2015/2016. Studiegids masterkeuze Sociale Geografie en Planologie. Huub Hoenjet & Daniël van Wijk. Maart 2015

Transcriptie

1 2015/2016 Studiegids masterkeuze Sociale Geografie en Planologie Huub Hoenjet & Daniël van Wijk Maart 2015

2 Inhoudsopgave Inleiding 3 Sociale Geografie en Planologie in Nederland 4 Blokkenschema masteropleidingen 7 Masteropleidingen in detail 8 Honoursprogramma s 43 Verantwoording 46 2

3 Inleiding Deze gids heeft als doel om (toekomstige) Sociale Geografie en Planologiestudenten te helpen met de studiekeuze voor een masteropleiding, door een overzicht te geven van de sociale geografie en planologie in Nederland. De bachelor-masterstructuur is zo ontworpen dat studenten na hun bachelor een aansluitende master kunnen volgen aan een universiteit naar keuze. Vaak wordt er echter zonder al te veel naar andere universiteiten te kijken gekozen voor een master binnen de universiteit waar de bachelor gevolgd werd. Deze studiegids probeert een bredere kijk te stimuleren, waardoor de keuzemogelijkheden van studenten sterk worden vergroot. Zo komen studenten hopelijk vaker bij een masteropleiding terecht die écht bij hen past. Een vraag die hierbij opkomt is welke masteropleidingen wel en welke masteropleidingen niet in de studiegids opgenomen dienen te worden. Ten eerste hebben wij ervoor gekozen om alleen Nederlandse masteropleidingen mee te nemen, omdat wij verwachten dat dit ook het schaalniveau is waar veel studenten op zullen kijken. Een tweede punt is dat sociale geografie en planologie geen hard afgebakend vakgebied (meer) is, maar dat er veel twijfelgevallen bestaan die wel een ruimtelijke invalshoek hebben, maar toch geen echte sociale geografie of planologie genoemd (mogen) worden. Uitgangspunt bij de keuze om een masteropleiding mee te nemen in de gids, is dat de master direct aansluit op elke bachelor in de sociale geografie en/of planologie. Dit heeft als gevolg dat opleidingen als Ruimtelijke, Transport En Milieu-Economie (VU), Leisure, Tourism and Environment (Wageningen UR), Real Estate Studies (RUG), Milieu-maatschappijwetenschappen (RU Nijmegen) en Landscape Architecture (TU Delft) niet in de gids zijn opgenomen, terwijl zij wel een ruimtelijke invalshoek hebben. En zoals deze vijf zijn er nog meer. Wij raden studenten aan om vooral ook naar deze studies te kijken! De gids zal beginnen met een algemene beschrijving van de ontwikkeling en huidige focus van de Sociale Geografie en Planologie aan de verschillende Nederlandse universiteiten. Hierna volgt een schema met alle masteropleidingen, van waaruit door kan worden geklikt naar de pagina van de betreffende masteropleiding, voor meer informatie. Op deze pagina s zal een algemene beschrijving van de opleiding worden gegeven, waarin ook het programma al wordt toegelicht en een vergelijking wordt gemaakt met soortgelijke masterprogramma s. Ook is er voor elke opleiding geprobeerd door middel van een kort verhaal van een student, alumnus of docent een indicatie te geven van de pluspunten van de opleiding. Daarnaast is er informatie te vinden over onder andere de voertaal en de duur van de opleiding. Hier staat ook een link naar de website van de opleiding, waar de details verder staan uitgewerkt. Wij pretenderen met deze gids dan ook niet alle informatie te geven die nodig is om te besluiten tot inschrijving bij de desbetreffende instelling, de gids moet dienen als wegwijzer tijdens de fase van oriëntatie op de masterkeuze. Ook staat in deze gids informatie over de mogelijkheden tot het volgen van een programma voor ambitieuze en excellente studenten, zogenaamde Honours programma s. Deze informatie is achterin de gids te vinden. Deze keuzegids is afgesloten in maart 2015, en veranderingen nadien zijn er niet meer in verwerkt. Aangezien masteropleidingen permanent aan verandering onderhevig zijn, kan het voorkomen dat informatie in deze gids niet meer van toepassing is op de nieuwe situatie. 3

4 Geografie in Nederland In dit hoofdstuk zal kort de geschiedenis van de geografie in Amsterdam, Utrecht, Groningen, Nijmegen en Wageningen worden beschreven. Aansluitend hierop zal worden stilgestaan bij de huidige situatie. Het zal blijken dat de verschillen tussen de universiteiten tegenwoordig minder groot zijn dan vroeger, maar dat er nog wel verschillen bestaan. Deze verschillen kunnen voortkomen uit de geschiedenis, maar ook de faculteit waarbinnen de opleiding zich bevindt, de ligging van de universiteit en de aanwezigheid van prominente onderzoekers en hoogleraren kunnen een rol spelen. Amsterdam (Universiteit van Amserdam [UvA]) Amsterdam was in 1877 de eerste Nederlandse stad waar de geografie een leerstoel kreeg aan de universiteit. In het begin van de 20e eeuw is de sociale geografie hier vormgegeven door de hoogleraar Steinmetz. Hij ontwikkelde de sociale geografie tot sociografie, een vorm van beschrijvende sociologie. Vervolgens hebben maatschappelijke processen, waaronder verstedelijking en de opkomst en inperking van de verzorgingsstaat, de geografie verder veranderd. Vanaf de jaren 80 werd de Amsterdamse geografie, net als de andere sociaal geografische instituten in Nederland, een zeer divers instituut met steeds meer specialisaties. Ondanks deze verbreding zijn de wortels van de opleiding nog altijd zichtbaar en profileert de geografie zich in Amsterdam vooral als instituut voor politieke, culturele en ontwikkelingsgeografie met een internationale focus. Ook stadsgeografie is er van oudsher prominent aanwezig, economische geografie is van recentere datum. De sociografie, die hier meer dan een eeuw geleden werd onderwezen, is nog steeds terug te zien in het huidige onderzoek en onderwijs: de Amsterdamse geografie wordt gekenmerkt door een sterke invloed van andere sociale wetenschappen. Kwalitatief onderzoek is hierbij een belangrijke methode. Tegenwoordig zijn alle geografie- en planologiemasters aan de UvA Engelstalig, wat een gevolg is van de internationale focus. Veel masterstudenten in Amsterdam zijn dan ook afkomstig uit het buitenland. Een handelsmerk van de Amsterdamse geografie is het vergelijkende onderzoek; in sommige masters is het zelfs verplicht dat er in de thesis twee gebieden met elkaar vergeleken worden. Andere kenmerken van de Amsterdamse geografie zijn het multidisciplinaire karakter, de nadruk op theorie en wetenschappelijk onderzoek (tegenover het meer praktijkgerichte Utrecht) en de focus op stedelijke gebieden. Utrecht (Universiteit Utrecht [UU]) In 1921 ontstonden ook in Utrecht twee volledige opleidingen op het gebied van de fysische en sociale geografie (nadat beide vakken hier eerst een tijdje als bijvakken waren gegeven). De Utrechtse geografie, waarin het woongebied van mensen centraal stond en men dit bekeek vanuit een ecologisch en economisch perspectief, stond tegenover de Amsterdamse sociografie, met een focus op sociale en culturele verschijnselen. Tegenwoordig is het grote verschil dat vroeger tussen de opleidingen in Amsterdam en Utrecht bestond vrijwel verdwenen. Er is geen duidelijk Amsterdamse of Utrechtse benadering meer, en Amsterdamse studenten en docenten komen naar Utrecht en andersom. Het verschil is echter nog niet helemaal weg: nog altijd speelt de economische benadering een belangrijke rol in de Utrechtse geografie. De stadsgeografie heeft er ook een hoofdrol, net als International Development Studies. Ook spelen onder invloed van de plaatsing in de Faculteit Geowetenschappen thema s als energie, klimaatverandering, innovatie en duurzaamheid een belangrijke rol in het Utrechtse onderwijs en onderzoek. Als laatste zijn de Utrechtse geografie- en planologieopleidingen vaak sterk gericht op de praktijk, wat tot uiting komt in de inhoud, maar ook in de ruimte die in veel masters is vrijgelaten voor stages. Dit is vooral een uitkomst van het doel om Utrechtse studenten op te leiden voor de arbeidsmarkt. 4

