Nummer 36 mei Informatieblad over het Trésor Natuurreservaat in Frans-Guyana. René Boot nieuwe voorzitter Trésor pag. 22

Transcriptie

1 Informatieblad over het Trésor Natuurreservaat in Frans-Guyana Nummer 36 mei 2012 Donateursdag in het WNFgebouw pag. 3 Donateursreis 2012 naar Trésor pag. 13 René Boot nieuwe voorzitter Trésor pag. 22

2 Vijko Lukkien en Eric Augusteijn Van de redactie In dit nummer van Trésor Nieuws (TN36) vindt u het programma voor de feestelijke donateursdag 2012 van de Stichting Trésor. Wat we te vieren hebben leest u in de toelichting op het programma en wij stellen het dan ook zeer op prijs samen met u en bijzondere genodigden voor deze dag ons gezamenlijk succes te vieren. Het gehele programma verklappen we nog niet, maar we hopen dat er voor u voldoende aanleiding is om op 2 juni in de Grote zaal (Neushoornzaal) van het prachtige kantoor van het Wereld Natuur Fonds aan de Driebergseweg 10, 3708 JB Zeist (op korte afstand van het NS-station Driebergen-Zeist). Geef u tijdig op voor de Donateursdag op 2 juni aanstaande! Vult u vooral het bijgevoegde opgaveformulier in en stuur dit zo tijdig mogelijk op zodat wij met uw komst rekening kunnen houden. Vermeld ook met hoeveel personen u aan deze dag deelneemt. Aanmelden kan ook via onze website Oxyrhopus occipitalis. Foto Benoît Villette 2 Colofon Inhoudsopgave Trésor Nieuws verschijnt 3 x per jaar en wordt gratis toegezonden aan de donateurs van de Stichting Trésor. Redactie Vijko Lukkien en Eric Augusteijn Redactie-adres Universiteit Utrecht, dep. biologie Postbus 80084, 3508 TB Utrecht Tel. (030) Fax (030) bio.tresor@uu.nl Op dit adres kunt u ook adoptie-vierkante meters en cadeaucertificaten aanvragen. Gaat u verhuizen? Geef uw adreswijziging door aan ditzelfde adres. Bank Bankrekening t.n.v. Stichting Trésor, Utrecht. IBAN NL44 TRIO BIC: TRIO NL 2U - Triodos Bank Zeist Website Webmaster: Eric Augusteijn eric@augusteijn.net Vormgeving Conny Groenendijk Communicatie & Vormgeving Universiteit Utrecht Omslag Oranje passiebloemvlinder (Dryas iulia) Foto: Marianne Hoogstede Druk Zuidam Uithof Oplage 1900 exemplaren Dit blad is gedrukt op Evolve. K.v.K. Utrecht Trésor gaat een nieuwe fase in 3 Tropisch regenwoud en Marrons 13 Werkbezoek Trésor Donorendag te Peperpot 14 Berichten uit het regenwoud 16 Als student werken voor Trésor 19 Dank u wel 21 Interview met René Boot 22 Hoe kunt u Trésor steunen? 24

3 Bijzondere Donateursdag op 2 juni 2012 Vijko Lukkien Trésor gaat een nieuwe fase in Foto s Eric Augusteijn, donateursdag 2007 Trésor viert het aflossen van de lening! Stichting Trésor is dit voorjaar een mijlpaal in haar historie gepasseerd. Door een bijzondere financiële bijdrage van de Universiteit Utrecht en het Wereld Natuur Fonds (samen bijna anderhalve ton!) is namelijk het allerlaatste deel van de lening afgelost die de aankoop in 1995 van het Trésor reservaat in Frans-Guyana mede mogelijk maakte! 3 Om dit heugelijke feit te vieren organiseert Stichting Trésor, samen met de Universiteit Utrecht, het Departement Biologie, de Stichting Prins Bernhard Leerstoel en het Wereld Natuur Fonds een bijzondere donateursdag op 2 juni aanstaande. Voor deze dag heeft het Wereld Natuur Fonds de grote zaal van het WNF gebouw aan de Driebergseweg te Zeist ter beschikking gesteld. Wij vieren deze mijlpaal met een donateursdag, omdat door uw niet aflatende steun als donateur, in het bijzonder door de adoptie van vierkante meters Trésor reservaat gedurende de afgelopen 17 jaar, het Trésor reservaat nu zonder schulden in eigendom van de Stichting Trésor is! Daarmee is het reservaat ook voor de lange termijn (of de toekomst) zeker gesteld. Deze laatste bijdragen van de Universiteit en het WNF voor de aflossing van de lening mag u zeker opvatten als blijk van bijzondere waardering voor de steun die u ons heeft gegeven. Maar hiermee is zeker niet alles gezegd, laat staan gedaan. Ook de Franse overheid heeft in belangrijke mate bijgedragen aan het succes van Trésor. Zoals wij al eerder vermeldden financiert de lokale overheid, het Conseil Régional van Frans-Guyana, zowel de salariskosten van onze beide boswachters en de conservator en draagt zij bovendien bij aan de overige kosten, zoals kantoorhuur, materialen (dienstauto en boot) en voorlichtingprogramma s. En als verzilvering van ons aller inzet gedurende 17 jaar voor de natuurbescherming in Frans-Guyana moeten zeker ook de inspanningen van de Franse organisatie, het Conservatoire du Littoral, worden genoemd. Deze organisatie had al eerder gebieden rond ons reservaat verworven om deze voor de toekomst te beschermen en legt nu de hand aan de laatste administratieve stappen om deze gebieden onder beheer te brengen van de Association Trésor. Waarmee ons reservaat uitgroeit tot meer dan 4000 hectare.

4 Het futuristische WNF-gebouw maakt een rondleiding zeer de moeite waard. 4 Trésor mag zeker dienen als een prachtig voorbeeld van internationale natuurbescherming, waarbij de inbedding in de lokale samenleving van Frans-Guyana op duurzame basis heeft plaatsgevonden en nu samen met de plaatselijke partners wordt verder gegaan. Stichting Trésor ziet haar taak dan ook zeker niet als beëindigd, maar ervaart de recente ontwikkelingen als een geweldige stimulans om door te gaan op de weg waar 17 jaar geleden al voor gekozen is, namelijk bij te dragen aan het behoud van de regenwouden. Trésor zal deze nieuwe fase ingaan onder het nieuwe voorzitterschap van prof. dr. R. (René) Boot, directeur Tropenbos Internationaal met als nieuwe coördinator mevrouw dr. M. (Marijke) van Kuik. Mevrouw P. (Pipasi) Jeurissen zal de vertrouwde contactpersoon blijven voor alle donateurszaken. De huidige voorzitter van de Stichting Trésor, Jhr. L (Lodewijk) de Geer van Oudegein en de secretaris van bestuur en projectleider de heer V. (Vijko) P.A. Lukkien zullen, met veel voldoening terug kijkend, afscheid nemen van de Stichting Trésor. De volgende fase in het werk van de Stichting Trésor ziet er anders en veelbelovend uit. Met de steun van het Wereld Natuur Fonds en het Departement Biologie van de Universiteit Utrecht gaat de Stichting Trésor nauw samenwerken met de Stichting Prins Bernhard Leerstoel, beide nu gehuisvest binnen het Departement Biologie. De Prins Bernhard Leerstoel doet wetenschappelijk onderzoek naar natuurbescherming en stelt hiervoor steeds voor vier jaar een Bijzonder Hoogleraar aan. Door deze samenwerking zullen nog meer dan daarvoor wetenschappelijk onderzoek en natuurbescherming door middel van concrete projecten zoals Trésor hand en hand gaan. Uw steun blijft van het grootse belang. Ook nu blijft uw steun voor onze nieuwe samenwerking van het allergrootste belang om concrete resultaten (zoals het Trésor reservaat) te behalen. Dit blijft onze voortdurende inzet om ook voor toekomstige generaties regenwouden, een van de rijkste maar ook meest bedreigde ecosystemen van deze aarde, te behouden. Op de donateursdag van 2 juni zult u uitgebreid geïnformeerd worden over alle nieuwe activiteiten. Maar natuurlijk kijken we ook even terug, vooral om nog eens stil te staan bij de successen en leermomenten van de eerste fase van het Trésorproject.

