GROENDAK. Nederland HANDLEIDING. Milieuvriendelijk en recycleerbaar. Groendaken werken lucht- en waterzuiverend

Transcriptie

1 GROENDAK HANDLEIDING Nederland Groendaken werken lucht- en waterzuiverend Zorgt voor de verkoeling van gevel en dak. Resultaat: een verlaging van de smog en een gezondere leefomgeving. Milieuvriendelijk en recycleerbaar Een groendak is een buffer voor regenwater en afvoer-remmer

2 GROENDAK (met geïntegreerde meststoffen) I.R.S-Btech nv Nederland Beste klant Deze handleiding biedt een beknopt overzicht van de producten voor en de specifieke verwerking van ons groendaksysteem. Voor al u verdere vragen contacteert u het I.R.S-Btech-secretariaat op het telefoonnummer Het I.R.S-Btech-team 1

3 Algemene informatie Deze handleiding van de groendaken van I.R.S-Btech vervangt alle voorgaande versies. Hij is aangepast aan de huidige stand van de techniek met betrekking tot de toepassing van groendaken in alle nader omschreven daksystemen. Voor alle toepassingen van groendaken in daksystemen die niet in deze technische handleiding zijn behandeld, dient u te allen tijde contact op te nemen met de Technische Dienst van I.R.S-Btech nv. Het is belangrijk dat groendaken conform de recentste verwerkingsvoorschriften worden geplaatst. Het is dan ook de verantwoordelijkheid van de gebruiker na te gaan of hij/zij over de laatste versie van deze technische handleiding beschikt. De technische fiches, MSDS-fiches (veiligheidsinformatiebladen) en instructiekaarten van onze producten zijn verkrijgbaar bij I.R.S-Btech nv. Men mag enkel de door I.R.S-Btech nv geadviseerde producten gebruiken. De verschillende onderdelen van ons groendaksysteem zijn volledig op elkaar afgestemd en vormen één geheel. Het gebruik van andere materialen zal het systeem nadelig beïnvloeden; hiervoor kan I.R.S-Btech nv bijgevolg geen verantwoordelijkheid opnemen. Copyright De teksten in deze uitgave vallen onder auteursrecht. Overname of reproductie is niet toegestaan, tenzij hiervoor schriftelijke toestemming werd verleend door I.R.S-Btech nv. 2

4 Inhoud Inleiding Materiaal Verwerking Veelgestelde vragen Sedumvariëteiten I.R.S-Btech nv Divisie FLORDEPOT Europalaan Deinze België Tel. +32 (0) Fax +32 (0) Handleiding GROENDAK_BN_4.0_2014 3

5 Inleiding Groendaken zijn daken waarvan het platte of hellende deel hoofdzakelijk bestaat uit levende planten. Ze bestaan al sinds mensenheugenis; denk maar aan de beroemde hangende tuinen van Babylon (zesde eeuw vóór Christus). De eerste groendaken in Europa werden gecreëerd in Scandinavië: graszoden werden op teelaarde aangebracht en als dakbedekking toegepast. In de jaren 1960 werden groendaken in onder andere Duitsland herontdekt als een interessante optie om de natuur in de stad te introduceren. Sindsdien is er al veel onderzoek gedaan en zijn groendaken in opmars. Door de band onderscheidt men twee types van groendaken. Intensieve groendaken of daktuinen zijn vergelijkbaar met gewone tuinen. Ze bestaan uit grassen, kruiden, struiken en eventueel ook bomen. Zelfs dakterrassen en waterpartijen (zoals vijvers) zijn mogelijk. Soms zijn het echte parken (dakparken). Zulke groendaken vergen veel onderhoud en vormen een sterke belasting zodat een aangepaste dakconstructie noodzakelijk is. Extensieve groendaken of vegetatiedaken zijn voornamelijk begroeid met vetplanten (sedum) en kruiden. Deze daken vergen dan ook weinig onderhoud en behoeven geen aangepaste dakconstructie. Er is uiteraard een breed spectrum aan varianten te bedenken en te realiseren die niet zuiver tot deze tweedeling te herleiden zijn. De mogelijkheden zijn legio, maar heel veel is afhankelijk van het type en de sterkte van de dakconstructie. Groendaken zijn ecologisch en bieden heel wat voordelen. Ze bufferen regenwater en vangen afvoerpieken op van hevige buien zodat het riool niet overbelast geraakt. Ze hebben een warmte-isolerende werking: ze houden woningen in de zomer koeler en in de winter kan de verwarming iets lager (faseverschuiving). Ze werken ook geluidsisolerend: niet alleen het lawaai van neerslag (zoals hagel) vermindert, maar ook omgevingsgeluiden (bijvoorbeeld van vliegtuigen) worden gedempt. De planten op een groendak leveren een bijdrage aan de beperking van de CO 2 - uitstoot. 4

