MAGAZINE. Nieuws en informatie over Het Nederlands Stripmuseum najaar Voorwoord door directeur victor boswijk. Jan Kruis

Transcriptie

1 MAGAZINE Nieuws en informatie over Het Nederlands Stripmuseum najaar 2017 Voorwoord door directeur victor boswijk Voor u ligt een nieuwe editie van ons vriendenblad. Opnieuw kunnen we hierin positief berichten over het reilen en zeilen van ons museum. Een groot aantal exposities van hoge kwaliteit zorgde voor alweer meer bezoekers dan het jaar ervoor. Dat is natuurlijk niet in de laatste plaats te danken aan de tomeloze inzet van medewerkers en vrijwilligers. De landelijke, en in enkele gevallen ook de internationale media hebben goed opgepikt dat hier in Groningen serieus en waardevol werk wordt verricht. Het resulteerde in soms paginagrote artikelen over en recensies van onze activiteiten en exposities. Lokaal is er een vruchtbare samenwerking met Stichting Humanitas opgezet. Hierbij doen vluchtelingen taalkennis op door het gebruik van (strip)beeld. Ook met het Groninger Forum is de samenwerking geïntensiveerd. Samen met het stijgende bezoek van en aan scholen en het gevarieerde expositiebeleid versterkt dit onze positie in het culturele en educatieve werkveld van de stad Groningen. In dat verband wil ik ook wijzen op de zeer succesvol verlopen eerste Groninger Museumnacht. Het lijdt geen twijfel dat die een vervolg zal krijgen in de vorm van een jaarlijks terugkerend evenement. Zoals wellicht bekend gaat het Nederlands Stripmuseum medio 2019 op in het Groninger Forum dat dan haar deuren zal openen. Hoe dat museum er uit gaat zien hopen we in de volgende editie van dit blad te kunnen toelichten. Voorlopig blijven wij u van harte welkom heten in ons Stripmuseum aan de Westerhaven in Groningen. afscheid van Jan Kruis Op 19 januari 2017 overleed Jan Kruis, de geestelijk vader van de populaire strip Jan, Jans en de kinderen. Jan Kruis was een veelzijdig stripmaker en kunstenaar. Hij was daarnaast een belangrijke ambassadeur voor Het Nederlands Stipmuseum in Groningen. We zijn hem daar erg dankbaar voor! Op 7 mei 2017 opende bij ons de grote overzichtstentoonstelling Jan Kruis, van Jan, Jans en de kinderen tot Multatuli. In de hal van het Stripmuseum werd stilgestaan bij het overlijden van Jan Kruis met een vitrine en een verdrietige rode kater. SInt Pannekoek Op dinsdag 29 november 2016 werd op 17 locaties Sint Pannekoek gevierd. Het Nederlands Stripmuseum werkte mee aan de viering in de Groninger A-kerk. Daar konden bezoekers een pannekoek eten tegen een vrijwillige bijdrage. De opbrengsten gingen naar een cursus om vluchtelingen de Nederlandse taal te leren met behulp van stripverhalen. Deze cursus werd ook ontwikkeld door Het Nederlands Stripmuseum. Sint Pannekoek is een evenement dat is gebaseerd op de gelijknamige fictieve heilige die Jan Kruis in 1986 bedacht voor een aflevering van zijn strip Jan, Jans en de kinderen. Opa vertelt daarin dat Sint Pannekoek een oude Rotterdamse traditie is, waarbij de moeder van het gezin pannekoeken bakt en iedereen daarna een pannekoek op zijn of haar hoofd legt. Onze medewerker Jan Klinkhamer geeft een workshop striptekenen in de A-kerk.

