Het duizendjarige rijk

Transcriptie

1 Het duizendjarige rijk Een rijk van vrede en gerechtigheid op aarde, wie droomt daar niet van? De meesten van ons doen dat bescheiden. Hier en daar een lichtpuntje, dat is al mooi. Bijvoorbeeld iemand die uit de brand geholpen is. Anderen zijn meer gedreven, meer georganiseerd, idealistischer. Zij zien een fakkel als een bevolkingsgroep niet meer vervolgd wordt. Anderen zien het nog groter, zij ontsteken een vuur en maken er politiek van, soms zelfs de politiek van een natie met een wereldmissie. Een rijk van vrede en gerechtigheid op aarde, het is de droom van onze westerse wereld. Al een paar eeuwen droomt de wereld ervan om dat rijk los van religie op te richten. Denk maar aan het communisme dat het via de gelijkheid van alle mensen wilde bereiken. Maar wist u dat deze droom vooral door éen bijbeltekst gevoed is, de hele geschiedenis door? Dat is de tekst uit Openbaring over het Duizendjarige Rijk. De tekst die zegt dat er vóor de eindtijd, dus in de geschiedenis van de wereld, een tijd zal aanbreken waarin vrede op aarde heerst. Was dat niet het lied van de engelen boven het veld van Bethlehem? Een rijk, niet in de hemel, niet op de nieuwe aarde, maar op onze oude aarde. Deze tekst is vooral geliefd in evangelische kring. Er is in alle details over gedebatteerd: wanneer zal het aanbreken, hoe moeten we het ons voorstellen, wat betekent het dat in die tijd de duivel gebonden zal zijn? In de gevestigde kerken wordt er meestal omheen gelopen. Het staat in de bijbel, maar misschien per vergissing. Zo dacht Luther erover, en Augustinus eigenlijk ook. Als er zoiets als een duizendjarig rijk zal komen, is het waarschijnlijk al aangebroken: met de dood en opstanding van Jezus en met de uitstorting van de Heilige Geest. Hoewel, dat lijkt toch ongeloofwaardig: zijn de laatste tweeduizend jaar vredelievender en rechtvaardiger geweest dan de tijd daarvóor? Zij die de bijbel heel hoog hebben, zitten met heel ernstige vragen bij deze tekst. Hij lijkt te leiden tot een verdubbeling van bijna alles wat we als christenen geloven: een tweede opstanding, een tweede wederkomst of tweede komst (twee weken geleden hoorden we ook al van een tweede dood.) Daar lijken evangelische christenen toch geen moeite mee te hebben. Vóor de opstanding van alle mensen is er een opstanding van de heiligen, en vóor de wederkomst van Christus aan het eind van de tijd is er nog een wederkomst van Christus in de tijd. Alleen zo, zeggen zij, komt het koninkrijk van God echt nog een keer op aarde. Op de aarde zoals we die kennen van levensverhalen, reizen, geschiedenisboeken, nieuwsberichten. En hiermee hebben ze een punt, zeker vanuit het Oude Testament gezien. Laten we goed naar de tekst zelf luisteren. Openbaring, dat hebben we al gemerkt, zet ons gemakkelijk op een verkeerd been. Neem die eerste opstanding waarmee het rijk van vrede en gerechtigheid zal beginnen: wat zegt onze tekst daarover? Het lijkt me goed om vooral hierbij stil te staan omdat het vandaag de vierde zondag in de Veertigdagentijd is, en die wordt in de traditie ook wel Voor- Pasen genoemd. Midden in de Lijdenstijd is er een pauze, die ons even een blik op het einde, op het Paasfeest gunt. Hoeveel strijd en beproeving nog zullen volgen, dit is het perspectief: opstanding. Maar wat is opstanding? De tekst over het duizendjarig rijk werpt daar een verrassend licht op. Er staat dat mensen die omwille van hun geloof gedood zijn, dus christelijke martelaren, duizend jaar met Christus zullen regeren en daartoe zullen opstaan. Dat klinkt bekend, maar wat gebeurt er dan? Johannes ziet tronen staan, dat is een beeld van het meeregeren. Dan ziet hij de zielen van hen die als martelaar stierven. Vervolgens zegt hij, dat deze martelaren tot leven komen om duizend jaar lang met de Messias te heersen. Tot leven komen, dat is in bijbelse taal, tegen de achtergrond van het Oude Testament: een nieuw lichamelijk bestaan krijgen. Zonder een herkenbaar lichaam zijn we

