STUDY GUIDE

Transcriptie

1 STUDY GUIDE

2

3 Study Guide Academic Year Version 1.0 Evangelische Theologische Faculteit, Leuven v.z.w. St.-Jansbergsesteenweg B 3001 Leuven Tel info@etf.edu

4 2 This Study Guide is available in various forms. A printed copy may be requested from the Academic Secretariat. An electronic copy may also be consulted on the website of the Evangelische Theologische Faculteit, Leuven ( or on the ETF Virtual Campus. The Study Guide consists of three major sections: General information (important to all ETF students); Program information (specific to each program); Course information (description of each course offered). Great efforts have been made to assure the accuracy of information contained in this catalogue. The Evangelische Theologische Faculteit may nevertheless not be held responsible for inadvertent errors herein. Its definitive version is in Dutch, which must be considered as authoritative. No legal rights may be derived from this catalogue. All modifications, corrections and rights are reserved.

5 3 Content Content 3 Detailed Content 4 Preface 7 1. Identity and Organization of the ETF Identity of the ETF Organization of the ETF Education and Examination Regulations Education Regulations Examination Regulations Program Information General Bachelor of Arts in Theology and Religious Studies Additional Package, preparatory and linking program Master of Arts in Theology and Religious Studies Teacher Training Doctor in Theology and Religious Studies Information by Course Bachelor Bachelor Bachelor Master Teacher Training Other Rules and Appendices Academic Calendar Educational Concept Mentorship and study guidance Social development Financial Aspects Regulations Concerning Changes/Termination of Studies Course Index 307

6 4 Detailed Content Content 3 Detailed Content 4 Preface 7 1. Identity and Organization of the ETF Identity of the ETF Brief History of the Evangelische Theologische Faculteit, Leuven Vision statement Mission and objectives Statement of Faith Organization of the ETF Management structures Committees Teaching personnel Administration and Support Services Library Residence Cooperation between ETF and other institutions Other activities Education and Examination Regulations Education Regulations Examination Regulations Section 1. General provisions Section 2. Organization of the examinations Section 3. Examination Committee Section 4. Examination Procedures Section 5. Deliberation Section 6. Communication and consequences of examination results Section 7. Ombuds officer Section 8. Special rules for the doctoral program Section 9. Regulation of disputes Section 10. Final provisions Program Information General Overview of educational offerings Organisation of the academic year Organisation of information sessions and open days Bachelor of Arts in Theology and Religious Studies Program description General description Objectives and goals Continuation of studies 48

7 Enrollment and study costs Regular enrollment Study costs Conditions of admission Study program presented according to year of study and courses Altered course of study (exemptions) Exemptions ETF Open University Bachelor Additional Package, preparatory and linking program Program descriptions General description Objectives and goals Enrollment and study costs Regular enrollment Study costs Conditions of admission Study program and courses Additional package (maximum 18 stp) Preparatory program (maximum 90 stp) Linking Program (minimum 45 stp) Altered course of study Exemptions ETF Open University linking program, preparatory program and additional package Master of Arts in Theology and Religious Studies Program description General description Objectives and goals Continuation of studies Enrollment and study costs General description Study Costs Conditions of admission Study program presented according to year of study and courses Altered course of study Exemptions ETF Open University Master Teacher Training Program description General description Objectives and goals Enrollment and study costs Regular enrollment Study costs Conditions of admission Study program, course components and integration into master s program Course Components Route for integration into the master s program Altered course of study (exemptions) Doctor in Theology and Religious Studies Program description General description Objectives and goals Enrollment and study costs Study costs Conditions of admission Diploma s and recognition 68

8 6 4. Information by Course Bachelor Bachelor Gemeenschappelijke deel Bijbel en Theologie Kerk en Pastoraat Godsdienst en Onderwijs Bachelor Gemeenschappelijke deel Bijbel en Theologie Kerk en Pastoraat Godsdienst en Onderwijs Master Common Courses Bible and Theology Church and Pastoral Ministries Religious Studies and Education Teacher Training Other Rules and Appendices Academic Calendar Educational Concept Mentorship and study guidance Place and Definitions Mentorship arrangement Support of Student Small Groups Handling Study Skill Challenges Social development Financial Aspects Residence fees Actual costs per student Financial regulations concerning tuition fees Belgian Study Grants Regulations Concerning Changes/Termination of Studies Course Index 307

9 7 Preface Dear student, I would like to take this opportunity to welcome you to ETF this year and to offer you a personal word. As an official document, this study guide gives information about educational programs. However, it is little more than an outline, much like the anatomy of the human body: detailed yet superficial. Education at ETF is really about people, places, a specific atmosphere and unforgettable moments of inspiration. Together, we as staff and students want to deepen our faith and consider its relevance for church and contemporary society. The Latin expression fides quaerens intellectum (faith seeking understanding) characterizes our daily pursuit as teachers and students. ETF starts from a basis of faith faith in Jesus Christ as Lord as affirmed in the Bible. Believing is not just theory, but life with God and serving our neighbour. The faith given to us is so rich that it constantly challenges us intellectually. Through study we try to understand our faith better so that we can better serve our neighbours. As preface to this study guide I want to explain the three components of our name: Evangelical Theological Faculty. Evangelical is not an exclusive term, but an inclusive one. It refers to everyone who confesses Jesus Christ as personal Saviour. ETF offers thus pre-eminently an interdenominational education. You meet and get to know students and staff from different denominations and cultures. This means that you regularly hear different and even contradictory ideas, but this will stimulate you and your critical thinking ability. You will also discover an obvious unity in fundamental faith issues: a commitment to the gospel, an intense love for the church and a heart for the world. The Reformation reminded us again of the centrality of the gospel, but the gospel is not an invention of the Reformation. The gospel clearly has its source in the New Testament and was present in the consensus of the early church as well as in the theology of the Middle Ages. We also rejoice that today in many churches the Holy Spirit still works powerfully bringing people to Christ. The Evangelical movement does not let itself be put into one box. Theological means that we focus on the knowledge of God and his revelation in the Scriptures. We treat the Bible not just as a book, but as the revelation of God, spoken through many people in different circumstances and times. Thorough exegesis, knowledge of the original languages and insight in historical theology are necessary for proper understanding of the Scriptures. Every time and every culture has its own challenges. In the light of current challenges, knowledge of Bible and Theology, however thorough it may be, is still not enough. We are interested how people respond to God s Word and in thorough dialogue with other religions. Disciplines like philosophy, religious studies and ethics help us better to express the relevancy of our faith and challenge us to constantly examine ourselves critically.

10 8 The word faculty refers to academic or scholarly education. Our education is based on research and is being corrected by constant quality control. ETF offers an accredited academic program at three levels: bachelor, master and doctor. It is not about theology as a pure theoretical science in a neutral vacuum. We try to educate you for professional practice. This aim is especially clear in the three specializations from which one chooses to complete his or her study: Bible and Theology, Church and Pastoral Ministries and Religious Studies and Education. Whoever studies a while at ETF will discover that it is not an ordinary faculty. In addition to the strong multicultural aspect, there is also a striving to connect spirituality and academia. We do not only want to teach, we also want to offer a framework that stimulates the Christian walk of our students. This combination is unusual in our secularized society. The field of theology has suffered under modernism and lost the connection between believing and thinking. For the integration of science and faith, the ETF can refer to a long tradition within Christianity and historically to the emergence of universities in Europe. To illustrate the unity between theological study and personal growth, I introduce to you the ETF song. My prayer is that in the course of your studies this will become a song of your heart. On behalf of the entire staff of ETF, Prof. Dr. Patrick Nullens Rector O God, Who Gives to Humankind O God, who gives to humankind a searching heart and questing mind: grant us to find your truth and laws, and wisdom to perceive their cause. In all our learning give us grace To bow ourselves before your face; as knowledge grows, Lord, keep us free from self-destructive vanity. Sometimes we think we understand all workings of your mighty hand; then through your Son help us to know those truth which you alone can show. Teach us to joy in things revealed, to search with care all yet concealed, as through Christ s light your truth we find and worship you with heart and mind. O God, Who Gives to Humankind by Edward Joseph Burns (c. 1969)

11 9 1. Identity and Organization of the ETF In this part of the study guide you will find information about the identity and the organization of the Evangelische Theologische Faculteit, Leuven. 1.1 Identity of the ETF The Evangelische Theologische Faculteit, Leuven draws its identity from its history, mission, objectives and statement of faith Brief History of the Evangelische Theologische Faculteit, Leuven The Evangelische Theologische Faculteit (ETF) in Leuven (Heverlee) is a unique institution for higher education. It is located in the oldest university city of the Benelux, in a country where Protestants form a small minority. At the same time, as one of the few evangelical institutions for university-level education in Europe, ETF has influence extending far beyond the borders of a single country. The foundation for ETF was laid in 1919 with the establishment of the Bijbel Instituut België (BIB). Throughout the years, different levels of education have been offered. In the early 1980 s the Belgian government officially recognized university-level training at the school, which now forms the basis for our current programs. Since 1975 we are located at a former Jesuit monastery in a suburb of Leuven called Heverlee. From this impressive location the ETF wants to take part in current theological discussions in an academically responsible manner that is faithful to the Bible. Our programs specifically deal with the challenges of ecclesial life and contemporary society. We also give special attention to the personal and spiritual development of our students. While many students come from the Netherlands and Flanders, the program has increasingly attracted students from other European countries. The bachelor s program is a three-year program offered mainly in Dutch, aimed at students from Flanders and the Netherlands. The two-year master s program and the Doctoral program are offered in English and have an international appeal. Students and professors partaking in these programs come from all over the world and belong to many different Christian denominations. Counting both full- and part-time students, the current ETF student body numbers around 200. The ETF aims to deepen and strengthen the international Evangelical movement through theological education and research by means of a theological praxis that is at the same time Bible centered, academic, interdenominational, international and relevant to current Christianity. A good example that puts these aims into practice is the annual doctoral week, during which promovendi and professors present lectures, dissertations are defended and exams are taken. Scholars from Europe and other continents together discuss the most recent developments within their disciplines.

12 10 Identity and Organization of the ETF Vision statement Our vision statement is: We equip leaders to be biblically grounded, well educated, and culturally enriched, bringing the good news of Jesus Christ to our world. Biblically grounded: The Bible is the center of all our teaching. We are convinced that the Bible is the inspired and authoritative Word of God. In line with the tradition of the Reformation, all our students study the biblical languages. This prepares them to become better teachers of the Word. Well educated: We offer accredited European academic degrees based on research (bachelor, master, doctor). We are convinced that academic training combined with spiritual development foster highly developed leadership skills. Culturally enriched: ETF is a European school with more than 30 nationalities in its programs. Our students learn how to appreciate other cultures, both in and outside the classroom. We prepare teachers, pastors and leaders for a multicultural society. Our students and professors represent different church backgrounds. One has the opportunity to cooperate with Christians coming from various traditions. The Gospel of Jesus Christ: Our central motive lies in the person of Jesus Christ. Theology without the gospel loses its center. Commitment to the gospel means commitment to the Church and its mission in the world. We desire deeply that more people may know Him as their Savior and Lord Mission and objectives Mission The ETF, authorized by the Flemish Community to confer bachelor, master, teacher and doctoral degrees in the area of Theology and Religious Studies (Decree of 4 IV 2003, art. 54), has from its Protestant Evangelical identity as formulated in its Statement of Faith, the mission to deepen and strengthen the international Evangelical community at an academic level. It offers university-level education for people who want to be theologically qualified to serve in church and society, including Teachers of Protestant Religion and preachers/ pastors, particularly for member churches of the Federal Synod of Protestant and Evangelical Churches in Belgium. It does scholarly research and contributes to theological reflection in the Evangelical movement through publications and advanced formation. In all its activities it intends to honour God and serve the neighbour. For this it provides an adequate material and organizational infrastructure. Objectives of educational programs The general objective of the different educational programs is, in addition to transmission of knowledge and training for different skills, the creation of a framework to promote Christian conduct. The specific objectives of different programs are described in the education regulations (art. 12bis and 13bis).

13 Identity and Organization of the ETF 11 Objective of research programs The objective of research is to contribute to the development of theological scholarship. All research has as its framework the Statement of Faith of the ETF. Apart from these limitations, there is complete academic freedom for conducting research. The research takes place through constant interaction with education and services. Research supplies the necessary knowledge and expertise, but is stimulated by the other two components. Memberships of editorial committees and scholarly associations, as well as regular participation in academic symposia and conferences form a necessary stimulation for the research. Research should result in publications, academic as well as more popular. The research should be related to developments relevant for the Evangelical movement in Flanders, the Netherlands and Europe. Researchers need to give attention both to new areas of study, as well as to maintaining expertise in areas that have been studied for centuries. This is best carried out in dialogue with new generations within the boundaries of Evangelical theology and scholarship in general. Objective of related services ETF personnel make their academic knowledge and expertise available to church and society in various ways. This may occur at the request of the government, for example, to offer insight into the motivations and function of religious, especially Protestant Evangelical, groups. It also takes place at the request of Protestant Evangelical churches or Christian organizations, for example, to advise, coach, or offer courses which support the Evangelical movement in all its different facets. Objectives of support services The objective of the administrative and technical services is to create a good infrastructure for the education and research objective of the ETF. The administrative and technical services guarantee an accurate administration, good infrastructure, a pleasant working atmosphere and a good presentation for student, teacher and outsider. They conduct their activities in the Christian identity of the ETF. The objective of the student pastor is to assist students with personal and/or relationship problems that may hinder them in their studies and possibly in their future professional practice. The student pastor always acts within the framework of the program. The aim of the library is to support education and research at all levels. For each department, the main standard works, magazines and other media are present. For more extensive research, the collection usually represents no more than a useful starting point. Cooperation with the Maurits Sabbe Library of the University of Leuven has been agreed upon in order that staff and students of the ETF can make use of this library after registering. It is the aim that the ETF library builds a special collection of evangelical theology to complement the collection of the Maurits Sabbe Library of the University of Leuven.

14 12 Identity and Organization of the ETF Statement of Faith All teaching, research, and conduct at ETF is based on faith in God as He has revealed himself in creation, in Christ, in his relationship to his creatures and in the Bible. For us this faith implies: (1) Faith in the triune God, Father, Son and Holy Spirit. In agreement with the historical faith of the Christian Church as testified in the ecumenical creeds, we confess in the words of the Apostles Creed: I believe in God, the Father Almighty, the Creator of heaven and earth, and in Jesus Christ, His only Son, our Lord: Who was conceived of the Holy Spirit, born of the Virgin Mary, suffered under Pontius Pilate, was crucified, died, and was buried. He descended into hell. The third day He arose again from the dead. He ascended into heaven and sits at the right hand of God the Father Almighty, whence He shall come to judge the living and the dead. I believe in the Holy Spirit, the holy catholic church, the communion of saints, the forgiveness of sins, the resurrection of the body, and life everlasting. (2) Faith as is confessed by Evangelical Christians of the Federal Synod of Protestant and Evangelical Churches in Belgium in accord with the statement of Faith of the World Evangelical Alliance: We believe in the Holy Scriptures as originally given by God, divinely inspired, infallible, entirely trustworthy; and the supreme authority in all matters of faith and conduct; one God, eternally existent in three persons, Father, Son, and Holy Spirit; [The almighty Father, sovereign, invisible Creator of everything and everyone; eternal Father of Jesus Christ, and Father of those who receive His Son;] 1 our Lord Jesus Christ, God manifest in the flesh, His virgin birth, His sinless human life, His divine miracles, His vicarious and atoning death, His bodily resurrection, His ascension, His mediatorial work, and His Personal return in power and glory; the Salvation of lost and sinful man through the shed blood of the Lord Jesus Christ by faith apart from works, and regeneration by the Holy Spirit; the Holy Spirit, by whose indwelling the believer is enabled to live a holy life, to witness and work for the Lord Jesus Christ; the Unity of the Spirit of all true believers, the Church, the Body of Christ; the Resurrection of both the saved and the lost; they that are saved unto the resurrection of life, they that are lost unto the resurrection of damnation. 1 This point was added at the suggestion of the Faculty Council of the ETF, in accord with the ecumenical confessions of faith and consensus within the Evangelical movement.

15 Identity and Organization of the ETF 13 (3) Acknowledgement of the responsibility of the whole Church to bring the whole world the whole Gospel, as confessed in the Lausanne Covenant (1974). (4) Faith that the Bible is fully inspired by the Holy Spirit, implying the truth, unity, reliability and infallibility of the Scripture. This implies that the Scripture contains no deception or deviation, either in the accounts of God s supernatural intervention in the world and in information about creation and history, or in prescriptions for human conduct. Being the divine word of revelation in the form of linguistically and historically conditioned human word, the Bible addresses both faith and understanding of the researcher. In agreement with the faith of the Early Church, The Reformers and the founders of the Evangelical Movement, we confess with the words of the Netherlands Confession of Faith (1561 [Art. 3a, 4a, 5a, 7a]): Confessio Belgica: Art. 3a: We confess that this Word of God was not sent nor delivered by the will of man, but that holy men of God spoke, being moved by the Holy Spirit as Peter says in 2 Pe 1:21. [ ] Art. 4a: We include in the Holy Scripture the two volumes of the Old and the New Testaments. They are canonical books, with which there can be no quarrel at all. [ ] Art. 5a: We receive all these books and these only, as holy and canonical, for the regulating, founding and establishing of our faith. And we believe without a doubt all things contained in them. [ ] Art. 7a: We believe that this Holy Scripture contains the will of God completely and that everything one must believe to be saved is sufficiently taught in it. For since the entire manner of service which God requires of us is described in it at great length. Therefore, it is forbidden to teach other than what the Holy Scriptures have already taught us, even for apostles or for angels, as stated by Paul in Galtians 1:8. It is forbidden to add to or subtract from the Word of God (Deut 12:32). [ ]

16 14 Identity and Organization of the ETF 1.2 Organization of the ETF The following subjects will be discussed: management structures, committees, teaching personnel, administration, library, campus, cooperative relations and other activities Management structures The Evangelical Theological Faculty is a non-profit association (Dutch: vereniging zonder winstoogmerk) organized according to applicable laws governing such organizations (v.z.w.). General Assembly Gottlieb Blokland, Koen Celis, Filip De Cavel (chairman), Diederick Eikelboom, Henk Jochemsen (vice-chairman), Henk Koppelaar, Michael Künnemann, Hans Maat, Sarah Morton, Phil Roberts, Jef Saenen, Chris Sebrechts, Henk van Acker, Kees van Velzen, one student representative. Participating without right to vote: Andreas Beck, Patrick Nullens, Gerson Veldhuizen. Board of Trustees Gottlieb Blokland, Koen Celis, Filip De Cavel (chairman), Henk Jochemsen (vice-chairman), Sarah Morton, Jef Saenen, Chris Sebrechts, Henk Van Acker, one student representative. Participating without right to vote: Andreas Beck, Patrick Nullens, Gerson Veldhuizen Executive administration Rector: Patrick Nullens Academic Dean: Andreas Beck Administrative Director: Gerson Veldhuizen Government commissioner In the context of awarding research funds, the Flemish Government also appointed a government commissioner to oversee the spending of government funds and compliance with the regulations of the government procurement. The government commissioner attends the meetings of the Board of Trustees and the General Assembly. Jozef De Cuyper Jozef.DeCuyper@vlreg.kuleuven.be Committees Faculty Council The Faculty Council approves proposals of the Education Committee and the Research Committee. It also approves appointments of directors and academic personnel. The Faculty Council has to be consulted for modifications of the statutes, the internal regulations and the education and examination regulations. Members: Jack Barentsen, Andreas Beck, Pieter Boersema, Jelle Creemers, Philip Fisk, Kobus Kok, Matthias Mangold, Creighton Marlowe, Ronald Michener, Patrick Nullens (chairman), Christof Sauer, Evert van de Poll, Steven van den Heuvel, Jermo van Nes, Bernard Vantieghem, Gerson Veldhuizen, Maria Verhoeff, Martin Webber, Elsie Wilms, three student representatives.

17 Identity and Organization of the ETF 15 Research Committee The Research Committee stimulates and coordinates research in the faculty and evaluates research activities of the academic personnel. Members: Jack Barentsen, Andreas Beck (chairman), Pieter Boersema, Kobus Kok, Creighton Marlowe, Ronald Michener, Maria Verhoeff (Policy Advisor Research), Martin Webber. Education Committee The Education Committee develops the curricula of the education programs, accepts students, establishes the programs for individual students, including the granting of exemptions and of approvals to follow a course or semester at a different institution (for more information see art. 16, 18 and 19 of the Education Regulations) and evaluates the educational activities of the academic personnel. The Education Committee can delegate the acceptance of students and the establishment of programs for individual students per cycle to a subcommittee. Such subcommittees consist of at least three members of the Education Committee directly involved in the concerned cycle and a maximum of three other members appointed by the Executive. They strive for balanced representation from all perspectives. Members: Jack Barentsen, Andreas Beck (chairman), Pieter Boersema, Jelle Creemers (Policy Advisor Education), Kobus Kok, Creighton Marlowe, Ronald Michener, Martin Webber. Members Doctoral Subcommittee: Jack Barentsen, Andreas Beck, Pieter Boersema, Kobus Kok, Creighton Marlowe, Ronald Michener, Patrick Nullens, Maria Verhoeff (Policy Advisor Research), Martin Webber (chairman), one PhD student representative. Members Bachelor and Master Subcommittee (Administrative Committee): Andreas Beck (chairman), Jelle Creemers (Policy Advisor Education), Matthias Mangold (ETF OU), Maria Verhoeff (Policy Advisor Research), staff Academic Secretariat. Examination Committee It is the task of the Examination Committee to judge whether students satisfy the requirements to start the following study year or to be granted a diploma. The Examination Committee follows the requirements given by the Education Committee. The Examination Committee cannot revise any student s program already confirmed by the Education Committee. The Examination Committee may be more lenient than a strict application of the regulations would require. It is autonomous in this. The Examination Committee assesses independently the final examination results of every student whom it evaluates. Chairman: Maria Verhoeff Secretary: Johan Jacobse Members: All teachers involved in specific educational programs for the current academic year. Ombuds officers: Philip Fisk (1 st ombuds officer BA), Kobus Kok (2 nd ombuds officer BA), Matthias Mangold (1 st ombuds officer MA), Astrid van Nes (2 nd ombuds officer MA).

18 16 Identity and Organization of the ETF Student Council The Student Council advises the Executive upon request and at its own initiative. It has to be consulted for modifications of the education and examination regulations. Regular meetings between representatives of the Student Council and the Education Committee are held, at which the full Executive participates upon request. The Student Council also has the right to be heard by the Board of Trustees. The students competence of decision is reflected primarily in the participation of students in the Board of Trustees according to the comanagement model chosen by the ETF. The Student Council chooses its representative(s) annually, which equals at least 10% of the total number of members of the Board of Trustees. The Student Council is further represented in the Faculty Council (10% of the total members of the Faculty Council) and in the doctoral subcommittee (one representative, chosen by the doctoral students). The Student Council contains at least eight and maximum twelve members and should reflect the composition of the student population. Chairman and members are chosen annually by the students Teaching personnel Department Old Testament Independent academic personnel (ZAP) Prof. Dr. Markus Zehnder (Chairman ad interim) Prof. Dr. Herbert H. Klement Prof. Dr. Hendrik Koorevaar Prof Dr. Geert W. Lorein Dr. Creighton Marlowe Prof. Dr. Mart-Jan Paul Assisting academic personnel (AAP) Prof. Dr. Heiko Wenzel External Instructors David van Acker MA (PhD candidate) Dr. Benjamin Kilchör Dr. Siegbert Riecker Department New Testament Independent academic personnel (ZAP) Prof. Dr. Jacobus (Kobus) Kok (Chairman) Prof. Dr. Armin Baum Prof. Dr. Gie Vleugels (sick-leave) Prof. Dr. Martin Webber Dr. H.H. Drake Williams III Special academic personnel (BAP) Dr. Boris Paschke Dr. Jermo van Nes External Instructors Dr. Mark Paridaens

19 Identity and Organization of the ETF 17 Department Historical Theology Independent academic personnel (ZAP) Prof. Dr. Andreas J. Beck (Chairman) Dr. Hélène Evers Prof. Dr. Donald M. Fairbairn Dr. Dolf te Velde Dr. Maria Verhoeff (Policy Advisor Research) Prof. Dr. Antonie Vos Assisting academic personnel (AAP) Matthias Mangold (MA) (PhD candidate) Dr. Maria Verhoeff Special academic personnel (BAP) Dr. Philip Fisk Dr. Aaldert Prins (postdoctoral researcher) External Instructors Drs. Laas Terpstra (PhD candidate) Dr. Slavik Lytvynenko Department Systematic Theology Independent academic personnel (ZAP) Prof. Dr. Ronald T. Michener (Chairman) Prof. Dr. Nico den Bok Prof. Dr. Jan Hoek Prof. Dr. Patrick Nullens Assisting academic personnel (AAP) Peirong Lin, MOL (PhD candidate in combination with Department RM) Dr. Steven van den Heuvel Special academic personnel (BAP) Dr. David Courey Department Practical Theology Independent academic personnel (ZAP) Dr. Jack Barentsen (Chairman) Dr. Jos Douma Dr. René Erwich Prof. Dr. Helge Stadelmann External Instructors Dr. Jocelyn Bryan Revd. Dr. Constance M. Cherry Prof. Dr. Mark Lamport

20 18 Identity and Organization of the ETF Revd. Jean-Claude Thienpont Drs. Ron van der Spoel (PhD candidate) Drs. Willem C. van der Horst Department Religious Studies and Missiology Independent academic personnel (ZAP) Prof. Dr. Pieter Boersema (Chairman) Dr. Jelle Creemers (Policy Advisor Education) Prof. Dr. John R. Franke Prof. Dr. Christof Sauer Prof. Dr. Christine Schirrmacher Prof. Dr. Evert van de Poll Dr. Bart Wallet Special academic personnel (BAP) Dr. Jelle Creemers (FWO-V) Prof. Dr. Klaus Müller External Instructors Dr. John Choi Prof. Dr. Bernhard Reitsma Dr. Simon van der Lugt Pedagogical Co-Workers Assisting academic personnel (AAP) Lic. Greet Gevaert Lic. Erika Voskuil Administration and Support Services Administrative director Gerson Veldhuizen Academic Secretariat Elsie Wilms (office manager) Johan Jacobse Matthias Mangold (coordinator ETF OU) Bookkeeping Administration Bernard Vantieghem Astrid van Nes Building Maintenance Jeroen Kamphorst Executive Secretary Julie Gelling

21 Identity and Organization of the ETF 19 Information Technology Kris Sinnaeve Conference Coordinator and Hospitality Manager Roxanne Eurlings Librarian Marjorie Webber Mirjam Vantieghem (assistant) Public Relations Veerle Groeneveld (General) Petra Laagland Winder (promotional booth) Reception Christine Ouwehand Karen Van Der Schueren Residence Manager Eurydice Van Waegevelde Student Pastorate André Le Roux Students can consult student pastors during office hours or by appointment. If students desire further professional guidance, they can contact Mr. Gerrit Houtman (Tel , mobile , For this external professional help the student will have to pay a fee.

22 20 Identity and Organization of the ETF Library The theological libary of ETF serves a dual purpose: it encourages and supports study and research of students and professors and also serves as an evangelical study center for Belgium and the Netherlands. The ETF library offers wireless internet, scanning, printing and copying facilities, but above all, peace and quiet and space to study. The collection contains over documents. Students and personnel have access to important online databases like EBSCO (Religion & Philosophy Collection), ATLA (Religion Database with ATLASerials) and ProQuest Religion. At the ETF premises the databases are accessible through the ETF network. Externally a login is provided via ETF Virtual Campus. The opening hours of the library are established at the beginning of the academic year. During the holidays limited opening hours apply. Students are encouraged to make use of the theological Maurits Sabbe Library of KU Leuven. Since 2016 the KU Leuven offers de opportunity to staff and students of the ETF to request an access card free of charge. This card gives users also access to other relevant libraries of the KU Leuven, including the Central Library and the library of the Higher Institute of Philosophy. Students who follow one or more courses at the KU Leuven automatically have access by their student card from the university Residence The main ETF residence facility is situated in the same building complex as the educational facility. About seventy rooms, apartments and studios are available for rent. It strives to provide a good living and studying climate. Since the school is multicultural, residents are being expected to respect each other s culture and faith. The residence hall is first of all intended for ETF students, but also open to staff and other Christians studying elsewhere in Leuven. It is managed by the peda committee responsible to the Board of Trustees of ETF. In daily operations the residence manager is assisted by resident volunteers from different floors. Rental prices vary depending upon the size and accommodations of rooms. Resident students and staff arrange their own meals. For more information please refer to the Residence Hall Internal Regulations. Costs for living on campus are found at 5.5. Residence Manager: Eurydice Van Waegevelde (concierge@etf.edu) Cooperation between ETF and other institutions Institutional cooperation The ETF has signed a growing number of agreements within the framework of interuniversity cooperation with domestic and foreign educational and research institutions such as: Chong shin University (Seoul, Korea); Durham University, England; Freie Theologische Hochschule, Giessen (FTH), Germany; KU Leuven; North-West University (Potchefstroom, South Africa); Theologische Universiteit Kampen; Vrije Universiteit Amsterdam; Yale University (New Haven, United States).

23 Identity and Organization of the ETF 21 Erasmus+ and other exchange programs The ETF participates in the Erasmus+ exchange program, the new EU program for education, training, youth and sport. The Erasmus+ program aims to boost skills and employability, as well as modernise education, training, and youth work. Students are encouraged to make use of this opportunity. Besides Erasmus+ ETF also participates in other exchange programs such as Transition and ASEM-DUO. In bachelor 2, bachelor 3 and master 1 there are different opportunities to study abroad for a (part of the) academic year. More information about the possibilities for international exchange is available for students on the ETF Virtual Campus. At least once a year there is a meeting for interested students. Center of Excellence for Reformed and Evangelical Theology (CERET) In 2014, the ETF and the Theological University of the Reformed Churches in the Netherlands (TU Kampen) jointly established a Center of Excellence in Reformed and Evangelical Theology (CERET) in order to jointly stimulate excellency in junior and senior research and education in the broad spectrum of evangelical and reformed theology. Part of this collaboration is to stimulate joint doctorates between both institutions. Apart from this, ETF also has an Inter-Institutional Erasmus+ Agreement with TU Kampen which enables teacher and student mobility between the two institutions. Other cooperation Administrative Council for the Protestant and Evangelical Worship Service (ARPEE) The Flemish Chamber of the Federal Synod of Protestant and Evangelical Churches, one of the two wings of the ARPEE, recognizes the ETF as its designated program for academic theological education with the following words: Regarding the function of servant of the worship service in the churches connected to the Federal Synod, is in the Flemish Community the Evangelical Theological Faculty (Leuven/ Heverlee) the designated academic program. As academic institution the ETF incarnates the theological identity of the Federal Synod. The ETF degree of Bachelor and Master in Theology and Religious Studies functions as reference point for the evaluation of the applicant preachers who followed their academic education elsewhere. As a professionally recognized institution with academic degrees, the ETF not only fulfils an important role as educational institution, but also contributes to the development of Evangelical churches in Flanders through research. Committee for Protestant Evangelical Religious Education (PEGO) The ETF is authorized by the Committee for Protestant Evangelical Religious Education to confer the diploma of teacher, which certifies that its holder is competent to provide Protestant Evangelical Religious Education in Flanders Other activities In addition to education and research, academic service is an important task for a university faculty. The ETF believes this kind of service is important and undertakes lots of activities that can be placed under this heading.

24 22 2. Education and Examination Regulations Education Regulations Rights and responsibilities (admission agreement and contract) Art. 1. The Evangelische Theologische Faculteit (ETF), recognized by the Flemish Community in Belgium (Vlaamse Gemeenschap) according to Art. II.105 and II of the Codex Higher Education 20 XII 2013 as able to confer the degrees of bachelor, master, teacher and doctor in the field of theology and religious studies, has as its purpose, starting from its Protestant Evangelical identity as expressed in its statement of faith, to deepen and strengthen the international Evangelical movement academically. It provides university-level theological education and assures, among other, the theological formation of Protestant teachers of religion and of preachers and pastors, particularly for service in churches affiliated with the Federal Synod of Protestant and Evangelical Churches in Belgium (Federale Synode van Protestantse en Evangelische Kerken in België). It carries out scholarly research and contributes to theological reflection, deepening and ongoing formation of the Evangelical movement. Art. 2. The members of the academic personnel of the ETF are committed, through their studies and experience and in agreement with the Protestant Evangelical identity of ETF, to continuously optimize their teaching, to keep up-to-date with developments in their discipline, and to maintain contact with the future employment fields of the students. Besides educational and research competences they also have competences in the area of services for Protestant- Evangelical churches and the Evangelical movement. Art. 3. It is expected of students who enrol (in other words, commit to an admission agreement) that they respond to academic requirements (see below art. 7-11) and that they are willing to put in between 25 and 30 hours per ECTS study point (stp) at an acceptable academic level. Given the special character of the course of study, the maintaining of good faith and loyalty is desired from students as well as personnel on the basis of the institution (as intended in directive 2000/78 from the Council of the European Union, art. 4). For the students this implies that they adhere in their philosophy of life at least to the main lines of the statement of faith of ETF and that they adhere in their general behaviour to the ways in which activities organized by ETF are interpreted (in this connection internships are of the utmost importance). As a rule, (re)registrations for the academic year occur on the registration day or, for the second semester, no later than one week before the beginning of the semester. At the student s request the Administrative Committee (i.e. the Education Subcommittee Ba/Ma) may allow exceptions to this. Art. 3bis. The admission agreement is expressed concretely by a formal contract. The standard contract is the diploma contract for a fulltime course of study, which the student fulfils in one academic year.