5 Het voorlopige programma van de dag: uur Ontvangst met koffie en thee uur Een woord van welkom door de directeur van het Wereld Natuur Fonds de heer Johan van de Gronden en de voorzitter van de Stichting Trésor Jhr. L. (Lodewijk) de Geer van Oudegein uur Woord van dank aan de scheidende voorzitter en aan de projectleider van de Stichting Trésor door de Rector Magnificus van de Universiteit Utrecht Prof. dr. G.J. (Bert) van der Zwaan uur Trésor vanuit een wat breder perspectief bekeken uur Een korte inleiding op de nieuwe samenwerking van de Stichting Trésor en de Stichting Prins Bernhard Leerstoel door de nieuwe voorzitter Prof. dr. R (René) Boot en coördinator mevrouw M. (Marijke) van Kuik uur Muzikaal optreden van Julia Bronkhorst onder begeleiding van Caroline Ansink (componist en fluitiste). Julia is donateur van onze Stichting en gaf vele recitals in diverse bezettingen in verschillende landen en trad met orkesten op in Praag, München en Wenen! Laat U verrassen! uur Nieuwe natuurbeschermingsinitiatieven in de Guyana s (Suriname, Frans-Guyana en (voormalig Brits) Guiana), door de heer H. (Harko) Koster en de heer D. (Dominiek) Plouvier van het Wereld Natuur Fonds uur U wordt een eenvoudige lunch aangeboden uur Rondleiding door het fraaie gebouw van het Wereld Natuur Fonds en het gebied daarom heen door medewerkers van het WNF en het Utrechts Landschap uur Afsluitend drankje met de mogelijkheid om vragen te stellen en persoonlijk met bestuurleden en adviseurs te spreken uur Afsluiting Wilt u deze bijzondere donateursdag bijwonen? Met het opgaveformulier dat bij deze Trésor Nieuws is gevoegd kunt u zich opgeven voor de donateursdag.

6 Studiereis Suriname en Frans-Guyana 2012 Jan Dirk Banga Benoît laat tijdens een van de vele excursies een voor Frans-Guyana zeldzame slang zien. Tropisch regenwoud en Marrons 6 Buitenkansjes is de naam van een originele Surinaamse reisgids die veel informatie biedt over bijzondere plaatsen, en de mensen daarachter. Een buitenkansje vond ik de intensieve studiereis (met voor de meesten vooraf een HOVO cursus) die wij maakten onder de zorgzame begeleiding van Vijko en Pipasi Lukkien en Thomas en Sonja Polimé. Via hen ontmoetten wij interessante en gedreven mensen, exponenten van hun cultuur, natuurbeschermers en plannenmakers, en kwamen we in aanraking met de natuur en cultuur zoals alleen insiders je dat kunnen bieden. Paramaribo Op Zanderij uit het vliegtuig word je omhelst door het heerlijke warme en vochtige klimaat. In Paramaribo zie je wat dat klimaat doet aan de prachtige uit hout opgebouwde huizen. Onderhoud en restauratie is niet bij te benen. Paramaribo vormde het begin- en eindpunt van de reis. Een stad met gebouwen uit koloniale tijden, sommige liefdevol gerestaureerd; de schitterende, recent gerestaureerde, houten kathedraal, waar wij uitleg kregen van Esteban Cross, plebaan; de 17e-eeuwse protestantse kerk, de synagoge, en ook nieuwere gebouwen zoals de moskee, waar wij gastvrij uitgebreid uitleg kregen. Een bezoek aan de Hindoetempel aan de Weg naar Zee completeerde het bonte palet van de ogenschijnlijk vreedzame Surinaamse samenleving. In Paramaribo verrijzen lelijke hotels met casino s, en je kan naar Mc Donalds of Burger King, maar kiest natuurlijk voor Joosje s Roti of restaurant Jacarandah. De markthallen langs de waterkant zijn kleurrijk met groenten, fruit en vis. Hotel Eco-Resort, ons begin en eindpunt, bood een eerste kennismaking met grietjebie, kleine ani, en andere vogels. Wij reisden in de kleine droge tijd en deze maakte zijn naam waar: na diverse hoosbuien in het begin, die zorgden voor een haast op commando aan- en uittrekken van poncho s, werd het weer allengs droger. De kust van de Guyana s Al reizend werd me duidelijk hoe de kuststreek van de Guyana s zich gevormd heeft en hoe dat de vegetatie en de aanwezigheid van mens en dier heeft beïnvloed. De kust groeit aan onder invloed van de zandstromen vanuit de Amazone, en kalft ook steeds weer af met een cyclus van enkele tientallen jaren. De mangrovebossen met hun typische gefaseerde opbouw vormen een dynamisch geheel. Waar Cayenne bijvoorbeeld een vestingstad aan zee hoort te zijn, vormen mangrovebossen nu een tijdelijke natuurlijke wal tussen zee en stad. Ik vroeg me af hoe lang de Hindoetempel aan Weg naar Zee stand kan houden in dit komen-en-

