Voorbeeld. Preview. ISO-passingstelsel. NEN-ISO Ie druk, september Deel 2: Tabellen met standaardtolerantiekwaliteiten

Transcriptie

1 NEN-ISO 2-2 NEDERLANDSE NORM UDC21..1/.2 ISO-passingstelsel Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. NEDERLANDS NORMALISATIE- INSTITUUT Deel 2: Tabellen met standaardtolerantiekwaliteiten en grensmaatafwijkingen voor gaten en assen ISO system of limits and fits Part 2: Tables of standard tolerance grades and limit deviations for holes and shafts Tezamen met NEN-ISO 2-1 vervangt deze norm NEN 201 t.m. NEN 20 NEN-ISO 2-2 Ie druk, september 1

2

3 UDC21..1/.2 ISO-passingstelsel Deel 2: Tabellen met standaardtolerantiekwaliteiten en grensmaatafwijkingen voor gaten en assen ISO system of limits and fits Part 2: Tables of standard tolerance grades and limit deviations for holes and shafts Tezamen met NEN-ISO 2-1 vervangt deze norm NEN 201 t.m. NEN 20 NEN-ISO 2-2 1e druk, september 1 NORMALISATIE- INSTITUUT

4 ISBN Normcommissie 1 1 "Toleranties, passingen en oppervl 1 Nederlands Normalisatie-instituut Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdende met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven. Nederlands Normalisatie-instituut Kalfjeslaan 2, Postbus 0, 200 GB Delft, telefoon (01) 0 0, telex 1, telefax (01) 0 10, Postbank 201

5 NEN-ISO Biz. Nationaal voorwoord Deze norm is een vertaling van de internationale norm ISO "ISO system of limits and fits - Part 2: Tables of standard tolerance grades and limit deviations for holes and shafts" van de International Organization for Standardization (ISO). Deze norm vervangt, te zamen met NEN-ISO 2-1 : NEN 201 ISO-passingstelsel. Begripsbepalingen en tolerantievelden NEN 202 ISO-passingstelsel. Basisgrensmaatafwijkingen en tolerantieklassen NEN 20 ISO-passingstelsel. Berekende grensmaatafwijkingen voor gaten van 1 tot en met 00 mm NEN 20 ISO-passingstelsel. Berekende grensmaatafwijkingen voor assen van 1 tot en met 00 mm (met correctieblad juli 1) NEN 20 ISO-passingstelsel. Berekende grensmaatafwijkingen voor assen van 00 tot en met 10 mm NEN 20 ISO-passingstelsel. Berekende grensmaatafwijkingen voor gaten van 00 tot en met 10 mm. ISO 2-2 is opgesteld door de technische commissie ISO/TC, "Limits and fits". Samen met ISO 2-1 vormt zij de herziening van ISO/R 2, "ISO system of limits and fits". ISO/R 2 werd voor het eerst gepubliceerd in 12. Zij was gebaseerd op ISA Bulletin 2, dat voor het eerst verscheen in 10. De voornaamste wijzigingen ten opzichte van NEN 201 tot en met NEN 20, die zijn aangebracht in dit deel van ISO 2, zijn: a. De presentatie van de gegevens is zodanig gewijzigd, dat ISO 2 rechtstreeks kan worden gebruikt, zowel op de tekenkamer als in de werkplaats. Dit is bereikt door het materiaal dat betrekking heeft op de grondslagen van het stelsel en de berekende waarden van standaard-toleranties en basisgrensmaatafwijkingen te scheiden van de tabellen waarin de specifieke grensmaten van de meest gebruikte toleranties en afwijkingen staan vermeld; b. De nieuwe kenletters js en JS vervangen de vroegere kenletters j s en J s (dus s en S zijn niet langer als indices vermeld) teneinde het gebruik van de symbolen op apparatuur met een beperkt aantal tekens, bijv. op computerschermen, mogelijk te maken. De letters s en S betekenen symmetrische afwijking; с De grensmaatafwijkingen voor de maten van 00 tot en met 10 mm zijn nu opgenomen als standaardeisen (ze waren vroeger slechts op proefondervindelijke basis toegevoegd); d. De grensmaatafwijkingen zijn uitgebreid door voor gaten H en JS, en voor assen h en js de standaardtolerantiekwaliteiten IT1 en IT1 in alle maten toe te voegen en, alleen voor experimentele doeleinden, door de standaard-tolerantiekwaliteiten IT1 tot en met IT voor nominale maten boven 00 tot en met 10 mm toe te voegen; e. De grensmaatafwijkingen zijn uitgebreid voor enkele tolerantieklassen, die in gebruik zijn in fijn-mechanische toepassingen en in de uurwerkindustrie voor nominale maten tot en met 0 mm; f. Waarden in inches zijn weggelaten; g. De grondslagen, benamingen en symbolen zijn aangepast aan die, welke door de huidige technologie worden geëist. Door de opsplitsing, in 10, van ISO/R 2 in zes Nederlandse normen en de gekozen vormgeving daarvan, kwam een juiste definiëring van de Nederlandse termen in deze Nederlandse normen in de verdrukking. Door de vertaling van met name deel 1 van ISO 2 wordt hieraan nu veel meer aandacht besteed. Er is getracht zoveel mogelijk ingeburgerde termen van de voorgaande Nederlandse normen te handhaven. Voor allerlei begrippen, die voor een systematische opbouw van het stelsel nodig zijn, moesten nieuwe termen worden ingevoerd. Titels van de vermelde normen: NEN 20 ISO-passingstelsel. Voorkeurpassingen voor algemeen gebruik voor maten van 1 tot en met 00 mm NEN-ISO 2-1 ISO-passingstelsel. Deel 1: Grondslagen van toleranties, grensmaatafwijkingen en passingen NEN-ISO 0 Technische tekeningen. Het inschrijven van toleranties van lineaire en hoekmaten NEN-ISO Technische tekeningen. Vorm- en plaatstoleranties. Toleranties van vorm, richting, plaats en slag. Algemeenheden, definities, symbolen, aanduidingen op tekeningen.