25 Education and Examination Regulations For social, medical, or economic reasons the diploma contract may be signed for a parttime course of study. The credit contract is intended for students desiring to follow one particular course (or group of courses) at ETF. This is not possible for all courses, in particular for the master s thesis or the internship. Because of the importance ETF attaches to dialog and guidance, it is reluctant to allow examination contracts or grant diplomas on the basis of Art. II of the Codex Higher Education 20 XII The minimum age is fixed at 30 years and a minimum of 6 years work experience is required. A diploma may never be earned solely on the basis of these contracts. An examination contract is not possible for all courses, particularly for courses for which much interaction between professors or fellow students is essential. The student with an examination contract is not entitled to guidance, free usage of the library or the student status. The contracts consist of a precise description of the program and the necessary references to the Examination Regulations. For determining the program see art. 18. Art. 3ter. Modification of the type of contract (cf. Art. 3bis) is only possible in the first week of the second semester by sending a written request to the Academic Secretariat. The content of the contract can only be changed using the request form Registration/Withdrawal/Exemption (ETF Virtual Campus) before the expiration of the deadlines of the first and second semester, which are mentioned in the Academic Calendar (closing date registration for/withdrawal from courses). Art. 4. In addition to what is stated in Art. 2, students may expect personal supervision: to a reasonable extent in administrative and educational areas, organized by the faculty (including information sessions for new students), and to a limited extent in matters of content by members of the academic personnel. Students with special needs based on an acknowledged handicap or a special status in the area of sports or culture may expect necessary supporting measures and spreading of examinations where needed. Art. 5. The student who consistently neglects his or her duties, damages the properties or material interests of ETF, repeatedly violates the library and/or ICTregulations, or deliberately harms the image of ETF as an Evangelical, academic, and financially sound institution, may incur a disciplinary sanction. The disciplinary sanctions are blame, suspension, and the consilium abeundi. They are imposed by the Faculty Council with a two-thirds majority vote. The student receives the opportunity to view his/her file and to defend him-/herself. Appeal of the suspension and consilium abeundi is possible according to Art. 24. Art. 6. A student who believes that ETF or one of the members of its academic personnel falls terribly short in what is promised in Art. 2 or Art. 4 may submit a complaint to the Executive. The Executive hears the relevant persons and makes a decision. Appeal of this decision is possible according to Art. 24. Additional admission requirements per study program Art. 7. Students who wish to begin in the bachelor s program must, in addition to a satisfactory knowledge of Dutch, have at least obtained: a diploma from secondary school, a diploma of higher education of the short type with complete curriculum, or a diploma of higher education for social promotion (with the

26 24 Education and Examination Regulations exception of a proof of pedagogical capacities or Bewijs van pedagogische bekwaamheid), issued under authority of the Flemish Community; or a diploma from secondary school issued under authority of the French speaking or German speaking Community of Belgium; or a foreign diploma which is declared to be equivalent to these; or a foreign diploma from a country for which no declared equivalence has been made, but which in that country gives access to academic education. Art. 8. Students who wish to begin the master s program must, in addition to a satisfactory knowledge of English, have obtained a bachelor s degree. If the bachelor s degree includes a designated specialization (see Art. 12), transfer to the master s program with the same specialization can be made directly. In other cases an additional effort on the part of the student is necessary: an additional package of maximum 18 stp if it concerns a bachelor s degree from ETF with another specialization or an academic bachelor s degree in theology from another institution with the same specialization; a preparatory program of maximum 90 stp if it concerns another (non-theological) academic bachelor s degree; a linking program of 45 or 47 (depending on the specialization) stp if it concerns a professional bachelor s degree in theology. In exceptional circumstances the Education Committee may allow one who has earned another (non-theological) professional bachelor s degree to follow a linking program of maximum 90 stp. The master s program may be followed simultaneously with the bachelor s program (or additional package, preparatory and linking program), to the degree that these programs could not have been completed (see also Art. 21 (ex.)). Art. 9. To whoever does not meet the requirements of Art. 7 or Art. 8 is offered the possibility of submitting a dossier with the following components: an attestation stating the humanitarian, medical, psychological and/or social reasons why the person cannot be admitted via Art. 7 or Art. 8; a proof of the academic equivalency with resp. secondary education or a Ba. for the admission to the Ba this equivalency can be demonstrated by a colloquium doctum, consisting of: an essay on an interdisciplinary subject from the final attainment level of the third degree general secondary education in the Flemish Community; an oral examination in Dutch on subjects of the final attainment level Dutch, French (or German), English, history, and geography, of the third degree general secondary education in the Flemish Community. The Examination Committee evaluates the results. Following a first attempt, the committee may suggest a preparatory program in preparation of a second attempt. The student is responsible for submitting official diploma homoligations and other related documents. Art. 9bis. Students who wish to start the Teacher Training program must have completed a minimum of 120 stp; the diploma for this course of study may be obtained only after the master s degree is obtained. Art. 10. Students who wish to start the doctoral program, must in principle have obtained a two-year master s degree in Theology and Religious Studies or an equivalent

27 Education and Examination Regulations thereof with an average score of at least 70% of total points. For specific regulations, see the current PhD Handbook. Art. 10bis. The doctoral program must be completed before a doctoral dissertation can be defended (cf. Art. 14). Art. 11. The additional requirements for the entire study program are in principle also applicable to the credit contract of a particular course in said program. Description of the different study programs Art. 12. The bachelor s program (academic Bachelor of Arts in Theology and Religious Studies), with Dutch as language of instruction, comprises 180 ECTS (minimum 54, maximum 66 ECTS per year in case of full time enrollment), is described in the study guide, and leads to the diploma Bachelor of Arts (BA) in Theology and Religious Studies, with specializations in Bible & Theology, Church & Pastoral Ministries or Religious Studies & Education. The different specializations from the bachelor s program are directly connected to specializations of the same name in the master s program (see also Art. 8). Art. 12bis. A graduate with a Bachelor of Arts in Theology and Religious Studies degree meets the requirements of the following level descriptors (cf. VKS decree 30 IV 2009). The graduate can: 1. critically evaluate knowledge and insights from theology and religious sciences; 2. apply complex specified skills related to research findings; 3. put into practice acquired methods in new circumstances; 4. act in complex and specialized situations within protestant-evangelical churches, Christian organizations, or other contexts; 5. function with considerable autonomy and a high degree of initiative; 6. take up shared responsibility for achieving collective results. These competences are further elaborated in terms of general learning outcomes and learning outcomes linked to the specializations. The general learning outcomes are formulated as follows. The graduate: 1. can academically process literature and databases in the field of theology and religious studies in Dutch, English and in another language; 2. can critically follow reflection and policy making in theology, church and society, can defend an academically responsible position, and assume shared responsibility for achieving collective results; 3. can analyse and propose a reference for an academically responsible solution of a problem in theology or religious studies, thereby using insights and methods from other relevant academic areas; 4. is aware of the complexity of a multicultural and multireligious society and reflects this in practice; 5. is aware of the importance for continuing interaction between Bible, theology, church and society; 6. has knowledge of and insight in the form and content of the Old and New Testament; 7. has basic knowledge of Hebrew and Greek and can make use of literature based on the source text of the Bible;

28 26 Education and Examination Regulations can interpret the Bible from systematic-hermeneutical, historical-hermeneutical and practical-hermeneutical perspectives and clearly communicate insights resulting from this; 9. has knowledge of and insight into Christian doctrine; 10. has a structural overview of church history; 11. knows basic concepts of the study of culture, society and religions; 12. knows basic concepts of other relevant academic areas; 13. can in a guided-independent manner formulate a research question, critically evaluate gained knowledge and insights, apply research skills and methods, and display this orally in Dutch as well as in an English text of limited size, testifying to an academically responsible approach to research; 14. understands the necessity of keeping up-to-date with developments in the academic field. Furthermore, learning outcomes are linked to each of the three specializations. The bachelor graduate who has followed the specialization Bible & Theology: 1. has an adequate knowledge of Hebrew vocabulary and grammar and of resource materials to produce a working translation independently; 2. has an adequate knowledge of Biblical Greek vocabulary and grammar and of resource materials to produce a working translation independently; 3. can identify with and recognize the relevance of issues which have arisen in the course of the history of the Church and of theology; 4. realizes the essential place of primary sources in systematic-hermeneutical, historicalhermeneutical, and practical-hermeneutical discussions and knows how to obtain access to these sources; 5. can, in reflection on the triad of theology, church, and society, bring theological arguments to bear based on one s own analysis, synthesis and evaluation. The bachelor graduate who has followed the specialization Church & Pastoral Ministries: 1. has an academically responsible overview of different ecclesiastical structures, along with their backgrounds, particularly in the Lower Countries; 2. knows the different components of a theology rooted in the Protestant Evangelical identity and is capable of critically integrating these into pastoral practice; 3. has an academically responsible overview of different models of pastoral practice and can respectfully guide people in simple pastoral situations; 4. has basic competence in agogic and particularly homiletic skills, and in the liturgical practice of the Church; 5. can, in reflection on the triad of theology, church, and society, submit arguments for the Church and Christians based on one s own analysis, synthesis and evaluation. The bachelor graduate who has followed the specialization Religious Studies & Education: 1. has an academically responsible overview of world religions and other worldviews, and can situate one s own Christian teaching among these; 2. is aware of general discussions regarding the question of the mutual influence of religion and religious institutions and of individual and society; 3. can respectfully communicate in an academically responsible way in a multi-cultural and multi-religious environment, starting from the acquired knowledge;

29 Education and Examination Regulations has skills related to undertaking inter-religious dialogue from an Evangelical Christian perspective; 5. can teach Christian dogma to Christians and to people with other religious convictions; 6. can do basic religio-sociological research and draw consequences for policy from this research; 7. can, in reflection on the triad of theology, church, and society, indicate consequences for society, based on one s own analysis, synthesis and evaluation. Art. 13. The master s program (academic Master of Arts in Theology and Religious Studies), with English as language of instruction, but with the possibility to take examinations in Dutch (see also Art. 11bis of the Examination Regulations) and to write the master s thesis in Dutch, comprises 120 stp (minimal 54, maximal 66 stp per year in case of fulltime enrollment), is described in the study guide and leads to the diploma of Master of Arts (MA) in Theology and Religious Studies with specializations in Bible & Theology, Church & Pastoral Ministries, or Religious Studies & Education. The different specializations of the master s program are directly connected to the specializations of the same name in the Ba program (see also Art. 12). Art. 13bis. A graduate with a Master of Arts in Theology and Religious Studies degree meets the requirements of the following level descriptors (cf. VKS 16 VII 2009). The graduate can: 1. integrate knowledge and insights from theology, religious studies and adjacent areas; 2. apply new skills related to his/her own research; 3. put into practice new methods in a problem solving way; 4. act in very complex and specialized situations within Protestant-Evangelical churches, Christian organizations, or other contexts; 5. function with full autonomy; 6. take up final responsibility for achieving collective results. These competences are further elaborated in terms of general learning outcomes and learning outcomes linked to the specializations. The general learning outcomes are formulated as follows. The graduate: 1. has advanced knowledge of content and methods of theology and/or religious studies according to international criteria; 2. can participate critically in reflection and policy making over theology, church and society and assume final responsibility for achieving collective results; 3. can, based on relevant knowledge and methods, motivate and stimulate people of diverse backgrounds, improve their competences, and teach them to solve problems; 4. can propose a reflected upon and justified model for a solution to a problem in theology or religious studies; 5. understands the complexity of the multi-cultural and multi-religious society and resulting theological or religious scientific questions; 6. understands the continuing interaction between Bible and theology on the one hand, and church and society on the other; 7. is capable to consult the Bible in an exegetically responsible way for specific problems;

30 28 Education and Examination Regulations has relevant scientific knowledge of Church history, and is capable of applying this to specific problems; 9. is capable of working out the pastoral, ecclesial, and social consequences of specific problems, based on relevant scientific knowledge; 10. can function in pastoral situations with respect for the other; 11. can independently and in dialogue with other academicians contribute to research in the academic area in a methodologically responsible way and produce a clear and coherent report in this regard. 12. understands the necessity of continuing to keep one s competences up-to-date as broadly as possible. Furthermore, learning outcomes are linked to each of the three specializations. The master graduate who has followed the specialization Bible & Theology: 1. has advanced knowledge of the contexts in which the Bible and related literature came into existence; 2. has advanced knowledge of the resources to deal with the original text of the Bible (Hebrew and Greek); 3. has a good overview of Old Testament exegesis and knows how to participate responsibly in exegetical discussions; 4. has a good overview of New Testament exegesis and knows how to participate responsibly in exegetical discussions; 5. is capable of recognizing and appreciating the contributions of Christian traditions to current Christianity in all its varieties; 6. can follow, interpret and evaluate the historical development of theology; 7. can follow, interpret and evaluate current international discussions in the areas of exegesis, theology, and ethics; 8. can, based on an independent academic integration of theological problems, concepts and insights, participate in the critical theological discussion related to the triad of theology, church and society. The master graduate who has followed the specialization Church & Pastoral Ministries: 1. has advanced knowledge of the different, and especially the Protestant ecclesiastical structures with their backgrounds; 2. has an academic understanding of the relationship between theological theory and religious practice; 3. can follow, interpret and evaluate current international discussions in the areas of theology and ethics; 4. has advanced knowledge of different models of pastoral practice; 5. can respectfully guide people in complex pastoral situations, with attention to social contexts such as marriage and family; 6. is able to work in an encouraging manner on the development and construction of ecclesial communities in a multi-cultural and multi-religious context; 7. can exegetical-theologically communicate the Christian faith, relevantly and adapted to current trends in a verbal, especially homiletic, and liturgical framework; 8. can, based on an independent academic integration of theological problems, concepts and insights, within the triad of theology, church and society lead processes in a church context with respect for others.

31 Education and Examination Regulations The master graduate who has followed the specialization Religious Studies & Education: 1. can place the study of religions in a broad cultural context and therein formulate an Evangelical Christian vision; 2. knows current ideas and developments of religions in Europe (particularly of Judaism and Islam) and in a more limited way those outside of Europe; 3. can follow, interpret and evaluate current international discussions in the areas of religious studies, missiology and ethics; 4. can properly describe the social situation of one s own or of a related culture; 5. can formulate, analyze and propose solutions for ethical, socio-cultural, and pedagogical questions related to religion; 6. can based on an independent academic integration of theological problems, concepts and insights, participate in critical discussions in religious studies, missiology and inter-religious dialogue where they are related to the triad of theology, church and society; 7. can teach in a non-ecclesiastical context. Art. 13ter. The Teacher Training with Dutch as language of instruction comprises 60 stp. It is described in the study guide and leads to the diploma of teacher. Art. 13quater. The graduated teacher can utilise what was acquired during the basic study program (Ba and Ma) to give content to the objectives of Protestant Evangelical religious education, taking into account didactic and pedagogical principles and the concrete educational situation. He/she can do so on the general working and thinking level of a teacher and has the basic competences of the teacher secondary education, as described in the Decision of the Flemish government of 5 X This includes skills and knowledge clustered in ten functional wholes: 1. the teacher as supervisor of learning and development processes; 2. the teacher as educator; 3. the teacher as content expert; 4. the teacher as organizer; 5. the teacher as innovator the teacher as researcher; 6. the teacher as partner of parents/guardians; 7. the teacher as a member of a school team; 8. the teacher as partner of externals; 9. the teacher as a member of an educational community; 10. the teacher as a cultural participant. For all functional wholes, the following attitudes apply: decision-making ability; relational orientation; critical attitude; eagerness to learn; organisational ability; sense of cooperation; sense of responsibility. The following specific learning outcomes are expected. The graduate: 1. is able to guide students in their development to integrate curriculum, community and purpose and with a personal commitment take their place in society, taking into account their psychosocial identity; 2. can deal respectfully with the diversity of the Evangelical Protestant community and is able to represent this community in word and in deed;

32 30 Education and Examination Regulations has knowledge of the legal framework of religious education, the organization of PEGO and the job descriptions of teachers in religious education; 4. can work from and on inter-philosophical competencies with a view to dialogue and cooperation with other philosophies in school; 5. is able to maintain constructive relationships with school principals, inspectorsadvisors, colleagues and support staff. Art. 14. The doctoral studies program consists of two phases, an examination phase and a dissertation phase. The examination phase has a study load of 700 to 1400 hours, is established autonomously by the Doctoral Committee and leads to a certificate. Cf. the current Ph. D. Handbook. Art. 15. Preparation of the doctorate (Doctor in Theology and Religious Studies) requires three years of fulltime study (or six years parttime), with a possibility of extension. Each year supervision must be paid. Art. 15bis. The graduated Doctor in Theology and Religious Studies meets the requirements of the following level descriptors (cf. VKS decree 30 IV 2009). The graduate can: 1. expand and/or redefine existing knowledge from theology and religious studies and adjacent areas; 2. interpret and create new knowledge through original research or advanced scientific study; 3. design and execute projects which extend and redefine existing procedural knowledge, aimed at the development of new skills, techniques, applications, practices and/or materials; 4. act in particularly complex contexts within Protestant Evangelical churches, Christian organizations, or other contexts with broad, innovative implications; 5. take responsibility for the development of professional practice or scientific research whilst adopting a highly critical stance and showing managerial capacity; 6. communicate new knowledge, linked to original research, both in a dissertation and in summaries for different target groups. These competencies are further elaborated on by the following general learning outcomes. The graduate: 1. can write on the basis of one s own research a dissertation of between and words; 2. can make use of literature in the chosen discipline in English, French, and German, as well as relevant sources in their original languages; 3. can demonstrate the relevance of one s own research, the chosen discipline, and theology in general for church and society; 4. can lead within one s own specialisation in reflection and policy-making; 5. can communicate the above in scientific contexts; 6. understands the need of maintaining international contacts to keep up-to-date of the developments in the field. Art. 16. Additional study packages (maximum 18 stp), linking programs (maximum 90 stp) and preparatory programs (maximum 90 stp) according to Art. 8 are fixed by the

33 Education and Examination Regulations Administrative Committee. These programs lead to a certificate which mentions the specialization in the master s program for which they prepare. The preparatory program according to Art. 9 is established autonomously by the Education Committee and earns the right to a second attempt at the colloquium doctum. Art. 17. Tuition costs per academic year are established as follows for : Tuition for at least 36 stp: 906,10 students without a grant, 480,10 students with a nearly grant, 106,90 students with a grant from the Flemish Community for Belgian students; 1600 for Dutch students; 2270 for EEA and Swiss students, and 6050 for all others. Tuition costs for less than 36 stp, besides an annual registration fee of 234,10 ( 106,90 for Belgian students with a grant), per year per stp: 11,20 for Belgian students without a grant, 4,10 for Belgian students with a nearly grant, 0 for Belgian students with a grant; 22,85 for Dutch students; 34 for EEA and Swiss students, and 97 for all others. Master s thesis supervision following a completed study program: 505. Extracurricular courses must be paid separately. Tuition costs for ETF Open University are different: Tuition for a program of at least 36 stp 1600; tuition from 16 to 35 stp: 1030; tuition for fewer than 16 stp: 570; Possible accommodation costs for the Summer Colloquium are counted separately. For external students who only follow the Summer Colloquium, the tuition fee is 200. For doctoral studies and supervision, the following rates apply: 1500 for Belgian and Dutch students; 2210 for EEA and Swiss students and 4960 for others. Promotion remuneration: 590. Possible accommodation costs for the Doctoral Colloquium are counted separately. Tuition costs for courses of the teacher training which fall outside the Master s program are different: besides an annual registration fee of 230 per year, 11 per stp. Art. 17bis Additional costs for elective courses at another institution are to be arranged by the student. Art. 17ter As a rule these sums are not reimbursable at the termination of the studies. For the detailed regulation in case of changes or termination of studies, one is referred to chapter 5.6 in the study guide. Determining of year program Art. 18. ETF assumes the existence of a number of pedagogical, didactic and coursespecific fixed units: program s, divided in full-time study years (as described in the study guide). The programs in the study guide may be modified through exemption (see Art. 19) or following course(s) (including whole semesters) at another institution (in agreement with what is mentioned in Art. II.172 of the Codex Higher Education 20 XII 2013). Moreover, the study guide in some cases presents a choice among different options. Based on this the student submits a request for his/her individual year program at the Administrative Committee, no later than three weeks after the start of the semester. The Committee is led in its review by the following criteria: the level, the relation to the program already followed by the student and the technical scheduling possibilities for the courses. The Committee communicates its decision within two weeks of the request by the student. An approved individual year program results in a personalized year contract, i.e. the total of courses

34 32 Education and Examination Regulations which a student takes in one academic year, potentially placed under multiple contracts. A fulltime year contract consists of between 54 and 66 stp per academic year; other additional courses could be considered as extra-curricular. A program that is followed through ETF Open University includes three courses which are organized as Summer Colloquia. Per academic year the Administrative Committee keeps track of both year contracts of each student and an overview of his/her course of study. For a student who exceeds the number of stp for the entire program, the additional courses are considered to be extracurricular, unless by considering the course as such the student does no longer reach 180 (Ba) or 120 (Ma) stp. For scope, content, objectives, level and possible special admission requirements of specific courses one is referred to the study guide. In general, courses must be followed as they are sequenced by study years. Decisions of the Administrative Committee over study progress may be appealed according to Art. 24. Art. 19. Exemptions will be granted by the concerned Administrative Committee for parts of the study program already taken in an earlier program of study with favorable results. This instruction must have been at the same level, with approximately the same objectives and comparable scope. In accordance with the Treaty of Lisbon of 11 IV 1997 the ETF recognizes study periods abroad, unless the Administrative Committee demonstrates a substantial difference. Exemptions are not granted for courses that do not form an inherent part of the chosen study program, and that would be considered as elective courses only. Although the ETF will do its best to optimize its education with the needs of the individual student in view (cf. Art. 1), exemptions are still considered as a favor to the student, and not a right. Art. 19bis. The Administrative Committee may grant an exemption for a number of study points to a new bachelor student based on his/her previous education. Art. 19tris. The Administrative Committee may differentiate the Master s program for students who obtained a Bachelor degree similar to that of the ETF but obtained at another institution, taking into account the degree of contentual relationship with ETF s program, without altering the total amount of study points (Codex Higher Education art. II.182 2). Art. 20. The programs described in the study guide can be altered by ETF in cases of force majeure. This is determined by the Academic Dean in consultation with the Student Council. The arrangement of courses for which less than five students registered at the beginning of the semester is not guaranteed, although the three separate specializations will always be organized, both in the Ba and in the Ma. Art. 21. If the Student Council can demonstrate that for two consecutive years the number of hours spent by an average student on a certain course does not correspond with the designated number of stp, the Academic Dean will take appropriate measures. Organization of the academic year Art. 22. The academic year begins on the Monday of the thirteenth week before the Christmas break and ends on the eve of the new academic year. Examination periods are fixed by the Examination Committee.

35 Education and Examination Regulations No services are available on Sundays or legal holidays, or between Christmas and New Year s Day. Limited services are offered on Saturdays and during the months of July and August. Students have the right to an uninterrupted period of three weeks of vacation between the proclamation from the first examination period and the end of the academic year. Student participation (participation regulations) Art. 23. ETF has chosen the shared governance model. The decision-making competence of the students is reflected in the participation of students in the Board of Trustees, the Faculty Council and the Education Subcommittee PhD. Additionally, there is regular consultation between delegates from the Student Council and the Education Committee. Apart from this the Student Council has the right to be heard by the Board of Trustees. In disputes the Student Council may submit a complaint to the Executive. This instance hears the relevant persons and renders a decision. Appeal of this decision is possible according to Art. 24. Appeals procedure Art. 24. Appeal to the Board of Trustees is possible after the completion of the procedure stated in Art. 5, Art. 6 or Art. 23 of the Education Regulations. The Board hears all relevant persons and renders a decision. In cases where the student does not agree with this decision, he or she may appeal to the Board of Appeals of ETF. This instance is composed of three Dutch-speaking members of the academic personnel from related institutions who are not themselves connected to ETF, with the possibility of rebuttal by the complainant. This Board of Appeals renders a decision within six months; otherwise the decision is rendered in favor of the complainant. After this the way to external procedures is open. Every appeal must be lodged within fourteen days from the time that the complainant has acknowledged the concerned disadvantage. The complaint is treated at the first following meeting of the involved committee or commission (Executive or Board of Trustees), for which no agenda has been sent at the moment of complaint. For decisions regarding study progress (Art. 18), appeal must be made within five days after the complainant is informed of an unfavorable decision, the Executive decides within fourteen days and the step of the Board of Appeals of ETF is overturned. Hereafter, the way to the Council for disputes about decisions on study progress is open. The appeal period to lodge an external appeal after the absence of a timely internal decision is set by decree at five calendar days. If the complainant is judged to be in the wrong he or she pays one half of the expenses incurred by the ETF.

36 34 Education and Examination Regulations Examination Regulations Section 1. General provisions Article 1. Preamble These regulations establish the rules which guarantee a smooth and correct course of examinations, deliberations and proclamations at the Evangelische Theologische Faculteit, Leuven (ETF). An examination at the ETF as a rule takes place during the examination period, but may include midterm partial examinations as well as a final (partial) examination and may use different forms of examination. The examination has as objective to evaluate the competence that a student has obtained in a specific course. Each examination should be organized in such a way that the student has full opportunity to demonstrate this competence. This requires of the examiner, and all relevant organs in the ETF, constant care in order to guarantee an optimally organized examination for each course. The educational experience can never consist purely of examinations. Therefore, presence during contact hours is also essential (ref. art. 24). It is the task the duty and the right of the examiner (or internship coordinator) to attribute a grade for his/her course. It is the task of the Examination Committee as a committee to deliberate about the year contract of the student (Has he/she adequately fulfilled the requirements of the year contract?; Is some easing of evaluation norms indicated, for instance, to promote the ideal of study years (see Art. 3bis and 18 (ed.)?; Which mention is to be added to overall examination result?) and about the program of the first study year of the bachelor s program or the student s complete course of study (Does it fulfill all of the requirements to complete the first year of bachelor s study or to obtain a diploma?; To what diploma does it correspond?). The Examination Committee verifies the requirements which are set by the Administrative Committee. The competences of both committees may not be confused. As soon as a year contract is granted by the Administrative Committee, the Examination Committee cannot reconsider this decision. It may be decided that the student has successfully completed a study year and/or has earned a diploma with a specific mention, even without strictly having fulfilled all requirements. This is the essence of the deliberation: the Examination Committee can be more lenient than to require the strict application of the regulations. From this it follows by definition that to set down in writing deliberation criteria is impossible and that the Examination Committee is autonomous in this. As a matter of course the Examination Committee will carry out its task in good conscience and take into account the consequences in relation to the other students, both in the same and in subsequent examination periods, so that every impression of arbitrariness is avoided. The most important question over the long term is whether it is in the best interests of the student and of the community that the examinations be retaken, or that the student be allowed to complete the program, or that the student be advised to choose another course of study. The Examination Committee meets at previously set dates, which are included in the Academic Calendar. During the academic year the Chairman of the Examination Committee may take decisions on behalf of the Examination Committee. He/she is being assisted by the Secretary. These decisions are being reported to the Examination Committee.

37 Education and Examination Regulations Given the sensitive character of these matters, the members of the Examination Committee (as well as others present, such as ombuds officer(s), academic secretary/ies) are obligated to maintain as confidential the details of the deliberation. The student may, in addition to receiving final results, also be informed of the grades of the individual courses. Only the final results may be communicated to third parties. Article 1bis. Domain validity Articles 2-6, 7-8, 15-18, 20-26, 28, do not apply to examinations for the doctoral program and for the defense. The corresponding items are given in Art Section 2. Organization of the examinations Article 2. Regular examination periods There are two regular examination periods per academic year. The first period consists of two partial periods (January/February and June/July) and comes to an end in June/July. Interim evaluation moments for Introduction to Hebrew and Introduction to Greek are considered as belonging to the ordinary examination period. The second examination period is mainly for re-examinations in August/September and comes to an end in September. Article 3. Extraordinary examination occasions Partial examinations over practica, seminars, or workshops can be organized to occur at the same time as these assignments or immediately following them. Assignments as well as partial examinations can have a mid-term delivery due date. A student who with good reason cannot respect a mid-term examination or delivery due date, contacts the examiner ahead of time who may fix a new date during the current semester. In case of official absence of an examiner an examination can also be held outside of the established schedules, subject to prior approval from the chairman of the Examination Committee or his representative. In special cases examinations may be organized shortly after the last lectures of a course. Article 4. Limitation of examination possibilities A student is offered two chances in an academic year to take an examination over the same course or part of a course and these in the designated first and second examination period. The Summer Colloquia and the BA internship form exceptions, in that for them normally only one examination chance per academic year is offered. The order in which examinations must be taken is specified by the sequence in which the courses must be followed. There are no further limitations in relation to sequence. Article 5. Beginning and end of the examination periods The Examination Committee fixes the examination periods each year before the beginning of the academic year. They are then included in the academic calendar. Article 6. Inscription and registration Signing of the contract implies automatically enrollment for examinations for the courses in the first examination period (and/or special examination times) and registration for the deliberation. Enrollment for examinations of the second exam period occurs at the latest one week after the proclamation of the first examination period. Whoever does not enrol for examinations of

38 36 Education and Examination Regulations the second examination period automatically forfeits the right to participate in these examinations. Article 6bis. Payment requirements Students who have not made all required payments after notice, will be suspended as a student. As long as the suspension is not revoked, they do not have the right to education / supervision, they can not take part in the examinations and in this case examinations will be considered as not taken. For further information, see the Study Guide Financial regulations concerning tuition fees. Article 7. Examination schedule The complete and detailed examination schedule will be published ad valvas. For the first regular examination period this takes place at least three weeks before the beginning of each partial period. For the second regular examination period this takes place at least two weeks before the beginning of the period. The examination schedule states the name of the chairman and of the secretary of the Examination Committee and that of the ombuds officer. Examination schedules are to be drafted by the Academic Secretariat. All examiners will notify the Academic Secretariat, upon its request and within the period of time stipulated, on which half days they are not available to examine, taking into account that the number of half days when they are available must considerably exceed the minimum required examination time. The chairman of the Examination Committee approves the definitive version of the examination schedule after having heard the Student Council and the ombuds officer. At the latest with the publication of the examination schedule ad valvas will be declared which examiners will examine which students Section 3. Examination Committee Article 8. Composition of the Examination Committee The Examination Committee consists of a chairman, a secretary, all of the examiners and the internship coordinator(s). The Examination Committee proposes at its final deliberation of the academic year a chairman and a secretary for the following academic year. The chairman and the secretary are appointed by the rector. The chairman is selected from among the Independent Academic Staff (ZAP) who do not have an executive function. Academic Secretaries and ombuds officers are not members of the Examination Committee, but participate in the deliberations without the right to vote. Article 9. Examiner If the examiner and the student are related by blood or marriage up to and including the third degree, the examiner must request the chairman of the Examination Committee to appoint a substitute. The Chairman appoints this substitute in consultation with the Rector Section 4. Examination Procedures Article 10. Initial information The teachers of the courses provide detailed information in their syllabi about the content and objectives of the course, the examination material and the evaluation methods, including

39 Education and Examination Regulations the relative weighting of any separate parts of the course for which a partial grade is assigned. If the evaluation method differs for the re-examinations, than that too is dealt with in the syllabi. Article 11. Forms of examinations Possible examination forms are: oral examination, written examination. These can possibly be replaced by the assessment of an assignment or a presentation or by permanent evaluation. Mixed forms are possible. The form of the examinations is specified according to the competence to be assessed. A written preparation time of at least fifteen minutes is permitted for an oral or partially oral examination. The student may renounce this. The examination must be representative of the subject matter of the course and must therefore cover at least four different areas. For physical or psychological reasons, a student may receive permission from the chairman of the Examination Committee to take the examinations in another than the established ways, provided that he or she requests this before the beginning of the examination period. The request for another form of examination is transmitted to the Chairman of the Examination Committee via the Academic Secretariat. Article 11bis. Language of the examination If a course is taught in a language other than Dutch, the student has a right to take the examination in Dutch. In case a visiting professor is not strong in Dutch, the chairman of the Examination Committee, upon request of the student, appoints another examiner, in consultation with the concerned department head. Article 11ter. Public nature of the examinations For oral examinations a student may be accompanied by someone who is not enrolled in the same course. For written examinations (including assignments) the student may obtain access to the corrected documents up to three months after the proclamation. For a permanent evaluation the student may be informed on which factors the assessment is based. Article 12. Compliance with the examination procedure Examiners and students adhere strictly to the established examination schedules. Examinations may be shifted only under exceptional circumstances within the specific examination period by an Ombuds Officer, outside the examination period by the chairman of the Examination Committee. The Academic Secretariat is responsible for the practical implementation. Article 13. Location of the examination All examinations are to be organized in a room at the ETF. Their supervision is always assured by the examiner or someone designated by the ETF. In exceptional difficult circumstances established by the chairman of the Examination Committee, an exception is possible. Potential extra costs are at the expense of the student.

40 38 Education and Examination Regulations Article 14. Grading Each course is graded on a scale of 0 to 20. The grade is expressed in whole numbers or with the codes G (passed) or NG (not passed). The rating of a course starts with NA for partial grades, if any, and the final grade. If an assignment is turned in or an examination was taken (possibly as a blank sheet with the student's name and description of the task), the (partial) grades or a code G or NG are filled out. If all partial exams are completed, the grades are converted into a final grade (or the final code G or NG). If all grades are 0 (or NG), the code will remain NA. Article 15. Participation in and suspension of examinations A student who does not participate in an examination during the examination period, reports this immediately with a clear justification to the ombuds officer on the Virtual Campus ( At the ombuds officer s request, the student explains his/her situation. If the student does not cancel the examination, the examination is not taken; unannounced absence (cf. Art. 31). Cancelled examinations that are not announced can have possible repercussions in the deliberations Section 5. Deliberation Article 16. Preparation Final grades and possible partial grades for an examination are communicated as soon as possible to the Academic Secretariat. For the examinations in January/February this occurs at the latest within two weeks following the examination and for the examinations in June/July and in August/September at the latest three working days before the deliberation. Partial grades are also given in whole numbers on a scale of 0 to 20, with mention of the weight in percentages. A grade obtained elsewhere is entered as such and from that moment plays its role in the system of ETF. This doesn t apply to grades attained at another institution before the conclusion of the concerned contract and for which the student has attained an exemption. For these only a EVK is mentioned. Article 17. Attendance of titulars Members of the Examination Committee are invited by name at the latest fourteen days prior to the deliberation; they participate in the deliberation and sign the attendance list. For each department in principality two examiners have to be present, of which one residential. The examiners report their attendance or absence as soon as possible to the chairman of the Examination Committee and are, if absent, required to be reachable by telephone. Article 18. Presence of students The students are required to be at the disposal of the Examination Committee during the deliberation. Article 19. Confidentiality The members of the Examination Committee and all persons present at the deliberation are bound to secrecy about the deliberation and the voting.

41 Education and Examination Regulations The final assessment and the grades of individual courses may be communicated to the student. Only the final assessment may be communicated to a third party. Article 20. Eligibility to vote The Examination Committee acts as a board. All members participate concerning each student in the deliberation. Only the examiners who have examined a particular student are entitled to vote concerning that student. Each member of the Examination Committee disposes of maximum one vote. Article 21. Who is assessed In the first place each student with a year contract of a minimum of 27 stp is deliberated. A decision is taken on the tolerance of (a) fail(s) and over the mentioning in terms of Art. 23 with regard to the year contract. In the second place each student registered for Ba 1 or a study program is deliberated. A decision is taken over tolerating (an) fail(s) and the mention in terms of Art. 23 with regard to the contract program. Deliberation for different phases must occur in the logical sequence. Deliberation for one phase is not possible as long as a student has not passed the prior phase. This is valid also for those who follow preparatory or linking programs, or the Teacher Training. Of all students is reported how many stp they have already acquired for the next phase. This can lead to accompanying measures, especially in case of a large deviation from the standard (Art. 3bis (ed.)). In the third place (only at the second examination period) all students with insufficient grades are deliberated in regard to monitoring the study progress. These three parts of the deliberation need not to occur consecutively. Article 22. Determination of examination result The chairman proposes the overall examination result for each student. The Examination Committee decides by simple majority of those entitled to vote. If a member of the Examination Committee or the ombuds officer so requests, the balloting over the result is secret. In the balloting invalid votes and abstentions are not counted. In a tie vote, the proposal in favor of the student counts as a decision of the committee. The Examination Committee also declares the measures of study progress monitoring. Diploma contract students who have obtained less than 50% of the stp of their year contract, or who still have not completed courses after four exam moments, can receive a warning ( binding conditions ). At the end of the academic year following the warning, the Examination Committee can decline enrollment for the next academic year. For credit contract students and examination contract students who do not pass after two consecutive academic years the Examination Committee can decline enrollment for the next academic year. Article 23. Overall examination result The Examination Committee autonomously determines an overall examination result for each student assessed by it. The following mentions are possible (including additional, preparatory or linking programs). Passed with highest honors (average: 85%) Passed with high honors (average: 77%)

42 40 Education and Examination Regulations Passed with distinction (average: 68%) Passed satisfactorily (average: 50-67%) Failed (for normal reasons) Failed (due to irregularities, with right of transfer of favorable examination results) Failed (due to irregularities, without right of transfer of favorable examination results) Suspended (due to irregularities) Calculation of the percentages is based on the original grades, including the failed courses (code D), whereby the average is rounded off to whole numbers. Article 24. Binding criteria In the determination of the overall examination result the following binding criteria apply: The student who for a specific course has not been absent more than one contact hour per stp without a valid reason and for the examination obtains the code G or at least 10 out of 20 points passes this course. For ETF Open University students, attendance of the training days is required in principle. In applicable cases the attendance requirement may be relaxed. The student who passes all the courses listed on his/her contract passes the academic year, program or package. The results for the master s thesis are taken into consideration separately at the deliberation. A student who has not participated in all the (partial) examinations cannot be declared to have passed. Article 25. Explanation of specific examination results For a student who has failed (due to irregularities, with- or without right of transfer) or been suspended, irregularities have occurred (see Art. 27). Article 26. Relative value The Examination Committee applies a relative value to the results obtained for the various courses, corresponding to the number of stp the course covers. Article 27. Irregularities Each examiner informs the chairman of the Examination Committee (with copy to the ombuds officer) as soon as possible of any irregularity committed during an examination which may influence the final decision of the Examination Committee. This includes any behavior of a student which makes it impossible for the examiner to make an accurate assessment of the knowledge and /or skills of the student in question or of another student. Also included is (suspected) plagiarism, i.e. presenting someone else s work as their own without citation or the reusing of own work without citation. In case of group plagiarism, the same measure is imposed on all members of the group. The Examination Board may only deviate from this for the individual student, provided that he/she can convince the Examination Committee. The student cannot be refused to finish the examinations (including the concerned examination) in anticipation of a pronouncement by the Examination Committee. Based on an irregularity in an exam the Exam Committee can decide the following, after having heard the proposal of the examiner: 1 that the student must retake the exam in question at a later time within the same exam period;

43 Education and Examination Regulations to grade the exam in question with a 0; 3 to pronounce the student "failed" for the course; 4 to pronounce the student "failed" for one or more courses of the exam period in question; 5 dismiss the student based on a premeditated irregularity. The Exam Committee judges the premeditated nature of the irregularity. The dismissed student can only take exams again after entering a new contract. Measures 3, 4 and 5 require that the ombudsperson and / or the student be heard. In determining the measure the Committee takes into account, among other, the extent and nature of the irregularity as well as the experience of the student. An unannounced absentia from an examination is not considered an irregularity. Article 28. Required secret voting In the case of a student who for one or for more than one course has earned an incomplete from only one examiner and for whom it is proposed not to let him/her pass, a secret ballot must be held in relation to the overall examination result. Article 29. Deliberation report A report of the deliberation will be drawn up and signed by the chairman and secretary of the Examination Committee. This includes: (1) the attendance list; (2) states for each student the examination result with motivation for it; (3) evidence of compliance with the prescribed procedures for required secret voting (Art. 28), and irregularities (Art. 27); (4) all the examination grades or refers to the grades which are attached to the report or placed in a secure electronic file; and (5) the motivated decisions in connection with disputes (Art. 43). The chairman or the secretary of the Examination Committee makes the report of the deliberation available for inspection to individual students insofar as it concerns them Section 6. Communication and consequences of examination results Article 30. Proclamation Proclamation of the results by the chairman of the Examination Committee follows the deliberation. In the first place is announced the decision for each student registered for Ba1 or a study program in terms of Art. 23. A student who has passed all courses, yet not satisfactorily completed the internship or master s thesis may be announced as admitted to the final phase. In the second place (only at the second examination period) is announced (in agreement with Art. 22) which students will receive a warning or will be refused reenrollment. These two parts need not occur consecutively. Following these announcements the examination period is declared closed. Article 31. Communication of results The secretary of the Examination Committee informs students in writing of the results per course within two weeks following the proclamation, in conformity with the terms of Art. 30. Other than numbers the following codes are possible: V = exemption (if a student has passed that course at another institution and the Administrative Committee has granted an exemption for it); G = passed; NG = failed; D = deliberated (the real grade is not communicated);

44 42 Education and Examination Regulations NA = examination not taken; AF = suspended; ND = no transfer following deliberation (Art. 33). Article 32. Discussion of results Immediately following the proclamation the chairman and the examiners present make themselves available to the students for discussion of the results. See also Art. 11ter. Article 33. Transfer of grades to a later examination period Favorable examination results are carried over until Ba1 or the study program is definitively completed, unless the Examination Committee has explicitly refused the student this right (see Art. 27). The transfer remains valid indefinitely within the program concerned. The second examination period offers the possibility for re-examination of courses which the student in the first examination period had not satisfactorily completed (cf. Art. 24). Following a re-examination the final valid result is the most favorable one. Partial results of course examinations will not be kept for a new academic year if not described as independent components in the study guide or course syllabus. Following unfavorable examination results a required course must be taken over at the earliest possible occasion in the year contract. Article 34. Reporting Diploma and diploma supplements are set up as described in the Order of the Flemish Government of 12 XII If a student leaves ETF, he/she will be given a transcript of records for the courses that were successfully completed and that are not included in the diploma supplement. Transcripts of records include a grade, but no mentioning as described in Art. 23. This transcript of records is drawn up as prescribed in Art. II of the Codex Higher Education 20 XII Article 35. Reporting of partial grades In principle, during the examination period the examiner does not communicate the examination results to the student. Within four weeks after each part of an examination period (cf. Art. 2), the results of the examination will be communicated to the student, including the partial grades Section 7. Ombuds officer Article 36. General task description The ombuds officer defends the interest of an individual students with the individual examiners and the Exam Committee. He/she mediates in conflicts and stimulates the students to stick to the exam rules. He/she is entitled to support from the Academic Secretariat. Article 37. Appointment An ombuds officer and a substitute ombuds officer are appointed per academic year or per group of students by the Examination Committee from among the academic staff following consultation with the Student Council. On no account may they examine students whom they represent.

