alles leren over De natuur in ParC ChloroPhylle bij la roche ParC ChloroPhylle Ardennen zelfs meer te weten komen over ruimtevaart en de Space Shuttle. Ga maar kijken in het Euro Space Center. Reusachtige dinosauriërs, Madurodam van Europa, een ijzeratoom als gebouw, klassieke auto s in een Wereldpaleis, wetenschappelijke proefjes, botsautootjes in het museum en striphelden op straathoeken. Ook met het gezin heb je plezier in Brussel. het grand PlaCe van brussel is ook te zien in mini-europa mini-europa IN BRUSSEL Dinosauriërs en stripmuren in Brussel In het Museum voor Natuurwetenschappen zijn leuke leerzame exposities en metershoge dinosauriërs. Onvergetelijk om naast het echte skelet van zo n prehistorisch dier te staan. Over de vele Belgische striptekenaars is alles te zien in het Stripmuseum. Kuifje, Suske en Wiske, Guust Flater, Lucky Luke en de Smurfen zijn allemaal present. Een stadswandeling langs de meer dan dertig stripmuren kan natuurlijk ook. Atomium en Mini-Europa De wonderlijkste attractie is waarschijnlijk Manneken Pis. Het plassende kereltje heeft regelmatig een nieuw pakje aan en staat op de drukste straathoek van Brussel. Het Atomium is misschien nog wonderlijker. Er zijn exposities in de glimmende bollen en de bovenste bol geeft zicht over Brussel. Aan de voet van het Atomium ligt Mini- Europa, het Madurodam van Europa. Een feest van herkenning vanwege alle beroemde gebouwen van Europa op klein formaat. Van alles proberen kan in het Scientastic Museum, het Kindermuseum en het Speelgoedmuseum en klassieke auto s bekijken kan in Autoworld. Kortom, kinderen hoeven zich in Wallonië en Brussel niet te vervelen. Informatie