I-mag INGENIEURSMAGAZINE. Atomium krijgt glans terug MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "I-mag INGENIEURSMAGAZINE. Atomium krijgt glans terug MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER"

Transcriptie

1 Groep T met Umicar in Australië fuiven: Nacht van de I-mag INGENIEURSMAGAZINE Atomium krijgt glans terug Studenten Ingenieur Meer meisjes ingenieur! MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER adreswijzigingen: VIK, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem jaargang 44 nummer 2 februari 2006 maandelijks tijdschrift, verschijnt niet in juli en augustus afgiftekantoor 3500 Hasselt 1- P2A8632

2

3 colofon COMMENTAAR I-mag Ingenieursmagazine is een uitgave van de Vlaamse Ingenieurskamer vzw Lid van World Federation of Engineering Organisations (WFEO) van de UNESCO. Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers (U.P.P.) VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Ing. Leo Wezenbeek Vlieghavenlaan 40, 3140 Keerbergen HOOFDREDACTEUR Ing. Noël Lagast ADJUNCT-HOOFDREDACTEUR EINDREDACTIE Henk Van Nieuwenhove REDACTIERAAD Ing. I. Born - Ing. B. Demol - Ing. H. Derycke Ing. K. De Wever - Ing. N. Lagast Ing. G. Roymans - Ing. L. Wezenbeek REDACTIESECRETARIAAT Francine Demaret SECRETARIAAT VIK Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem Tel Fax URL: ing@vik.be Doorlopend open van uur tot uur LIDMAATSCHAPSBIJDRAGEN 55,00 voor technisch en industrieel ingenieurs, die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor geassocieerde leden 30,00 voor hen, die 3 jaar of minder dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor een samenwonend lid; voor gepensioneerden 15,00 voor studenten-industrieel ingenieur 70,00 voor leden woonachtig in het buitenland 500,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met meer dan 250 werknemers 250,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met minder dan 250 werknemers DRUKKERIJ & LAY-OUT Drukkerij SLEURS nv, Overpelt Tel Fax MAGAZINECONCEPT Avant la Lettre, Mechelen Tel info@avantlalettre.be Voor de ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. COVER Atomium - foto Luc Vander Elst Brains Het wonderjaar van Albert Einstein - of tenminste de honderdste verjaardag ervan - werd met de nodige luister herdacht en kan alweer de kast in voor de volgende honderd jaren. De uitgebreide verhalen over Albert Einstein en zijn wiskundig genie hebben een jaar lang kranten en magazines gevuld. De verhalen over zijn warrig privé-leven hebt u erbij moeten nemen. Ook een genie is een mens van vlees en bloed. Boeken over Einstein dicht. Hier komt het Atomium, in al zijn glorie herrezen na een grondige facelift. Jammer dat André Waterkeyn dit niet meer kan meemaken. De ingenieur en ontwerper van het Atomium overleed kort voor de renovatiewerken voltooid werden. Waterkeyn was overigens een ingenieur met nog andere gaven, onder meer een zéér sterk commercieel talent. Het Atomium heeft hem dan ook geen windeieren opgeleverd. Terecht, want dit monument is willens nillens de trots van België geworden. Geconcipieerd om tijdelijk de Expo van '58 op te luisteren, is het Atomium uitgegroeid tot hét symbool van een kleine maar hardwerkende natie, die het - om zijn toekomst veilig te stellen - in de eerste plaats moet hebben van brains en niet van mussels. Jean-Claude Vandamme ten spijt. Bijna 50 jaar later - bereid u maar voor op de viering - staat het Atomium immer pal, glimmend als nooit tevoren. Brains: ook vandaag nog is dit het ordewoord voor een klein land in een groot Europa. Brains: we kunnen niet zonder als wij de zetel van Europa willen blijven. Brains: die zullen we meer dan ooit nodig hebben om welvaart & welzijn (voortaan w&w) te versterken, laat staan te behouden. Statistici hebben berekend dat de westerse landen van Europa tienduizenden nieuwe, vers afgestudeerde, state-of-the-art ingenieurs zullen nodig hebben over 5 jaar, over 10 jaar, over 20 jaar om de verworven w&w te kunnen behouden. Het is moeilijker dan dat, want tegelijk liggen tienduizenden jonge ingenieurs in de oosterse landen van Europa, in Zuid-Amerika, in India, noem maar op, op de loer om de leemten in te vullen, om de vacante plaatsen in te vullen. Jongeren, studenten, wees van één ding overtuigd: de wereld van morgen zal nog veel meer een smeltkroes zijn dan de wereld van vandaag. Via het internet is het een koud kunstje voor iedere toekomstige ingenieur om een vacante betrekking in de West-Vlaamse polders of het Limburgse reconversiegebied te 'spotten' en er voor te kandideren. En reken maar dat ons land overspoeld zal worden door buitenlandse ingenieurs als we zelf onvoldoende afgestudeerde, gediplomeerde én talentvolle kandidaten kunnen leveren. De voorbije tien jaren is het aantal ingenieursstudenten drastisch gedaald. Als we dat tij niet kunnen doen keren, zullen we daar eerder vroeg dan laat de tol voor betalen. De Vlaamse Ingenieurskamer is ervan overtuigd het tij heel snel zal keren. Er is immers een nieuw element in het debat. Het mes snijdt aan twee kanten. Als er meer ingenieurs staan te popelen om naar Vlaanderen te komen, dan zijn er ook veel meer kansen gekomen voor onze ingenieurs in het buitenland. En precies dat zal de ingenieursstudies de volgende jaren aantrekkelijker maken voor aanstormende talenten. De VIK volgt de tendensen op de voet, laat niets ongelegen om de graad en het diploma van de Vlaamse industrieel ingenieur te verdedigen in Europese context en op wereldschaal, en zal in de toekomst ook campagnes opzetten om meer would-be ingenieurs naar de hogeschoolbanken te lokken. En uiteraard blijft de VIK volop investeren in prijzen en awards om het betere, vooruitstrevende werk van studenten en ingenieurs te belonen en innovatie en creativiteit bij onze doelgroep blijvend aan te moedigen. Ing. Joseph NEYENS Algemeen voorzitter VIK FEBRUARI I-mag

4 in dit nummer technoweer sfeer in de sferen Studenten Groep T beleven uniek jaar met zonnewagen. 09 Modern times netwerk 09 EYE-conferentie Leuven Centrum Senior Ingenieurs In de kijker: Zevende nacht van de ingenieur Nieuws van de afdelingen VIK-NATIONAAL Genetica (DNA) als hulpwetenschap bij het genealogisch onderzoek Puzzelaar nr. 77: Het vergiftigde glas Boek van de maand: Het verband tussen abortus en misdaad Ex-Change: Mikken op 100 missies per jaar Oplossing puzzelaar 75: de autoverzekeringsmaatschappijen denktank Collega in de kijker: Ing. Werner Linders Java: overzicht en installatie VIK-VORMING Fellow in projectmanagement Energie-efficiëntie Cursusoverzicht NIEUWS VAN DE CAMPUS Meer vrouwen ingenieur? Een Barco-prijs winnen is een hele ervaring Studiegroepen SECRETARIAAT VIK Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem Tel Fax URL: ing@vik.be

5 Techno Weer sfeer in de sferen Hoofdprojectleider Damien Magerat over de renovatie van het Atomium BRUSSEL. Op 18 februari opent het vernieuwde Atomium zijn deuren. De schitterende creatie van ingenieur André Waterkeyn was bedoeld als 'tijdelijk paviljoen' voor België en zou normaal slechts zes maanden blijven staan. Maar het enthousiasme was zo groot dat het ook na de Expo van '58 overeind bleef. In 2001 vatte de vzw Atomium het plan op voor een renovatie van dit symbool van wetenschap, industrie en techniek bij uitstek. De renovatie loopt nu naar haar einde. Ons nationale monument heeft zijn glans herwonnen en vanaf half februari zullen de kranten bol staan van ronkende titels als 'Bollen blinken weer' of 'Atomium krijgt tweede leven'. Wij gingen voor I-mag vooraf al een kijkje nemen op de werf en we spraken met hoofdprojectleider Damien Magerat. De vzw Atomium en de federale overheid gaven het startschot voor de renovatie van het Atomium op 1 maart Tweeëntwintig maanden later zijn de werken opgeleverd. Opdracht volbracht. "Aan de eigenlijke werken gingen nog 22 maanden studiewerk vooraf. Eind december vond de voorlopige oplevering plaats. Deadline gehaald, dus. Meer zelfs, want we hebben het werk kunnen uitvoeren in 22 maanden in plaats van de 28 die in het lastenboek stonden. Die zes maanden winst leveren voor de vzw Atomium natuurlijk ook meerinkomsten op. Maar het was een hele uitdaging. Alles was bijzonder, want bijna alles was moeilijk. Op een korte termijn moesten we heel, heel snel de juiste antwoorden zien te vinden voor de nieuwe problemen die telkens rezen." Uitdaging De neiging bestaat om de renovatiewerken te vergelijken met de werken uit 1958, maar er is natuurlijk een hemelsbreed ver- Het Atomium heeft zijn glorie meer dan herwonnen. schil tussen wetgeving, normen en technologische mogelijkheden nu en toen. "Men bouwde toen een constructie die bedoeld was om maar zes maanden overeind te blijven. In 1958 was de situatie dus helemaal anders. Men bouwde elke bol op van beneden naar boven. Men plaatste de verschillende stukken gewoon boven mekaar en pas als men helemaal boven was, moest men beginnen aan te passen en te corrigeren. Nu waren er heel wat meer aanpassingen nodig. Een bol bestaat uit 48 grote driehoeken van elk zowat 16 vierkante meter. Wij hadden telkens 16 grote driehoeken die precies op grootte gemaakt waren, waardoor we alle ongelijkheden in de verbindingsplaten kregen en ze daar ook moesten wegwerken. De rechthoekige panelen tussen de grote driehoeken moeten normaal allemaal dezelfde afmetingen hebben, maar dat was jammer genoeg helemaal niet het FEBRUARI I-mag