2 Aloys Oosterwijk met Frank Vleeshouwer, projectleider van de expositie. Willems wereld tekeningen van Aloys Oosterwijk In 2016 verscheen de 1.000e aflevering van de strip Willems Wereld in het weekblad Panorama. Reden genoeg voor Het Nederlands Stripmuseum om uitgebreid stil te staan bij het oeuvre van de maker van deze strip: Aloys Oosterwijk. Hij tekende ook nog eens 33 verhalen over rechercheur Cor Morelli, meisjesstrips voor het weekblad Tina en erotische strips voor volwassenen. Daarnaast staat Aloys Oosterwijk bekend als de beste rechtbanktekenaar van Nederland. Sinds 2004 legt hij verdachten, rechters en procureurs vast in zorgvuldig geconstrueerde prenten. Zijn tekeningen werden onder meer gebruikt bij rechtbankverslagen in De Haagsche Courant, Het Algemeen Dagblad en in het televisieprogramma Peter R. de Vries misdaadverslaggever. Sinds 2009 werkt hij als rechtbanktekenaar voor het ANP. De expositie toonde onder meer originele pagina s van Willems Wereld en Cor Morelli. Daarnaast viel een groot aantal rechtbanktekeningen en een selectie van Oosterwijks vrije werk te bewonderen. De expositie Willems Wereld, tekeningen van Aloys Oosterwijk was te zien Aloys Oosterwijk wandelt door zijn expositie. van 22 oktober 2016 tot en met 30 maart 2017.

3 Van 19 november 2016 tot en met 31 maart 2017 eerde Het Nederlands Stripmuseum een van Nederlands grootste cartoonisten met een uitgebreide overzichtstentoonstelling. Bernhard Willem Holtrop begon zijn loopbaan als politiek cartoonist en tekenaar in het fameuze blad Provo. Al snel, in het revolutiejaar 1968, belandde hij in Parijs waar hij bleef werken voor weekbladen als Hara Kiri en Charlie Hebdo. Vanaf 1981 maakt hij een dagelijkse cartoon voor het dagblad Libération werk waarmee zijn naam in Frankrijk een begrip werd. Met de tentoonstelling Willem retour was de tekenaar weer even terug in Nederland. De tentoonstelling toonde een representatieve uitsnede van zijn werk, waaronder de Provo-periode, de Parijse jaren en zijn meer recente werk voor HP/De Tijd. Ook Willem s vrije tekenwerk was te zien. Daarin staat de verwevenheid van seksualiteit en macht centraal. Al tekenend verkent hij deze thematiek met een ernst die lijkt voort te komen uit een combinatie van volwassen verbazing en kinderlijke nieuwsgierigheid. Zijn anarchistische inslag is Willem, zo maakt deze tentoonstelling duidelijk, nooit kwijt geraakt. Willem retour Willem signeert tijdens de opening. Bij de expositie verscheen een catalogus, die landelijk verkrijgbaar is via de boekhandel.

4 KOMIKs van oost naar west Op 23 december 2016 opende de expositie Komiks, van Oost naar West. De expositie was een initiatief van de gemeente Dordrecht die een stedenband onderhoudt met de Bulgaarse havenstad Varna. Het Nederlands Stripmuseum ondersteunde het project door teksten te leveren en de grafische vormgeving op zich te nemen. In Dordrecht was de tentoonstelling te zien van 16 april tot en met 22 mei Komiks an Oost naar West bood een overzicht van strips uit vier Oost-Europese landen: Bulgarije, Polen, Servië en Tsjechië. De expositie maakte duidelijk dat daar een grote verscheidenheid aan strips wordt gemaakt. En van hoge kwaliteit! Als freelance illustrator tekende Pieter M. Dorrenboom posters en flyers voor muziekfestivals, elpeehoezen en illustraties voor kranten als Het Algemeen Dagblad. In 2016 maakte hij de cover van het album Bedlam! van de band T-99. In combinatie met het uitbrengen van dit album begin november werd Dorrenbooms tekenwerk geëxposeerd in Het Nederlands Stripmuseum. Daarbij lag de focus op de totstandkoming van Bedlam!, maar ook ander werk van de illustrator was te bewonderen. BEdlam! T-99 gaf op donderdag 15 december een optreden in het jongerencentrum Vera te Groningen. s Middags trad de band op in Het Nederlands Stripmuseum om de expositie feestelijk te openen. De expositie was te zien van 3 december 2016 tot en met zondag 26 februari 2017.

