Wanroij, uitbreiding Plastisol B.V.

Transcriptie

1 Quick scan flora en fauna Wanroij, uitbreiding Plastisol B.V. Gemeente Sint Anthonis Datum: 23 december 2013 Projectnummer:

2

3 INHOUD 1 Inleiding Aanleiding Huidige situatie plangebied Toekomstige situatie 5 2 Toetsing Onderzoeksmethodiek Gebiedsbescherming Soortenbescherming 6 3 Conclusie Gebiedsbescherming Soortenbescherming Zorgplicht Aanbevelingen 12 Bijlage 1: literatuurlijst

4

5 1 Inleiding 1.1 Aanleiding In Wanroij (gemeente Sint Anthonis, provincie Noord-Brabant) is men voornemens het bedrijfsterrein van Plastisol B.V. uit te breiden met circa 2 hectare ten oosten van het huidige terrein van Plastisol B.V. Eén van de haalbaarheidsstudies die hiervoor dient te worden uitgevoerd is toetsing aan de natuurregelgeving. Voorliggende quick scan flora en fauna is opgesteld door SAB en geeft een eerste inzicht in de doorwerking van de natuurwetgeving op deze plek. Onderstaande afbeelding toont de ligging van het plangebied. Globale ligging plangebied (luchtfoto: Google Earth, bewerking SAB) Voordat ruimtelijke ingrepen mogen plaatsvinden moet eerst een onderzoek plaatsvinden in het kader van de Flora- en faunawet en de Natuurbeschermingswet 1998 en eventuele andere natuurregelgeving. Voorliggend onderzoek is een quick scan waarin op basis van een gebiedsanalyse (ruimtelijk ecologisch), beschikbare soortgegevens en een eenmalige veldverkenning uitspraken zijn gedaan over de mogelijke aanwezigheid van beschermde planten en dieren in het plangebied. Het plangebied is beoordeeld op geschiktheid voor beschermde planten en diersoorten en de verwachte effecten op deze soorten en beschermde natuurgebieden. Dit heeft geresulteerd in conclusies en aanbevelingen. Deze quick scan is uitgevoerd op basis van de momenteel geldende uitwerking en interpretatie van beleid en wetgeving. 1.2 Huidige situatie plangebied Wanroij is een dorp in de Noord-Brabantse gemeente Sint Anthonis. Wanroij ligt ten noordwesten van Sint Anthonis, ten zuidoosten van Mill en ten oosten van Volkel en Uden. Het plangebied ligt ten oosten van de kern van Wanroij naast (ten oosten van) het bedrijventerrein Molenveld. De omgeving van het plangebied wordt gekenmerkt door omliggende agrarische gronden met in het zuiden de bosgebieden van de Staatsbossen Sint Anthonis met bos, heide en zandverstuivingen. Direct aangrenzend aan het plangebied ligt in het noorden de Molenstraat met het woonperceel Molenstraat 48, in het westen het bedrijventerrein Molenveld met de percelen van Plastisol (Molenveld 5) en een autodealer (Molenveld 3). In het zuiden en oosten wordt het plangebied begrenst door watervoerende elementen. Het element in het oosten betreft SAB 3

6 de Wanroijse Molenbeek. Onderstaande afbeelding geeft een impressie van het plangebied ten tijde van het veldbezoek (dd ). Globale indruk plangebied: v.l.n.r.: plangebied bezien vanaf de Molenstraat in zuidelijke richting naar het huidige bedrijfsterrein van Plastisol; plangebied bezien vanaf de Molenstraat in oostelijke richting met het woonhuis (Molenstraat 48) rechts en links op de achtergrond Plastisol; plangebied bezien in zuidelijke richting met links de Wanroijse Molenbeek en recht de bedrijfshal van Plastisol; de Wanroijse Molenbeek bezien vanaf de Molenstraat in zuidelijke richting (plangebied ligt rechts); zuidelijk deel van het plangebied bezien in westelijke richting naar het bedrijventerrein Molenveld; plangebied bezien in noord-noordwestelijke richting met het bedrijventerrein links en het woonhuis (Molenstraat 48) rechts gelegen. Foto s SAB, SAB 4

