BEROEPSKWALIFICATIEDOSSIER Metselaar

Transcriptie

1 BEROEPSKWALIFICATIEDOSSIER Metselaar ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 1. Globaal 1.1 TITEL Metselaar Deze benaming wordt gebruikt in het beroepscompetentieprofiel van het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid fvb - ffc constructiv. Deze benaming wordt algemeen gebruikt door de sector. Het beroep kent ook andere benamingen. De Competent-fiche F gebruikt eveneens de benaming Metselaar (m/v). Deze Competent-fiche geeft andere benamingen aan zoals metser, metselwerkarbeider, 1.2 DEFINITIE De metselaar voert metsel-, voegwerk en aanverwante werken uit bij nieuwbouw en renovatiewerken teneinde funderingen, muren, gevels en vloeren te realiseren. 1.3 EXTRA UITLEG De metselaar neemt een gedeelte van de ruwbouwwerkzaamheden van een gebouw, met name het metselwerk, voor zijn rekening. Zijn actieterrein strekt zich uit van de nieuwbouw tot de renovatie en het verbouwen van bestaande gebouwen en kunstwerken. De werkzaamheden bestaan uit het uitvoeren van metselwerk (klassiek, dunbed- en lijmmethode). Hij wordt ook belast met decoratief metselwerk, voegwerk en het monteren van geprefabriceerde bouwelementen. Behalve het optrekken van binnen- en buitenmuren heeft de metselaar ook als taak het plaatsen van metselprofielen, inwerken van bouwonderdelen, spouwhaken, isolatie, luchtscherm, wachtfolies en verluchtingsonderdelen, betonwerk, het plaatsen van huisriolering, het opbouwen van funderingsmuren, het ondermetselen van bestaande funderingen en het schoren van een pas opgetrokken muurgedeelte. 1

2 1.4 SECTOREN Bouw (PC124 Bouwbedrijf) 1.5 BETROKKEN (ARBEIDSMARKT)ACTOREN Hoofdindieners fvb-ffc Constructiv (Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid) Mede-indieners Raad van Bestuur fvb - ffc constructiv Vlaamse oriëntatiegroep (VCB, Bouwunie, ACV-BIE, Algemene Centrale - ABVV, ACLVB (paritaire goedkeuring)) WTCB (Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor de Bouwnijverheid) navb - cnac constructiv (Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en Hygiëne in het Bouwbedrijf) VDAB-Studiedienst 1.6 REFERENTIEKADER Gehanteerde referentiekaders Competent-fiche (SERV): F Metselaar (m/v), 22 februari 2013 Beroeps(competentie)profiel: Metselaar van het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid fvb - ffc constructiv (2013) Relatie tot het referentiekader De Competent-fiche F geeft in haar huidige vorm niet volledig en exact geformuleerd weer wat de competenties zijn van een metselaar. Vanuit de sector werd beslist om dit dossier in eerste instantie te laten steunen op het beroepscompetentieprofiel Metselaar van fvb - ffc Constructiv. De activiteiten zoals overgenomen uit het beroepscompetentieprofiel Metselaar stemmen in danige mate overeen met de Competent-fiche dat die nagenoeg volledig werden opgenomen. De gebruikte terminologie is echter in veel gevallen afwijkend. De basisactiviteiten uit Competent-fiche F stemmen als volgt overeen met de competenties 2

3 uit het dossier Metselaar volgens best-fit-principe: - Mortel, plamuur,... klaarmaken en aanbrengen (Id 16559) vormt een onderdeel van SA Voert metselwerk uit (Id c) - Betonwapening assembleren en plaatsen (Id 23475) komt het best overeen met SA Maakt wapeningen voor eenvoudige bekistingen klaar, voegt deze samen en plaatst deze (Id c) De specifieke activiteiten uit Competent-fiche F stemmen als volgt overeen met de competenties uit het BKD Metselaar volgens best-fit-principe: - Dakbedekkingselementen plaatsen: Dakpannen (Id 23782), Geasfalteerde dakspaan (Id 23775), Metaal (zink, aluminium, titaan,...) (Id 23779), Staalplaat (Id 23781) behoort niet tot de activiteiten van de metselaar, maar wel tot die van de dakdekker. - De werfzone inplanten (beveiliging, opslag van de uitrusting en de materialen,...) (Id 13684) komt het best overeen met BA Helpt mee aan het inrichten van de bouwplaats (Id c) - Draagstructuren monteren (steiger, schoren, platform,...) (Id 18070) vormt een onderdeel van BA Werkt op hoogte (Id c) en SA Gebruikt en plaatst stutten en schoren (Id c) - Afbraakwerkzaamheden uitvoeren (Id 25220) komt het best overeen met SA Voert sloopwerken uit (Id c) - Funderingen graven en nivelleren (Id 17768) vormt een onderdeel van SA Voert de fundering op staal uit (Id c) - Muren zetten door de draagelementen (baksteen, bindsteen, gipsblokken,...) te metselen (Id 15905) vormt een onderdeel van SA Voert metselwerk uit (Id c) - De bekisting vervaardigen en plaatsen en het beton gieten (Id 11394) komt het best overeen met SA Past eenvoudige bekistingstechnieken toe (Id c) en SA Maakt wapeningen voor eenvoudige bekistingen klaar, voegt deze samen en plaatst deze (Id c) en SA Betonneert (Id c) - Prefabelementen (dagkanten, dwarshout, daklijsten, trappen,...) plaatsen en vastmetselen (Id 16491) komt het best overeen met SA Plaatst geprefabriceerde elementen in residentiële toepassingen (Id c) - Openingen (raam, deur, storttrechter,...) maken in een bestaand metselwerk (Id 16985) vormt een onderdeel van SA Voert renovatiewerken uit (Id c) - Leidingnetwerken, afvoerkokers en aansluitingen realiseren (Id 16853) komt het best overeen met SA Trekt pijpen, technische kokers en schachten op (Id c) - Uitsparingen maken voor latere installaties en inrichtingen (loodgieterij, elekticiteit, rookkanaal,...) (Id 20309) vormt een onderdeel van SA Trekt pijpen, technische kokers en schachten op (Id c) - Een stenen muur bouwen (Id 18963) vormt een onderdeel van SA Voert metselwerk uit (Id18963-c) 3