2 als mens maar een schim van de persoon die we waren. Dus die martelaren krijgen een vernieuwd lichaam om daarmee op de tronen te zitten. Johannes zegt het er niet bij, maar die tronen ziet hij hoogst waarschijnlijk in de hemel staan (net als alle andere tronen uit zijn visioenen). Zij zullen met Christus regeren wel, hoe regeert Christus? Hij is al opgestaan. Hij regeert al, en hij regeert vanuit de hemel. Zijn lichamelijke bestaan, zijn opgestane lichaam is in de hemel, bij God. Wanneer Christus regeert vanuit de hemel, dan is dat ook bij de martelaren te verwachten. Hoe regeert Christus vanuit de hemel op aarde? In de kracht van de Heilige Geest die op aarde is uitgestort. De Geest heeft het karakter van Jezus geest aangenomen. En zo is Jezus geestelijke leven op heel bijzondere wijze aanwezig op aarde om mensen te inspireren, te vormen, te leiden. Johannes zegt daar in Openbaring weinig over, maar des te meer in zijn evangelie. Het meest voor de hand liggende is dus dat, als bepaalde mensen opstaan vóor het eind van de tijd, dit eenzelfde opstanding zal zijn als bij Jezus. Dat is op zich iets ongehoords. Wat gelovigen aan het eind van de geschiedenis zullen krijgen (iets dat ook joden en moslims geloven), wat Jezus al midden in de geschiedenis heeft gekregen, krijgen ook deze mensen al in de geschiedenis. Ook zij krijgen een nieuw lichaam dat bij God in de hemel is, net als Jezus. En ook zij krijgen net als Jezus een ongewone invloed op aarde, veel sterker dan de invloed die inspirerende mensen op anderen kunnen uitoefenen. Zij kunnen regeren in dezelfde kracht als Jezus nu al doet: in de kracht van de Heilige Geest. Sommigen onder ons zien het letterlijker en komen dan uit bij die verdubbelingen die ik al noemde. Anderen, die dit ongeloofwaardig vinden, verwerpen elke letterlijke uitleg. Daar heb je weer het rechts en links in onze kerken. Rechts denkt: als deze heiligen opstaan, krijgen zij hun oude lichaam terug. Daarmee komen ze dan op die tronen te zitten, die op aarde staan. En daar zitten ze dan samen met Christus, die voor deze gelegenheid ook met zijn oude lichaam terugkomt (dat is dan de eerste wederkomst). Anders is er geen echt rijk op aarde. Maar een wederkomst van Christus komt in onze tekst helemaal niet voor. Niet aan het begin van het duizendjarige rijk, en niet aan het einde. Christus blijft tijdens die periode dus in de hemel, vanwaar hij in de tijd vóor het duizendjarig rijk ook al zijn heerschappij op aarde uitoefende. Trouwens, over de Wederkomst van Christus staat heel weinig in de visioenen van Openbaring. In de tekst die volgt op onze tekst, over het laatste oordeel, staat ook niets over een wederkomst van Christus. En in de teksten die voorafgaan staat wel dat Christus als de mensenzoon op de wolken zal verschijnen (de bekende uitdrukking uit Daniël7 die in het hemelvaartverhaal terugkomt), maar dan zo, dat Jezus niet met die wolken neerdaalt op aarde. Hij werpt zijn sikkel op aarde, om te oogsten. Zelf blijft hij boven. Openbaring laat ons niet alleen nadenken over de Wederkomst, maar ook over Pasen en Hemelvaart. Wat is er met Pasen gebeurd? Wij zien de verhalen over de verschijningen van Jezus, bijvoorbeeld aan de vrouwen bij het graf en aan de discipelen, vaak als verhalen over de eigenlijke opstanding. Maar wat doet Jezus in de veertigdagentijd na Pasen? Hij laat zien dat hij is opgestaan. Hij wil zijn volgelingen geruststellen, zekerheid geven. Het is een pastorale tijd. Zijn opstanding zelf is een teruggaan, mèt zijn vernieuwde lichaam, naar de Vader. Zo ziet Johannes het in zijn evangelie: Jezus opstanding en zijn hemelvaart zijn in feite éen beweging. Johannes spreekt niet van een wederkomst (behalve in de Geest ), en zeker niet van een weer-terugkomen in de condities van t aardse bestaan. Ook in de tekst van vanochtend staat niet dat de heiligen die met Christus zullen regeren terugkomen in de condities van ons bestaan. Zij staan op zoals Jezus is opgestaan en regeren met hem die regeert vanuit de hemel. Zo gezien zijn de condities in dat rijk van heiligen niet wezenlijk anders dan