6

7 NEN-ISO Blz. Inhoud blz. 0 Inleiding 1 Onderwerp 2 Toepassingsgebied Verwijzingen Standaard-toleranties Grensmaatafwijkingen voor gaten Grensmaatafwijkingen voor assen Literatuurverwijzing Opmerkingen bij de presentatie van de tabellen 2 tot en met 2 12 Tabellen 2 tot en met 2 12 Bijlage - Grafisch overzicht van tolerantievelden voor gaten en assen

8

9 NEN-ISO Biz. 0 Inleiding De behoefte aan grensmaten en passingen voor machinaal bewerkte werkstukken kwam hoofdzakelijk voort uit de onnauwkeurigheid, die behoorde bij bewerkingsprocessen, gekoppeld aan het feit, dat "exactheid" van een maat onnodig werd gevonden voor de meeste werkstukken. Opdat de functie van het werkstuk kon worden vervuld, was het voldoende een bepaald werkstuk zó te fabriceren dat de maat ervan binnen twee toelaatbare grenzen ligt, dat wil zeggen een tolerantie, waarbinnen de maatspreiding bij de fabricage aanvaardbaar is. Evenzo, als een bepaalde passingvoorwaarde wordt verlangd bij parende werkstukken, is het nodig een afwijking, hetzij positief, hetzij negatief, met betrekking tot de nominale maat voor te schrijven, opdat de vereiste positieve of negatieve speling wordt bereikt. Dit geeft de behoefte aan een "maatafwijking" aan. Door de ontwikkelingen in de industrie en internationale handel werd het nodig formele passingstelsels te ontwikkelen, eerst op industrieel niveau, dan op nationaal en later op internationaal niveau. Deze internationale norm geeft derhalve het internationaal aanvaarde passingstelsel weer. Een algemene grafische weergave van de relatie tussen de respectievelijke tolerantieklassen en hun grensmaatafwijkingen wordt in de bijlage gegeven. met behulp van de informatie, die in ISO ) is gegeven. Dit deel van ISO 2 bevat waarden voor de bovenste grensmaatafwijkingen ES (voor gaten) en es (voor assen) en de onderste grensmaatafwijkingen El (voor gaten) en ei (voor assen) (zie figuur 1 ). Opmerking In de tabellen met grensmaatafwijkingen wordt de waarde van de bovenste grensmaatafwijking ES of es boven de waarde van de onderste grensmaatafwijking El of ei vermeld, behalve voor de tolerantieklasse JS en js, die symmetrisch is ten opzichte van de nullijn. 2 Toepassingsgebied Het ISO-passingstelsel voorziet in een stelsel van toleranties en grensmaatafwijkingen, die geschikt zijn voor gladde werkstukken. Er wordt op gewezen, dat de algemene term "gat" of "as", zoals in deze internationale norm gebruikt, kan worden opgevat als betrekking hebbend op de ruimte omvat door (of omvattende) de beide evenwijdige kanten (of raakvlakken) van welk werkstuk dan ook, zoals de breedte van een gleuf of de dikte van een spie (zie ook ISO 2-1). Evenzo dient de term "algemeen gebruikte gaten en assen" te worden opgevat als zorgend voor een grote keus in grensmaatafwijkingen die geschikt zijn voor een grote verscheidenheid van eisen. 1 Onderwerp Dit deel van ISO 2 geeft waarden van de grensmaatafwijkingen voor algemeen gebruikte tolerantieklassen (velden) voor gaten en assen, berekend 1) Nationale voetnoot: Zie NEN-ISO 2-1. V A t.m. G ES o & -d I El ES V. - - _d H ES\ /HEI V. к -Ф El ES i nullijn M t.m. ZC a) Gaten (inwendige elementen) a t.rn. g b) Assen (uitwendige elementen) Figuur 1 - Bovenste en onderste grensmaatafwijkingen