5 Groningen (Rijksuniversiteit Groningen [RUG]) Sociale Geografie begon in Groningen in 1949 als het vak Economische Geografie, als onderdeel van de studie Economie. Voor dit vak werd een aparte hoogleraar aangetrokken: Hendrik Keuning. Hij was voor de oorlog gepromoveerd in Utrecht. Hij maakte van zijn positie als hoogleraar in Groningen gebruik door ook hier een opleiding Sociale Geografie op te richten. Door zijn Utrechtse achtergrond speelden de regionale en de economische geografie een belangrijke rol in deze opleiding. Net als in de andere steden heeft ook in Groningen diversificatie van de opleiding plaatsgevonden, zodat tegenwoordig elke sociaal geograaf en planoloog iets van zijn of haar interesses terugvindt in de opleiding. Wel ligt de nadruk in de bachelor en in het onderzoek op krimpregio s en leefbaarheid en de ruimtelijke processen die hierbij komen kijken. In Groningen vind je ook de enige master in Nederland die zich geheel toespitst op de demografie (Population Studies). Bovendien is er in Groningen een losse bachelor Technische Planologie, waar studenten ook de meer wiskundige kant van de Planologie mee krijgen. Ook in de masterfase is er extra aandacht voor deze technische kant van planologie. Sociale Geografie en Planologie heeft in Groningen een eigen faculteit (Ruimtelijke Wetenschappen), waardoor de opleidingen en de onderzoeksgroepen net iets meer de kans krijgen om hun eigen koers te kiezen. Ook is gekozen om losse masters te vormen in plaats van tracks binnen een brede masteropleiding. Dit biedt de masteropleidingen meer vrijheid om een eigen structuur en invulling te geven aan de opleiding. Nijmegen (Radboud Universiteit [RU]) In Nijmegen kwam na de Tweede Wereldoorlog een opleiding Sociale Geografie van de grond. De opleiding werd hier opgericht door R.H.A. Cools, die in Utrecht was gepromoveerd en in Den Haag aardrijkskundeles gaf. In eerste instantie was Sociale Geografie in Nijmegen bedoeld om katholieke aardrijkskundedocenten op te leiden. Na de komst van HBO docentenopleidingen en de grotere vraag naar geografen in de ruimtelijke ordening, werd dit de nieuwe bestemming van de Nijmeegse alumni. In de jaren 60 en 70 had de opleiding te maken met een stijgend aantal studenten, maar dit liep later weer terug. Gezien de nauwe relaties tussen de aanpalende vakgebieden is de bacheloropleiding tot een brede bachelor met geografische, planologische en milieukundige elementen samengevoegd. Samen zijn deze drie disciplines ondergebracht in de faculteit Managementwetenschappen, met onder andere economie, bedrijfskunde, bestuurskunde en politicologie. Dit heeft tot resultaat dat er tegenwoordig ook nog gemakkelijk vakken bij deze disciplines kunnen worden gevolgd. Ook kent een aantal masters hierdoor een sterke focus op beleidsvraagstukken. De brede masteropleiding Human Geography, die sterk gericht is op het doen van academisch onderzoek, trekt veel studenten van buiten Nijmegen. Deze master kent vijf specialisaties, met als populairste de tracks Conflicts, Territories and Identities en Europe: Borders, Identities and Governance. Deze specialisaties zijn onderdeel van een breder thema in Nijmegen dat zich richt op politieke geografie, conflicten en grenzen. Deze thema s vormen ook een belangrijk onderwerp in het Nijmeegse onderzoek. De Nijmeegse geografie wordt verder gekenmerkt door kleinschalig onderwijs. Door studenten in kleine groepen te laten (samen)werken, leren ze volgens de Nijmeegse filosofie sneller en beter. Daarnaast is er een focus op praktijkervaring, onder andere door middel van een verplichte dan wel aangemoedigde onderzoeksstage. 5