4 - Bijzondere werkstukken bouwen (zwembaden, grafkelders, grafmonumenten,...) (Id 18961) komt het best overeen met SA Voert metselwerk uit (Id c) - Prefabzwembaden plaatsen (polyester romp,...) (Id 23792) behoort volgens de sector niet tot de activiteiten van de metselaar - Een rookkanaal bouwen en een schoorsteen plaatsen (Id 18962) vormt een onderdeel van SA Trekt pijpen, technische kokers en schachten op (Id c) - Tegels snijden en leggen (Id 19402) behoort volgens de sector niet tot de activiteiten van de metselaar maar wel tot die van de tegelzetter en wegenwerker/wegenbouwer - Buitenschrijnwerk (ramen, deuren,...) plaatsen en vastmetselen (Id 23810) behoort volgens de sector niet tot de activiteiten van de metselaar maar wel tot die van de buitenschrijnwerker - Lichte tussenwanden, prefabbekleding, valse plafonds,... plaatsen (Id 23352) behoort volgens de sector niet tot de activiteiten van de metselaar maar wel tot die van de stukadoor - Geluids- of thermische isolatie plaatsen (Id 18087) komt het best overeen met SA Voert thermische isolatiewerken uit (Id c) - Een prijsraming opstellen en de klant technisch advies geven (Id 21486) behoort volgens de sector niet tot de activiteiten van de metselaar - De activiteiten van een team coördineren (Id 18000) behoort volgens de sector niet tot de activiteiten van de metselaar 2. Activiteiten 2.1 OPSOMMING COMPETENTIES Basisactiviteiten Werkt in teamverband (co 00508) - Communiceert effectief en efficiënt - Wisselt informatie uit met collega s en verantwoordelijken - Overlegt over de voorbereiding, uitvoering en afwerking van de opdracht - Rapporteert aan leidinggevenden - Werkt efficiënt samen met collega's - Volgt aanwijzingen van verantwoordelijken op - Past zich flexibel aan (verandering van collega s, ) Werkt met oog voor kwaliteit (co 00509) - Evalueert zijn eigen werkzaamheden kwalitatief en kwantitatief, en stuurt desnoods bij - Gaat zuinig om met materialen, gereedschappen, tijd en vermijdt verspilling 4

5 - Houdt zich aan de regels voor traceerbaarheid van producten en uitgevoerde werken door het bijhouden van de etiketten en markering van de gebruikte materialen Werkt met oog voor welzijn, veiligheid en milieu (co 00510) - Herkent en signaleert gevaarlijke situaties, neemt gepaste maatregelen bij ongelukken en meldt ongevallen en incidenten volgens interne procedures - Past de voorschriften met betrekking tot netheid en hygiëne toe - Werkt ergonomisch - Controleert de aanwezigheid van en gebruikt PBM s en CBM s volgens de specifieke voorschriften - Ziet er op toe dat veiligheids- en milieuvoorschriften worden gerespecteerd - Herkent, voorkomt en beschermt tegen specifieke risico s zoals gevaarlijke en schadelijke stoffen (cement en hulpstoffen, kwarts- en houtstof, asbesthoudende producten, ), lawaai, brand en explosies - Werkt met oog voor energieprestaties van gebouwen - Sorteert afval volgens de richtlijnen en vraagt om informatie in geval van twijfel - Gebruikt water voor taken en schoonmaak efficiënt PBM s en CBM s = persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen Gebruikt machines en gereedschappen (co 00511) - Selecteert te gebruiken machines en gereedschappen - Controleert de machines en gereedschappen voor gebruik - Gebruikt machines en gereedschappen op een veilige en efficiënte manier - Onderhoudt en reinigt de machines en gereedschappen na gebruik Organiseert zijn werkplek veilig en ordelijk (co 00512) - Ontvangt en begrijpt de opdracht - Richt de eigen werkplek in volgens voorschriften en/of instructies en houdt daarbij rekening met de algemene werforganisatie en de logische werkvolgorde Werkt op hoogte (co 00513) - Monteert en demonteert steigers volgens de instructies en veiligheidsregels - Controleert de steigerklasse en doet een visuele controle van een steiger voor ingebruikname - Herkent en signaleert gebreken van de steiger en de steigeronderdelen aan de bevoegde persoon - Voert de gepaste verankeringen uit - Gebruikt ladders volgens de veiligheidsregels - Installeert vangnetten en geschikte randbeveiliging - Gebruikt beschermingsmiddelen (PBM s en CBM s) - Bouwt goederenliften op en zekert die - Bedient de goederenlift - Gebruikt hefplatformen volgens voorschriften Houdt werkadministratie bij (co 00514) - Houdt planning en werkdocumenten bij Plant de werkzaamheden (co 00515) 5