7 1.3 Toekomstige situatie Voor de toekomstige plannen is beoogd de voormalige agrarische gronden in het plangebied bouwrijp te maken en het bedrijfsterrein van Plastisol B.V. met circa 2 hectare uit te breiden. Onderstaande afbeelding geeft een impressie van de beoogde situatie. Impressie van de beoogde situatie te Wanroij. SAB 5

8 2 Toetsing 2.1 Onderzoeksmethodiek De quick scan flora en fauna is gebaseerd op een biotoopinschatting door een ecoloog van SAB. Bij het opstellen van de quick scan flora en fauna is verder gebruik gemaakt van atlasgegevens uit onder andere de Atlas van Nederlandse Zoogdieren (Broekhuizen et al., 1992), Atlas van de Nederlandse vleermuizen (Limpens et al., 1997), de werkatlas van de zoogdieren van Noord-Brabant (Provincie Noord-Brabant, 2011) en diverse websites die de meest recente informatie verschaffen omtrent de verspreiding van soorten. Deze bronnen vermelden soortgegevens op uurhokniveau (5 bij 5 kilometer), dit betekent dat het globale gegevens betreft. Bijlage 1 vermeldt de geraadpleegde bronnen. Op 12 december 2013 heeft een ecoloog van SAB het plangebied en de directe omgeving verkend. Doel van deze veldverkenning was om een indruk te krijgen van de habitats ter plaatse en de geschiktheid voor de verschillende soortgroepen te beoordelen. Het veldbezoek heeft nadrukkelijk niet de status van een volledige veldinventarisatie. Het eenmalige veldbezoek geeft slechts een globaal beeld van aanwezige soorten en habitats op basis van een momentopname. Zowel het tijdstip (buiten het groeiseizoen van planten en deels buiten het actieve seizoen van diverse diergroepen) als het eenmalige karakter is hiervoor niet toereikend. 2.2 Gebiedsbescherming Natuurbeschermingswet 1998 Het plangebied ligt niet in of nabij een gebied dat is aangewezen in het kader van de Natuurbeschermingswet Het dichtstbijzijnde gebied beschermd in het kader van de Natuurbeschermingswet 1998 betreft het Natura 2000-gebied en beschermd natuurmonument Oeffelter Meent. Dit beschermde gebied ligt op ongeveer meter afstand. Gezien tussenliggende elementen (bebouwing, groen en (Rijks-)wegen) en de afstand zijn zowel directe als indirecte negatieve effecten van de plannen op het beschermde gebied niet te verwachten Ecologische Hoofdstructuur Het plangebied ligt niet binnen de Ecologische Hoofdstructuur (EHS), maar de bospercelen ten zuiden van het plangebied (aan de Peelstraat) zijn wel aangewezen als EHS. Gezien de ligging buiten de EHS en de afstand tot de bospercelen (ruim meter) is er geen sprake van aantasting van de EHS en worden negatieve effecten van de ingreep op de kernkwaliteiten van de EHS ter plaatse niet verwacht. 2.3 Soortenbescherming In het kader van de Flora- en faunawet moet worden getoetst of ter plaatse van de ruimtelijke ingrepen sprake is/kan zijn van negatieve effecten op beschermde planten SAB 6