45 Education and Examination Regulations Article 38. Availability As early as possible in the academic year it will be published ad valvas where and when the ombuds officer is available. Article 39. Right to information The ombuds officer, in order to be able to accomplish the assigned task properly, is entitled to complete information prior to the deliberation of the Examination Committee. He or she is bound to discretion Section 8. Special rules for the doctoral program Article 40. Special rules for the doctoral program The examination period of the doctoral program has two forms of examination. Examination of courses from the ETF curriculum which the student is following under credit contract follows in principle the normal examination regulations. The final exam of the examination period (the doctoral exam) is taken in principle during the annual Doctoral Colloquium. In this case, the Examination Committee consists of no less than three persons, among which supervisor(s), a member of the Education Subcommittee PhD who serves as Chair and (an)other appointed examiner(s). For the defence of the dissertation the Examination Committee consists of all professors of the faculty who are present and invited specialists. The rector or the dean chairs this Examination Committee. The chairman proposes the examination result. The following results are possible: summa cum laude; magna cum laude; cum laude; rite or failed. The Examination Committee decides by simple majority. Each member has one vote. Invalid votes are not counted. In a tie vote the proposal which is most favorable for the student counts as decision of the committee. The grade is not mentioned publicly. Every year, a member of the promoted academic personnel is named ombuds officer by the executive committee for the doctoral colloquium and the subsequent academic year. He/she defends the interests of the students. For specific regulations see the PhD Handbook Section 9. Regulation of disputes Article 41. Mediation Irregularities and conflicts between examiners and students which hinder the correct course of examinations will be communicated to the chairman of the Examination Committee by the ombuds officer, or by the persons concerned. The chairman mediates and takes provisional measures to guarantee the correct course of the examinations if necessary. The Examination Committee makes the final decision. It hears the ombuds officer and/or the student beforehand. Article 42. Material errors Material errors which are discovered up to ten days following the proclamation and which are not of a nature to influence a decision by the Examination Committee are immediately corrected by the chairman. Errors or irregularities which affect the validity of a decision made by the Examination Committee are corrected within ten days following the proclamation by the Examination

46 44 Education and Examination Regulations Committee. To this end the Examination Committee is called into extraordinary session by its chairman, or at the request of the ombuds officer, who has heard the involved person. The new decision is made known as specified in Art. 30 (proclamation). Article 43. Appeals procedure The student will first submit an informal request for information (which can be considered as an informal complaint). In each discussion of this matter members of the Examination Committee and the ombuds officer must state the formal procedure for complaints. If the consultation does not lead to a desired result, the student who believes that the examiner s or Examination Committee s decision is negatively affected by a procedural error, registers a written appeal within five days following the proclamation. The ombuds officer can decide that the Examination Committee will meet again. He or she communicates, at the most fifteen days following the receipt of the written complaint of the petitioner, either the decision not to call the Examination Committee to meet again or, the new decision of the Examination Committee. Hereafter, the way to the Council for disputes about decisions on study progress is open. The appeal period to lodge an external appeal after the absence of a timely internal decision is set by decree at five calendar days. If the complainant is judged to be in the wrong he or she pays one half of the expenses incurred by the ETF. Article 44. Conflicts of interest If for the cases in question in Art. 41 (mediation) and Art. 43 (appeals procedure), the chairman of the Examination Committee is directly concerned by the decision, he or she is replaced by the oldest member of the Examination Committee Section 10. Final provisions Article 45. Legal provisions Provisions of the Examination Regulations remain subordinate to legal provisions concerning the attribution of degrees protected by law. Article 46. Amendments Amendments to the Examination Regulations are only possible by a decision of the Board of Trustees, following consultation with the Faculty Council and Student Council.

47 45 3. Program Information 3.1 General Overview of educational offerings Accredited programs Bachelor of Arts in Theology and Religious Studies ( 3.2) Master of Arts in Theology and Religious Studies ( 3.4) Doctor of Theology and Religious Studies ( 3.6) Other officially recognized programs Teacher Training ( 3.5) Organisation of the academic year ETF organizes its courses by semesters. Each semester of classes is closed with study- and examination weeks. For third-year students in the second semester there is a lecture-free internship of 8 weeks. The deliberation of the whole year s activities occurs after the examinations of the second semester. Colleges are interrupted by two weeks of Christmas break, one week of semester break and two weeks of Easter break. The summer vacation begins after the deliberation and continues until the beginning of re-examinations on August 20, The re-examination period lasts until September 8, Another vacation period for the first and second cycles follows until the beginning of the next academic year. The Colloquium which is organized in the framework of the part-time studies, ETF Open University, takes place August 20-25, The main educational activity for the third cycle happens during the first full week of September in the form of a doctoral colloquium. Every effort is made to schedule courses in a balanced way over the semesters. Most courses are completed in one semester. Language courses form an exception to this rule being spread throughout the whole year. The academic calendar can be found under "Other regulations and appendices" ( 5.1) Organisation of information sessions and open days Information sessions In addition to annual information sessions for new students (Education Regulations art. 4), ETF also regularly organizes information sessions to which all registered students are invited. These offer the opportunity for questions to be posed on the various programs, transfer possibilities, possibilities for student mobility (Erasmus+) and FWO mandates. Open days Open days are frequently organized by ETF. Prospective students who register for these days have the opportunity to sit in on some lectures and they receive a tour of the campus. Also there is a chance to speak with teachers and students.

48 46 Program information - Additional Package, preparatory and linking program The Open days are designed for both students interested in the residential program or in ETF Open University. Dates for these sessions are to be found on the ETF website, Prospective students could also join the regular ETF program for a day (or two), guided by a current student. For more information on this possibility, please contact the Academic Secretariat at as@etf.edu. 3.2 Bachelor of Arts in Theology and Religious Studies Program description General description This program leads to the degree: Bachelor of Arts in Theology and Religious Studies. It consists of 180 stp with a minimum of 54 and a maximum of 66 stp per study year for full time study. 1 stp represents around 28 hours of study (between 25 and 30 hours). Three specialisations are offered: Bible and Theology Church and Pastoral Ministries Religious Studies and Education Dutch is the language of instruction. A course may exceptionally be taught in English. The total of courses offered in a language other than Dutch as instruction medium is limited to a maximum of 18,33% of the program. The program may be followed either full-time or part-time. The second option allows the practical advantage for the student of spreading one study year over two academic years. In bachelor 2 it is also permitted to follow alternatingly courses offered in bachelor 3 and vice versa Objectives and goals A graduate with a Bachelor of Arts in Theology and Religious Studies degree meets the requirements of the following level descriptors (cf. VKS decree 30 IV 2009). The graduate can: 1. critically evaluate knowledge and insights from theology and religious sciences; 2. apply complex specified skills related to research findings; 3. put into practice acquired methods in new circumstances; 4. act in complex and specialized situations within protestant-evangelical churches, Christian organizations or other contexts; 5. function with considerable autonomy and a high degree of initiative; 6. take up shared responsibility for achieving collective results. These competences are further elaborated in terms of general learning outcomes and learning outcomes linked to the specializations. The general learning outcomes are formulated as follows. The graduate: 1. can academically process literature and databases in the field of theology and religious studies in Dutch, English and in another language;

49 Program information Additional Package, preparatory and linking program can critically follow reflection and policy making in theology, church and society, can defend an academically responsible position, and assume shared responsibility for achieving collective results; 3. can analyse and propose a reference for an academically responsible solution of a problem in theology or religious studies, thereby using insights and methods from other relevant academic areas; 4. is aware of the complexity of a multicultural and multireligious society and reflects this in practice; 5. is aware of the importance for continuing interaction between Bible, theology, church and society; 6. has knowledge of and insight in the form and content of the Old and New Testament; 7. has basic knowledge of Hebrew and Greek and can make use of literature based on the source text of the Bible; 8. can interpret the Bible from systematic-hermeneutical, historical-hermeneutical and practical-hermeneutical perspectives and clearly communicate insights resulting from this; 9. has knowledge of and insight into Christian doctrine; 10. has a structural overview of church history; 11. knows basic concepts of the study of culture, society and religions; 12. knows basic concepts of other relevant academic areas; 13. can in a guided-independent manner formulate a research question, critically evaluate gained knowledge and insights, apply research skills and methods, and display this orally in Dutch as well as in an English text of limited size, testifying to an academically responsible approach to research. 14. understands the necessity of keeping up-to-date with developments in the academic field. Furthermore, learning outcomes are linked to each of the three specializations. The bachelor graduate who has followed the specialization Bible & Theology: 1. has an adequate knowledge of Hebrew vocabulary and grammar and of resource materials to produce a working translation independently; 2. has an adequate knowledge of Biblical Greek vocabulary and grammar and of resource materials to produce a working translation independently; 3. can identify with and recognize the relevance of issues which have arisen in the course of the history of the Church and of theology; 4. realizes the essential place of primary sources in systematic-hermeneutical, historicalhermeneutical, and practical-hermeneutical discussions and knows how to obtain access to these sources; 5. can, in reflection on the triad of theology, church, and society, bring theological arguments to bear based on one s own analysis, synthesis and evaluation. The bachelor graduate who has followed the specialization Church & Pastoral Ministries: 1. has an academically responsible overview of different ecclesiastical structures, along with their backgrounds, particularly in the Low Countries; 2. knows the different components of a theology rooted in the Protestant Evangelical identity and is capable of critically integrating these into pastoral practice;

50 48 Program information - Additional Package, preparatory and linking program 3. has an academically responsible overview of different models of pastoral practice and can respectfully guide people in simple pastoral situations; 4. has basic competence in agogic and particularly homiletic skills, and in the liturgical practice of the Church; 5. can, in reflection on the triad of theology, church, and society, indicate the consequences for the Church and Christians based on one s own analysis, synthesis and evaluation. The bachelor graduate who has followed the specialization Religious Studies & Education: 1. has an academically responsible overview of world religions and other worldviews, and can situate one s own Christian teaching among these; 2. is aware of general discussions regarding the question of the mutual influence of religion and religious institutions and of individual and society; 3. can respectfully communicate in an academically responsible way in a multi-cultural and multi-religious environment, starting from the acquired knowledge; 4. has skills related to undertaking inter-religious dialogue from an Evangelical Christian perspective; 5. can teach Christian dogma to Christians and to people with other religious convictions; 6. can do basic religio-sociological research and draw consequences for policy from this research; 7. can, in reflection on the triad of theology, church, and society, indicate the consequences for society based on one s own analysis, synthesis and evaluation Continuation of studies Directly Master of Arts in Theology and Religious Studies, specialization Bible & Theology, subsequently to Bachelor of Arts in Theology and Religious Studies, specialization Bible & Theology ; Master of Arts in Theology and Religious Studies, specialization Church & Pastoral Ministries, subsequently to Bachelor of Arts in Theology and Religious Studies, specialization Church & Pastoral Ministries ; Master of Arts in Theology and Religious Studies, specialization Religious Studies & Education, subsequently to Bachelor of Arts in Theology and Religious Studies, specialization Religious Studies & Education. With additional package (= individual program of maximum 15 stp, Higher Education Decree Art. 66 2) Master of Arts in Theology and Religious Studies, specialization other than Bible & Theology, subsequently to Bachelor of Arts in Theology and Religious Studies, specialization Bible & Theology ; Master of Arts in Theology and Religious Studies, specialization other than Church & Pastoral Ministries, subsequently to Bachelor of Arts in Theology and Religious Studies, specialization Church & Pastoral Ministries ; Master of Arts in Theology and Religious Studies, specialization other than Religious Studies & Education, subsequently to Bachelor of Arts in Theology and Religious Studies, specialization Religious Studies & Education.

51 Program information Additional Package, preparatory and linking program 49 Enrollment in the three-year master s program of the PThU A student who has completed the bachelor's program with specialization Bible and Theology can continue straight on to the Predikant Master of the PThU in Amsterdam or Groningen. Should you have any questions in this regard, please contact the Academic Secretariat Enrollment and study costs Regular enrollment First-time prospective students must submit a completed application form, diplomas and transcripts of previous studies, a motivation letter and two references to the Academic Secretariat. Students are considered as accepted following approval of this dossier by the Administrative Committee. During the registration days a Student Contract is signed and registration is completed, including registrations for examinations. In the second and/or third year the student registers for elective courses to be taken. This includes registration for the related examinations. For electives followed elsewhere than ETF all necessary information needs to be submitted to the Academic Secretariat. The Administrative Committee reviews and decides on the individual year program no later than two weeks after the request by the student. The request is due no later than three weeks after the beginning of the semester. The Administrative Committee considers the following criteria in its decisions: level, connection to the program of study followed by the student at ETF and the technical scheudling possibilities (according to Art. 18 of the Education Regulations). Students may also enroll for one or more individual courses (credit contract). See the different types of study contracts in Art. 3bis of the Education Regulations. For this type of registration, a shorter registration procedure suffices (no motivation letter nor references are required). Participation in re-examinations is possible only via registration using the designated form duly completed and submitted to the Academic Secretariat. The form is available at the secretariat or on the Virtual Campus. Registration for re-examinations closes one week after the proclamation of the first examination period. Whoever is not registered, automatically forfeits the right to take part in the re-examinations (see Examination Regulations).

52 50 Program information - Additional Package, preparatory and linking program Study costs Study contracts of at least 36 stp and up to 66 stp: o Belgian students 906,10 o Dutch students 1.600,00 Study contracts of fewer than 36 stp or more than 66 stp o Annual registration fee 234,10 Additional charge per stp: o Belgian students 11,20 o Dutch students 22,85 Books, course books and photocopies Course books published by the school are available for purchase by students at the reception desk. The cost of photocopies distributed by teachers or the Academic Secretariat is included in the study costs (with the exception of course books). Expenses for books and course books are estimated at around 500,00 per year. Usually expenses in the first year are slighty higher. Official transcripts cost 70,00 to cover necessary archival and dossier research Conditions of admission Conditions of admission are described in the Education and Examination Regulations 2.1, Art. 7 and 8.

53 Program information Additional Package, preparatory and linking program Study program presented according to year of study and courses In the academic year 2015/2016 a slight curriculum revision was introduced. In case of uncertainty about the implications for an ongoing study program, please contact the Academic Secretariat. The table below shows the courses offered in with their respective credits between brackets. Bachelor 1 Bachelor 2 Bachelor 3 Gemeenschappelijk (60) Gemeenschappelijk (36) Gemeenschappelijk (20) Studie- en Onderzoeksmethoden (4) Interdisciplinair College (4) Seminarie Religie en Spiritualiteit (4) Geschiedenis v/d Westerse Wijsbegeerte (3) Oude Testament 1 (4) Oude Testament 2 (4) Inleiding Hebreeuws (7) Nieuwe Testament 1 (4) Nieuwe Testament 2 (4) Inleiding Grieks (7) Historische Theologie 1 (4) Historische Theologie 2 (4) Hermeneutiek (3) Systematische Theologie 1 (Dogmatiek) (4) Systematische Theologie 2 (Dogmatiek) (4) Inleiding i/d Methodiek v/d Bijbelexegese (4) Christelijke Ethiek en Moraalfilosofie (4) Oriëntatie Oude Testament (4) Kerkgesch. Nederlanden (Reformatie) (3) Oriëntatie Nieuwe Testament (4) Wetenschapsfilosofie (4) Oriëntatie Historische Theologie (4) Ecclesiologie en Oecumene (5) Oriëntatie Systematische Theologie (4) Oriëntatie Praktische Theologie (4) Bijbel en Theologie (24) Bijbel en Theologie (40) Oriëntatie Godsdienstwetensch. en Missiol. (4) Seminarie Hebreeuws 1 (5) Seminarie Hebreeuws 2 (4) Godsdienstige Ontwikkelingspsychologie (5) Seminarie Grieks 1 (5) Seminarie Grieks 2 (4) Christelijke Spiritualiteit (3) Oude Testament in Context (4) Seminarie Bijbelwetenschappen (4) Nieuwe Testament in Context (4) Seminarie Hist. of Syst. Theologie (4) Keuzevakken (6) Bachelorscriptie (in afstudeerrichting) (8) Stage (12)* Keuzevakken (4) Kerk en Pastoraat (24) Kerk en Pastoraat (40) Gemeentepedagogiek (4) Gemeenteopbouw (4) Inleiding Pastorale Theologie (4) Seminarie Praktische Theologie (4) Inleiding Liturgiek (4) Inleiding Homiletiek (6) Godsdienstsociologie: Theorie (3) Bachelorscriptie (in afstudeerrichting) (8) Godsdienstsociologie: Praktijk (3) Stage (12)* Kerkrecht: Geschiedenis en Actualiteit (3) Keuzevakken (6) Keuzevakken (3) Godsdienst en Onderwijs (24) Godsdienst en Onderwijs (40) Jodendom (4) Islam (4) Aziatische religies (3) Kerk, Cultuur en Samenleving (3) Oecumenica, evangelisatie en dialoog (3) Zendingsgesch.en actuele ontwikkelingen (3) Godsdienstsociologie: Theorie (3) Seminarie Godsdienstw. en Missiologie (4) Godsdienstsociologie: Praktijk (3) Bachelorscriptie (in afstudeerrichting) (8) Keuzevakken (8) Stage (12)* Keuzevakken (6) You can find a detailed description of each course under Individual course descriptions. ( 4). * The internship can be combined with supervision. In this case 2 extra credits are attributed to the internship and 2 credits are extracted from the electives.

54 52 Program information - Additional Package, preparatory and linking program Altered course of study (exemptions) Exemptions A student who has followed a course at another academic institution, equivalent to one offered in the ETF bachelor may request exemption from the ETF course through an Exemption form, to be approved by the Administrative Committee. The form for this request is available on ETF Virtual Campus ETF Open University Bachelor ETF Open University Bachelor is the name of the (parttime) bachelor program through distance education. It is offered to a specific target group under requirements which are predetermined. Per academic year a fixed number of courses are offered. The program includes several meetings during the year, the Summer Colloquium in the third week of August and at least four Friday meetings in Leuven, organized during the year. The learning process is mentored in a digital learning environment. The exams take place in Leuven. ETF Open University Bachelor program only offers the specialization Bible and Theology. The fees related to ETF Open University can be found in the Education Regulations Article 17.

55 Additional Package, preparatory and linking program Program descriptions General description The programs below do not lead to the degree: Bachelor of Arts in Theology and Religious Studies, but they grant access to the master s program for a student who has not earned a diploma granting direct access to it. Additional package of maximum 18 stp for a student holding a bachelor diploma from ETF with another specialization or an academic bachelor s degree in theology from another institution with the same specialization; Preparatory program of maximum 90 stp for a student holding another (non-theological) academic bachelor s degree; Linking program of minimum 45 stp for a student holding a professional bachelor s degree in theology or a related discipline; Linking program of maximum 90 stp if the student already holds another (nontheological) professional bachelor (only possible in very exceptional cases). 1 stp represents approximately 28 hours of study (between 25 and 30 hours). Three specialisations are offered: Bible and Theology; Church and Pastoral Ministries; Religious Studies and Education. Dutch is the main language of instruction. A number of courses are however offered in English through ETF Open University and could, under certain conditions, be taken in this program. Guided self-study in English is also possible. The programs may be followed either full-time or part-time Objectives and goals The objective of these programs is to provide a broad academic basic formation in theology and religious studies which prepares the student for the master s program. This general objective is in line with the general academic formation and objectives and goals of the bachelor s program (see Art. 12bis of the Education Regulations) Enrollment and study costs Regular enrollment For the initial enrollment prospective students must submit a completed application form, diplomas and transcripts of previous studies, a motivation letter and two references to the Academic Secretariat. Students are considered as accepted following approval of this dossier. During the Registration Days a Student Contract is signed and registration is completed, including registrations for examinations.

56 54 Program information - Additional Package, preparatory and linking program Content and studies of these programs may differ for each student according to how closely related their previous studies are to the bachelor s program at ETF. The Administrative Committee reviews and decides on the individual study program no later than three weeks after the student s request. One may also register for one or more separate courses (credit contract). For further information on the different contract forms, see Art. 3bis of the Education Regulations. Participation in re-examinations is only possible by submitting the completed registration form to the Academic Secretariat. The form is available on Virtual Campus. Registration for re-examinations closes one week after the proclamation of the first examination period. Whoever is not registered, automatically forfeits the right to take part in the re-examinations (see Examination Regulations) Study costs Study contracts of at least 36 stp and maximum of 66 stp: o Belgian students 906,10 o Dutch students 1.600,00 o Other EEA and Swiss students 2.270,00 o Other students 6050,00 Study contracts of fewer than 36 stp or more than 66 stp: Annual registration fee 234,10 Additional charge per stp: o Belgian students 11,20 o Dutch students 22,85 o Other EEA and Swiss students 34,00 o Other countries 97,00 Books, course books and photocopies Course books published by the school are available for purchase by students at the reception desk. The cost of photocopies distributed by teachers or the Academic Secretariat is included in the study costs above (with the exception of course books). Expenses for books and course books are estimated at 500,00 per year. Usually expenses in the first year are slightly higher. Official transcripts cost 70,00 to cover necessary archival and dossier research Conditions of admission Conditions of admission are described in the Education and Examination Regulations 2.1, Art. 9.

57 Program information Additional Package, preparatory and linking program Study programs and courses Additional package (maximum 18 stp) Bijbel en Theologie (18) Kerk en Pastoraat (7)* Godsdienst en Onderwijs (7) Seminarie Hebreeuws 1 (5) Godsdienstsociologie: Theorie (3) Godsdienstsociologie: Theorie (3) Seminarie Grieks 1 (5) Seminarie Praktische Theologie (4) Seminarie Godsdienstwetenschappen en Seminarie Hebreeuws 2 (4) Seminarie Grieks 2 (4) Missiologie (4) *All courses belonging to the additional package, linking and preparatory program of the specialisations Bible and Theology and Church and Pastoral Ministries are also offered by ETF Open University in English Preparatory program (maximum 90 stp) Bijbel en Theologie (63) Kerk en Pastoraat (60)* Godsdienst en Onderwijs (60) Gemeenschappelijk (45) Gemeenschappelijk (45) Gemeenschappelijk (45) Inleiding Hebreeuws (7) Inleiding Hebreeuws (7) Inleiding Hebreeuws (7) Inleiding Grieks (7) Inleiding Grieks (7) Inleiding Grieks (7) Hermeneutiek (3) Hermeneutiek (3) Hermeneutiek (3) Inleiding in de Methodiek van de Bijbelexegese (4) Inleiding in de Methodiek van de Bijbelexegese (4) Inleiding in de Methodiek van de Bijbelexegese (4) Christelijke Ethiek en Moraalfilosofie (4) Christelijke Ethiek en Moraalfilosofie (4) Christelijke Ethiek en Moraalfilosofie (4) Wetenschapsfilosofie (4) Wetenschapsfilosofie (4) Wetenschapsfilosofie (4) Oriëntatie Oude Testament (4) Oriëntatie Oude Testament (4) Oriëntatie Oude Testament (4) Oriëntatie Nieuwe Testament (4) Oriëntatie Nieuwe Testament (4) Oriëntatie Nieuwe Testament (4) Oriëntatie Historische Theologie (4) Oriëntatie Historische Theologie (4) Oriëntatie Historische Theologie (4) Oriëntatie Systematische Theologie (4) Oriëntatie Systematische Theologie (4) Oriëntatie Systematische Theologie (4) Bijbel en Theologie (18) Kerk en Pastoraat (15) Godsdienst en Onderwijs (15) Seminarie Hebreeuws 1(5) Godsdienstsociologie: Theorie (3) Godsdienstsociologie: Theorie (3) Seminarie Grieks 1 (5) Oriëntatie Praktische Theologie (4) Oriëntatie Praktische Theologie (4) Seminarie Hebreeuws 2 (4) Seminarie Grieks 2 (4) Oriëntatie Godsdienstwetenschappen en Missiologie (4) Seminarie Praktische Theologie (4) Oriëntatie Godsdienstwetenschappen en Missiologie (4) Seminarie Godsdienstwetenschappen en Missiologie (4) *All courses belonging to the additional package, linking and preparatory program of the specialisations Bible and Theology and Church and Pastoral Ministries are also offered by ETF Open University in English.

58 56 Program information - Additional Package, preparatory and linking program Linking Program (minimum 45 stp) Bijbel en Theologie (47) Kerk en Pastoraat (45)* Godsdienst en Onderwijs (45) Gemeenschappelijk (21) Gemeenschappelijk (25) Gemeenschappelijk (25) Inleiding Hebreeuws (7) Inleiding Hebreeuws (7) Inleiding Hebreeuws (7) Inleiding Grieks (7) Inleiding Grieks (7) Inleiding Grieks (7) Hermeneutiek (3) Hermeneutiek (3) Hermeneutiek (3) Wetenschapsfilosofie of Christelijke Ethiek en Moraalfilosofie (4) Wetenschapsfilosofie (4) Wetenschapsfilosofie (4) Christelijke Ethiek en Moraalfilosofie (4) Christelijke Ethiek en Moraalfilosofie (4) Bijbel en Theologie (26) Kerk en Pastoraat (20) Godsdienst en Onderwijs (20) Seminarie Hebreeuws 1 (5) Godsdienstsociologie: Theorie (3) Godsdienstsociologie: Theorie (3) Seminarie Grieks 1 (5) Seminarie Systematische Theologie (4) Seminarie Systematische Theologie (4) Seminarie Hebreeuws 2 (4) Seminarie Praktische Theologie (4) Seminarie Praktische Theologie (4) Seminarie Grieks 2 (4) Seminarie Historische Theologie (4) Seminarie Godsdienstwetenschappen en Missiologie (4) Seminarie Bijbelwetenschappen (4) Scriptie Kerk en Pastoraat (5) Scriptie Godsdienst en Onderwijs (5) Seminarie Historische Theologie of Seminarie Systematische Theologie (4) *All courses belonging to the additional package, linking and preparatory program of the specialisations Bible and Theology and Church and Pastoral Ministries are also offered by ETF Open University in English. You can find a detailed description of each course under Individual course descriptions. ( 4) Altered course of study Exemptions A student who has followed a course at another academic institution, equivalent to one offered in the ETF bachelor may request exemption from the ETF course through an Exemption form, to be approved by the Education Committee (or its designated subcommittee). The form for this request is available on Virtual Campus ETF Open University linking program, preparatory program and additional package ETF Open University is the name of a part-time variant of various ETF programs. It is also possible to complete the linking program, preparatory program and additional package through this variant which applies the principle of blended learning (contact days combined with distance learning). It is offered to a specific target group under requirements which are predetermined. Per academic year a fixed number of courses are offered. The program includes several meetings during the year, a Summer Colloquium (3rd week of August) and four Friday meetings organized during the year in Leuven. The learning process is mentored in a digital learning environment. The exams take place in Leuven. The fees related to ETF Open University can be found in the Education Regulations Article 17.

59 Master of Arts in Theology and Religious Studies Program description General description The program of study leads to the degree: Master of Arts in Theology and Religious Studies. It consists of 120 stp with a minimum of 54 and a maximum of 66 stp per study year for full time study. 1 stp represents approximately 28 hours of study (between 25 and 30 hours). Three specialisations are offered: Bible and Theology Church and Pastoral Ministries Religious Studies and Education The language of instruction is English. The program may be followed either in fulltime or in parttime. The second option has the practical consequence of dividing one study year over two academic years Objectives and goals A graduate with a Master of Arts in Theology and Religious Studies degree meets the requirements of the following level descriptors (cf. VKS decree 30 IV 2009). The graduate can: 1. integrate knowledge and insights from theology, religious studies and adjacent areas; 2. apply new skills related to his/her own research; 3. put into practice new methods in a problem-solving way; 4. act in very complex and specialized situations within protestant-evangelical churches, Christian organizations, or other contexts; 5. function with full autonomy; 6. take up final responsibility for achieving collective results. These competences are further elaborated in terms of general learning outcomes and learning outcomes linked to the specializations. The general learning outcomes are formulated as follows. The graduate: 1. has advanced knowledge of content and methods of theology and/or religious studies according to international criteria; 2. can participate critically in reflection and policy making over theology, church and society and assume final responsibility for achieving collective results; 3. can, based on relevant knowledge and methods, motivate and stimulate people of diverse backgrounds, improve their competences and teach them to solve problems; 4. can propose a model for a solution to a reflected upon and justified problem in theology or religious studies; 5. understands the complexity of the multi-cultural and multi-religious society and resulting theological or religious scientific questions; 6. understands the continuing interaction between Bible and theology on the one hand, and church and society on the other;

60 58 Program information - Master of Arts in Theology and Religious Studies 7. is capable to consult the Bible in an exegetically responsible way for specific problems; 8. has relevant scientific knowledge of Church history, and is capable of applying this to specific problems; 9. is capable of working out the pastoral, ecclesial, and social consequences of specific problems, based on relevant scientific knowledge; 10. can function in pastoral situations with respect for the other; 11. can independently and in dialogue with other academicians contribute to research in the academic area in a methodologically responsible way and from this care for a clear and coherent report; 12. understands the necessity of continuing to keep one s competences up-to-date as broadly as possible. Furthermore, learning outcomes are linked to each of the three specializations. The master graduate who has followed the specialization Bible & Theology: 1. has advanced knowledge of the contexts in which the Bible and related literature came into existence; 2. has advanced knowledge of the resources to deal with the original text of the Bible (Hebrew and Greek); 3. has a good overview of Old Testament exegesis and knows how to participate responsibly in exegetical discussions; 4. has a good overview of New Testament exegesis and knows how to participate responsibly in exegetical discussions; 5. is capable of recognizing and appreciating the contributions of Christian traditions to current Christianity in all its varieties; 6. can follow, interpret and evaluate the historical development of theology; 7. can follow, interpret and evaluate current international discussions in the areas of exegesis, theology and ethics; 8. can, based on an independent academic integration of theological problems, concepts and insights, participate in the critical theological discussion related to the triad of theology, church and society. The master graduate who has followed the specialization Church & Pastoral Ministries: 1. has advanced knowledge of the different, and especially the Protestant ecclesiastical structures with their backgrounds; 2. has an academic understanding of the relationship between theological theory and religious practice; 3. can follow, interpret and evaluate current international discussions in the areas of theology and ethics; 4. has advanced knowledge of different models of pastoral practice; 5. can respectfully guide people in complex pastoral situations, with attention to social contexts such as marriage and family; 6. is able to work in an encouraging manner on the development and construction of ecclesiastical communities in a multi-cultural and multi-religious context; 7. can exegetical-theologically communicate the Christian faith, relevantly and adapted to current trends in a verbal, especially homiletic, and liturgical framework;

61 Program information Master of Arts in Theology and Religious Studies can, based on an independent academic integration of theological problems, concepts and insights, within the triad of theology, church and society, lead processes in a church context with respect for others. The master graduate who has followed the specialization Religious Studies & Education: 1. can place the study of religions in a broad cultural context and therein formulate an Evangelical Christian vision; 2. knows current ideas and developments of religions in Europe (particularly of Judaism and Islam) and in a more limited way those outside of Europe; 3. can follow, interpret and evaluate current international discussions in the areas of religious studies, missiology and ethics; 4. can properly describe the social situation of one s own or of a related culture; 5. can formulate, analyze and propose solutions for ethical, socio-cultural, and pedagogical questions related to religion; 6. can based on an independent academic integration of theological problems, concepts and insights, participate in critical discussions in religious studies, missiology, and inter-religious dialogue where they are related to the triad of theology, church and society; 7. can teach in a non-ecclesiastical context Continuation of studies A student may simultaneously with the master s program or following completion of that program enroll in the Teacher Training. A student who successfully completes the master s program with at least the level passed with distinction (cum laude) may enroll in the third cycle of studies (PhD). Agreements have been made with a number of Dutch institutions who offer Predikant Masters to ensure a smooth transition. Such transition from the ETF Master with specialization Bible and Theology to the Predikant Master of the PThU in Amsterdam is possible under certain conditions. Students who wish to follow this track need to carefully choose their courses at the start of their program. A smooth transition to the NGP is also ensured. Further information can be obtained at the Academic Secretariat Enrollment and study costs General description Prospective students must submit a completed application form, diplomas and transcripts of previous studies, a motivation letter and two references to the Academic Secretariat. Students are considered as accepted following approval of this dossier. During the Registration Days a Student Contract is signed and registration is completed, including registrations for connected examinations. In the first and/or second year the student registers for electives. This includes registration for the examinations. For electives taken elsewhere than at ETF, evidence must be furnished that the courses were part of a recognized academic program. The Administrative Committee reviews and decides on the individual study program no later than two weeks after the request by the student. The Education Committee considers the following criteria in

62 60 Program information - Master of Arts in Theology and Religious Studies its decisions: level, connection to the program of study followed by the student at ETF and the technical scheduling possibilities (cf. Art. 18 of the Education Regulations). Students may also enroll for one or more individual courses (credit contract). See the different types of study contracts in Art. 3bis of the Education Regulations. Participation in re-examinations is possible only via registration using the designated form duly completed and Submitted on the Virtual Campus. Registration for re-examinations closes one week after the proclamation of the first examination period. Whoever is not registered, automatically forfeits the right to take part in the re-examinations (see Examination Regulations, art. 6) Study Costs Study contracts of at least 36 stp with a maximum of 66 stp o Belgian students 906,10 o Dutch students 1.600,00 o EEA and Swiss students 2.270,00 o Students from other countries 6.050,00 o Thesis advising (exclusively for thesis) 505,00 Study contracts of fewer than 36 stp or more than 66 stp o Annual registration fee 234,10 Additional charge per stp: o Belgian students 11,20 o Dutch students 22,85 o EEA and Swiss students 34,00 o Students from other countries 97,00 o Thesis advising 505,00 Books, course books and photocopies Course books published by the school are available for purchase by students at the reception desk. The cost of photocopies distributed by teachers or the Academic Secretariat is included in the study costs above (with the exception of course books). Expenses for books and course books are estimated at around 500,00 per year. Usually expenses in the first year are slightly higher. Official transcripts cost 70,00 to cover necessary archival and dossier research Conditions of admission Conditions of admission are described in the Education and Examination Regulations 2.1, Article Study program presented according to year of study and courses Since students are in most cases free to choose which courses to follow in the first or second year, it is not relevant to present the courses according to year of study. Common courses should in principle be completed during the first year. Courses linked to a specific study

63 Program information Master of Arts in Theology and Religious Studies 61 year are mentioned separately. Each course counts for 5 stp, with the exception of the master s thesis which counts for 25 stp (not including Thesis Colloquium). In ETF Open University only a limited number of courses can be taken each year. This means that for some students the common courses are scheduled in a later phase of their studies. Bible & Theology Church & Pastoral Religion & Education Common courses (35)** Common courses (35)** Common courses (35)** Theol. Sociol. Research Methodologies (5) Theol. Sociol. Research Methodologies (5) Theol. Sociol. Research Methodologies (5) Old Testament Exegetical Methods (5) Old Testament Exegetical Methods (5) Old Testament Exegetical Methods (5) New Testament Exegetical Methods (5) New Testament Exegetical Methods (5) New Testament Exegetical Methods (5) History of Christian Doctrine (5) History of Christian Doctrine (5) History of Christian Doctrine (5) Postmodernism, Philosophical Hermeneutics & Theology (5) Postmodernism, Philosophical Hermeneutics & Theology (5) Postmodernism, Philosophical Hermeneutics & Theology (5) Models of Christian Leadership (5) Models of Christian Leadership (5) Models of Christian Leadership (5) Church in a Multireligious Society (5) Church in a Multireligious Society (5) Church in a Multireligious Society (5) Specific courses (40) Specific courses (40) Specific courses (40)*** 8 courses from OT, NT, HT, ST Issues in Pastoral Theology (5)* Worldviews and the Christian Mind (5)* (at least 1 out of every department) : Advanced Pastoral Care and Psychology (5) Philosophy of Religion (5) Old Testament Exegesis (5)* Advanced Homiletics (5) Issues in Contempor. Jewish Religious Streams (5)* Approaches to Old Testament Study (5)* Advanced Liturgy (5)* Contemporary Islam and Christianity (5) Old Testament Theology (5) Philosophy of Christian Education (5)* Missional Theology and Contextualisation (5)* Aramaic (5)* Ecumenical Dialogue in the 21 st Century (5)* Philosophy of Christian Education (5)* New Testament Exegesis (5) Contemporary Issues in Christian Ethics (5) Contemporary Issues in Christian Ethics (5) Approaches to New Testament Study (5) Field Study Project (5)** Field Study Project (5)** New Testament Theology (5)* Early Christian Literature (5) Lerarenopleiding cursussen (Nederlands) Syriac (5)* Algemene Onderwijskunde (5)* Greek Patristic Texts (5)* Algemene Didactiek (5)** Medieval & Post-Reformation Scholast. (5) Vakdidactiek Secundair Onderwijs (5)** The European Reformations (5)* Onderwijspsychologie (5) Eastern Orthodoxy: Protestant Perspectives(5)* 19 th and 20 th Century Theologies (5) Protestant Theological Systems (5) Contemporary Issues in Christian Ethics (5) Contemp. Discussions in Syst. Theology (5) Moral Theology (5)* Ecumenical Dialogue in the 21st Century (5)* Free electives (e.g. Latin) (15) Free electives (e.g. OT and NT) (15) Free electives (e.g. OT and NT) (15) Thesis & Colloquium, B&T (30)** Thesis & Colloquium, C&P (30)** Thesis & Colloquium, R&E (30)** Thesis Colloquium (5) Thesis Colloquium (5) Thesis Colloquium (5) Thesis (25) Thesis (25) Thesis (25) * In academic years beginning with an uneven year. No*: In academic years beginning with an even year. ** In every academic year. *** Variant possible in combination with the Teacher Training ( 3.5.) You can find a description of each course under Course descriptions ( 4).