6 - Leest en begrijpt plannen, werktekeningen of werkopgaveblad - Bepaalt de uitvoeringsfases en maakt een planning op van het verloop van de werkzaamheden - Bepaalt de benodigde materialen, gereedschappen en machines in functie van de dagactiviteit - Stemt de eigen werkzaamheden af op de activiteiten van anderen (het bouwteam) - Onderhoudt contacten met klanten en collega s Beheert het materiaal en het materieel (co 00516) - Houdt voorraden bij en vult aan - Bepaalt de toegangswegen voor de leveringen - Neemt leveringen in ontvangst en controleert op hoeveelheden en kwaliteit - Stockeert het materieel en de materialen op de daartoe voorziene plaats - Richt de stockageplaats in en zorgt voor de bescherming van gestockeerde goederen Slaat lasten aan (co 00517) - Selecteert de gepaste hijshulpmiddelen - Schat gewicht en zwaartepunt van de last in - Bevestigt de last aan de hijsvoorzieningen en zekert de last - Geeft eenduidige instructies aan de bedieners van machines Helpt mee aan het inrichten van de bouwplaats (co 00518) - Zet de werken nauwkeurig uit (bouwlijnen), bakent ze af en bepaalt hoogtepeilen - Brengt veiligheidssignalisatie aan - Installeert werfafsluitingen en voorziet doorgangen voor voetgangers en toegangen voor vrachtwagens - Plaatst hekken en schermen tegen inbraak en stofhinder - Werkt mee aan een voorlopige effening van het terrein - Voorziet de plaatsing van de werfkeet (bureau, eet- en kleedruimte, sanitaire voorzieningen, ) - Voorziet aansluiting van elektriciteit, water en verlichting - Voorziet opslagmogelijkheden voor materiaal en gereedschappen - Bewaart de orde en de netheid - Voorziet plaats voor containers of verzamelplaatsen voor het selectief verzamelen van bouwafval Specifieke activiteiten Gebruikt en plaatst stutten en schoren (co 00519) - Bepaalt het aantal stutten en schoren en hun spreiding - Brengt stutten en schoren aan - Verwijdert stutten en schoren Voert de fundering op staal uit (co 00520) - Plaatst een bemalingssysteem en zet dit in werking - Effent de bodem van de werkput - Graaft funderingssleuven en putten manueel of met de hulp van een bediener van een graafmachine 6

7 - Bereidt de sleufbodem voor met stabiliseerzand, het waterdichte membraan en een steenslagverharding - Plaatst de aardingslus - Voert een staalfundering in metselwerk uit - Maakt manueel of machinaal beton of mortel aan - Giet gewapende of ongewapende funderingsplaten en vloeren - Geeft instructies aan bedieners van betonpomp of betonmixer - Stort en spreidt, trilt en verdicht het beton - Verzorgt de afwerking van het betonoppervlak Voert grondwerken en verhardingen voor residentiële toepassingen uit (co 00521) - Plaatst beschoeiingen - Plaatst terrassen en oppervlakteverhardingen Legt rioleringen en afwateringsstelsels aan (co 00522) - Plaatst buizen en installaties voor afval-, regen-, grond- en rioolwater - Voegt buizen en installaties in verschillende materialen samen - Plaatst reservoirs en opvangputten - Plaatst individuele waterzuiveringsinstallaties en recuperatiesystemen Voert metselwerk uit (co 00523) - Maakt mechanisch of manueel mortels of lijm aan - Plaatst hoogtelijnen en profielen - Controleert of muren loodrecht, haaks, waterpas en vlak zijn - Kapt en slijpt openingen in muren - Voert verschillende metselverbanden uit - Ondermetselt funderingen - Voert ondergronds metselwerk uit met een waterkerende laag - Voorziet en plaatst wachtbuizen, uitsparingen en energieblokken verluchtingsbuizen, roosters, keldergaten, lichtkokers - Voert opgaand metselwerk uit - Voert uitsparingen in het metselwerk uit - Voert siermetselwerk en gebogen of gewelfd metselwerk uit - Plaatst dorpels en plinten - Wapent en verankert metselwerk en plaatst spouwhaken en mechanische ondersteuningen - Voert een uitzettingsvoeg uit - Besteedt aandacht aan de correcte uitvoering van de bouwknopen - Plaatst wachtfolies - Verzorgt de plaatsing en de aansluiting van waterkeringen - Borstelt het nieuwe metselwerk af - Monteert gevelelementen met mechanische en chemische bevestigingen Plaatst geprefabriceerde elementen in residentiële toepassingen (co 00524) - Integreert elementen in het metselwerk - Stut geprefabriceerde elementen - Bevestigt geprefabriceerde elementen door inmetselen of betonneren - Stut en plaatst betonvloeren en betonplaten volgens een legplan Voert thermische isolatiewerken uit (co 00525) - Werkt oneffenheden van het te isoleren oppervlak bij 7