3 in de huidige geschiedenis na Christus. Het is echt een deel van de wereldgeschiedenis zoals we die kennen. Dus ja, er is een letterlijke vervulling van Johannes visioen. Daarin is er dat ene bijzondere: dat zij die met Christus en als Christus overwonnen, net als hij die speciale invloed, die unieke heerschappij krijgen. Dat moet toch verschil maken in de impact op mensen! Als Jezus dankzij de uitstorting van de Geest al zoveel invloed kreeg, zal die nog sterker worden wanneer zijn volgelingen iets vergelijkbaars ten deel zal vallen! Nu komen natuurlijk ook de andere vragen bij onze tekst terug. Wat betekent het dat de duivel in die duizend jaar gebonden is? En wanneer zal dat rijk komen, of is het al geweest? Hoe lang zal het duren? Is het een aaneengesloten tijd of niet? En wat doen de opgestane heiligen dan in die tijd? Al deze vragen moet ik nu laten rusten. Voor vandaag is het genoeg om ons op dat ene te richten, de goede boodschap voor vandaag. Die kan ook als vraag geformuleerd worden: Is alleen Jezus opgestaan, terwijl alle andere mensen zullen moeten wachten tot na het einde van de wereld en de geschiedenis? Nee, zoals hij uit de dood gered is en invloed gekregen heeft, zo zullen ook anderen dat krijgen! Dat zijn zij die dankzij hem en de Heilige Geest tot een vergelijkbaar leven, lijden en sterven komen. Zij zullen met hem regeren zoals hij nu al regeert. Zalig en heilig zijn zij die deel hebben aan de eerste opstanding. Er is kennelijk een verschil tussen zalig en heilig. Openbaring zegt zes keer: zalig zijn zij die.., die bijvoorbeeld hun kleren hebben gewassen in het bloed van het lam, of: die in het geloof volharden. Slechts éen keer (de zevende..) zegt Openbaring: zalig en heilig zijn zij die.. : dat is in onze tekst. Zalig zijn zij die geloven en Gods wil willen doen, heilig zijn zij die dat zo doen, dat zij werkelijk op Jezus gaan lijken, door metterdaad te tonen dat ze liever hun leven verliezen dan geloof en gerechtigheid. Zalig zijn dus ook zij die in de navolging van Christus niet zo ver gaan. De gewone gelovigen, de kleingelovigen die niettemin geloven. De meeste mensen die we in de kerk tegenkomen. Vandaag horen we, dat sommigen niet alleen zalig, maar ook heilig zijn. Ook deze mensen hebben niets te vrezen van de tweede dood (van de anderen hoorden we dat al, twee weken geleden). Meer nog, en dat is nieuw, deze mensen krijgen zelfs een zekere macht over de eerste dood. Zoals Jezus die kreeg. Een macht om over de dood heen in dit leven een door God zelf uitgeoefende invloed te hebben. Vandaag zegt de Heer tot de gemeente van Tyatyra, vandaag zegt hij ook tot ons, zijn gemeente in Bussum Centrum en Oost: Wie overwint, wie tot het einde mijn wil blijft doen, die zal ik macht geven over anderen om hen te weiden met de sterke staf van een goede herder, zoals ook ik die macht van mijn vader ontvangen heb. Wie overwint krijgt eenzelfde macht als de Heer zelf op dit moment in onze geschiedenis uitoefent. Wie overwint, helemaal, tot in de dood, zal opstaan zoals Jezus opstond en met hem regeren op de wijze waarop hij nu regeert. Wat een uitzicht! Dat is uitzicht op een Pasen na Pasen in deze wereldtijd. En dat maakt vandaag waarlijk tot een paasfeest vóor het paasfeest.