5 De tekstwolkjes van Kakhiel zijn een waar fenomeen op internet. Dagelijks worden zijn grappen door honderdduizenden Nederlanders bekeken! Reden genoeg voor Het Nederlands Stripmuseum on hier een ludieke expositie aan te wijden. Grappen die normaal gesproken op een computer of mobiele telefoon worden bekeken, waren nu levensgroot bewonderen op de muren van het museum! Bezoekers konden zichzelf fotograferen onder vrijhangende tekstwolkjes met daarop bekende kreten van Kakhiel. Maar ze konden ook hun hoofd steken door een grote foto van Evert en Evelien. Daarnaast waren er filmpjes en een enorm puzzeldoolhof. Er kwamen veel fans af op de opening. Kakhiel

6 van Jan, Jans en de kinderen tot Multatuli van 7 mei tot 3 september 2017 Westerhaven 71, Groningen Jan Kruis - van Jan, Jans en de kinderen tot multatuli Met de expositie Jan Kruis, van Jan, Jans en de kinderen tot Multatuli bracht Het Nederlands Stripmuseum een eerbetoon aan striptekenaar en kunstenaar Jan Kruis die op 19 januari 2017 overleed. Jan Kruis nam een unieke positie in binnen de Nederlandse strip. Hij is vooral bekend geworden met zijn beroemde Libelle-strip Jan, Jans en de kinderen, waarin hij een voor iedereen herkenbaar en humoristisch beeld schetst van een doorsnee Nederlands gezinnetje. Jan was bovendien een multitalent, die niet alleen strips schreef en tekende, maar daarnaast ook verhalen illustreerde en grote schilderijen het licht deed zien. Al deze talenten hebben zich de laatste decennia van zijn leven samengevoegd in zijn magnum opus: de tweedelige rijk geïllustreerde versie van het door Multatuli geschreven Woutertje Pieterse. De expositie gaf een uitgebreid overzicht van het werk van Jan Kruis. Naast Jan, Jans en de Kinderen was er een schilderijententoonstelling, een presentatie van zijn andere strips, de olieverfschilderijen, zijn illustratiewerk en tekeningen uit Woutertje Pieterse. Bij de opening haalde Martin Lodewijk herinneringen op aan Jan Kruis

7 Een bijzonder onderdeel was het teruggevonden koffertje van Jan Kruis. Dit koffertje is onlangs ontdekt en bevat stapels uniek jeugdwerk; schetsboeken, strips en tekeningen waaraan je direct al kunt zien welke bijzondere talenten op vertel-, teken- en schildergebied de grote meester later zou ontwikkelen. In de filmzaal werden filmpjes gedraaid van Jan, Jans en de kinderen, diverse tvprogramma s en van de Jan Jans-musical. Uniek waren ook de filmbeelden over het persoonlijke leven van Jan en over de techniek en ontstaansgeschiedenis van zijn werk. JAN WAS ER BIJ In het atelier van het Stripmuseum was een tentoonstelling van het werk van zijn opvolgers te zien; de tekenaars van Studio Jan Kruis, die tot op de dag van vandaag de strip voortzetten in het tijdschrift Libelle. Jan was daar zelf aanwezig in de vorm van een interactieve video-opstelling, waarbij de bezoeker onder zijn virtuele leiding kon leren hoe je Catootje, de Rode Kater of een van zijn andere stripfiguren moet tekenen.