8 - Tekent isolatiematerialen af, snijdt en voegt deze samen - Bevestigt ze volgens type en positie - Vermijdt koudebruggen - Verzekert zich van de continuïteit van de isolatie - Beschermt het geplaatste isolatiemateriaal tegen weersomstandigheden - Respecteert bij het plaatsen de regels rond energieprestaties van gebouwen (EPB) EPB = de regels omtrent het realiseren van energiezuinige, comfortabele gebouwen Plaatst lucht- en dampscherm (co 00526) - Selecteert lucht- en dampdichte lagen - Voert de banen uit - Voert de doorbrekingen uit - Werkt het luchtdichtheidsscherm af Voert dichtingswerken uit aan wanden (co 00527) - Plaatst dichtings- en beschermingsmembranen tegen de funderingsmuren - Brengt bepleisteringen met cementmortel aan tegen de funderingsmuren - Behandelt gevels en muren met dichtingsmiddelen - Controleert de gevel op scheuren en dicht deze Trekt pijpen, technische kokers en schachten op (co 00528) - Voegt geprefabriceerde kokerelementen samen en plaatst deze - Voorziet uitsparingen Past eenvoudige bekistingstechnieken toe (co 00529) - Leest en begrijpt bekistingsplannen - Timmert, stut, monteert en voegt traditionele bekisting samen - Voert een voorbehandeling uit op de bekisting - Ontkist en recupereert herbruikbaar materiaal Maakt wapeningen voor eenvoudige bekistingen klaar, voegt deze samen en plaatst deze (co 00530) - Maakt een selectie van staven en beugels - Leest en begrijpt het ijzervlechtplan - Vlecht de wapeningen en verbindt het vlechtwerk - Plaatst en schermt wachtstaven af met afschermdoppen - Plaatst de netten en wapening met afstandshouders in de bekisting en garandeert de minimale betondekking Voert betonneringswerken uit (co 00531) - Stort en spreidt, trilt en verdicht het beton - Vermijdt dat de wapening gaat verschuiven tijdens het betonstorten - Verzorgt de afwerking van het betonoppervlak - Giet gewapende of ongewapende funderingsplaten en vloeren - Beschermt en beschut het beton Voert voegwerken uit (co 00532) - Maakt een voegmortel aan - Gebruikt gepast voeggereedschap - Past diverse voegtechnieken toe 8

9 - Voert verschillende soorten voegen uit Voert sloopwerken uit (co 00533) - Controleert of nutsvoorzieningen afgekoppeld zijn - Gebruikt stutten en schoren - Demonteert of sloopt manueel of met mechanische hulpmiddelen - Ruimt het puin en voert sloopafval selectief af Voert renovatiewerken uit (co 00534) - Herkent bouwgebreken bij bestaande gebouwen - Identificeert de dragende elementen van het bouwwerk - Plaats voorlopige afdichtingen tegen wind en regen - Past specifieke stut- en schoortechnieken toe - Maakt muurdoorbrekingen - Versterkt funderingen - Vervangt en herstelt beschadigde bouwwerken - Reinigt en beschermt de renovatiewerken 2.2 DESCRIPTORELEMENTEN Kennis - Basiskennis van milieuzorgsystemen en -voorschriften in functie van de eigen werkzaamheden - Basiskennis van elektriciteit - Basiskennis van de werforganisatie - Basiskennis van het principe van gescheiden riolering en de verschillende leidingmaterialen waaruit een rioleringsnet bestaat - Basiskennis van draagkracht en maximale belasting van draagvloeren en -muren en lintelen - Basiskennis van injectieprocédés en dichtingsmiddelen om muren mee te behandelen - Kennis van veiligheids-, gezondheids-, hygiëne- en welzijnsvoorschriften - Kennis van specifieke risico s van asbest, kwarts- en houtstof en andere gevaarlijke producten - Kennis van specifieke risico s van elektriciteit, lawaai, trillingen, brand en explosies - Kennis van ergonomische hef-, til- en werktechnieken - Kennis van de voorschriften voor het veilig werken op hoogte - Kennis van PBM s en CBM s - Kennis van de maatregelen ter preventie van het vallen van personen en voorwerpen van een steiger, de veiligheidsmaatregelen bij veranderende weersomstandigheden, de toelaatbare belasting, de steigerklassen, de steigeronderdelen, de veilige (de)montage en ombouw van de steiger - Kennis van de voorwaarden om een steiger te betreden (een stevige steun van de steiger op de ondergrond, de volledigheid van de montage, een stabiel verankerde structuur, een stevige werkvloer, een goed bepaalde belasting, conforme leuningen en een veilige toegang tot de werkvloer) - Kennis van (veiligheids)pictogrammen 9