4 Vierde zondag Veertigdagentijd Bemoediging ouderling: ouderling: Drempelgebed ouderling: ouderling: Orgelspel Stilte de gemeente gaat staan Onze hulp is de Naam van de Heer die hemel en aarde gemaakt heeft die trouw houdt tot in eeuwigheid en niet loslaat wat zijn hand begon, amen Heer, onze God, door nacht en ontij, door dood en donker zijt Gij uw volk voorgegaan. Aan ons allen wilt Gij zo een weg wijzen, gunt Gij ons een bestemming brengt Gij ons leven terecht. Maak ons stil en aandachtig, ogen en harten gericht op hem die ons diende. Houd ons gaande in het spoor van uw Zoon, op weg naar uw toekomst. Amen Intochtslied: 66: 1,3,5 Groet: voorganger: De Heer zij met u Ook met u zij de Heer de gemeente gaat zitten Welkom en inleidend woord Gebed om de nood van de wereld besloten met: keervers Stilte Gebed bij de opening van de Schrift Moment met de kinderen Door één van de kinderen wordt de kinderkaars aangestoken. De andere kinderen komen naar voren en we zingen het kinderlied. Kinderlied de kinderen gaan naar hun eigen ruimte Eerste lezing door de lector: Openbaring 2: 18 t/m 29

5 Zingen: 726: 2,3,4 Tweede lezing door de lector: Openbaring 20: 1 t/m 6 besloten met: U komt de lof toe Uitleg en Verkondiging Orgelspel Zingen: 753: 1,2,3 Herdenken overlijden Gebeden: Voorbeden - Stil gebed - Onze Vader de kinderen komen terug en vertellen wat ze gedaan hebben Mededelingen door de ouderling van dienst. Inzameling: 1 ste Stichting Voedselbank 2 de Plaatselijke gemeente de gemeente gaat staan Slotlied: 737: 9, 10, 11, 21 Zegen : voorganger: Gezongen Amen UIT DE LITURGIE Kyriegebed God, we bidden U voor Europa. Voor velen van ons is dat ver weg, en toch is het ook steeds weer dichtbij. Zoals deze week in het nieuws, zestig jaar Europese Unie. Eens had ons werelddeel de droom om een rijk van vrede en gerechtigheid te worden. Maar die droom is lang vervlogen. De meeste landen trekken zich op zichzelf terug. We zijn al blij met veiligheid en welvaart. En vrijheid. We willen vrede en gerechtigheid realiseren door deze drie boven alles te stellen. En daar zitten we nu met onze vrijheid, Heer. Met een vrije markt die het sociale gevoel in de samenleving en in de kerk steeds meer stukmaakt. Met vrije gedachten die niet meer op éen lijn te brengen zijn, zelfs niet in een kerkenraad. Met een vrije meningsuiting die al brutaler en botter wordt, die al gemakkelijker draait en liegt als dat uitkomt, ook in de politiek. Heer, help ons buiten en binnen de kerk, om niet meegezogen te worden in een heilloos streven naar vrede en gerechtigheid. Zo bidden wij U allen tezamen We noemen de zieken die we kennen, binnen en buiten de kring van onze gemeente. Stil gebed Kindertijd (de kinderen zijn in de Verlosserkerk) Naar Tyatyra.

6 Zondagsgebed (naar OLB 304) U bent getrouw, uw plannen falen niet, U kiest de uwen uit, U roept die allen. Die 't heden kent, de toekomst overziet, laat van uw woorden geen ter aarde vallen. U Heer regeert! Uw koninkrijk staat vast, uw heerschappij omvat de loop der tijden; uw sterke hand, die nooit heeft misgetast, blijft met het heilig zwaard des Geestes strijden. Gebeden Diaken God, we bidden U voor oost Afrika. De droogte die al jaren aanhoudt, heeft tot een hongersnood geleid in landen, die bovendien lijden onder politieke conflicten. We bidden U voor de families die vluchten en dan vaak in nog slechtere omstandigheden komen. En voor de hulpverleners die de mensen die hen het hardst nodig hebben vaak het moeilijkst kunnen bereiken. Heer, hebben wij deze droogte veroorzaakt, door het effect van de opwarmende aarde? U bent de Schepper van hemel en aarde, schenk regen voor het te laat is voor veel van uw schepselen! Zo bidden wij U allen tezamen Predikant Heer Jezus, over je eigen graf heen regeren, dat vinden wij over het algemeen geen goede zaak. En het werkt ook gauw verkeerd. Maar als we de tekst van vanochtend mogen geloven, is er één die dit helemaal zuiver kan, omdat hij het helemaal door God laat doen. Uzelf, Jezus Messias. U regeert over uw graf heen:) Wij willen vaak meer: regeren vóor onze dood. Maar wie meer