64 62 Program information - Master of Arts in Theology and Religious Studies Master s Thesis During the course of the first year, at least 2 weeks before the last meeting of the Research Committee, the student should submit a proposal for the master s thesis to the Research Committee along with all related formalities. Following approval of the subject the Research Committee appoints an advisor for the thesis from the resident personnel. The advisor guides the student in the process of research and writing. If necessary, a co-advisor with appropriate expertise may be appointed. The master s thesis may be written in Dutch, English, German, French, or another language which both student and advisor(s) command proficiently. It demonstrates the capacity of the student to carry out independent research and to record this research in a comprehensible and methodoligically correct manner. The copyright of the thesis belongs to ETF. In general permission to publish the thesis is granted. The final version of the thesis should be submitted, after approval of a preliminary version by the advisor (and where applicable co-advisor), with accompanying forms. The specific procedure is outlined in the handbook Master s Thesis: Administrative Procedures and Guidelines. It is available for consultation via the Virtual Campus and is available at the Academic Secretariat Altered course of study Exemptions A student who has followed a master s course equivalent to that offered at ETF at another academic institution may request exemption from the ETF course through an Exemption form. This request must be approved by the Education Committee (or its designated subcommittee). The form for this request is available at the Virtual Campus ETF Open University Master ETF Open University Master is the name of a part-time variant of the Master program, offered through distance education. It is offered to a specific target group under requirements which are predetermined. Per academic year a fixed number of courses are offered. The program includes several meetings during the year, a Summer Colloquium (3rd week of August or during the Easter Break), and four meetings organized during the year in Leuven. The learning process is mentored in a digital learning environment. The exams take place in Leuven. ETF Open University Master offers the specializations Church and Pastoral Ministries as well as Bible and Theology. The fees related to ETF Open University can be found in the Education Regulations Article 17.

65 Program information - Teacher Training Teacher Training Program description General description ETF offers a specific teacher training program for students who seek employment in Flemish Protestant Evangelical religious education. The program is situated in the area of theology and religious studies and is linked to the master s program. This program comprises 60 stp and leads to the degree of teacher. Through means of a theoretical and practical component this program aims at realizing the basic competencies which a starting teacher in secundary education level should attain to enter into the profession and to grow in professional development. Its theoretical component (30 stp) may be fully integrated (as a variant of Religious Studies and Education) in the master s program. The practical component (30 stp) lies outside the master s program. The main language of instruction in the program is Dutch (at least 50 of the 60 stp) Objectives and goals The graduated teacher can utilise what was acquired during the basic study program (Ba and Ma) to give content to the objectives of Protestant Evangelical religious education, taking into account didactic and pedagogical principles and the concrete educational situation. He/she can do so on the general working and thinking level of a teacher and has the basic competences of the teacher secondary education, as described in the Decision of the Flemish government of 5 X This includes skills and knowledge clustered in ten functional wholes: 1. the teacher as supervisor of the learning and development process; 2. the teacher as educator; 3. the teacher as content expert; 4. the teacher as organizer; 5. the teacher as innovator the teacher as researcher; 6. the teacher as partner of parents/guardians; 7. the teacher as a member of a school team; 8. the teacher as partner of externals; 9. the teacher as a member of an educational community; 10. the teacher as a cultural participant. For all functional wholes, the following attitudes apply: decision-making ability; relational orientation; critical attitude; eagerness to learn; organisational ability; sense for cooperation; sense of responsibility. The following specific learning outcomes are expected. The graduate: 1. is able to guide students in their development to integrate curriculum, community and purpose and with a personal commitment take their place in society, taking into account their psychosocial identity;

66 64 Program information Doctor in Theology and Religious Studies 2. can deal respectfully with the diversity of the Evangelical Protestant community and is able to represent this community in word and in deed; 3. has knowledge of the legal framework of religious education, the organization of PEGO and the job descriptions of teachers in religious education; 4. can work from and on inter-philosophical competencies with a view to dialogue and cooperation with other philosophies in school; 5. is able to maintain constructive relationships with school principals, inspectors-advisors, colleagues and support staff Enrollment and study costs Regular enrollment Enrollment for the Teacher Training may occur in conjunction with enrollment in, or following, completion of the master s program. This includes registration for the related examinations. A candidate may also enrol for one or more separate courses (credit contract). For further information, see the different contract forms in Art. 3bis of the Education Regulations. Participation in re-examinations is possible only via registration using the designated form duly completed and submitted to the Academic Secretariat. The form is available from the secretariat or on the Virtual Campus. Registration for re-examinations closes one week after the proclamation of the first examination period. Whoever is not registered, automatically forfeits the right to take part in the re-examinations (see Examination Regulations) Study costs Courses which fall within the scope of the Master s program are charged in the framework of the Master s program ( ). Charges for courses which fall outside of the Master s program are as follows: o Annual registration fee 234,10 o Charge per stp 11,20 Books, course books and photocopies Course books published by the school are available for purchase by students at the reception desk. The cost of photocopies distributed by teachers or the Academic Secretariat is included in the study costs above (with the exception of course books). Official transcripts cost 70,00 to cover necessary archival and dossier research Conditions of admission Conditions of admission are described in the Education and Examination Regulations 2.1, Art. 9bis.

67 Program information - Teacher Training Study program, course components and integration into master s program Course Components Theoretical component (30) Algemene Onderwijskunde (5) Algemene Didactiek (5) Vakdidactiek Secundair Onderwijs (5) Onderwijspsychologie (5) Education-related courses at the master s level (10)* * When choosing reading material and research subjects for these courses, the student must seek to maximize the relevance this may have for his or her future work in secondary education. Practical component (30) Internship or LIO-assessment (30) Route for integration into the master s program To fully integrate the theoretical component of the Teacher Training into the master s program, the student chooses the specialization Religious Studies and Education. The four courses specific to the Teacher Training substitute four elective courses specific to the specialization Religious Studies and Education. In addition, at least two other education-related courses must be chosen that are specific to the specialization Religious Studies and Education. Apart from these modifications the student meets the regular course requirements for the master s program with the specialization Religious Studies and Education. Alternatives If a student chooses the specialization Bible and Theology, but wishes to integrate as much of the theoretical part of the Teacher Training into the master s program as possible, the following construction is recommended: three of the four courses specific to the Teacher Training are chosen as free electives. In addition, at least two other education-related courses specific to the specialization Bible and Theology are followed. Apart from these modifications the student meets the regular course requirements for the master s program with the specialization Bible and Theology. The fourth course specific to the Teacher Training then falls outside of the scope of the master s program. If a student chooses the specialization Church and Pastoral Ministries, but wishes to integrate as much of the theoretical part of the Teacher Training into the master s program as possible, the following construction is recommended: Three of the four courses specific to the Teacher Training are chosen as the free elective courses. Apart from these modifications the student meets the regular course requirements for the master s program with the specialization Church and Pastoral Ministries. The fourth course specific to the Teacher Training then falls outside the scope of the master s program. The following courses can be taken with a specific educational focus:

68 66 Program information Doctor in Theology and Religious Studies Philosophy of Christian Education Contemporary Islam and Christianity Contemporary Issues in Christian Ethics Ecumenism in the 21 st Century The European Reformations New Testament Theology Old Testament Theology Protestant Theological Systems You can find a detailed description of these courses together with special attention as to how each course contributes to the teacher training under Information by course ( 4) Altered course of study (exemptions) A student who has followed a course equivalent to that offered at ETF for the Teacher Training at another academic institution may request exemption from the ETF course through an Exemption form. This request, accompanied by the approval of the teacher, can be submitted to the Administrative Committee. The form for this request is available from the Academic Secretariat.

69 67 Program information Doctor in Theology and Religious Studies 3.6 Doctor in Theology and Religious Studies Program description General description The ETF provides a doctoral program for students who wish to acquire further academic training with a view to obtaining a doctorate in Theology and Religious Studies. The doctoral program of the ETF consists of two components: an examination phase and a dissertation phase. The examination phase aims to prepare the student for the actual writing of the dissertation by preparing a research proposal and writing a scholarly article on the topic under consideration. To this end, a personal trajectory is established for the doctoral student in consultation with the supervisor and with approval by the doctoral committee. A doctoral examination marks the transition to the dissertation phase. This exam has the form of an engaged discussion of the student s research proposal and publishable article with a committee of professors from various departments. At the beginning of the dissertation phase the candidate will be assigned one or more (co)promoters. During the dissertation phase the student writes a thesis according to current scientific standards under supervision. The thesis can be written in Dutch, English, German or French. The thesis demonstrates that the student is able to conduct independent research and to make an original contribution to science. The student may take three years full-time (or six years part-time) to do the research and write and defend the dissertation. Throughout the course, the student reports on its progress twice yearly via a progress report. A comprehensive evaluation will take place between the end of the second year of the dissertation phase. The public defense of the thesis takes place in English in front of a panel of internal and external experts. Participation in the annual doctoral week the ETF Leuven is an essential part of the entire doctoral program. For further information please refer to the PhD Handbook. This can be downloaded from the ETF website Objectives and goals The graduate Doctor in Theology and Religious Studies meets the following level descriptors (ref. VKS 30 IV 2009). He/she can: 1. Extend or redifine existing knowledge of Theology and Religious Studies and its adjacent areas; 2. interpret and create new knowledge through original research or advanced scientific studies; 3. design and execute projects that expand and redefine existing procedural knowledge, focused on the development of new skills, techniques, applications, practices and/or materials; 4. act in very complex situations within Protestant-Evangelical churches, Christian organizations or other contexts with broad, innovative implications; 5. take responsibility for the development of the professional practice or of scientific research, demonstrating a highly critical attitude and steering capacity;

70 68 Program information Doctor in Theology and Religious Studies 6. communicate new knowledge linked to original research, both in a dissertation as in summaries for various target groups Enrollment and study costs Study costs Annual tuition: Belgian and Dutch students 1.500,00 EEA and Swiss students 2.210,00 Students from other countries 4.960,00 Promotion costs 590,00 Students who start their PhD studies at a different time than the Doctoral Colloquium pay a tuition fee pro rata partis Conditions of admission Conditions of admission are described in the Education and Examination Regulations, 2.1, Art Diploma s and recognition The ETF confers diplomas in conformity with legal requirements relative to university-level education, in particular: The law of 11 September 1933 which protects titles in higher education, in particular Article 1, III, c, added by the Act of 21 January 1963; The Royal decree of 3 June 1983, stating the official recognition of the Evangelische Theologische Faculteit; Article 54 of the Decree on the restructuring of higher education in Flanders (4 April 2003). Various agreements regulate the mutual recognition of diplomas between Belgium and other countries. Nonetheless recognition of diplomas remains a complex matter. Therefore it is advised to consult the government of the country where one hopes to use the diploma over the question of recognition. The degree to be obtained: Doctor in Theology and Religious Studies (PhD).

71 69 4. Information by Course 4.1 Bachelor 1 Christelijke Spiritualiteit Docent: J.R. Douma Vakgroep: PT Opleiding: Bachelor 1 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 3 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: werkstukken Academiejaar: Semester: 1 Inhoud Spiritualiteit is niet alleen een aanduiding voor de geestelijke houding en praktijk van christenen, maar ook de naam van een vakgebied. In dit opleidingsonderdeel wordt christelijke spiritualiteit in beeld gebracht als een heel eigen onderdeel binnen het geheel van de (praktische) theologie. Wat is christelijke spiritualiteit? Hoe verhoudt spiritualiteit zich tot theologie? Wat zijn belangrijke (Bijbelse en theologische) thema s binnen het veld van de christelijke spiritualiteit (zoals: heiliging, deugden, Christusgelijkvormigheid, aanvechting)? Hoe heeft de christelijke spiritualiteit zich in de loop van de kerkgeschiedenis ontwikkeld? Wat is de betekenis van de zogenaamde Nieuwe Spiritualiteit? Speciale aandacht is er voor spirituele disciplines als praktijken die een bijdrage leveren aan groei in spiritualiteit (in het bijzonder: de lectio divina). Ook wordt er aandacht besteed aan het lezen van spirituele teksten volgens een spiritueel-hermeneutische benadering. Naast de hoorcolleges dagen de meer interactieve praktijk colleges de student uit om stil te staan bij de eigen spiritualiteit en spirituele bronnen en bieden deze ruimte voor praktijkoefeningen met enkele spirituele disciplines. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Na het volgen van deze cursus heeft de student(e) kennis van, en inzicht in: het vakgebied van de spiritualiteit (in relatie tot de theologie); belangrijke grondbegrippen en thema s van christelijke spiritualiteit; verschillende gestalten van christelijke spiritualiteit in verleden en heden; de belangrijkste spirituele disciplines, speciaal de Lectio Divina. Vaardigheidsdoelstellingen Na het volgen van deze cursus is de student(e) in staat: om over de eigen spiritualiteit te reflecteren; om de belangrijkste spirituele disciplines in de praktijk te beoefenen; om spirituele teksten op spirituele, praktisch-hermeneutische wijze te benaderen en te analyseren.

72 70 Information by Course Bachelor Attitudedoelstellingen Na het volgen van deze cursus is de student(e): overtuigd van het belang van gerichte en gestructureerde aandacht voor spiritualiteit; verlangend om de eigen spiritualiteit verder te ontwikkelen. Verplichte literatuur Douma, J. R. Geworteld leven: Christelijke spiritualiteit. Utrecht: Kok, Foster, R. Het feest van de navolging. Gorinchem: Ecclesia, Webber, R. E. The Divine Embrace: Recovering the Passionate Spiritual Life. Grand Rapids: Baker Books, Reader met artikelen (op Virtual Campus). Aanbevolen literatuur Bouwman, K., en Bras, K. E. Werken met spiritualiteit. Baarn: Ten Have, Collins, Kenneth J. Exploring Christian Spirituality: An Ecumenical Reader. Grand Rapids: Baker Books, Douma, J. R. De ontmoeting: 12 uren met Jezus; Retraiteboek. Kampen: Kok, Josuttis, Manfred. Die Einführung in das Leben: Pastoraltheologie zwischen Phänomenologie und Spiritualität. Gütersloh: Chr. Kaiser, McGrath, A. Christelijke Spiritualiteit. Kampen: Kok, Tomlin, G. Geestelijk fit: Het belang van christelijke karaktervorming. Kampen: Voorhoeve, Waaijman K. Spiritualiteit: Vormen, grondslagen, methoden. Kampen: Kok, Willard, D. The Spirit of the Disciplines: Understanding How God Changes Lives. London: Hodder & Stoughton, Evaluatie Het examen bestaat uit: Dossier Spiritualiteit in te leveren eerste maandag examenperiode Actieve en persoonlijke participatie tijdens de colleges Studiebelasting Contacturen 18 uur Bestudering literatuur 47 uur Dossier spiritualiteit 19 uur Becijfering Dossier spiritualiteit 85% Participatie 15% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus.

73 Information by Course Bachelor 71 Geschiedenis van de Westerse Wijsbegeerte Docent: A. Vos Vakgroep: HT Opleiding: Bachelor 1 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 3 Werkvorm: hoorcollege Toetsvorm: mondeling examen Academiejaar: Semester: 2 Inhoud De kernmomenten uit de geschiedenis van de westerse wijsbegeerte komen aan de orde. De cursus is toegespitst op studenten theologie en biedt in die zin niet alleen een inleiding tot de algemene filosofie, maar ook specifiek tot de religieuze filosofie en de godsdienstfilosofie. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Het algemene leerdoel van de cursus is dat de student kennis heeft van de hoofdlijnen van de geschiedenis van de westerse wijsbegeerte. Op het einde van de cursus dient hij inzicht te hebben in de wisselwerking tussen de geschiedenis van het wijsgerige en het religieuze denken. Vaardigheidsdoelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel is de student in staat de hoofdgedachten van de voornaamste westerse filosofen, wijsgerige problemen en denkstromingen te kunnen verwoorden en situeren in hun historische context. Attitudedoelstellingen Op het einde van de cursus dient de student een sensitiviteit te hebben ontwikkeld voor een genuanceerde benadering van algemene en religieuze vraagstellingen uit de westerse wijsbegeerte. Of deze doelstelling bereikt werd moet blijken uit de wijze, waarop de student de gestelde vragen benadert op het examen en op de wijze waarop hij participeert in de les. Verplichte literatuur Gijsbert van den Brink, Oriëntatie in de filosofie. Westerse wijsbegeerte in wisselwerking met geloof en theologie, herziene uitgave, Zoetermeer: Boekencentrum 2000, of latere druk. ISBN Aanbevolen literatuur Handboeken Bor, Jan, red. 25 eeuwen westerse filosofie: Teksten, toelichtingen. 7de ed. Meppel: Boom, Brümmer, V. Wijsgerige begripsanalyse: Een inleiding voor theologen en andere belangstellenden. 4de ed. Kampen: Kok, Strycker, Émile de. Beknopte geschiedenis van de antieke filosofie. 3de ed. Kapellen: Pelckmans, Marenbon, John. Medieval Philosophy: An Historical and Philosophical Introduction. Londen: Routledge, 2007.

74 72 Information by Course Bachelor Tijdschriften Algemeen Nederlands Tijdschrift voor Wijsbegeerte Filosofisch tijdschrift met artikelen over uiteenlopende filosofische onderwerpen, recensies van Nederlandstalige filosofische publicaties, congresverslagen, polemieken e.d. Bijdragen. Internationaal vaktijdschrift voor Filosofie en Theologie (Engelstalig/ Nederlandstalig). Tijdschrift voor Filosofie Gespecialiseerd filosofisch vaktijdschrift (KU Leuven). Wijsgerig perspectief op maatschappij en wetenschap Wijsgerig tijdschrift voor een breder publiek. Evaluatie De mate waarin de verschillende doelstellingen werden bereikt, wordt geëvalueerd aan de hand van een examen over de leerinhoud van de lessen. Als hulpmiddelen om de cursus te studeren is er vooral het handboek Oriëntatie in de filosofie van Gijsbert van den Brink. Er kunnen ook hand outs verspreid worden. Op het examen bereidt de student de vragen (die hij pas op het examen zelf ontvangt) schriftelijk voor. Hij krijgt daarvoor 20 minuten. Ook voor het mondelinge examen worden 20 minuten gerekend. De vragen die de student bij het binnenkomen ontvangt, zullen van algemene aard zijn: ofwel worden vragen gesteld over de belangrijkste gedachten van een denker die in de lessen werd besproken, ofwel wordt grosso modo gevraagd de titel van een paragraaf uit het boek toe te lichten (dat wil zeggen: niet gedetailleerder dan dat niveau ). De examen contractstudenten zullen uitsluitend ondervraagd worden over het handboek. Studiebelasting Contacturen en voorbereiding 22 uur Bestudering literatuur en collegestof voor examen 60 uur Becijfering Mondeling examen 100% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Godsdienstige Ontwikkelingspsychologie Docent: J. Creemers, J. Dezutter Vakgroep: GM Opleiding: Bachelor 1 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 5 Werkvorm: hoorcollege Toetsvorm: schriftelijk examen, reflectieverslag Academiejaar: Semester: 2 Inhoud In deze cursus is een opleidingsonderdeel aan de KU Leuven met een omvang van 4 ECTS geïntegreerd met als titel Ontwikkelingspsychologie met bijzondere aandacht voor religie,

75 Information by Course Bachelor 73 spiritualiteit en zingeving. Voorafgaand is er een inleidend college aan de ETF. Aan het eind van de cursus vindt er een afsluitend college plaats aan de ETF, waarin onder andere het reflectieverslag zal worden besproken. Het cursusgedeelte aan de ETF heeft een omvang van 1 ECTS. De inhoud van de cursus aan de KU Leuven is online beschikbaar en omvat het volgende: De cursus bespreekt stapsgewijs de levensloop. De babytijd, de peutertijd, de lagere schooltijd, de adolescentie, de jongvolwassenheid, de volwassenheid, en de hogere leeftijd komen aan bod. Binnen elke levensfase wordt gekeken naar de cognitieve ontwikkeling, de psychosociale ontwikkeling, de morele ontwikkeling en de ontwikkeling van gehechtheid. De psychologische ontwikkeling wordt gelinkt aan religieuze en spirituele thema s in verschillende levensfasen. De colleges bestaan uit: 1) klassieke lessen waarin telkens een grote ontwikkelingspsychologische theorie wordt uitgelegd, 2) hertalen van de theorie naar het huidige wetenschappelijke discours met focus op het domein van de studenten (via videomateriaal, gastsprekers, recente empirische bevindingen), 3) discussie-en debatmomenten rond toepasbaarheid van de theorie (eigen functioneren en toekomstig werkveld) aan de hand van cases. KLASSIEKE COLLEGES: kennisoverdracht fundamentele ontwikkelingstheorieën en ontwikkelingspsychologische concepten VERTALING naar huidig onderzoek en toekomstig werkdomein: videomateriaal uit onderzoekslabo s, onderzoeksmateriaal uit eigen team, illustraties uit literatuur KRITISCHE REFLECTIE-momenten: discussie en debat rond toepasbaarheid van theorieën in eigen leven en toekomstige werkomgeving. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Na het voltooien van dit opleidingsonderdeel: zijn studenten in staat om de fundamentele ontwikkelingstheorieën (zoals de psychosociale theorie van Erikson, cognitieve ontwikkelingstheorie van Piaget, ontwikkeling van moraliteit van Kohlberg, hechtingstheorie van Bowlby) te beschrijven en dit binnen elke fase in de levensloop (baby, peuter, kleuter, lagere schoolkind, adolescent, jongvolwassene, volwassene, oudere); kunnen studenten centrale ontwikkelingspsychologische concepten (zoals objectconstantie, veilige gehechtheid, conservatie, etc) benoemen, definiëren en plaatsen binnen de correcte levensfase; hebben de studenten inzicht in hoe psychosociale en cognitieve ontwikkeling een rol kan spelen in de ontwikkeling van religieuze cognities en motivaties (zoals godsbeelden, intrinsieke/extrinsieke motivatie, etc.) en kunnen ze dit illustreren aan de hand van een voorbeeld; kunnen studenten illustreren hoe religie en spiritualiteit een rol kan spelen bij het omgaan met ontwikkelingspsychologische taken. Vaardigheidsdoelstellingen Na het voltooien van dit opleidingsonderdeel:

76 74 Information by Course Bachelor kunnen studenten kritisch bediscussiëren hoe psychosociale en cognitieve ontwikkeling van individuen een rol kan spelen in de uitoefening van hun toekomstige beroep; kunnen studenten religieuze ontwikkelingen in ontwikkelingspsychologische termen beschrijven en analyseren. Attitudedoelstellingen Na het voltooien van dit opleidingsonderdeel: openheid om naar religie te kijken vanuit een psychologisch perspectief. Verplichte literatuur Handboek: Craeynest, P. (2007). Psychologie van de levensloop: inleiding in de ontwikkelingspsychologie. Leuven: Acco. Aanvullend studiemateriaal is beschikbaar via Toledo. Evaluatie A. KU Leuven Er vindt een schriftelijk examen plaats aan de KU Leuven. Studenten worden geëvalueerd op: hun kennis van de grote ontwikkelingspsychologische theorieën en ontwikkelingspsychologische concepten; hun inzicht in hoe psychosociale en cognitieve ontwikkeling een rol kan spelen in de ontwikkeling van religieuze cognities en motivaties; hun vaardigheid om te demonstreren hoe religie/spiritualiteit een rol kan spelen in het omgaan met psychosociale ontwikkelingstaken; hun argumentatie naar hoe psychosociale en cognitieve ontwikkeling van individuen een rol kan spelen in de uitoefening van hun toekomstige beroep; hun vaardigheid in het hertalen van religieuze ontwikkelingen in ontwikkelingspsychologische termen. Dit gebeurt tijdens een gesloten boek schriftelijk examen. B. ETF Leuven Voor het aanvullende studiepunt dat dit vak aan de ETF omhelst, maakt de student een reflectieverslag. De deadline voor het inleveren van het reflectieverslag ETF: ten laatste 2 dagen voor het afsluitend college op de ETF. Becijfering KU Leuven examen 80% Reflectieverslag 20% Hermeneutiek Docent: N. den Bok Vakgroep: ST Opleiding: Bachelor 1 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 3 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: discussies, schriftelijk examen Academiejaar: Semester: 2

77 Information by Course Bachelor 75 Inhoud In dit opleidingsonderdeel worden allerlei problemen behandeld rond de interpretatie van Bijbelteksten. Er zullen handvatten worden aangereikt voor een goed verstaan van de Bijbel, en methodes van Bijbellezen worden besproken die in de loop van de geschiedenis invloed hebben gehad. Ook zal worden ingegaan op de steeds belangrijker plaats die de hermeneutiek sinds de 19e eeuw in de theologie is gaan innemen. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Aan het einde van dit opleidingsonderdeel kent de student: een aantal grondregels voor de interpretatie van Bijbelteksten; de betekenis van belangrijke hermeneutische begrippen; de hoofdlijnen van de ontwikkeling in de Bijbelse en de filosofische hermeneutiek; de aard van de problemen die kunnen rijzen bij het verstaan van de Bijbel. Vaardigheidsdoelstellingen Aan het einde van dit opleidingsonderdeel is de student in staat: de grondregels voor de interpretatie van de Bijbel toe te passen; aan te wijzen hoe de interpretatie van de Bijbel bepaald wordt door de hermeneutische standpunten die men inneemt; zich bewust te maken van de eigen culturele bepaaldheid bij het Bijbellezen. Attitudedoelstellingen Aan het einde van dit opleidingsonderdeel is de student gemotiveerd om: de bijbelteksten zelf te leren recht doen; vandaaruit waar nodig het eigen verstaan van de Bijbel onder kritiek te stellen; de verstaansproblematiek serieus te nemen. Verplichte literatuur Zwiep, Arie. Tussen tekst en lezer. Een historische inleiding in de bijbelse hermeneutiek. Deel I: De vroege kerk Schleiermacher. Amsterdam: VU University Press Deel II: Van moderniteit naar postmoderniteit. Amsterdam: VU University Press, Aanbevolen literatuur Thiselton, A. C. Hermeneutics: An Introduction. Grand Rapids: Eerdmans, Augustinus, De doctrina Christiana, book 1 (Ned. vertaling: Wat betekent de bijbel? Christelijke scholing in tekstbegrip en presentatie, Amsterdam/Leuven: Ambo & Kritak, 1999, 46-70). Frans van Liere, Medieval hermeneutics, in Frans van Liere, An introduction to the medieval bible, Cambridge: Cambridge University Press 2014, Bultmann, The mythological element in the message of the new testament and the problem of its re-interpretation (available on chapter.asp?title=431&c=292 and title=431&c=293 ). Garrett, Stephen M. and J. Merrick, eds. Five Views on Biblical Inerrancy. Grand Rapids, MI: Zondervan, 2013.

78 76 Information by Course Bachelor K.H. Miskotte, Als de goden zwijgen, , in: Verzameld Werk 8, Kampen: Kok, 1983, Paul Ricoeur, Philosophy and religious language, in Figuring the sacred. Religion, narrative and imagination, Minneapolis: Fortress Press 1995, Hans Snoek, Huis om in te wonen. Uitleg en interpretatie van de bijbel, Kampen: Kok, Merold Westphal, Hermeneutics and Holiness, in: Oliver D. Crisp & Michael C. Rea (eds.), Analytic Theology. New essays in the philosophy of theology, Oxford/New York/etc: Oxford University Press 2009, , with the response to this chapter by Rea in the introduction to this volume, p Evaluatie Er wordt een schriftelijk examen afgenomen tijdens de examenperiode in juni. Voor het examen moeten capita selecta van Zwiep, Tussen tekst en lezer deel I en II worden bestudeerd. Tevens zal de tijdens de colleges behandelde stof getoetst worden. De stof van Zwiep wordt al tijdens de cursus doorgewerkt. Op de VC komt een overzicht van de te lezen paragrafen uit Zwiep ter voorbereiding van het bijbehorende college. Tijdens de cursus wordt aan het begin van elk college een student gevraagd de voorbereide stof kort te presenteren, en twee anderen om daarop te reageren. Studiebelasting Contacturen 18 uur Bestudering literatuur en collegestof voor examen 33 uur Voorbereiding colleges 33 uur Becijfering Participatie 15% Schriftelijk examen 70% Presentatie en reactie 15% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Inleiding Grieks Docent: K. Kok (titularis), J. Van Nes Vakgroep: NT Opleiding: Bachelor 1 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 7 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: tussentijdse toetsen, schriftelijk examen Academiejaar: Semester: 1+2 Vereiste voorkennis De student dient voldoende kennis te hebben van Nederlandse grammatica.

79 Information by Course Bachelor 77 Inhoud Dit opleidingsonderdeel laat studenten kennismaken met het Koine Grieks van het Nieuwe Testament (NT). Verschillende fonetische, morfologische, syntactische en semantische aspecten zullen aan de orde komen, zoals (1) de uitspraak van Griekse letters en woorden, (2) het systeem van inflectie, (3) functies van de naamvallen en (4) het vertalen van (eenvoudige) zinnen. Ook maken studenten kennis met verschillende academische hulpbronnen voor het vertalen van nieuwtestamentische teksten, zoals lexica, theologische woordenboeken, grammatica s, computer software, etc. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Aan het einde van dit opleidingsonderdeel kent de student: de plaats van nieuwtestamentisch Grieks binnen de Bijbelwetenschappen; de betekenis(sen) van taalkundige begrippen; zowel de Erasmiaanse als moderne uitspraakregels; diverse grammaticale aspecten van het nieuwtestamentisch Grieks; het verschil tussen formeel- en functioneel-equivalente vertalingen; de betekenis(sen) van meer dan 550 veelgebruikte woorden in het Griekse NT; relevante hulpbronnen om het Griekse NT te kunnen vertalen, zoals lexica, theologische woordenboeken, grammatica s, computer software, etc. Vaardigheidsdoelstellingen Aan het einde van dit opleidingsonderdeel is de student in staat: het Griekse NT zelfstandig te lezen; te beslissen vanuit welke methode men het beste kan vertalen; de juiste academische hulpbronnen te selecteren en lokaliseren voor het vertalen van een bepaalde tekst uit het Griekse NT; zelfstandig (eenvoudige) zinnen uit het Griekse NT te vertalen; complexe zinnen uit het Griekse NT te vertalen met behulp van academische hulpbronnen; moderne vertalingen van het Griekse NT te vergelijken en te evalueren. Attitudedoelstellingen Aan het einde van dit opleidingsonderdeel is de student gemotiveerd: het Griekse NT methodisch te analyseren; zijn/haar vertaalvaardigheden verder te ontwikkelen; in academische hulpbronnen te investeren voor een levenslange studie van het Griekse NT. Verplichte literatuur BibleWorks 10. Software for Biblical Exegesis & Research. Norfolk, VA: BibleWorks, Vleugels, G., et al. Grieks met Begrip: Een inleidende grammatica, toegespitst op het Griekse Nieuwe Testament. Leuven: Evangelische Theologische Faculteit, Beschikbaar op Virtual Campus.