6 Techno De bollen zijn jammer genoeg niet rond. Aan het Atomium hebben gemiddeld zowat 100 mensen per dag gewerkt. Op bepaalde momenten werkten er 160 arbeiders tegelijk. Er werd gewerkt in een tweeen drieploegenstelsel gedurende de week. Tijdens het weekend werkte er maar één ploeg, maar wel van 7 tot 7. "Nachtwerk was bijvoorbeeld bijzonder handig voor alle werken aan de liftkoker. Als er overdag gewerkt werd, dan moest de lift gebruikt kunnen worden. Anders is het niet haalbaar om op een efficiënte manier te werken aan bijvoorbeeld de bovenste of de middenste bol. Iedereen is natuurlijk trots over de uitvoering en ik denk met reden. Voor iedereen is het heel bijzonder en voor iedereen was het heel, heel moeilijk. Ook voor de onderaannemers. Voor verluchting en verwarming bijvoorbeeld was het niet eenvoudig om al het materiaal binnen te krijgen in een sfeer. Alles is dus in stukken het Atomium binnengebracht en ter plekke gemongeval. Zo hebben we in een van de bollen 300 van die verbindingsstukken geplaatst, maar er was er geen enkel bij dat dezelfde afmetingen had. Het scheelde altijd maar een paar centimeter, maar dat is genoeg om grote moeilijkheden te krijgen bij de uitvoering van de werken. Een ander probleem dat men in 1958 niet had, maar nu wel, zijn de verbindingsstukken tussen de bollen en de buizen. Het was niet eenvoudig om die verbindingen waterdicht te krijgen. Het gaat om een rubberen water- en luchtdicht systeem, maar de bollen zijn jammer genoeg niet rond. Wie naar het Atomium kijkt, ziet natuurlijk wel negen ronde bollen, maar als je er met je neus op zit, dan blijkt een bol toch niet echt helemaal rond te zijn. Ook hier verschilt het weer maar een paar centimeter, maar dat is genoeg om technisch voor problemen te zorgen. Bovendien zijn de buizen ook niet rond en komen ze niet in een rechte hoek tegen de bol. Ook weer met het blote oog niet waarneembaar, maar toch voldoende om ervoor te zorgen dat alle verbindingsplaten moesten worden aangepast aan elke specifieke situatie." Hoogte Behalve de problemen die bij een renovatie komen kijken speelde bij het Atomium natuurlijk nog een ander belangrijk element een rol van betekenis. Er moesten immers vaak ingewikkelde werken worden uitgevoerd op grote hoogte. Een hoogte die - vanwege de structuur - vaak ook nog moeilijk bereikbaar bleek. "We hebben natuurlijk met heel wat hoogtewerkers gewerkt, maar spectaculairder waren natuurlijk de alpinisten. Op een bepaald moment hebben we met 90 verschillende alpinisten tegelijkertijd gewerkt aan de voegen, de verbindingsplaten en de verbindingen tussen buizen en bollen. Misschien is dat wel een wereldrecord? Die mensen waren niet speciaal opgeleid voor dit soort werk. Zij zijn wel gespecialiseerd in bijvoorbeeld gsm-masten en kerktorens, maar behalve de arbeiders uit 1958 had er natuurlijk nog niemand aan het Atomium gewerkt. De alpinisten zijn in december 2004 begonnen zonder enige ervaring, tenzij dan de ervaring die ze hadden met touwen, katrollen, enz. De eerste maanden waren voor die mensen heel belangrijk om eerst de werf en de technieken te leren kennen." Speciale ervaring Zoals vroeger, zijn zes van de negen sferen toegankelijk voor het publiek. teerd. Zo was ook de plaatsing van roosters geen eenvoudige zaak. In normale gevallen werk je met rechthoekige roosters in een rechthoekige wand. Hier hebben we te maken met gebogen gevels, die bovendien in de twee richtingen gebogen zijn. Gebogen roosters bestaan niet. We hebben dus moeten nadenken over wateren luchtdichting van rechthoekige roosters in een gebogen wand. En dat is maar een van de honderden voorbeelden." Normen en regels In 1958 werd het Atomium gebouwd in de wetenschap dat het maar zes maanden, hooguit een jaar zou overeind blijven. Dat had natuurlijk zijn gevolgen voor de mate van afwerking. Nu is het wel de bedoeling dat het vernieuwde Atomium de volgende tien, twintig, misschien wel vijftig jaar toegankelijk blijft. "We moesten dus zoeken naar oplossingen die ook de tand des tijds kunnen doorstaan. In '58 werkte men met de technieken van toen. Nu gebruiken we natuurlijk een verwarmings- en verluchtingssysteem dat in '58 nog lang niet bestond. Er waren toen ook heel andere normen en wetten. Denken we bijvoorbeeld nog maar aan de brandveiligheid. Daar besteedde men toen nauwelijks aandacht aan, want het was wettelijk niet eens voorgeschreven. Nu moet het Atomium toegankelijk zijn voor het publiek en moeten we rekening houden met de normen en regels van vandaag. Bovendien gaat het om een gebouw dat geen voorlopig karakter meer heeft." I-mag 6 FEBRUARI 2006

7 Techno Op een bepaald moment hebben we met 90 verschillende alpinisten tegelijkertijd gewerkt. 600 plannen Bij een renovatie baseert men zich al eens op de plannen van de oorspronkelijke nieuwbouw, maar voor het Atomium bleek dat niet evident. "We hebben geprobeerd om ons te documenteren met de plannen van 1958, maar er bestaan meer dan 600 plannen van het oorspronkelijke Atomium. We wisten bovendien niet welke plannen effectief uitgevoerd zijn en welke niet. Was er een as-builtplan en welk was dat dan? De plannen waren ook in slechte omstandigheden bewaard en uit die plannen hebben we bijna geen interessante informatie kunnen halen voor de renovatie. Studiebureaus hebben dus alles opnieuw berekend, voor de versteviging van de structuur bijvoorbeeld: bol per bol, stuk per stuk, vloer per vloer, element per element. In totaal hebben we 35 ton nieuw staal in het Atomium binnengebracht. Dat is veel, maar in vergelijking met de ton uit het oorspronkelijke Atomium is dat bijna niks. Die 35 ton is trouwens nauwelijks zichtbaar voor het publiek en dat was ook uitdrukkelijk de opdracht. Het publiek mag immers geen verschil zien tussen het Atomium van '58 en dat van nu. De huid van 58 had een gewicht van 66 ton. Nu werkten we met sandwichpanelen en daardoor weegt de buitenhuid nu 250 ton. Alles samen weegt het Atomium maar 1,28% meer dan in '58 en dat is verwaarloosbaar." LED's Zes van de negen sferen zijn toegankelijk voor het publiek. De drie andere zijn daarvoor nooit ontworpen en zullen dus ook nu leeg blijven. De drie buitenste hoge bollen hebben immers geen verticale dragers en blijven om veiligheidsredenen gesloten voor het publiek. De zes toegankelijke bollen hebben vloeren en kunnen op een normale manier worden onderhouden. De drie overige bollen zijn leeg en hebben geen vloeren. Daar zijn touwen, katrollen, gordels en zo meer voor het onderhoud nodig. Specialistenwerk en dus duurder. Boven en onder de verschillende sferen zijn nu veiligheidsringen aangebracht, zodat elk buitenpunt van een bol bereikbaar is. Het verlichtingssysteem van '58 is behouden, maar aangepast aan de hedendaagse technieken. "In '58 waren het gewone lampen. Nu gebruiken we LED-technologie met 24 LED's per lichtpunt en meer dan 300 lichtpunten per bol. Sinds 22 december blinkt het Atomium elke nacht dankzij die nieuwe verlichting. Ook over het onderhoud is nu beter nagedacht dan eertijds. De verlichting kan langs de binnenkant hersteld worden. Vroeger kon dat ook wel, maar alle elementen bevonden zich achter isolatiepanelen en er moest telkens worden gezocht naar hun exacte ligging. De technici weten nu precies waar de verlichting zich bevindt." Waterkeyn "Ik heb mijnheer Waterkeyn drie keer ontmoet. We hebben samen ook de werf bezocht en hij heeft toen kort van gedachten gewisseld met de belangrijkste werfleiders van de verschillende onderaannemers. Zij waren heel tevreden en trots over de manier waarop het Atomium in '58 werd uitgevoerd. De vernieuwing was heel belangrijk voor het uitzicht en op bepaalde punten ook voor de stabiliteit. Maar de uitvoering van '58 was heel degelijk en mooi voor een gebouw dat in feite maar bedoeld was om zes maanden stand te houden. Het onderhoud achteraf was niet zo schitterend. Het was wel correct uitgevoerd in de buizen en bollen die toegankelijk waren, maar niet in de andere delen, waar tussen '58 en nu bijna niemand is geweest om er het nodige onderhoud te doen. Vooral voor die delen en voor de stabiliteit daar was de renovatie heel belangrijk." Toestroom Het nieuwe Atomium is er nu op berekend om 800 tot 900 mensen tegelijkertijd te kunnen ontvangen. Technisch kunnen er meer in, maar om redenen van brandveiligheid worden er niet meer dan 800 mensen toegelaten. "Ik ben er zeker van dat er een grote toestroom zal zijn, maar ieder zijn probleem. Ik sta hier in voor de kwaliteit van de renovatiewerken. Als mijn werk hier tot een goed einde is gebracht, dan vertrek ik naar een andere werf. De vzw Atomium zal de heropening heel goed moeten overdenken. Als er een grote toestroom is, die het vernieuwde Atomium niet kan slikken, dan levert dat misschien een verkeerd imago op en zou natuurlijk niet mogen." Spijt? De renovatiewerkzaamheden van het Atomium zullen zowat 27,5 miljoen euro gekost hebben. Het budget is bijeengebracht door federale staat (17,5 miljoen euro), de stad Brussel (2,5 miljoen euro), de Nationale Loterij (1 miljoen euro) en de vzw Atomium met privé-partners (6,5 miljoen euro). "Het werk is af en ik ben er fier op, maar ik heb natuurlijk spijt! Dit was voor mij heel speciaal. Een enorme ervaring. Maar dat is het ook voor alle arbeiders die hier hebben gewerkt. Hopelijk hebben we het imago van België goed vernieuwd. Hopelijk is iedereen of bijna iedereen tevreden. Maar nu gaat het leven weer verder. Wordt mijn volgende project een brug, een bouwwerf of een zwembad? Ik weet het niet, maar dit was in elk geval een heel, heel mooie ervaring, een heel, heel mooi project." Tekst en foto's: Luc VANDER ELST FEBRUARI I-mag

8 Techno Waterkeyn André Waterkeyn werd geboren op 23 augustus 1917 in Wimbledon, Groot- Brittannië, waar zijn ouders als oorlogsvluchtelingen verbleven. Hij kwam in Brussel aan op vierjarige leeftijd. Zijn bewondering voor de technologie lag aan de basis van zijn ingenieursstudies in Leuven. Waterkeyn behaalde in 1942 het diploma van burgerlijk ingenieur aan de UCL. Hij was sportief aangelegd en nam met het hockeyteam zelfs twee keer deel aan de Olympische Spelen, maar zijn carrière kreeg een beslissende wending, toen hij in de jaren '50 aan de slag ging bij Fabrimetal. André Waterkeyn was 37, ingenieur en directeur bij Fabrimetal, het huidige Agoria, toen hij in 1954 inging op een vraag van de commissaris-generaal van de wereldtentoonstelling van 1958 om een monument te creëren dat symbool zou staan voor het vakmanschap van België. Hij werd belast met de realisatie van het Atomium en verwezenlijkte het in een bijzonder korte tijdsspanne. De ontwerper werd in 1961 ook afgevaardigd bestuurder van het Atomium. Hij bezat de rechten van alle reproducties van het Atomium. André Waterkeyn overleed in Brussel op 4 oktober 2005, een paar maanden voor de renovatie van zijn levenswerk beëindigd was. De bovenste bol van het Atomium werd na de dood van de ontwerper naar hem genoemd. Expo 58 Expo 58 moest bijdragen tot de economische groei van België en van zijn Afrikaanse kolonies. Het plan voor de wereldtentoonstelling ontstond in De tentoonstelling was eerst gepland voor de zomer van 1955, maar de de Koude Oorlog en de oorlog in Korea zorgden voor uitstel. Na enige aarzeling koos men voor de Heizelvlakte. Daar bevonden zich nog enkele gebouwen van de wereldtentoonstelling van 1935, die opnieuw werden gebruikt. In 1954 kreeg architect André Waterkeyn de opdracht om een speciaal gebouw voor de wereldtentoonstelling te maken. Men dacht aan een omgekeerde Eiffeltoren, maar Waterkeyn vond dat maar niks. Hij kwam uit bij het atoom: het kleinste deeltje van een molecule en meer bepaald de ijzermolecule, want Waterkeyn zat in de metaalsector. Hij zou ze 165 miljard keer vergroten en neerpoten in Brussel. De negen sferen stellen de ordening van de atomen in een ijzermolecule voor. Het Atomium stond symbool voor het metaal 'staal' dat toen sterk in ontwikkeling was. Eigenaardig genoeg waren de bollen niet van staal, maar van aluminium, toen ook een materiaal in opkomst. Wellicht heeft het ermee te maken dat aluminium op dat ogenblik aanmerkelijk beter bestand was tegen corrosie dan staal. Het monument is 102,705 meter hoog en weegt ton. Het zeshoekig grondvlak heeft een diagonaal van 94,75 meter. De negen bollen bestaan elk uit meer dan 100 driehoekige platen van 2 mm dikte. Elke sfeer heeft een diameter van 18 meter en telt twee verdiepingen. Op 17 april 1958 opende de jonge koning Boudewijn de Expo. De wereldtentoonstelling liep van 17 april tot 19 oktober 1958 en telde meer dan 42 miljoen bezoekers. Het was de eerste grote wereldtentoonstelling na de Tweede Wereldoorlog. Praktisch Een overzicht van de wereldtentoonstelling van 1958 en van het Atomium, een tijdelijke tentoonstelling, die om de zes maanden wisselt, een pedagogisch project voor kinderen met overnachtingsmogelijkheid, een restaurant, een afhuurbare evenementenhal en een souvenirshop: dat is heel in het kort wat de zes toegankelijke sferen in petto hebben. Vanaf 18 februari is het Atomium alle dagen open van 10 tot 18 uur. Tot eind april geldt een verlaagde inkomprijs van 7 euro voor volwassenen en 4 euro voor kinderen, studenten en senioren. Vanaf 1 mei worden die prijzen opgetrokken tot respectievelijk 9 en 6 euro. Kinderen, jonger dan 12, komen er gratis in. Tijdens het paasweekend organiseert de vzw Atomium een groot volksfeest met animatie, concerten en volksspelen. Op paaszaterdag is er 's avonds een vuurwerkspektakel gepland. LVE I-mag 8 FEBRUARI 2006

