Informatie van Pensioenfonds. Mensen haken vaak af als het gaat om financiële informatie. Ze vinden financiële zaken moeilijk en oninteressant.

Transcriptie

1 Pensioenblik nr. 10 mei 2017 Deelnemers en gepensioneerden Pensioenblik Informatie van Pensioenfonds Ons pensioen en de politiek Over het Nederlandse pensioenstelsel wordt al jaren stevig gediscussieerd. Sinds lange tijd staan de resultaten van veel pensioenfondsen onder druk. De rente is historisch laag, waardoor de premie hoger wordt. Daarnaast worden mensen steeds ouder, waardoor ze ook langer pensioen ontvangen. De vraag is of jongeren benadeeld worden door ouderen, of dat het juist andersom is. Wat is wijsheid in zo n ingewikkeld financieel speelveld? En welke koers gaat het nieuwe kabinet straks varen? Vanaf dit voorjaar nemen we je in de Pensioenblik en via onze website graag mee op een reis langs verschillende ideeën over de aanpassing van ons pensioenstelsel. We nemen geen stelling, maar laten je zien wat er besproken wordt. Zo blijf je goed geïnformeerd en kun je je eigen mening vormen. In deze editie praten we je bij over de persoonlijke pensioenpot. Onze financiële positie en jouw pensioen Mensen haken vaak af als het gaat om financiële informatie. Ze vinden financiële zaken moeilijk en oninteressant. En dat is jammer. Want als het gaat om pensioen, kun je niet om financiële zaken heen. Daarom leggen we je graag uit hoe je pensioen werkt in eenvoudige woorden. De financiële positie van ons fonds bepaalt voor een deel hoe hoog je pensioen straks wordt. Het gaat erom hoeveel geld er in de kas van het fonds zit. Als dat genoeg is, kan het bestuur besluiten om je pensioen met een percentage te verhogen. Maar als het slecht gaat, moet het bestuur in het uiterste geval besluiten om de pensioenen te verlagen. Dan krijg je straks minder dan je nu verwacht. Er zijn verschillende factoren die een rol spelen in de financiële situatie van ons fonds. Voor jou is het misschien niet altijd duidelijk hoe deze zaken met elkaar samenhangen. In dit nummer nemen we je daarom mee langs de dekkingsgraad, het herstelplan en de eisen die gesteld worden aan ons fonds. Lees verder op pagina 3. Jaap Groen Voorzitter Stichting Pensioenfonds ANWB Kies zelf wanneer je met pensioen gaat De persoonlijke pensioenpot Anna van der Schors Hoe zou je later willen leven? 2 6 7

2 Kies zelf wanneer je met pensioen gaat Je pensioen is flexibeler dan je denkt. Je kunt vanaf je 55ste (deels) met pensioen. Je kunt je pensioen dus aanpassen aan je eigen situatie. Eerder met pensioen Je ouderdomspensioen gaat standaard in op je 67ste. Dat betekent niet dat je tot die leeftijd moet doorwerken. Je kunt ervoor kiezen om eerder met pensioen te gaan vanaf 5 jaar voor je AOW-leeftijd. Wil je nog eerder met pensioen, dan kan dat alleen als je niet ergens anders aan het werk gaat. Deeltijdpensioen Wil je langzaam afbouwen aan het einde van je loopbaan? Dan kun je ervoor kiezen om je pensioen al eerder gedeeltelijk te laten ingaan. Je blijft dan voor een deel werken en voor het andere deel ontvang je pensioen. Eerst meer pensioen, daarna minder Als je eerder met pensioen gaat, kun je variëren in de hoogte van de uitkering. Je kunt ervoor kiezen om eerst meer pensioen te ontvangen en daarna minder pensioen, bijvoorbeeld omdat je partner ook stopt met werken, maar zijn pensioen nog niet ingaat. Het lagere pensioen geldt vervolgens zolang je leeft. De