7 De inscheping voor de tocht over de Marowijne van Suriname naar Frans-Guyana. Op een van de excursies in het kustgebied van Frans-Guyana ontmoeten we de Drietenige luiaard. gaan van de kustlijn. Op diverse plekken in Suriname en Frans-Guyana bezochten we de mangrovekust, o.a. bij Frederiksdorp en de trail bij Montjoly, met aandacht voor de vegetatie en altijd alert op vogels: Rode ibis en Mangrovereiger. Je krijgt gevoel voor hoe het landschap in elkaar zit: hoge zandruggen waar bijvoorbeeld het vliegveld Zanderij en Jodensavanne zich bevinden; zandruggen aan zee, deels afkalvend, waar schildpadden eieren leggen; mangrovemoerassen en zwarte rivieren waar een rijk vogelleven te zien is; de natte strook met plantages langs de Commewijne waar ooit een vernuftig systeem van waterbeheersing werd ontwikkeld. Hier logeerden wij op Frederiksdorp, een oude koffie- en cacaoplantage die door Ton Hagemeijer en zijn gezin is herschapen in een aangenaam resort, van waaruit we Rust en Werk (oude plantage, nu veeboerderij en garnalenkwekerij) bezochten en de Commewijne richting oceaan bevoeren (garnalenvissers, fregatvogels). Frederiksdorp had veel te bieden voor vogelaars: o.a. de Vale reuzennachtzwaluw, Geelkopcaracara, Leljacana, Rosse duif, Groene muspapegaai. Verder liet Ton ons zijn museum zien, waarin hij naast veel oude kruiken en flessen ook prachtige traditionele doeken (pangi) van de Marrons bewaart. In de buurt van Frederiksdorp is een nieuw natuurreservaat gevestigd op de oude koffie- en cacaoplantage Peperpot, onder auspiciën van het Wereld Natuur Fonds. Een relatief klein reservaat, niet ver van Paramaribo, dat een grote rol kan spelen in natuureducatie van de plaatselijke bevolking. Wij zagen daar o.a. de Strogele specht (Celeus flavus) en de popoo, de Vale reuzennachtzwaluw (Nyctibius grandis). In de voormalige en gerestaureerde directeurswoning een hartelijke ontvangst met diverse lezingen en een overvloedige maaltijd. Ilona is de charmante manager; Michael haar bevlogen vader, met plannen voor ontwikkeling van Marienburg tot een stad met multistory huizen, fly-overs en golfbanen; Gerald Zondervan, de WWF official; Serrano de vogelaar en Lucien Felter, de huidige toeristenbaas die van jongsaf op de plantage werkzaam was en ons een rondleiding door de oude vervallen koffiebranderij gaf. Marroncultuur Een eerste kennismaking met de Marroncultuur vond plaats in het dorp Wan Hati dat met de bus via een prachtige hobbelige zandweg werd bereikt. Een nieuw gastenverblijf bood onderdak en voeding, verzorgd door een aantal lokale dames. Met Patricia Meulenhof maakten we een rondgang door het dorp, met uitleg van de matriarchale tradities, waardoor er voor iedere familie in de vrouwelijke lijn een wijk binnen een dorp is. Patricia heeft daar een prachtig huisje in het areaal van haar familie; iedere nazaat kan zich in principe in zo n areaal vestigen. Ontvangst door de kapitein en zijn assistent ging gepaard met rituelen: een monoloog in Marrontaal, een voorzichtig plengoffer van rum en vervolgens een stevige slok voor iedereen! Rum zou blijken op deze tocht een belangrijke wegbereider te zijn. Overigens woont en werkt Patricia in Paramaribo en is ze alleen in Wan Hati om samen met de andere vrouwen, groepen zoals de onze, te cateren. De mensen zijn gastvrij en geven je uitleg. In dit dorp deden de mensen pelwerk van een knolgewas, aangevoerd 7

8 Tijdens de excursie naar de grotten kan iedere deelnemer de Oranje rotshaan bewonderen. Terwijl we wakker worden in het drijvende carbet in het Kawmoeras jaagt aan de overkant een kaaiman op vis. 8 vanuit de stad. In andere dorpen vraag je je af waar de mensen van moeten leven. Elk dorp heeft in de avond elektriciteit, opgewekt met een generator. In Wan Hati is er ook een geluidsinstallatie en kennelijk mag de jeugd s avonds de boemboxen een uurtje wijd openzetten. Ook is overal infrastructuur voor watervoorziening, maar helaas is vaak wel iets stuk en niemand schijnt te weten wie het zal maken. Thomas gaf uitleg over de heilige plekken in een dorp, gemarkeerd door een stevige stok in een perkje, waar een doek als een schild aan hangt. Daaromheen vaak drankflessen als offerandes. Bij elk dorp is een grote heilige kapokboom; bij één dorp stond een geweldige woudreus, waarachter de dorpelingen bij de binnenlandse oorlog in de jaren 80 zich konden verstoppen. In Tamarin kregen we een lunch met lokale gerechten, bereid door een zus van de vrouw van Thomas broer Herman uit dat dorp, en konden we de mensen met de cassavemolen in actie zien. Het netwerk van Thomas familie bood ons toegang op vele plekken. Deze dag was tevens onze maidentrip in een korjaal, waarmee we later door zouden reizen naar Moengo. Vandaar ging het met de bus naar Albina, voor de oversteek naar Saint Laurent in Frans-Guyana. Er wordt stevig gewerkt aan verbetering van de wegen, door Chinezen, Surinaamse aannemers, en Hollanders. Bezoek aan het Trésor reservaat Trésor vormde natuurlijk een essentieel reisdoel. Gelegen op één à twee uur reisafstand van Cayenne is het goed bereikbaar voor de bewoners. Het kan daardoor het beoogde educatieve doel voor scholieren en andere groepen dienen. Er is een centraal punt met voorraadschuur annex voorlichtingsruimte (carbet), vanwaar je een botanisch pad door het primaire bos kan volgen. Hier worden momenteel prachtige duurzame bordjes geplaatst met namen van planten en bomen. We hebben het oerwoudspoor twee keer kunnen lopen, een keer in een gietbui, de tweede keer droog en zonnig. Wat een rijkdom aan soorten! Wat een uitgebreide uitleg over alles wat er te zien is! Wat een enorme bomen staan er, waar je met tien man nog niet de stam van omspant! Na een eerdere wandeling door secundair bos, met uitleg over hoe Indianen en Marrons gebruik weten te maken van voedzaamheid en geneeskracht, was het primaire bos van Trésor een superlatief! De toekomst van Trésor lijkt goed verankerd, met erkenning door het Franse Staatsbosbeheer, de twee boswachters Ben en Jef met een enorme kennis van reptielen en planten, en Helène als directeur. Deze drie hebben ons in Frans-Guyana steeds begeleid. In Trésor troffen wij ook een drietal Oranje rotshanen (Rupicola rupicola), fantastisch deze oranjerode vogels midden in het oerwoud te kunnen waarnemen. Trésor, gelegen op de Kawrug, sluit aan de ene kant aan op primaire bossen, waar gelukkig het ecologisch schadelijke goudzoeken is afgewend, en aan de andere kant aan het Kawmoeras, waar we sliepen in een drijvend carbet. Ook hier weer een verscheidenheid aan vogels, waaronder veel reigersoorten, en de bijzondere, prehistorisch aandoende Hoatzin (Opisthocomus hoazin). Het bezoek aan Frans-Guyana werd verrijkt met een tocht per catamaran naar de Iles, Point de Salut, een korjaaltocht naar Cacao, het dorp van de Mhongs met markt en insectenmuseum, en verblijf in Saint-