9 Studenten Groep T beleven uniek jaar met zonnewagen Umicar reed verdienstelijke race in Australië LEUVEN. Vijftien studenten van de Leuvense Groep T bouwden vorig jaar een auto op zonne-energie en ze namen er ook mee deel aan de "World Solar Challenge 2005". Ze wonnen niet, maar ze beleefden een unieke ervaring. Een jaar lang stapten ze uit hun studieritme, maar er klinkt geen woord van spijt. We gingen ook op zoek naar de winnaars, want die moesten we voor het derde jaar op rij gaan zoeken bij onze Noorderburen. Al drie jaar op rij won Nuon de race met de Nuna. Een prestatie die ook enige toelichting verdient. Vijftien studenten van Groep T gingen in 2004 de uitdaging aan om een zonnewagen te bouwen. Ze onderbraken hun studie gedurende een jaar om zich volledig aan het ambitieuze project te wijden. Evident was dat niet: er moest een ruimte gezocht worden voor de bouw van de zonnewagen, er moesten voldoende financiële middelen bijeengeharkt worden en bovendien was het noodzakelijk om vooraf grondig na te denken over het ontwerp van het vehikel. In januari 2005 gingen de studenten met teamleider Thierry Lecompte aan de slag. Windtunnel Om de zonnewagen een behoorlijke snelheid mee te geven besteedde het team bijzondere aandacht aan twee factoren. Enerzijds werd geprobeerd om de oppervlakte die bedekt kan worden met zonnecellen te maximaliseren, anderzijds probeerde men het verbruik van de wagen te minimaliseren. Na zorgvuldige afweging van de verschillende constructiemogelijkheden kwam men uiteindelijk tot een concept dat het meest efficiënt leek. Eerst werd een schaalmodel in hout vervaardigd en daar werden uitvoerige windtunneltesten mee uitgevoerd. In een gesloten lus werden windsnelheden tot zelfs tweehonderd kilometer per uur gecreëerd. Zo kregen de studenten immers een vrij nauwkeurig beeld van de sterktes en zwaktes van hun nog te bouwen zonne- wagen. Na de windtunneltesten kwam het echte werk. Het frame van de zonnewagen werd gebouwd in aluminium. De aluminium buizen werden in de juiste pasvorm gesneden met behulp van een lasersnijmachine en vervolgens aan elkaar gelast. Een laatste stap bij de bouw van het frame was een zogenaamde warmtebehandeling: de constructie werd gedurende een etmaal in een oven op honderd twintig graden Celsius geplaatst. Zo werden de spanningen in de laszones uitgevlakt. Koolstofvezel Voor de buitenkant van de auto kozen de studenten van Groep T voor koolstofvezel composietmateriaal - ook vaak gebruikt trouwens in de luchtvaart en de Formule 1. Het composietmateriaal weegt weinig, maar is enorm stabiel. Bij dat onderdeel van het bouwproces werd een beroep gedaan op mallen: voorvormen waarin het materiaal gelegd wordt, waarna het in de oven gaat om te verharden. In de zomer van 2005 zagen de studenten dan eindelijk het resultaat van hun gedreven werk: de Umicar -want zo werd de zonnewagen gedoopt - was klaar! Het resultaat was bevredigend. Alleen met de motor scheen er nog een probleem te zijn. Dat werd in amper tien dagen opgelost. De studenten en hun begeleiders waren bijzonder fier op hun zonnewagen, maar ze wilden zich niet beperken tot louter de constructie ervan. Daarom besloten ze om deel te nemen aan de 'World Solar Challenge 2005' in Australië, een wedstrijd waar 22 wagens aan de start kwamen. Wedstrijd Het Belgisch team nam een aardige start waarin het enkel af te rekenen had met twee lekke banden. Maar na enkele dagen dook er een groter probleem op: er was sprake van acuut energieverlies. Frustrerend voor de studenten van Groep T was dat dat energieverlies niets te maken had met de zonnecellen op zich, maar wel met de inkapseling ervan in het zonnepaneel. Een Amerikaanse firma was daarvoor verantwoordelijk, maar had zijn werk kennelijk niet voldoende minutieus gedaan. De bestuurders lieten zich het probleem niet aan het hart komen en reden dapper verder. Uiteindelijk kwam de Umicar nog fraai als elfde over de streep. FEBRUARI I-mag

10 Techno Het team werd beloond met de 'Hans Tholstrup Adventurer Award' voor ondernemingszin. De zonnewagen had kilometer afgelegd in 48 uur (effectieve rijtijd welteverstaan). Bovendien was het vele werk en het doorzettingsvermogen van het team de jury niet ontgaan. Het team werd beloond met de 'Hans Tholstrup Adventurer Award' voor de ondernemingszin die het aan de dag had gelegd. De bouw én de race in de woestijn van Australië mogen dus een succes heten. Groep T is erg tevreden over het werk van de studenten en plant alvast de constructie van een nieuwe zonnewagen. In 2007 zal een nieuwe groep studenten de uitdaging aangaan. Ondertussen wordt met de Umicar uitvoerig promotie gemaakt voor de zonnewagen - een sleutel voor de toekomst. Onvergetelijke ervaring ken. Ons team kreeg wat meer structuur en alles begon tegen een iets hoger tempo te evolueren. Eind 2004 kreeg het ontwerp van onze zonnewagen vorm. Tijdens de bouw was ons voornaamste probleem dat de verschillende onderdelen van onze wagen ook op verschillende plaatsen gefabriceerd werden. Het was dus wat schipperen tussen de verschillende locaties en ons hoofdkwartier in Leuven. In de slotfase kwam alles samen in een ruimte in Lommel. Daar hebben we twee maanden tegen een flink tempo doorgewerkt om alles op tijd af te krijgen. Tussendoor kregen we ook te kampen met een aantal heuse crisismomenten, bijvoorbeeld toen er ernstige problemen optraden bij de productie van de motor, maar als student moet je op zulke dingen creatief reageren. En dat is ons ook gelukt." Australië "De hele maand september van 2005 hebben we in Australië doorgebracht om ons degelijk op de race te kunnen voorbereiden. Onze zonnewagen werd 'gefinetuned' en we probeerden zo vaak mogelijk testritten uit te voeren. Zo'n zonnewagen legt de race niet alleen af. Hij wordt begeleid door een karavaan en ook die moest 'mee' zijn. In de wagen die vlak achter de Umicar reed verzamelden we alle technische data die belangrijk waren voor de race. De wagen die vlak voor ons autootje reed, was volledig uitgerust met materiaal om alle mogelijke herstellingen uit te voe- Saphir Faid en teamleider Thierry Le Compte van Groep T in Leuven vertellen vol vuur over de Umicar, hún zonnewagen. Toen we in de gebouwen van Groep T een zonnewagen op bezoek hadden, rees bij enkele studenten het idee om zelf ook zo'n wagen te bouwen en ermee deel te nemen aan de race in Australië. Zo is de bal aan het rollen gegaan. Er kwam een zestigtal kandidaturen van studenten binnen en daaruit heeft onze school dan een team geselecteerd. In de zomer van 2004 begonnen we letterlijk van nul: we hadden niets. Maar we waren erg gemotiveerd en we begonnen met veel enthousiasme te lezen over zonnewagens. Na een paar maanden begonnen we wat professioneler te werren. Voor t s beschikten we over een soort van verkenningswagen, die tien tot twintig kilometer voor de zonnewagen reed om obstakels op het parcours te melden en meteen ook weg te werken. We zaten per slot van rekening in Australië en daar kan je al eens een dode kangoeroe op de baan tegenkomen. Zo raceten we dus elke dag van acht uur 's morgens tot vijf uur 's avonds. Er werd enkel gestopt bij de checkpoints, waar we doorgaans ook van chauffeur wisselden. Klokslag om vijf uur werd de race elke dag stilgelegd. Op de plaats waar we op dat moment vertoefden, moesten we ook onze tenten opslaan om er de nacht door te brengen. Er werd vaak ook nog aan de wagen gewerkt. Zo verwisselden we elke avond de banden van onze Umicar." Ambitie "Onze ambitie was het om de race uit te rijden. We waren dan ook erg uitgelaten, toen dat daadwerkelijk lukte. We hebben er enorm veel bijgeleerd. Er zijn heel wat zaken die je alleen kan weten door deel te nemen aan zo'n race. We zijn dus met een pak extra kennis thuisgekomen. Hopelijk krijgen we navolging met het project en kan Groep T voor de volgende race een nieuw team met een nieuwe zonnewagen in stelling brengen. We zijn in ieder geval vragende partij om onze opgedane kennis te delen. Ik zou studenten echt aanraden om in zo'n project te stappen. Het is een fantastische ervaring. Je werkt in een beperkte groep een jaar lang naar iets toe en dan krijg je er als toetje die formidabele race bovenop. Je moet voortdurend nauw samenwerken met elkaar, samenleven zelfs, en dat maakt dat je elkaar écht leert kennen. Als student is het ook een unieke kans om ervaring en kennis op te doen. Het project nam werkelijk al onze tijd in beslag. In feite hebben wij onze studie een jaar opgeschort, maar dat is zeker geen jaar verlies geworden. Integendeel, we zijn er zoveel rijker van geworden, we hebben zoveel meer bagage verworven." I-mag 10 FEBRUARI 2006

11 Techno Olympics ting. Het hele avontuur is nu achter de rug, maar voor ons is het nog niet helemaal voorbij. We plannen enerzijds nog de Solar Olympics, een uitdaging voor scholen om een gadget te ontwikkelen dat op "We hopen ook dat dit project bijdraagt tot een soort van bewustwording: er is enorm veel mogelijk met zonne-energie. Het is belangrijk dat die wetenschap ingang vindt bij een groot publiek. Als we een andere, meer milieuvriendelijke weg willen inslaan, kan zonne-energie daar een cruciale rol in spelen. Het doet ons plezier dat een aantal van de bedrijven waarmee we samenwerkten bij de bouw van de Umicar onder onze impuls begonnen is met een aantal zaken in die richzonne-energie werkt. Daar deden we vorig jaar al aan mee en dat krijgt dit jaar een vervolg. Zo hopen we jonge mensen te sensibiliseren om met zonne-energie aan de slag te gaan. En anderzijds is er een soort 'Ronde van België'. Onze zonnewagen stond al te pronken op enkele beurzen, maar we willen echt dat het grote publiek kennismaakt met de Umicar. Daarom gaan we binnenkort van stad tot stad rijden. We gaan die afstanden daadwerkelijk met de zonnewagen afleggen en in de verschillende steden zal onze zonnewagen steeds een dagje te zien zijn. We willen zoveel mogelijk mensen laten delen in de adembenemende ervaring die de Umicar voor ons geworden is." Jeroen MARIS FEBRUARI I-mag

12 Mo Modern Trash spotter op Canadese luchthaven Algemeen wordt aangenomen dat kleine brokstukken op de start- en landingsbanen de oorzaak waren van de crash met de Concorde in juli Om dergelijke incidenten te vermijden installeerde de luchthaven van Vancouver als eerste ter wereld een gesofisticeerd radarsysteem dat zulke vervuilingen detecteert. Vandaag worden de landings- en startbanen manueel geïnspecteerd, maar met de nieuwe 'Tarsier'- grondradar van het Amerikaanse bedrijf Qinetiq gebeurt die controle automatisch én met een grotere zekerheid. Het toestel werkt als een normale radar, maar het gebruikt een kleinere golflengte: millimeters in plaats van centimeters. Daardoor kan het ook heel kleine brokstukken van metaal, plastic, glas of hout detecteren. Zelfs een dooie mus ontsnapt niet aan de aandacht Opstijgen en landen wordt in Vancouver veiliger dankzij de Tarsier-grondradar. Platte batterij Licht, dun, plooibaar, milieuvriendelijk en oplaadbaar in 30 seconden: dat zijn de eigenschappen van de batterij die het Japanse NEC heeft uitgevonden. Ze is opgebouwd uit een type plastic dat 'organisch radicaalpolymeer' wordt genoemd, als kathode fungeert en over een elektrolytpermeabele gelatineuse structuur beschikt. De nieuwe energiebron heeft een gouden toekomst als stroomleverancier van radio-identificatie tags (RFID's) en 'intelligent' papier. Maar de woordvoerder van NEC ziet zijn 'platte batterij' op termijn ook stroom aan draagbare computers, MP3-spelers, gsm's en andere gadgets leveren. De batterij heeft vandaag een energiedensiteit van 1 mwh per cm 2. NEC vermeldt op dit ogenblik nog geen kostprijs. Spam op terugweg in de VS Spam is in de VS op de terugweg. Een betere technologie en nieuwe wetten lijken de strijd tegen ongewenste elektronische boodschappen te winnen: tot die conclusie komt een rapport van de Federal Trade Commission. Tijdens de eerste acht maanden van 2005 bestond 67 % van het Amerikaanse verkeer uit spam. Dat is nog steeds indrukwekkend veel, maar toch al negen procent minder dan in dezelfde periode het jaar voordien. Het grootste verschil zit in het veralgemeende gebruik van spamfilters, waardoor de eindgebruiker tot 75 % minder spam in zijn brievenbus krijgt. Toch is het nog te vroeg om victorie te kraaien, want de spammails die wel doorkomen, hebben een giftiger karakter dan vroeger. Tot vorig jaar bestond spam vooral uit onschuldige commerciële bodschappen, terwijl nu vooral de opmars van phishing spam een probleem is. Hierbij tracht de verzender persoonlijke identificatiegegevens en paswoorden van de geadresseerde te verkrijgen om zo toegang te krijgen tot bijvoorbeeld bankrekeningen. I-mag 12 FEBRUARI 2006