10 NEN-ISO Biz. Voor nadere inlichtingen over terminologie, symbolen, grondslagen van het stelsel enz., zie ISO 2-1. Opmerkingen over de presentatie van de tabellen 2 tot en met 2 worden gemaakt op blz. 12. Verwijzingen Opmerking Zie ook hoofdstuk. ISO 2-1 ISO system of limits and fits Part 1 : Bases of tolerances, deviations and fits ISO 12 Selection of tolerance zones for general purposes M- Literatuurverwijzing De volgende internationale normen over toleranties en tolerantiestelsels kunnen nuttig zijn met het oog op de toepassing van dit deel van ISO 2: ISO 0 Technical drawings - Linear and angular tolerancing. Indications on drawings 2 ) ISO Technical drawings - Geometrical tolerancing - Tolerancing of form, orientation, location and run-out - Generalities definitions, symbols, indications on drawings ). ISO/R 1 ISO system of limits and fits - Inspection of plain workpieces ) ) ISO 22 Technical drawings - Geometrical tolerancing - Maximum material principle ) Standaard-toleranties De waarden van standaard-tolerantiekwaliteiten IT1 tot en met IT1 worden in tabel 1 gegeven. Voor verdere informatie over de grondslagen van het stelsel en zijn toepassing zie ISO 2-1; voor waarden van standaard-tolerantiekwaliteiten ITO en IT01, zie ISO 2-1, bijlage A, tabel. Grensmaatafwijkingen voor gaten ISO 2-1 General tolerances for dimensions without tolerance indications - Part 1 : Tolerances for linear and angular dimensions ) ) ISO 1 System of cone fits for cones from С = 1 : to 1 : 00, lengths from to 0 mm and diameters up to 00 mm ISO 01 Technical drawings - Fundamental tolerancing principle ) ISO 02 Castings - Systems of dimensional tolerances. Een samendvattend overzicht van tolerantieklassen voor gaten, zoals gegeven in dit deel van ISO 2, is te vinden in de figuren 2 en. Er wordt gewezen op het feit, dat de tolerantieklassen volgens de figuren 2 en, alsmede hun grensmaatafwijkingen volgens de tabellen 2 tot en met 1, niet zijn bedoeld om gedetailleerde richtlijnen te geven ten aanzien van de keuze van tolerantieklassen voor een of ander doel. Aanbevelingen voor die keuze worden in ISO 12 verstrekt. Opmerking Sommige tolerantieklassen worden slechts vermeld voor een beperkt gebied van groepen van nominale maten. Voor meer informatie, zie opmerking 1 op blz. 12. Grensmaatafwijkingen voor assen Een samenvattend overzicht van de tolerantieklassen voor assen, zoals gegeven in dit deel van ISO 2, is te vinden in de figuren en. Er wordt gewezen op het feit, dat de tolerantieklassen volgens de figuren en, alsmede hun grensmaatafwijkingen volgens de tabellen 1 tot en met 2, niet zijn bedoeld om gedetailleerde richtlijnen te geven ten aanzien van de keuze van tolerantieklassen voor een of ander doel. Aanbevelingen voor die keuze worden in ISO 12 verstrekt. Opmerking Sommige tolerantieklassen worden slechts vermeld voor een beperkt gebied van groepen van nominale maten. Voor meer informatie, zie opmerking 1 op blz ) Nationale voetnoot: In Nederland NEN 20. 2) Nationale voetnoot: Zie NEN-ISO 0. ) Nationale voetnoot: Zie NEN-ISO. ) Op het ogenblik in herziening. ) Nationale voetnoot: In Nederland NEN 20. ) Nationale voetnoot: Zie NEN-ISO 22 (in voorbereiding). ) Op het ogenblik in het stadium van ontwerp (Herziening, gedeeltelijk, van ISO 2-1). ) Nationale voetnoot: Zie NEN-ISO 2-1 (in voorbereiding). ) Nationale voetnoot: In Nederland NEN 21 (in voorbereiding).