80 78 Information by Course Bachelor Aanbevolen literatuur Bauer, W., F. W. Danker, W. F. Arndt, and F. W. Gingrich. A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature. 3rd ed. Chicago: University of Chicago Press, Black, D. A. Linguistics for Students of New Testament Greek: A Survey of Basic Concepts and Applications.2nd ed. Grand Rapids, MI: Baker, 1995; repr Campbell, C. R. Basics of Verbal Aspect in Biblical Greek. Grand Rapids, MI: Zondervan, Carrez, M. Grammaire grecque du Nouveau Testament. 6ieme éd. Genève: Labor et Fides, Hensels, P. M. Nieuwtestamentisch Grieks: Een beknopte grammatica. Bussum: Coutinho, Murre, J. Lexicon Nieuwe Testament. Vught: Skandalon, Nestle, E., B. Aland et al. (eds.), Novum Testamentum Graece. 28th ed. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, Schoch, R. Griechischer Lehrgang zum Neuen Testament. 2 e ed. Tübingen: Mohr Siebeck, Von Siebenthal, H. Griechische Grammatik zum Neuen Testament. Gießen: Brunnen, Evaluatie Voor het schriftelijk examen dient de volledige inhoud van het cursushandboek Grieks met Begrip gekend zijn. Ook dient de student ter voorbereiding op het schriftelijk examen een vijftal tussentijdse toetsen af te leggen waarin (gradueel) de inhoud van het cursushandboek wordt getoetst. Tevens zal de student beoordeeld worden op zijn/haar participatie door het al dan niet aanwezig zijn tijdens de hoorcolleges en het al dan niet inleveren van opdrachten na afloop van de werkcolleges. Studiebelasting Contacturen 42 uur Bestudering literatuur voor toetsen en examen 154 uur Becijfering Participatie 15% Tussentijdse toetsen 35% Schriftelijk examen 50% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Inleiding Hebreeuws Docent: M. Zehnder (titularis), D. van Acker Vakgroep: OT Opleiding: Bachelor 1 Frequentie: jaarlijks Werkvorm: hoorcollege, oefeningen, leesopdrachten Toetsvorm: tussentijdse toetsen, mondeling examen, schriftelijk examen

81 Information by Course Bachelor 79 Studiepunten: 7 Academiejaar: Semester: 1+2 Inhoud Dit opleidingsonderdeel geeft de student een overzicht van de grammatica en een geselecteerde woordenschat van het oudtestamentische Hebreeuws. Het is de bedoeling dat de student in staat is een eenvoudige tekst van het Oude Testament zonder hulpmiddelen te analyseren en te vertalen en dat hij/zij met hulpmiddelen de meeste passages uit het Hebreeuwse Oude Testament kan begrijpen. De studenten worden vertrouwd gemaakt met de principes die bij het Hebreeuws lezen nodig zijn. Het eerste semester is daarom gefocust op het aanleren van een basiswoordenschat en een basisgrammatica. Tijdens het tweede semester lezen we klassikaal door de eerste drie hoofdstukken van het boek Ruth heen en verdiepen we ons in de grammatica en woordenschat. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen De student: is vertrouwd met de Hebreeuwse taal, schrijfregels en grammatica op introductieniveau; kan de 500 meest frequente Hebreeuwse woorden en woordstammen uit het Oude Testament zonder hulpmiddelen vertalen. Vaardigheidsdoelstellingen De student: is in staat een eenvoudige tekst vanuit de geziene basisregels van het Hebreeuws luidop te lezen, te analyseren en te vertalen zonder hulpmiddelen. is in staat met behulp van een grammatica en woordenboek de meeste passages uit het Oude Testament te begrijpen. kan eenvoudige zoekopdrachten uitvoeren met BibleWorks10 en kan dit programma gebruiken als een extra hulpmiddel bij het lezen van het Hebreeuwse Oude Testament. Attitudedoelstellingen De student kan het belang van Hebreeuws aantonen in het kader van zijn/haar gehele opleiding; hij/zij verkleint de afstand tussen zichzelf en de taal van het Oude Testament op een manier die over te brengen is naar anderen. Verplichte literatuur BibleWorks 10. Software for Biblical Exegesis & Research. Norfolk, VA: BibleWorks, Van Acker, David. Cursus Bijbels Hebreeuws: Inleiding. Leuven: Evangelische Theologische Faculteit, Beschikbaar op Virtual Campus. Hulpbestanden die tijdens het college worden gebruikt, zijn te downloaden en worden aangereikt om overzicht te krijgen. Elliger, K., und W. Rudolph. Biblia Hebraica Stuttgartensia. Stuttgart: Deutsche Bibelstiftung, Lettinga, J.P.; Baasten, M.F.J, en W.Th. van Peursen. Grammatica van het Bijbels Hebreeuws. Leiden: Brill, (Dit is de 12 de uitgave, studenten kunnen ook de 11 de uitgave uit 2000 gebruiken; de student kan dit boek klassikaal bestellen, er geldt dan een groepskorting)

82 80 Information by Course Bachelor Broers, P. D. H. Woordenboek van het Bijbels Hebreeuws. Nieuw-Lekkerland: De Haan Boeken, Aanbevolen literatuur Clines, D. J. A. The Concise Dictionary of Classical Hebrew. Sheffield: Phonix Press, Koehler, L., Baumgartner, W. The Hebrew and Aramaic Lexicon of the Old Testament. Leiden: Brill Academic, Kohlenberger, J. R. Interlinear NIV Hebrew-English Old Testament. Grand Rapids, MI: Zondervan Strong, J. New Strong's Exhaustive Concordance. Nashville, TN: Thomas Nelson Van Pelt, M.V. The Vocabulary Guide to Biblical Hebrew. Grand Rapids, MI: Zondervan Beall, T. S., Smith, C.S., Banks, W.A. Old Testament Parsing Guide. 2nd ed. Nashville, TN: Broadman & Holman Academic Silzer, Peter J.and Thomas John Finley. How Biblical Languages Work: A Student s Guide to Learning Hebrew and Greek. Grand Rapids, MI: Kregel, Evaluatie De cursisten zullen tussentijdse toetsen en huiswerk krijgen die ze thuis kunnen voorbereiden. Deze gelden samen voor 60%. Deze toetsen vallen tijdens de collegemomenten en worden telkens met de studenten afgesproken. Het examen in juni geldt voor 40% waarvan het schriftelijke gedeelte 30% en het mondelinge gedeelte 10%. Bij elke toets wordt een deel van de totale woordenschat gevraagd. Die woordenschat kan opnieuw worden gebruikt in latere toetsen en taken; dit geldt ook voor de reeds geziene grammatica. De frequente maar in omvang beperkte opdrachten en oefeningen ter verwerking van de colleges worden gedurende het jaar uitgereikt en worden dus meegewogen bij het bepalen van het eindcijfer. De opdrachten dienen ten laatste 4 weken voor het begin van elke examenperiode ingediend te worden. Studiebelasting Contacturen 56 uur Examenvoorbereiding 30 uur Zelfstandige studie en oefenen 112 uur Becijfering Tussentijdse toetsen 60% Mondeling en schriftelijk examen 40% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Inleiding in de Methodiek van de Bijbelexegese Docent: W.C. Marlowe, J. Van Nes Werkvorm: hoorcollege, werkcollege

83 Information by Course Bachelor 81 Vakgroep: OT, NT Opleiding: Bachelor 1 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 4 Toetsvorm: paper Academiejaar: Semester: 2 De colleges zullen (deels) in het Engels gegeven worden. Vereiste voorkennis De student wordt geacht gelijktijdig Inleiding Grieks en Inleiding Hebreeuws te volgen. Inhoud Dit opleidingsonderdeel laat studenten kennismaken met de theorie en praktijk van de Bijbelexegese. Verschillende exegetische methoden en hun basisstappen zullen worden toegelicht. Ook zullen beschikbare (digitale) hulpbronnen geïntroduceerd worden die de student in staat stellen om zelf wetenschappelijk verantwoorde exegeses van de Bijbel te maken. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Na het volgen van deze cursus kent de student: de plaats van exegese binnen de Bijbelwetenschappen; de betekenis(sen) van taalkundige en exegetische termen; een definitie en verschillende doelen van Bijbelexegese; een beknopte geschiedenis van de Bijbelexegese; het verschil tussen diachronische en synchronische methoden van de Bijbelexegese; de basisstappen van verschillende diachronische en synchronische methoden van de Bijbelexegese; de waarde, het potentieel, en de beperkingen van diachronische en synchronische methoden van de Bijbelexegese; relevante hulpbronnen voor Bijbelexegese, zoals Bijbel software, wetenschappelijke artikelen, monografieën, encyclopedieën, commentaren, etc. Vaardigheidsdoelstellingen Na het volgen van deze cursus is de student in staat: kritische vragen aan een Bijbeltekst te stellen om deze zodoende in de eigen context beter te kunnen verstaan; de juiste exegetische methode toe te passen op een bepaalde Bijbeltekst; de juiste exegetische hulpbronnen te selecteren en te lokaliseren voor het bestuderen van een bepaalde Bijbeltekst; Bijbelse teksten in hun oorspronkelijke taal te bestuderen en hun waarde voor het exegetisch proces te bepalen; de basisstappen van verschillende exegetische methoden toe te passen op een gegeven Bijbeltekst; populairwetenschappelijke Bijbelexegeses kritisch te evalueren. Attitudedoelstellingen Na het volgen van deze cursus is de student gemotiveerd om:

84 82 Information by Course Bachelor methodisch op Bijbelteksten te reflecteren; exegetisch geïnformeerde studies voor te bereiden; zijn/haar exegetische vaardigheden te blijven ontwikkelen; in exegetische hulpmiddelen te investeren voor een levenslange studie van de Bijbel. Verplichte literatuur BibleWorks 10. Software for Biblical Exegesis & Research. Norfolk, VA: BibleWorks, Fee, G.D. New Testament Exegesis: A Handbook for Students and Pastors, 3rd ed. Louisville, KY: Westminster John Knox Press, 2002, pp Stuart, D. Old Testament Exegesis: A Handbook for Students and Pastors, 4th ed. Louisville, KY: Westminster John Knox Press, 2009, pp Aanbevolen literatuur Carson, D.A. Exegetical Fallacies. 2nd ed. Grand Rapids, MI: Baker, Evans, C.A. Ancient Texts for New Testament Studies: A Guide to the Background Literature. Peabody, MA: Hendrickson, Hayes, J.H. and C.R. Holladay. Biblical Exegesis: A Beginner s Handbook, 3rd ed. Louisville, KY: Westminster John Knox Press, Moyise, S. Introduction to Biblical Studies. 3rd ed. London/New York: Bloomsbury, Reid, D.G., et al. (eds.). The IVP Bible Dictionary Series. 8 vols. Downers Grove, IL: InterVarsity Press, Silva, M., (eds.). New International Dictionary of New Testament Theology & Exegesis. 5 vols. 2nd ed. Grand Rapids, MI: Zondervan, Sparks, K.L. Ancient Texts for the Study of the Hebrew Bible: A Guide to the Background Literature.Peabody, MA: Hendrickson, Van Gemeren, W.A., et al. (eds.). New International Dictionary of Old Testament Theology & Exegesis. 5 vols. Grand Rapids, MI: Zondervan, Evaluatie Voor het succesvol afronden van dit opleidingsonderdeel dient de student op zelfstandige wijze twee exegetische papers over een (nader te bepalen) oud- en nieuwtestamentisch tekstgedeelte te schrijven. Hierbij gelden de volgende richtlijnen: Schrijf de papers in correct Nederlands (NT) en Engels (OT); Maak gebruik van een (1) titelpagina, (2) inhoudsopgave, (3) inleiding, (4) hoofdtekst, (5) conclusie, en (6) bibliografie; Gebruik lettertype Times New Roman, grootte 12 in de tekst en 10 in de voetnoten; Volg de stijl van Turabian voor wat betreft formaat en bronvermelding (zie het voorbeeld op de ETF Virtual Campus); Gebruik voor iedere paper niet meer dan 3000 woorden (inclusief voetnoten, exclusief bibliografie); Lever de papers in via Turnitin. Studiebelasting Contacturen 24 uur Bestudering literatuur 16 uur Papers 72 uur

85 Information by Course Bachelor 83 Becijfering Exegetische paper OT 50% Exegetische paper NT 50% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Oriëntatie Godsdienstwetenschappen en Missiologie Docent: P.R. Boersema, E.W. Van de Poll Vakgroep: GM Opleiding: Bachelor 1 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoorcollege Toetsvorm: schriftelijk examen Academiejaar: Semester: 1 Inhoud De volgende thema s worden inleidend behandeld: De methodologie van Godsdienstwetenschappen en de methodologie van Missiologie. Een inleidende verkenning van het jodendom, de islam en de Aziatische religies, en van enkele godsdienstige ontwikkelingen in de samenleving. Een inleiding in de missiologie als wetenschappelijke discipline, een overzicht van de hoofdthema s van de missiologie, vooral in de evangelische zending wereldwijd, zoals de communicatie van het Evangelie in een postmoderne context. Een Bijbelstheologische verkenning van de opdracht van de Kerk in de wereld Enkele oecumenische en evangelische documenten over missie en evangelisatie. De hoorcolleges worden in het gedeelte Godsdienstwetenschap ondersteund door de tekst van het handboek Christenen verkennen andere godsdiensten in West-Europa. Daarnaast is er een Leesbundel met klassieke teksten en artikelen uit tijdschriften die een actueel thema bespreken. Deze Leesbundel is beschikbaar op de ETF Virtual Campus De voorbereiding van de student bestaat uit het lezen van de aangegeven hoofdstukken uit het handboek, plus de artikelen uit de Leesbundel die bij elk college staan vermeld. De rode draad van hoorcolleges in het gedeelte Missiologie wordt gevormd door het inmiddels klassieke boek The Mission of God van Christopher Wright, en de cursusboeken Goed Nieuws Gaandeweg en Beknopte Inleiding in de Missiologie. De voorbereiding van de student bestaat uit het lezen van de aangegeven hoofdstukken uit deze boeken. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Een kennismaking met de twee vakgebieden die in deze cursus worden gecombineerd, en op grond daarvan het onderscheiden van de verschillen tussen de gebruikte methodieken in de godsdienstwetenschappen en in de missiologie; Het kennen van cultureel bepaalde wereldbeelden bij het Jodendom, de Islam en Oosterse religies, inclusief de daarbij behorende terminologie;

86 84 Information by Course Bachelor Het kunnen toepassen van deze kennis in de omschrijving van concrete gebeurtenissen en ontwikkelingen op het gebied van godsdienstige praktijk en zending. Vaardigheidsdoelstellingen De student is in staat: de huidige discussies op het gebied van zending en evangelisatie te verhelderen door deze in een breder Bijbelstheologisch kader te plaatsen; gebruik te maken van enkele fundamentele inzichten uit de godsdienstwetenschappen; te onderscheiden tussen een theologische en een sociaalwetenschappelijke benadering van kwesties op het gebied van religie en zending. Attitudedoelstellingen De student is: in staat religie te onderkennen als een middel tot zingeving van het bestaan en daarbij ook eigen religieuze gevoelens en handelingen te benoemen; zich bewust van de complexiteit van de multiculturele en multireligieuze samenleving maar kan toch bij een aantal interreligieuze discussiethema s een gefundeerde mening formuleren; gemotiveerd bij te dragen aan de uitvoering van de missie van de kerk, en anderen daartoe te stimuleren. Verplichte literatuur Boersema. Pieter, Jaap Hansum, Pieter Siebesma, en Evert Van de Poll. Christenen verkennen andere godsdiensten in West-Europa. Zoetermeer: Boekencentrum, 2009, tweede druk. Van de Poll, Evert. Goed nieuws gaandeweg: missie en spiritualiteit (cursusboek). Leuven: ETF, versie Aan te schaffen bij de administratie. Van de Poll, Evert. Missiologie, een beknopte inleiding (cursusboek). Leuven: ETF, versie Aan te schaffen bij de administratie. Leesbundel Godsdienstwetenschappen & Missiologie. Leuven: ETF, Artikelen o.a., M. Douglas, L. Sanneh, P. Berger B. Leonard en K. Armstrong. Deze artikelen staan op de ETF Virtual Campus. Leesbundel Missiologie. Belangrijke verklaringen over missie en evangelisatie, plus enkele artikelen, geplaatst op de ETF Virtual Campus. Aanbevolen literatuur Godsdienstwetenschappen Boersema, Pieter, en Stefan Paas. Onder spanning, een veelzijdige kijk op veranderingen in kerk en samenleving. Utrecht: Kok, Smart, Ninian. Godsdiensten van de wereld. Kampen: Kok, Neckebrouck, Valeer Antropologie van de Godsdienst. De andere zijde. Leuven: Universitaire Pers. Missiologie Badenberg, Robert und Friedemann Knödler (Hrsg.). Reich Gottes und Mission: Dein Reich komme... (Referate der Jahrestagung 2011 des Arbeitskreises für evangelikale Missiologie, AfeM Reports 19), Giessen, Edition AfeM, 2011.

87 Information by Course Bachelor 85 Escobar, Samuel. A Time for Mission. the Challenge for Global Christianity. Leicester: IVP, Kirk, Andrew. What is Mission? Theological Explorations. London: Darton, Longman and Todd, Wiher, Hannes (direction). Bible et mission 1: vers une théologie évangélique de la mission. Charols: Excelsis, Wright, Christopher. The Mission of God: Unlocking the Bible s Grand Narrative. Nottingham: InterVarsity Press Together towards life: mission and evangelism in changing landscapes, World Council of Churches, text of the Commission of Mission and Evangelisation, adopted in Cape Town Declaration, Lausanne Committee on World Evangelisation (LCWE), Evaluatie Schriftelijk examen, bestaande uit een onderdeel godsdienstwetenschappen (telt voor 50%), en een onderdeel missiologie (telt voor 50%). Voor wat betreft het onderdeel missiologie is mogelijk dat een deel van het examen zal bestaan uit tussentijdse opdrachten, die uiterlijk tegelijk met het schriftelijk examen dienen te worden ingeleverd. Wanneer deze opdrachten tijdens de cursus worden ingeleverd, kan de student daarop een reactie van de docent krijgen. De verdeling tussen de cijfers voor het examen en de tussentijdse opdrachten zal navenant zijn aan de studie-uren die ervoor nodig zijn. De docent bespreekt dit tijdens de cursus met de studenten. Studiebelasting Contacturen 24 uur Tussentijdse opdrachten, bestudering literatuur en collegestof 88 uur Becijfering Schriftelijk examen godsdienstwetenschap 50% Schriftelijk examen missiologie 50% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Oriëntatie Historische Theologie Docent: A.J. Beck (titularis), L. Terpstra Vakgroep: HT Opleiding: Bachelor 1 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: presentatie, paper, schriftelijk examen Academiejaar: Semester: 2

88 86 Information by Course Bachelor Inhoud Inleiding Dit onderdeel biedt een overzicht van de belangrijkste kerkhistorische en theologische ontwikkelingen vanaf de vroege kerk tot op de dag van vandaag. Het doel is niet alleen dat de studenten kennis hebben van deze ontwikkelingen, maar ook het belang en de actuele relevantie ervan gaan zien. Inhoud Inleiding in de discipline van de kerk-/en theologiegeschiedenis, gevolgd door een globaal overzicht van: De Patristieke periode (ca ) De Middeleeuwen en Renaissance (ca ) De Reformatie en Post-Reformatie ( ) De Moderne tijd (1750 vandaag incl. postmodernisme) De nadruk zal liggen op sleutelfiguren in de theologie en cruciale ontwikkelingen. De kerkhistorische stof wordt hoofdzakelijk thuis verworven door middel van de overzichtswerken van Alister E. McGrath en Nico van den Akker / Peter Nissen. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel kent de student(e): globaal de belangrijkste ontwikkelingen van de Vroege Kerk; Middeleeuwen; Reformatie; en Nieuwe Kerkgeschiedenis; de belangrijkste namen en vakuitdrukkingen uit McGrath en Van den Akker/Nissen. Vaardigheidsdoelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel is de student(e) in staat: een eerste, globaal overzicht te geven van de belangrijkste kerkhistorische en theologische ontwikkelingen van de vroege kerk tot op vandaag; verbanden te zien tussen huidige (dwaal)leringen en soortgelijke ideeën uit het verleden. Attitudedoelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel is de student(e) gemotiveerd: zich in de kerkgeschiedenis te verdiepen; historische ontwikkelingslijnen te onderkennen; bij actuele ontwikkelingen in kerk en theologie naar de historische wortels te vragen. Aan het einde van het opleidingsonderdeel heeft de student(e) zich ontwikkeld: tot een student(e) die oog heeft voor (de relevantie van) historische ontwikkelingen. Aan het einde van het opleidingsonderdeel kan de student(e) blijk geven van: een (beginnende) interesse in de historische studie; inzicht te verwerven in de kerk- en theologiegeschiedenis; respect te tonen voor de diverse kerken en theologische stromingen binnen de kerkgeschiedenis;

89 Information by Course Bachelor 87 in te zien dat het onmogelijk is om zonder kennis van de historische theologie een heldere kijk te hebben op (de situering van) het huidige christendom dat immers zelf deel uitmaakt van de voortgaande geschiedenis van kerk en theologie. Verplichte literatuur Akker, Nico K. van den, en Peter J. A. Nissen. Wegen en dwarswegen: Tweeduizend jaar christendom in hoofdlijnen. Amsterdam: Boom, McGrath, Alister E. Christelijke theologie: Een introductie. 5de druk. Kampen: Kok, Terpstra, L. Syllabus Inleiding Historische Theologie. (wordt beschikbaar gesteld) Aanbevolen literatuur Hart, Trevor A., ed. The Dictionary of Historical Theology. Grand Rapids: Eerdmans, Hauschild, Wolf-Dieter. Lehrbuch der Kirchen und Dogmengeschichte. 2 Bände. 2. Aufl. Gütersloh: Chr. Kaiser, Hill, J. De geschiedenis van het christendom. Kampen: Kok, Kottje, Raymund, Thomas Kaufmann, und Bernd Moeller, Hrsg. Ökumenische Kirchengeschichte. 3 Bände. Darmstadt: WBG, Pauly, Wolfgang, Hrsg. Geschichte der christlichen Theologie. Darmstadt: WBG, Evaluatie Aan het eind van de collegereeks volgt een schriftelijk examen. Tevens dient er gedurende de collegereeks een paper vervaardigd te worden over een persoon of gebeurtenis uit de kerk- en theologiegeschiedenis. Aan de hand van deze paper wordt een korte presentatie gegeven (10 min.). De inleverdatum van de paper en het houden van de presentatie is gekoppeld aan de collegereeks. Studiebelasting Contacturen 24 uur Verdiepende opdracht 22 uur Bestudering literatuur en collegestof voor examen 66 uur Becijfering Paper en presentatie 20% Schriftelijk examen 80% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Oriëntatie Nieuwe Testament Docent: M. Webber Vakgroep: NT Opleiding: Bachelor 1 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: discussie, opdrachten, schriftelijk examen Academiejaar: Semester: 1

90 88 Information by Course Bachelor De colleges zullen (deels) in het Engels gegeven worden. Inhoud Een kennismaking met het nieuwtestamentische vakgebied, met zijn plaats en aandeel in de theologische wetenschap, met de subdisciplines binnen dit vakgebied, hun samenhang en diversiteit, met de belangrijkste en meest actuele thema s en discussies. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel zou de student het volgende moeten kennen: de plaats die de studie van het Nieuwe Testament inneemt in de theologische wetenschap; de deelgebieden waaruit de nieuwtestamentische wetenschap bestaat en het aandeel dat elk van deze gebieden heeft in het geheel; de opbouw van elk van deze deelgebieden; de belangrijkste en meest actuele thema s en discussies binnen het nieuwtestamentisch vakgebied en de belangrijkste posities die worden ingenomen. Vaardigheidsdoelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel zou de student in staat moeten zijn: zich een indruk te vormen van de weg die moet worden afgelegd om zich gedocumenteerd te positioneren in de nieuwtestamentische discipline en subdisciplines; de vaktaal te begrijpen en te gebruiken. Attitudedoelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel zou de student gemotiveerd moeten zijn om: zich te oriënteren vooraleer zich te positioneren; keer op keer de hermeneutische cirkel te volgen: analyse volgt op synthese en synthese volgt op analyse, waarbij steeds meer helderheid ontstaat; de eigen grenzen te kennen en te verrekenen; gefundeerd te nuanceren en te relativeren. Verplichte literatuur Puskas, Charles B. and C. Michael Robbins. An Introduction to the New Testament. 2nd ed Eugene, OR: Cascade Books, Roukema, Riemer. Interim Conclusions and New Questions. In Jesus, Gnosis and Dogma, Vertaald door Saskia Deventer-Metz. Londen: T&T Clark, New Testament Abstracts [Chestnut Hill, MA: Boston College] (te gebruiken, niet aan te schaffen). Artikelen gepubliceerd binnen de laatste 10 jaar, beschikbaar via de EBSCO en Proquest. Aanbevolen literatuur Baird, William. History of New Testament Research. 3 vols. Minneapolis, MN: Fortress Press, Bazylinski, Stanislaw. A Guide to Biblical Research, Subsidia Biblica 36. 2nd ed.rome: Gregorian and Biblical Press, 2009.

91 Information by Course Bachelor 89 BibleWorks 10. Software for Biblical Exegesis & Research. Norfolk, VA: BibleWorks, Novum Testamentum Graecum. 27e & 28e edities. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, Roukema, Riemer. Jesus, Gnosis and Dogma. Vertaald door Saskia Deventer-Metz. Londen: T&T Clark, Evaluatie Van iedere student wordt verwacht dat hij/zij deelneemt aan de klassikale discussies. Ten tweede moet elke student een korte reactie schrijven (800 woorden) naar aanleiding van een bepaald artikel. Ook moet iedere student een korte paper (2000 woorden) schrijven over een gekozen vraagstuk binnen een deelgebied. De uiterste inleverdata zullen worden gepland binnen de examenperiode. Tot slot is er een schriftelijk examen. In geval van herexamen wordt het gehele cijfer bepaald door een mondeling examen. Naast het boek van Puskas & Robbins (50%) is er in dit examen bijzondere aandacht voor twee gekozen deelgebieden (50%). Studiebelasting Contacturen 24 uur Lezen van artikel en schriftelijke reactie 25 uur Schrijven van paper over gekozen deelgebied 30 uur Literatuurstudie en voorbereiding discussies en examen 33 uur Becijfering Klassikale discussies 15% Schriftelijke reactie 20% Paper 30% Schriftelijk examen 35% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Oriëntatie Oude Testament Docent: H.J. Koorevaar, B. Kilchör Vakgroep: OT Opleiding: Bachelor 1 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoorcollege Toetsvorm: mondeling examen, werkstuk Academiejaar: Semester: 1 De colleges zullen (deels) in het Engels gegeven worden. Vereiste voorkennis De student wordt geacht gelijktijdig Inleiding Hebreeuws (7 ECTS) te volgen.

92 90 Information by Course Bachelor Inhoud De plaats van het Oude Testament binnen de theologie. Overzicht van de verschillende disciplines van de oudtestamentische wetenschap. Enige belangrijke onderwerpen uit het Oude Testament en de oudtestamentische wetenschap worden nader bekeken. Er worden hierbij verschillende lijnen door het Oude Testament of een discipline getrokken. Het gaat om de volgende onderwerpen: het literaire lezen, geografie van Palestina, canon, tekst en tekstkritiek, chronologie, historiografie en Pentateuchkritiek. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen De student leert: welke plaats de studie van het Oude Testament inneemt in de theologische wetenschap; uit welke deelgebieden de oudtestamentische wetenschap bestaat en wat kort de taak van elk is; enige belangrijke onderwerpen uit het Oude Testament wat uitgebreider te kennen; een grondslag te verwerven om de inhoud van het Oude Testament op historisch, natuurkundig, zedelijk en theologisch vlak te waarderen en voor het eigen geestelijke leven toe te passen; door enige opdrachten op literair gebied met het Oude Testament te werken, en tegelijk ervaring op te doen zich te documenteren; de vaktaal te begrijpen en te gebruiken. Vaardigheidsdoelstellingen De student is in staat: door enige opdrachten op literair gebied met het Oude Testament te werken, en tegelijk ervaring op te doen zich te documenteren; een grondslag te verwerven om de inhoud van het Oude Testament op historisch, natuurkundig, zedelijk en theologisch vlak te waarderen en voor het eigen geestelijke leven toe te passen. Attitudedoelstellingen Door het vertrouwen in en het respect voor het Oude Testament krijgt de student een opwekking mee om God en zijn gebod te waarderen en liefde te krijgen voor gezag; De cursus stimuleert de student tot grotere liefde en wijder begrip voor het OT, niet alleen in het eigenlijke uitleggen van de tekst, en het gebruik van het OT voor persoonlijke geestelijke groei, maar bovenal om te beseffen dat het NT het OT ontvouwt, en om zodoende de Persoon van Jezus Christus beter te verstaan en te eren als Messias en Verlosser die eerst aan de wereld was beloofd door Israël en dan ook is gegeven aan de kerk. Verplichte literatuur Fokkelmann, J., Reading Biblical narrative: an introductory guide. Louisville: Westminster John Knox Press, Houtman, C. De Pentateuch. In Bijbels Handboek IIa: Het Oude Testament, hoofdredactie door A. S. van der Woude, Kampen: J. H. Kok, 1982 of later.

93 Information by Course Bachelor 91 Koorevaar, Hendrik J. Oriëntatie in het Oude Testament. Versie 7.1. Leuven: Evangelische Theologische Faculteit, Long, V. Philips. Historiography of the Old Testament. In The Face of Old Testament Studies: A Survey of Contemporary Approaches, edited by David W. Baker and Bill T. Arnold, Grand Rapids: Baker, Negenman, J. H. Geografie van Palestina. In Bijbels Handboek I: De wereld van de bijbel, hoofdredactie door A. S. van der Woude, Kampen: J. H. Kok, 1981 of later. Aanbevolen literatuur Archer, G. L. A Survey of Old Testament Introduction. Chicago: Moody Press, Baker, David W., and Bill T. Arnold, eds. The Face of Old Testament Studies: A Survey of Contemporary Approaches.Grand Rapids: Baker, Dreytza, M., Hilbrands, W., and Schmid, H. Das Studium des Alten Testaments. Eine Einführung in die Methoden der Exegese. Wuppertal: R. Brockhaus, Dillard, R., & Longman, T., Inleiding tot het Oude Testament. Heerenveen: Groen, Harrison, R. K. Introduction to the Old Testament. Peabody: Prince Press, Longman III, T., Literary Approaches to Old Testament Study. In The Face of Old Testament Studies: A Survey of Contemporary Approaches, edited by David W. Baker and Bill T. Arnold, Grand Rapids: Baker, Evaluatie Het mondelinge examen in januari gaat over de voorgeschreven bladzijden van de verplichte literatuur en over de colleges in de klas (PowerPoint). Het werkstuk wordt vóór zaterdag 16 december 2017 ingeleverd. Een student die gemiddeld niet geslaagd is, doet het betreffende werk opnieuw: een herexamen in augustus over dezelfde stof en het werkstuk vóór zaterdag 18 augustus Studiebelasting Contacturen 24 uur Werkstuk 10 uur Bestudering literatuur en collegestof voor examen 78 uur Becijfering Werkstuk 25% Mondeling examen 75% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus.

94 92 Information by Course Bachelor Oriëntatie Praktische Theologie Docent: J. Barentsen, M.C.D. Wittenberg Vakgroep: PT Opleiding: Bachelor 1 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: opdrachten, mondeling examen Academiejaar: Semester: 2 Inhoud Het vakgebied praktische theologie wordt inhoudelijk bestudeerd en gepositioneerd binnen het bredere spectrum van theologische disciplines. De ontwikkeling van praktische theologie als discipline en de betekenis voor kerk/gemeente en samenleving wordt bestudeerd. De verschillende deelgebieden van praktische theologie krijgen aandacht, inclusief de sociale wetenschappen die daar bij passen. Er worden praktisch-theologische kaders aangereikt om theologie en sociale wetenschappen als vruchtbare partners in een praktijktheorie te combineren, met daarbij behorend een concreet praktisch-theologische methodologie om de praktijk te bestuderen. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Na het volgen van dit opleidingsonderdeel kent de student: de hoofdlijnen en achtergronden van het ontstaan, de geschiedenis en de eigenheid van de praktische theologie; de verschillende scholen en stromingen binnen de praktische theologie; de verschillende subdisciplines van de praktische theologie met bijbehorende sociale wetenschappen, zoals pastoraat en pastorale theologie (poimeniek en pastorale zorg), godsdienstpedagogiek en catechetiek, spiritualiteit, liturgiek en homiletiek, gemeenteopbouw en geestelijk leiderschap. Vaardigheidsdoelstellingen Na het volgen van dit opleidingsonderdeel is de student in staat: een praktisch-theologische analyse van een concrete kerkelijke situatie op te starten; de kerkelijke praktijk te toetsen aan de hand van verschillende praktisch-theologische modellen, rekening houdend met de opdrachtgever (kerk / organisatie); de eigen theologische positie binnen de praktische theologie te bepalen. Attitudedoelstellingen Na het volgen van dit opleidingsonderdeel is de student gemotiveerd om: zich te verdiepen in de individuele en gemeenschappelijke geloofspraxis als vindplaats van het goddelijke zowel als het menselijke handelen; zelfstandig een praktisch-theologische aanpak in te zetten; een reflectieve grondhouding te ontwikkelen rondom de relatie theorie-praxis; een praktisch-theologische methodologie te gronden in een christelijke spiritualiteit. Verplichte literatuur Osmer, Richard R. Practical Theology: An Introduction. Grand Rapids: Eerdmans, Ruijter, Kees de. Meewerken met God: Ontwerp van een gereformeerde praktische theologie. Kampen: Kok, 2005.

95 Information by Course Bachelor 93 Een digitale reader (zie ETF Virtual Campus) voor de opdrachten Aanbevolen literatuur Ballard, Paul H., and John Pritchard. Practical Theology in Action: Christian Thinking in the Service of Church and Society. London: SPCK, Cahalan, Kathleen A. and Gordon S. Mikoski, ed. Opening the Field of Practical Theology: An Introduction. Plymouth: Rowman & Littlefield, Cameron, Helen, ed. Talking about God in Practice: Theological Action Research and Practical Theology. London: SCM Press, Dillen, Annemie and Stefan Gärtner. Praktische theologie: Verkenningen aan de grens. Leuven: Lannoo Campus, Dingemans, Gijs D. J. Manieren van doen: Inleiding tot de studie van de praktische theologie. Kampen: Kok, Heitink, Gerben. Praktische theologie: Geschiedenis, theorie, handelingsvelden. Handboek praktische theologie. Kampen: Kok, Miller McLemore, Bonnie (ed.). The Wiley-Blackwell Companion to Practical Theology. Malden, MA: Wiley-Blackwell, Möller, Christian. Einführung in die Praktische Theologie. Tübingen: Francke Verlag, Root, Andrew. Christopraxis: A Practical Theology of the Cross. Minneapolis, MN: Fortress Press, Routhier, Gilles en Marcel Viau, ed. Précis de Théologie Pratique. Montreal: Novalis, Basisboeken methodiek Baarda, D. B., M. P. M. de Goede, en A. G. E. van der Meer-Middelburg. Basisboek interviewen: Handleiding voor het voorbereiden en afnemen van interviews. 3 de druk. Groningen: Noordhoff, Swinton, John, and Harriet Mowat. Practical Theology and Qualitative Research Methods. London: SCM Press, Evaluatie Osmer en de Ruijter dienen in hun geheel te worden gelezen; en verder een selectie uit de reader voor diverse onderdelen, zoals aangegeven tijdens de colleges. De studenten werken in tweetallen aan een aantal literatuur-, praktijk- en integratieopdrachten, die gebundeld worden ingeleverd op de eerste dag van de examenperiode. De colleges, opdrachten en presentaties sluiten nauw op elkaar aan. Het examen is mondeling waarin de student op de hoofdlijnen van de stof wordt getoetst en waarin de student eventueel wordt bevraagd over de ingeleverde opdrachten. Een herexamen bestaat uit het opnieuw volbrengen van elk onvoldoende onderdeel. De vorm en onderwerpen worden in overleg met de docent vastgesteld. De inleverdatum is de eerste maandag van de examenperiode. Tijdens de colleges wordt de stof interactief besproken. Van de student wordt verwacht dat hij of zij zich voorbereidt door de aangegeven stof vóór de colleges door te nemen. Actieve participatie tijdens discussies is essentieel en wordt mede gewogen bij de beoordeling van ingeleverd werk. Studiebelasting Contacturen 24 uur

96 94 Information by Course Bachelor Bestudering literatuur en collegestof voor examen 43 uur Groepsopdrachten praktische theologie 45 uur Becijfering Mondeling examen 50% Groepsopdrachten 50% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Oriëntatie Systematische Theologie Docent: P. Nullens, S. Van den Heuvel, gastdocent(en) Vakgroep: ST Opleiding: Bachelor 1 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: leesverslag, schriftelijk examen Academiejaar: Semester: 1 Inhoud Dit opleidingsonderdeel geldt als oriëntatie waarbij geen theologische kennis wordt verondersteld. De student(e) maakt kennis met het brede werkveld van de Systematische Theologie in het algemeen en de dogmatiek in het bijzonder. Hier gaat de aandacht vooral naar de prolegomena van de dogmatiek. Daarnaast wordt het vakgebied van de ethiek kort ingeleid en vooral aandacht besteed aan de nauwe samenhang met dogmatiek. Een aantal theologische casussen wordt klassikaal besproken n.a.v. opgegeven literatuur. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Aan het eind van de cursus is/heeft de student: in staat om het nut en grenzen van Systematische Theologie aan te tonen; inzicht in de wisselwerking tussen bijbel, kerkelijke traditie en theologie; in staat primaire geloofsbeleving en secundaire reflectie op het geloof van elkaar te onderscheiden; inzicht in de wisselwerking tussen ethiek en dogmatiek; basiskennis van de eigenheid van evangelische dogmatiek; kennis gemaakt met de grote thema s van de systematische theologie. Vaardigheidsdoelstellingen Aan het eind van de cursus kan/heeft de student: synthetisch en logisch denken; theologische literatuur in het Nederlands en het Engels wetenschappelijk verwerken; inzicht in de methodiek van Systematische Theologie en kennis van de terminologie; de evangelische theologie situeren binnen het bredere raamwerk van de christelijke theologie.