6 Wageningen (Wageningen University & Research centre [WUR]) De universiteit van Wageningen komt voort uit de vroegere Rijkslandbouwschool, opgericht in Het onderwijs en onderzoek in Wageningen wordt gekenmerkt door een groene invalshoek. De masteropleidingen die sociaalgeografische onderwerpen behandelen concentreren zich vaak op de milieu/duurzaamheidskant van een vraagstuk of thema. Zo houden ze zich in de masteropleidingen die een sterk sociaal geografische of planologische inslag hebben onder andere bezig met duurzame planning (Landscape Architecture and Planning) en gebruikt het GIS-methoden om ecosystemen in kaart te brengen (Geo-Information Science). Ook kennen de opleidingen vaak een focus op rurale gebieden. Dit beeld moet echter niet al te strikt geïnterpreteerd worden. In een opleiding als International Development Studies kunnen studenten in Wageningen zich ook bezighouden met sociologische en economische vraagstukken, ook in stedelijke gebieden. Een belangrijk aspect van de Wageningse filosofie is daarnaast de tweejarige master. Alle masteropleidingen duren twee jaar, waardoor er in de master zeer veel plaats is voor theorie en methoden, maar ook een grote thesis en een stage kan worden gedaan. Dit is aan de andere universiteiten alleen bij onderzoeksmasters het geval. Op de volgende bladzijde volgt het blokkenschema met de door ons relevant geachte masteropleidingen voor Sociale Geografie en Planologie studenten in Nederland. De kleuren sluiten aan op de thema s die wij onderscheiden binnen het kader van de Sociale Geografie en Planologie. Deze thema s hebben geen harde grenzen, ze geven slechts een indicatie van de focus van de masteropleiding. Door middel van klikken op de namen van de opleidingen kan direct meer informatie over de desbetreffende opleiding gevonden worden. 6

7 Thema Cultuur & Politiek Economie Stad Development Planologie GIS Onderzoek Overig Universiteit van Amsterdam Political Geography (specialisatie) Economic Geography (specialisatie) Urban Studies Urban Geography (specialisatie) International Development Studies (Regulier) Urban and Regional Planning International Development Studies (Onderzoek) Urban Studies Environmental Geography (specialisatie) Human Geography (geobreed) Rijksuniversiteit Groningen Culturele Geografie Economische Geografie Sociale Planologie Environmental and Infrastructure Planning Regional Studies Population Studies Radboud Universiteit Nijmegen Urban and Cultural Geography (specialisatie) Conflicts, Territories and Identities (specialisatie) Economic Geography (specialisatie) Urban and Cultural Geography (specialisatie) Globalisation, Migration and Development (specialisatie) Planologie European Spatial and Environmental Planning PLANET Europe Europe: Borders, Identities and Governance (specialisatie) Human Geography (geo-breed) Universiteit Utrecht Economische Geografie Urban Geography International Development Studies Planologie Wageningen University International Development Studies Landscape Architecture and Planning Geo-Information Science Geographical Information Management and Applications (in samenwerking met TU Delft, UTwente) Human Geography and Planning Geo-communicatie Geografie: educatie en communicatie Honours Leiderschap/Leadership Radboud Honours Academy Young Innovators 7

8 Political Geography (specialisatie binnen de master Human Geography) Universiteit van Amsterdam Deze master in de politieke geografie focust op de drie concepten geopolitiek, globalisering en governance. Het is geen zelfstandige master, maar vormt een specialisatie binnen de brede master Human Geography. De master gaat in op de ruimtelijke kant van politiek en houdt zich bezig met binnenlands beleid, internationale relaties en transnationale politiek. Hierbij wordt gebruik gemaakt van geografische concepten als territory, place, scale en network. Daarnaast hanteert de master, net als de andere masters aan de UvA, een vergelijkend perspectief waarbij plaatsen in de Global North en Global South vergeleken worden. Bovenstaande thema s komen aan bod in een uitgebreid inhoudelijk vak. Tegelijk met dit vak volgen alle studenten van de master Human Geography gezamenlijk methodologievakken op het gebied van kwalitatieve, kwantitatieve en mixed methoden. Ook GIS komt hier aan bod. Na deze eerste periode volgt een gezamenlijk veldwerk, waarbij studenten uit de vier subdisciplines samenwerken in een multidisciplinair team. In het tweede halfjaar schrijven studenten vervolgens een masterthesis over een onderwerp binnen hun eigen specialisatie. Political Geography is de enige master op het gebied van politieke geografie in Nederland. De Nijmeegse master Conflicts, Territories and Identities is enigszins vergelijkbaar, maar zoals de naam al doet vermoeden focust deze master zich vooral op conflicten. In de master Political Geography komen enkele kenmerken van de Amsterdamse geografie, zoals hierboven beschreven, duidelijk naar voren. Zo is de master Engelstalig en duidelijk internationaal gericht; een belangrijk kenmerk is het vergelijkende perspectief. De masterthesis wordt bij deze master geschreven aan de universiteit. Studenten lopen dus geen stage, zoals bij veel andere masters het geval is. Hier komt duidelijk een focus op theorie en onderzoek naar voren. Aantal studenten: 30 (totaal Human Geography) Jeroen van Pelt (studieadviseur): "The UvA is the only university in the Netherlands offering Political Geography as specialization. Amsterdam is great place to conduct research in Political Geography with Its culturally and linguistically diverse population involved transnationally in multiscalar politics. It hosts a dense network of NGOs and is close to major sites of international governance (The Hague and Brussels). Moreover The Netherlands is an active player in EU politics, in the EU-US transtatlantic alliance, and in global politics. Bron: UvA 8

9 Culturele Geografie Rijksuniversiteit Groningen / februari Aantal studenten: 15 Waarom in Groningen? Waarom willen sommige mensen wonen op het platteland, anderen in de stad? Hoe kunnen monumenten, landschappen of natuurgebieden behouden blijven? Wie bepaalt welke plekken waardevol zijn? Bij culturele geografie draait het om de betekenissen die mensen toekennen aan plekken (delen van de ruimte). Dat kunnen plekken zijn zo groot als de hele wereld (globalisering) of zo klein als je eigen studentenkamer. Verschillende plekken hebben voor verschillende mensen verschillende betekenissen. Je leert deze verschillen waar te nemen en te beschrijven, en je leert hoe ze te interpreteren in de relevante culturele en sociaaleconomische context. Culturele Geografie in Groningen is een eenjarige master waar studenten Sociale Geografie zich verder kunnen specialiseren in de Culturele Geografie. De master staat volledig op zichzelf en is geen onderdeel van een breder programma. Het programma bestaat uit een masterthesis van 20 ECTS, 4 verplichte inhoudelijke vakken van 20 ECTS in totaal, een veldwerkopdracht in Brighton en omstreken van 5 ECTS en een vak over kwalitatieve onderzoeksmethoden van 5 ECTS. De overgebleven ruimte van 10 ECTS wordt opgevuld door twee keuzevakken. Voor de thesis wordt verwacht dat je onderzoek doet binnen de thema s die ook op de onderzoeksafdeling van de opleiding centraal staan (zie hieronder). De opleiding is sterk gericht op leefbaarheid. Dit zal vanaf september 2016 ook naar voren komen in de nieuwe track Geography and Liveability binnen deze master. Dit sluit aan bij de moderne, praktijkgerichte inhoud van de huidige opleiding. Hierin verschilt het van de Culturele Geografie zoals die beoefend wordt in Engeland, die meer gericht is op theorie en waarin men zich vooral richt op plaatsbetekenis. Ook past de nadruk op leefbaarheid goed bij het onderzoeksprogramma twist (towards Wellbeing, Innovation and Spatial Transformation) van de faculteit. Hiermee onderstreept de faculteit de maatschappelijke waarde van cultureel geografisch onderzoek. Bron: RUG 9