9 en dieren. De beoogde ontwikkelingen kunnen biotoopverlies of verstoring (indirect biotoopverlies) tot gevolg hebben Vaatplanten Binnen het plangebied zijn weinig potentiële natuurlijke groeiplaatsen voor planten aanwezig. De beplanting op het agrarisch perceel bestaat uit een monocultuur van Engels raaigras. Op de randen van het perceel staan soorten als Riet, Grote brandnetel Paarse dovenetel, Pitrus, Rode klaver, Bitterzoet en Zuring. Daarnaast zijn in een ecologisch onderzoek van SAB (2009) op een aangrenzend perceel soorten als Boerenwormkruid, Pinksterbloem, Akkerwinde, Moerasspirea, Koninginnekruid, Grote waterweegbree, Grote lisdodde en Grote egelskop aangetroffen. Al deze soorten zijn qua voorkomen zeer algemeen. In het plangebied zijn enkel soorten waargenomen welke kenmerkend zijn voor een voedselrijk en (deels) verstoord ecosysteem waardoor bijzondere groeiplaatsen voor planten ontbreken. Strikt beschermde vaatplanten worden om die reden binnen het plangebied niet verwacht. Aangeplante of gezaaide exemplaren van beschermde soorten (in bijvoorbeeld tuinen) zijn niet beschermd in de Floraen faunawet, omdat het geen natuurlijke groeiplaatsen betreft Grondgebonden zoogdieren Binnen en rondom het plangebied zijn een weide, enkele rommelhoekjes (op bedrijventerrein) en tuinen aanwezig. Hierdoor zijn vaste rust- en verblijfplaatsen van soorten als kleine marterachtigen, (spits)muizen, Egel, Konijn en Mol niet uit te sluiten. Voor deze soorten, die onder het eerste lichte beschermingsregime vallen (tabel 1 Flora- en faunawet), geldt een algemene vrijstelling voor het verstoren en/of aantasten van vaste rust- en verblijfplaatsen. Voor deze soorten is geen nader onderzoek noodzakelijk. Tijdens het veldbezoek van 12 december 2013 zijn sporen van de mol en konijn aangetroffen. In eerder onderzoek van SAB (2009) zijn ook sporen van kleine marterachtigen en mogelijk vos waargenomen. Sporen en individuen van strikt beschermde grondgebonden zoogdieren zijn niet aangetroffen in het plangebied. Aangezien met de plannen geen groene elementen als bomen en heesters worden verwijderd, het plangebied niet grenst aan het leefgebied van bijvoorbeeld Das, Eekhoorn of Boommarter en een biotoop van beschermde soorten ontbreekt zijn negatieve effecten op strikt beschermde grondgebonden zoogdieren niet te verwachten. Nader onderzoek is niet noodzakelijk Vleermuizen Vleermuizen zijn globaal op te delen in gebouwbewonende soorten en boombewonende soorten. Er zijn echter ook soorten die van beide elementen gebruik maken. Met de plannen worden geen bomen gekapt of gebouwen gesloopt waardoor negatieve effecten op vaste rust- en verblijfplaatsen van boom- en gebouwbewonende soorten zijn uit te sluiten. Belangrijke lijnvormige elementen in het landschap kunnen voor vleermuizen een onderdeel van een vaste vliegroute vormen. Vleermuizen gebruiken vaste vliegroutes om van de verblijfplaats naar foerageergebieden te vliegen. Verstoring van vliegroutes SAB 7

10 kan leiden tot aantasting van de vleermuispopulaties in en rondom het plangebied. In het plangebied zijn geen lijnvormige elementen aanwezig. De Wanroijse Molenbeek ligt direct ten oosten van het plangebied en vormt een lijnvormig element in het landschap en kan daardoor in potentie een vliegroute voor vleermuizen vormen. Gezien de openheid van het landschap, het ontbreken van bomen en de te overbruggen afstand wordt het lijnelement niet geschikt geacht voor algemeen voorkomende soorten als Gewone dwergvleermuis en Ruige dwergvleermuis. Deze soorten gebruiken veelal bomenrijen als vliegroute omdat deze meer beschutting tegen de wind geven. Onderstaande afbeelding geeft een impressie van de Wanroijse Molenbeek. De Wanroijse Molenbeek te Wanroij. SAB (2013). Uit de verspreidingsgegevens van Telmee.nl en de Atlas van de Nederlandse Vleermuizen (Limpens et al., 1997) blijkt dat de Watervleermuis in de omgeving van Wanroij voorkomt. Deze soort vliegt en foerageert op korte afstand boven watergangen. Tevens worden lange lijnvormige watergangen en andere landschapselementen (bomenrijen) gebruikt als vlieg-/migratieroute. De Wanroijse Molenbeek kan daarom mogelijk een onderdeel vormen van het leefgebied van de Watervleermuis. Doordat de Wanroijse Molenbeek in de toekomstige situatie grenst aan het nieuwe bedrijfsterrein kan verstoring van het leefgebied van de watervleermuis plaatsvinden. Met name verstoring door licht kan zorgen voor een negatief effecten op de watervleermuizen ter plaatse. Om te bepalen of er met de plannen mogelijk vleermuizen kunnen worden verstoord, is nader onderzoek naar deze vleermuissoort noodzakelijk Reptielen De meeste reptielensoorten houden zich met name op in geleidelijke overgangssituaties tussen natuurlijke biotopen in bos-, heide- en veengebieden (bijvoorbeeld heide en/of heischrale graslanden in combinatie met bossen en/of kleine landschapselementen). Alleen de ringslang houdt zich in nattere gebieden met een meer natuurlijke oeverzone. Op basis van de binnen het plangebied aanwezige habitats (intensief beheerde weide, steile oeverzone (intensief beheerd)) is het voorkomen van reptielen niet waarschijnlijk. Negatieve effecten op reptielen worden derhalve niet verwacht Amfibieën Stichting RAVON (Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland) verzamelt verspreidingsgegevens van reptielen, amfibieën en vissen en publiceert deze jaarlijks op het internet ( Volgens RAVON komen in de omgeving van het plange- SAB 8