9 Als het gaat regenen gaat er na een paar dagen geen seconde verloren of iedereen is gehuld in een poncho. Op bezoek bij de vader van Thomas Poliné. Laurent-du-Maroni, de voormalige aanvoerhaven van Bagnards (dwangarbeiders) en tevens vertrekpunt van de tocht per korjaal stroomopwaarts over de Marowijne. Breinbrekers waren nepotes gloriae avorum en ceperunt cives libertatem, teksten op de zuil in Saint Laurent ter nagedachtenis aan de Franse Revolutie. Tocht op de Marowijne In de derde week voeren we de Marowijne op, met overnachtingen in Loka Loka (Waada) en Gran Santi. Amilanda en Jobun, de kinderen van Sonja en Thomas, reizen met ons mee. In het stroomgebied van de Marowijne wonen de Okanisi Marrons al 200 jaar. Het laatste stukje, over de Tapanahoni rivier, kan niet met de grote korjaal bevaren worden, de stroomversnellingen zijn te hoog. Hier is een verlaat waar eens een rail met wagonnetjes functioneerde en nu de bagage met een tractor naar de oever verderop wordt gebracht. Eindbestemming: Moitaki aan de Tapanahoni; de vader van Thomas is er kapitein. Gastvrije ontvangst door een comité van vrouwen die ons deze dagen van eten voorzien. Keurige gastverblijven naast het dorp. Maar wij hebben de eer in een huisje van Thomas familie in het dorp zelf te mogen slapen. Bijzondere gebeurtenis is het bezoek aan Drietabbetje, een flinke plaats, waar de sfeer nu beheerst wordt door de alhier opgebaarde Granman: Bengenimaunsu Granman Sokoton Gazon Matodja, , Koning van de Okanisi Marrons december Gebalsemd en in doeken gewikkeld, geplaatst in een kist van 3,70 m lang, 1,60 m hoog en 1,50 m breed, bedekt met een grote witte doek waarover de Surinaamse vlag, bij de kist een staatsieportret en nog een portret van de Granman in uniform; onzichtbaar voor de omstanders, aan het oog onttrokken door doeken, de gouden scepter en kroon van de Koning. Terwijl gaama duumi (granman slaapt), komen vele Okanisi hun koning de laatste eer bewijzen. Onder een baldakijn waarin veel prachtige kleurrijke Panji s hangen, zitten velen, met de blik op de kist. Thomas vertelt ons later dat de twee weduwen van de granman een half jaar in een ruimte zullen verblijven achter de plek waar nu de kist staat. Naar verluidt werd inmiddels het graf gedolven en zou de teraardebestelling spoedig plaatsvinden. Deze drieweekse reis was een prachtig avontuur. Met een groep van 17 geïnteresseerde reisgenoten hebben we deze intensieve dagen gedeeld, in korjalen en busjes gereisd, gepicknickt in de natuur, trails gelopen, dorpjes bezocht, slaapplaatsen gedeeld, en poncho s aan- en uitgetrokken als ware het een militaire exercitie. We leerden veel over de plantenwereld. Bindende factor voor de groep is het donateurschap van Trésor. Deze liefde voor de natuur, in combinatie met belangstelling voor de Marroncultuur en soms persoonlijke motieven om Suriname te bereizen, maakte het voor iedereen een onvergetelijke reis. Buitenkansje! Foto s: Marianne Hoogstede 9

10 Twee jonge Strogele spechten die wij op Peperpot ontmoeten. Nog steeds worden veel planten uit het oerwoud gebruikt voor prachtige aandenkens aan een unieke reis. 10 Tijdens de tocht langs de Marowijne word je langzaam geroutineerd in het in- en uitschepen. De bijna traditionele groepsfoto voor het entreegebouw van het Trésor reservaat Voor het eerst in al die jaren de Hoatzin van dichtbij. Langs de Marowijne naar het zuiden: een volledig onverwacht onderkomen voor de nacht

11 Vijko Lukkien Geen opening zonder hapje en een drankje. Werkbezoek 2012: niet alleen een week van vergaderen Zoals inmiddels gebruikelijk is geworden hebben wij ook in 2012 aansluitend op de jaarlijkse reis met donateurs naar Suriname en Frans-Guyana een werkbezoek gebracht aan onze medewerkers en vrijwilligers van het Trésor reservaat in Frans-Guyana. En natuurlijk hebben wij meerdere malen ook het reservaat zelf bezocht met en zonder onze reisgenoten. Daarnaast waren we in de gelegenheid (evenals vorig jaar) om aan het begin van de reis na onze aankomst in Paramaribo op 25 februari jl. de medewerkers van het nieuwe zusterproject van Trésor in Suriname, het Peperpot Nature Park, gelegen aan de Suriname rivier, te ontmoeten. 11 Zusterproject Peperpot in Suriname Op zondagochtend, na onze aankomst op zaterdag 25 februari, haalt mevrouw Ilonka Sjak-Shie ons op voor een uitgebreid bezoek aan Peperpot Nature Park. Het nu ruim 700 hectare grote reservaat, gelegen aan de Surinamerivier, wordt door de enthousiaste Ilonka als projectleider en haar vakkundige medewerkers geleid en veel nieuwe plannen staan op stapel. Tijdens de toelichting die Ilonka ons geeft tijdens de uitgebreide rondleiding door het gebied, blijken de belangrijke functies die het Peperpot initiatief kan vervullen voor de natuurbescherming in Suriname. En al gauw komt bij ons de gedachte naar voren dat Peperpot dezelfde pioniersfuncties kan vervullen in Suriname die, nu bijna 20 jaar geleden, Trésor vervulde in Frans-Guyana. Dat wil zeggen de concrete bescherming van een zeer waardevol natuurgebiedgebied met een aantal unieke eigenschappen (Peperpot staat o.a. internationaal bekend als zeer vogelrijk). Peperpot heeft bovendien alle mogelijkheden (mede gezien de goede bereikbaarheid vanuit grote bewoningscentra) om met behulp van voorlichting en scholenprogramma s belangrijk bij te dragen aan het toekomstig maatschappelijk draagvlak voor natuurbescherming in Suriname. En ten slotte kan het Peperpotinitiatief een belangrijke bijdrage leveren aan de kennisvermeerdering van tropische ecosystemen en ecosysteem-functies. De laatste botanische expeditie onderleiding van Olivier Tostain en collega s van Trésor (december 2011 januari 2012) heeft een schat aan nieuwe gegevens opgeleverd over de soortenrijkdom (in totaal zijn 500 soorten planten vastgesteld) en bijzondere biotopen, zoals een uniek stuk moerasbos. Tijdens de presentatie (in de oude directeurswoning van de vroegere plantage Peperpot), verzorgd door Ilonka en medewerkers twee dagen later op dinsdag, voor onze deelnemers aan de donateursreis, medewerkers en studenten van het Nationaal Herbarium (van Suriname),