laagste pensioenuitkering moet tenminste 75% van de hoogste uitkering bedragen. Hoe regel je je pensioen op maat? Je moet altijd overleggen met je werkgever. Vervolgens geef je je keuze zelf aan ons door. Doe dit uiterlijk drie maanden voordat je je keuze wilt laten ingaan. Voor meer informatie en een berekening van je pensioen situatie kun je terecht op Gepensioneerden en Mijn Pensioen In de vorige Pensioenblik besteedden we uitgebreid aandacht aan digitale pensioenpost. In dit artikel vermeldden we dat de digitale persoonlijke omgeving toegankelijk was voor iedereen die al met pensioen is. Dat is niet zo. Pas in de loop van 2017 wordt Mijn Pensioen wel beschikbaar gesteld voor alle gepensioneerden. In Mijn Pensioen vind je je eigen digitaal archief met documenten die je ook per post hebt ontvangen. Ook kun je in Mijn Pensioen aangeven of je voortaan liever digitaal je post wilt ontvangen. Graag hadden we de digitale persoonlijke omgeving al eerder toegankelijk willen maken voor gepensioneerden. Het maken van een goed bestand om te bepalen wie wat mag zien en wie toegang krijgt, bleek echter veel ingewikkelder dan wij hadden voorzien. Inmiddels is dit bestand er wel en zijn we hard aan het testen om alles werkend te krijgen. Als alles volgens planning verloopt, is Mijn Pensioen uiterlijk vanaf juli 2017 beschikbaar voor alle gepensioneerden. Bij Nieuws & Archief op onze website lees je de laatste stand van zaken. 2

3 Hoe houdt het bestuur de pensioenen op de rit? Onze financiële positie en jouw pensioen De financiële positie van ons fonds bepaalt voor een deel hoe hoog je pensioen straks wordt. Het gaat erom hoeveel geld er in de kas van het fonds zit. Als dat genoeg is, kan het bestuur besluiten om je pensioen met een percentage te verhogen. Dan kan je pensioen meegroeien met de algemene prijsstijgingen. Zo behoudt je pensioen op lange termijn zijn waarde. Maar als het slecht gaat, moet het bestuur in het uiterste geval besluiten om de pensioenen te verlagen. Dan krijg je straks minder dan je nu verwacht. Deze informatie is belangrijk, zodat je niet voor verrassingen komt te staan. Je kunt nu besluiten wat je wilt doen: afwachten wat er gebeurt, financieel advies inwinnen, op eigen initiatief meer sparen of de hypotheek op je huis sneller aflossen. De toezichthouders stellen eisen aan de dekkingsgraad. Als de dekkingsgraad 100% is, dan is alles precies in evenwicht. Dan hebben we voor elke euro die we ooit aan pensioen moeten gaan uitkeren precies één euro in kas. Als we een dekkingsgraad onder de 100% hebben, staan we als het ware rood. Dat is nu het geval. Onze dekkingsgraad is al langere tijd minder dan 100%. Wil je weten wat de actuele stand van zaken is? Kijk op onze website: > Hoe staan we ervoor? De gevolgen: herstelplan en verlaging Omdat onze dekkingsgraad te laag is, hebben we een herstelplan ingediend bij De Nederlandsche Bank. We zijn verplicht om dat te doen, omdat DNB toezicht houdt op ons fonds. In het herstelplan staan maatregelen die we nemen om weer gaat, is je pensioen wel lager. Daarom is het belangrijk dat je weet dat die kans aanwezig is. Gepensioneerden merken het wel meteen in hun portemonnee. Hun pensioenuitkering gaat omlaag, terwijl de prijzen stijgen. We doen er alles aan om te voorkomen dat het zover komt. Op de volgende pagina s lees je hoe de dekkingsgraad, de indexering van de pensioenen, de rente en de levensverwachting invloed