10 - Kennis van de voorschriften rond afvalbeheer - Kennis van een geoptimaliseerd verbruik van water, materialen en energie - Kennis van vakterminologie - Kennis van werkdocumenten, tekeningen en plannen - Kennis van materialen, gereedschappen en machines - Kennis van technische voorschriften en aanbevelingen in functie van de eigen werkzaamheden - Kennis van controle- en meetmethoden en instrumenten - Kennis van elementaire wiskunde - Kennis van kwaliteitsnormen, waarden en toleranties - Kennis van de inrichting van de werkplek: signalisatie, afsluiting, orde en netheid - Kennis van opslagtechnieken - Kennis van onderhoudstechnieken van gereedschappen en materieel - Kennis van de technieken voor bevestigen, heffen en het aanslaan van lasten - Kennis van de keuringsvoorschriften van hijsmaterieel - Kennis van de tekens en seinen voor communicatie met de bestuurders van hef-, hijs- en graafmachines - Kennis van stut- en schoortechnieken - Kennis van bemalings- en drainagetechnieken - Kennis van beschoeiingstechnieken - Kennis van technieken voor het aanbrengen van een stabilisatielaag met plaatsing van een waterdicht membraan - Kennis van bodemsoorten en grondmechanische problemen - Kennis van het gebruik van topografische instrumenten - Kennis van soorten en eigenschappen van isolatiematerialen, lucht- en dampschermen, de soorten bevestigingen en de aansluiting van het luchtscherm - Kennis van bouwknopen - Kennis van de waterkering - Kennis van metselverbanden - Kennis van bogen en lintelen, siermetselwerk en de afwerking van muren - Kennis van de soorten voegen - Kennis van mechanische en chemische bevestigings- en verankeringstechieken - Kennis van verschillende soorten prefabelementen - Kennis van opslag, transport en plaatsing van prefabelementen - Kennis van stabiliteit en bescherming van prefabelementen - Kennis van de plaatsingstechnieken van pijpen, technische kokers en schachten - Kennis van de voorschriften voor aansluiting en plaatsing van de verschillende waterbehandelingstoestellen - Kennis van IBA s en recuperatie- en bezinkingssystemen - Kennis van bekistings-, ijzervlecht- en betonneringstechnieken - Kennis over ontkisten, ontkistingsproducten, ontkistingstermijnen en onderhoud van het bekistingsmateriaal - Kennis van een wapeningsplan, selectie van staven op staalkwaliteit en bindtechnieken voor de wapening - Kennis van de plaatsing van een wapening, minimum betondekking en tussenafstanden - Kennis van betonsamenstelling en hulpstoffen - Kennis van technieken voor betonnering, verdichting, nabehandeling en kwaliteitscontrole van beton - Kennis van ontmantelings- en slooptechnieken - Kennis van de technieken voor het herstellen van kleine oppervlakten 10

11 - Kennis van plaatsing en functie van wapening, verankering en ophanging bij metselwerk - Grondige kennis van meet- en uitzettechnieken - Grondige kennis van lijmen, bindmiddelen, de mengverhoudingen en hulpstoffen voor mortels - Grondige kennis van opgaand metselwerk PBM s en CBM s = Persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen IBA = Individuele behandeling van afvalwater Cognitieve vaardigheden - Het mondeling en/of schriftelijk kunnen rapporteren aan de leidinggevende; - Het efficiënt kunnen communiceren met collega s en derden: kunnen overleggen over de voorbereiding, uitvoering en afwerking van de opdracht en afstemmen van de eigen werkzaamheden op de activiteiten van anderen (bouwteam); - Het kunnen controleren van de aanwezigheid van en kunnen gebruiken van PBM s en CBM s volgens de specifieke voorschriften; - Het kunnen herkennen, voorkomen en beschermen tegen specifieke risico s van gevaarlijke stoffen (cement en hulpstoffen, kwarts- en houtstof, asbesthoudende producten, ) - Het kunnen herkennen, voorkomen en beschermen tegen specifieke risico s zoals lawaai, trillingen, brand en explosies; - Het kunnen herkennen en signaleren van gevaarlijke situaties, nemen van gepaste maatregelen bij ongelukken en melden van ongevallen en incidenten - Het kunnen lezen, begrijpen en controleren van plannen, werktekeningen, werkopgaveblad voorschriften en productfiches; - Het kunnen opzoeken en raadplegen van beschikbare en betrouwbare informatiebronnen; - Het kunnen opmaken van een efficiënte planning voor het verloop van de werkzaamheden, d.w.z. de uitvoeringsfases bepalen; - Het kunnen uitvoeren van de werkopdracht volgens de planning en timing; - Het kunnen bepalen van de benodigde materialen, gereedschappen en machines; - Het ordelijk kunnen inrichten van de bouwplaats (voorzien van signalisatie, doorgangen voor voetgangers, toegangswegen voor werfverkeer, stockageruimtes, de werfkeet, elektriciteit, water en verlichting, afschermingen tegen stof en lawaai, afvalcontainers, ); - Het kunnen inrichten van de eigen werkplek volgens voorschriften en/of instructies en rekening houdend met de algemene werforganisatie en de logische werkvolgorde; - Het zorgzaam, efficiënt en veilig kunnen omgaan met materialen, gereedschappen en machines; - Het in ontvangst kunnen nemen van leveringen, controleren op kwaliteit en hoeveelheden en beschermd stockeren op de voorziene plaats; - Het kunnen sorteren van afval volgens de richtlijnen - Het kunnen werken met oog voor energieprestaties van gebouwen; - Het nauwkeurig kunnen uitzetten van de werken (bouwlijnen), afbakenen en bepalen van de hoogtepeilen - Kunnen uitlijnen van prefab, metselwerk, vloeren en lintelen, indien nodig rekening houdend met het tegenpeil 11