6 Inleiding Ze verrijken de biodiversiteit in de stad (meer bloemen, vlinders en vogels). In steden compenseren ze er het gebrek aan levensruimte voor planten, insecten en vogels. Ze leveren een (bescheiden) bijdrage aan de reductie van fijnstof in de lucht. Bovendien zien groendaken er mooier uit (bloemen, kleuren en geuren); ze doen de esthetische waarde van daken stijgen. Vele groendaken samen maken steden aantrekkelijker. 5

7 Materiaal I.R.S-Btech verdeelt het FlorDepot-systeem voor de plaatsing van groendaken. Ze kunnen aangewend worden voor daken met een helling tussen de 1 en 15 graden. De extensieve dakbegroeiing van FlorDepot is eenvoudig te realiseren en voordelig. De begroeiing is bijzonder geschikt voor platte daken die weinig worden gebruikt en waar niet vaak op wordt gelopen. Zo kunnen bijvoorbeeld fabrieksgebouwen en winkelcentra, maar ook woonhuizen en garages tegen relatief lage kosten worden beplant. Dankzij zijn geringe gewicht en ongecompliceerde legsysteem is deze extensieve begroeiing niet alleen geschikt voor nieuwe daken. Ook eigenaars van oudere gebouwen of huizen kunnen profiteren van de voordelen van dakbegroeiing. De extensieve begroeiing van FlorDepot kan bijzonder snel en dus voordelig worden aangebracht. Ook de verzorging en het onderhoud vergen weinig tijd. De natuur gaat zijn gang, want uitsluitend de sterke sedumscheuten kunnen ook lange periodes van droogte doorstaan en winnen het op die manier van onkruid en gras. 6

8 Materiaal Voordelen Eenvoudig plaatsbaar Het FlorDepot-systeem is gemakkelijk te plaatsen. U heeft geen speciale basiskennis nodig. Ongecompliceerde structuur Slechts drie lagen zijn al voldoende om van een triest ogend plat dak een groene oase te maken. Geringe dakbelasting Door de dakbelasting van slechts 25 kg/m² (droog) of 55 kg/m² (met water verzadigd) is het FlorDepot-systeem bijzonder licht en dus ook geschikt voor oudere daken. Snelle plantengroei Door de aanwezigheid van voedingsstoffen in de vegetatiemat is het groendak na één jaar al voor min. 70% begroeid. Zo goed als onderhoudsvrij FlorDepot-sedumscheuten zijn bijzonder sterke en droogteresistente planten. Ze winnen het tijdens droge perioden van onkruid. In de regel is er niet meer onderhoud nodig dan één of twee controlebeurten per jaar. De natuur gaat zijn gang. De groendaken van FlorDepot bestaan uit drie componenten. De begroeiing is eenvoudig op te bouwen en kan zonder speciale basiskennis of bevestigingsmateriaal worden geplaatst. Dankzij zijn lichte gewicht is het systeem uitermate geschikt voor bijna alle platte daken, garages, carports en tuinhuisjes. 7