hebben op jouw pensioen. De basis: de dekkingsgraad Hoe een pensioenfonds ervoor staat, zie je aan de dekkingsgraad. Dat is een soort weegschaal. Aan de ene kant staat ons vermogen, het geld in kas. Dat vermogen bestaat uit de pensioenpremie die wij van jou en je werkgever ontvangen en de beleggingen. Aan de andere kant staan onze verplichtingen. Die verplichtingen zijn een optelsom van de pensioenuitkeringen die we nu en in de (verre) toekomst moeten uitbetalen. financieel gezond te worden. Denk daarbij aan een andere manier van beleggen of het niet verhogen van de pensioenen. In 10 jaar moet onze dekkingsgraad 118,9% zijn. Als dat niet lukt, moeten we in het uiterste geval de pensioenen verlagen. Bij een verlaging gaat het pensioen dat je tot nu toe hebt opgebouwd met een percentage omlaag. Als werknemer merk je daar nu nog weinig van. De aanpassing zie je terug op het pensioenoverzicht dat je elk jaar van ons fonds ontvangt. Het zijn alleen nog cijfers op papier. Maar als je straks met pensioen Pensioenblik nr. 10 mei

4 Welke eisen worden gesteld aan de dekkingsgraad? Ons pensioenfonds moet minimaal een dekkingsgraad hebben van 104,3%. Dan is er voor elke euro die we moeten uitkeren aan pensioen minimaal 1,043 in kas. Op die manier is er ook geld voor bijvoorbeeld onze administratie en het beheer van onze beleggingen. Eind 2020 moeten we boven de 104,3% staan. Voorlopig lijkt dat te lukken, maar de kans dat het niet lukt is nog altijd ongeveer 40%. Als het niet lukt, dan moeten we de pensioenen verlagen. De Nederlandsche Bank houdt goed in de gaten of wij ons aan alle financiële regels houden. We berekenen elke maand hoe we er financieel voor staan, zodat we goed de vinger aan de pols kunnen houden. De uitkomst is de actuele dekkingsraad die we elke maand aan DNB moeten doorgeven. Het gemiddelde van alle actuele dekkingsgraden van de afgelopen 12 maanden vormt samen de beleidsdekkingsgraad. Deze beleidsdekkingsgraad is belangrijk voor, de naam zegt het al, het beleid van ons fonds. Aan de hand van de beleidsdekkingsgraad beslist het bestuur: of de pensioenen verhoogd kunnen worden. Het bestuur mag de pensioenen pas verhogen als de beleidsdekkingsgraad boven de 110% ligt; of de pensioenen verlaagd moeten worden. Het bestuur moet de pensioenen verlagen als de beleidsdekkingsgraad vijf jaar onder 104,3% ligt. Of als het herstelplan niet wordt gehaald. Verhoging van pensioen, hoe werkt dat? De prijzen stijgen met de jaren. Met 10 kun je straks minder kopen dan nu. Als je nu een opgebouwd pensioen hebt van 10, dan wordt dat pensioen dus in koopkracht langzaam minder waard als het bedrag gelijk blijft en de prijzen stijgen. Om dat te voorkomen, probeert ons pensioenfonds je opgebouwde pensioen elk jaar te verhogen met een percentage. Hier betaal je geen pensioenpremie voor. De verhoging wordt betaald uit de opbrengsten van onze beleggingen. Die opbrengsten verschillen per jaar: in 2014 behaalden we een rendement van 18,5%, maar in 2016 noteerden we een verlies van -1%. Gemiddeld was het 6% over de laatste 12 jaar, maar de verplichtingen stegen sneller. Het fonds staat er daardoor nog steeds niet goed voor. Dat betekent dat onze pensioenen niet worden verhoogd. Als een verhoging mogelijk is, dan moet het bestuur het verhogingspercentage vaststellen. Daarbij probeert ons fonds de algemene prijsstijgingen te volgen. Stijgen de prijzen met 1% per jaar, dan kijkt ons bestuur of we de pen sioenen met 1% kunnen verhogen. Vroeger hielden we voor de werknemers de loonstijgingen aan. Als werkgevers en werknemers afspraken om de lonen 4