12 - Het kunnen lezen en begrijpen van bekistings- en ijzervlechtplannen en meetstaten; - Het kunnen bepalen van het aantal stutten en schoren en hun spreiding; - Het correct kunnen uitvoeren van de bouwknopen; - Het kunnen controleren of muren loodrecht, haaks, waterpas en vlak zijn en of metselverbanden gerespecteerd zijn; - Het visueel kunnen controleren van gevels en muren op scheuren - Het kunnen behandelen van scheuren met dichtingsmiddelen; - Het kunnen kiezen van lucht- en dampschermen en deze identificeren op de werf; - Het kunnen identificeren van bouwgebreken bij te renoveren gebouwen; - Het kunnen identificeren van de dragende elementen van het bouwwerk. Probleemoplossende vaardigheden - Het kwalitatief en kwantitatief kunnen evalueren en desnoods bijsturen van zijn eigen werkzaamheden; - Het gepast kunnen reageren op vastgestelde problemen met betrekking tot kwaliteit, veiligheid, milieu, proces en techniek rekening houdend met de voorschriften/procedures. Motorische vaardigheden - Het kunnen toepassen van ergonomische hef- en tiltechnieken; - Het kunnen monteren en demonteren van steigers volgens instructies; - Het kunnen gebruiken van ladders en steigers volgens de veiligheidsregels - Het kunnen aanslaan van lasten; - Het kunnen meewerken aan een voorlopige effening van het terrein; - Het kunnen effenen van de bodem van de werkput; - Het kunnen plaatsen en in werking zetten van een bemalingssysteem; - Het kunnen graven van funderingssleuven en voorbereiden van de bodem; - Het kunnen plaatsen van de aardingslus; - Het kunnen plaatsen en verdichten van een stabilisatielaag met plaatsing van een waterdicht membraan; - Het manueel of machinaal kunnen aanmaken van beton, mortels of lijmen; - Het kunnen gieten van funderingsplaten en vloeren door het oordeelkundig verspreiden, trillen, verdichten van het beton en afwerken en beschermen van het betonoppervlak; - Het kunnen plaatsen van terrassen en oppervlakteverhardingen; - Het kunnen plaatsen van beschoeiingen; - Het kunnen plaatsen van buizen en installaties voor afval-, regen-, grond- en rioolwater; - Het kunnen uitvoeren van een traditionele bekisting; - Het kunnen voorbehandelen van de bekisting en achteraf ontkisten en recupereren van herbruikbare materialen; - Het kunnen vlechten, verbinden en correct plaatsen van een wapeningsnet en -korf in de bekisting; - Het kunnen plaatsen van wachtstaven met afschermdoppen; - Het kunnen garanderen van een minimale betondekking en het ter plekke blijven van de wapening tijdens het betonstorten door afstandshouders in de bekisting te plaatsen; - Het kunnen aanbrengen van stutten en schoren; - Het kunnen uitvoeren van verschillende metselverbanden; 12