97 Information by Course Bachelor 95 Attitudedoelstellingen Aan het eind van de cursus is de student gemotiveerd om: essentiële geloofspunten en bijkomstigheden beter van elkaar onderscheiden; te werken met een basisstructuur voor het communiceren van het christelijke geloof. Verplichte literatuur Nullens, Patrick, en Raymond Volgers. Tussen twee werelden: Een kennismaking met de christelijke theologie. Almere: Coconut, Horton, Michael. Pilgrim Theology: Core Doctrines for Christian Disciples. Grand Rapids, MI: Zondervan, Een aantal geselecteerde artikelen op de Virtual Campus Aanbevolen literatuur Beek, A. van de. Van Kant tot Kuitert: De belangrijkste theologen uit de 19de en 20ste eeuw.kampen: Kok, André Birmelé, et Pierre Buhler. Introduction à la théologie systématique. Genève: Labor et Fides, Bloesch, Donald G. A Theology of Word and Spirit: Authority and Method in Theology. Downers Grove: InterVarsity Press Academic, Franke, John R. The Character of Theology: An Introduction to Its Nature, Task, and Purpose.Grand Rapids: Baker Academic, Grenz, Stanley. WhoNeeds Theology? An Invitation to the Study of God. Downers Grove: InterVarsity Press, McGrath, Alister. Christelijke theologie: Een introductie. 5de ed. Kampen: Kok, 2008 Nullens, Patrick. Verlangen naar het goede: Bouwstenen voor een christelijke ethiek. Zoetermeer: Boekencentrum, Olson, Roger. The Westminster Handbook to Evangelical Theology. Louisville: Westminster John Knox Press, Thorsen, Donald A. D. The Wesleyan Quadrilateral: Scripture, Tradition, Reason and Experience as a Model of Evangelical Theology. Lexington, KY: Emeth Press, Evaluatie De evaluatie wordt onderverdeeld in drie delen. Ten eerste zal er in de examenperiode aan het einde van het semester een schriftelijk examen ingelast worden. De leerstof voor dit examen bestaat uit de geziene lesstof in Deel I en Deel III van de colleges en de aangegeven literatuur van Nullens en Horton. Het tweede onderdeel van de evaluatie bestaat uit een reflectieverslag dat door de student geschreven moet worden over colleges in Deel II (capita selecta) over elk gastcollege schrijft de student een reflectie van zo n 500 woorden. Dit reflectieverslag dient uiterlijk een week na het laatste gastcollege te worden afgegeven. Verder wordt er een reflectieverslag van zo n 1500 woorden geschreven over het tekstboek van Michael Horton. Studiebelasting Contacturen 24 uur Secundaire literatuur 10 uur Voorbereiding capita selecta 8 uur

98 96 Information by Course Bachelor Tekstboek Nullens & Volgers en Horton 55 uur Reflectieverslagen Horton en capita selecta 15 uur Becijfering Schriftelijk examen 50% Reflectieverslagen 35% Participatie/discussie 15% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Studie- en Onderzoeksmethoden Docent: M. Verhoeff Vakgroep: ST Opleiding: Bachelor 1 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoor- en werkcollege, practica Toetsvorm: opdrachten Academiejaar: Semester: 1+2 Vereiste voorkennis Dit opleidingsonderdeel wordt aangeboden aan bachelorstudenten van het eerste jaar en veronderstelt elementaire vaardigheden voor studie en onderzoek zoals ontwikkeld in het secundair onderwijs. Inhoud Naast een inleiding in de (evangelische) theologie, geeft dit opleidingsonderdeel richtlijnen voor het zoeken en bijhouden van relevante primaire en secundaire literatuur en voor het maken van goede samenvattingen. Verder gaat dit opleidingsonderdeel in op het verschil tussen oriënterend, globaal, grondig en kritisch lezen. Ook worden verschillende schrijftechnieken behandeld en is er onder meer aandacht voor het redigeren van een tekst, het integreren van verschillende teksten en het formuleren van eigen commentaar bij een tekst. Verder wordt aandacht aan de argumentatieleer gegeven. Hierbij maakt de student kennis met het format voor werkstukken dat op de ETF gebruikt wordt ("Turabian" stijl). Ten slotte leert de student ook alternatieve vormen van presentatie. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Aan het einde van dit opleidingsonderdeel is de student(e) in staat: aan te geven hoe een theologisch onderwerp bevraagd, onderzocht en verdiept kan worden vanuit verschillende invalshoeken (vanuit de Bijbelwetenschappen, de systematische, historische, praktische theologie en godsdienstwetenschappen en missiologie); het onderscheid tussen academische en populaire literatuur aan te geven; het onderscheid tussen primaire en secundaire bronnen aan te geven;

99 Information by Course Bachelor 97 het belang van het in kaart brengen van zijn/haar eigen vooronderstellingen aan te geven; aan te geven waarom en in hoeverre in de theologie niet alleen boeken maar ook field studies, enquêtes enz. belangrijk zijn; aan te geven in welke mate een primaire of secundaire bron echt neutraal kan zijn. Vaardigheidsdoelstellingen Aan het einde van dit opleidingsonderdeel is de student(e) in staat: een theologisch onderwerp voor een werkstuk te bedenken; op een systematische manier relevante informatie op te zoeken, te selecteren, ordenen en verwerken; wegwijs te worden in een theologische bibliotheek; wegwijs te worden in online databases; de betekenis van afkortingen van theologische literatuur uit te zoeken; het geleerde in een geschreven werkstuk te presenteren, met inachtneming van de geldende normen en richtlijnen voor schriftelijke, wetenschappelijke presentaties (o.a. gebruik van Turabian); bekwaam en met vertrouwen theologische onderwerpen te onderzoeken; een bron doelgericht met een gepaste methodologie te verwerken; in een korte tijd te beslissen of een bron al dan niet waardevol is voor de onderzoeksopzet; kritisch met primaire en secundaire bronnen om te gaan; de argumentatie van anderen te begrijpen en drogredeneringen te ontdekken; zelf juist te argumenteren en drogredenering te vermijden; een presentatie van zijn/haar onderzoek voor te bereiden; de resultaten van zijn/haar onderzoek gepast te presenteren. Attitudedoelstellingen Aan het einde van dit opleidingsonderdeel is de student(e) gemotiveerd om: theologische onderwerpen te bedenken; theologische onderwerpen grondig te onderzoeken; zijn/haar taal om onderzoeksresultaten schriftelijk of mondeling te presenteren zo goed mogelijk te verzorgen; de deontologie van wetenschappelijk onderzoek te respecteren (bijv. met betrekking tot copyright, plagiaat ); de resultaten van zijn/haar onderzoek in een mondelinge en/of schriftelijke presentatie aan anderen door te geven. Verplichte literatuur Turabian, Kate L. A Manual for Writers of Research Papers, Theses, and Dissertations, Eighth Edition: Chicago Style for Students and Researchers (Chicago Guides to Writing, Editing, and Publishing). 8th Edition. Edited by Wayne C. Booth et al. Chicago: University Of Chicago Press, Jong, Joy de. Handboek academisch schrijven: In stappen naar een essay, paper of scriptie. Bussum: Coutinho, (Ook beschikbaar in het Engels: Effective Strategies for Academic Writing. Bussum: Coutinho, 2017). Documenten van de docenten, te vinden op ETF Virtual Campus.

100 98 Information by Course Bachelor Aanbevolen literatuur Wachter, Lieve de, en Carolien Van Soom. Academisch schrijven: Een praktische gids. 4de ed. Leuven: Acco, Collins, Billie J., Bob Buller, John F. Kutsko, eds. The SBL Handbook of Style. For Biblical Studies and Related Disciplines, 2 nd ed. Atlanta: SBL Press, Eco, Umberto. Hoe schrijf ik een scriptie?15e ed. Amsterdam: Bert Bakker, Kuypers, G. ABC van een onderzoeksopzet. Bussum: Coutinho, Louwerse, Cees. Studeren kun je leren: Een werkboek voor studerenden in het hoger onderwijs. 6de ed. Nijkerk: Intro, Louwerse, Cees. Studeer actief: Wegwijzer voor de beginnende student. Nijkerk: Intro, Vyhmeister, Nancy J. Your Indispensable Guide to Writing Quality Research Papers: For Students of Religion and Theology. 2nd ed. Grand Rapids: Zondervan, Evaluatie De student schrijft een paper in meerdere stappen. Verschillende deelopdrachten (zoals schrijven van abstract in groep, geannoteerde bibliografie, onderzoeksplan, eerste versie paper en presentatie van onderzoek m.b.v. hand-out of PPT) die steeds vóór de colleges worden ingeleverd helpen de student om een goede wetenschappelijke tekst te schrijven. Feedback op deze opdrachten wordt primair tijdens de colleges gegeven. De colleges zijn verplicht (zie OER art. 24) en participatie en deelopdrachten tellen gezamenlijk mee voor 40% van het eindcijfer. Gezien de specifieke aard van dit opleidingsonderdeel, resulteert het niet meedoen bij de deelopdrachten of meer dan 4 colleges missen zonder geldige reden in een NA op het gezamenlijke onderdeel participatie en deelopdrachten. In geval van een herexamen wordt het cijfer bepaald door een (aangepaste of nieuwe, in overleg met de docent) paper (70%) en een mondelinge presentatie van de paper inclusief een evaluatief eindgesprek (30%). Studiebelasting Contacturen 24 uur Bezoek aan Maurits Sabbebibliotheek (GBIB) K.U. Leuven en Evadoc/KADOC 2 uur Toepassing literatuur en collegestof voor het maken van deelopdrachten en schrijven van de paper 86 uur Becijfering Participatie (15%) en deelopdrachten (25%) 40% Paper finale versie 60% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus.

101 Information by Course Bachelor Bachelor Gemeenschappelijke deel Christelijke Ethiek en Moraalfilosofie Docent: P. Nullens, S. Van den Heuvel Vakgroep: ST Opleiding: Bachelor 2 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: werkstuk, schriftelijk examen Academiejaar: Semester: 2 Vereiste voorkennis Oriëntatie Systematische Theologie (4 ECTS) Inhoud Dit opleidingsonderdeel wil de student(e) een initieel inzicht aanreiken in verschillende ethische tradities, en enkele unieke karakteristieken van christelijke ethiek naar voren brengen. De student maakt kennis met de basisstromingen van de moraalfilosofie en vier modellen van ethisch redeneren: gevolgenethiek, principe-ethiek, deugdenethiek en waarde personalisme. Vervolgens wordt een theologische basis gelegd voor een christelijke ethiek. In dit kader wordt er naar een integratie van ethiek met godsleer, mensleer en hermeneutiek gestreefd. Tot slot maakt de student kennis met enkele actuele ethische debatten. Ook hier ligt de nadruk op methodiek en integratie van algemene met bijzondere ethiek. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen De student: kan het vak ethiek definiëren en plaatsen binnen de encyclopedie van de theologie; kan de morele crisis cultuur historisch duiden; kan aantonen hoe het ethisch redeneren inherent aan de menselijke existentie is verbonden; heeft kennis van de Westerse moraalfilosofische traditie; kan de relatie aangeven tussen godsleer, theologische antropologie en ethiek; heeft kennis van de hermeneutische uitdagingen van Schriftgebruik in de ethiek; kan methodologisch omgaan met ethische vraagstukken. Vaardigheidsdoelstellingen De student: is bekwaam om diverse ethische thema s vanuit zijn/haar christelijke overtuiging analytisch te bespreken; is bekwaam om een vruchtbare dialoog te voeren met een anders denkende; heeft de competenties om een bijdrage te leveren tot het maatschappelijke debat over ethische thema s; is bekwaam om vanuit concrete situaties naar abstracte concepten te redeneren en omgekeerd; is in staat om anderen te helpen een overwogen moreel standpunt in te nemen.

102 100 Information by Course Bachelor Attitudedoelstellingen De student: leert om voorzichtig te zijn en niet snel een waarden oordeel te maken; verlangt ernaar om in deze tijd te leven vanuit de ethiek van Jezus Christus; toont respect voor andere ethische opvattingen en zoekt in alles het beste voor zijn medemens. Verplichte literatuur Nullens, Patrick. Verlangen naar het Goede: Bouwstenen voor een christelijke ethiek. Zoetermeer: Boekencentrum, Geselecteerde artikelen op de Virtual Campus, afhankelijk van welk thema de student voor zijn of haar paper kiest. Aanbevolen literatuur Arrington, Robert L. Western Ethics: An Historical Introduction. Malden, MA: Blackwell Publishers, Canto-Sperber, Monique. Dictionnaire d éthique et de philosophie morale. Paris: Presses universitaires de France, Causse, Jean-Daniel, Denis Mülle, et Dimitri Andronicos. Introduction à l éthique: Penser, croire, agir. Genève: Labor et Fides, Gill, Robin. A Textbook of Christian Ethics. 3rd ed. London: T & T Clark, Grenz, Stanley J. The Moral Quest: Foundations of Christian Ethics. Downers Grove: InterVarsity Press, Grotefeld, Stefan. Quellentexte theologischer Ethik: Von der Alten Kirche bis zur Gegenwart. Stuttgart: Kohlhammer, Härle, Wilfried. Ethik. Reprint, Berlin: De Gruyter, Kinneging, A.A.M, en Timo Slootweg. Deugdethiek, levensbeschouwing en religie. Houten: Spectrum Uitgeverij Unieboek, Meilaender, Gilbert, and William Werpehowski. The Oxford Handbook of Theological Ethics. Reprint, Oxford: Oxford University Press, Wells, Samuel. Introducing Christian Ethics. Chichester West Sussex: Wiley-Blackwell, Wells, Samuel. ed., Christian Ethics: An Introductory Reader. Chichester West Sussex: Wiley-Blackwell, Evaluatie Leerstof: hoorcolleges en handboek. Schriftelijk examen met zowel gerichte als open vragen. Een verwerkingsopdracht bestaande uit een methodologische reflectie naar aanleiding van een casus. Studiebelasting Contacturen 24 uur Handboek / studie 45 uur Verwerkingsopdracht 43 uur

103 Information by Course Bachelor 101 Becijfering Gevalstudie 40% Schriftelijk examen 60% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Ecclesiologie en Oecumene Docent: J. Creemers Vakgroep: ST Opleiding: Bachelor 2 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 5 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: papers, participatie Academiejaar: Semester: 2 Inhoud De kernvragen van de ecclesiologie en de oecumene worden samen met de studenten onderzocht. Dit gebeurt binnen een bijbels-theologisch kader, middels een overzicht van dogmatische kernpunten in ecclesiologie en een bespreking van de belangrijkste historische kerkmodellen (de Rooms Katholieke kerk, de Oosters-Orthodoxe kerk, de Reformatiekerken en de Vrije kerken), met bijzondere aandacht voor de invloed van de oecumenische beweging op de hedendaagse ecclesiologie. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen De student: kan de ecclesiologische kernvragen n.a.v. de belangrijkste bijbels-theologische beelden en kernteksten betreffende de kerk uitleggen; kent de verschillende dogmatische subthema s van de ecclesiologie in de belangrijkste kerkelijke hoofdstromingen; heeft basaal inzicht in de Oosters-orthodoxe, Rooms-katholieke en Protestantse ecclesiologie (Reformatiekerken en vrije kerken); heeft basaal inzicht in het doel en de methodieken van de oecumene en de belangrijkste verwezenlijkingen van de theologische oecumene; kent verschillende theologische concepties van ambt, sacramenten en kerkstructuur en hun relaties tot de betreffende ecclesiologieën; is in staat evangelische ecclesiologische kenmerken te bespreken in dialoog met klassieke ecclesiologische modellen. Vaardigheidsdoelstellingen De student heeft: bekwaamheid om samen te werken met mensen uit verschillende denominaties; bewustwording van de relatie tussen leidinggeven en identiteitsbepaling; bekwaamheid om een oecumenische dialoog aan te gaan.

104 102 Information by Course Bachelor Attitudedoelstellingen De student heeft: begrip voor de veelkleurigheid van de kerk van Christus; sympathie voor de historische identiteit van een kerk/denominatie; motivatie om mee te werken aan het vormgeven van christelijke eenheid. Verplichte literatuur Creemers, Jelle. Cursus Ecclesiologie & Oecumene. Versie Leuven: ETF, Creemers, Jelle. An Evangelical Response to The Church: Towards a Common Vision. Ecclesiology 12, no. 3 (2016): Beschikbaar op ETF Virtual Campus. Mannion, Gerard, and Lewis S. Mudge. The Routledge Companion to the Christian Church. New York: Routledge, (partim) F&O Paper, De Kerk: Op weg naar een gemeenschappelijke visie (2013). Beschikbaar op ETF Virtual Campus. Vaticanum II, Dogmatische constitutie over de kerk Lumen Gentium, hfdst Aanbevolen literatuur Dulles, Avery. Models of the Church. Exp. ed. New York: Random House, Evdokimov, Paul. L'orthodoxie. Neuchâtel: Delacheux et Niestlé, Haight, Roger. Christian Community in History. 3 vols. New York: Continuum, Heller, Dagmar. Baptized into Christ. A Guide to the Ecumenical Discussion on Baptism. Genève: WCC Publications, Küng, Hans. De Kerk. Hilversum: Brand, Neuner, Peter. Théologie œcuménique: La quête de l'unité des eglises chrétiennes.paris: Cerf, Sykes, Stephen, John E. Booty, and Jonathan Knight. The Study of Anglicanism. Rev. ed. London: SPCK/Fortress Press, Van de Beek, A. Lichaam en Geest van Christus. De theologie van de kerk en de Heilige Geest. Zoetermeer: Meinema, Volf, Miroslav. After Our Likeness: The Church as the Image of the Trinity. Grand Rapids: William B. Eerdmans, Ware, Timothy. The Orthodox Church.Londen: Penguin, Evaluatie Lees het F&O document De Kerk: Op weg naar een gemeenschappelijke visie en het commentaar daarop van Jelle Creemers. Bespreek kritisch twee elementen uit het document die je positief waardeert en twee elementen waarmee je het oneens bent. (Totaal 4x 400 woorden). In te leveren drie werkdagen voor het derde college. Lees twee artikels uit de Routledge Companion (p ) en schrijf hiervan een beknopte samenvatting en evaluatie (2x 600 woorden). Deadline: laatste college. Schrijf een paper waarin je kritisch bespreekt hoe een ecclesioloog naar keuze een ecclesiologisch thema vanuit zijn/haar traditie uitwerkt. Gebruik voor een gefundeerde kritiek secundaire literatuur woorden. Voetnoten en bibliografie volgens Turabian. Thema ter goedkeuring voorleggen vóór 1 april. Deadline: 20 juni. Vóór het slotcollege de cursus Ecclesiologie & Oecumene ( ) doornemen en participeren aan minstens vier verschillende kerkdiensten, waaronder een Orthodoxe en Rooms-katholieke viering.

105 Information by Course Bachelor 103 Ter voorbereiding voor de gastcolleges worden kleine opdrachten geformuleerd en beoordeeld als participatie. Studiebelasting Contacturen 30 uur Kleine opdrachten 18 uur Paper over ecclesiologisch thema 45 uur 'Ecclesiology & Oecumene : cursus doornemen 8 uur Routledge Companion 13 uur F&O/Creemers 25 uur Becijfering Kleine papers 40% Paper (opdracht 7) 40% Participatie 20% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Historische Theologie 1 Docent: A.J. Beck, M. Verhoeff Vakgroep: HT Opleiding: Bachelor 2 en 3 Frequentie: tweejaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: mondeling examen Academiejaar: Semester: 1 Vereiste voorkennis Oriëntatie Historische Theologie (4 ECTS) Inhoud Een verdiept inzicht in de ontwikkeling van het vroege christendom vanaf de begintijd tot en met de 15e eeuw. Bijzondere aandacht wordt besteed aan de leerontwikkeling op het terrein van de triniteitsleer (Nicea / Constantinopel), de christologie (Chalcedon) en de genadeleer (Augustinus), aan de kerstening van Europa, aan het ontstaan van de middeleeuwse kerk en aan de middeleeuwse theologie. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Aan het eind van de cursus heeft de student: een meer gedetailleerd overzicht over de (leerstellige) ontwikkeling van Kerk en theologie vanaf de apostolische vaders tot ± 1500 (vroege kerk en middeleeuwen); een globaal overzicht over de vroegste post-apostolische tijd (de zogenoemde apostolische vaders, Irenaeus);

106 104 Information by Course Bachelor kennis van de problematiek rondom Marcion en Montanus enerzijds en rondom het Gnosticisme en Manicheïsme anderzijds; een globaal overzicht over de vervolgingen en het werk van de apologeten; een globaal overzicht over de atlas van het vroege christendom; een duidelijk overzicht over de inhoudelijke worstelingen van de vroege Kerk m.b.t. triniteitstheologische en christologische vragen en heeft de student kennis van de oecumenische concilies I, II, III en IV; kennis van het leven en werk van Irenaeus, Tertullianus, Origenes, Athanasius, Efraïm de Syrier, de Cappadocische vaders, Augustinus en Johannes Damascenus; een globaal overzicht over de verhouding van kerk en wereldse overheid in de middeleeuwen; kennis van het ontstaan en de invloed van de verschillende orden, met name de bedelorden; een globale indruk van het werk van middeleeuwse theologen als Anselmus, Abaelardus, Bernard van Clairvaux, Hildegard van Bingen, Bonaventura, Hadewijch, Eckhart, Willem van Ockham, Palamas en Cusanus; een meer gedetailleerde kennis van leven en werk van de dominicaan Thomas van Aquino enerzijds en de franciscaan Duns Scotus anderzijds; inzicht in de theologische problematiek rondom de vraag naar de zekerheid van het geloof in de 14e en 15e eeuw; kennis van de opkomst van Renaissance en humanisme. Vaardigheidsdoelstellingen Aan het eind van de cursus kan de student: historisch denken en redeneren plaatsen en heeft de student geleerd om historisch te denken en de actuele relevantie van de kerk- en dogmageschiedenis in de behandelde periode te onderkennen; het belang van primaire bronnen op waarde schatten en deze in relatie brengen tot secundaire literatuur; de belangrijkste kenmerken van de scholastieke methode aangeven. Attitudedoelstellingen Aan het eind van de cursus: beseft de student dat de vroege Kerk in het verlengde van het Nieuwe Testament en van de apostolische verkondiging ligt en dus op grond van deze continuïteit aan de Vroege Kerk een zeker moreel en leerstellig gezag moet worden toegekend; krijgt de student oog voor en profiteert hij/zij van de richtingwijzende helderheid van de crisis-beproefde Vroege Kerk op het terrein van m.n. de scripturologie, triniteitsleer, christologie en genadeleer; is de student ook op de hoogte van de problematische kanten op het terrein van de ecclesiologie, de verhouding van kerk en staat en in mindere mate de soteriologie; kan de student in de middeleeuwen een verdere intensivering van de genoemde problematische kanten onderkennen, maar raakt hij/zij toch onder de indruk van de rijke erfenis van de klassieke theologie in deze periode; leert de student verstaan hoe zich in de augustijns-franciscaanse middeleeuwse traditielijn een voortgaande emancipatie van de christelijke theologie ten opzichte van het antieke Griekse denken voordoet. In tegenstelling tot het antieke Griekse denken wil

107 Information by Course Bachelor 105 deze klassieke christelijke theologie nadrukkelijk haar vertrekpunt nemen in de christelijke geloofswaarheden (fides quaerens intellectum); beseft de student dat ondanks de veroordelingen van het aristotelianisme in 1270 en 1277 (Parijs en Oxford) steeds weer antiek-filosofische denkintuïties, zoals de scheiding van natuur en genade (autonomiedenken!), dreigen door te breken en uiteindelijk in de Renaissance een nieuwe voedingsbodem vinden. Verplichte literatuur Hill, Jonathan. The History of Christianity. The New Lion Handbook. Oxford: Lion, (Nederlandse vertaling: De geschiedenis van het christendom. Kampen: Kok, 2008). Hoofdstuk 1-8. Ten Kate, Laurens en M.J.H.M. Poorthuis (red.). 25 eeuwen theologie: teksten, toelichtingen. Amsterdam: Boom, 2017, 15-33, 37-40, , , , , , , , , , , , , , Een beperkte selectie van bronteksten en eventueel begeleidende literatuur (er kan gevraagd worden om deze teksten ter voorbereiding op de colleges te bestuderen). Duns Scotus, Johannes. Teksten over God en werkelijkheid. Vertaald, ingeleid en van commentaar voorzien door A. Vos, H. Veldhuis, E. Dekker, N. W. den Bok, en A. J. Beck. Meinema: Zoetermeer, (capita selecta; worden beschikbaar gesteld via de ETF Virtual Campus, max. 25 pp.) Aanbevolen literatuur Beck, Andreas J., en Henri Veldhuis, red. Geloof geeft te denken: Opstellen over de theologie van Johannes Duns Scotus. Scripta Franciscana 8. Assen: Van Gorcum, Drobner, Hubertus R. Lehrbuch der Patrologie. Edition, 2. Peter Lang, Chadwick, Henry, en Gillian Evans. Atlas van het Christendom. Amsterdam: Agno, 1987 (Vert. van: Idem. Atlas of the Christian Church. Oxford: Andromeda, 1987). Hauschild, Wolf-Dieter. Lehrbuch der Kirchen- und Dogmengeschichte. Band 1: Alte Kirche und Mittelalter. 3. Aufl. Gütersloh: Chr. Kaiser Gütersloher Verlagshaus, Jong, Otto de. Geschiedenis der Kerk. 12de ed. Nijkerk: Callenbach, Lindberg, Carter. A Brief History of Christianity. Blackwell Brief Histories of Religion.Oxford: Blackwell, Meijering, Eginhard P. Geschiedenis van het vroege christendom: Van de jood Jezus van Nazareth tot de Romeinse keizer Constantijn. Amsterdam: Balans, Meijering, Eginhard P. Van Irenaeus tot Barth: Klassieke gestalten van christelijk geloven en denken. Kampen: Kok, 2008; oorspr. Amsterdam: Gieben, Pelikan, Jaroslav. The Christian Tradition: A History of the Development of Doctrine. Vol 1: The Emnergence of the Catholic Tradition ( ); Vol. 2: The Spirit of Eastern Christendom ( ); Vol. 3: The Growth of Medieval Theology ( ). Chicago and London: University of Chicago Press, Van Genderen, Jan. Oriëntatie in de dogmageschiedenis. Theologie in reformatorisch perspectief 8. Zoetermeer: Boekencentrum, Evaluatie De stof van het examen omvat de verplichte literatuur zoals aangegeven inclusief de bijkomende bronteksten die in de colleges behandeld worden (de aangegeven pagina s uit 25 eeuwen theologie zijn allemaal verplicht). Deze stof dient in het licht van de

108 106 Information by Course Bachelor begeleidingscolleges te worden bestudeerd en begrepen; in deze zin behoren ook de colleges tot de leerstof. De begeleidende colleges willen (a) een kader aanreiken voor een conceptueel-analytische benadering van de stof; (b) een belangrijk gedeelte van de stof bespreken, en (c) op beslissende punten de leerstof verdiepen. Het mondeling examen zal bestaan uit 4 vragen. Eén van de vier vragen zal het bespreken van een brontekst zijn die ook behandeld is tijdens de colleges. Studiebelasting Contacturen 24 uur Bestudering literatuur voor examen 74 uur Voorbereiding lezing bronteksten en evt. begeleidende literatuur 14 uur Becijfering Mondeling examen 100% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Interdisciplinair College Docent: K. Kok Vakgroep: OT, NT, HT, ST, PT, GM Opleiding: Bachelor 2 en 3 Frequentie: tweejaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoorcollege Toetsvorm: schriftelijk examen, essay Academiejaar: Semester: 2 De colleges zullen (deels) in het Engels gegeven worden. Inhoud This course introduces the student to the complex and fundamental topic of whether and how it is possible to know (something about) God as seen from the perspectives of all major theological disciplines, as well as philosophy and psychology. The lectures will take up different aspects of this question and also identify the various kinds of knowledge that are related to this quest, in accordance with the special focus and methods that characterize the various disciplines. Due to the chronological proximity to the 500 th anniversary of Martin Luthers groundbreaking proclamation of his 95 theses in Wittenberg, some of the lectures will also address two aspects that characterize the Reformers advancement of the principles sola scriptura and solus Christus as essential elements of how human knowledge of God is achieved and how its main contents must be identified. Another question that will be addressed is the role of the Spirit or other means provided by God himself and of nature in the acquisition of knowledge about God. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen At the conclusion of the course the student has a comprehensive insight into

109 Information by Course Bachelor 107 the discussion about the knowability of God, specifically within theology, but also in philosophy and psychology; how the various theological disciplines describe the ways in which some kind of knowledge of God can be achieved; the role of the Spirit, Scripture and nature in the acquisition of knowledge about God; general outlines about the main contents of the knowledge of God as described by the various theological disciplines; how the different approaches relate to one another and how a combination of these approaches contributes substantially to a better understanding of the topic; the Reformers specific treatment of the question, with a special focus on the concepts of sola scriptura and solus Christus. Vaardigheidsdoelstellingen At the conclusion of the course the student should be able to relate the different approaches to the question of the knowability of God as represented by the various disciplines to one another and integrate them in a coherent system of understanding; relate the insights provided by the various disciplines to the ongoing debate about the knowability of God in the postmodern pluralistic society; actively contribute to the ongoing discussion about the knowability of God in the postmodern pluralistic society; evaluate the answers provided by the Reformers to the question about the knowability of God by considering the perspectives provided by the various disciplines represented in the course. Attitudedoelstellingen At the end of the course the student is motivated to critically investigate a central theological question from an interdisciplinary perspective; understand the importance of looking at one topic from a variety of different perspectives and of attempting to integrate the various perspectives in a meaningful way; respectfully relate the insights gained in the course to his/her own spiritual life and to the spiritual life of others. Verplichte literatuur A Reader with various articles pertaining to the different fields represented in the lectures will be uploaded on VC All required literature (mentioned in the syllabus) is available on the Virtual Campus and/or or accessible via Atla Database or Proquest Database or in the Library. Evaluatie Essays: The students are requested to write two short essays (30 hours): The first essay (15 hours) will relate to one of the fields represented in the lectures. This essay will respond to a question formulated by the lecturers. The student chooses one of the disciplines, and chooses one of the questions that are asked by the lecturer(s) representing that discipline. The student uses the lecture notes and three titles contained in the list of required readings to answer the question.

110 108 Information by Course Bachelor The second essay (15 hours) is a general reflection on the lecture series as a whole, responding to a question given by the coordinator of the course. For the answer to this question, the student uses the lecture notes and five additional items of the list of required readings not used for the first essay. Both essays should comprise circa 2000 words each and will each count 50% of the final grade. The first essays will be graded by the lecturers and or heads of department; the second essays will be graded by the coordinator of the course. Date for the submission of the essays for the first examination period is: 11 June Studiebelasting Contact hours 24 uur Essay writing 30 uur Studying literature 58 uur Becijfering Essay 1 50% Essay 2 50% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Kerkgeschiedenis v/d Nederlanden (Reformatie) Docent: A.J. Beck (titularis), E. de Boer, L. Terpstra Vakgroep: HT Opleiding: Bachelor 2 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 3 Vereiste voorkennis Oriëntatie Historische Theologie (4 ECTS) Werkvorm: hoorcollege met tekstlezingen Toetsvorm: schriftelijk examen Academiejaar: Semester: 2 Inhoud Dit opleidingsonderdeel biedt een overzicht van de belangrijkste kerkhistorische en theologische ontwikkelingen in de Lage Landen. Het doel is in de eerste plaats dat studenten kennis hebben van deze ontwikkelingen en in de tweede plaats dat ze de actuele relevantie van deze informatie inzien. De focus ligt in dit onderdeel op de Reformatie (lutheranen, gereformeerden, dopers) en de daaropvolgende ontwikkeling van het protestantisme in Vlaanderen en Nederland, met inbegrip van de evangelische beweging. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel kent de student(e):

111 Information by Course Bachelor 109 in hoofdlijnen de kerkgeschiedenis van de Lage Landen (Vlaanderen en Nederland) vanaf de vroege middeleeuwen, en m.n. vanaf de Reformatie; de belangrijkste theologische stromingen uit de kerkgeschiedenis van de Lage Landen; de belangrijkste namen en vakuitdrukkingen uit Selderhuis c.s. en Nissen. Vaardigheidsdoelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel is de student(e) in staat: oog te hebben voor de historisch gegroeide breedte en veelzijdigheid van het christendom in de Lage Landen (rooms-katholicisme en protestantisme); de huidige kerkelijke situatie in Nederland en Vlaanderen te interpreteren tegen de achtergrond van de geschiedenis van de kerk in de Lage Landen. Attitudedoelstellingen Na afronding van deze onderwijseenheid is de student(e) gemotiveerd: om zich verder te verdiepen in de historische wortels van zijn of haar eigen kerkelijke achtergrond. Na afronding van deze onderwijseenheid heeft de student(e) zich ontwikkeld: tot iemand die oog heeft voor de relevantie van historische ontwikkelingen en de historische context van het christendom in de Lage Landen. Na afronding van deze onderwijseenheid kan de student(e): de eigen kerkelijke achtergrond historisch situeren; met respect de diverse christelijke tradities in de Lage Landen, zoals die historisch zijn gegroeid, benaderen. Verplichte literatuur Nissen, Peter, red. Geloven in de Lage Landen. Scharniermomenten in de geschiedenis van het christendom. Leuven: Davidsfonds, (capita selecta) (indien dit boek niet meer beschikbaar is, zullen deze hoofdstukken via de Virtual Campus beschikbaar worden gesteld). Selderhuis, Herman, red. Handboek Nederlandse kerkgeschiedenis. 2e ed.kampen: Kok, (capita selecta) Aanbevolen literatuur Boudens, R. De Kerk in Vlaanderen. Momentopnamen. Apeldoorn: Averbode, Decavele, Johan. De eerste protestanten in de Lage Landen. Geloof en heldenmoed. Leuven/Zwolle: Davidsfonds/Waanders, De Jong, Otto J. Nederlandse Kerkgeschiedenis. 3e ed. Nijkerk: Callenbach, Van Eijnatten, Joris en Fred van Lieburg. Nederlandse Religiegeschiedenis. 2e ed. Hilversum: Verloren, Israel, Jonathan I. The Dutch Republic, Its Rise, Greatness, and Fall Oxford: Oxford University Press, (ook in Nederlandse vertaling beschikbaar als: De Republiek, Franeker: Van Wijnen, 2001) Kossman, E.H. De Lage Landen : twee eeuwen Nederland en Belgie. 2 delen. Amsterdam: Olympus, 2006.

112 110 Information by Course Bachelor Van Asselt, Willem J., ed. Inleiding in de Gereformeerde Scholastiek. Zoetermeer: Boekencentrum, Van der Pol, Frank. Mosterdzaad in ballingschap: over christelijke identiteit en geloofsrepressie in de Nederlanden: Het cleyn mostertzaet (1590), auteur, facetten, tekstuitgave. Kampen: Kok, Evaluatie Aan het eind van het semester in de examenperiode wordt een schriftelijk examen (openboek-examen) afgenomen, gebaseerd op verplichte literatuur en collegestof (in het geval van herexamen: schriftelijk examen tijdens de herexamen-periode). Studiebelasting Bestudering literatuur en collegestof voor examen 68 uur Contacturen 18 uur Becijfering Schriftelijk examen 100% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Nieuwe Testament 1 Docent: K. Kok (titularis), J. Van Nes Vakgroep: NT Opleiding: Bachelor 2 en 3 Frequentie: tweejaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoorcollege Toetsvorm: exegeseopdracht, schriftelijk examen Academiejaar: Semester: 1 Vereiste voorkennis Inleiding Grieks (7 ECTS) Hermeneutiek (3 ECTS) Inleiding in de Methodiek van de Bijbelexegese (4 ECTS) Oriëntatie Nieuwe Testament (4 ECTS) Studie- en Onderzoeksmethoden (4 ECTS) Inhoud Dit opleidingsonderdeel legt het fundament voor een levenslange studie van het vroege christendom, zoals vertegenwoordigd in de Evangeliën en Handelingen. Aan bod komen onder andere de inleidingvraagstukken en inhoud van deze boeken, de verschillende benaderingen die op deze boeken worden toegepast, en hun rol in het ontstaan van het christendom. Speciale aandacht wordt besteed aan de inhoud van de Evangeliën en Handelingen, en het wetenschappelijk onderzoek naar het genre, synoptisch probleem, en de zoektocht naar de historische Jezus en Paulus in deze boeken.