5 Rente, levensverwachting en jouw pensioen Ons fonds is niet het enige pensioenfonds dat het moeilijk heeft. In de media is veel te lezen over de slechte financiële positie van pensioenfondsen. Op de belangrijkste oorzaken daarvoor hebben we als fonds weinig invloed: de lage rente en de gestegen levensverwachting. Door de lage rente moeten we meer geld opzij zetten om in de verre toekomst alle pensioenen te kunnen betalen. Het is vergelijkbaar met een spaarrekening. Als je weinig rente ontvangt, heb je later minder geld. Als de rente hoger is, houd je straks meer over. Wij moeten ervoor zorgen dat er in de toekomst genoeg geld is om alle deelnemers het pensioen uit te keren waar zij recht op hebben. Hoe lager de rente, des te meer geld we daarvoor nu in kas moeten hebben. duur voor ons pen sioenfonds. Je krijgt pen sioen zolang je leeft. Als we ouder worden, moeten langer pensioenen worden betaald uit dezelfde pot met geld. Beide ontwik kelingen kosten ons geld. We maken winst met onze beleggingen, maar dat is misschien onvoldoende om de veel hogere extra kosten te dekken door de lage rente en de gestegen levensverwachting. Daarnaast leven we allemaal gemiddeld steeds langer. Dat is voor iedereen individueel natuurlijk goed nieuws. Maar het is erg te verhogen, dan betaalde de werkgever het fonds voor het indexeren van de pensioenen. Indexatie op basis van loonstijging is echter vaak gunstiger dan op basis van prijsstijging. De pensioenaanspraken van de actieve deelnemers worden nu ook geïndexeerd met de prijsstijgingen als de dekkingsgraad het toelaat. Volledige indexatie is mogelijk vanaf een dekkingsgraad van 125,5%, gedeeltelijke indexatie vanaf 110%. Helaas hebben we de pensioenen de afgelopen jaren niet kunnen verhogen. De kans dat het binnenkort wel kan is heel klein. Pensioenblik nr. 10 mei

6 Deel 1: Misschien krijg je een persoonlijke pensioenpot Pensioen en de politieke standpunten: wat gaat het worden? Het Nederlandse systeem van pensioenen staat flink onder druk. Dat komt doordat pensioen steeds duurder wordt. Overheid, werkgevers en vakbonden denken na over een nieuw systeem. Met deze eerste aflevering van een serie praten we je bij. Vandaag: de persoonlijke pensioenpot. Wat is dat, een persoonlijke pensioenpot? De pensioenpremie belandt volgens dit model via het pensioenfonds in je persoonlijke pensioenpot. Het fonds belegt het kapitaal op een manier die past bij je leeftijd. Voor jongeren is meer risico met beleggen mogelijk, voor ouderen minder. Het fonds gebruikt een deel van de premie om bepaalde risico s samen te dragen. Bijvoorbeeld de kans dat je heel oud wordt en je dus langer pensioen krijgt uitbetaald dan voorzien. Of het risico dat je overlijdt, waarna je eventuele partner en kinderen pensioen ontvangen. Lost de persoonlijke pensioenpot iets op? Het pensioensysteem heeft nu veel last van de rente die al jaren erg laag is. Als je een persoonlijke pensioenpot hebt, dan leidt een schommelende rente niet tot tussentijdse korting van de pensioenen. Het leidt mogelijk wel tot een lager pensioen. Je moet het namelijk doen met het bedrag dat in de pot zit. Welke nadelen kleven er aan de persoonlijke pensioenpot? Als je tussentijds wilt weten hoeveel pensioen je straks krijgt, dan is