wil dan u kreeg, krijgt uiteindelijk minder. Of we willen minder: we geloven alleen in het voortleven in herinneringen van geliefden na onze dood, zelf zijn we zelfs geen schim van de persoon die we waren, we zijn dood, weg. Maar dan geloven en hopen we veel minder dan wat u kreeg, dan doen we uw Vader tekort. Heer Jezus, help ons reëel te worden in onze verwachtingen, in wat wij van onze God mogen verwachten. Leer ons uitzien naar dat rijk waar mensen die op u lijken met u mogen regeren. Leer ons uitzien naar een heiligheid die God belonen wil, hoe wonderlijk ons dat ook lijkt. En leer ons niet bang zijn van leed, zelfs niet van het grootste leed, omdat Hij het ons vergoeden wil zoals Hij dat bij u heeft gedaan. Zo bidden wij u allen tezamen Onze Vader

7 Intermezzo: Paulus en het duizendjarige rijk Meditatie Gooise Warande, Ook Paulus gelooft in het duizendjarige rijk. Dat zeggen sommige bijbeluitleggers. Zij baseren zich daarbij met name op de tekst uit 1Korinte15 die we zojuist hoorden. Over dat duizendjarige rijk wordt in Openbaring 20 gesproken. Een messiaans rijk van vrede en gerechtigheid op aarde, niet na maar vóor het eind van de wereldgeschiedenis. Als je naar het nieuws luistert, bv uit het Midden- Oosten, is het moeilijk daarin te geloven. Toch is niet te ontkennen dat een dergelijke verwachting bij de profeten in Israël leefde. Na alle strijd en alle straf komt er een heilstijd voor Israël, ja voor heel de aarde! In de Adventstijd hoorden we bijvoorbeeld Micha profeteren, dat ooit iedereen heel oud zal worden en vredig onder zijn eigen wijnstok en vijgenboom zal zitten. Na Christus kreeg dit toekomstbeeld een nadere invulling. In dat rijk zal Jezus als Messias regeren, samen met hen die net als Jezus voor Gods zaak letterlijk hun leven gaven. Deze christelijke martelaren zullen opstaan en met Christus heersen, zegt Openbaring. Heeft Paulus zo n messiaans rijk in gedachten gehad? Als we Openbaring 20 letterlijk lezen, vinden we daarvan eigenlijk niets bij Paulus terug. Een letterlijke lezing zegt, dat het duizendjarig rijk begint met een wederkomst van Christus. De Heer komt terug in zijn oude lichaam, of hij komt terug zoals hij op Paasmorgen verscheen: met zijn vernieuwde lichaam maar in onze aardse condities (weet u wel, hij stelde zich toen in de kamer waar de discipelen waren en liet Thomas zijn wonden aanraken). In het messiaanse rijk komt Jezus terug om te gaan regeren als erfgenaam van David, letterlijk, als politiek leider van Israël die ook wereldleider wordt. Alleen, in Openbaring 20 wordt niets over een wederkomst van Christus gezegd. Daar staat niet, dat het messiaanse rijk begint met een eerste terugkomst van Jezus. Het ligt daarom meer voor de hand om te denken, dat hij in dat rijk van vrede en gerechtigheid met zijn opgestane lichaam daar blijft waar hij sinds zijn hemelvaart is. En dat dan hetzelfde geldt voor de heiligen of martelaren die met hem zullen opstaan. Ook zij krijgen vernieuwde lichamen, die net als Jezus in de hemel zijn. Ik denk dus dat we Openbaring 20 letterlijk, maar niet te letterlijk moeten nemen. Christus is al opgestaan. Mensen die in hem geloven zullen opstaan, aan het eind van de tijd. Maar sommigen van hen, die het meest op hem lijken, staan al vóor die tijd, in de geschiedenis op, net als Jezus zelf. Openbaring voegt nog iets toe: zij zullen met hem regeren. Jezus regeert al. Hij is opgestaan en ten hemel gevaren en zit aan de rechterhand van God. Hoe oefent Jezus zijn macht op aarde uit? Vanuit de hemel. In de kracht van de Heilige Geest. Daarover vind je in Openbaring weinig, maar bij Paulus des te meer. De Geest is op aarde uitgestort en vertegenwoordigt daar Jezus. Laten we naar Paulus zelf gaan: heeft hij zo n messiaans rijk in gedachten gehad? Nu is er meer dat we bij hem herkennen! Er zijn tenminste drie verrassende overeenkomsten. (1) Wie in Christus gelooft, zegt Paulus in onze tekst, zal met hem opstaan. Maar in een bepaalde volgorde. Christus als eerste, dan volgen de gelovigen, en dan komt het einde. Dit lijkt inderdaad een beetje op Openbaring. Christus is opgestaan, gelovigen zullen daarna opstaan, maar dan is het einde er nog niet, dan is de strijd tegen de antichristelijke machten nog bezig. In Paulus eigen taal: dan is Christus nog steeds strijder-koning. Bij hem is regeren of heersen gekoppeld aan strijden en overwin-

8 nen (op de wijze van het evangelie). Pas als het einde komt, zegt Paulus, kan Christus deze taak neerleggen; dan zijn alle machten overwonnen (vanaf 1Kor15:24). Het lijkt er dus op, dat ook Paulus een opstanding van sommige of alle gelovigen verwacht vóor het eind der tijden. (2) Deze indruk wordt nog sterker als we naar andere brieven van Paulus kijken. Zo zegt hij onder meer, dat christenen niet alleen met Christus zullen opstaan, maar ook met hem zullen heersen (bv 2Tim2:12). Ook dat lijkt op wat Openbaring zegt over het messiaanse rijk: er is een tijd dat heiligen opstaan en met de Messias regeren. (3) Er is nog een overeenkomst. Hoe ziet Paulus dat opstaan en meeregeren? Meestal zegt hij dat dit zal gebeuren als Christus komt. Maar zodra hij dit toelicht zegt hij: wij worden op de wolken weggevoerd, hem tegemoet (zie bv 1Tes4:17). De komst van Christus die Paulus verwacht brengt Christus dus niet terug in de condities van ons aardse leven. Wij krijgen een vernieuwd lichaam, net als Jezus. Met hem regeren doen we dus inderdaad bij hem, daar waar hij nu al is aan Gods rechterhand. Nu is het niet onmogelijk om al deze aanduidingen van Paulus te lezen als verwijzingen naar de situatie na het laatste oordeel. Dan denkt hij aan maar éen opstanding voor iedereen. Maar dan moeten we wel beseffen, dat er volgens Paulus na het einde geen koningschap van Christus meer is. We hoorden het in onze tekst: na het overwinnen van alle kwalijke machten geeft Christus de heerschappij terug aan de Vader. Dan hoeven natuurlijk ook zijn volgelingen niet meer te regeren. Het regeren met Christus dat Paulus voorziet, zal dus vóor die tijd gebeuren. In onze wereldgeschiedenis. Dit wordt door de meeste uitleggers ook wel beaamd. Alleen, ze vatten het niet letterlijk op. Zij zeggen: wij leven nog in dit leven, in ons oude lichaam, maar ons hart is al bij de Heer. En zo strijden we op aarde onze eigen strijd tegen de machten en overwinnen we dankzij de Heilige Geest. Dat is meeregeren met Christus. Voor werkelijk opstaan moeten we tot na het laatste oordeel wachten. Of mogen we opstaan en meeregeren toch letterlijker opvatten? Onze uitleg tot nu toe wijst sterk in deze richting. Zij die hun leven voor God gegeven hebben tot in de dood, net als Jezus, krijgen het voorrecht om, net als hij, op te staan en vanaf dat moment met hem te regeren vanuit de hemel. Zij regeren met Christus in onze geschiedenis, in de kracht van de Geest. Zij regeren met hem mee zolang hij regeert, dus tot God met het laatste oordeel een einde maakt aan alle strijd. Wanneer dat gebeurt, is daarmee nog niet beslist. Paulus teksten laten deze uitleg zeker toe; het brengt hem dichter bij Openbaring. En het brengt het messiaanse rijk onverwachts dicht bij ons. Het stelt ons een indringende vraag. Jezus is opgestaan omdat hij overwonnen heeft zij die zijn weg gaan mogen in zijn opstanding delen. Hoe realistisch mogen we dit laatste opvatten? Misschien even realistisch als het eerste.

9 Liturgie Gooise Warande Liederen uit oude Liedboek Welkom Bemoediging en Groet Openingslied: Psalm 66:1,3,5 Gebed Bijbellezing: 1 Kor 15: Lied: Gez 300:1,4,5 Uitleg en verkondiging Lied Gez 265: 1,2,10,11,21 Gebeden Collecte Slotlied Gez 290: 1,2,3,6 Wegzending en zegen Wegzending Zojuist zongen we weer dat mooie lied: Er is een land van louter licht waar heil gen heersers zijn. Velen van ons hebben vrede met de gedachte, dat dit een mooie droom is. Het inspireert ons, maar moet toch niet letterlijk genomen worden. Zij die het wel letterlijk nemen, zien dat land als iets dat we na de dood, na het wereldeinde kunnen binnengaan. Maar wat als dat land in onze geschiedenis werkelijkheid kan worden, dankzij mensen die met Christus leefden tot in de dood en daarom het voorrecht krijgen om met hem leiding te geven aan anderen vóor de dood?