10 Urban and Cultural Geography (specialisatie binnen de master Human Geography) Radboud Universiteit Nijmegen Zoals de naam al zegt, richt deze eenjarige masteropleiding zich op Culturele Geografie en Stadsgeografie. Het is geen geheel zelfstandige master, maar een specialisatie van de geo-brede master Human Geography. Deze specialisatie moet meteen gekozen worden bij het kiezen van de master. Het gemeenschappelijke deel van deze master bestaat uit één vak: Our Common Ground. In dit vak leren studenten zich te positioneren in de actuele debatten binnen de sociale geografie en leren ze de relevantie ervan voor hun eigen scriptieonderwerp kennen. De thesis wordt in Nijmegen bijna uitsluitend uitgevoerd als onderzoeksstage. Het onderwerp mag zelf gekozen worden, zolang het past binnen de gekozen specialisatie. Je moet wel een bedrijf of instantie vinden waarbij de thesis uitgevoerd kan worden. De keuze voor een onderzoeksstage zorgt voor relevante werkervaring en kennismaking met de professionele werkomgeving waar de student na de master mee te maken krijgt. Naast de thesis, de voorbereiding hierop en het gemeenschappelijke vak zijn er verder twee vakken die aansluiten bij de specialisatie van Urban and Cultural Geography. Het eerste vak heet Urban and Cultural Geography, waarin diversiteit in de stad centraal staat. Aan dit vak is een vierdaagse excursie naar Berlijn gekoppeld, waarin de geleerde thema s in de praktijk worden toegepast. Hiernaast volgen studenten een vak over de stedelijke en ruimtelijke processen die een stad vormen (Economy, Space and Culture in Nijmegen, in samenwerking met de master Economic Geography). Er wordt in groepen veldwerk gedaan in en om Nijmegen waarin één stedelijk proces wordt bestudeerd. Naast de genoemde vakken is er ook ruimte voor vrije keuze. Er kunnen twee vakken binnen of buiten de faculteit/universiteit worden gekozen, deze dienen echter wel relevant te zijn voor het studieprogramma. Aan de Universiteit Utrecht en de Universiteit van Amsterdam worden respectievelijk een master en een specialisatie aangeboden die ingaan op de stadsgeografie. Aan de Rijksuniversiteit Groningen wordt een master aangeboden in de culturele geografie. Vooral de masters in de stadsgeografie tonen overeenkomsten met de master Urban and Cultural Geography in Nijmegen. Een belangrijk verschil is dat de Nijmeegse master zich vooral bezighoudt met de invloed van creativiteit en diversiteit in steden op hun economische ontwikkeling. Aantal studenten: Renate van Haaren (student): This specialisation encourages me not only to think and debate about different urbanisation processes and their cultural aspects, they support me to apply these scientific theories in practice as well. For example during the fieldtrip to Berlin where I saw a dynamic city with a lot of urban change. Prof. dr. Huib Ernste: Curiosity and the ambition to scientifically understand how cities work is in my blood. I believe our scientific knowledge can contribute a lot to solving many urban issues. The greatest satisfaction I experience from my work is if students also pick up the thrill of this joint search for understanding and for ways to make a better urban future. Bron: Masterflyer 10

11 Conflicts, Territories and Identities (specialisatie binnen de master Human Geography) Radboud Universiteit Nijmegen Selectie: Ja Aantal studenten: 25 Baiba Berzina (student): Our lectures are interactive and professors enjoy discussions with students, letting them become a part of the lecture and express their opinion in all matters. Not only our academic staff takes care of diverse study content, but we also have the chance to meet guest lecturers from institutions all over the world. Furthermore, our professors not only provide us with the theoretical basis but have included a trip to an actual conflict spot as a part of our studies to gain some practical experience as well. Bron: RU Conflicts, Territories and Identities is een opleiding aan de Radboud Universiteit die zich richt op de politieke en culturele kant van de geografie. Zoals de naam al zegt zijn conflicten, territoria en identiteiten centrale thema s. Vooral internationale conflicten staan centraal, er wordt gekeken wat de oorzaak is van deze conflicten. Het is geen zelfstandige master, maar een specialisatie binnen de master Human Geography. Deze specialisatie moet meteen gekozen worden bij het kiezen van de master. Het gemeenschappelijke deel van deze master bestaat uit één vak: Our Common Ground. In dit vak leren studenten zich te positioneren in de actuele debatten binnen de sociale geografie en leren ze de relevantie ervan voor hun eigen scriptieonderwerp kennen. De thesis wordt in Nijmegen bijna uitsluitend uitgevoerd als onderzoeksstage. Het onderwerp mag zelf gekozen worden, zolang het past binnen de gekozen specialisatie. Je moet wel een bedrijf of instantie vinden waarbij de thesis geschreven kan worden. De keuze voor een onderzoeksstage zorgt voor relevante werkervaring en kennismaking met de professionele werkomgeving waar de student na de master mee te maken krijgt. Ook zorgt het ervoor dat de resultaten meteen relevant zijn voor de bedrijven en hun beleid. Naast de thesis, de voorbereiding hierop en het gemeenschappelijke vak zijn er verder vier vakken die aansluiten bij de specialisatie van Conflicts, Territories and Identities. Het eerste vak heet Geopolitics of Borders, waarin gekeken wordt naar het belang van grenzen en identiteit voor conflicten. Het tweede vak is Conflicting Theories, waarin verschillende theorieën over het ontstaan van conflicten worden bekeken, hier wordt in dit vak ook over gedebatteerd. Ten derde biedt de opleiding het vak Political and Geographical Conflict Resolution Theory and Practice aan, waarin de ruimtelijke kant van oplossingen voor conflicten centraal staat. Daarnaast is er nog een excursie naar een voormalig conflictgebied (in Europa), voorbeelden zijn Bosnië, Noord-Ierland en Cyprus. Naast de genoemde vakken is er ook ruimte voor vrije keuze. Er kan een vak binnen of buiten de faculteit/universiteit worden gekozen, deze dient echter wel relevant te zijn voor het studieprogramma. Een interessante optie is het vak Conflict Aid and Development, verzorgd door het Centre for International Conflict Analysis and Management (CICAM). Dit centrum speelt met zijn expertise een belangrijke rol in de opleiding. Deze master is uniek in Nederland. Hoewel ze zich net als de specialisatie Political Geography aan de UvA bezighoudt met de politieke geografie, ligt de focus op andere thema s. Zoals al gezegd gaat het in de Nijmeegse master vooral over internationale conflicten. 11