8 Daan Jippes - avonturier in strip en animatie De expositie Daan Jippes, avonturier in strip en animatie gaf een uitgebreid kijkje in het leven en werk van Daan Jippes. Jippes wordt wereldwijd erkend als een van de beste Disneytekenaars. Met swingende lijnen portretteert hij bijvoorbeeld Donald Duck en Mickey Mouse. Maar ook zijn eigen werk barst van de energie en is een inspiratiebron voor collega s. In strips als Twee voor thee en De avonturen van Havank toont Jippes zich een meester in de enscenering en speelt hij een betoverend spel met de lijnvoering. De expositie in Het Nederlands Stripmuseum voerde de lezer uitgebreid langs de carrière van deze veelzijdige tekenaar, vanaf zijn jeugd en zijn werk voor de weekbladen Pep en Donald Duck, naar de Disney Studio s in Californië. Er was aandacht voor zijn werk in de tekenfilmindustrie en natuurlijk ook voor zijn strip Havank, geïnspireerd op de boeken van Hans van der Kallen. De expositie en de bijbehorende catalogus hadden een internationale aantrekkingskracht. Een bijzondere bezoeker was een inwoner van Praag die op één dag heen en weer vloog om de expositie in Groningen te bezichtigen. De catalogus werd verzonden naar Zweden, Finland, Spanje, Italië en de Verenigde Staten. De expositie liep van 20 mei tot en met 29 oktober 2017.

9 Daan Jippes en Jan-Willem de Vries, projectleider van de expositie. Hans Brouwer 6480 x Fed en Vetertje Hans Brouwer ( ) was geen beroemde striptekenaar. Lezers van het verdwenen communistische dagblad De Waarheid zullen hem wel gekend hebben. Voor deze krant maakte hij van 1951 tot 1972 de dagelijkse kinderstrip Fed en Vetertje in Priktolland. Alle 6480 originele stripstroken zijn nu door de familie van Brouwer geschonken aan Het Nederlands Stripmuseum in Groningen. Maar, de schenking omvat ook ander werk van Hans Brouwer, zoals de strip Eppo Eekhoorn, die hij in 1960 in opdracht maakte van de pas opgerichte Algemene Spaarbank Nederland. Sindsdien maakt de eekhoorn deel uit van het logo van de ASN-bank. Van 27 mei tot en met 10 september 2017 besteedde het Nederlands Stripmuseum met een kleine expositie aandacht aan de geschonken werken van Hans Brouwer. Tegelijk wilde het museum aan Brouwer de eer toebrengen die hij als vakman heeft verdiend, zeker nu in zijn honderdste geboortejaar. Bij de expositie verscheen een 160-pagina s tellende catalogus. Daan Jippes signeerde in de museumwinkel op 12 juli en 23 september.

10 In juni 2017 was het 50 jaar geleden dat het tijdschrift Tina voor het eerst in de Nederlandse kiosken lag. Nu, een halve eeuw later is het nog steeds het grootste meidenblad van Nederland. En dat mag gerust een prestatie van formaat genoemd worden. De expositie liet zien dat Tina in elk decennium precies wist wat meisjes op dat TINA 50 jaar! moment bezig hield. Niet alleen in de stripverhalen, maar ook in artikelen en fotoreportages. Vandaag de dag is Tina uitgegroeid tot meer dan een tijdschrift. Het is een fenomeen dat zich ook op andere manieren manifesteert, bijvoorbeeld met het tweedaagse evenement Tina Festival en met Tina de Musical. De expositie in Groningen was opgezet als een feest van herkenning voor drie generaties. Meisjes die nu Tina lezen konden hun moeder en oma meenemen. Zij lazen elk het blad in een ander decennium en droomden weg bij andere filmsterren en popidolen. Speciale aandacht was er voor schrijfster Patty Klein, die de expositie opende. Ze maakte het grootste deel van Tina s bestaan actief mee. Ze begon 44 jaar geleden als scenarioschrijfster van stripverhalen in het blad en doet dat vandaag de dag nog steeds! Haar bekendste strip is Noortje, die ze in 1975 creëerde met tekenaar Jan Steeman. Noortje staat nu nog altijd in Tina! De expositie Tina 50 jaar! duurde van 23 juni tot en met 16 november Beelden van de opening. Patty Klein naast Tina, Tina-tekenaar Jan Vriends met zoon, Suus en Sas-tekenaar Gerard Leever en inkleurster Wilma Leenders.