13 dern times Wakamaru houdt de wacht Afgelopen najaar is 'Wakamaru', de eerste Japanse huis-, tuin- en keukenrobot, op de markt gekomen. De vrolijk ogende, mensachtige robot van Mitsubishi Heavy Industries, herkent tienduizend woorden en de gezichten van tien personen. Hij (zij?) kan spontaan een gesprek aanknopen met mensen die hij herkent. Hij wekt 's ochtends de bewoners, fungeert als sprekende agenda en heeft zijn eigen levensritme. Ook kan hij met zijn ingebouwde camera de wacht houden en de beelden via het internet versturen of naar een gsm sturen. Volgens Mitsubishi kan 'Wakamaru', genoemd naar de jeugdnaam van een bekende samoerai, zowel voor kinderen als volwassenen een aangename huisgenoot zijn. Michelin laat lucht uit zijn banden Een wiel zonder luchtband lijkt een ouderwets idee, maar de ingenieurs van Michelin zijn een andere mening toegedaan. Want hun 'Tweel' - samentrekking van tire en wheel - is geen ouderwets karrenwiel, maar pure innovatieve technologie. Een schokabsorberende rubberen band verdeelt de druk over een stel flexibele spaken van polyurethaan die op een inwendige holle cilindrische kader in aluminium zijn gemonteerd. Omdat er geen lucht in de band zit, is hij robuuster dan een gewoon type én is er geen risico op een lekke band meer. Al zal het nog wel even duren vooraleer je een 'Tweel' op je wagen kan leggen, want voorlopig maakt hij nog veel te veel lawaai bij het rijden. Maar voor bulldozers, graafmachines en fietsen is er op korte termijn wellicht een toekomst voor de 'Tweel'. Dynamische driewieler Vanaf 2006 kunnen kleuters leren fietsen zonder te vallen. Scott Shim, Matt Grosman en Ryan Lightbody, industriële designers van de universiteit van Purdue (VS), hebben immers een driewieler ontworpen waarvan de achterwielen naar elkaar toekomen, zodra er wordt versneld en zich van elkaar verwijderen, zodra er wordt uitgebold. De driewieler weegt 11 kilogram, is van aluminium en kreeg de naam 'Shift Tricycle'. Hij zal op de markt worden aangeboden voor om en bij de 80 euro. Deze rubriek wordt samengesteld door Peter RAEYMAEKERS, Ph.D. FEBRUARI I-mag

14 Netwerk van 18 tot 20 november 2005 EYE-conferentie Leuven Leuven bood alles voor een geslaagde EYE-ontmoeting. Vlaanderen kon immers veel troeven uitspelen: een bloeiende industrie, uitstekend onderwijs, mooie toeristische trekpleisters, overvloedig en lekker eten en, niet te vergeten, een uitgebreid assortiment heerlijke bieren. Als je weet dat een traditionele EYE-conferentie wordt opgebouwd rond 4 grote blokken: bedrijfsbezoeken, work-shops, culturele bezoeken en netwerking, dan begrijp je dat het niet anders kon dan een onvergetelijk weekend worden! Het volledige weekend werd opgebouwd rond het thema 'SOIL: surface of innova- Een leerrijke workshop hoort altijd bij een geslaagde EYE-conferentie. Tijdens het weekend van 18 tot 20 november namen we opnieuw met een grote VIK-delegatie deel aan een 'Vlaamse' editie van de EYE-conferentie. Deze keer mochten we zelf onze buitenlandse collega's jonge ingenieurs verwelkomen in de mooie universiteitsstad Leuven. De organisatie was in handen van de jongeren van de K VIV (Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging), maar toen zij de jong-ingenieurs van de VIK vroegen om een deel van de taken op zich te nemen, besloten we om de handen in elkaar te slaan en er een onvergetelijk EYE-weekend van te maken. ting life'. Alle activiteiten hadden wel ergens iets te maken met bodem, innovatieve bodemtechnieken of producten van onze Vlaamse bodem. Heel wat deelnemers namen al deel aan de grote workshop 'EYE2010', waarbij we een poging deden om een blik vooruit te werpen en na te gaan wat deelnemers en EYE-vertegenwoordigers van de verschillende ledenorganisaties van EYE mogen verwachten in de toekomst. Daarna kon iedereen deelnemen aan één van de zeer gesmaakte bedrijfsbezoeken: Umicore, Inbev of Ecowerf Leuven. In de indrukwekkende Universiteitshallen van de KU Leuven volgde dan de officiële openingsceremonie van de EYE-conferentie. Els Ampe, een Vlaamse jong-ingenieur, moeder van 3 kinderen, politica en lid van het Brussels parlement hield een interessante toespraak, waarna we een glaasje dronken op de start van een mooi weekend. De VIK-jongeren waren overigens zeer verheugd om Ing. Paul Bertels, VIK-directeur met zijn echtgenote te mogen verwelkomen op de receptie en het daaropvolgend galadiner. Na het uitstekende eten in de Salons Georges werd de avond traditioneel afgesloten met een pubcrawl om u tegen te zeggen! De Oude Markt was de gedroomde plaats voor een gezellige afzakker! De zaterdag was er - na het ontbijt met zeer kleine oogjes - naar gewoonte ruimte voor workshops. Zes uitstekende workshops werden aangeboden met uiteenlopende thema's, waaronder 'Coaching: it's already in you', 'Basic communication concepts', 'Fundamentals of the supply chain',... Na een leerrijke dag keerden we met veel nieuwe bagage terug naar het centrum van Leuven, waar er in de jeugdherberg stoofvlees met frietjes op het menu stonden. Daarna was het hoog tijd om de EYEparty op gang te trekken, traditioneel dé plaats bij uitstek om de andere deelnemers nog wat beter te leren kennen in een ontspannen sfeer en de meesten vonden dan ook vrij snel de weg naar de dansvloer! Het was een uitstekend einde van een vermoeiende maar succesvolle dag! Op zondag gaven we na een korte maar krachtige brunch het voorzitterschap door aan Bulgarije (FNTS). Voor het EYEweekend ten einde liep, kon men nog deelnemen aan een stadsrally in Leuven of een bezoek aan Brussel. Maar gelukkig is de volgende EYE-conference alweer in aantocht: het weekend van 19 tot 21 mei trekken we zelf opnieuw naar het buitenland en deze keer worden we verwacht in Sofia, Bulgarije. Heb je zin om mee te gaan, hou dan zeker de website van EYE ( in de gaten (je kan je registreren op de site, zodat je automatisch op de hoogte gehouden wordt) en vergeet alvast niet tijdig aan een internationaal paspoort te denken! Vragen of meer informatie: marthatuts@hotmail.com. Ing. Martha TUTS EYE-representative VIK I-mag 14 FEBRUARI 2006

15 Netwerk Centrum Senior Ingenieurs VIK-Ingenieur-experten krijgen voet aan de grond! WOMMELGEM. De kogel is door de kerk, de eerste kandidaturen en de bijbehorende aanvraagdossiers voor ingenieur-expert zijn binnen. De speciale erkenningcommissie zal in de komende weken beraadslagen en de kandidaten horen. Men mag dus verwachten dat de VIK rond deze tijd de eerste erkenningen van ingenieur-expert zal toekennen. Maar er is meer. De Raad van Bestuur van de VIK heeft inmiddels de oprichting goedgekeurd van een nieuw VIK-centrum Ingenieur-Expert. Zodra de eerste erkenningen er zijn, verwachten we kandidaturen voor het voorzitterschap van dat centrum bij het directiecomité van de VIK en daarna kunnen we de wagen aan het rollen krijgen. Waarmee zal het centrum zich nu zoal gaan bezighouden? Het is in de eerste plaats uiteraard de bedoeling dat het centrum specifieke beroepsbelangen eigen aan de VIK- Ingenieur-Expert verzamelt en behartigt. Daarnaast zal het centrum een register opstellen, beheren en publiceren. In dat register worden alle erkende VIK- Ingenieur-Experten geregistreerd. Andere mogelijke acties zijn: - Organisatie van evenementen, gespecialiseerde voordrachten en demonstraties over onderwerpen die rechtstreeks verband houden met het optreden van Ingenieurs-Experten. - Contacten, besprekingen en gezamenlijke acties met de bestaande en toekomstige verenigingen en federaties van experten met het oog op een formele erkenning van de VIK-Ingenieur- Expert in alle geledingen. - Initiatieven en overleg om tot haalbare voorstellen te komen om de aansprakelijkheid van de expert bij zelfstandig optreden te verzekeren. - Publicaties over de VIK-Ingenieur- Expert en zijn ervaringen. - Uitwerken van voorstellen en promoten van alle VIK-initiatieven op het gebied van permanente en gespecialiseerde vorming van experten. - Raadgeving, ervaringsuitwisseling, onderlinge hulp en collegiale contacten tussen alle belangstellenden organiseren en coördineren. Het bovenstaande is natuurlijk maar een bondige opsomming van de mogelijke taken van het nieuwe Centrum, maar het lijdt geen twijfel dat de collegialiteit en de onderlinge samenhang onder de leden de hoeksteen zullen zijn van alle mogelijke acties. Ondertussen zijn de brochures verschenen voor de tweede sessie van de cursus Fellow in gerechtelijke expertise. Het programmacomité heeft de nodige lessen getrokken uit de eerste sessie. Het pro- gramma, nu ingedeeld in modules, werd herwerkt met het oog op de praktijk en de inhoud van het eindwerk. Enkele bekwame docenten werden toegevoegd aan de lijst en er werd ook beslist dat iedere cursist voor het maken van het eindwerk individueel zal gecoacht worden. De cursisten die niet voldeden aan de eindproef van de eerste sessie, krijgen ook op het einde van de tweede sessie een nieuwe kans. Zij mogen namelijk een nieuw eindwerk voorleggen en ze worden ook uitgenodigd om kosteloos een paar lessen bij te wonen, die gewijd zijn aan de inhoud van het eindwerk. Dat onze cursus baanbrekend is in de opleiding van kandidaat-experten is nu ook overduidelijk, want andere organisaties inspireerden zich er ondertussen sterk aan bij het nemen van soortgelijke initiatieven. Met het oprichten van het Centrum VIK- Ingenieur-Expert zijn vandaag alle middelen aanwezig om de beroepsbelangen en de onderlinge samenwerking van alle erkende VIK-Ingenieur-Experten te behartigen en te blijven verzekeren. Ing. Jos KESTENS FEBRUARI I-mag