113 Information by Course Bachelor 111 Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Na het volgen van dit opleidingsonderdeel kent de student: de hoofdlijnen van het leven van Jezus en het vroege christendom zoals gepresenteerd in de Evangeliën en Handelingen; de hoofdlijnen en hoofdpersonen van het internationaal wetenschappelijk onderzoek naar de Evangeliën en Handelingen (Historische Jezus, historische Paulus, synoptisch probleem, etc.); genre, hoofdlijnen, karakteristieken, opbouw en specifieke exegetische vraagstukken van de Evangeliën en Handelingen. Vaardigheidsdoelstellingen Na het volgen van dit opleidingsonderdeel is de student in staat: het leven van Jezus volgens de Evangeliën en het onderzoek naar de historische Jezus in grote lijnen te omschrijven; het leven van Paulus volgens Handelingen en het onderzoek naar de historische Paulus in grote lijnen te omschrijven; de eigen positie in de inleidingvraagstukken te beargumenteren, met name over het Synoptisch probleem en over de verschillende methoden van onderzoek; een selectie van tekstkritische en exegetische vraagstukken op wetenschappelijk verantwoorde wijze te evalueren. Attitudedoelstellingen Na het volgen van dit opleidingsonderdeel is de student gemotiveerd om: de Evangeliën en Handelingen te lezen als bron van spiritualiteit voor zichzelf en voor de kerk; grondig onderzoek van de Evangeliën en Handelingen te respecteren en waarderen, wat zal moeten blijken uit de wijze waarop hij/zij gedocumenteerd stelling neemt in de vraagstukken rond de integriteit en historiciteit van deze boeken; een kritische houding te ontwikkelen met betrekking tot diverse interpretaties van de Evangeliën en Handelingen; zowel de kerkelijke praktijk als de wetenschappelijke literatuur hun plaats in studie, onderwijs en prediking te geven. Verplichte literatuur Het evangelie van Mattheus, Markus, Lukas en Johannes + Handelingen in een moderne Bijbelvertaling. Puskas, C. B., en D. Crump. An Introduction to the Gospels and Acts. Grand Rapids, MI: Eerdmans, Aanbevolen literatuur Fee, G. D. New Testament Exegesis: A Handbook for Students and Pastors. 3rd ed. Louisville, KY: Westminster John Knox Press, Marguerat, D. (ed.). Introduction au Nouveau Testament: Son histoire, son écriture, sa théologie. 4th ed. Geneva: Labor et Fides, Marsh, C., and S. Moyise. Jesus and the Gospels. T&T Clark Approaches to Biblical Studies. 3rd ed. London/New York: Bloomsbury, 2015.

114 112 Information by Course Bachelor Schnelle, U. Einleitung in das Neue Testament. UTB th ed. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, Shillington, V. G. An Introduction to the Study of Luke-Acts. T&T Clark Approaches to Biblical Studies. 2nd ed. London/New York: Bloomsbury, Evaluatie Exegese opdracht en schriftelijk examen. De opdracht bestaat uit het maken van ofwel een synoptische vergelijking van Mattheus 21:33-46//Markus 12:1-12//Lukas 20:9-19, ofwel een exegese van Handelingen 19:1-7. De deadline voor het inleveren van deze opdracht is tijdens de examenperiode. De exacte datum wordt tijdens de colleges bekend gemaakt. Het schriftelijk examen zal gaan over de behandelde stof in de colleges en de verplichte literatuur. Studiebelasting Contacturen 24 uur Bestudering literatuur en collegestof voor examen 38 uur Exegeseopdracht 50 uur Becijfering Exegese opdracht 50% Schriftelijk examen 50% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Oude Testament 1 Docent: M. Zehnder (titularis), A.J. van den Herik Vakgroep: OT Opleiding: Bachelor 2 en 3 Frequentie: tweejaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoorcollege Toetsvorm: schriftelijk examen, exegeseopdracht Academiejaar: Semester: 1 Vereiste voorkennis Inleiding Hebreeuws (7 ECTS) Hermeneutiek (3 ECTS) Inleiding in de Methodiek van de Bijbelexegese (4 ECTS) Oriëntatie Oude Testament (4 ECTS) Inhoud Deze cursus geeft de student een inleiding in de twee eerste delen van de oudtestamentische canon, namelijk de Thora (Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium) en de Vroege Profeten (Jozua, Richteren, 1-2 Samuel en 1-2 Koningen). De betreffende boeken zullen worden bestudeerd met betrekking tot hun structuur, boodschap, datering en auteur.

115 Information by Course Bachelor 113 De student zal ook worden ingeleid in de historische en exegetische vragen met betrekking tot de Decaloog als een van de centrale teksten in de Pentateuch en in het debat over de theorie van een zogenaamde Deuteronomistische geschiedenis. We zullen ook ingaan op enkele saillante exegetische vraagstukken van deze delen van de Bijbel en de theologische implicaties daarvan. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen De student zal bij de afsluiting van deze cursus: een overzicht hebben van de eerste twee delen van de canon van het Oude Testament: de Thora en de Vroege Profeten, in beide gevallen zowel met betrekking tot hun inhoud, structuur, boodschap en historische context; inzicht hebben in het concept van de priesterlijke achtergrond van deze boeken; bekend zijn met de structuur en het belang van de Thora voor de godsdienst van de Israëlieten; op de hoogte zijn van de exegetische en historische kwesties met betrekking tot de Decaloog; enkele bijzonderheden weten van de oude Israëlitische historiografie; bekend zijn met het begrip Deuteronomistische geschiedschrijving en het debat rond dit concept; inzicht hebben in de exegese van bepaalde gedeelten van de eerste twee delen van de canon van het Oude Testament. Vaardigheidsdoelstellingen Bij de afsluiting van de cursus moet de student het volgende beheersen: het verband begrijpen tussen de verschillende boeken van de Thora; het verband begrijpen tussen de verschillende boeken van de Vroege Profeten; Bijbelse teksten uit de eerste twee delen van de canon van het Oude Testament in hun historisch en literair verband plaatsen. kritisch evalueren van de verschillende modellen die de oorsprong, structuur en historische boodschap van de teksten uit de eerste twee delen van de canon van het Oude Testament pogen te verklaren; herkennen van de exegetische uitdagingen in de Bijbelse teksten binnen de eerste twee delen van de canon van het Oude Testament en de voorgestelde antwoorden hierop kunnen evalueren en eigen oplossingen bedenken; het belang van de Decaloog in zijn oorspronkelijke context verstaan alsook zijn relevantie voor de Bijbelse ethiek, mede binnen een post-bijbelse context. Attitudedoelstellingen Aan het eind van de cursus is de student gemotiveerd om: de Bijbelse teksten in hun bredere literaire en historische context te plaatsen; de centrale lijnen te begrijpen van de Bijbelse beschrijving van God, zoals die gevonden wordt in de eerste twee delen van de canon van het Oude Testament en deze in verbinding te brengen met de kennis over God zoals die tot ons komt uit andere delen van de Bijbel; deze hoofdlijnen op respectvolle manier te verbinden met zijn of haar eigen geestelijk leven.

116 114 Information by Course Bachelor Verplichte literatuur Childs, Brevard S. The book of Exodus: a critical, theological commentary Philadelphia: Westminster Press, ISBN: (bladzijden met betrekking tot de Decaloog). Koorevaar, Hendrik. Priestercanon (ongepubliceerd. Betreffende pagina s zulllen beschikbaar zijn op ETF Virtual Campus). LaSor, William S., David A. Hubbard and Frederic W. Bush: Old Testament Survey.Grand Rapids: Eerdmans, ISBN: Provan, Iain, V. Philips Long and Tremper Longman III: A Biblical History of Israel. Louisville: Westminster John Knox Press, 2003 (geselecteerde paginas). Weinfeld, Moshe: The Uniqueness of the Decalogue and its Place in Jewish Tradition in: S. Ben-Zion, The Ten Commandments in History and Tradition, 1-44; Jerusalem: Magnes Press, ISBN: (zal ook beschikbaar zijn op ETF Virtual Campus). Aanbevolen literatuur Cassuto, Umberto. A Commentary on the Book of Exodus. Jerusalem: Magnes Press, Cassuto, Umberto. The Documentary Hypothesis and the Composition of the Pentateuch Jerusalem: Magnes Press, ISBN: Jacob, Benno. Das Buch Exodus. Stuttgart: Calwer, McConville, Gordon J., and Philip E. Satterthwaite. Exploring The Old Testament 2: A Guide to the Historical Books. Downers Grove: InterVarsity, Rendtorff, Rolf. Das Alte Testament eine Einführung Neukirchen-Vluyn: Neukirchener, ISBN: Wenham, Gordon J. Exploring the Old Testament 1: A Guide to the Pentateuch. Downers Grove: InterVarsity Press, Wenham, Gordon J. Pondering the Pentateuch The Search for a New Paradigm in: D.W. Baker and B.T. Arnold, The Face of Old Testament Studies, ; Grand Rapids: Baker Academic / Leicester: Apollos, ISBN: X. Westermann, Claus. Die Geschichtsbücher des Alten Testaments Gab es ein deuteronomistisches Geschichtswerk? Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus, ISBN: Evaluatie Schriftelijk examen. Het schriftelijk examen zal gaan over de aangegeven pagina s van de verplichte literatuur, alsook over de hoorcolleges. Dit laatste betekent dat het examen ook gaat over de extra informatie die tijdens de hoorcolleges gegeven is. Studiebelasting Contacturen 24 uur Bestudering literatuur en collegestof voor examen en exegese 88 uur opdracht Becijfering Schriftelijk examen 65% Exegetische paper 35%

117 Information by Course Bachelor 115 Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Systematische Theologie 1 (Dogmatiek) Docent: J. Hoek, N. den Bok (OU) Vakgroep: ST Opleiding: Bachelor 2 en 3 Frequentie: tweejaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: schriftelijk examen Academiejaar: Semester: 1 Vereiste voorkennis Oriëntatie Systematische Theologie (4 ECTS) Inhoud In dit programma staat het belijden van de drie-enige God centraal. Afzonderlijke aandacht wordt besteed aan respectievelijk het wezen en het werk van elk van de drie Personen: Vader, Zoon en Heilige Geest. Hierbij worden enerzijds orthodoxe posities, anderzijds alternatieve benaderingen besproken. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Aan het einde van de cursus kunnen de studenten: de orthodoxe posities ten aanzien van eigenlijke theologie, christologie en pneumatologie helder aangeven; duidelijk maken via welke kruispunten in de dogmengeschiedenis deze leer is ontwikkeld; weergeven op welke wijze deze orthodoxe posities tegenwoordig kritisch worden bevraagd en hoe daarop vanuit orthodox standpunt wordt gereageerd; alternatieve theologische posities ten aanzien van eigenlijke theologie, christologie en pneumatologie helder weergeven en de argumentatie achter deze positie wegen en toetsen aan de hand van de Schrift. Vaardigheidsdoelstellingen Aan het einde van de cursus kunnen de studenten: op goed beargumenteerde wijze hun eigen theologische posities ten aanzien van de behandelde thema s weergeven en van daaruit de discussie met vertegenwoordigers van andere benaderingen op niveau voeren; onderscheiden waar het in de geloofsleer op aan komt, daarbij het onderscheid tussen het duidelijk geopenbaarde en het speculatieve in ogenschouw nemend; hun eigen positiekeuzen helder verwoorden en deze verbinden met openheid in de ontmoeting met vertegenwoordigers van andere theologische tradities en opvattingen. Attitudedoelstellingen Studenten worden door dit programma gemotiveerd:

118 116 Information by Course Bachelor zich verder te verdiepen in theologische literatuur ten aanzien van behandelde thema s; om de communicatie en waar nodig de confrontatie met verscheidene theologische benaderingen te zoeken. Verplichte literatuur Brink G. van den, en C. van der Kooi. Christelijke Dogmatiek: Een inleiding. Zoetermeer: Meinema, 2012, ; [345 p.]. ISBN G. van den Brink, De hedendaagse renaissance van de triniteitsleer. Een oriënterend overzicht (artikel uit Theologia Reformata 46 (2003), , te downloaden op ETF Virtual Campus).[30 p] Aanbevolen literatuur Berkhof, H. Christelijk geloof: Een inleiding tot de geloofsleer. 9de ed. Kampen: Kok, Introduction van Nico den Bok, Communicating the Most High. A systematic Study of Person and Trinity in the theology of Richard of St. Victor (d. 1173), Turnhout/Parijs: Brepols 1996, 7-16 (te downloaden op de ETF Virtual Campus) [9 p] Erickson, Millard J. Christian Theology. 2nd ed. Grand Rapids: Baker Book House, Henning, Christian, und Karsten Lehmkühler, Hrsg. Systematische Theologie der Gegenwart in Selbstdarstellungen. Tübingen: Mohr Siebeck, Horton, Michael. The Christian Faith.A Systematic Theology for Pilgrims on the Way. Grand Rapids: Zondervan, Kreck, Walter. Grundfragen der Dogmatik. München: Chr. Kaiser Verlag: Declan Marmion & Rik van Nieuwenhove, An introduction to the Trinity, Cambridge: Cambridge University Press 2011, ISBN [247 p] Migliore, Daniël L. Faith Seeking Understanding: An Introduction to Christian Theology. 2nd ed. Grand Rapids: Eerdmans, Pöhlmann, H. G. Abriss der Dogmatik: Ein Kompendium. 5. Aufl. Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus, Evaluatie Schriftelijk examen. Actieve participatie in hoor- en werkcolleges is voorondersteld. Studiebelasting Bestudering literatuur en collegestof voor examen 88 uur Contacturen 24 uur Becijfering Schriftelijk examen 100% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Wetenschapsfilosofie Docent: A. Vos Werkvorm: hoor- en responsiecollege

119 Information by Course Bachelor 117 Vakgroep: ST Opleiding: Bachelor 2 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 4 Toetsvorm: schriftelijk examen Academiejaar: Semester: 1 Inhoud In deze cursus die in de wetenschapsfilosofie inleidt, krijgen studenten een overzicht van de ontwikkelingen in de geschiedenis van de wetenschap en in de geschiedenis van de wijsbegeerte van de wetenschap, zoals zij vooral sinds het ontstaan van de exacte wetenschap heeft plaats gevonden: de moderne wetenschap ( modern science ). Tegen deze achtergrond gaat de aandacht uit naar de uitdagingen die deze ontwikkelingen aan christelijk geloof, theologie en christelijke wijsbegeerte stellen. Daarom concenterren we ons op de wetenschappelijke revolutie (zeventiende eeuw) en de historische revolutie (negentiende eeuw). Dan staat uiteraard de wetenschapstheoretische vraag naar de theologie zelf centraal, terwijl het tegenwoordig ook gaat om de relatie tussen theologie en godsdienstwetenschap. Het is ook belangrijk om in staat te zijn de consequenties van de modellen in de wetenschapsfilosofie op eigen wijze te verantwoorden en zo ook de wetenschappelijke status van de christelijke theologie, gebaseerd op het christelijke geloof, te verantwoorden, zodat blijkt dat ook theologie als wetenschap beoefend kan worden. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Het algemene leerdoel van de cursus is dat de student kennis heeft van: de cruciale ontwikkelingen in de geschiedenis van de wetenschap; de fundamentele ontwikkelingen in de recente wijsbegeerte van de wetenschap; de voornaamste uitdagingen die deze ontwikkelingen aan de theologie en aan het christelijke geloof en denken stellen, en de voornaamste manieren waarop christelijke theologen op deze uitdagingen kunnen reageren; de consequenties van heersende modellen vanuit de wetenschapsfilosofie voor cruciale thema s in de theologie: de impact van de wetenschappelijke revolutie, de historische revolutie en het historical criticism, en theologie versus religious studies. Vaardigheidsdoelstellingen: Aan het einde van het opleidingsonderdeel is de student in staat om: de fundamentele ontwikkelingen in de geschiedenis en de wijsbegeerte van de wetenschap sinds de middeleeuwen te verwoorden; zich een kritische mening over de dynamiek van wetenschappelijke revoluties te vormen, historische methodologie in de theologie te gebruiken om ook de relatie tussen theologie en religious studies te evalueren. Attitudedoelstellingen: Aan het einde van het opleidingsonderdeel heeft de student de sensitiviteit om: te reflecteren op aspecten van de theologische studie die op theorieën en ontwikkelingen in de wetenschapsfilosofie en de wetenschap in het algemeen betrekking hebben; een genuanceerde en argumentatieve mening te vormen over de relatie tussen theologie en verschillende academische disciplines, without falling into the trap of all or nothing points of view.

120 118 Information by Course Bachelor Verplichte literatuur Reijer Hooykaas, Religion and the Rise of Modern Science, Edinburgh: Scottish Academic Press 1973, herdruk Vancouver Dit boek is eenvoudig te bestellen bij bol.com. Gijsbert van den Brink, Een publieke zaak, Theologie tussen geloof en wetenschap, Zoetermeer: Boekencentrum ISBN Aanbevolen literatuur Reijer Hooykaas, Geschiedenis van de natuurwetenschappen. Van Babel tot Bohr, Utrecht , derde oplage ( ). Herman Koningsveld, Het verschijnsel wetenschap, Amsterdam Michiel Leezenberg en Gerard de Vries, Wetenschapsfilosofie voor geesteswetenschappen, Amsterdam: Amsterdam University Press Evaluatie In de examenperiode aan het eind van het eerste semester vindt er een schriftelijk examen plaats. Studiebelasting Bestudering literatuur en collegestof voor examen 85 uur Contacturen 24 uur Becijfering Schriftelijk examen 100% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus.

121 Information by Course Bachelor Bijbel en Theologie Nieuwe Testament in Context Docent: M. Webber Vakgroep: NT Opleiding: Bachelor 2 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: opdracht, groepswerk, schriftelijk examen Academiejaar: Semester: 2 De colleges zullen (deels) in het Engels gegeven worden. Vereiste voorkennis Inleiding Grieks (7 ECTS) Oriëntatie Nieuwe Testament (4 ECTS) Studie- en Onderzoeksmethoden (4 ECTS) Inhoud Inleiding en overzicht van de omstandigheden waarin het Nieuwe Testament geschreven is, met aandacht voor relevante en betrouwbare primaire bronnen en inleiding tot het identificeren en kritisch gebruiken van deze primaire bronnen. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Aan het einde van dit opleidingsonderdeel kan de student(e): de algemene historische, sociale en literaire context van het vroege christendom omschrijven; de belangrijkste historische bronnen voor de kennis van de omgeving van het Nieuwe Testament identificeren en gebruiken; kritisch gebruik maken van Engels- en Nederlandstalige secundaire literatuur die deze bronnen analyseert en evalueert. Vaardigheidsdoelstellingen Aan het einde van dit opleidingsonderdeel is de student(e) in staat: de primaire bronnen voor theologisch en religieus onderzoek te vinden, zowel in hun oorspronkelijke taal als in vertalingen; deze bronnen op een juiste wijze te gebruiken, hun onderlinge verhouding te bepalen en deze bronnen te verrekenen bij de interpretatie van het Nieuwe Testament. Attitudedoelstellingen Aan het einde van dit opleidingsonderdeel is de student(e) zich bewust van: de complexiteit van de contexten van het Nieuwe Testament. Verplichte literatuur Green, Joel B., and Lee Martin McDonald, eds. The World of the New Testament: Cultural, Social, and Historical Contexts. Grand Rapids: Baker Academic, (ook digitaal beschikbaar)

122 120 Information by Course Bachelor Reader van antieke bronnen voorbereid door de docent en beschikbaar op Virtual Campus. Andere relevante teksten (en bronnen) bij de lezingen. Aanbevolen literatuur BibleWorks 10. Software for Biblical Exegesis & Research. Norfolk, VA: BibleWorks, Evans, Craig A, and Stanley E Porter, eds. Dictionary of New Testament Background. Downers Grove, IL: InterVarsity Press, (ook digitaal beschikbaar) Graf, Friedrich Wilhelm and Klaus Wiegandt, editors. Die Anfänge des Christentums. 2. Auflage, Frankfort am Main: Fischer Verlag, Grappe, Christian. Initiation au monde du Nouveau Testament. Geneva: Labor et Fides, Horst, Pieter Willem van der. Bronnen voor de studie van de wereld van het vroege christendom. 2 vols. Kampen: Kok, Klauck, Hans-Josef. The Religious Context of Early Christianity. Vertaald door Brian McNeil. Minneapolis: Fortress, Kollman, Bernd. Einführung in die Neutestamentliche Zeitgeschichte. 2. Auflage, Darmstadt: WBG-Wissenverbindet, Longenecker, Bruce W. The Lost Letters of Pergamum: A Story from the New Testament World.Grand Rapids, MI: Baker Academic, Elk hoofdstuk van Green en McDonald geeft ook een goede lijst van relevante literatuur. Evaluatie Leeswerk: 400 pagina s tekst (secundaire literatuur en bronnen in reader) plus een volledige primaire bron, gekozen in overleg met de docent. Het leeswerk zal uit de reader en uit The World of the New Testament zijn, uit bibliografieën die tijdens het opleidingsonderdeel worden bekendgemaakt, of daarbuiten, mits goedgekeurd door de docent; Groepswerk: verzameling en mondeling verslag van een bibliografie voor een specifieke antieke bron of categorie van primaire bronnen; Schriftelijke inleiding (+/- 800 woorden) op een primaire bron die relevant is voor de bestudering van het Nieuwe Testament. Dit kan dezelfde bron zijn die gebruikt is voor het leeswerk. Voor deze opdracht moet de student twee wetenschappelijke inleidingen op de bron raadplegen. Tijdens de colleges zal deze opdracht verder worden toegelicht. Schriftelijk examen tijdens de examenperiode. Studiebelasting Contacturen 24 uur Bestudering literatuur en collegestof voor examen 56 uur Groepsopdracht 16 uur Individuele opdracht 16 uur Becijfering Bibliografie 25% Inleiding 25% Schriftelijk examen 50%

123 Information by Course Bachelor 121 Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Oude Testament in Context Docent: M. Zehnder (titularis), J. Schulz Vakgroep: OT Opleiding: Bachelor 2 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoorcollege Toetsvorm: schriftelijk examen Academiejaar: Semester: 2 De colleges zullen in het Engels gegeven worden. Vereiste voorkennis Inleiding Hebreeuws (7 ECTS) Oriëntatie Oude Testament (4 ECTS) Inhoud This course introduces to the geography and culture, the history, importance, literature and religion of the biblical world. Most important are Mesopotamia and Egypt, Syria and the Mediterranean world, and the peoples east of the Jordan. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen This course should help the student to: understand the cultural and religious context of Old Testament times. the geography and trading of Israel and the Ancient Near East. the cultural and political importance of Mesopotamia throughout OT times. the cultural and political importance of Egypt throughout OT times. the cultural and political importance of Syria and Phoenicia throughout OT times. Vaardigheidsdoelstellingen At the end of the course the student should know: basics of the material culture of Egypt. basics of the material culture of Mesopotamia. basics of the political systems in Egypt, Mesopotamia and Canaan. basics of the development of writing in early times. basics of the literature of Sumer and Babylon, epics and law codes. basics of the religion of Mesopotamia. basics of the literature of Egypt. basics of the concepts of Egyptian religion. basics of the Canaan pantheon and Canaanite myths. basics of the trading system in ancient times.

124 122 Information by Course Bachelor Attitudedoelstellingen The student should learn to: understand, that a real geographical and historical world is behind the story of the OT. see the history of Israel in the context of an ancient culture and world. compare the theological and religious concepts of Israel in comparison with the Ancient Near East religious ideas. Verplichte literatuur Walten, John. H., Ancient Near Eastern Thought and the Old Testament. Introducing the Conceptional World of the Hebrew Bible. Grand Rapids, MI: Baker Academic Kitchen, Kenneth A., The Bible in its World. The Bible and Archaeology today. Eugene: Wipf&Stock Reader Oude Testament in Context (available on Virtual Campus) Aanbevolen literatuur Oates, Joan, Babylon. London: Thames and Hudson Millard, Allan, Discoveries from Bible Times. London: Lion Hudson Block, Daniel Isaac, The Gods of the Nation: Studies in Ancient Near Eastern National Theology ETS Studies. Grand Rapids: Baker Yamauchi, Edwin M., Persia and the Bible. Grand Rapids: Baker 1996 [=11990]. Bimson, John, The World of the Old Testament. London Arnold Bill T.; Strawn, Brent A., The World around the Old Testament. Grand Rapids: Baker, Ehrlich, Carl S., From an Antique Land: An Introduction to Ancient Near Eastern Literature. Lanham: Rowman & Littlefield, Evaluatie Written exam: The exam covers the texts mentioned under required reading and information given during class. Participation in class, based on: frequency of attendance; active participation in discussions, questions etc.; quality of power point presentation that will be assigned during the course. Studiebelasting Reading for exam 88 uur Contact hours 24 uur Becijfering Participation 15% Written Exam 85% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus.

125 Information by Course Bachelor 123 Seminarie Grieks 1 Docent: M. Webber (titularis), M. Paridaens Vakgroep: NT Opleiding: Bachelor 2 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 5 Werkvorm: werkcollege Toetsvorm: tussentijdse toetsen, schriftelijk examen Academiejaar: Semester: 1+2 Vereiste voorkennis Inleiding Grieks (7 ECTS) Inhoud Uitbreiding van de woordenschat, inoefenen van de grammatica van het nieuwtestamentisch Grieks met bijzondere aandacht voor problematische syntaxis. Gebruik, sterktes en zwaktes van lexicon en referentiegrammatica. Vertalen van minder eenvoudige Griekse teksten. Tijdens een academiejaar worden telkens 200 à 300 verzen vertaald en besproken. Mt. 4:1-25 Joh. 17:1-26 Hand. 8:1-25 Rom. 4:1-25 2Kor. 12:1-21 Kol. 3:1-25 1Tim. 5:1-25 Heb. 12:1-29 Jak. 4: Pe. 4: Joh Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Na het volgen van deze cursus heeft de student(e) kennis van, en inzicht in: een uitgebreide woordenschat; de vorm, functie en semantische rol van de zinsdelen; de relevantie van de woordkeuze en zinsbouw voor de verklaring van een tekst. Vaardigheidsdoelstellingen Na het volgen van deze cursus is de student(e) in staat: behandelde en analoge niet-behandelde teksten te ontleden, interpreteren en vertalen met gebruik van de nodige hulpmiddelen; de aangeleerde leesmethode toe te passen; de eigen oplossing kritisch te beoordelen. Attitudedoelstellingen Na het volgen van deze cursus geeft de student(e) blijk van: belangstelling voor de taal en de taalstructuur van het nieuwtestamentisch Grieks; nauwkeurigheid, grondigheid en kritische zin; studiediscipline (regelmaat, planning en concentratie); bereidheid tot zelfstandig werken. Verplichte literatuur Naast uiteraard een goede kritische uitgave van het Griekse NT (UBS-GNT4 of NA-NTG28): Syllabus ISNTG - M. Paridaens BibleWorks 10. Software for Biblical Exegesis & Research. Norfolk, VA: BibleWorks, Bauer, W., F. W. Danker, W. F. Arndt, and F. W. Gingrich. A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature. 3rd ed. Chicago: The University of Chicago Press, ISBN-10:

126 124 Information by Course Bachelor Wallace, Daniel B. Greek Grammar Beyond the Basics. Grand Rapids: Zondervan, ISBN-10: Blass, Friedrich, Albert Debrunner und Friedrich Rehkopf. Grammatik des neutestamentlichen Griechisch, 18 Aufl. Göttingen: VuR, (Eventueel in de Engelse bewerking van Funk) ISBN-10: of Von Siebenthal, Heinrich. Griechische Grammatik zum Neuen Testament. Gießen: Brunnen Verlag, ISBN: Aanbevolen literatuur Silva, Moisés. Biblical Words and Their Meaning: An Introduction to Lexical Semantics. Grand Rapids: Zondervan, ISBN-10: Nida, Eugene A., and Johannes Louw. Lexical Semantics of the Greek New Testament. Society of Biblical Literature, ed. David E. Aune, no. 25. Atlanta: Scholars Press, ISBN-10: Evaluatie Schriftelijk Examen (20 uur) Tijdens de examenperiode van het tweede semester wordt er een examen gepland waarin de studenten enkele gedeeltes uit de geziene teksten volgens het toetsmodel moeten analyseren en vertalen. Studenten mogen het document zinsanalyse tijdens het schriftelijk examen gebruiken. Het gebruik van andere hulpmiddelen tijdens het schriftelijk examen is niet toegestaan. Uit het schriftelijk examen moet blijken dat de student in staat is: de leesmethode toe te passen op enkele minder eenvoudige gedeelten uit het NT; een vlotte vertaling te geven van deze gedeelten; alle woorden in de vertaalde teksten te ontleden (woordsoort, tijd, modus, diathese, persoon, getal, geslacht, naamval) en de vorm, functie en semantische rol van de zinsdelen te bepalen; de relevantie aan te tonen van de woordkeuze en zinsbouw voor de verklaring van een tekst. Studiebelasting Contacturen 30 uur Voorbereiding opgegeven teksten 90 uur Studie geziene teksten voor examen 20 uur Becijfering Tussentijdse toetsen 20% Voorbereiding / participatie 10% Schriftelijk examen 70% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus.

127 Information by Course Bachelor 125 Seminarie Hebreeuws 1 Docent: W.C. Marlowe, W. Wakker Vakgroep: OT Opleiding: Bachelor 2 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 5 Werkvorm: werkcollege Toetsvorm: schriftelijk examen Academiejaar: Semester: 1+2 De colleges zullen (deels) in het Engels gegeven worden. Vereiste voorkennis Inleiding Hebreeuws (7 ECTS) Inhoud Dit seminarie zorgt voor het onderhoud en de verdieping van de kennis van het Hebreeuws en het gedeelte van het Oude Testament, door de grammaticale analyse en vertaling van teksten van minimaal acht gekozen hoofdstukken uit het Oude Testament en door systematisering van de grammatica. Daarnaast kunnen ook stilistiek, historische en tekstkritische vragen en verbanden met andere vormen van het Hebreeuws en met andere Semitische talen ter sprake komen. Ten slotte worden de principes en praktijk van tekstkritiek geïntroduceerd. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel kent de student(e) de hoofdlijnen van: de materiële kant van het ontstaan van de Masoretische tekst; de Versiones; de positie van het Hebreeuws in zijn filologische Umwelt. Vaardigheidsdoelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel is de student(e) in staat: beter teksten te analyseren, teneinde met behulp van basisgrammatica en basisvocabularium tot een werkvertaling te kunnen komen; het kritisch apparaat te lezen; de waarde van een tekstkritische opmerking te beoordelen; gebruik te maken van de belangrijkste hulpmiddelen bij de filologische studie van een oudtestamentisch gedeelte. Attitudedoelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel is de student(e) gemotiveerd om: meer aandacht te hebben voor het woord (cf. O. Conrady: Philologie heißt Liebe zum Wort und zu dem in ihm aufbewahrten Geist ); de discipline te ontwikkelen om bij de geringste twijfel naar de grondtekst te grijpen. Verplichte literatuur BibleWorks 10. Software for Biblical Exegesis & Research. Norfolk, VA: BibleWorks, Elliger, K., en W. Rudolph. Biblia Hebraica Stuttgartensia. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1997.

128 126 Information by Course Bachelor een woordenboek, bijvoorbeeld Broers, P.D.H. Woordenboek van het Bijbels Hebreeuws. Nieuw-Lekkerland: De Haan, een grammatica, bijvoorbeeld Lettinga, J.P., T. Muraoka en W.Th. van Peursen. Grammatica van het Bijbels Hebreeuws, 11e ed. Leiden: Brill, Würthwein, E. The Text of the Old Testament. 2nd ed. Eerdmans, Marlowe, W. C. Hallmarks of the Hebrew Verb. Beschikbaar op ETF Virtual Campus. Fokkelman, J.P. Inleiding tot de bijbelse poëzie. In: J.P. Fokkelman en W.J.C. Weren (red.). De bijbel literair. Opbouw en gedachtegang van de bijbelse geschriften en hun onderlinge relaties. Zoetermeer: Meinema/Pelckmans, 2003: pp Beschikbaar op ETF Virtual Campus. Moor, J.C. de. Elementaire woordenschat van het bijbels Hebreeuws. Beschikbaar in kopie. Wakker, W. Hebreeuwse poëzie. Beschikbaar op ETF Virtual Campus. Wakker, W. Het Hebreeuwse werkwoord. Beschikbaar op ETF Virtual Campus. Wakker, W. Sigla et compendia apparatuum BHS. Beschikbaar op ETF Virtual Campus. Aanbevolen literatuur Fischer, A.A. Der Text des Alten Testaments. Neubearbeitung der Einführung in die Biblia Hebraica von Ernst Würthwein. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, Joüon, P., en T. Muraoka. A Grammar of Biblical Hebrew, 2e ed. Subsidia Biblica 27. Roma: PIB, Koehler, L., W. Baumgartner en J.J. Stamm. The Hebrew and Aramaic Lexicon of the Old Testament. Study Edition. Leiden: Brill, Waltke, B.K., en M. O Connor. An Introduction to Biblical Hebrew Syntax. Winona Lake: Eisenbrauns, Zorell, F. Lexicon Hebraicum et Aramaicum Veteris Testamenti. Roma: PIB, Evaluatie Het schriftelijk examen gaat over de bestudeerde hoofdstukken en de inhoud van het seminarie (lectuur, vertaling, grammaticale verklaring, tekstkritisch beoordelen van varianten, literaire analyse (stijlkenmerken), verbanden met andere (Semitische) talen en bestudeerde literatuur). Als een herexamen niet in hetzelfde academiejaar wordt afgelegd als waarin men het seminarie heeft gevolgd, moet er een duidelijke afspraak worden gemaakt over de hoofdstukkenlijst! Van de student wordt actieve deelname verwacht op grond van zijn/haar voorbereiding en/of door het vaststellen en formuleren van lacunes in de beoogde competenties. De colleges en het examen zullen deels in het Engels zijn; de opdrachten mogen zowel in het Nederlands als Engels ingeleverd worden. Tijdens de colleges worden de studenten geacht om hardop te lezen en de opgegeven passages te vertalen. De student dient te kunnen lezen van een tekst zonder notities en zonder gebruik van digitale hulpmiddelen. De docent zal morfologische en syntactische vragen bij de tekst stellen. Merk op dat de opgegeven verzen gekozen zijn uit een Engelse vertaling en kunnen afwijken in de Hebreeuwse tekst! Studiebelasting Contacturen 30 uur Voorbereidingen 110 uur

129 Information by Course Bachelor 127 Becijfering Tussentijdse toets woordenschat 25% Schriftelijk examen 75% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus Kerk en Pastoraat Gemeentepedagogiek Docent: J. Barentsen, M. Wierenga Vakgroep: PT Opleiding: Bachelor 2 en 3 Frequentie: tweejaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: literatuurstudie, presentatie, mondeling examen, paper Academiejaar: Semester: Inhoud Leren is een kernfunctie van kerk en geloof, zodat gemeentepedagogiek ofwel catechese een subdiscipline van praktische theologie is. Gemeentepedagogiek omvat discipelschap, toerusting en kadertraining, of in meer traditionele termen catechese omvat geloofsopvoeding, geloofsoverdracht en geestelijke vorming. Dit vak bestudeert de concrete vormen en effecten van gemeentepedagogiek vanuit bijbels-theologische, kerkelijke en sociaalwetenschappelijke perspectieven, met oog voor de gehele levenscyclus. Het vak besteedt aandacht aan zowel de persoonlijke (psychologische, pedagogische) als de gemeenschappelijke (organisatorische, didactische) dimensies vanuit een theologische vraagstelling. Hoe draagt gemeentepedagogiek bij aan geestelijke vorming en spiritualiteit? Hoe kan catechese een heldere identiteit waarborgen voor kerken en christelijke organisaties in een steeds veranderende, postmoderne samenleving? Welke plaats neemt gemeentepedagogiek in binnen het geheel van kerkopbouw, en welke vormen van pastoraal leiderschap zijn daarvoor zinvol? In dit vak ontwikkelt de student vaardigheden voor, zowel als een eigen visie op gemeentepedagogiek. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen De student kent: de historische ontwikkeling en eigentijdse wetenschappelijke discussies van het vak gemeentepedagogiek; bijbelse en theologische aanknopingspunten voor de catechese; modellen en vaardigheden vanuit de sociale wetenschappen (ontwikkelingspsychologie, pedagogiek, didactiek, en organisatieleer); verschillende vormen van hedendaagse gemeentepedagogiek in diverse kerkelijke tradities (zondagsschool, catechisatie, kleine groepen, missionaire cursussen, e.d.).