11 NEN-ISO Biz. Tabel 1 - Numerieke waarden van standaard-tolerantiekwaliteiten IT voor nominale maten tot en met 10 mm 1 ) Opmerking Deze tabel, overgenomen uit ISO 2-1, is opgenomen in dit deel van ISO 2 om het inzicht in en het gebruik van het stelsel te vergemakkelijken. nominale maat mm groter dan tot en met ) » 002) 002) 1202) 02) 20002) 2002) 102) IT12) T22) T2) T2) IT2) 0, 1 1 1,2 1, 1, 2 2,,, ,2 1, 1, 2 2, 2, , 2, standaard-tolerantiekwaliteiten IT IT IT IT IT IT IT12 IT1 IT1l IT1) IT1) IT1) j IT1) urn toleranties 1) Waarden van standaard-tolerantiekwaliteiten IT01 en ITO voor nominale maten kleiner dan of gelijk aan 00 mm zijn gegeven in ISO 2-1, Bijlage A, tabel. 2) Waarden van standaard-tolerantiekwaliteiten IT1 tot en met IT voor nominale maten boven 00 mm zijn opgenomen voor experimentele doeleinden. ) Standaard-tolerantiekwaliteiten IT1 tot en met IT1 mogen niet worden gebruikt voor nominale maten kleiner dan of gelijk aan 1 mm ,1 0,12 0,1 0,1 0,21 0,2 0, 0, 0, 0, 0,2 0, 0, 0, 0, 0, 1,0 1,2 1, 1, 2,1 0,1 0,1 0,22 0,2 0, 0, 0, 0, 0, 0,2 0,1 0, 0, 1,1 1,2 1, 1, 1, 2, 2,, 0,2 0, 0, 0, 0,2 0,2 0, 0, 1 1,1 1, 1, 1, 1, 2 2, 2,,1,,, mm 0, 0, 0, 0, 0, 1 1,2 1, 1, 1, 2,1 2, 2, 2,,2,,2, 0, 0, 0, 1,1 1, 1, 1, 2,2 2, 2,,2,,,,,,2 1, 1 1,2 1, 1, 2,1 2,,,,2,,, 12, 1 1, 21 1, 1, 2,2 2,,,,,,,2,1,, 12, 1 1, 1, 2 2

12 NEN-ISO Biz. B C A B C A BIO C A B C A12 B12 C12 A1 B1 C1 2 E CD D E CD D E CD D E CD D E CD D ЕЮ D D12 D1 EF F EF F EF F EF F EF F EF F EF F ЕРЮ F А FG G FG G FG G FG G FG G FG G FG G FG G Н1 Н2 НЗ Н Н Н Н Н Н НЮ Н Н12 Н1 Н1 Н1 Н1 Н1 Н1 JS1 JS2 JS JS JS JS JS JS JS JS JS JS12 JS1 JS1 JS1 JS1 JS1 JS1 КЗ К К J Кб J К J К К К МЗ N М N М N Мб N М N М N М N М N N tabelnummer РЗ Р Р Р Р Р Р РЮ R R R R R R R RIO S S S S S S S S 12 Т U Т U Т U Т U U U 1 V Х V Х Y V Х Y V Х Y Х Y ХЮ Y 1 Z ZA Z ZA Z ZA Z ZA Z ZA Z ZA 1 ZB ZC ZB ZC ZB ZC ZB ZC ZB ZC 1 Figuur 2 - Samenvattend overzicht van tolerantieklassen voor gaten met nominale maten kleiner dan of gelijk aan 00 mm. D E D E D E D E D ЕЮ D D12 D1 F F F F - G G G Hl H2 H H H H H H H H H H12 H1 H1 H1 H1 H1 H1 JS1 JS2 JS JS JS JS JS JS JS JS JS JS12 JS1 JS1 JS1 JS1 JS1 JS1 K K K M N M N M N N P P P P R R R S S S T U T U T U 12 1 tabelnummer Opmerking De tolerantieklassen in het kader zijn voor experimentele doeleinden. Figuur - Samenvattend overzicht van tolerantieklassen voor gaten met nominale maten groter dan 00 mm en kleiner dan of gelijk aan 10 mm

13 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft Ja, ik bestel NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg 22 AX Delft T (01) F (01) ex. NEN-ISO 2-2:1 nl ISO-passingstelsel - Deel 2: Tabellen met standaardtolerantiekwaliteiten en grensmaatafwijkingen voor gaten en assen 1. Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: (01) klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 21, 200 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 1 december 201, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon (01) 2 0 1, dagelijks van.0 tot 1.00 uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: Normalisatie: de wereld op één lijn. preview - 201