16

17 NIEUWS v/d afdelingen Netwerk IN DE KIJKER ZEVENDE NACHT VAN DE INGENIEUR donderdag 9 februari Fitlink Diepenbeek Op donderdag 9 februari 2006 vindt alweer de zevende editie van de Nacht van de Ingenieur (NVDI) plaats. Het feest vindt opnieuw plaats in de grote sporthal van de Fitlink op de universitaire campus in Diepenbeek. Voor de zes vorige edities trokken de mensen van het Limburgse VIK-jongerenteam aan de kar. Dit jaar hebben de VIK-Jongeren Limburg gekozen om de organisatie van de NVDI toe te vertrouwen aan de twee grote studentenverenigingen van de beide Limburgse hogescholen, namelijk ASG (XIOS Hogeschool Limburg) en Kerberus (KHLim). 4-TAKT en ABVG van de XIOS Hogeschool ondersteunen ook dit jaar weer het event. In het verleden hebben zij ons goed geholpen en wij zijn ervan overtuigd dat zij erin zullen slagen om er ook dit jaar weer een spetterend feest van te maken. Met de activiteit willen we in de eerste plaats de Vlaamse Ingenieurskamer bekendmaken bij de studenten. Hoe kan dat beter dan door flink te fuiven? Ten tweede willen we de afgestuurde jonge ingenieurs nog eens de kans geven om te tafelen met hun ex-studiegenoten en docenten, om nadien een pasje te wagen op de dansvloer. Dus: bel of mail snel naar jullie ex-studiegenoten en spreek af voor donderdag 9 februari, breng eventueel je partner en collega's mee en kom gezellig dineren en genieten van het Diepenbeekse studentenleven. Voor alle info: Ing. Alexander DAENEN Voorzitter VIK-Jongeren Limburg Jaar na jaar blijkt deze fuif een succes te zijn, waar massaal veel ingenieursstudenten, (Limburgse) VIK-leden en onze collega's van de VIK-jongerenteams uit de andere Vlaamse regio's naartoe komen. Vorig jaar mochten we zelfs een uitgebreide delegatie van de K VIV-jongeren verwelkomen op deze activiteit. Zoals de voorbije jaren plannen de jongeren van de VIK-afdeling Limburg ook dit jaar hun VIK-restaurantavond strategisch vlak voor de Nacht van de Ingenieur. En dus kunnen wij u ook dit jaar, voorafgaand aan de fuif, een restaurantavond aanbieden. Met het Limburgse VIK-Jongerenteam zijn we overeengekomen om de organisatie van dat culinaire festijn over te laten aan de studentenvereniging 4-TAKT (ingenieurs elektromechanica XIOS). Via een mailing of via onze VIK-website kreeg u al informatie over de menu's en de inschrijvingen voor de restaurantavond. FEBRUARI I-mag

18 Netwerk NIEUWS v/d afdelingen KEMPEN Ondergrondse berging voor hoogradioactief afval SCK woensdag 22 februari 2006 De VIK-afdeling Kempen bezoekt de ondergrondse berging voor hoogradioactief afval bij SCK in Mol. European Underground Research Infrastructure for Disposal of nuclear waste In Clay Environment (EURIDICE) draagt actief bij tot de haalbaarheidsstudies voor berging van radioactief afval in kleilagen. Het ESV EURIDICE staat in voor het technisch en wetenschappelijk beheer van het ondergronds laboratorium HADES. Dat ondergronds laboratorium HADES voert in het hart van het Boomse kleimassief op 225 meter diepte en over een lengte van 200 meter tal van experimenten uit die mee een antwoord moeten geven op de vraag of diepe berging een veilige en effectieve oplossing kan bieden op lange termijn. De twee toegangsschachten met hun ophaalsystemen en hulpgebouwen zijn de visuele getuigen van de ondergrondse infrastructuur. De bouw van de tweede toegangsschacht werd eind 1999 beëindigd. De uitgraving van de verbindingsgalerij met een lengte van zowat 80 meter werd op 7 maart 2002 gerealiseerd. Het was de eerste keer dat een dergelijke operatie werd uitgevoerd in klei op een diepte van 225 meter door middel van een industriële techniek. Plaats: SCK, Boeretang 200, Mol. Datum: woensdag 22 februari 2006 om uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBKPN Alternatieve energiebronnen dinsdag 7 maart 2006 Ons energiesysteem staat steeds meer in de belangstelling. De liberalisering van de energiemarkt brengt nieuwe spelers en een breder aanbod mee. De energieprijzen kennen een grillig verloop door een grotere vraag naar energie op wereldvlak, maar ook door hogere risico's en grotere onzekerheden omtrent onze energievoorziening. De uitstoot van broeikasgassen beïnvloedt ons klimaat en vraagt om oplossingen. En er zijn de nieuwe energietechnologieën die hernieuwbare energiebronnen proberen aan te boren. De lezing brengt eerst ons energielandschap in kaart. Binnen die randvoorwaarden moeten de alternatieve energiebronnen en -dragers immers een plaats krijgen. In een tweede deel krijgen die alternatieven aandacht, zoals biobrandstoffen en waterstof en wordt er bekeken hoe ze aan onze behoeften kunnen voldoen. De dure brandstofprijzen maken van deze lezing een uitermate interessant en brandend actueel onderwerp. We hebben bovendien twee specialisten uit het vak aangetrokken voor onze lezing. Dirk De Keukeleere is hoofd van het expertisecentrum energietechnologie en Adwin Martens is projectverantwoordelijke van de waterstofgroep. Ze zijn beiden verbonden aan het VITO. Plaats: KHKempen, campus Geel, auditorium D006, Kleinhoefstraat 4, Geel. Datum: dinsdag 7 maart 2006 om uur. Kostprijs: gratis voor alle VIK-leden en studenten, niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOKPN Toneelvoorstelling: The Odd Couple zaterdag 18 maart 2006 De VIK-afdeling Kempen gaat op zaterdag 18 maart 2006 op theaterbezoek bij Theater Zeemanshuis in Antwerpen. Zij brengen de beste komedie aller tijden van Neil Simon, namelijk The Odd Couple, met Alex Van Haecke en Walter Quartier in de hoofdrollen en in een regie van Alex en Stijn Van Haecke. Twee dikke vrienden, maar allebei 'slachtoffers van het huwelijksleven' komen door omstandigheden onder één dak terecht. Sloddervos Oscar stelt pietje just Felix voor bij hem in te trekken. De confrontatie tussen twee totaal tegengestelde karakters, maar toch geschraagd door hun grote vriendschap voor mekaar, leidt tot hilarische taferelen, die evenwel voor iedereen bijzonder herkenbaar zijn, zeker voor diegenen die met hun twee voeten in een huwelijk of een relatie staan. De hilarische situaties en de fantastische humor hebben ervoor gezorgd dat dit 'wereldstuk' onlangs de titel heeft gekregen van The best comedy of all time. Wil je erbij zijn, reageer dan snel, want er zijn slechts 25 plaatsen. Plaats:Theater Zeemanshuis, Falconrui 21, Antwerpen. Datum: zaterdag 18 maart 2006 om uur. Kostprijs: 15 euro per persoon. Inschrijven op het VIK-secretariaat, daarna de betaling doen op rek.nr op naam van Guy Roymans, Turnhout. De kaarten zullen aan de ingang van de zaal uitgedeeld worden. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: CAKPN Ingenieurskarting dinsdag 21 maart 2006 Ook dit jaar nodigen we jullie weer uit voor een spannende karting: een avond wordt vol spanning, sportiviteit en overwinningsdrang, maar wat primeert is gezelligheid I-mag 18 FEBRUARI 2006

19 NIEUWS v/d afdelingen Netwerk onder ingenieurs. Heb je zin om je racekwaliteiten te testen of wil je uittesten of je het beter doet dan vorig jaar, schrijf je dan zo snel mogelijk in, want het aantal plaatsen is beperkt. De race vindt plaats op de Goodwill karting, waar we het binnen- en het buitenparcours kunnen combineren. De karting is gespreid over drie manches van 10 minuten. De eerste manche dient om kennis te maken met het parcours. Op basis de individuele tijd die je rijdt tijdens die opwarmer worden de groepen ingedeeld. Zo kun je volgens eigen niveau karten en blijft het voor iedereen spannend! De tweede rit is de eigenlijke kwalificatie. Aan de hand van de tijd die je in deze manche rijdt, wordt je startplaats binnen je groep bepaald. Voor de eigenlijke race houden we de laatste 10 minuten over. De snelste drie per groep krijgen allen een fles schuimwijn en de winnaar krijgt er zelfs een trofee bovenop. We hopen dat jullie weer massaal op onze invitatie zullen reageren. It's racetime! Plaats: Goodwill karting, Hoogbuul 38, Olen. Datum: dinsdag 21 maart 2006 om uur. Kostprijs: 25 euro te betalen op rekening van de VIK-afdeling Kempen, met vermelding Inschrijving karting, uiterlijk op donderdag 9 maart Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: SAKPN Weekend Ardennen La petite Merveille" vrijdag 24 tot en met zondag 26 maart 2006 Van de natuur genieten en tegelijk aan gedurfde activiteiten deelnemen? Een weekendje gezellig naar het kleinste stadje van België? VIK-jongeren afdeling Kempen hebben de oplossing voor jou! Wij organiseren een weekend vol activiteiten, met logies in volpension. Geen zorgen dus, maar enkel actie en fun! Na de aankomst in La Petite Merveille, een rustig gelegen logement aan de rand van Durbuy, briefen we iedereen over het verdere verloop van het weekend, waarin we jullie onder andere meesleuren op een adventuretocht met verschillende touwbruggen, een rappel van 35 meter, een deathride van 50 meter hoog, enz. Andere activiteiten op het programma zijn o.a. mountainbike, via ferrata, hoogteparcours, speleologie en een avonddropping. In de loop van zondagnamiddag moeten we dan jammer genoeg weer huiswaarts keren. Het hele weekend door staat er lekker eten op het menu. Op zaterdagavond is er zelfs voor een barbecue gezorgd. Dus, hou jij wel van een weekend vol actie, fun, uitdagingen en teamwork, dan moet je je als de bliksem inschrijven! Plaats: La Petite Merveille, Rue du Comte Th. d'ursel 51, Durbuy. Datum: vrijdag 24 tot en met zondag 26 maart Plaats en uur van samenkomst: vrijdag 24 maart om uur aan de Werft in Geel (voor het stadhuis). Wie geen auto heeft, kan altijd met iemand meerijden. Aankomst in Durbuy rond uur. Wie liever rechtstreeks rijdt, mailt vooraf naar stijn_pauwels@telenet.be. Kostprijs: 85 euro voor VIK-leden, niet-leden betalen 100 euro. Te betalen op rekening van de VIK-afdeling Kempen, met vermelding inschrijving adventure-weekend en dit ten laatste op maandag 13 maart Meebrengen: slaapzak, onderlaken, kussensloop en goed humeur; ter plaatse kan je ook een lakenpakket huren voor 3 euro. Extra info: stijn_pauwels@telenet.be - aarzel niet om te mailen! Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: SAKPN Staalconstructiebedrijf Iemants woensdag 29 maart 2006 Met een huidige productiecapaciteit van ton per jaar is Iemants een staalconstructiebedrijf van wereldformaat. De onderneming spitst zich al 40 jaar toe op het ontwerp, de productie en de montage van zware, technisch complexe en architectonische staalconstructies. Actuele referenties zijn de productie en montage van de schaaldaken van het nieuwe Antwerpse gerechtsgebouw, de tijdelijke bruggen op de Singel in Antwerpen, het Melkoya project voor Statoil in Noorwegen en de constructie van de Sport City Tower in Doha, Qatar. Iemants richt zich vooral op de chemische en petrochemische industrie, de zware hallenbouw en industriële gebouwen, elektriciteitscentrales, hoogbouw, architectonische staalbouw, bruggen, waterbouwwerken, viaducten, kranen en windmolenmasten. Plaats: Iemants staalconstructies, Industrieterrein Hoge Mauw 42, Arendonk. Datum: woensdag 29 maart 2006 om uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBKPN KALENDER 2006 KEMPEN Gezellig samenzijn, Brasserie 't Seel, Olen, uur Bezoek aan de ondergrondse berging van het SCK, Mol, uur Lezing: alternatieve energiebronnen, KH Kempen, Geel, uur Toneel Zeemanshuis "The odd couple", Antwerpen, uur Karting, Olen, uur 24-26/03/2006 Weekend Ardennen, Durbuy Bezoek Iemants, Arendonk, uur Familiewandeling Inschrijven voor alle activiteiten: FEBRUARI I-mag