13 - Het kunnen ondermetselen van bestaande funderingen; - Het kunnen uitvoeren van ondergronds metselwerk met een waterkerende laag; - Het kunnen uitvoeren van opgaand metselwerk, uitsparingen in het metselwerk, siermetselwerk en gebogen of gewelfd metselwerk; - Het kunnen plaatsen van dorpels en plinten - Het kunnen reinigen en beschermen van metselwerk; - Het kunnen aanbrengen van bepleisteringen met cementmortel en het plaatsen van dichtings- en beschermingsmembranen tegen de funderingsmuren; - Het kunnen uitvoeren van een uitzettingsvoeg; - Het kunnen voorzien en plaatsen van wachtfolies, wachtbuizen, uitsparingen en energieblokken, verluchtingsbuizen, roosters, keldergaten, lichtkokers,..; - Het kunnen wapenen, verankeren en ophangen van metselwerk en kunnen plaatsen van spouwhaken en mechanische ondersteuningen; - Het kunnen integreren van elementen in het metselwerk en monteren van gevelelementen met mechanische en chemische bevestigingen; - Het kunnen stutten, waterpas plaatsen en bevestigen van vloeren, betonplaten en andere prefabelementen door inmetselen of betonneren; - Het kunnen uitvoeren van verschillende soorten voegen voor metselwerk met verschillende voegtechnieken; - Het kunnen aanbrengen van een continue isolatielaag, door het te isoleren oppervlak te effenen, de isolatiematerialen af te tekenen, te snijden, samen te voegen en te bevestigen volgens type en positie; - Het kunnen plaatsen en afwerken van lucht- en dampschermen, met luchtdicht uitgevoerde doorbrekingen van het scherm; - Het kunnen afkoppelen van de nutsvoorzieningen bij sloopwerkzaamheden; - Het kunnen demonteren of slopen met manuele of mechanische hulpmiddelen en het sloopafval selectief afvoeren; - Het kunnen plaatsen van voorlopige afdichtingen tegen wind en regen; - Het kunnen maken van muurdoorbrekingen en vervangen en herstellen van beschadigde bouwwerkdelen. Omgevingscontext - Dit beroep wordt uitgeoefend op locatie in de buitenlucht, op bouwplaatsen (nieuwbouw), in bewoonde of in gebruik zijnde gebouwen (renovatie- en sloopwerken) en vergt de nodige mobiliteit. - Dit beroep wordt meestal in teamverband uitgeoefend, meestal in een onderneming waar de nodige flexibiliteit belangrijk is om zich aan te passen aan wijzigingen van planning, collega s, omgeving, weersomstandigheden, grondstoffen en machines. - De werkopdracht en het eindresultaat wordt strikt afgebakend en er heersen in veel gevallen strikte deadlines, wat resultaatgerichtheid, stressbestendigheid, concentratie, flexibiliteit en doorzettingsvermogen vraagt. - De bouwsector kent veel reglementeringen, normen, aanbevelingen, codes van goede praktijk en technische voorlichtingsfiches inzake kwaliteit, veiligheid, gezondheid, hygiëne, welzijn, milieu en duurzaam bouwen. Verspilling en de rijzende afvalberg dwingen tot een economische en ecologische omgang met en hergebruik van grondstoffen en materialen. - De situatie op de werkplek kan het dragen van lasten, het werken op hoogte en werken in moeilijke houdingen en omstandigheden impliceren. 13

14 - Op de bouwplaats maakt men gebruik van elektrisch en pneumatisch gereedschap. Dit kan gevaar inhouden voor lawaaihinder en stof, het oplopen van snijwonden, het stoten tegen voorwerpen, gevaar voor elektrocutie,. Handelingscontext - Oog hebben voor kwaliteit en de tevredenheid van de klant door met zorg, precisie, toewijding en zin voor esthetiek te werken. - Op constructieve en gebruiksvriendelijke wijze uitwisselen van informatie met klanten, collega s en derden. - Aandacht hebben voor gevaarlijke situaties, veiligheidssignalisatie op de werkplek/werf respecteren en PBM s en CBM s met zorg plaatsen, gebruiken en onderhouden. - Omzichtig omgaan met grondstoffen en producten, rekening houdend met veiligheids-, plaatsings- en milieuvoorschriften. - Zorgvuldig en nauwkeurig gebruiken van machines, gereedschappen en materialen. - Gedurende het volledige bouwproces duidelijk informatie en instructies uitwisselen. - Het bijblijven met de (technologische) ontwikkelingen binnen de sector vergt leergierigheid en het volgen van (verplichte) opleidingen. Autonomie Is zelfstandig in - het uitvoeren van de plannen en voorbereiden van de eigen werkzaamheden - het veilig en ordelijk organiseren van zijn eigen werkplek - het veilig lossen en stockeren van het materiaal en materieel - het veilig aanslaan en verplaatsen van lasten - het veilig en ergonomisch hanteren en tillen van lasten - het reinigen en onderhouden van het materieel - het uitvoeren van grondwerken, de funderingen, dichtingswerken, de verhardingen voor residentiële toepassingen en de aanleg van rioleringen en afwateringsstelsels - het gebruiken en plaatsen van beschoeiingen, stutten en schoren - het uitvoeren van metselwerk, het plaatsen van prefabelementen en het voegen - het uitvoeren van eenvoudig bekistings-, ijzervlecht- en betonneringswerken - het uitvoeren van sloop- en renovatiewerken - het bijhouden van de werkadministratie - het verwijderen van afval en het veilig en milieubewust werken - het controleren van de kwaliteit, esthetiek en de kwantiteit van zijn werk Is gebonden aan - een ontvangen werkopdracht en tijdsplanning - veiligheids-, gezondheids-, kwaliteits- en milieuvoorschriften, codes van goede praktijk, technische voorschriften, productfiches, werktekeningen en plannen - afspraken met betrekking tot zijn eigen werkzaamheden met collega s en derden - instructies van de leidinggevende Doet beroep op - de leidinggevende voor de werkopdracht, gegevens, planning, leveringen, melden van problemen en gevaarlijke situaties en bijkomende instructies. 14