12 Economic Geography (specialisatie binnen de master Human Geography) Universiteit van Amsterdam In de master Economic Geography bestuderen studenten mondiale productienetwerken en clusters. Het is geen zelfstandige master, maar vormt een specialisatie binnen de brede master Human Geography. De master focust op de sociale en economische aspecten van de veranderende global division of labour. Daarnaast hanteert de master, net als de andere masters aan de UvA, een vergelijkend, internationaal perspectief waarbij plaatsen in de Global North en Global South vergeleken worden. Bovenstaande thema s komen aan bod in een uitgebreid inhoudelijk vak. Tegelijk met dit vak volgen alle studenten van de master Human Geography gezamenlijk methodologievakken op het gebied van kwalitatieve, kwantitatieve en mixed methoden. Ook GIS komt hier aan bod. Na deze eerste periode volgt een gezamenlijk veldwerk, waarbij studenten uit de vier subdisciplines samenwerken in een multidisciplinair team. In het tweede halfjaar schrijven studenten vervolgens een masterthesis over een onderwerp binnen hun eigen specialisatie. Ook in Groningen, Nijmegen en Utrecht worden masters aangeboden in de economische geografie. De master aan de UvA verschilt op een aantal punten van deze masters. Ten eerste zijn de masters iets anders georganiseerd: in Amsterdam (en in Nijmegen) vormt de master een specialisatie binnen een bredere algemene master, waardoor studenten soms ook in multidisciplinaire teams met andere sociaal geografen samenwerken. Een ander gevolg is dat de groepen in deze specialisatie over het algemeen vrij klein zijn. Ten tweede is dit een Engelstalige, internationaal georiënteerde master, wat als gevolg heeft dat zo n één op de drie studenten uit het buitenland komt. Ook inhoudelijk is dit terug te zien: de master houdt zich naast westerse landen ook bezig met ontwikkelingslanden, en probeert deze landen ook met elkaar te vergelijken. Ten derde valt nog op dat studenten in Amsterdam geen stage lopen, maar hun masterthesis schrijven aan de universiteit. Dit is een gevolg van de focus op theorie en onderzoek van de Amsterdamse geografie. Aantal studenten: 30 (totaal Human Geography) Niels Beerepoot (docent): "Studying in Amsterdam gives you the opportunity to become involved in ongoing research projects closely related to your master track. Both in Amsterdam and abroad you can test the link between theory and practice." Jeroen van Pelt (studieadviseur): "Studying Economic Geography at the UvA means studying in the vibrant city of Amsterdam, a major hub in the world economic system, with the important European airport of Schiphol and the port of Rotterdam as main gates nearby. A great place to conduct research in the very heart of the globalizing world. Bron: UvA 12

13 Economische Geografie Rijksuniversiteit Groningen / februari Aantal studenten: 19 (60%)/Nederlands (40%) RUG: Wat de masteropleiding Economische Geografie in Groningen uniek maakt, is een internationaal gerenommeerde staf, in het bijzonder de aanwezigheid van tophoogleraar prof.dr. Philip McCann. Andere pluspunten van deze opleiding zijn een breed scala van onderwerpen, aandacht voor harde en zachte vestigingsplaatsfactoren, aandacht voor kwantitatieve en kwalitatieve methoden, en de integratie van onderwijs en onderzoek. Bron: RUG Economische Geografie in Groningen is een eenjarige master waar studenten sociale geografie zich verder kunnen specialiseren in de economische geografie. De master staat volledig op zichzelf en is geen onderdeel van een breder programma. Het programma bestaat uit een masterthesis van 20 ECTS, 3 verplichte vakken van 15 ECTS in totaal, een keuze van 2 uit 3 verplichte vakken (10 ECTS) en een ruimte voor keuzevakken van 15 ECTS. Voor de thesis wordt verwacht dat studenten onderzoek doen binnen de thema s die ook op de onderzoeksafdeling van de opleiding centraal staan. Voor Economische Geografie zijn dit vooral bedrijfsdemografie en regionale arbeidsmarkt. Bij bedrijfsdemografie worden bedrijven en bedrijfsverplaatsingen bestudeerd, in relatie met de vestigingsplaatsfactoren die daarbij van belang zijn. Ook de relatie met regionale ontwikkeling is hierbij belangrijk. Bij onderzoek naar de regionale arbeidsmarkt komen veel thema s aan de orde, zoals arbeidsproductiviteit en loonvorming; de dynamiek van de regionale arbeidsmarkt; arbeidsmarkt en migratiegedrag; gender en arbeidsmarkt. Ook in Utrecht, Amsterdam en Nijmegen wordt een masteropleiding in de economische geografie aangeboden, waarbij de laatste twee opleidingen een specialisatie vormen binnen een bredere master. De masters vertonen veel overeenkomsten, maar er zijn ook een aantal verschillen. Zo biedt de ligging van Groningen de mogelijkheid aan studenten om zich verder te specialiseren in krimpregio s. Daarnaast zijn er ook thema s die in Groningen veel aan bod komen, zoals bedrijfsdemografie, regionale ontwikkeling, grondprijzen, transport, infrastructuur en arbeidsmarkt. De onderwerpen, en daarmee ook het onderzoek, zijn doorgaans kwantitatief van aard. 13