20 Netwerk NIEUWS v/d afdelingen ANTWERPEN Stokerij De Beukelaer vrijdag 17 februari 2006 Rondleiding van ongeveer tweeëneenhalf uur in de stokerij die in 2002 een grondige opfrisbeurt kreeg. Tijdens de rondleiding krijgt u een algemeen historisch overzicht van het bedrijf en van de familietraditie, gevolgd door een bezoek aan de stokerij zelf. Daarna volgt er een filmvoorstelling die een algemeen beeld geeft over het productieproces vroeger. Het bezoek wordt afgerond met twee degustaties en een mogelijkheid tot aankoop (zonder verplichting) van de producten De Beukelaer. Plaats: Stokerij De Beukelaer, Haantjeslei 132, Antwerpen. Datum: vrijdag 17 februari 2006 om uur. Kostprijs: 1,50 euro per persoon voor VIK-leden; niet-leden betalen 2,50 euro (ter plaatse). Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBAWN Achter de schermen van de Antwerpse zoo zondag 26 maart 2006 Een bezoek achter de schermen dat de hele Zoo-infrastructuur belicht. Een kijkje in de dienstingangen, de keukens, de filterzalen, Kortom: overal waar de gewone bezoeker nooit toegang krijgt. Alle vragen over de dagelijkse werking van een dierentuin met dieren krijgen een antwoord. Wat eten die dieren, waar halen de verzorgers al het voedsel vandaan, wat met zieke dieren, wat is een stamboek en hoe werkt dat? Omwille van de veiligheid kunnen kinderen niet deelnemen. Plaats: Zoo, Koningin Astridplein 26, Antwerpen. Samenkomst om uur achter kassa/verkooppunt. Datum: zondag 26 maart 2006 om uur. Kostprijs: Volgens normaal tarief aan de kassa van de zoo. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Als u na het inschrijven toch belet bent, gelieve ons tijdig te verwittigen. Het bezoek is bestemd voor volwassenen (vanaf 16 jaar) en eventueel kinderen vanaf 12 jaar die hun ouders vergezellen. Het aantal deelnemers is beperkt tot 40 personen (twee groepen). Referte: BBAWN Spector Photo Group met digitale infosessie vrijdag 31 maart 2006 Spector was voorheen een marktleider voor de ontwikkeling van analoge film(rolletjes) en de afdruk van foto's op grote schaal. De groep is nu volop aan het overschakelen naar digitale fotografie en processing. Wij brengen een deels passief (geleid), maar grotendeels actief bezoek aan het fotobedrijf. Na een videovoorstelling over Spector krijgen we een inleiding in de digitale fotografie. Daarna volgt een kort bezoek aan het photofinishing lab. Vanaf 20 uur gaat het geleid bezoek over in een interactief bezoek. Eerst krijgen we de opdracht om digitale foto's te nemen in speciale decoropstellingen. Met die digitale beelden duiken we daarna een digitale workshop in, waar de Pixbox kiosk leren gebruiken en kennismaken met de aanmaak van een gepersonaliseerd online fotoalbum op de website van Spector. We sluiten af met een verzorgde receptie tot uur. Behalve het bezoek, koffie en de receptie krijg je voor de deelnameprijs een bon voor 15 digitale prints, de gratis aanmaak van een persoonlijk online fotoalbum op de website van Spector, een gratis fotoafdruk en gratis een minifotoalbum, een cd met videoclips over de verschillende Spector-activiteiten. Plaats: Spector Photo Group nv, Kwatrechtsteenweg 160, Wetteren. Er is ruime parkeergelegenheid op hun parking (schuin over Spector, tussen de bedrijven Vercaro en Mercedes). Datum: vrijdag 31 maart 2006 om uur. Kostprijs: 6,00 euro per persoon voor VIK-leden en eventuele gezinsleden; 10 euro voor niet-leden. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat én betalen van de kosten op rekening van de VIK-afdeling Antwerpen met de mededeling: Spector, VIK-lidnummer en aantal personen. Referte: BBAWN Het aantal deelnemers is vanwege de workshop beperkt. Ruien Antwerpen zondag 21 mei 2006 VOLZET Via de ruien maken we een ondergrondse wandeling van 1,6 km door het historische riolennet van Antwerpen. Voor stank hoeft u niet te vrezen, want door een ingenieus afscheidingssysteem komt u op het hele traject geen druppel rioolwater tegen, maar aan regenwater is er geen gebrek. Het ruienbezoek is een ruige tocht. Bereid u dus voor op een stevige en modderige wandeling. U krijgt wel een uitrusting ter beschikking: laarzen, beschermende broek en jas, zaklamp en een draagtasje om de eigen schoenen in mee te nemen. Het pak mag u houden, maar de laarzen en de zaklamp levert u in bij het einde van de wandeling. Als garantie voor de laarzen en de zaklamp vraagt men u uw identiteitskaart of een persoonlijk waardevol document te overhandigen in het ruihuis. Trek makkelijke kledij aan (liefst geen rok), neem extra sokken mee en hou er rekening mee dat er in de ruien een constante temperatuur heerst van 13 tot 16 Celsius. Tijdens de tocht neemt u alles mee, voorzie dus een tas voor uw persoonlijke spullen. Na de ondergrondse wandeling is er een pauze. Consumpties zijn voor eigen rekening. De ruienwan- I-mag 20 FEBRUARI 2006

Leuven, 2014. Plan of approach Overeenkomst tussen: Umicore Solar Team & EE4 Solar Car Team "Crash Party"

Leuven, 2014. Plan of approach Overeenkomst tussen: Umicore Solar Team & EE4 Solar Car Team Crash Party Leuven, 2014 Plan of approach Overeenkomst tussen: Umicore Solar Team & EE4 Solar Car Team "Crash Party" Voorwoord Dit document bevat het plan of approach voor het ontwerpen van een zonnewagen. In het

Nadere informatie

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen Neus correctie 2012 Aanleiding Al een tijdje heb ik last van mijn neus. Als kind van een jaar of 5 kreeg ik een schep tegen mijn neus, wat er waarschijnlijk voor heeft gezorgd dat mijn neus brak. Als kind

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

ie-net INGENIEURS MET PASSIE VOOR TECHNOLOGIE EN WETENSCHAP www.ie-net.be

ie-net INGENIEURS MET PASSIE VOOR TECHNOLOGIE EN WETENSCHAP www.ie-net.be ie-net INGENIEURS MET PASSIE VOOR TECHNOLOGIE EN WETENSCHAP www.ie-net.be WIE ZIJN WIJ? ie-net is een onafhankelijke ingenieursvereniging die ingenieurs verbindt en bijdraagt tot een optimale inzet van

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Nieuws&fit-tips Physical Club Edegem

Nieuws&fit-tips Physical Club Edegem Nieuws&fit-tips Physical Club Edegem Januari 2010 Jaargang 1, Nummer 4 In deze nieuwsbrief: Woordje vooraf. Beste sportievelingen, dansers, kids & ouders, EN Info en Nieuwe initiatieven Jonge dansers in

Nadere informatie

Verhaal van verandering

Verhaal van verandering Belgische Ashoka Fellow Ashoka : Kun je ons iets vertellen over je familie en waar je bent opgegroeid? Ingrid : Ik ben opgegroeid in Antwerpen, een belangrijke stad in Vlaanderen, België. Ik heb een oudere

Nadere informatie

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven.

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Water Egypte In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Ik ga naar een restaurant in Nederland. Daar bestel ik een glas water. De ober vraagt

Nadere informatie

Op bouwen staat geen leeftijd. www.sibomat.be

Op bouwen staat geen leeftijd. www.sibomat.be Op bouwen staat geen leeftijd. www.sibomat.be Op Batibouw botsten we op Sibomat. We waren op de juiste plek op het juiste moment. - Catheline John S. (70) en Catheline S. (64) hebben geen tijd om zich

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde vmbo gl/tl 2008 - I OVERZICHT FORMULES: omtrek cirkel = π diameter. oppervlakte cirkel = π straal 2

Eindexamen wiskunde vmbo gl/tl 2008 - I OVERZICHT FORMULES: omtrek cirkel = π diameter. oppervlakte cirkel = π straal 2 OVERZICHT FORMULES: omtrek cirkel = π diameter oppervlakte cirkel = π straal 2 inhoud prisma = oppervlakte grondvlak hoogte inhoud cilinder = oppervlakte grondvlak hoogte inhoud kegel = 1 3 oppervlakte

Nadere informatie

wiskunde CSE GL en TL

wiskunde CSE GL en TL Examen VMBO-GL en TL 2008 tijdvak 1 donderdag 22 mei 13.30-15.30 uur wiskunde CSE GL en TL Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 23 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 80 punten

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info De Chinese Muur 1. Voorwoord. 2. Wat is de Chinese Muur? 3. Waar ligt de Chinese Muur? 4. Waarom bouwden de Chinezen de Chinese Muur? 5. Hoe bouwden de Chinezen de Chinese Muur? 6. Hoe lang en hoe groot

Nadere informatie

Mascha Pijnenborg. Naast een nieuwe outfit, hoort daar ook een natuurlijk ook nieuwe fiets bij. Deze fiets kon ik begin januari op gaan halen!

Mascha Pijnenborg. Naast een nieuwe outfit, hoort daar ook een natuurlijk ook nieuwe fiets bij. Deze fiets kon ik begin januari op gaan halen! Nieuwsbrief Mascha Pijnenborg Uitgave 1, 2011 Nieuw jaar, nieuwe ploeg, nieuwe fiets Een nieuw jaar is begonnen! Mijn oude ploeg bestaat nu écht niet meer en ik start nu officieel bij het nieuwe Dolmans

Nadere informatie

Nieuwsbrief nr. 6. Voorwoord KALENDER INHOUD. Maart 2015. Hallo allemaal. 19 maart

Nieuwsbrief nr. 6. Voorwoord KALENDER INHOUD. Maart 2015. Hallo allemaal. 19 maart 1 KALENDER 9 maart Vergadering oudervereniging 12 maart Studiemiddag groep 1 t/m 4 13 maart Schoolfeest 14 maart Oud papier 19 maart Boomplantdag groep 8 Zie ook de kalender op www.bsodaschool.nl INHOUD

Nadere informatie

GRATIS content TIPS & ideeën die jij zelf kan gebruiken voor je eigen (bedrijfs)website! #SchrijvenVoorBedrijven JasperVerelst.be

GRATIS content TIPS & ideeën die jij zelf kan gebruiken voor je eigen (bedrijfs)website! #SchrijvenVoorBedrijven JasperVerelst.be GRATIS content TIPS & ideeën die jij zelf kan gebruiken voor je eigen (bedrijfs)website! #SchrijvenVoorBedrijven JasperVerelst.be - Ik schreef al meer dan 100 commerciële bedrijfswebsites voor ondernemingen

Nadere informatie

60 jaar. Maart 2011 27/07

60 jaar. Maart 2011 27/07 60 jaar Maart 2011 27/07 27 ste jaargang. nr 07 korte inhoud Wat voorbij is... Je kind is wat je eet... Culturele avond... Alternatief verwarmen Wat komt... KWBuurtkwis... Camping KWB... KAV activiteit

Nadere informatie

Dharma DE WARME CHARME VAN

Dharma DE WARME CHARME VAN REPORTAGE Dharma DE WARME CHARME VAN Het enthousiast kloppend hart van Kortrijk heeft er sinds kort een uniek adresje bij. Met Bed&Breakfast Dharma maakt gastvrouw Linda haar droom waar en garandeert ze

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Kennis over Kinderarbeid

Kennis over Kinderarbeid Kennis over Kinderarbeid Context onderzoek Naam: Daniël Seton Klas: G&I 1D Datum: 13 Maart 2016 Docent: Harald Warmelink Module: Pr.Context: Research Opdracht: Context Onderzoek Inleiding Uit vooronderzoek

Nadere informatie

MAAK WERK VAN EEN INNOVATIEVE ORGANISATIECULTUUR IN UW KMO

MAAK WERK VAN EEN INNOVATIEVE ORGANISATIECULTUUR IN UW KMO DETAILED CURRICULUM MAAK WERK VAN EEN INNOVATIEVE ORGANISATIECULTUUR IN UW KMO Innovatie is noodzakelijk om in de huidige hyper-competitieve, internationale en volatiele markt continuïteit te kunnen verzekeren.

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Met deze periodieke nieuwsbrief willen we jullie nog meer betrekken bij onze initiatieven en de organisatie van het Prullenbos.