11 bied amfibieën voor zoals Gewone pad, Bruine kikker en de meer strikt beschermde soorten Kamsalamander en Rugstreeppad voor. Algemene soorten, zoals Bruine kikker en Gewone pad, die na de metamorfose op het land naar voedsel gaan zoeken, zijn gezien de binnen het plangebied gelegen habitats niet uit te sluiten. Deze soorten kunnen grote afstanden afleggen. Omdat de dieren op het land overwinteren, is het ook mogelijk dat er dieren in de winterperiode binnen het plangebied aanwezig zijn. Voor deze soorten, die onder het eerste lichte beschermingsregime vallen, geldt een algemene vrijstelling voor het verstoren en/of aantasten van vaste rust- en verblijfplaatsen. De Kamsalamander komt voor in kleinschalige landschappen met bospercelen, heggen en struwelen. De voortplantingsbiotoop bestaat voornamelijk uit vrij grote, stilstaande wateren met een goed ontwikkelde onderwatervegetatie, hoewel ook wat kleinere wateren niet gemeden worden. In het zuiden van het plangebied is een ondiepe sloot met goed ontwikkelde onderwatervegetatie gelegen. Hoewel ten tijde van het veldbezoek de omliggende gronden waren gemaaid, staan langs de oever van deze sloot kleine wilgen en is er een goed ontwikkelde kruidenvegetatie aanwezig. De watergang is permanent watervoerend en er vindt zoninval plaats. Onderstaande afbeelding toont enkele foto s van de watergang. De watergang vormt om bovenstaande reden een geschikte voortplantingslocatie voor de Kamsalamander. Het is daardoor niet uit te sluiten dat de Kamsalamander een vaste rust- en verblijfplaats heeft in de watergangen ten zuiden van het plangebied. Indien ingrepen in de oevers van deze watergang plaatsvinden is nader onderzoek naar de aanwezigheid van de Kamsalamander noodzakelijk. Impressie van de zuidelijk gelegen watergang welke een geschikt biotoop vormt voor amfibieën (SAB, 2013). SAB 9

12 2.3.6 Vissen Ook is de Rugstreeppad in de omgeving van het plangebied waargenomen (Telmee.nl). De rugstreeppad is een bewoner van zandige terreinen met een betrekkelijk hoge dynamiek, zoals de duinen, de uiterwaarden van de grote rivieren, opgespoten terreinen, heidevelden en akkers. Ook wordt de soort op klei- en veengronden aangetroffen. Het agrarisch perceel is intensief onderhouden, waardoor het voorkomen van deze soort aldaar niet waarschijnlijk is. De watergang in het zuiden van het plangebied vormt mogelijk wel een geschikt biotoop voor deze soort. Indien met de plannen werkzaamheden op de gronden rondom deze watergang of in de watergang zelf plaatsvinden, dient nader onderzoek naar het voorkomen van deze soort te worden uitgevoerd. Aan de randen van het plangebied zijn permanent watervoerende elementen aanwezig. De aanwezigheid van vissen is om die reden niet uit te sluiten. Mogelijk dat in de sloten rondom het plangebied de soort Kleine modderkruiper voorkomt. Deze soort is beschermd middels de Flora- en faunawet (tabel 2). Indien met de plannen werkzaamheden aan de watergangen plaatsvinden, is nader onderzoek nodig naar het voorkomen van deze soort Insecten (vlinders, libellen, sprinkhanen) en overige soortengroepen Slechts een beperkt aantal van de zeer soortenrijke groep van de insecten is beschermd. De habitateisen van beschermde soorten binnen deze groep zijn vaak zeer locatiespecifiek en gebonden aan zeer bijzondere biotopen. Het plangebied ligt niet in een dergelijk biotoop. Overige strikt beschermde soorten als mollusken en overige ongewervelden zijn ook niet te verwachten gezien de habitats. SAB 10