14 Economic Geography (specialisatie binnen de master Human Geography) Radboud Universiteit Nijmegen Aantal studenten: Wessel de Gouw (student): The specialisation focuses both on regional economic developments and marketing as the global economy with respect to networks of knowledge and gives a compressive insight in the spatially varying economic conditions. I especially appreciate the high-level courses and debates within a small-scale and informal atmosphere Bron: Masterflyer RU Economic Geography is één van de vijf specialisaties van de master Human Geography. Het laat studenten zich verder specialiseren in de economische geografie, waarbij wordt ingegaan op de rol van regio s als locatie voor economische activiteit en platform voor interactie tussen bedrijven onderling en bedrijven en hun omgeving. Deze specialisatie moet meteen gekozen worden bij het kiezen van de master. Het gemeenschappelijke deel van deze master bestaat uit één vak: Our Common Ground. In dit vak leren studenten zich te positioneren in de actuele debatten binnen de sociale geografie en leren ze de relevantie ervan voor hun eigen scriptieonderwerp kennen. De thesis wordt in Nijmegen bijna uitsluitend uitgevoerd als onderzoeksstage. Het onderwerp mag zelf gekozen worden, zolang het past binnen de gekozen specialisatie. Je moet wel een bedrijf of instantie vinden waarbij de thesis geschreven kan worden. De keuze voor een onderzoeksstage zorgt voor relevante werkervaring en kennismaking met de professionele werkomgeving waar de student na de master mee te maken krijgt. Naast de thesis, de voorbereiding hierop en het gemeenschappelijke vak zijn er drie vakken die aan bod komen in de specialisatie Economic Geography. Het eerste vak heet Economic Geographies: foundations, critiques and alternatives. Er wordt hierin gekeken naar de verschillende economisch-geografische theorieën en opvattingen uit heden en verleden. Het vak wat hierop volgt is Economy, Space and Culture in Nijmegen, waarin samen met studenten van Urban and Cultural Geography de stad Nijmegen wordt ontleed en geanalyseerd. Dit is een mooie voorbereiding voor studenten voor hun masterthesis aan het eind van het jaar. Daarnaast is er nog het vak City and Region Marketing, waarin studenten leren hoe je een stad of regio aantrekkelijk presenteert en hoe je mensen en bedrijven naar je stad haalt. Tot slot is er nog een keuzevak dat vrij kan worden gekozen, zolang het binnen je studieprogramma past en relevant is. Ook in Amsterdam, Groningen en Utrecht kunnen studenten zich verder specialiseren in de economische geografie. Een verschil met Groningen en Utrecht is dat de master in Nijmegen Engelstalig is. Ook zijn er kleine inhoudelijke verschillen. Zo wordt er in Nijmegen aandacht besteed aan stad- en regiomarketing en wordt gekeken hoe cultuur en economie samenkomen in steden. 14

15 Economische Geografie Universiteit Utrecht Aantal studenten: 47 Taal: Nederlands Maarten Kruger (student): De kracht van de master schuilde voor mij in de praktijkgerichtheid: na een half jaar theorieonderwijs word je tijdens de stage klaargestoomd voor het echte werk. Terwijl je begeleid wordt in het vinden van een stage, word je ook vrijgelaten om een stage te kiezen die aansluit bij jouw interesses en toekomstplannen. Voor veel studenten vormt de stage dan ook de opstap naar hun eerste baan. Het schrijven van mijn scriptie over zakelijke netwerken van startende biotechnologiebedrijven was soms frustrerend, meestal inspirerend, maar altijd leerzaam. Bovenal heb ik geleerd om een groot project stapsgewijs aan te pakken. Na de master heb ik binnen enkele maanden een baan gevonden bij een adviesbureau gespecialiseerd in gebiedsontwikkeling en ruimtelijk beleid." Bron: UU In de masteropleiding Economische Geografie aan de Universiteit Utrecht bestuderen studenten de dynamische wisselwerking tussen bedrijven en hun regionale omgeving, op verschillende schaalniveaus. Je leert hoe beleidsmakers een gunstig vestigingsklimaat kunnen creëren en je leert waarom bedrijven en ondernemers bepaalde ruimtelijke strategieën kiezen. De master begint met twee verplichte inhoudelijke vakken. In de tweede periode wordt aandacht besteed aan onderzoekskwaliteiten, als voorbereiding op het schrijven van de scriptie, en aan het economisch beleid in Europa. In het tweede halfjaar schrijven de studenten de scriptie, meestal als onderdeel van een stage (dit is niet verplicht, maar wordt bijna altijd gedaan). Voor de scriptie kiezen studenten zelf een onderwerp dat aansluit op hun interesses. Naast Utrecht wordt ook in Groningen een masteropleiding in de economische geografie aangeboden. Hiernaast kunnen studenten zich binnen de bredere geografiemasters aan de Universiteit van Amsterdam en de Radboud Universiteit Nijmegen specialiseren in de economische geografie. Een belangrijk kenmerk van de economische geografie in Utrecht is de praktische insteek. Zo schrijft verreweg het grootste deel van de masterstudenten de scriptie als onderdeel van een stage. Het is de bedoeling om studenten op deze manier goed voor te bereiden op de arbeidsmarkt. Daarnaast is het duidelijk dat de masters vaak aansluiten bij de onderzoeksinteresses van de docenten die aan de masteropleidingen verbonden zijn. Zo zal de toonaangevende Utrechtse evolutionaire economische geografie ook veel naar voren komen in het Utrechtse onderwijs. Ook wordt veel onderzoek gedaan naar startende bedrijven in woonwijken. Daarnaast onderscheidt de opleiding zich door het maken van een internationale excursie, waarin de opgedane kennis met de praktijk wordt verbonden. 15