15 - een meer bevoegd persoon indien hij een probleem niet opgelost krijgt of te maken krijgt met werkzaamheden die buiten zijn bevoegdheid vallen. - (onderhouds)technieker en/of derden bij storingen, technische interventies en/of onderhoud aan het machinepark. Verantwoordelijkheid - Het efficiënt functioneren in een onderneming - Het milieubewust, kwalitatief, esthetisch en veilig uitvoeren van de werken - Het werken met oog voor welzijn, veiligheid en milieu - Het veilig en efficiënt gebruiken van machines en gereedschappen - Het veilig, ergonomisch en ordelijk organiseren van de eigen werkplek - Het veilig werken op hoogte - Het bijhouden van de werkadministratie - Het voorbereiden en plannen van de eigen werkzaamheden - Het veilig lossen en stockeren van het materiaal en materieel - Het veilig aanslaan en verplaatsen van lasten - Het mee helpen inrichten van de bouwplaats - Het gebruiken en plaatsen van stutten en schoren - Het uitvoeren van de fundering op staal - Het uitvoeren van grondwerken en verhardingen voor residentiële toepassingen - Het aanleggen van rioleringen en afwateringsstelsels - Het uitvoeren van metselwerk - Het plaatsen van geprefabriceerde elementen in residentiële toepassingen - Het uitvoeren van thermische isolatiewerken - Het plaatsen van lucht- en dampscherm - Het uitvoeren van dichtingswerken aan wanden - Het optrekken van pijpen, technische kokers en schachten - Het toepassen van eenvoudige bekistingstechnieken - Het uitvoeren van eenvoudige bekistings-, ijzervlecht- en betonneringswerken - Het uitvoeren van voegwerken - Het uitvoeren van sloop- en renovatiewerken 2.3 ATTESTEN Wettelijke attesten Geen vereisten. Vereiste attesten Er zijn geen verplichte attesten, maar voor het uitoefenen van bepaalde werkzaamheden en / of risicovolle taken zijn bepaalde attesten en / of certificaten vereist, zoals VCA, attest veilig werken op hoogte, Instapvoorwaarden Geen vereisten. 15

16 3. Arbeidsmarktrelevantie / maatschappelijke relevantie 3.1 ARBEIDSMARKTRELEVANTIE Tewerkstelling Het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid fvb ffc Constructiv legt volgende cijfers voor wat betreft het aantal tewerkgestelde metselaars. Officiële cijfers over de tewerkstelling per beroep zijn niet beschikbaar. Er werd een raming gemaakt op basis van beschikbare gegevens, afgeleid op basis van de toegekende NACE-code. Van werfbedienaar zijn geen aparte cijfers beschikbaar: die vallen mee onder deze aantallen. Vacatures De vacaturecijfers voor de Metselaar zijn gebaseerd op volgende gecodeerde beroepen bij VDAB: Metselaar Metselaar - halve gast Cementvoeger I. Aantal vacatures (in het normaal economisch circuit zonder uitzendopdrachten en indien beschikbaar het aantal vacatures voor uitzendopdrachten) en aandeel in de sector i. Spreiding over de betrokken sectoren (ontvangen jobs in 2012) 16

17 ii. Aantal openstaande vacatures (aantal, spreiding, evolutie) - Openstaande vacatures (aantal, evolutie) op het einde van de maand december Openstaande vacatures (aantal, spreiding) op het einde van de maand december

18 II. Evolutie van het aantal vacatures (in de tijd) III. Spreiding van het aantal vacatures per provincie en/of regio in 2012 IV. Aantal niet werkende werkzoekenden einde december 2012 op basis van max. 8 beroepsaspiraties 18

19 V. Knelpuntberoep i. Zo ja, duiding oorzaak (kwantitatief/kwalitatief) Metselaar is een structureel kwantitatief knelpuntberoep. De hogere vervangingsvraag omwille van de oudere leeftijdsstructuur van de werknemers in de bouw en de geringe instroom van schoolverlaters bestendigen het knelpunt. 4. Samenhang Metselaars komen enkel in de bouwsector voor en worden ingedeeld in de cluster van de ruwbouwberoepen. De basisactiviteiten van de beroepen metselaar, bekister-betonneerder en ijzervlechter zijn gemeenschappelijk. De basisactiviteiten van de werfbedienaar zijn allen terug te vinden in de basisactiviteiten van de drie voornoemde beroepen. 5. Updates Duurzaam Relatief duurzaam Beperkt duurzaam De innovaties en evoluties in de gebruikte technieken van de metselaars vallen vooral te verwachten bij de bouw met prefabelementen die een steeds grotere rol innemen in de ruwbouw. In het kader van een evolutie naar strengere milieueisen en steeds duurzamere technieken zal de 19

20 aandacht voor isolatietechnieken, de plaatsing van waterdichte membranen en wachtfolies voor lucht- en dampdichtheid en de samenwerking met de afwerkingsberoepen alleen maar toenemen. Het zal later blijken of de wijzigingen in deze technieken veel invloed zullen hebben op de reeds beschreven competenties uit dit beroepskwalificatiedossier. Het huidige beroepskwalificatiedossier is bijgevolg matig duurzaam. 20