die vraag net zo afhankelijk van de renteontwikkeling als nu. Het lijkt alsof de pot van jou is, maar je moet er verplicht een pensioenregeling van kopen op het moment dat je met pensioen gaat. Hoeveel dat is, hangt weer af van de rente. Wat zeggen de voorstanders? Autoriteit Financiële Markten: Het is eenvoudig duidelijk te maken hoeveel pensioen een deelnemer heeft opgebouwd. Ook kan een deelnemer zijn pensioen makkelijker meenemen bij het wisselen van baan. En wat is de kritiek van de tegenstanders? Jeroen Dijsselbloem: Het probleem van de lage rente voor pensioenen en pensioenverplichtingen wordt niet opgelost door het creëren van individuele potjes. Kan het ook nog anders? Ja. Een gezamenlijke pensioenpot zonder zekerheid. Dat lijkt op het huidige pensioensysteem. De risico s worden gedeeld. Gaat het niet goed met het pensioenfonds, dan bouw je per jaar minder pensioen op. Hoe concreet is dit idee van de persoonlijke pensioenpot? De SER (Sociaal-Economische Raad) heeft het idee geopperd, de koepel van pensioenfondsen heeft er naar gekeken en zegt dat het kan. Nu is de politiek aan zet. Bekijk voor deel 2 het dossier over de verandering van het pensioenstelsel op 6

7 Hoe zou je later willen leven? Anna van der Schors is senior wetenschappelijk medewerker bij het Nibud. Ze adviseert consumenten en professionals om hun kennis over hun financiële situatie te verbeteren. We vroegen haar hoe je zicht krijgt op de uitgaves na je pensionering. En wat je kunt doen aan de inkomsten. Wie heeft er nu een glazen bol? Niemand, maar probeer je toch een voorstelling te maken van je toekomstige leven. Denk je dat je na je pen sionering drie keer per jaar op vakantie wilt? Of ben je liever thuis bij familie? Bedenk waar je dan minder geld aan kwijt bent. Is je hypotheek afgelost; zijn de kinderen uit huis? Kijk of je verwachtingen aansluiten bij je verwachte pensioen. Verandert het uitgavenpatroon nog verder? Tussen 65 en 70 jaar nemen de uit gaves voor vrijetijdsbesteding toe, daarna nemen ze weer af. Gepensioneerden geven als ze ouder worden meer uit aan energie, huishoudelijke hulp en aan zorg. De grootste verandering in de uitgaven vindt plaats als de partner overlijdt. Dan ben je minder kwijt aan bijvoorbeeld zorg, kleding en voeding. Wat kun je doen aan een pensioentekort? Neem niet klakkeloos aan dat je dat hebt; misschien geldt het niet voor jou! Sta je vlak voor je pensioen en heb je te weinig? Zoek dan besparingen of stel je verwachtingen bij. Ook biedt je pensioenregeling hulp; je kunt in de eerste jaren na pensionering meer pensioen ontvangen en daarna wat minder. Of misschien vind je je werk gewoon leuk en wil je langer doorwerken. Sta je wat verder van je pensioen en heb je te weinig? Dan kun je financieel advies inwinnen. Hoe selecteer je een goede financieel adviseur? Ik zou in ieder geval kiezen voor een onafhankelijke adviseur, die verschillende financiële dienstverleners met elkaar kan vergelijken. Verder betaal je een adviseur rechtstreeks, dus ik zou in ieder geval twee opties vergelijken. Wat zijn de kosten en wat doet hij voor dat bedrag? Realiseer je dat een adviseur geld kost, maar ook geld kan opleveren. Wat is de grootste valkuil? Mensen weten wel dat het belangrijk is om over hun pensioen na te denken, maar ze willen geen foute beslissing nemen. Daarom willen ze er rustig voor gaan zitten. Bij velen komt dat er niet van en wordt het steeds uitgesteld. De grote valkuil is dat het nooit prioriteit heeft. Toch is het met een paar stapjes al mogelijk om iets te regelen. Kijk in je eigen glazen pensioenbol Check de pensioenplanner via anwb.kenjepensioen.nl. Lees je Uniform Pensioenoverzicht door. Kijk op Mijnpensioenoverzicht.nl. voor een totaaloverzicht van al het pensioen dat je hebt opgebouwd. Neem voor persoonlijke vragen contact met ons op. Kijk op de achterkant van dit magazine voor de contactgegevens. Pensioenblik nr. 10 mei