Met deze periodieke nieuwsbrief willen we jullie nog meer betrekken bij onze initiatieven en de organisatie van het Prullenbos. Beste Prullenbos-fan, De fantastische zomer van 2013 is bijna voorbij... En de sfeervolle herfstdagen komen er aan... Met deze periodieke nieuwsbrief willen we jullie nog meer betrekken bij onze initiatieven

Nadere informatie

Examen VMBO-GL en TL 2008 wiskunde CSE GL en TL tijdvak 1 donderdag 22 mei 13.30-15.30 uur

Examen VMBO-GL en TL 2008 wiskunde CSE GL en TL tijdvak 1 donderdag 22 mei 13.30-15.30 uur Examen VMBO-GL en TL 2008 wiskunde CSE GL en TL tijdvak 1 donderdag 22 mei 13.30-15.30 uur Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 23 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 80 punten

Nadere informatie

Nieuwsbrief n 8, april 2007

Nieuwsbrief n 8, april 2007 VLAAMSE VERENIGING tot BEHOUD van HISTORISCHE VAARTUIGEN vzw Lakenmakersstraat 41 B-2800 Mechelen Nieuwsbrief n 8, april 2007 Beste leden, Donderdagavond 5 april kwam uw bestuur weer bij elkaar, deze keer

Nadere informatie

Eerste overleg, 22 oktober 2014. Welkom

Eerste overleg, 22 oktober 2014. Welkom Eerste overleg, 22 oktober 2014 Welkom Introductie Uit welke personen bestaat het feestweek comité? Hans Wind, Alex Mollema, Esther Ottens, Luit Oomkes, Paul Witkamp Doel van deze avond? Toelichting geven

Nadere informatie

leeruitstap Kwadrant donderdag 17 mei 2001 hoofdstad van België hart van Europa

leeruitstap Kwadrant donderdag 17 mei 2001 hoofdstad van België hart van Europa leeruitstap Kwadrant donderdag 17 mei 2001 hoofdstad van België hart van Europa 1. Brussel hoofdstad van ons land en Europa Brussel is de hoofdstad van ons land. De koning woont in Brussel en de regering

Nadere informatie

6 In Beeld. Bieke Depoorter

6 In Beeld. Bieke Depoorter 6 In Beeld Bieke Depoorter De 25-jarige fotografe Bieke Depoorter uit Ingooigem besloot pas in het laatste jaar middelbaar, tot verrassing van velen, om fotografie te gaan studeren. Ze trok naar het Kask

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

De laatste wens van Maarten Ouwehand

De laatste wens van Maarten Ouwehand De laatste wens van Maarten Ouwehand Een verhalend ontwerp voor CKV waarin leerlingen op school een museum ontwerpen, inrichten en openen. Gemaakt voor en door: Andreas College Katwijk en Bureau voor Educatief

Nadere informatie

Finale weekend club competitie

Finale weekend club competitie Finale weekend club competitie Ploegentijdrit Zaterdag stond als allereerst de ploegentijdrit op programma. Jawel hoor we moesten als eerste van start. We waren maar met 5 in plaats van 6 man. Start ging

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

SV Baarn D1 pakt eerste prijs in Parijs!

SV Baarn D1 pakt eerste prijs in Parijs! SV Baarn D1 pakt eerste prijs in Parijs! De D1 van SV Baarn is met Pinksteren vier dagen naar Parijs geweest. Dit was een onvergetelijke ervaring voor de spelers uit het team. De ploeg van Jacco Engelsman,

Nadere informatie

Wiskunde en creativiteit

Wiskunde en creativiteit Wiskunde en creativiteit Tom Verhoeff Al op de kleuterschool kreeg ik mijn bedenkingen bij de manier waarop het onderwijs omgaat met creativiteit. Creativiteit kwam toen niet verder dan de (door juffen

Nadere informatie

Voorbije activiteiten

Voorbije activiteiten Geachte ouders, beste collega s, We presenteren u: Nieuwsflits zes, dinsdag 25 juni 2013 Voorbije activiteiten Woensdag 17 april Woensdag 17 april werd voor de internen van Oost- en West-Vlaanderen de

Nadere informatie

Examen HAVO. wiskunde B. tijdvak 2 woensdag 24 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen HAVO. wiskunde B. tijdvak 2 woensdag 24 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen HAVO 009 tijdvak woensdag 4 juni 3.30-6.30 uur wiskunde B Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 9 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 8 punten te behalen. Voor elk vraagnummer

Nadere informatie

Vivarium 2015: Lucky #7

Vivarium 2015: Lucky #7 Nieuwsbrief nr.1 Maart 2015 Vivarium 2015: Lucky #7 Na de zeer succesvolle terugkeer van Vivarium in 2014, zijn de voorbereiding op de komende editie al weer in volle gang. Wie de gehele historie van Vivarium

Nadere informatie

Vakantie Onur Frankrijk september 2010

Vakantie Onur Frankrijk september 2010 Vakantie Onur Frankrijk september 2010 Inleiding Midden juni begon ons als team op te vallen dat Onur zich erg begon terug te trekken. Hij wilde vaak alleen op zijn kamer blijven terwijl heel Nederland

Nadere informatie

Dutch Young Generation, Jaarverslag 2008

Dutch Young Generation, Jaarverslag 2008 Dutch Young Generation, Jaarverslag 2008 1. De Dutch Young Generation in 2008 en vooruitblik naar 2009 1 2. Toekomst DYG 3 3. Visie, Missie en Doelen DYG 4 4. Vooruitblik 2009 5 1. De Dutch Young Generation

Nadere informatie

Deze site gaat je niet gelukkig maken...

Deze site gaat je niet gelukkig maken... naam wachtwoord login informatie aanmelden Deze site gaat je niet gelukkig maken... Dat wil zeggen dat je hier niet leert hoe je een leven zonder teleurstelling, pijn, somberheid, angst, onzekerheid of

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Uw keuken en interieur Alles naar wens, een ultieme beleving

Uw keuken en interieur Alles naar wens, een ultieme beleving DEKKERS-FRANSEN Uw keuken en interieur Alles naar wens, een ultieme beleving Het juiste gevoel De keuken is vaak het hart van een woonhuis. Een belangrijke plek in uw leefomgeving. Daar wilt u zich thuis

Nadere informatie

De evenementen die Sk8-Depot zal organiseren zullen aantrekkelijk zijn en publieke aandacht trekken.

De evenementen die Sk8-Depot zal organiseren zullen aantrekkelijk zijn en publieke aandacht trekken. Sk8-Depot is een brand new indoor SKATE, BMX en ROLLERBLADE park gelegen op een goed bereikbare locatie in Antwerpen, goed bereikbaar met de auto, openbaar vervoer en de fiets. Sk8-Depot bied sponsors

Nadere informatie

Villa Reynaert DE HAND VAN PIETER PORTERS IN TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: CLAUDE SMEKENS 56 TIJDLOOS

Villa Reynaert DE HAND VAN PIETER PORTERS IN TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: CLAUDE SMEKENS 56 TIJDLOOS Villa Reynaert DE HAND VAN PIETER PORTERS IN TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: CLAUDE SMEKENS 56 TIJDLOOS Of je nu tot rust wilt komen tussen zakelijke beslommeringen door of je wilt met je geliefde

Nadere informatie

Examen VMBO-KB. wiskunde CSE KB. tijdvak 1 donderdag 22 mei 13.30-15.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VMBO-KB. wiskunde CSE KB. tijdvak 1 donderdag 22 mei 13.30-15.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen VMBO-KB 2008 tijdvak 1 donderdag 22 mei 13.30-15.30 uur wiskunde CSE KB Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 25 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 77 punten te behalen.

Nadere informatie

zo maak je een prachtige Femma-stand

zo maak je een prachtige Femma-stand zo maak je een prachtige Femma-stand 1 zo maak je een prachtige femma-stand Elke groep krijgt regelmatig de vraag om op een activiteit in de gemeente een standje te zetten: op de avondmarkt, kermis, boekenbeurs,

Nadere informatie

Job- en Stage-event. Voorwoord. Geachte heer, Geachte mevrouw,

Job- en Stage-event. Voorwoord. Geachte heer, Geachte mevrouw, Job- en Stage-event Voorwoord Geachte heer, Geachte mevrouw, Wij zijn zeer verheugd om u in naam van de studentenkring Hermes ons jaarlijkse Job - en Stage-event te mogen voorstellen. Dit evenement hebben

Nadere informatie

Wat? Nr. 30 16 april schooljaar 2014-2015. Uitnodiging ouderavond. Koningsspelen

Wat? Nr. 30 16 april schooljaar 2014-2015. Uitnodiging ouderavond. Koningsspelen Nr. 30 16 april schooljaar 2014-2015 C.B.S. Willem Alexander Oranjestraat 2 7753 TK Dalerpeel info@waschooldp.nl 0524-571956 www.waschooldp.nl info@waschooldp.nl www.waschooldp.nl Hallo kinderen en ouder(s)/verzorger(s)

Nadere informatie

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein Oefening 5 Persoon 1: Annet Kok (moeder) Talent: Prestatiegericht Betrouwbaar Humoristisch Optimistisch Vasthoudend Concreet voorbeeld: Tijdens de hockeywedstrijden Dat ze klaarstaat voor haar vrienden

Nadere informatie

Mijn restaurant 2010 Nieuwsbrief nr.1

Mijn restaurant 2010 Nieuwsbrief nr.1 Hier hoort normaal Catherine en Inge maar deze zijn weg lees meer op pag 2 Website : www.bloggen.be/mijnrestaurant 2010 1 Verwijdering van Catherine en Inge Berichten site mijn restaurant Na het bericht

Nadere informatie

WIJKNIEUWS NOORD-OOST WIJKKERK ALLER ERF

WIJKNIEUWS NOORD-OOST WIJKKERK ALLER ERF WIJKNIEUWS NOORD-OOST WIJKKERK ALLER ERF Wijkpredikanten: ds. John Boogaard ds. Leendert Terlouw Inleiding Uitgave Wijkkerk Aller Erf Verschijning Streven 1 x per maand Web publicatie Dik Kleyne Vormgeving

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inleiding 3. Mijn artfiact 3. Proces 4. Mijn beoordelingsblad en presentatie 5. Autotic Selfie eindproduct (ware grootte) 6

Inhoudsopgave. Inleiding 3. Mijn artfiact 3. Proces 4. Mijn beoordelingsblad en presentatie 5. Autotic Selfie eindproduct (ware grootte) 6 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Mijn artfiact 3 Proces 4 Mijn beoordelingsblad en presentatie 5 Autotic Selfie eindproduct (ware grootte) 6 2 Autobiotic Selfie Inleiding De autobiotic selfie heeft mij heel

Nadere informatie

TAAK 1. Straatfeest. 1. Welke straatfeesten komen in aanmerking voor een financiële bijdrage van de gemeente?...

TAAK 1. Straatfeest. 1. Welke straatfeesten komen in aanmerking voor een financiële bijdrage van de gemeente?... TAAK 1 Straatfeest U woont in de gemeente Bertem in Vlaanderen. U wilt graag een straatfeest organiseren. U zoekt informatie in de folder van de gemeente over de organisatie van straatfeesten. Lees het

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

Dubbelspel. Alan Durant

Dubbelspel. Alan Durant Dubbelspel Dubbelspel maakt deel uit van de Schaduw-reeks van Lezen voor Iedereen/Uitgeverij Eenvoudig Communiceren. De Schaduw-reeks is een serie spannende verhalen voor jongeren. Lezen voor Iedereen/Uitgeverij

Nadere informatie

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012 Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012 Dames en heren, [Inleiding] Ik vind het wel leuk, maar ook een beetje spannend. Maar moet

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Peppelinfo december 2014, nummer 4

Peppelinfo december 2014, nummer 4 Peppelinfo december 2014, nummer 4 Beste ouders, Inmiddels ben ik al weer drie weken op de Peppel en begin ik me al aardig thuis te voelen. Ik heb al veel ouders ontmoet en al een aantal prettige gesprekken

Nadere informatie

Bronnenbank Onderwijstheorie Tessa van Helden. Inhoudsopgave Pagina. Bron 1 Design Marcel Wanders. 2. Bron 2 ADHD in de klas. 2

Bronnenbank Onderwijstheorie Tessa van Helden. Inhoudsopgave Pagina. Bron 1 Design Marcel Wanders. 2. Bron 2 ADHD in de klas. 2 Bronnenbank Onderwijstheorie Tessa van Helden Inhoudsopgave Pagina Bron 1 Design Marcel Wanders. 2 Bron 2 ADHD in de klas. 2 Bron 3 Recensie over Boijmans van Beunigen 3 Bron 4 Flip in de klas. 4 Bron

Nadere informatie

De drijfveren zijn ontwikkeld en aangeleverd door Coert-Jan Tomassen van CJT for Sales: Coert-Jan Tomassen info@cjtforsales.com www.cjtforsales.