16 Urban Geography (specialisatie binnen de master Human Geography) Universiteit van Amsterdam De master Urban Geography bestudeert de globale en lokale processen de een rol spelen bij de hedendaagse transformatie van steden. Het is geen zelfstandige master, maar vormt een specialisatie binnen de brede master Human Geography. De master gaat in op de verschillende kanten van stedelijke groei. Aan de ene kant kijkt de master naar steden als motoren voor innovatie en economische groei. Aan de andere kant komen ook processen als polarisatie en stedelijke ongelijkheid aan bod. Net als de andere masters van de UvA maakt deze master hierbij gebruik van een vergelijkend, internationaal perspectief waarbij plaatsen en processen in de Global North en Global South vergeleken worden. Bovenstaande thema s komen aan bod in een uitgebreid inhoudelijk vak. Tegelijk met dit vak volgen alle studenten van de master Human Geography gezamenlijk methodologievakken op het gebied van kwalitatieve, kwantitatieve en mixed methoden. Ook GIS komt hier aan bod. Na deze eerste periode volgt een gezamenlijk veldwerk, waarbij studenten uit de vier subdisciplines samenwerken in een multidisciplinair team. In het tweede halfjaar schrijven studenten vervolgens een masterthesis over een onderwerp binnen hun eigen specialisatie. In de master Urban Geography komen enkele kenmerken van de Amsterdamse geografie, zoals in de sectie Geografie in Nederland beschreven, duidelijk naar voren. Zo is de master Engelstalig en duidelijk internationaal gericht; een belangrijk kenmerk is het vergelijkende perspectief. De masterthesis wordt bij deze master geschreven aan de universiteit. Studenten lopen dus geen stage, zoals bij veel andere masters het geval is. Hier komt duidelijk een focus op theorie en onderzoek naar voren. Ook in Utrecht en Nijmegen worden masters aangeboden waarin studenten zich specialiseren in de stadsgeografie. De master in Nijmegen verschilt door haar focus op de invloed van cultuur op stedelijke ontwikkeling. De Utrechtse master toont veel overeenkomsten met de master Urban Geography aan de UvA en inhoudelijke verschillen zijn klein. Daarnaast vertoont deze master overeenkomsten met de master Urban Studies aan dezelfde universiteit. De master Urban Studies focust echter expliciet op onderzoek, duurt twee jaar, bevat meer invloeden uit andere sociale wetenschappen en is bedoeld voor studenten die sterk geïnteresseerd zijn in onderzoek. Aantal studenten: 30 (totaal Human Geography) Dr. Fenne Pinkster (docent): "What I like about Urban Geography, is the fact that you can bike through the city and see how processes that you read about in the academic literature take shape in the real world and can be experienced on a daily basis. We always try to incorporate this dimension of urban geography into our study programme." Jeroen van Pelt (studieadviseur): "Urban Geography in Amsterdam is characterised by a strong focus on people living in the city, which makes it a truly Social Science programme. Studying Urban Geography at the UvA means studying in the vibrant city of Amsterdam, which provides students with many opportunities to see, experience and explore urban geographical themes and processes themes on the ground. Bron: UvA 16

17 Urban Studies Universiteit van Amsterdam (zie bladzijde 33) Urban and Cultural Geography Radboud Universiteit Nijmegen (zie bladzijde 10) Urban Geography Universiteit Utrecht Aantal studenten: 45 Jasmijn Koelega (alumna): I learned about the dynamics of cities and the way they are constantly changing and attracting people who interact with each other and their surroundings. The programme has a very international focus, this is reflected in the participation of the many foreign students whose ideas give an extra dimension to the discussions in the lectures. A useful working experience was writing my Master's thesis as a research intern at the municipality of Utrecht. Here I studied the way experiences of visitors are formed by physical, functional and social aspects in the inner city space. Furthermore the obligatory field trip to a foreign city in Europe or North America was definitely a highlight of the year!" Bron: UU De Utrechtse Engelstalige master Urban Geography bestudeert het gebruik en de ervaring van steden, inclusief de ruimtelijke oorzaken en gevolgen. Hierbij komen verschillende onderwerpen aan bod, waaronder het stadsleven, huisvesting, werkgelegenheid, mobiliteit, vrije tijd, koopgedrag en beleidsvorming. Verder wordt de master gekenmerkt door een interdisciplinaire benadering en een internationale focus. Het studieprogramma van de master begint met een verplicht inhoudelijk en een verplicht methodologisch vak. Daarna kiezen studenten tussen twee tracks, waar zij één vak in volgen. De eerste track, The Urban Daily Life: Cultures, Consumption and Mobilities, focust op het dagelijkse gebruik van de stad. De tweede track, The Living in the City: Migration, Mobility and Neighbourhoods, focust op de stad als systeem. Naast deze vakken bevat de master nog een excursie naar een Europese of Amerikaanse metropool. In het tweede halfjaar van de master schrijven studenten een masterscriptie. Dit kan als onderdeel van een stage, maar ook in zijn geheel aan de universiteit. Studenten kunnen kiezen uit een lijst met onderwerpen, maar kunnen eventueel ook zelf een onderwerp voorstellen. In Nijmegen en Amsterdam kunnen studenten zich binnen de bredere geografiemaster specialiseren in de stadsgeografie. De master in Nijmegen verschilt door haar focus op de invloed van cultuur op stedelijke ontwikkeling. De Utrechtse master toont veel overeenkomsten met de master Urban Geography aan de UvA en inhoudelijke verschillen zijn klein. De master toont daarnaast overeenkomsten met de master Urban Studies aan de UvA, hoewel de laatstgenoemde master twee jaar duurt, iets breder is en volledig is gericht op onderzoek. 17