13 3 Conclusie Het plangebied betreft een voormalig agrarisch perceel aan de Molenstraat te Wanroij. Op deze locatie is de uitbreiding van het bedrijfsterrein van Plastisol met 2 hectare beoogd. Voor deze ingreep wordt uitgevoerd, dienen de gevolgen voor beschermde natuurwaarden en de consequenties in het kader van de geldende natuurwet- en regelgeving in beeld te zijn gebracht. 3.1 Gebiedsbescherming In het kader van de Natuurbeschermingswet 1998 (NB-wet) en de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) dient er getoetst te worden of de beoogde ontwikkelingen een negatieve invloed hebben op de beschermde gebieden. Gezien de ligging van het plangebied buiten de EHS (1.200 meter) en beschermde natuurgebieden (9.200 meter) zijn negatieve effecten op dit gebied niet te verwachten. Voor dit plan is geen sprake van een vergunningsaanvraag in het kader van de NBwet of nadere toetsing aan het provinciaal kader van de EHS. 3.2 Soortenbescherming De meeste van de in het plangebied voorkomende soorten zijn beschermd en vallen onder het lichte beschermingsregime van de Flora- en faunawet. Hiervoor geldt dat aantasting van vaste rust- en verblijfplaatsen op basis van een algehele vrijstelling mogelijk is, zonder dat er sprake is van procedurele consequenties. Dit betekent dat voor deze soorten de werkzaamheden uitgevoerd kunnen worden zonder ontheffing. Met de plannen zijn negatieve effecten op een mogelijke vliegroute van de ontheffingsplichtige Watervleermuis niet op voorhand uit te sluiten. Daarnaast zijn bij werkzaamheden aan de oevers en watergangen negatieve effecten op de Kamsalamander, Rugstreeppad en Kleine Modderkruiper niet op voorhand uit te sluiten. Voor deze soorten geldt, bij aantasting van vaste rust- en verblijfplaatsen, een ontheffingplicht in het kader van de Flora- en faunawet. Nader onderzoek dient te worden uitgevoerd naar de aanwezigheid van een vliegroute voor vleermuizen over de Wanroijse Molenbeek. Dit onderzoek kan plaatsvinden in het actieve seizoen van vleermuizen (15 mei tot 1 oktober 2014). Bij werkzaamheden aan de watergangen dient nader onderzoek te worden uitgevoerd naar het voorkomen van Kamsalamander, Rugstreeppad en Kleine modderkruiper. Het gebruik van het plangebied door deze soorten kan door middel van nader onderzoek in beeld worden gebracht zodat het werkelijke effect van de ingreep op (het leefgebied van) daadwerkelijk aanwezige soorten kan worden bepaald. Pas dan kan worden bepaald of het aanvragen van een ontheffing in het kader van de Flora- en faunawet noodzakelijk is. Bij een dergelijke ontheffing worden vaak mitigerende en/of compenserende maatregelen gevraagd. Als wordt voldaan aan dergelijke voorwaar- SAB 11