9 Materiaal Het volgende schema toont de dakopbouw. gewicht in kg/m 2 droog met water verzadigd Hoogte in mm Plantenniveau FlorDepot sedumscheuten FlorDepot extensieve substraten FlorDepot vegetatiemat Wortelbeschermingsfolie of wortelvaste dakafdichting Indien er 35 l/m² waterbuffering gewenst of gevraagd wordt, dient men rekening te houden met onderstaande. gewicht in kg/m 2 droog met water verzadigd Hoogte in mm 34,5 49, ,5 71,5 95 Plantenniveau FlorDepot sedumscheuten FlorDepot extensieve substraten FlorDepot vegetatiemat Wortelbeschermingsfolie of wortelvaste dakafdichting In het FlorDepot-gamma zitten vegetatiematten en het extensieve substraat. Voor de sedumscheuten vindt u in het midden van deze handleiding een bestelformulier zodat u de sedumscheuten plukvers kunt afhalen op het moment waarop de scheuten het beste kunnen worden uitgezaaid. 1.1 Vegetatiemat L35 Artikelnummer: 02FLO00050 Materiaal: mat vervaardigd uit gerecycled PU-schuim met open poriën Afmeting: 100 cm x 100 cm x 3,5 cm hoog Gewicht: 1,8 kg/m² Ingewerkte stoffen: 13 verschillende additieven zoals nutriënten en andere stoffen noodzakelijk voor de vegetatiegroei 8

10 Materiaal De Vegetatiemat L35 vormt het hart van het FlorDepot dakbegroeiingssysteem. De mat bestaat uit een unieke en een uiterst beschermde combinatie van kleimineralen en plantenvoedingsstoffen. Het voldoet aan alle eisen van een natuurlijke aardlaag. Dankzij het vermogen om grote hoeveelheden water vast te kunnen houden, is extra besproeiing overbodig. Al deze eigenschappen creëren de beste voorwaarden voor een permanente plantengroei. De FlorDepot-vegetatiemat is vervaardigd van gerecycled PU-schuimstof en is dus milieuvriendelijk. De FlorDepot-vegetatiemat biedt de volgende mogelijkheden: bescherming van het gebouw; wateropslag bij droogte; drainage van overtollig water bij intensieve en langdurige neerslag; plantenvoeding; filter- en beschermingslaag. De FlorDepot-vegetatiematten kunnen gemakkelijk per vierkante meter, met het profiel naar beneden en met de kanten tegen elkaar worden gelegd in halfsteens verband. Ze kunnen versneden worden met een cutter of schaar. 1.2 Extensieve substraten Artikelnummer: 02FLO00150 Materiaal: onder meer lava, puimsteen en kleikorrels. Gewicht: circa 800 kg/m³ Verpakking: 40 liter/zak Het extensieve substraat van FlorDepot bestaat uit de minerale en organische bestanddelen die nodig zijn voor de ecologische kringloop. Nadat de FlorDepot-vegetatiemat is gelegd, wordt het substraat aangebracht. Voor de extensieve begroeiing is per vegetatiemat een zak substraat van 40 liter nodig. De substraathoogte bedraagt hier 4 cm. 9

11 Materiaal 1.3 Kiezelrand (80 mm) Artikelnummer: 02FLO00500 De kiezelrand wordt boven op de dakbedekking gemonteerd en zorgt ervoor dat het substraat niet wegspoelt. Al naar gelang van het dakmateriaal wordt de kiezelrand los geplaatst, erop gelijmd of verzegeld. Materiaal: aluminium van 1 mm dik, geplooid uit geperforeerde platen, uiterste boven- en onderhoek 10 mm op 45 geplooid Afmetingen: 80 mm hoog, 100 mm breed, lengtes van 3 strekkende meter met verbindingsstuk Verbindingsstuk Materiaal: aluminium van 1 mm dik Afmetingen: 78 mm hoog, 98 mm breed, 125 mm lang 1.4 FlorDepot-inspectierooster Artikelnummer: 02FLO00250 Het FlorDepot-inspectierooster wordt boven op de interne afvoerkanalen gemonteerd om ze vrij te houden van begroeiing en om altijd toegang te hebben tot de afvoer. Het inspectierooster wordt rechtstreeks op de dakafdichting aangebracht en uit de Vegetatiemat L35 gesneden. Afmetingen: 32 cm x 32 cm x 6,5 cm 10

12 GROENDAK Aanvraag afhaling planten

13 Aanvraag voor afhaling van planten Bestelformulier Te mailen of faxen naar... Graag... kg mengsel sedumscheuten klaarzetten voor afhaling (altijd afronden naar kilogram). Gelieve me op het nummer... te verwittigen zodra de producten klaarstaan zodat ik ze meteen kan afhalen.