8 Jouw vraag, ons antwoord Vragen over pensioen? Je vindt veel informatie op Je kunt ons ook bellen of mailen: Bouw je nog pensioen op, dan bel je van maandag t/m donderdag naar , of je stuurt een naar Ben je met pensioen, dan bel je op werkdagen naar , of je stuurt een naar Wanneer wordt mijn pensioen uitbetaald? Je pensioen wordt in 2017 op de 23ste van elke maand op je rekening bijgeschreven. Dat gebeurt in de loop van de dag. Valt de 23ste in het weekend of op een feestdag? Dan is de betaling op de vrijdag ervoor. In de komende maanden is dat als volgt: 23 mei, 23 juni, 21 juli, 23 a ugustus, 22 september, 23 oktober. Kijk ook op > Hoeveel krijg je? > Betaaldata pensioenen. Ontvang je pensioen op een buitenlandse rekening? Dan kan het zijn dat je de betaling een paar dagen later ontvangt. De bedoeling is om in alle gevallen vóór het einde van de maand uit te betalen. Waar moet ik aan denken als ik minder ga werken? Kies je ervoor om minder te werken? Dan bouw je ook minder pensioen op. Dit geldt voor je ouderdomspensioen, partnerpensioen en wezenpensioen. Maak afspraken met je werkgever als je in deeltijd wilt gaan werken. Je werkgever geeft dit aan ons door. Hoeveel pensioen er bij ons fonds is geregeld, staat in je Uniform Pensioenoverzicht (UPO). Dit overzicht ontvang je jaarlijks. In de pensioenplanner kun je zien wat minder werken betekent voor de hoogte van je pensioen. Hoe kan ik een AOW-gat overbruggen? Ga je eerder met pensioen? Dan kan het zijn dat je nog geen AOW-pensioen van de overheid ontvangt. Je ontvangt AOWpensioen pas vanaf een bepaalde leeftijd. Je hebt de mogelijkheid om een deel van het ouderdomspensioen om te zetten in een AOW-overbruggingspensioen of AOWcompensatie. Dit overbruggingspensioen is bedoeld om de AOW te overbruggen in de periode van je vervroegde pensioendatum tot de ingangsdatum van je AOW-pensioen. Hier is wel een maximum aan verbonden, namelijk het bedrag van twee keer het AOW-pensioen voor een gehuwde deelnemer. Als je hiervoor kiest krijg je meer pensioen in de periode van je vervroegde pensioendatum tot de ingangsdatum van je AOWpensioen. De periode daarna ontvang je dan minder pensioen. Voordat je een besluit neemt, is het verstandig om te controleren wanneer je AOW-pensioen van de overheid ingaat. Geef daarna je keuze aan ons door. Dit doe je met het keuzeformulier dat je automatisch van ons ontvangt 6 maanden voordat je met pensioen gaat. Meer weten? Kijk voor meer informatie in je persoonlijke pensioenplanner op Als je inlogt kun je zien wat de invloed van je keuze is op de hoogte van je pensioen. Henk van Drunen (directeur) en Marina Goosen (bestuursbureau). Colofon Pensioenblik is een uitgave van Stichting Pensioenfonds ANWB. Aan de tekst kun je geen rechten ontlenen. Rechten kun je alleen ontlenen aan het officiële pensioenreglement van Pensioenfonds ANWB. Adres: Stichting Pensioenfonds ANWB, Postbus 93200, 2509 BA Den Haag. Website: 8