11 De stripkoffer Het Nederlands Stripmuseum begon in 2017 ook een bijzondere samenwerking met De Borgmanschool in Groningen. Zij testten als eerste De Stripkoffer. De Stripkoffer bevordert de tekenvaardigheid van basisschoolleerlingen en laat zien dat het beeldverhaal een ondersteunende rol kan spelen in het onderwijs. De Stripkoffer is een koffer met tekenmaterialen, lesbladen voor leerkrachten en natuurlijk veel strips, waarmee de scholen zelf aan de slag kunnen. Het project wordt mogelijk gemaakt met financiële steun van de landelijke regeling Cultuureducatie met Kwaliteit. De koffer zal verder ontwikkeld worden met als doel dat deze ook beschikbaar komt voor andere scholen. Nieuwe aanwinsten in de collectie Het afgelopen jaar heeft het Stripmuseum opnieuw vele schenkingen ontvangen. Een bijzondere schenking betreft de 150 verschillende uitgaven van het stripverhaal Kuifje en de Zwarte Rotsen. Dit avontuur van Kuifje is uitgegeven in 53 talen en dialecten, waaronder Latijn, Esperanto, Chinees en Koreaans. Van enkele vertalingen bestaan er weer diverse versies. Van de Nederlandse vertaling omvat deze schenking alle denkbare drukken, die in de loop der jaren vaak grote en kleine wijzigingen ondergingen in tekst en tekeningen.

12 de groninger museumnacht Op zaterdag 9 september vond de eerste Groninger Museumnacht plaats. Alle kaarten waren verkocht en het evenement was daarmee een onverwacht groot succes. Ook het Stripmuseum trok naar schatting zo n tot bezoekers. en In alle er vijf was Groninger musea werden extra activiteiten georganiseerd. In het Stripmuseum waren tekenworkshops, meer... Michael Minneboo gaf een lezing over Spiderman en Jan-Willem Spak- nog man gaf een tekendemonstatie. Michael Minneboo met Spiderman, die de avond in het Stripmuseum officieel opende. Onder: Jan-Willem Spakman. Rechtsonder: voor de museumnacht maakte Kakhiel een speciale cartoon die werd gedeed via social media. de Week van de alfabetisering Van 4 tot 10 september 2017 organiseerde de Stichting Lezen & Schrijven de Week van de Alfabetisering, een projectweek om aandacht te vestigen op laaggeletterdheid in Nederland. In de aanloop naar de week organiseerden het Groninger Forum en Het Nederlands Stripmuseum zo n 30 workshops voor mensen die moeite hebben met de Nederlandse taal. Door hun eigen stripverhaal te maken, leerden de deelnemers dat een plaatje bij een praatje kan helpen om de Nederlandse taal, gewoontes en uitdrukkingen beter te begrijpen. Tijdens de Week van de Alfabetisering (4 t/m 10 september 2017) verscheen een 22 pagina s tellend boekje met daarin een selectie van de strips. Het boekje dat verscheen in het kader van de Week van de Alfabetisering. Andere partners tijdens de week waren het Noorderpoortcollege, het Alfa-college, Stavoor, Humanitas en het Groninger Forum. Stagiaires Anwar.colofon Nafissa en Vriendenblad van Het Nederlands Stripmuseum 2017 Redactie: Jan-Willem de Vries Klaas Cuperus Ger Tillekens Victor Boswijk Concept en vormgeving: Jan-Willem de Vries