14 Na het oogsten van de sedumscheuten dienen ze zo vlug mogelijk op het groendak uitgestrooid te worden. Anders gaan ze rotten. Deze aanvraag is op naam van: Op maandag, vrijdag en in het weekend niet leverbaar!van oktober tot en met april niet leverbaar

15 I.R.S-Btech Archimedestraat AB Dordrecht

16 Materiaal 1.5 Sedumscheuten Artikelnummer: 02FLO01600 De speciale mix van sedumscheuten voor extensieve begroeiingen is samengesteld uit 10 tot 15 verschillende sedumsoorten. Dit garandeert dat het groendak op elk moment zijn werk kan doen. Sedumplanten hebben minimaal onderhoud nodig. De scheuten worden gelijkmatig over het substraat uitgestrooid. Vervolgens worden ze licht aangedrukt of ingeduwd met de vinger. Tot slot wordt het hele oppervlak van het groendak intensief besproeid tot men letterlijk het water in overvloed naar de afloop ziet lopen. Indien het niet regent, moet men ook de eerste twee weken na de aanleg water geven. Levering Sedumvegetatie: op afroep Levertijd: circa 5 werkdagen Geen sedumscheuten leverbaar tussen midden oktober en midden april Sedumscheuten om in te strooien à 70 g/m² 11

17 Verwerking 2.1 Plaatsing Op een wortelvaste dakafdichting kunt u meteen van start gaan. Is uw dakafdichting niet wortelvast, plaats dan eerst een PE-folie met een minimale dikte van 0,4 mm. Leg hierop de Vegetatiemat L35. Snij de Vegetatiemat L35 op maat. Verdeel het extensieve substraat eroverheen. (1 zak per vegetatiemat = 4 cm substraat) 12

18 Verwerking Zaai de sedumscheuten uit. Druk aan met bijvoorbeeld een handwals of druk in met de vinger. Besproei intensief met water tot men letterlijk het water in overvloed naar de afloop ziet lopen. 13

19 Verwerking 2.2 Verzorging en onderhoud Een extensief groendak met sedumvegetatie en/of kruiden moet één of twee keer per jaar namelijk vóór en na de winter worden verzorgd en onderhouden. Afvoeren nakijken en vrijmaken Bladeren en vreemde vegetatie verwijderen Meststoffen geven (na het eerste jaar) Schade door winderosie herstellen Er bestaat speciale meststof voor sedumdaken met een werkingsduur van ongeveer acht tot negen maanden. Deze meststof is biologisch afbreekbaar en spoelt niet uit in de hemelwaterafvoer. Hij moet eenmaal per jaar (bij voorkeur in maart of april) worden aangebracht. 10 g/m² is voldoende om uw sedum goed te laten groeien en bloeien. De korrel geeft voeding af wanneer het voldoende warm (vanaf 6 C) en voldoende vochtig is. De vrijgave van voedingsstoffen volgt het diffusieprincipe en wordt door de regulator in het bemestingsomhulsel aangestuurd. Samenstelling van de meststof Nitraat stikstof 9,40% Ammoniumstikstof 8,60% Phosphat (P 2 O 5 ) 6,00% Kaliumoxid (K 2 O) 8,00% Magnesiumoxid (MgO) 2,00% Bor (Bo) 0,02% Kupfer (Cu) 0,05% Eisen (Fe) 0,20% Mangan (Mn) 0,06% Molybdän (Mo) 0,02% Zink (Zn) 0,015% Regulator Watertoevoeging Voedingstofoplossing Voedingstofvrijgave Synthetisch harsomhulsel 14