18 International Development Studies (regulier) Universiteit van Amsterdam / februari Selectie: Ja Aantal studenten per jaar: twee instroommomenten met beide keren plaats voor 30 studenten Lennart Funck (student): One of my main reasons to apply for this programme was the possibility towards a fieldwork research project. I have conducted my fieldwork in Northern Uganda and worked towards transnational partnerships in contemporary development discourse. The research was supported by the Dutch Consortium for Rehabilitation in Corporation with the University van Amsterdam and aimed to answer how hybrid partnerships are constructed in practice. Which actors get access to the space, which legitimization processes take place, how are humanitarian beneficiaries selected and how is the distribution of resources contested and organized in practice? Bron: UvA De ontwikkelingsgeografie heeft de laatste jaren plaatsgemaakt voor het bredere veld van de ontwikkelingsstudies. International Development Studies (IDS) is dan ook breder dan alleen geografie: het is een interdisciplinaire master, wat te zien is aan de inhoud, de docenten en de studenten. IDS houdt zich bezig met internationale ontwikkelingsvraagstukken, waarbij kwesties als armoede, gelijkheid, sociale rechtvaardigheid en duurzaamheid centraal staan. Aan de UvA wordt de IDS-master gekenmerkt door een focus op Governance, zoals blijkt uit de drie onderzoeksthema s Governance of natural resources and well-being, Urban governance and resilient development en Governance resources for human development (education, knowledge, rights and social justice) waar studenten in hun eigen onderzoek ook bij aansluiten. De master kent twee instroommomenten en is daarmee één van de weinige masters waar studenten ook in februari kunnen beginnen. Het is een populaire master en er is maar plaats voor 30 studenten per instroommoment, wat betekent dat er een strenge selectie plaatsvindt. In de eerste helft van de master komen de theorie en methodologie van de ontwikkelingsstudies aan bod. De tweede helft staat in het teken van de masterscriptie, die gebaseerd is op veldwerk uitgevoerd in een ontwikkelingsland. Anders dan bij andere masters, is de student bij deze master niet verbonden aan een universiteit in het buitenland, maar verblijft hij/zij acht tot tien weken in het veld om data te verzamelen. Ook in Utrecht en Wageningen worden masters aangeboden op het gebied van International Development Studies. Een kenmerk van de master aan de UvA is dat deze master sterk gericht is op governance. Ook komt in de master aan de UvA de theorie prominenter naar voren. Naast de reguliere IDS-master biedt de UvA deze master ook aan als tweejarige onderzoeksmaster. Deze master wordt verderop besproken. 18

19 Globalisation, Migration and Development (specialisatie binnen de master Human Geography) Radboud Universiteit Nijmegen Aantal studenten: 15 Marleen Revenberg (student): This specialisation focuses on the ongoing process of globalization, as this relates to socio-economic and spatial development for different parts of the world, the Global South in particular. At the university I really appreciate the interactive small-scale interaction between professors and students. Also guest lectures of professors from all over the world and excursions add values to this specialization. Bron: Masterflyer RU Globalisation, Migration and Development is één van de vijf specialisaties van de master Human Geography in Nijmegen. De specialisatie moet meteen gekozen worden bij het kiezen van de master. Het heeft wat weg van Development Studies, dat in Amsterdam, Utrecht en Wageningen gestudeerd kan worden, maar er zijn ook enkele verschillen. In Nijmegen is er bijvoorbeeld vooral veel aandacht voor stedelijke ontwikkeling in zich ontwikkelende landen, terwijl dit bij de andere drie minder het geval is. Het gemeenschappelijke deel van deze master bestaat uit één vak: Our Common Ground. In dit vak leren studenten zich te positioneren in de actuele debatten binnen de sociale geografie en leren ze de relevantie ervan voor hun eigen scriptieonderwerp kennen. De thesis wordt in Nijmegen bijna uitsluitend uitgevoerd als onderzoeksstage. Het onderwerp mag zelf gekozen worden, zolang het past binnen de gekozen specialisatie. Je moet wel een bedrijf of instantie vinden waarbij de thesis uitgevoerd kan worden. De keuze voor een onderzoeksstage zorgt voor relevante werkervaring en kennismaking met de professionele werkomgeving waar de student na de master mee te maken krijgt. Naast de thesis, de voorbereiding hierop en het gemeenschappelijke vak zijn er verder twee vakken die aansluiten bij de specialisatie van Globalization, Migration and Development. Het eerste vak heet Globalising Cities and Hinterlands, waarin de opleiding zich meteen onderscheidt van de andere Developmentgerelateerde opleidingen. Er is namelijk veel aandacht voor globalisering, ook en vooral in ontwikkelde landen. Toch is er vanwege het ontwikkelingsaspect extra aandacht voor sociale verschillen in steden en het effect van globalisering op rurale gebieden. Het andere vak is International Migration and Development. Er wordt hier vanuit migratie bekeken wat de invloeden hiervan zijn op de ontwikkeling van het vertrek- en aankomstland. Naast de genoemde vakken is er ook ruimte voor vrije keuze. Er kunnen twee vakken binnen of buiten de faculteit/universiteit worden gekozen, deze dienen echter wel relevant te zijn voor het studieprogramma. 19

20 International Development Studies Universiteit Utrecht Aantal studenten per jaar: 42 Thijs Rutgers (alumnus): "( ) The four Ethiopian researchers that I hired start interviewing the pre-selected farmers and the day begins. On our 3- week journey we managed to interview around 300 randomly selected farmers in seven different areas. Doing research in a developing country for IDS has been the best experience for my professional career. It taught me the importance of preparation, it taught me to be creative in complex situations, and it brought me the necessary tools to lead a team under hard conditions. A truly great experience that I can recommend to everyone! Today I am working as a manager at the Netherlands-African Business Council. In this position it is important to have a good understanding of the trade and aid policy environment here and in Africa. I feel that IDS has given me the right tools to interpret these policies and to translate them to our daily practice." In de master International Development Studies bestuderen en analyseren studenten hedendaagse kwesties die spelen op het gebied van internationale ontwikkeling. Hierbij gaat het om veranderingen in verhoudingen op het wereldtoneel, waarbij coöperatie tussen ontwikkelingslanden een steeds belangrijkere rol gaat spelen. De ideeën over ontwikkeling worden niet langer alleen bepaald door de rijke westerse landen, maar ontwikkelingslanden zelf gaan hier een steeds belangrijkere rol in spelen. Onderwerpen die aan bod komen zijn bijvoorbeeld klimaatverandering, land governance, urbanisatie, landgrabbing, maatschappelijk verantwoord ondernemen, migratie en mobiliteit. De master begint met twee inhoudelijke vakken waarin de belangrijkste thema s en theorieën op het gebied van Development Studies aan bod komen. Hierna volgen een methodologisch vak en een vak dat meer gericht is op het hedendaagse ontwikkelingsbeleid. In het tweede halfjaar schrijven studenten een masterscriptie als onderdeel van een onderzoeksstage, waarbij de meeste studenten stage lopen bij een organisatie in een ontwikkelingsland. Een gelijknamige master wordt aangeboden in Amsterdam en in Wageningen. De track Globalisation, Migration and Development in Nijmegen houdt zich ook met vergelijkbare onderwerpen bezig. Een belangrijk kenmerk van de Utrechtse master is de focus op de praktijk en de goede voorbereiding op de arbeidsmarkt, wat onder meer tot uiting komt in de verplichte stage. Naast governance is er in Utrecht meer aandacht voor duurzaamheid en regionale ontwikkelingen. Bron: UU 20