De drijfveren zijn ontwikkeld en aangeleverd door Coert-Jan Tomassen van CJT for Sales: Coert-Jan Tomassen info@cjtforsales.com www.cjtforsales. Drijfveren Tool 1.0 Carolien van Herrikhuyzen www.cforcycling.nl www.cforcycling.com carolien@cforcycling.nl Om wat handvaten te hebben voor een gesprek met ons begeleidingsteam bij het formuleren van

Nadere informatie

Vormingsaanbod voor universiteiten en hogescholen 2014/2015

Vormingsaanbod voor universiteiten en hogescholen 2014/2015 Vormingsaanbod voor universiteiten en hogescholen 2014/2015 Inhoud 3 Vooraf 5 Een andere kijk op spijbelen 6 Over de diepere betekenis van kinderspel 7 Kinderen hebben zo hun kijk op quality time 8 Plan

Nadere informatie

Scholieren enthousiast maken voor de techniek

Scholieren enthousiast maken voor de techniek Scholieren enthousiast maken voor de techniek Woorden van deze les de behoefte het imago de servicetechnicus de installatie uitdagend communiceren de installatietechniek carrière maken het project het

Nadere informatie

1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje.

1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje. Opdracht 1 Ongeveer 150 jaar geleden stonden er veel steenfabrieken langs de IJssel. De stenen werden van klei gemaakt. Dat kon je langs de IJssel vinden. Als de rivier overstroomde, bleef er een laagje

Nadere informatie

Van 8 tot 19 juni 2015. Hoihoi,

Van 8 tot 19 juni 2015. Hoihoi, Van 8 tot 19 juni 2015 Hoihoi, Geen gewoon klasnieuws deze keer maar een verkorte versie van 2 weken samen. Te starten met vorige week. Door de drukte van vaderdag, oudercontacten en mierekamp zijn het

Nadere informatie

De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld,

De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld, De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld, heeft wel de toekomst. Over vijf jaar zal één op de vijf bouwwerken in Nederland volgens een concept gebouwd worden. Wat is dat en wat betekent het voor

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Geeft je inzicht in jouw persoonlijke

Nadere informatie

Pumadrivers nieuwsbrief 3/2011

Pumadrivers nieuwsbrief 3/2011 Pumadrivers nieuwsbrief 3/2011 Van de voorzitter Ik heb in de eerste nieuwsbrief van dit jaar gezegd dat er nieuws moet zijn voor een nieuwe nieuwsbrief En nieuws hebben we zeker weer. Nieuwe bestuursleden

Nadere informatie

Grapjes - Grapjes - Grapjes - Grapjes

Grapjes - Grapjes - Grapjes - Grapjes 1 Noot van de Redactie. We organiseerden voor de 2 de keer de Binkenrit in Turnhout welke open staat voor oldtimers ouder dan 25jaar. Wij zorgden met RD voor een mooie rit en Horeca Centrum Turnhout zorgde

Nadere informatie

Portret van H. Gerealiseerd door H. en Linde Stael In samenwerking met het SIHO

Portret van H. Gerealiseerd door H. en Linde Stael In samenwerking met het SIHO Portret van H. Gerealiseerd door H. en Linde Stael In samenwerking met het SIHO Dit portret gaat over H., een vrouw die met een evoluerende spierziekte nog lang voor de klas heeft gestaan in het lager

Nadere informatie

Jouw praktische weg naar het hbo. Onderdeel van AOC Oost

Jouw praktische weg naar het hbo. Onderdeel van AOC Oost Jouw praktische weg naar het hbo Onderdeel van AOC Oost 2014 2015 2Informatie Het Groene Lyceum 2014-2015 Lekker praktisch bezig zijn maar wel op een hoog niveau. Is dat ook voor jou de leukste route naar

Nadere informatie

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten!

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten! 2 portfolio Lisa Van Damme Lisa Van Damme begon, geïnspireerd door sociaal geëngageerde fotografen, op 17-jarige leeftijd aan een studie fotografie. Voor haar is fotografie meer dan een doel; het is eerst

Nadere informatie

Begrippen enkel van toepassing voor particulieren met een tank groter dan 5000 liter of professionelen.

Begrippen enkel van toepassing voor particulieren met een tank groter dan 5000 liter of professionelen. Begrippen enkel van toepassing voor particulieren met een tank groter dan 5000 liter of professionelen. 1. Wat is een professioneel gebruiker? Indien u uw mazoutreservoir voor verwarming hoofdzakelijk

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Verhaal van verandering

Verhaal van verandering Isabella Lenarduzzi Belgische Ashoka Fellow Ashoka: Kun je ons iets vertellen over je familie en waar je bent opgegroeid? Isabella: Ik ben geboren in Brussel. Mijn vader kwam als twaalfjarige vanuit het

Nadere informatie

Nieuwsbrief December 2013 Nummer 1

Nieuwsbrief December 2013 Nummer 1 Nieuwsbrief December 2013 Nummer 1 Start brede school Steenvoorde Met deze nieuwsbrief informeren wij jou als medewerker van de toekomstige brede school Steenvoorde over de voortgang van onze brede school.

Nadere informatie

Naam: Huseyin Ayaz St. Nummer: 1683039 Groep: imm08209 Universiteit der dromen

Naam: Huseyin Ayaz St. Nummer: 1683039 Groep: imm08209 Universiteit der dromen Naam: Huseyin Ayaz St. Nummer: 1683039 Groep: imm08209 Universiteit der dromen Onze film gaat over een droom van een student die de Vrije universiteit doorloopt en aan het eind van het film woedend wakker

Nadere informatie

Feeding the world with solar power.

Feeding the world with solar power. Feeding the world with solar power. inteqnion-solar.com Zonne-energie. Duurzame energiebron van de toekomst. De markt voor energievoorziening is volop in beweging. Fossiele brandstoffen als gas en olie

Nadere informatie

INTRO LOES THIERRY MARK

INTRO LOES THIERRY MARK INZICHTEN INTRO In dit document staan acht inzichten die de resultaten zijn van het onderzoek dat drie studenten van de Hogeschool Utrecht hebben gedaan naar de leden van WattsNext. De inzichten zijn

Nadere informatie

We doen het meteen opnieuw! sibomat.be

We doen het meteen opnieuw! sibomat.be We doen het meteen opnieuw! sibomat.be Claudine en Patrick hadden een arbeiderswoning in Oudergem, maar wilden verhuizen naar een ruimer huis. Ze gingen eerst op zoek naar een bestaande woning in het aangename

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Juli - augustus 2011 - nr 335

Juli - augustus 2011 - nr 335 Juli - augustus 2011 - nr 335 Kijker nr 335 : zomer 2011 Voor sommigen zit het er misschien al bijna op. Voor anderen is het nog maar pas begonnen en voor nog anderen duurt het nog enkele weken. Eén ding

Nadere informatie

Wie heeft die rare knopen erin gelegd? vraagt hij. Ik, geeft Bibi eerlijk toe. Vorige week waaide het nogal hard. Dus toen heb ik de rubberboot en

Wie heeft die rare knopen erin gelegd? vraagt hij. Ik, geeft Bibi eerlijk toe. Vorige week waaide het nogal hard. Dus toen heb ik de rubberboot en Het plan van Bart Dobber, niet doen! Bibi staat op het dek van het schip en kijkt naar haar hond die een kat achterna zit op de kade. Haar broer Bart ligt op de loopplank en peutert aan het touw van de

Nadere informatie

Borstkanker ''Angst voor het onbekende''

Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Ellen Wagter-Streep Schrijver: Ellen Wagter-Streep ISBN: 9789402129663 Ellen Wagter-Streep Inhoud Inhoud... 05 Voorwoord...

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Musical De Eendenclub verdwaalt

Musical De Eendenclub verdwaalt Pagina 1 van 9 Musical De Eendenclub verdwaalt Normale versie voor 3 typetjes (Otto/Elle/Izzi) Een eigen productie van Recrateam Zang: Leonie van Gent en Martijn Boer Stemmen op de cd-versie: Martijn Boer

Nadere informatie

Groene energie maakt het mooie weer!

Groene energie maakt het mooie weer! zonne-energie systemen Groene energie maakt het mooie weer! 2 Monier en jij: een duurzame relatie De zon is overal. Ze geeft ons licht en warmte. Gratis propere energie! In tegenstelling tot de klassieke

Nadere informatie

Week van 1 tot 5 juni 2015

Week van 1 tot 5 juni 2015 Week van 1 tot 5 juni 2015 Project: diplomaweek Maandag: Deze morgen stonden heel wat kinderen te popelen om aan de slag te gaan met ons toneel. Hun geduld werd nog wat op de proef gesteld want eerst kwam

Nadere informatie

CHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL

CHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL CHATTEN verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL Stotteren Kom op, Roy. Het is allang tijd. De leraar informatica legt een hand op Roys schouder. Maar Roy kijkt niet op of om. Hij zit achter de fijnste computer

Nadere informatie

Auteur: Mirjam Wind, docent en coördinator NT2, Educatie Video s: Gabe Dijkstra en Rick Biemolt, studenten Alfa-college, MultiMedia en Design

Auteur: Mirjam Wind, docent en coördinator NT2, Educatie Video s: Gabe Dijkstra en Rick Biemolt, studenten Alfa-college, MultiMedia en Design Woord voor Woord is een programma mondelinge vaardigheden NT2 voor analfabete beginners. Het omvat 12 lessen. De ontwikkeling van het programma en de daarbij behorende video s is mogelijk gemaakt door

Nadere informatie

Saam bou aan die toekoms

Saam bou aan die toekoms Nieuws over Stichting Table Mountain en onze jubileum reis naar Zuid-Afrika. View this email in your browser Saam bou aan die toekoms Lieve mensen, Over één dag is het zover: op 12 december vliegen we

Nadere informatie

Bundeling Stagerapporten ERASDU project Voorjaar 2019 Frankrijk

Bundeling Stagerapporten ERASDU project Voorjaar 2019 Frankrijk Bundeling Stagerapporten ERASDU project Voorjaar 2019 Frankrijk 5 jongeren uit diverse opleidingen van SPECTRUM school, GOTALENT en CLW Turnhout liepen een buitenlandse werkstage in Arras, Portugal. URMA

Nadere informatie

INFORMATIE ZOEKEN OP WEBSITES

INFORMATIE ZOEKEN OP WEBSITES INFORMATIE ZOEKEN OP WEBSITES Je wil studeren aan een hogeschool of universiteit. Op het internet kan je alle informatie vinden die je nodig hebt. Wat moet je doen? 1. Lees de instructie op blad 2. 2.

Nadere informatie

2015 wordt een magisch jaar. Het jaar waarin De Kleine Tovenaar van start gaat

2015 wordt een magisch jaar. Het jaar waarin De Kleine Tovenaar van start gaat 2015 wordt een magisch jaar. Het jaar waarin De Kleine Tovenaar van start gaat 1. Nieuwjaarswensen 04-01- 2015 Voor elk van jullie wensen we in 2015: honderden magische ontmoetingen duizenden betoverende

Nadere informatie

De Robijn Nieuwsbrief Januari 2008. Het wonder komt ongemerkt je geest binnen wanneer die even pas op de plaats maakt en stil is.

De Robijn Nieuwsbrief Januari 2008. Het wonder komt ongemerkt je geest binnen wanneer die even pas op de plaats maakt en stil is. De Robijn Nieuwsbrief Januari 2008 Lieve mensen, Allereerst wens ik iedereen een vreugdevol nieuw jaar toe. Misschien begin je dit jaar met de beste voornemens, zoals altijd en heb je bewust gekeken naar

Nadere informatie

Ontwerp Portfoliowebsite MMIO 2016

Ontwerp Portfoliowebsite MMIO 2016 Ontwerp Portfoliowebsite MMIO 2016 Marit Beerepoot 10983430 7 februari 2016 Informatiekunde Universiteit van Amsterdam Inleiding Voor deze opdracht was het de bedoeling dat er 3 verschillende voorstellen

Nadere informatie

Het event vindt plaats op ons departement, zodat u uw bedrijf in een gemoedelijke sfeer kunt voorstellen aan onze studenten.

Het event vindt plaats op ons departement, zodat u uw bedrijf in een gemoedelijke sfeer kunt voorstellen aan onze studenten. 24 februari 2011 Job- en stage-event Hogeschooll Gentt Departtementt Toegepastte Ingeniieurswettenschappen Woord vooraf Geachte heer, Geachte mevrouw, Met trots stellen wij van de studentenvereniging Hermes

Nadere informatie