20 Veelgestelde vragen Is mijn dak geschikt? Vaak kan men een licht groendak aanbrengen zonder de dakconstructie aan te moeten passen. Ons systeem op basis van sedumgraskruiden weegt 55 kg per m². Dit is een verzadigd gewicht, dus wanneer er water op het dak staat. Hoeveel kan mijn dak aan qua gewicht? De meeste uitbouwen zoals bijkeuken, keuken, carports, schuren enzovoort kunnen een extra permanent gewicht van 55 kg/m² aan. Bent u er niet zeker van, dan kunt u dat laten checken door een bouwkundige. Vergeet niet de sneeuwlast en het gewicht van personen die het dak betreden, in te calculeren. Mijn dakafdichting is niet wortelwerend. Wat nu? Dat is geen probleem, want u kunt bij de plaatselijke bouwmarkt wortelwerende folie (PE van 0,4 mm) verkrijgen, die u eenvoudig over de bestaande dakafdichting legt. De overlappen moeten 1 m breed zijn. Laat opening aan de hemelwaterafvoeren. Welke dakafdichting kunnen wij dan het best nemen? U kiest het best voor dakbedekkking uit EPDM-rubber. Er zijn diverse wortelvaste types op de markt. Het voordeel is dat EPDM van I.R.S-Btech standaard een levensduur heeft van minstens 50 jaar. Als uw dakafdichting oud of lek is, moet u zeker uw dakdekker of I.R.S-Btech contacteren. Het groendak met de wortelwerende folie zorgt er immers niet voor dat uw dakconstructie droog blijft. In welke periode leg ik het best een groendak aan? Van maart tot oktober is de beste periode om een groendak aan te leggen. Vermijd plaatsing tijdens een hittegolf. Vraagt mijn groendak veel onderhoud? Intensieve groendaken moeten worden onderhouden zoals een echte tuin. Snoeien, onkruid wieden en andere taken behoren tot het onderhoudspakket van een intensief groendak. Extensieve groendaken daarentegen vragen nauwelijks onderhoud: tweemaal per jaar volstaat: na de zomerperiode (eind september ) en na de winterperiode (maart, april). U verwijdert dan met de hand ongewenste spontane begroeiing. Sommige van deze planten mag u tolereren aangezien ze bij een periode van droogte toch afsterven. Trek wel spontane wildgroei van houtige gewassen (zoals jonge bomen en struiken) uit. Let erop dat u zo weinig mogelijk substraat mee verwijdert. Eenmaal per jaar moet u ook meststoffen toedienen. 15

21 Veelgestelde vragen Hoe werk ik een regenwaterafvoer af? U mag de regenwaterafvoer niet afdekken. Het hemelwaterafvoer-bezoekschacht wordt rechtstreeks op de dakafdichting aangebracht en uit de Vegetatiemat L35 uitgesneden. Het is noodzakelijk dat u minimaal één keer per jaar deze bezoekschacht schoonmaakt om verstopping te voorkomen. Waarom wordt er grind of een tegel langs de randen aangeraden? Grind (maximale hellingsgraad: 5 ) of een tegel voorkomt dat er vocht optrekt tegen uw gevel, lood of dakrand. Daarnaast zorgt het voor een extra verzwaring van de dakranden, waardoor het sedumdak er niet af kan waaien. Als uw opstand te laag is (<15cm) moet er een grindzone voorzien worden. Dit geldt ook rond een koepel of lichtstraat. Is een groendak te belopen? Ja, enkel wanneer u dat te vaak doet, ontstaan er kale en/of lelijke plekken. Voor onderhoud, om bijvoorbeeld af en toe aangrenzende ramen te lappen of om dakgoten schoon te maken, is er geen probleem. Kan ik een pad door het groendak maken? Een pad creëren kan door middel van tegels, grind of boomschors, deze kan u vastleggen met een geperforeerd L-profiel. Kan ik naderhand nog kruiden inzaaien en/of inplanten? Dat kan, maar doordat u het groendak dan intensiever maakt qua beplanting, moet de dikte van de substraatlaag worden aangepast aan de vegetatie. Hoe snel groeien de sedumplantjes? Elk dak wordt gekenmerkt door zijn specifieke oriëntatie, helling enzovoort. Het is dan ook moeilijk te voorspellen welke soorten goed zullen groeien. Daarom worden sedumscheuten (stukjes sedumplanten, al dan niet met wortel) meestal geleverd in zakken met daarin een mengeling van verschillende soorten. Hoe groter de variatie op het dak, hoe groter de kans op een succesvolle begroening. Na twee jaar heb je een volledig begroeid groendak. 16