14 den, kan op basis van eerdere ervaringen redelijkerwijs worden verwacht dat een dergelijke ontheffing door het Ministerie van Economische Zaken wordt verleend. 3.3 Zorgplicht Verder is een tweetal algemene voorwaarden vanuit de Flora- en faunawet altijd van toepassing: 1. in het broedseizoen van vogels (globaal half maart tot half juli) mogen de vegetatie, bosjes en opstallen in het plangebied niet worden verwijderd. Werkzaamheden tijdens deze periode zouden leiden tot directe verstoring van broedvogels en het broedsucces. Alle vogels zijn beschermd. Er is geen vrijstelling te verkrijgen in het kader van de Flora- en faunawet voor activiteiten die vogels in hun broedseizoen zou kunnen verstoren; 2. op basis van de zorgplicht volgens artikel 2 van de Flora- en faunawet dient bij de uitvoering van de werkzaamheden voldoende zorg in acht te worden genomen voor de in het wild levende dieren en hun leefomgeving. Dit houdt in dat bij het uitvoeren van werkzaamheden altijd rekening moet worden gehouden met aanwezige planten en dieren. Zo dienen maatregelen te worden getroffen om bijvoorbeeld verstoring tot een minimum te beperken. Dieren moeten de gelegenheid hebben om uit te wijken en mogen niet opzettelijk worden gedood. Dit kan door: voortijdig maaien van het plangebied zodat dieren wegtrekken; het beperken van verlichting tijdens de avonduren in zomer, voorjaar en herfst ten behoeve van vleermuizen en andere nachtdieren; het slopen en rooien starten buiten het voortplantingsseizoen en het winter(slaap)seizoen. Zodat het plangebied ongeschikt is voor dieren. 3.4 Aanbevelingen Naast de consequenties die voortkomen uit de Flora- en faunawet is ook een aantal vrijblijvende aanbevelingen te doen ten aanzien van de inrichting van het plangebied, zoals: voor vleermuizen zouden open stootvoegen aangebracht kunnen worden in muren, of vleermuiskasten kunnen worden geplaatst in de spouw of tegen de muur op 2,5 meter hoogte in nieuw te bouwen woning; de oevers van de Wanroijse Molenbeek ontwikkelen tot natuurvriendelijke oevers. Dit zal de biodiversiteit ter plaatse doen toenemen is heeft een positief effect op het voorkomen van amfibieën en kleine zoogdieren; licht aan de randen van het plangebied (met name langs de oost- en zuidzijde beperken tot het minimaal noodzakelijke om verstoring van avond- en nachtdieren te voorkomen; het plaatsen van een uilenkast, de omgeving is erg geschikt voor uilen. Dit kan in overleg met de lokale Vogel- en of uilenwerkgroep. SAB 12

15 Bijlage 1: literatuurlijst Bos, F., Bosveld, M., Groenendijk, D., Swaay van, C., Wynhoff, I. De Vlinderstichting, De dagvlinders van Nederland, verspreiding en bescherming (Lepidoptera: Hesperioidea, Papilionoidea.-Nederlandse Fauna 7. Leiden. Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis. KNNV Uitgeverij & European Inverebrate Survey Nederland. Brabants Landschap, Natuurmuseum Brabant, Provincie Brabant, Vleermuiswerkgroep Brabant en de Zoogdiervereniging Werkatlas van de Zoogdieren van Noord-Brabant. Zoogdiervereniging, Nijmegen. Broekhuizen, S., Hoekstra, B., van Laar, V., Smeenk, C., Thissen, J.B.M Atlas van de Nederlandse zoogdieren, uitgeverij KNNV, Utrecht. Limpens, H., Mostert, K., Bongers, W Atlas van de Nederlandse vleermuizen, uitgeverij KNNV, Utrecht. Nederlands vereniging voor libellenstudie, De Nederlandse libellen (Odoneta). Nederlandse fauna 4. Nationaal en Natuurhistorisch Museum Naturalis, KNNV Uitgeverij & European Invertebrates Survey-Nederland, Leiden. Nie, de, H.W Atlas van de Nederlandse zoetwatervissen. Media Publishing, Doetinchem. SAB, Quick scan flora en fauna Molenveld te Wanroij. Projectnummer: SAB, Arnhem. SOVON Vogelonderzoek Nederland, Atlas van de Nederlandse Broedvogels 1998, 2000, Nederlandse Fauna 5. Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis, KNNV Uitgeverij & European Invertebrate Survey-Nederland, Leiden. Websites: