Nieuwe vaktherapie: Tuin

Transcriptie

1 IMPROVING YOUR LIFE - DECEMBER 2012 RoderNews Nieuwe inzichten door epigenetica Nieuwe vaktherapie: Tuin Film Verslaafd aan jou Column René Grim Bezuinigingsverslaving De rekenmeesters van het Centraal Plan Bureau (CPB) hebben geopperd om de verslavingszorg uit het basispakket te halen. De vergoedingstarieven voor verblijf werden in 2012 al met 40% gekort. Een depressie moet met 5 sessies van 45 minuten opgelost zijn. Ik zou zeggen wie biedt minder. Het obsessieve gedrag om te bezuinigen neemt waanzinnige vormen aan. Hebben we misschien te maken met bezuinigingsverslaving? René Grim René Grim RB MBA studeerde aan de Koninklijke Militaire Academie en Bedrijfskunde. Voor hij aantrad als algemeen directeur van RoderSana werkte hij op directieposities bij de Krijgsmacht Hospitaal Organisatie, Ziekenhuisgroep Twente en Zorgservices Twente. Alle wetenschappelijke onderzoeken en adviezen van deskundigen worden terzijde geschoven, want verslaving is toch gewoon je biertje laten staan, geen sigaret meer roken. En als je het toch doet dan moet je maar boeten, dan word je maar doodziek. Dat is immers toch je eigen keuze. Zo ging het gesprek vlak voor de verkiezingen in De Wereld Draait Door tussen Peter R. de Vries en Diederik Samson (hoogbegaafd en nota bene zoon van een arts). In welke wereld zijn wij terecht gekomen dat iemand die aan een chronische, ernstige, langdurige en dodelijke hersenziekte niet meer verzekerd is in het basispakket en verplicht is een aanvullende verzekering af te sluiten. Zou het nog zover komen dat mensen met huidkanker niet meer behandeld worden omdat ze maar niet in de zon hadden moeten zitten? Alle last bij de eerste-lijn Maar de patiënt kan toch naar de huisarts met zijn klachten, zeggen de beleidsmakers. Die voert immers de basis GGZ uit, ondersteund door een (veel te laag betaalde) POH-er. Ik heb een enorm respect voor huisartsen, maar begin steeds meer medelijden te krijgen met deze beroepsgroep. lees verder op de volgende pagina >

2 Vervolg column René Grim Zij worden geacht de helft van alle werkzaamheden van een ziekenhuis te gaan verrichten en daarnaast mogen zij nu ook alle mensen met een verslaving, een ernstige chronische hersenziekte, gaan behandelen. Want: de huisarts is lekker goedkoop. Of hij hiertoe in staat is of dit überhaupt wil vragen we maar niet. Want wij rekenmeesters van het CPB vinden dat dit wel kan. René Grim P.S. Normaal ben ik niet zo cynisch. Nieuw werk van Yuri van Geenen Client in beeld Een nuchtere kijk Yuri van Geenen (1974) is woonachtig in Leiderdorp en werkt als ICT-er. Daarnaast is hij deeltijdstudent aan de fotoacademie in Rotterdam. Je mag hem gerust een aanstormend talent noemen. In 2010 startte hij met fotograferen en in 2011 begon hij aan zijn opleiding. In zijn prille carriére won hij al prijzen, o.a. bij de PANL Awards #21. Yuri is bij RoderSana in behandeling voor alcohol- en medicijnafhankelijkheid. In 2010 werd Yuri opgenomen in de kliniek van RoderSana in Oirschot. Tien weken verbleef hij in de kliniek en nu doorloopt hij nog het tweejarige ambulante nazorgtraject. Acht maanden voor zijn opname begon Yuri met fotograferen. Hij kocht een camera, maar moest deze om zijn verslaving te bekostigen ook weer snel verkopen. Eenmaal in de kliniek stimuleerde RoderSana s beeldend therapeut José Aerts hem om zijn passie voor fotografie weer op te pakken. Heerlijk naar buiten, de bossen in, op zoek naar mooie, verrassende plaatjes. Ik koester die herinnering. In de kliniek schreef hij zichzelf in voor een vooropleiding op de fotoacademie. Dit deed hij omdat hij bang was om in een groot gat te vallen na ontslag uit de kliniek. Op deze manier had hij al iets om handen, iets om zich op te focussen. Camera fungeert als schild Fotograferen geeft Yuri een vorm van bescherming. Mijn camera fungeert als een soort schild. Als ik aan het fotograferen ben leef ik in mijn eigen cocon, maar ik ben wel onder de mensen. Hij werkt zowel digitaal als analoog en probeert zo min mogelijk beeldbewerking toe te passen. In het pand van het dit jaar geopende dag- en deeltijdbehandelcentrum van RoderSana in Breda hangt een vijftal werken van Yuri. Vroeger maakte ik graag zwart/wit foto s. Nu is mijn werk volwassener en meestal in kleur. Ik ben ook altijd op zoek naar een combinatie van humor met een bepaalde triestheid, aldus Yuri. Bron van overleven Over zijn toekomstdroom is hij heel nuchter. Het is uitermate moeilijk om rond te komen als fotograaf. Video heeft wat dat betreft de toekomst en alleen de echte vernieuwers redden het. Daarom ben ik ook nog hard aan de weg aan het timmeren in de IT-branche. Maar mijn passie voor fotografie laat ik nooit meer los. Ook al kun je er niet van leven, het is voor mij een bron van overleven.

3 Cliënttevredenheid Cliënten geven RoderSana en 8,7 RoderSana doet continu onderzoek naar de tevredenheid van cliënten over de genoten behandeling in de verslavingskliniek in Oirschot. Tevredenheid is een belangrijke graadmeter voor de effectiviteit van de behandeling. Rapportcijfer van 8,7 voor de behandeling 97,3 % zou de kliniek aanbevelen bij anderen 92,3 % vindt de behandeling de juiste aanpak voor de klachten 75,4 % gaat veel beter met de klachten om Onderzoeksresultaten In de periode van januari tot november 2012 gaven cliënten de volgende antwoorden: Het onderzoek geeft goed inzicht in de verbeterpunten van de behandeling. Aan de hand van de onderzoeksgegevens wordt het beleid gevormd en waar nodig aangepast. Werkwijze Nieuwe vaktherapie: Tuin De behandeling voor verslaving bij RoderSana is op maat gesneden. We kijken samen met de cliënt naar zijn behoeften en persoonlijke situatie en stellen daarna gezamenlijk een behandelplan op. De behandeling is altijd multidisciplinair. Naast o.a. psychotherapie, systeemtherapie en cognitieve therapie worden ook verschillende vaktherapieën aangeboden: Dramatherapie, Beeldende therapie, Muziektherapie en sinds kort ook Tuintherapie. De kliniek van RoderSana ligt op een prachtig landgoed van 4,3 ha in de bossen van het Brabantse Oirschot. Ver weg van de bewoonde wereld, zodat cliënten in alle rust en discretie kunnen werken aan herstel. Behandelaar Saskia van Mierlo, initiatiefnemer van de nieuwe Tuintherapie: Via vaktherapieën spreekt de cliënt zijn beleving, zijn innerlijk, aan. Het doel is dat de cliënt tot inzicht komt, verwerkt wat hem of haar belast en een vorm vindt voor de aanvaarding van het onvermijdelijke. Tuintherapie legt zowel letterlijk als figuurlijk de verbinding tussen de binnen- en de buitenwereld. In de tuin creëer je samen met de behandelaren en de andere cliënten iets nieuws. Dat creëren is geen doel, al is het wel mogelijk om de producten uit de moestuin te gebruiken bij bereiding van maaltijden en te genieten van de bloemen die we zetten. Het is vooral de bedoeling dat cliënten leren om te ontspannen in de natuur, het hoofd los te laten en te leven in het hier en nu. De cliënt leert ook om te interacteren met anderen in het creatieproces. Daarnaast biedt de natuur een veilige omgeving: de natuur oordeelt nooit, aldus Saskia. De cliënt leert dat er geen sprake hoeft te zijn van een directe behoeftebevrediging om iets op te lossen of iets te bereiken. Het proces van zaaien en oogsten duurt immers lang, terwijl de cliënt ongeveer zeven weken in de kliniek verblijft. De cliënt doet het werk dus niet voor zichzelf. Een andere manier van denken die haaks staat op wat mensen met verslaving vaak gewend zijn. Saskia: Bewust zijn van waar je bent, focussen op je omgeving. Dat werkt ontspannend en zorgt ervoor dat je je hoofd leegmaakt. Een cliënt verwoordde het laatst heel mooi: Vroeger liep ik alleen met mijn hoofd in het bos. Ik was altijd bezig om mijn gedachten op een rijtje te zetten. Nu kan ik meer genieten van het moment en loop ik zélf in het bos.

4 Gameverslaving Gamen: fun of funest? Gameverslaving en de behandeling ervan staan nog erg in de kinderschoenen. Onlangs bezocht een aantal behandelaren van RoderSana een conferentie over gamen in Utrecht, georganiseerd door de Universiteit Twente en de Brijder stichting. Sprekers waren deels afkomstig uit de wetenschappelijke wereld, deels uit de hulpverlening. Ook spraken er ontwerpers van serious games. De doelgroep zelf, de gamers, was ook vertegenwoordigd. Op onze website vindt u in een blog een compleet verslag van deze conferentie. U krijgt antwoord op vele vragen. Wat is de aantrekkingskracht van (serious) games? Wat zijn de psychosociale oorzaken en gevolgen van gameverslaving? Hoeveel procent van het gamegedrag is problematisch? Kijk op: Nieuws over RoderSana Uitbreiding staf RoderSana Nieuwe behandelindicatie RoderSana in het nieuws Behandelaar en supervisor: Rachel Nutter Sinds een half jaar versterkt Rachel Nutter (44) het team van RoderSana. Hiervoor werkte zij als adjunct directrice bij het National Center for Posttraumatic Stress Disorder in Honolulu, Hawaii. Met Rachels komst heeft RoderSana een behandelaar in huis die gespecialiseerd is in de behandeling van cliënten met PTSS. Haar andere specialisatie is dialectische gedragstherapie. Rachel is behandelaar en heeft de supervisie over de 20 ambulante locaties van RoderSana. Behandeling van Obesitas Deze maand start RoderSana met de behandeling van obesitas cliënten. Elf procent van de Nederlandse bevolking heeft obesitas. Obesitas is een ernstige chronische hersenziekte, die veel kenmerken heeft van een verslaving. Vanuit neurobiologisch oogpunt heeft het dezelfde kenmerken als verslavingsgedrag (zoals bij game- en gokverslaving). Vaak is er sprake van een stoornis in de impulscontrole. Bij RoderSana krijgt de cliënt niet het standaard verhaal van meer bewegen en minder eten. Maar een multidisciplinaire, individuele aanpak om te zorgen dat de cliënt weer de controle krijgt én behoudt over het eet- en leefpatroon. Wanneer is iemand internetverslaafd? In de Wegener Dagbladen gaf Dirk Steenssens, medisch directeur RoderSana, zijn visie op internetverslaving en het gebruik van technische hulpmiddelen om internetgebruik tegen te gaan. Deze hulpmiddelen werken alleen bij mensen die al inzicht verworven hebben in hun gedrag. In extreme gevallen verwaarlozen deze mensen basisbehoeften zoals eten of drinken. Zij hebben psychiatrische ondersteuning nodig, omdat ze niet met de leegte om kunnen gaan die ontstaat wanneer het gamen wegvalt. Als je echter kunt zeggen: ik kan mijn uren op internet beperken via een online hulpmiddel, dan heb je vermoedelijk al controle verworven over het probleemgedrag.

5 Ontwikkelingen in verslavingszorg Nieuwe inzichten door epigenetica Column Dirk Steenssens, medisch directeur RoderSana en psychiater Uit onderzoek in de VS blijkt dat 40% van de kinderen van een alcoholverslaafde ouder een verhoogde gevoeligheid voor de verslavende effecten van alcohol ontwikkelt. Ook het Trimbos instituut heeft onderzoek gedaan naar dit fenomeen. Zij geeft aan dat 3 op de 10 kinderen van verslaafde ouders gevoelig zijn voor een verslaving. Hoe is dit te verklaren? We weten dat er een belangrijke genetische component is in de ontwikkeling van verslavingsgedrag. Recent wetenschappelijk onderzoek legt nog een grotere rol weg, namelijk voor epigenetische processen. Epigenetische processen bepalen of DNA in de celkern ingepakt blijft, dus inactief, of uitgepakt wordt, dus actief. Dit epigenetisch proces wordt in belangrijke mate beïnvloed door omgevingsfactoren zoals voedingspatronen, stressoren en medicatie. Het oorspronkelijke doel van deze processen is dat mensen en dieren zich optimaal kunnen aanpassen aan een veranderende omgeving. De processen worden ook doorgegeven over verschillende generaties heen. Verschillende onderzoeken Er zijn meerdere studies die aantonen dat omgevings invloeden veranderingen teweegbrengen die generaties daarna aanhouden. Een greep eruit: Uit onderzoek blijkt dat gedurende de hongersnood in Nederland baby s niet alleen kleiner geboren werden, maar dat op latere leeftijd ook veel vaker diabetes voor bleek te komen. De foetussen hadden zich in de buik al aangepast aan de omgeving waarin ze terecht zouden komen. En dit effect hield ten minste twee generaties aan. Er bestaat een vermoeden dat kinderen meer kans hebben op nicotineafhankelijkheid indien de ouders nicotineafhankelijk waren tijdens de conceptie van het kind. 20% van de moeders rookt door gedurende de zwangerschap. Uit onderzoek blijkt dat de nicotinespiegels in het bloed van de foetus 15% hoger liggen dan bij de moeders. Dit heeft dus grote impact op de foetus. Uit een test met ratten blijkt dat prenatale stress het gebruik van nicotine doet toenemen bij adolescenten. Ook had het invloed op de controle van gedrag (impulsiviteit en agressiviteit). Prenatale stress heeft dus een nadragend effect. Breng je ratten in een deprimerende omgeving, dan worden ze agressiever en gebruiken ze meer middelen. Laat je de ratten in een prettige sociale omgeving leven, dan blijkt dat ze veel minder middelen gebruiken. Kinderen gebruiken op steeds jongere leeftijd cannabis. Als moeders gedurende de zwangerschap cannabis gebruiken dan zijn kinderen daar in adolescentie veel gevoeliger voor. Doorgeven verslavingsgedrag De onderzoeksresultaten wijzen op het gegeven dat levende wezens zelf in hun genetische configuratie interageren met en zich aanpassen op de omgeving. Dit proces is bedoeld om een hogere kans op overleven te bewerkstelligen. Goede voeding en een rijke sociale, stimulerende leefomgeving zouden wel eens het beste medicijn voor onze gezondheid kunnen zijn. Verslavende middelen echter kunnen epigenetische processen zo beïnvloeden dat verslavingsgedrag over meerdere generaties heen kan worden doorgegeven.

6 Familieproblematiek Film Verslaafd aan jou Om de problematiek van ouders, familieleden en partners van verslaafden bespreekbaar te maken lanceerde het Trimbos Instituut onlangs de film: Verslaafd aan jou. Bij het stoppen met gebruiken speelt de naaste omgeving van de cliënt altijd een cruciale rol. Het is daarom van groot belang dat zij goed geïnformeerd is, zich erkend voelt en weet waar hulp te vinden is. Deze film is daar goed bruikbaar bij. De film is online beschikbaar: Colofon en algemene informatie RoderSana is een verslavings zorginstelling waar kwaliteit, resultaat en vertrouwen centraal staan. Sinds 2008 streeft RoderSana met een multidisciplinair team naar een duurzame controle van de verslaving. Dit doet zij vanuit een integrale behandelfilosofie waarin wetenschappelijk onderbouwde neurobiologische en psychologische behandelprincipes zijn ingebed. RoderSana heeft overeenkomsten met alle zorgverzekeraars en kent geen wachtlijsten. Colofon Oplage stuks Opmaak Drukkerij Verhoeven BV Drukwerk Drukkerij Verhoeven BV Tekst en productie Christy Melsbach Redactie Opmerkingen of vragen mailt u naar redactie@rodersana.nl Adres RoderSana Oerlesedijk 1 Postbus ZL Oirschot Telefoon Nieuws en actualiteit Interessant leesvoer Ons feilbaar denken In dit boek legt nobelprijswinnaar Daniel Kahneman uit, dat we veel minder rationeel handelen dan we wel denken. Volgens hem bestaat ons brein uit 2 systemen. Het eerste is snel, intuïtief en emotioneel. Het tweede is traag, weloverwogen en logisch-rationeel. Gebruik van het tweede systeem kost meer moeite. Daarom maken we maar een deel van onze keuzes weloverwogen. Het boek biedt door sprekende voorbeelden en zelftests een helder beeld van de sterke en zwakke kanten van ons brein en een groter inzicht in de werking. Twitter Altijd op de hoogte Op ons delen we informatie met vakgenoten over de laatste inzichten in de verslavingszorg. We geven onze reacties op het nieuws en delen onderzoeksgegevens en onze inzichten. op Twitter en blijf altijd op de hoogte.