Typering van het monument: Open, witte Heilig Hartkapel die is gebouwd tijdens de opkomst van de Heilig Hartdevotie.

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Typering van het monument: Open, witte Heilig Hartkapel die is gebouwd tijdens de opkomst van de Heilig Hartdevotie."

Norbert Cools
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Kerngegevens gemeentelijk monument: Monumentnummer : GM046 Naam monument : H. Hartkapel Adres : Hoek Markt - Gulden Eind Postcode en plaats : 6096 AL Grathem Kadastrale aanduiding : GTM00 sectie C nr(s) 2634 Coördinaten : x: y: Bouwstijl : Traditionele bouwstijl met invloeden van het neoclassicisme Kerndatering : 1922 Oorspronkelijke functie : kapel Huidige functie : kapel Architect : onbekend Typering van het monument: Open, witte Heilig Hartkapel die is gebouwd tijdens de opkomst van de Heilig Hartdevotie. Historie: Al sinds de middeleeuwen is het Heilig Hart van Christus het onderwerp van volksdevotie. In aansluiting op Bijbelteksten in het evangelie van Johannes 7:37 en 19:34 wordt het hart van Christus als symbool gezien van diens grenzeloze liefde voor de gelovigen. Het Heilig Hart kan verbonden worden met het de vijf Heilige Lijdenswonden die het gevolg waren van de kruisiging, namelijk: Christus doornagelde handen, voeten en de wond in zijn zij. Vaak worden deze in de voorstelling gesymboliseerd door de doornenkroon die om het Heilig Hart gevlochten is. De visioenen van de Franse non Marguérite Alacoque uit 1674, waarin Christus aan haar verscheen en zijn hart toonde in de vorm van een brandend vuur, gaven de sluimerende verering van het Heilige Hart een sterke impuls. De Heilig Hartdevotie werd zodoende over de gehele katholieke kerk verspreid en de negentiende eeuw luidde het hoogtepunt van deze verering in. In katholieke streken verrezen alom kerken, kloosters en kapellen die aan het Heilig Hart werden toegewijd. Op de plek van de huidige Heilig Hartkapel bevond zich eerder een kleine Sint-Egidiuskapel, waarachter het cachot voor dronken mannen was gelegen. In 1922 werd dit bedehuisje afgebroken en vervangen door het huidige Heilig Hartkapelletje. Ruimtelijke context: De kern Grathem, gelegen op de hogere zandgronden aan de Uffelse Beek, wordt voor het eerst vermeldt in Vooral in de negentiende eeuw vormde zich een compacte dorpskern rond de beek met als belangrijkste wegen de huidige Dorpstraat, Lindestraat en een gedeelte van de Brugstraat. Het object is gelegen op een historische kruising van wegen waar de Dorpstraat, Gulden Eind en Markt (de historische verbindingsweg tussen Grathem en Baexem) samenkomen. Het betreft een vrijstaand object dat gelegen is in een perk met veel groen, in de schaduw van een grote lindeboom. De kapel is vanaf de weg te bereiken via een beklinkerd paadje Bouwmassa: De kapel heeft vrijwel vierkante plattegronden is gedekt met een zadeldak, evenwijdig aan de weg (Markt). Gemeentelijke Monumentenlijst Leudal monumentnr. GM046 Pagina 1 van 6

2 Dak: Het zadeldak is gedekt met rode Tuile du Nord-pannen. In de voorgevel bevindt zich op het dak een wit stenen kruis. Gevels: Het pand is opgetrokken in baksteen en volledig voorzien van een witte pleisterlaag. De voorgevel is geheel open. De rondboog, die de ingang markeert, steunt op twee blauwgrijze zuilen met composiet kapitelen. Boven de rondboog bevindt zich een cartouche met daarop in zwarte reliëfcijfers het jaartal De achtergevel is blind. De zijgevels zijn gedeeltelijk open. Interieur: Het tongewelf en de zijwanden zijn wit geschilderd. De achterwand van het interieur is blauw geschilderd. Tegen deze achterwand staat een gemetseld altaar dat aan de voorzijde is ingedeeld in drie wit geschilderde velden met een grijs geschilderde omlijsting. De buitenste velden zijn gedecoreerd met goudkleurige rozetten en het middelste veld met een tondo die door vier goudkleurige rozetjes wordt omgeven. Op het tondo staat het Lam Gods afgebeeld die een kruis vasthoudt. Op het grijze altaarblad bevindt zich een witgeschilderd Christusbeeld van beton op een goudkleurige sokkel. De nimbus achter zijn hoofd is van goudkleurig metaal. De Christusfiguur bevindt zich op een halve bol, het symbool van zijn wereldheerschappij. De halve bol draagt de Latijnse tekst Venite ad me omnes, wat Komt allen tot mij betekent. Op Christus borst is het Heilig Hart met de doornenkroon en de uitslaande vlammen zichtbaar. Bijzondere onderdelen: Het gehele object wordt als bijzonder aangemerkt. Waardestelling: Het object is van belang wegens zijn schoonheid, betekenis voor de wetenschap, cultuurhistorische waarde en meer in het bijzonder vanwege: de architectuurhistorische betekenis in relatie tot de esthetische kwaliteit van het ontwerp. de kerkhistorische betekenis als uitdrukking van een devotionele ontwikkeling (Heilig Hartdevotie). de architectonische gaafheid van het exterieur. Het object wekt een oorspronkelijke indruk of heeft veranderingen ondergaan waarbij het oorspronkelijke beeld herkenbaar is gebleven. het object is ruimtelijk bepalend c.q. markant voor de omgeving. het bijzondere materiaalgebruik, de bijzondere detaillering en de bijzondere ornamenten. de architectuurhistorische en typologische zeldzaamheid in relatie tot de gaafheid van het object. de betekenis voor de plaatselijke geschiedenis als uitdrukking van een sociaaleconomische en geestelijke ontwikkeling. Bescherming: Het interieur en exterieur van de op de bijgevoegde kaart aangegeven bouwmassa. Gemeentelijke Monumentenlijst Leudal monumentnr. GM046 Pagina 2 van 6

3 Foto s Gemeentelijke Monumentenlijst Leudal monumentnr. GM046 Pagina 3 van 6

4 Gemeentelijke Monumentenlijst Leudal monumentnr. GM046 Pagina 4 van 6

5 Kaart met bescherming luchtfoto Gemeentelijke Monumentenlijst Leudal monumentnr. GM046 Pagina 5 van 6

6 Kaart met bescherming Gemeentelijke Monumentenlijst Leudal monumentnr. GM046 Pagina 6 van 6

Vergelijkbare documenten

: onbekend, houten kruisbeeld vermoedelijk van beeldhouwer Tiessen uit Roermond

: onbekend, houten kruisbeeld vermoedelijk van beeldhouwer Tiessen uit Roermond Kerngegevens gemeentelijk monument: Monumentnummer : GM060 Naam monument : Aerenkapel Adres : Moosterstraat bij 15 Postcode en plaats : 6012 RC Haler Kadastrale aanduiding : HSL00 sectie G nr(s) 145 Coördinaten