12 De heer Labrador vertegenwoordigt de Regionale Raad van Frans-Guyana bij de opening Groepsfoto van het gezelschap bij de totems. 12 een delegatie van het WWF en mevrouw I. de Hoog, Hoofd Ontwikkelingssamenwerking en Economische zaken van de Nederlandse Ambassade in Suriname, komen de zojuist genoemde pioniersfuncties nog eens extra naar voren. Tijdens de rondleiding op deze dag over het terrein horen we over de rijke historie van het gebied, over de lokale gebruiksmogelijkheden van planten en we ontmoeten een familie prachtig okergele spechten die fourageren op een liaan terwijl boven in een boom een paar meter verder de Vale reuzennachtzwaluw (Nyctibius grandis) als een Boeddha van het kronendak aan ons voorbij kijkt. Kortom het nog jonge Natuurreservaat Peperpot in Suriname verdient alle steun van ons! Op zondag 11 maart, als invulling van onze rustdag, zijn we in de gelegenheid om de gehele dag op het Trésorreservaat te verblijven, waarbij we tussen de middag lunchen in het entreegebouw. Het is een prachtige dag en het hele parkeerterrein staat vol met auto s van bezoekers. Tijdens de lunch beweegt zich een Drietenige luiaard aan de overkant van de weg in de toppen van een boom aan de overkant van de weg, terwijl even later een kleine groep apen, de Tamarins, zich tegoed doet aan de peulvormige vruchten in dezelfde boom. Ook kunnen wij nu voor het eerst de prachtige nieuwe bebording van de bomen en planten langs het botanisch pad door het reservaat bewonderen (zie ook verderop in dit nummer de bijdrage van Hélène Guillen). Donateursreis begeleiden en een week vergaderen Na de daarop volgende reis door Suriname en Frans- Guyana volgt dan ons werkbezoek aan de medewerkers en vrijwilligers van ons Trésorreservaat en een aantal bijeenkomsten met medewerkers van organisaties waarmee Trésor in Frans-Guyana nauw samenwerkt, zoals het Wereld Natuur Fonds en het Conservatoire du Littoral. Hoogtepunten uit deze werkweek, die op maandag 12 maart begint, zijn ongetwijfeld de opening van het botanisch pad op woensdag 14 maart met een compleet nieuwe bebording van de daarlangs voorkomende bomen, kruiden en struiken en natuurlijk de jaarvergadering van de Association Trésor op vrijdag 16 maart. Op zaterdag 10 maart hebben we als eerste al een gesprek met Hélène Guillen, onze conservator en s avonds met Olivier Tostain, de voorzitter van het bestuur van de Association Trésor, waardoor we ons op de komende werkweek kunnen voorbereiden en de agenda voor deze week vaststellen. Voorbereiding REDD-onderzoek Op maandag 12 maart hebben we een belangrijke vergadering met Christopher Baralote van het Franse onderzoeksinstituut CIRAD / ECOFOC en Floran Taberlet van het WWF Frans-Guyana en Hélène Guillen van de Association, ter voorbereiding op het onderzoeksprogramma REDD. Onze twee studenten van de Universiteit van Utrecht, Peter Zomer en Fanny Boeraeve, gaan hier de komende vier maanden aan werken. Het gehele project wordt nog eens goed doorgesproken en het werkschema voor de komende maanden wordt vastgesteld. Aan dit onderzoeksprogramma, dat nu zijn derde jaar ingaat, werken we ook samen met het Franse Staatsbosbeheer ONF. Hierbij moet bovendien nadrukkelijk worden opgemerkt dat het intensieve veldwerk, hiermee samenhangend, onmogelijk zou kunnen worden uitgevoerd zonder de hulp van de medewerkers van de Association, onze boswachters Jef Szpigel en Benoît Villette. Op woensdag 14 maart in de ochtend introduceren we Peter Zomer en Fanny Boeraeve op het herbarium

13 Aan de hand van pictogrammen wordt de informatie op de borden langs het botanisch pad uitgelegd. Vijko en Pipasi samen met Benoît en de nieuwe boot van de Association op inspectietocht langs de zuidgrens van het reservaat. in Cayenne en spreken daar met dr. Piero Delprete, wetenschappelijk medewerker van het Herbarium. Piero legt de studenten de taken en werkwijze van het Herbarium uit en nodigt beiden van harte uit om langs te komen als ze vragen hebben of verzameld materiaal willen toevoegen aan de Herbariumcollectie. Opening van het vernieuwde botanisch pad s Middags volgt dan de officiële opening (zie foto s) van het vernieuwde botanisch pad in het reservaat. Hélène heeft deze middag voortreffelijk voorbereid, waarbij volgens goed Frans gebruik de middag wordt afgesloten met vele hapjes en drankjes. Geraldine Jaffrelot en partner hebben in totaal 80 prachtige borden ontworpen met illustraties die bij de betreffende bomen, struiken en planten zijn geplaatst. Velen hebben gehoor gegeven aan de uitnodiging. Tot de aanwezigen behoren vertegenwoordigers van het Conseil Régional, de directeur van het Park Natural Régional de heer Pascal Gombauld, vertegenwoordigers van het Wereld Natuur Fonds, Staatbosbeheer en zusterorganisaties op het terrein van Natuurbescherming in Frans-Guyana aanwezig. Na het welkomstwoord van Olivier Tostain en een nadere toelichting op dit enorme project door Hélène, spreekt Pascal Gombauld het gezelschap toe en overhandigt mij als blijk van waardering het boek: De la recherche en Guyane - La science par l exemple, uitgegeven door het PNR (Parc Naturel Régional) de la Guyane. Na een woord van dank door ondergetekende volgt de rondleiding langs de route. Het prachtige weer draagt eraan bij dat het gehele gezelschap de volledige bijna twee kilometer lange route loopt! Overleg met Conservatoire du Littoral Op vrijdag 16 maart volgt in aanwezigheid van Olivier Tostain en Hélène Guillen een belangrijk overleg met Catherina Corlet, de nieuwe directeur van het Conservatoire du Littoral (CdL) van Frans-Guyana. Uit dit gesprek komt naar voren, dat verwacht mag worden dat de daadwerkelijke toevoeging van de randgebieden, gelegen aan weerszijden van het reservaat, na een lange administratieve weg, dit jaar gerealiseerd zal worden. De laatste stap hierin was de goedkeuring van de gemeente Roura waarmee het reservaat uitgroeit tot meer dan 4000 ha. Jaarvergadering Association In de middag wordt onze werkweek feitelijk afgesloten door de deelname aan de jaarvergadering van de Association. Deze bijeenkomst verloopt in een uiterst plezierige sfeer, waarbij Hélène Guillen op vakkundige wijze een jaaroverzicht geeft in de vorm van een PowerPoint presentatie van alle activiteiten van 2011 en de plannen Met de toevoeging van aan het budget van 2012 door de Stichting Trésor kan de begroting 2012 door de leden van het bestuur van de Association worden goedgekeurd. Wij (Pipasi en ik) sluiten de week af met een voldaan gevoel over van wat in 2011 is gerealiseerd en over de nieuwe plannen. Het was niet alleen een week van vergaderen. Met veel plezier denken we terug aan de vele gesprekken tussendoor met de medewerkers van de Association en daarbuiten, aan de prachtige inspectietocht die we met Benoît maakten in de nieuwe boot van de Association langs de zuidgrens van het reservaat op de rivier de Orapu en aan de afsluitende trip met Olivier Tostain op de rivier van Cayenne op de laatste ochtend voor ons vertrek. Foto s Olivier Tostain 13

14 Het hoofdgebouw van de plantage Peperpot met op de voorgrond een sluis om de waterhuishouding via diverse kanalen te regelen. Ilonka N. Sjak-Shie, M. Sc., Interim Manager Stg. Peperpot Nature Park Gillerien ( Gilly ) Martosatiman, Ecotoerisme Project Assistent Trésor Donorendag te Peperpot 14 Dinsdag 28 februari 2012 was een speciale dag op het beschermd natuurreservaat te plantage Peperpot. Het lang geplande en verwachte bezoek van de Trésor donoren onder leiding van Vijko en Pipasi, als onderdeel van een 3-weekse studiereis Tropisch regenwoud en Marrons door Suriname en Frans- Guyana, werd werkelijkheid. Voor het Peperpot-team was dit bezoek van grote betekenis omdat het ons de gelegenheid bood de vriendschapsbanden wederom aan te halen die op heel spontane wijze waren gestart met een eerste bezoek van Vijko en Pipasi aan ons project en vervolgens werden versterkt door een samenwerkingsproject met Stichting Trésor bij Peperpot s eerste biodiversiteitsonderzoek. Al enkele weken tevoren begonnen de voorbereidingen onder leiding van interim manager, Ilonka N. Sjak- Shie en ecotoerisme projectassistent, Gillerien (Gilly) Martosatiman, ondersteund door het WWF Guianas team met Vijko en Pipasi op afstand. De avond tevoren werd nog het draaiboek doorgenomen, de wagen opgeladen, checklist afgevinkt om zeker te zijn dat een ieder klaar was voor een goede start in de ochtend. Iedereen had opdracht gekregen om te visualiseren dat de dag gezegend zou zijn met mooi en zonnig weer, aangezien het heel regenachtig was geweest in de dagen vóór het bezoek. We waren er helemaal klaar voor. Of zo dachten we! Op de dag van uitvoering bleek alles wat mis kon gaan ook mis ging: de buschauffeur raakte de weg kwijt en kwam te laat en bij de verkeerde ingang van het natuurpark aan, de bus kwam vast te zitten in de modder op het natuurpad ongeveer drie kilometer van de startplaats en één van onze Trésorvrienden verzwikte een enkel. Maar al deze tegenslagen waren niet voldoende om het enthousiasme te temperen van zowel het Peperpot-team als onze Trésorvrienden. Een ieder nam het geheel op als een prachtig avontuur op de historische plantage Peperpot. Met een fantastisch samenspel tussen Vijko, Pipasi, Gilly en Ilonka en een dosis creatief denken en handelen, werden de gasten heen en weer gependeld met drie aanwezige auto s en kwam een ieder eindelijk veilig aan op de startplaats in de shelter. Bij aankomst in de shelter werd een ieder verrast met een kopje koffie en een plakje cake midden in de Peperpotnatuur en was de heftigheid van het ochtendavontuur gauw vergeten. Daarna begon de rondleiding onder de enthousiaste leiding van Serano Ramcharan. Na het natuurgedeelte was het tijd voor het historische dorp te Peperpot. Ook hier was er sprake van een prachtige samenwerking, aangezien de bus nog steeds niet uit de modder had weten te komen. Alsof uit het niets kwamen andere vrienden van het natuurpark, die waren uitgenodigd voor het centrale gedeelte

15 Het reisgezelschap is met het busje vastgelopen op het natuurpad van Peperpot. De peperpot van de plantage Peperpot. Hierin werd een peperige soep klaargemaakt voor de slaven. 15 De drogerij van Peperpot De oude fabriek van Peperpot waar cacao en koffiebonen werden verwerkt. aan het einde van het programma, tevoorschijn om onze Trésorvrienden veilig naar het historische dorp te Peperpot te vervoeren. Na een korte rondleiding door de heer Lucien Felter, toeristensupervisor, door de historische koffiefabriek en loods en de eeuwenoude kampong, was het eindelijk tijd voor het centrale gedeelte met wat presentaties over het Peperpotproject door o.a. de projectdrager van het Mariënburg/Peperpot Development Project, Michel Sjak Shie, Gerold Zondervan van het WWF Guianas, interim manager, Ilonka Sjak-Shie, Nationaal Herbarium van Suriname afdelingshoofd, Dorothy Traag en ook wat studenten van de Anton de Kom (ADEK) Universiteit van Suriname. Al genietend van een hete kom saoto soep, wat snacks en daarna een lekkere lunchportie Surinaams-Javaans eten, konden onze gasten wat meer leren over de achtergrond van het Peperpotproject en vooral ook de toekomstplannen. Het grote moment was de lancering van de allereerste documentaire van Peperpot, gemaakt door universiteitsstudenten, die het Peperpotproject belichtte met focus op het pas uitgevoerde biodiversiteitsonderzoek. Daarbij is samengewerkt met Trésor s Olivier Tostain en Guillame Leotard, het Nationaal Herbarium Suriname en studenten van de ADEK. Al met al was de dag zeer geslaagd. Onze Trésorvrienden konden precies volgens timing vertrekken naar hun volgende bestemming, namelijk Wan Hati, een Marrondorp in het Cotticagebied. Iedereen stapte vrolijk de inmiddels losgekomen bus in gewapend met hun mooie gele T-shirts, speciaal gesponsord door WWF Guianas als herinnering aan deze speciale dag. Afgaande op de gezichten van de Trésorgroep was ons doel bereikt, namelijk een stukje Peperpot meesturen in de harten van onze nieuwe vrienden. We zien jullie gauw weer terug op Peperpot! Foto s: Peter Luijkx

16 Geraldine Jaffrelot en partner hebben in totaal 80 prachtige borden ontworpen. Foto Jules Menssink Hélène Guillen Berichten uit het regenwoud 16 Nieuwe borden voor het natuurpad Trésor: op zoek naar bomen en naar planten in het onderhout Het natuurreservaat Trésor ontvangt al meer dan tien jaar bezoekers op het 1,7 km lange pad. Dit jaar is er een hele nieuwe bebording aangebracht die de grote verscheidenheid aan planten toelicht, ter aanvulling van de infototems over ecologie en dynamiek van het bos. Tekeningen in kleur geven biologische kenmerken weer (zaden, bladeren, bloemen, e.d.) waardoor ongeveer 80 soorten bomen en planten in het onderhout gemakkelijk herkend kunnen worden. Groot en klein kunnen zich zo vertrouwd maken met algemene soorten zoals de canna (Canne Congo of Canna Indica), of zeldzamere zoals de bromelia Disteganthus basilateralis, die alleen voorkomt in het oosten van Frans-Guyana. Regenwoud in één woord Foto Hélène Guillen Deze nieuwe borden, die de Guyanese biodiversiteit helpen onthullen, zijn gefinancierd door de Stichting EDF-Diversiterre, de Stichting van het Patrimonium en de Regionale Raad van Frans-Guyana en op 14 maart jl. zijn zij onthuld in tegenwoordigheid van de heer Labrador, vicepresident van de Beheercommissie van het reservaat en lid van de Regionale Raad. Onderzoek In februari waren er twee vervolgonderzoeken in het natuurreservaat. Monitoring van kleine landzoogdieren (knaagdieren en opossums) en van de Pijlgifkikker, Dendrobates tinctorius.

17 Een van 80 nieuwe borden. Foto Geraldine Jaffrelot Zoogdieren Deze groep die we hier in Frans-Guyana microzoogdieren noemen omvat alle landzoogdieren die behoren tot de knaagdieren en de buideldieren. De ecologie van deze dieren is nog een raadsel. Ze vormen een van de groepen van tropisch Amerika waarover het minst bekend is. Er vonden in Trésor twee eerdere inventarisaties plaats, in 2005 en 2009, onder de hoede van François Catzeflis, wetenschapper bij het CNRS en, in Frans-Guyana, toonaangevend op het gebied van zoogdieren. Het bijzondere van dit nieuwe onderzoek is dat het gedurende drie jaar om de drie maanden herhaald zal worden om eventuele schommelingen in de specifieke populaties en de dichtheid daarvan door het jaar heen (regentijd/droge tijd, fructificatie, e.d.) vast te leggen. Er zullen gedurende acht opeenvolgende nachten ongeveer 200 rattenvallen geplaatst worden langs het pad. Er is een tiental individuen gevangen van 6 verschillende soorten. 17 Na de opening volgt een rondleiding langs het botanische pad. Foto Jules Menssink Een Stekelrat (Proechymis guyanensis) op de weegschaal. Foto Benoit Villette Natuureducatie van Trésor vormt de basis van het toekomstig draagvlak voor natuurbescherming. Foto Geraldine Jaffrelot Jef Szpigel meet een Gewone opossum. (Didelphis marsupialis). Foto Benoit Villette

18 Pijlgifkikkers Voor het nieuwe onderzoek is hetzelfde protocol aangehouden als voor de monitoring in Alle exemplaren die gedurende de 8 onderzoeksdagen (twee maal per dag wordt het pad afgelopen) worden gevonden, worden per individu geïnventariseerd aan de hand van hun kleurpatroon dat voor iedere gifkikker anders is. Deze monitoring en die van de microzoogdieren zal het mogelijk maken aantallen en dichtheid van de populaties en eventuele schommelingen in de tijd in beeld te brengen. 18 Chytrid Batrochochytrium dendrobatidis oftewel chytrid, is een parasitaire schimmel die de meeste gifkikkers infecteert. De schimmel werd ontdekt aan het einde van de jaren 90 en is verantwoordelijk voor het uitsterven van hele populaties, en zelfs soorten over de hele wereld. De schimmel groeit in keratine bevattende lagen van de epidermis en veroorzaakt ademhalingsstoornissen die in de meeste gevallen dodelijk zijn. In 2009 werd de schimmel aangetroffen door een team van het CNRS op de berg Favard (Natuurreservaat Kaw) op een afstand van ongeveer 30 km van Trésor. Begin 2012 is er in Frans-Guyana opnieuw onderzoek gedaan naar Chytrid door Elodie Courtois van het CNRS, Moulis, samen met verschillende lokale organisaties. Het team van het reservaat heeft van de gelegenheid gebruik gemaakt om de exemplaren op het natuurpad te testen. Er zijn drie soorten meegenomen voor onderzoek, Dendrobates tinctorius en Rhinella sp., soorten die in 2009 positief zijn getest, en Atelopus franciscus, een soort die in Centraal Amerika en de Andes hard getroffen is door de epidemie.. De monsters worden momenteel geanalyseerd bij het CNRS, Moulis. Kinderen doen een vleermuisspel. Foto Jef Szpigel Activiteiten Nature pour tous Eind 2011 en begin 2012 kon het team van het reservaat, dank zij de geldelijke steun van de stichting EDF Diversitaire en RNF opnieuw vijf klassen sociaal achtergestelde jongeren ontvangen in het reservaat. Omdat 2011 het jaar van de vleermuizen was, stonden deze geheimzinnige en vaak (ten onrechte) gevreesde dieren natuurlijk in het middelpunt van de belangstelling. Het was weer een succes en werd bijzonder op prijs gesteld door de deelnemers die vaak een beetje buiten de normale schoolse activiteiten staan en die nauwelijks uit hun instelling komen. Ontvangst van de Eco-school Augustine Duchange uit Roura Het Trésorreservaat ligt in Roura en voelt zich daarom verplicht zo veel mogelijk contact te onderhouden met de bewoners van de gemeente en vooral met de generatie van de toekomst. Nadat eind 2010 de kinderen van de school Citronniers uit Cacao zijn ontvangen, heeft het team nu de 6 klassen van de school Augustine Duchange op bezoek gekregen. Het programma is goed verlopen en de kinderen zijn met een hoofd vol herinneringen vertrokken. Een Pijlgifkikker wordt getest op de aanwezigheid van de Chytrideschimmel. Foto Benoît Villette Fréquence Grenouille 2012 Ook dit jaar heeft het team van het reservaat weer meegedaan aan de 18e uitgave van de nationale manifestatie Fréquence Grenouille. Op het programma stonden nachtelijke wandelingen om de fauna en amfibieën van het reservaat te leren kennen in het reservaat en omgeving. Begeleide nachtelijke excursies komen in Frans-Guyana nog nauwelijks voor ondanks dat er hoe langer hoe meer mensen zijn die deze nachtelijke wereld willen leren kennen. Het ligt daarom voor de hand dat deze rondleiding een groot succes was al waren de dieren erg onopvallend en moeilijk

19 Fanny Boeraeve Peter Zomer Fanny Boeraeve en Peter Zomer Als student werken voor Trésor Laten we allereerst onszelf voorstellen. Wij zijn Fanny Boeraeve en Peter Zomer, twee masterstudenten van de Universiteit van Utrecht die werken aan een stage in de bossen van Fanny Boeraeve het Trésor reservaat en in andere bossen dichtbij het reservaat. Onze achtergrond is een bacheloropleiding in Biologie en onze huidige master is Environmental Biology met als specialisatie de track Ecology and natural resources management. We zijn naar Frans-Guyana gekomen voor vier maanden veldwerk binnen de negen maanden van onze totale stage. Onze supervisie voor deze stage wordt gedaan door twee docenten van de Universiteit Utrecht: dr. Pita Verweij and drs. Vijko Lukkien. 19 te vinden. Onderzoek naar koolstofopslag in tropisch woud Op dit moment zijn we bezig met het veldwerk voor ons onderzoek. We richten ons onderzoek op het meten van koolstofopslag in tropische bossen. Koolstofdioxide (CO 2 ) is een gas dat werkt als broeikasgas. De hoeveelheid CO 2 neemt toe in de atmosfeer en over de hele wereld zijn mensen bezig met het ontwikkelen van methodes om de emissie van CO 2 te limiteren en het gas uit de atmosfeer te halen. Één manier om dit te doen is door het fotosynthetisch proces dat bomen gebruiken om te groeien. CO 2 wordt dan opgenomen uit de lucht en zuurstof wordt uitgestoten, terwijl de koolstof wordt opgeslagen in de boom. Deze manier van CO 2 - opname wordt gezien als een kans om het behoud van bossen te bevorderen, terwijl de hoeveelheid CO 2 in de atmosfeer wordt verminderd. Er zijn al systemen in gebruik voor grote uitstoters van CO 2 om hun negatieve koolstofbalans af te kopen. Dit geld kan worden gebruikt om bossen te behouden en bomen CO 2 te laten opslaan in de biomassa van deze bomen. Beperking van CO 2 -emissie veroorzaakt door ontbossing en verval van bossen Het doel is om hiervoor een wereldwijd werkend programma te maken. REDD (Reduction of Emission from Deforestation and Degradation) is de naam van dit programma. Er zijn alleen nog een hoop uitdagingen voor dit programma, een van deze is de goede schatting van de hoeveelheid koolstof opgeslagen en opgenomen door bossen. Veel onderzoek wordt gedaan naar dit onderwerp, onder andere met boommetingen, satelliet-