22 Sedumvariëteiten Hieronder vindt u twee lijsten met de verschillende soorten die zich in een sedummengeling voor extensieve groendaken kunnen bevinden. De mengeling is uiteraard seizoensgebonden en afhankelijk van de oogstbaarheid van de sedumplanten. De kweker van sedumplantjes kiest doorgaans tien à vijftien soorten om een levering klaar te maken. Sedum voor groendaken in het binnenland Sedum acre Sedum acre Elegance Sedum acre Yellow Queen Sedum album Sedum album Coral Carpet Sedum album Gypsocaulum Sedum album Laconicum Sedum album Minor Sedum album Murale Sedum album Murale Aureum Sedum divergens minus Sedum floriferum Weihenstephaner Gold Sedum gracilé Sedum hispanicum Sedum Immergrünchen Sedum lydium Sedum pachyclados Sedum reflexum Sedum reflexum Angelina Sedum reflexum Blue Spruce Sedum sexangulare Sedum spurium Sedum spurium Album Sedum spurium Coccineum Sedum spurium Dr John Creech Sedum spurium Fools Gold Sedum spurium Fultagglut Sedum spurium Rotraut Sedum spurium Schorbuser Blut Sedum spurium Variegatum Sedum voor groendaken aan de kust (diepere wortelgroei) Sedum acre Sedum acre Elegance Sedum acre Yellow Queen Sedum album Sedum album Coral Carpet Sedum album Gypsocaulum Sedum album Laconicum Sedum album Minor Sedum album Murale Sedum album Murale Aureum Sedum gracilé Sedum hispanicum Sedum lydium Sedum pachyclados Sedum reflexum Sedum reflexum Angelina Sedum reflexum Blue Spruce Sedum sexangulare Sedum spurium Sedum spurium Dr John Creech 17

23 Notities 18

24 Notities 19

25 Notities 20

26 I.R.S-Btech producten vormen de ecologische bouwstenen van morgen I.R.S-Btech verdeelt en promoot ecologische materialen en duurzame oplossingen voor energiezuinig en efficiënt bouwen, met een toekomstgerichte visie en met respect voor de natuur en elkaar. De bebouwde omgeving waarin we wonen en werken moet voldoen aan onze hoge kwaliteitseisen. Kwaliteitseisen die we stellen voor, tijdens en na het bouwproces. We gaan op zoek naar economische, sociale en ecologische innovaties die ons helpen duurzame woningen te bouwen. I.R.S-Btech promoot het gebruik van milieuvriendelijke materialen, zowel in nieuwbouw als renovatie. We willen leven en werken in een aangename, gezonde leefomgeving waarbij ieder van ons verschillende waarden en normen hoog in het vaandel draagt: comfort, onderhoud en gebruik, energieprestatie, gebruik van duurzame en gezonde bouwmaterialen, veiligheid, aan te passen aan elke levensfase, milieuvriendelijk en betaalbaar... Copyright: I.R.S-Btech nv - Verantw. uitgever: Mark Vandecruys, Europalaan 73, BE-9800 Deinze. I.R.S-Btech cares for nature Gratis OPLEIDINGEN EPDM I.R.S-Btech organiseert persoonlijke en praktijkgerichte opleidingen en informatiesessies, omdat de kwaliteit van de plaatsing van EPDM rubber een zeer belangrijke rol speelt in de levensduur van elke bouwstructuur. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of gekopieerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van I.R.S-Btech nv Groendak_NN_1.0_02/2017