20 Fanny en Peter met boswachter Benoît in de kano van de Association. 20 afstandmetingen en het ontwerpen van modellen die bosgroei beschrijven. Ons onderzoek richt zich op de juiste manier om biomassa te meten in een tropisch bos. We focussen ons hierbij op de echte basis van dit onderzoek, namelijk de plotkeuze voor dit soort metingen. Er zijn verschillende manieren om bomen te tellen en te meten, variërend van grote vierkante plots tot een groot aantal kleinere willekeurig gekozen plots. We hopen uiteindelijk de beste keuze voor een plottype te vinden door een vergelijking te maken tussen de verschillende plots die hier in Frans-Guyana worden gebruikt. Wat betekent dit in de praktijk? Een hoop lol, sport en leerzame ervaringen. De lol is het werken in tropische bossen voor dagen achter elkaar, de dingen die je hier ziet zijn schitterend en divers, het aantal dingen hier te ontdekken is onvoorstelbaar. De sport is het urenlang lopen door de dichtste vegetatie, in de hete en zwetende jungle en vervolgens verrast te worden door de zwaarste regen die je je kan indenken. De leerzame ervaringen binnen deze klus zijn ook geweldig. We werken hier met de boswachters van het Trésor reservaat, echte experts binnen bun vakgebied! Verder heeft het Trésor reservaat ook een hoop waardevolle connecties met verschillende organisaties die werken met de natuur. We hebben al mensen ontmoet van het WWF (WNF), van de instituten EcoFoG en CIRAD en van de overheidsinstanties ONF en IRD. De gecombineerde kennis van al deze mensen is verbijsterend en maakt dat wij -biologie studentenonszelf echte beginners voelen. Ondertussen hebben we al een aantal dagen in de jungle gewerkt, maar niet alleen voor ons onderzoek! We hebben onszelf ook al praktisch mogen inzetten voor de verwezenlijking van het botanisch pad door het Trésor reservaat en hebben ook geholpen bij de feestelijke opening ervan. Dit betekende het schoonmaken van het entreegebouw en het maken van hapjes en drankjes. En al deze praktische en organisatorische zaken onderstrepen echt de betekenis van de zin verander de wereld, begin bij jezelf (lokaal). Foto s: Olivier Tostain

21 Pipasi Jeurissen Dank u wel! Crotolaria retusa. Foto Renske Ek Naar aanleiding van het verschijnen van het vorige nummer van Trésor Nieuws (TN35) mochten wij gelukkig weer veel blijken van steun van u ontvangen in de vorm van bijzondere initiatieven en/of donaties. Juist door deze bijdragen van trouwe donateurs wordt het werk van onze Stichting voor het behoud van regenwouden mogelijk gemaakt. Wij zijn u hiervoor bijzonder erkentelijk. Daarnaast willen wij in deze rubriek die personen, organisaties en bedrijven noemen en hartelijk dank zeggen voor de bijzondere giften en hulp die wij de afgelopen maanden ontvingen, zoals het bestuur en vrijwilligers van de Utrechtse Biologen Vereniging voor het verzorgen van de verzending van Trésor Nieuws. Ook onze vertalers en onze webmaster Eric Augusteijn. Verder het telerscollectief Ficus Forever voor zijn jaarlijkse bijdrage. De Stichting IUCN Nederland, die aan zijn sprekers op het Leaders for Nature Forum op 14 februari 2012 cadeaucertificaten Trésor heeft geschonken. Het Wereld Natuur Fonds Zeist en de Universiteit Utrecht voor hun bijdragen, waarmee de volledige aflossing van de hypotheek gerealiseerd kon worden. Ook willen wij de heer A. Havermans danken! Hij geeft door het hele land lezingen over Trésor, Biodiversiteit en Duurzaamheid. Als tegenprestatie vraagt hij dan om adoptie vierkante meters Trésor, om ons op deze wijze te steunen. En dit al vele jaren lang! Bijzondere donaties ontvingen wij van: Mevr. M.T.J. van Galen, dhr. en mevr. F.R.F. van Rijswijk- Loot, dhr. H. ter Heide, mevr. C.C. Florschutz, dhr. A.I.P.M. de Kroon, mevr. J. Bronkhorst, mevr. E. Ferwerda, dhr. J.O.D. Kloosterman, mevr. J.G. van den Bosch, mevr. A. Bot, dhr. en mevr. A. Roestenberg, dhr. P. de Spoelberch, mevr. O.B.A. Wasmann, dhr. en mevr. J.W.G. Pfeiffer, dhr. W. Ekker, dhr. of mevr. J.J. Klute, dhr. en mevr. C.C. Besteman, dhr. J. en mevr. I. van Deemter, dhr. en mevr. J.W.G. Pfeiffer-Emden, mevr. T. Hesper, dhr. en mevr. B. van Leusen-Wedema, dhr. Ten Hertog en mevr. Greefhorst, dhr. T. Hutter en mevrouw A. Hutter- Tie, mevr. J.E. Albrecht en dhr. of mevr. P. Albrecht, dhr. en mevr. Gerritsen, dhr. en mevr. A.H.G. Pluis-Bierenga, dhr. en mevr. J.P. Grootenboer, dhr. of mevr. S.H.G. van der Ven, L. Hamers en C. Hamers (Aruba), dhr. en mevr. F. G. J. Tielens-Vannisselroy, mevr. M.E. Mennink, mevr. I. Swets, mevr. J. Veenhoven, B.J.G. van der Voort, mevr. L.W.M. Otten, dhr. en mevr. Gout-Hebly, mevr. I. Pfeiffer, mevr. S.M. Leefmans en kinderen Tobé en dhr. H. Piek van Natuurmonumenten! Ook zijn wij zeer verheugd dat steeds meer donateur hun auto- en/of hun vliegreizen CO 2 -neutraal maken door hun bijdrage aan het Trésor reservaat. Met een bijzonder woord van dank aan alle medewerkers van het Copernicus instituut Duurzame ontwikkeling van de 21