130 128 Information by Course Bachelor Vaardigheidsdoelstellingen De student is in staat: het vakgebied van gemeentepedagogiek te beschrijven als subdiscipline van praktische theologie; catechese materialen te evalueren, te ontwikkelen en te implementeren op basis van theologische, hermeneutische en sociaalwetenschappelijke overwegingen; effectieve geloofsoverdracht vorm te geven in passende organisatievormen; het leerplan van een gemeente op wetenschappelijk verantwoorde manier te evalueren met het oog op persoonlijke geloofsgroei, kerkelijke identiteit en kerkelijk vermogen tot vernieuwing. Attitudedoelstellingen De student is gemotiveerd om: de opdracht tot geloofsoverdracht tot een samenhangende visie voor gemeentepedagogiek te ontwikkelen en toe te passen; in alle nederigheid bij te dragen aan de geloofsgroei van medegelovigen; toerusting en leiderschapstraining een plaats te geven in de gemeente, om het zelf-lerend en zelf-sturend vermogen van de kerk te versterken. Verplichte literatuur Kock, Jos de, Wim Verboom, Anne Pals, J.W. van Pelt and Arnold Stijf, ed. Altijd leerling; Basisboek catechese. Zoetermeer: Boekencentrum, Roebben, Bert. Scholen voor het leven. Kleine didactiek van de hoop in zeven stappen. Leuven: Acco, Andrews, Alan, ed. The Kingdom Life: A Practical Theology of Discipleship and Spiritual Formation. Colorado Springs, CO: NavPress, Breen, Mike and Steve Cockram. Building a Discipling Culture. Building a Discipling Culture: How to Release a Missional Movement by discipling People like Jesus did. Second ed. Pawleys Island, SC: 3 Dimension Ministries, NL: Een cultuur van discipelschap: Bouwen aan een missionaire beweging door discipelschap in de stijl van Jezus. Vertaald door S. Mudde. 3D Ministries International, Aanbevolen literatuur Bubmann, Peter, e.a., ed. Gemeindepädagogik. Berlin: De Gruyter, Derroitte, H., ed. Dimensions bibliques de la catéchèse: Du texte biblique à la Parole de Dieu. Pédagogie catéchétique 28. Bruxelles: Lumen vitae, Illeris, Knud. Transformative Learning and Identity. New York, NY: Routledge, Koot-Dees, Danielle van de. Prille geloofsopvoeding: Een kwalitatief onderzoek naar de rol van geloven in jonge protestants-christelijke gezinnen in Amsterdam. Zoetermeer: Boekencentrum, Wenger, Etienne, Richard A. McDermott and William Snyder. Cultivating Communities of Practice: A Guide to Managing Knowledge. Boston, MA: Harvard Business Review, Hull, Bill. The Complete Book of Discipleship: On Being and Making Followers of Christ. The Navigator Reference Library. Colorado Springs, CO: NavPress, Knowles, Malcolm S., Elwood F. Holton and Richard A. Swanson. The Adult Learner: The Definitive Classic in Adult Education and Human Resource Development. 6th ed. Amsterdam: Elsevier, 2005.

131 Information by Course Bachelor 129 Paas, Stefan. De werkers van het laatste uur: De inwijding van nieuwkomers in het christelijk geloof en in de christelijke gemeente. Zoetermeer: Boekencentrum, Ploeger, Albert K. Inleiding in de Godsdienstpedagogiek. Kampen: Kok, Schweitzer, Friedrich. The Postmodern Life Cycle: Challenges for Church and Theology. St. Louis, MO: Chalice Press, Evaluatie De student presenteert (in tweetallen) een vergelijking en evaluatie van minimaal twee methoden voor catechese voor een bepaalde leeftijdsgroep in een kerkelijke context, met gebruikmaking van de colleges en literatuur voor het vak. Deadline voor inleveren documentatie: laatste lesdag. De student schrijft een paper over hetzij een thematiek uit het vakgebied van gemeentepedagogiek (literatuur onderzoek), hetzij over een specifieke casus uit de praktijk van gemeentepedagogiek (veldonderzoek), waarbij relevante wetenschappelijke literatuur uit zowel theologie als de sociale wetenschappen dient te worden gebruikt. Deadline: begin derde week van examenperiode. Er is een mondeling examen waarin de student vragen over een casus m.b.t. gemeentepedagogiek beantwoordt vanuit de geleerde stof in de colleges, verplichte literatuur en opdrachten. Een herexamen bestaat uit het opnieuw volbrengen van elk onvoldoende onderdeel. De vorm en onderwerpen worden in overleg met de docent vastgesteld. Deadline: eerste maandag van de examenperiode. Studiebelasting Contacturen 24 uur Bestudering literatuur 41 uur Presentatie 12 uur Literatuur of veldonderzoek 30 uur Mondeling examen 5 uur Becijfering Presentatie 25% Research paper / veldonderzoek 50% Mondeling examen 25% Godsdienstsociologie: Praktijk Docent: P.R. Boersema, J. Barentsen Vakgroep: PT, GM Opleiding: Bachelor 2 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 3 Werkvorm: werkcollege Toetsvorm: onderzoeksverslag, presentatie Academiejaar: Semester: 1+2 Vereiste voorkennis Godsdienstsociologie: Theorie (3 ECTS)

132 130 Information by Course Bachelor Inhoud Het opzetten van een klein veldonderzoek met een onderzoeksteam op het gebied van godsdienstsociologie op basis van een onderzoeksplan met eenvoudige onderzoeksmethodenvoor het verzamelen en analyseren van gegevens. Het veldonderzoek omvat de volgende onderdelen: het ontwerpen van een onderzoeksplan op basis van onderzoeksvraag en onderzoekscontext; de invulling van de methodische cirkel van onderzoek; het toepassen van verschillende dataverzamelingstechnieken; het analyseren van het onderzoeksresultaat volgens diverse methoden. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel kent de student: eenvoudige onderzoeksmethoden die toepasbaar zijn bij godsdienstsociologisch onderzoek. Vaardigheidsdoelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel is de student in staat: een klein veldonderzoek in teamverband op het gebied van godsdienstsociologie op te kunnen zetten en de resultaten te analyseren met behulp van eenvoudige onderzoeksmethoden; de verschillen tussen kwantitatieve en kwalitatieve onderzoeken te benoemen en dit toe te passen in eigen onderzoek. Attitudedoelstellingen Aan het einde van het subonderdeel van dit opleidingsonderdeel is de student gemotiveerd om: samen te werken met studenten / collega s en een veldonderzoek op te zetten, uit te voeren, te analyseren en de opdracht als een team uit te voeren. Verplichte literatuur Verhoeven, Nel. Wat is onderzoek? Praktijkboek methoden en technieken voor het hoger onderwijs. Den Haag: Boom Lemma uitgevers, Aanbevolen literatuur Cameron, Helen and Catherine Duce. Researching Practice in Mission and Ministry: A Companion. London: Hymns Ancient & Modern Limited, Evaluatie Presentatie van het eigen veldonderzoek van de studenten in de vorm van een verslag en de presentatie van het onderzoek. Er zijn drie ontmoetingen per semester, en het is de bedoeling dat tijdens elke ontmoeting de studentengroepen een update presenteren van hun onderzoek. Het onderzoeksplan dient na het eerste semester grotendeels afgerond te zijn, zodat het tweede semester aan het daadwerkelijke veldonderzoek besteed kan worden. Dit onderzoek gebeurt in teamverband, maar er zijn ook individuele beoordelingen zoals de individuele participatie.

133 Information by Course Bachelor 131 College Onderzoeksstappen Invulling college Sem 1:1 Sem 1:2 Sem 1:3 Inleiding GSP, planning van het vak en het Professoren onderzoek Bepaal het onderzoeksonderwerp Ontwikkel centrale onderzoeksvraag + subvragen Groepspresentaties (formeel) Groep interactie Ontwerp het onderzoeksplan, incl. de methode Groepspresentaties (formeel) van dataverzameling Groep interactie Sem 2:4 Empirische data verzameling: voortgangsverslag Voortgangsverslag (formeel/ informeel), discussie Sem 2:5 Sem 2:6 Empirische data verzameling: eerste stappen het Voortgangsverslag (formeel/ samenvatten en analyseren van de gegevens informeel), discussie Schrijf het onderzoeksverslag, incl. logboek (wie Groepspresentaties (formeel) deed wat, voor hoeveel tijd?), de samenvatting en Groep interactie analyse van de gegevens, de conclusies en eventuele aanbevelingen De inleverdatum voor het eindverslag is de tweede maandag van de (her)examenperiode. Studiebelasting Veldwerk onderzoek 40 uur Bestudering literatuur en uitwerking onderzoek 34 uur Contacturen 10 uur Becijfering Participatie 30% Veldwerk onderzoek 70% Godsdienstsociologie: Theorie Docent: P.R. Boersema, T. van de Lagemaat Vakgroep: GM Opleiding: Bachelor 2 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 3 Werkvorm: hoorcollege Toetsvorm: schriftelijk examen Academiejaar: Semester: 1 Inhoud Deze cursus is een introductie in de Godsdienstsociologie met daarbij het accent op de kerkelijke sociologie. Het uitgangspunt hierbij is dat religieus gedrag gezien wordt als een sociologisch fenomeen dat voor een deel verklaarbaar is uit een bepaalde sociologische wetmatigheid. Vanuit dit uitgangspunt worden de verschillen tussen een theologische en een godsdienstsociologische analyse van de kerkelijke praxis besproken, zowel betrekking hebbend op de interne praxis als ook op de relatie met de samenleving. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel kent/heeft de student: de mogelijkheden en onmogelijkheden van godsdienstsociologie bij het verkrijgen van een beter inzicht in de praxis van het christelijk geloven in kerk en organisatie;

134 132 Information by Course Bachelor een algemeen sociologisch beeld van de kerk, hoe deze zich verstaat met de samenleving en op welke wijze de discussie tussen kerk en samenleving sociologisch gevoerd kan worden; de godsdienstsociologische literatuur die toepasbaar is voor het verstaan van enkelvoudige aspecten in kerk en samenleving. Vaardigheidsdoelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel is de student in staat: de algemene ontwikkelingen bij de discipline van godsdienstsociologie historisch te kunnen plaatsen en te vertalen naar hedendaags godsdienstsociologisch onderzoek. de kerk en de plaats van de kerk in de samenleving te observeren vanuit de godsdienstwetenschappelijke theorievorming; empirische onerzoeksresultaten te verbinden met de daarbij behorende concepten en theorieën. Attitudedoelstellingen Aan het einde van het subonderdeel van dit opleidingsonderdeel is de student gemotiveerd om: zijn/haar eigen religieus gedrag op een godsdienstsociologische wijze te observeren en deze kennis toe te passen in de contacten met kerkelijke en niet-kerkelijke participanten; verder te werken aan het verstaan van de eigen plaats in kerk en samenleving in het toepassen van godsdienstsociologische inzichten. Verplichte literatuur Abts, Koen, Karel Dobbelaere, en Liliane Voyé, red. Nieuwe tijden, nieuwe mensen: Belgen over arbeid, gezin, ethiek, religie en politiek. Leuven: Lannoo, Met name de Inleiding, hfdst. 4, 6. Boersema, Pieter, en Stefan Paas, red. Onder Spanning: Een veelzijdige kijk op veranderingen in kerk en samenleving. Utrecht: Kok, hfdst. 1, 2, 3, 9. Een verzameling van artikelen en boekhoofdstukken (beschikbaar op ETF Virtual Campus). Aanwezig op ETF Virtual Campus: Ammerman, Nancy. Spiritual but not Religious? Beyond Binary Choices in the Study of Religion. Journal for the Scientific Study of Religion 52 (2): Berger, Peter. The Sacred Canopy: Elements of a Sociological Theory of Religion. New York, Anchor Books, Billiet, J., K. Dobbelaere, et B. Cambré. La transformation des Eglises chrétiennes en Europe occidentale: Leuven:Leuven University Press, Davie, Grace. Religion in Modern Europe. A Memory Mutates. Oxford University Press, Dekker, G., en H. C. Stoffels. Godsdienst en Samenleving: Een introductie in de godsdienstsociologie. Kampen: Kok, Stark, Rodney, and Roger Finke. Acts of Faith: Explaining the Human Side of Religion. Berkeley, CA: University of California Press Weber, Max. Gesammelte Aufsatze zur Religionssoziologie. Tübingen: Mohr Siebeck,

135 Information by Course Bachelor 133 Weber, Max. The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism. In A reader in the Anthropology of Religion, edited by Michael Lambek, Oxford: Blackwell, Aanbevolen literatuur Zie ook de boeken waaruit hoofdstukken zijn genomen bij de verplichte literatuur. Davie, Grace. The Sociology of Religion. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications, Dierickx, Guido Religie als sociale constructie. Een menswetenschappelijke rondleiding. Antwerpen: Garant. Droogers, André F Evangelischen en oecumenischen over religieus pluralisme. In: De stereotypering voorbij. André Droogers (red), Zoetermeer: Boekencentrum. Martin, Bernice. The Pentacostal Gender Paradox: A Cautionary Tale for the Sociology of Religion. In The Blackwell Companion to Sociology of Religion, edited by Richard K. Fenn, Oxford: Blackwell Sengers, Erik. The Dutch and their Gods: Secularization and Transformation of Religion in the Netherlands. Hilversum: Verloren, Voye, Liliane, and Jaak Billiet. Introduction Sociology and Religions: Patterns of Encounter. In Sociology and Religions: An Ambiguous Relationship, edited by Liliane Voyé and Jaak Billiet, KADOC-Studies 23. Leuven: Leuven University Press, Evaluatie Schriftelijk examen. Studiebelasting Bestudering literatuur en collegestof voor examen 66 uur Contacturen 18 uur Becijfering Schriftelijk examen 100% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Inleiding Liturgiek Docent: J. Barentsen (titularis), J.-Cl. Thienpont Vakgroep: PT Opleiding: Bachelor 2 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: opdrachten, mondeling examen Academiejaar: Semester: 2 Inhoud Binnen het bredere vakgebied van de Praktische Theologie is Liturgiek de subdiscipline die zich toelegt op de christelijke samenkomst. Deze cursus beoogt de student in te leiden in een

136 134 Information by Course Bachelor beredeneerde, wetenschappelijke benadering van dit voor hem meestal reeds bekend fenomeen. Een eerste nadruk wordt gelegd op het observeren, beschrijven en analyseren van de gangbare praktijken inzake liturgie en hymnologie in de hedendaagse christelijke praktijk, volgens de principes van qualitative sociological research. Een tweede cluster betreft het reflecteren op de praktijk door haar te interpreteren en te evalueren. Hiervoor wordt, naast de Bijbelse aanwijzingen, en zowel theologische als kerkhistorische gegevens, ruim beroep gedaan op bijdragen uit de humane wetenschappen (waarnemingspsychologie, esthetiek, muziekpsychologie) en hedendaags algemeen godsdienstwetenschappelijk onderzoek op het gebied van ritualiteit. Tot slot wordt gezocht naar wegen om het liturgisch gebeuren (beter) te verwezenlijken, algemeen en persoonlijk. Met het oog hierop zullen die vaardigheden van de studenten aangesproken en zoveel mogelijk ontwikkeld worden, die nodig zijn voor het leiden van reguliere en bijzondere christelijke samenkomsten: kundig lezen en spreken in het openbaar, geestelijk leiderschap, zangleiding, enz. Volgens mogelijkheden wordt hiervoor gebruik gemaakt van bestaande samenkomsten in plaatselijke gemeentes of, zo nodig ETF kapeluren. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen De student: is in staat de Bijbelse, theologische, historische en hedendaagse aspecten van de christelijke samenkomst in onderling verband te bespreken; is in staat aan de hand van sociologische werkpatronen verschillende liturgische praktijken te observeren, te analyseren, te interpreteren en te evalueren; kan zijn (kritische) inzichten formuleren en van daar uit ontwikkelingsprojecten ontwerpen voor de eredienst in eigen of andere kerk; is in staat de functie van esthetiek en gevoel t.o.v. geloofsbeleving te evalueren, evenals de rol van het element 'stijl' bij zang en muziek. Vaardigheidsdoelstellingen De student: is in staat beschikbare bronnen voor liturgie en kerkelijke samenzang te raadplegen en de gegevens ervan te verwerken; is in staat aan de hand van bovenstaande gegevens en van door de docent opgegeven werkmodellen liederen en diensten systematisch te onderzoeken; is in staat een dienst te leiden in kerkelijke context; zal vanuit de praktische experimenten zijn eigen vaardigheden analyseren en zo zijn mogelijkheden, grenzen en uitdagingen exploreren op het gebied van zangleiding en liturgische leiding. Attitudedoelstellingen De student: zal een ruim besef ontwikkelen van de beschikbare rijkdommen op gebied van muziek en liturgie, ook buiten zijn/haar eigen vertrouwde omgeving; zal streven naar een bewust geestelijk doelgerichte, stimulerende en tevens professionele benadering van het liturgisch gebeuren (inclusief muziek en andere expressievormen);

137 Information by Course Bachelor 135 zal rekening houdend met zijn/haar gaven en beperkingen een visie ontwikkelen voor het aanpakken van zijn/haar persoonlijke uitdagingen op dit gebied. Verplichte literatuur Barnard, Marcel. Liturgie voorbij de liturgische beweging. Zoetermeer: Boekencentrum, Immink, F. G. Het heilige gebeurt: Praktijk, theologie en traditie van de protestantse kerkdienst. Zoetermeer: Uitgeverij Boekencentrum, Oskamp, P., Marcel Barnard, F. G. Immink, J. van de Laan, M. Van Leeuwen, D. Monshouwer, J. H. Uytenbogaardt, en N. Schuman, red. De weg van de liturgie: Tradities, achtergronden, praktijk. 4de ed. Zoetermeer: Boekencentrum, Poll, Evert W. van de. Samen in de naam van Jezus: Over evangelische liturgie en muziek. Zoetermeer: Uitgeverij Boekencentrum, (volledig). 'Hand-outs' gedurende de colleges of via ETF Virtual Campus met materialen van J.-Cl. Thienpont en geselecteerde uittreksels van hieronder vermelde werken. Aanbevolen literatuur Arnold, Jochen. Was geschieht im Gottesdienst? Zur theologischen Bedeutung des Gottesdienstes und seiner Formen. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, Barnard, Marcel, en Paul Post, red. Ritueel bestek: Antropologische kernwoorden van de liturgie. Zoetermeer: Meinema, Crouan, Denis. L art et la liturgie: Essai sur les rapports constants unissant l art et la liturgie au cours des siècles.tequi: Paris, Edgar, William. Taking note of music. Third Way Books. Londen: SPCK, Frame, John M. Contemporary Worship Music: A Biblical Defense. Philipsburg, NJ: Presbyterian & Reformed Publishing, Frame, John M. Worship in Spirit and Truth: A refreshing study of the principles and practice of biblical worship. Philipsburg, NJ: Presbyterian & Reformed Publishing, Hoondert, Martin J.M. "Literatuuroverzicht liturgische en rituele studies ", Handelingen Tijdschrift voor praktische theologie en religiewetenschap 2013/2. Koenot, Jan. Voorbij de woorden: Essay over rock, cultuur en religie. Averbode: Ten Have, Lamberts, J., éd. La participation active 100 ans après Pie X et 40 ans après Vatican II. Collection textes et études liturgiques 19. Leuven: Peeters, Peterson, David. Engaging with God: A Biblical Theology of Worship. Grand Rapids: Eerdmans, Post, Paul. Liturgische bewegingen: Thema s, trends en perspectieven in tien jaar liturgiestudie; Een literatuurverkenning Zoetermeer: Meinema, Thienpont, J.-Cl. "L'art et la liturgie", in Dictionnaire de Théologie Pratique, Excelsis, Charols (FR), 2011, p van Rongen, G. Met al de Heiligen: Liturgie in hemel en op aarde I-II. Barneveld: De Vuurbaak, van Ommen, A. L. Human Tears, Divine Tears. A Narrative Analysis of Anglican Liturgy in Relation to Stories of Suffering People, Doctoraatsthesis ETF, Webber, Robert, Planning Blended Worship: The Creative Mixture of Old and New, Abingdon Press, Nashville TN (USA), 1998.

138 136 Information by Course Bachelor Evaluatie Het mondeling examen zal peilen naar de vanuit de opgegeven literatuur opgedane kennis en naar de verwerking hiervan in onderling verband. Een extra waardering geldt voor vrijwillig ondernomen lectuur, vooral in het Frans of in het Duits. Dit wordt voorstel per voorstel met de docent besproken. Om tot het examen toegelaten te worden dient de student de opdrachten ingeleverd te hebben bij de docent, volgens de opgegeven normen en vormen, ten laatste tegen het laatste college. Tweede sessie: inleveren per mail ten laatste tien dagen voor het herexamen. In geval van herexamen wordt het mondeling examen vervangen door een schriftelijk examen. Studiebelasting Bestudering literatuur 36 uur Contacturen 24 uur Taken / opdrachten 52 uur Becijfering Observatie en evaluatie erediensten 10% Liedanalyses 10% Practica 20% Mondeling examen 60% Inleiding Pastorale Theologie Docent: J. Barentsen (titularis), W. van der Horst Vakgroep: PT Opleiding: Bachelor 2 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: gevalstudies, werkstuk, mondeling examen Academiejaar: Semester: 1 Inhoud De cursus plaatst pastorale theologie binnen de sub discipline van praktische theologie. Het eigene, de context en de ethiek van pastoraat wordt besproken, waarna diverse modellen van pastoraat en vormen van gespreksvoering zullen worden behandeld, met focus op narratief-hermeneutische benaderingen. Zowel de rol van bijbel en theologie, als de bijdragen van psychologie en sociologie komen aan de orde, die worden geïntegreerd in een wetenschappelijk verantwoord model van praktische theologie. Een selectie van specifieke pastorale thema s (verlies, schuld, vergeving, twijfel, geloofsvolwassenheid) komt aan bod, waarbij deze thema's zullen worden benaderd vanuit Bijbelse antropologie en vanuit de godsdienstpsychologie. De cursus besteedtook aandacht aan het belang van contextueel pastoraat, waarbijgezinnen en man-vrouw relaties besproken zullen worden. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen De student kent:

139 Information by Course Bachelor 137 de hoofdlijnen en achtergronden van pastorale theologie binnen het geheel van de praktische theologie; diverse modellen van pastoraat (specifiek het narratief-hermeneutische model) en vormen van pastoraal gesprek; diverse specifieke thema s binnen het pastoraat; de invloed van de samenleving op kerk, huwelijk en gezin, en de specifieke eisen die dit stelt aan huwelijks- en gezinspastoraat; Vaardigheidsdoelstellingen De student is in staat: om vanuit een narratief-hermeneutisch kader te reflecteren op een zelstandig uit te voeren pastoraal traject; de verschillende pastorale benaderingen te situeren binnen sociaalwetenschappelijke en maatschappelijke ontwikkelingen; om nieuwe pastorale ontwikkelingen in onderzoek en praktijk te evalueren; Bijbels antropologische en godsdienstsociologische inhouden zinvol en betekenisvol te integreren rondom een aantal centrale pastorale thema's. Attitude doelstellingen De student is gemotiveerd om: te reflecteren over de eigen attitude t.o.v. pastoraat, en huwelijk en gezin, in de context van de huidige samenleving; zich rekenschap te geven van de ethische gevoeligheden binnen pastorale zorg; zich te verdiepen in zowel theologische als sociaalwetenschappelijke bijdragen aan pastorale zorg; zich te ontwikkelen in het verstaan en toepassen van pastorale theologie in de praktijk. Verplichte literatuur Ganzevoort, R., en J. Visser. Zorg voor het verhaal: Achtergrond, methode en inhoud van pastorale begeleiding. Zoetermeer: Meinema, Dijkstra, Jaap. Gespreksvoering bij geestelijke verzorging. Soest. Nelissen, 2007 Horst, W. van der. Handboek voor pastors. Amsterdam. Buijten &Schipperheijn, 2015 Reader met selecties over pastorale ethiek. Aanbevolen literatuur Over pastorale ethiek: Trull, J.E. and J.E. Carter. Ministerial Ethics: Moral Formation for Church Leaders. 2nd ed. Grand Rapids, MI: Baker Academic, Sanders, R.K., ed. Christian Counseling Ethics: A Handbook for Therapists, Pastors & Counselors. Downers Grove: InterVarsity Press, Algemeen: Arts, H. Waarom nog huwen? Leuven: Davidsfonds, Burggraeve, R. Zinvol seksueel leven onderweg. Leuven: Acco, Heitink, G. Pastorale Zorg: Theologie, differentiatie, praktijk. Handboek praktische theologie. Kampen: Kok, 2000.

140 138 Information by Course Bachelor Herbst, M. Beziehungsweise: Grundlagen und Praxisfelder evangelischer Seelsorge. Neukirchen: Neukirchener Verlag, Horst, W.C. van der. Met beide benen op de grond, God ontdekken in je levensverhaal. Amsterdam: Buijten & Schipperheijn, 2014 Kamp, P. van der. Verhalen om te leven, levensverhalen in het pastoraat. Utrecht: Kok, Menken-Bekius, C.J. Rituelen in het individuele pastoraat: Een praktisch-theologisch onderzoek. Kampen: Kok, Meulen, H.C. van der. De pastor als reisgenoot: Pastoraal-theologische gedachten over geestelijke begeleiding. Zoetermeer: Meinema, Nouwen, H. Pastoraat en spiritualiteit. Tielt: Lannoo, 2010 Whipp, M. SCM Studyguide to Pastoral Theology. London: SCM Press, Evaluatie Schriftelijke analyse van een aantal gevalstudies a.d.h.v. de geleerde theorie en enige geraadpleegde wetenschappelijke artikelen. Of het zelfstandig uitvoeren van een eigen pastoraal traject met de daarbij behorende reflectie vanuit narratief-hermeneutisch kader. Groepswerkstuk (3 studenten) van ca woorden over een specifiek thema binnen het pastoraat, waarbij zowel wetenschappelijke als populaire literatuur gebruikt dient worden (in overleg met docent W. van der Horst). Inleverdatum van beide opdrachten: eerste dag van de examenperiode. Mondeling examen over de colleges en literatuur. In geval van herexamen, dienen alle onvoldoende opdrachten te worden verbeterd en op de eerste dag van de herexamenperiode digitaal bij de docent te worden ingeleverd. Studiebelasting Contacturen 24 uur Bestudering literatuur 51 uur Examenvoorbereiding 5 uur Groepswerkstuk 20 uur Analyse gevalstudies, of eigen traject 12 uur Becijfering Analyse gevalstudies, of eigen traject 20% Groepswerkstuk 40% Mondeling examen 40% Kerkrecht: Geschiedenis en Actualiteit Docent: H. Evers Vakgroep: HT Opleiding: Bachelor 2 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 3 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: werkstuk, schriftelijk examen Academiejaar: Semester: 2

141 Information by Course Bachelor 139 Vereiste voorkennis Er wordt uitgegaan van een globale kennis van de kerkgeschiedenis en de dogmatiek. Inhoud Aandacht wordt besteed aan de historische wording, de inhoud en de structuur van de grote wereldwijde kerkrechtstelsels; het episcopaal-hiërarchische, het congregationeelindependentistische en het presbyteriaal-synodale systeem. In het bijzonder wordt aandacht besteed aan de regeermacht in de stelsels en de ecclesiologie die aan de verschillende stelsels ten grondslag ligt. Ook wordt aandacht besteed aan de wording, structuur en inhoud van de kerkorde of regeling binnen de kerk of gemeente waar de student(e) bij hoort of werkzaam in wil zijn. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel kent de student(e): de historische wording van verschillende kerkrechtelijke stelsels; de beginselen die hieraan ten grondslag liggen; de concrete uitwerking hiervan in de opbouw van de kerk of gemeente waartoe de student(e) behoort of werkzaam zou willen zijn. Vaardigheidsdoelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel is de student(e) in staat: om door de verworven inzichten de kerkrechtelijke situatie en de gemaakte keuzen van de eigen kerk of gemeente te herkennen; om de kerkorden of kerkelijke rechtsregelingen van de eigen gemeente, die centraal staan tijdens de werkcolleges, te raadplegen. Attitudedoelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel is de student(e) gemotiveerd om: de actuele relevantie van deze kerkrechtstelsels voor het kerkelijke leven te onderkennen. Verplichte literatuur Evers, H. Beginselen en achtergronden van de Kerkorde van 1951 van de Nederlandse Hervormde Kerk. Zoetermeer: Boekencentrum, Inleiding, Hfd. I en V, (82 blz.) verkrijgbaar tijdens de colleges bij de docent à 10 euro. L.J. Koffeman, Het goed recht van de kerk, een theologische inleiding op het kerkrecht. Kampen: Kok, Indien de Nederlandse versie niet aangeschaft kan worden, dient de Engelse versie te worden gebruikt: L. J. Koffeman, In Order to Serve, ISBN: Kerkorde, verenigingsstatuut of regeling van de kerk of gemeente waartoe de student(e) behoort of waarin hij of zij werkzaam wil zijn. Reader met relevante kerkordelijke teksten (beschikbaar op ETF Virtual Campus). Aanbevolen literatuur L.C. van Drimmelen en T.J. van der Ploeg, Geloofsgemeenschappen en recht, Den Haag 2014, Deel II, hfd. 4, 5,6,7, 13, 14, 18, 19, 20 (194 blz.)

142 140 Information by Course Bachelor Evaluatie Opdrachten De student(e) schrijft een werkstuk over de totstandkoming en de beginselen van de kerkorde of rechtsregeling van de eigen kerk of gemeente waartoe de student(e) behoort, en geeft een globale schets van de structuur van deze kerk of gemeente. (4 A4) Deze worden schriftelijk ingeleverd bij het onderwijssecretariaat, dat de gemeenschappelijke verzending verzorgd. Inlevering geschiedt bij het examen. Voor de werkcolleges maakt de student een samenvatting van een hoofdstuk uit de opgegeven verplichte literatuur ter bespreking. Verder maakt de student een kerkrechtelijke opdracht ter bespreking op het werkcollege. Belangrijk Voor het zinvol doen slagen van de werkcolleges is het van belang dat de student(e) naar het werkcollege meeneemt: de kerkorde, het verenigingsstatuut of de regeling van de kerk of gemeente waartoe de student(e) behoort of waarin hij of zij werkzaam wil zijn. Examen Er is een schriftelijk examen voorzien. Het examen is gebaseerd op de verplichte literatuur en op de inhoud van de colleges. Studiebelasting Bestudering literatuur voor examen 44 uur Contacturen 12 uur Werkstuk 28 uur Becijfering Werkstuk 33% Schriftelijk examen 67%

143 Information by Course Bachelor Godsdienst en Onderwijs Voor Godsdienstsociologie: Theorie en Godsdienstsociologie: Praktijk: zie Kerk & Pastoraat. Aziatische Religies Docent: P.R. Boersema (titularis), A.S. Van der Lugt Vakgroep: GM Opleiding: Bachelor 2 en 3 Frequentie: tweejaarlijks Studiepunten: 3 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: schriftelijk examen Academiejaar: Semester: 2 Inhoud Een terreinverkenning van de Aziatische godsdiensten, in het bijzonder: het hindoeïsme in haar vele uitingsvormen; haar voornaamste kenmerken; een beknopt overzicht van haar geschiedenis en huidige situatie in India en West-Europa; de verschillen en overeenkomsten tussen deze godsdienst en het (orthodoxe) christendom. het boeddhisme in haar vele uitingsvormen; haar voornaamste kenmerken; een beknopt overzicht van haar geschiedenis en huidige situatie in Zuid-oost Azië en West-Europa; de verschillen en overeenkomsten tussen deze godsdienst en het (orthodoxe) christendom. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Aan het einde van de colleges: kent de student de globale lijn van de historische ontwikkeling van hindoeïsme en boeddhisme; heeft de student kennis gemaakt met kern-teksten uit hindoeïsme en boeddhisme; kent de student de situatie van het hindoeïsme en boeddhisme in West-Europa; heeft de student kennis gemaakt met verschillende vormen van christelijke benadering van hindoes en boeddhisten; kent de student verschillende godsdienstwetenschappelijke thema s rondom hindoeïsme en boeddhisme; Vaardigheidsdoelstellingen Aan het eind van de colleges: kan de student de voornaamste kenmerken, verschillen en overeenkomsten aangeven tussen het hindoeïsme, boeddhisme en het (orthodoxe) christendom; kan de student deze kenmerken, verschillen en overeenkomsten bespreken vanuit godsdienstwetenschappen en missiologie; kan de student deze kenmerken, verschillen en overeenkomsten toepassen in de hedendaagse dialoog tussen het christendom en deze religies. Attitudedoelstellingen Aan het eind van de colleges: heeft de student een fijngevoeligheid voor de hindoe en boeddhist zodat hij in staat zal zijn op respectvolle wijze met aanhangers van deze godsdienst te communiceren.

144 142 Information by Course Bachelor Verplichte literatuur Hindoeïsme Boersema, Pieter, Jaap Hansum, Evert van de Poll, en Pieter Siebesma. Christenen verkennen andere godsdiensten in West-Europa. 2 de ed. Zoetermeer: Boekencentrum, Bakker, Freek L. Surinaams hindoeïsme: een variant van het Caraïbisch hindoeïsme. Serie Wegwijs. Kampen: Kok, (verkrijgbaar bij docent) Michaels, Axel. Hinduism: Past and Present, Princeton: Princeton Universtiy Press, Boeddhisme Boersema, Pieter, Jaap Hansum, Evert van de Poll, en Pieter Siebesma. Christenen verkennen andere godsdiensten in West-Europa. 2 de ed. Zoetermeer: Boekencentrum, Schumann, Hans Wolfgang. De historische Boeddha: leven en leer van Gotama. 2 de geheel herziene druk. Rotterdam: Uitgeverij Asoka, Harvey, Peter. An Introduction to Buddhism. 2 nd revised ed. Cambridge: Cambridge University Press, Interreligieuze dialoog: McDermott, Gerald R., Harold A. Netland. A Trinitarian Theology of Religions: An Evangelical Proposal. Oxford: Oxford University Press, Evaluatie Het examen zal een toets zijn over hindoeïsme en boeddhisme, in één schriftelijk tentamen; naast de collegestof (inclusief reader) moet daarvoor de verplichte literatuur bestudeerd worden. Exacte passages daaruit worden op de colleges opgegeven. Studiebelasting Contacturen 18 uur Bestudering literatuur en opdrachten voor examen 66 uur Becijfering Schriftelijk examen 100% Jodendom Docent: B. Wallet Vakgroep: GM Opleiding: Bachelor 2 en 3 Frequentie: tweejaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoorcollege Toetsvorm: schriftelijk examen Academiejaar: Semester: 2 Inhoud In deze module maakt de student kennis met het Jodendom aan de hand van zeven centrale thema s, die elk nauw verbonden zijn met contemporaine debatten. Hierdoor krijgt de student zowel een dwarsdoorsnede van het hedendaagse Jodendom als een historisch perspectief op de ontwikkeling en diversiteit van het Jodendom. Bovendien zal er tijdens de colleges worden ingegaan op religiewetenschappelijke discussies zoals die binnen de bestudering van het Jodendom worden gevoerd.

145 Information by Course Bachelor 143 Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Het bieden van een grand narrative van de joodse geschiedenis en religie, waardoor de student in staat wordt gesteld zelfstandig episoden en gebeurtenissen binnen de joodse geschiedenis vanuit dit grotere geheel te duiden; Een overzicht te geven van de verschillende manieren waarop joodse identiteit is geduid en vormgegeven en de continuïteiten en discontinuïteiten die hieruit resulteren; Inzicht te geven in de culturele en ideologische achtergronden van de voornaamste hedendaagse stromingen; De student maakt kennis met de belangrijkste joodse teksten en weet die te relateren aan de voornaamste joodse religieuze praktijken; De student is zich bewust welke religiewetenschappelijke thema s bij de bestudering van het Jodendom een rol spelen. Vaardigheidsdoelstellingen Aan het eind van deze cursus kan de student: de verschillende hedendaagse uitingen van joodse stromingen herkennen en duiden vanuit een breder religiewetenschappelijk perspectief; op een inleidend niveau de voornaamste joodse religieuze teksten lezen en op basis daarvan een geregelde academische discussie voeren; op gefundeerde wijze kennisnemen van en bij verdere studie deelnemen aan de joods-christelijke dialoog. Attitudedoelstellingen Aan het eind van deze cursus heeft de student oog voor de eigenheid van het Jodendom, zowel in historisch als contemporain perspectief. Verplichte literatuur Segal, Eliezer. Introducing Judaism. Londen/New York: Routledge, Michael L. Satlow, Defining Judaism: Accounting for Religions in the Study of Religion, Journal of the American Academy of Religion 74:4 (2006): Daniel Boyarin, The Christian Invention of Judaism: The Theodosian Empire and the Rabbinic Refusal of Religion, Representations 85:1 (2004): Jacob Neusner, The Norms of Conviction of Rabbinic Judaism: Orthodoxy and Heresy, The Review of Rabbinic Judaism 14:2 (2011): Ivan G. Marcus, Jews and Christians Imagining the Other in Medieval Europe, Prooftexts 15:3 (1995): Moshe Idel, Multiple Forms of Redemption in Kabbalah and Hassidism, Jewish Quarterly Review 101:1 (2011): Michael A. Meyer, Rabbi Dr. Leo Baeck s Legacy to Progressive Judaism, European Judaism 29:2 (2006): Andrew Buckser, Secularization, Religiosity, and the Anthropology of Jewry, Journal of Modern Jewish Studies 10:2 (2011): Chaim I. Waxman, Messianism, Zionism, and the State of Israel, Modern Judaism 7:2 (1987):

146 144 Information by Course Bachelor Aanbevolen literatuur Biale, David. ed., Cultures of the Jews. A New History. New York: Schocken, Satlow, Michael. Creating Judaism. History, Tradition, Practice. New York: Columbia University Press, Vries, S. Ph de. Joodse riten en symbolen. Herz. ed. Amsterdam: Arbeiderspers, Evaluatie Schriftelijk examen. Studiebelasting Bestudering literatuur en collegestof voor examen 88 uur Contacturen 24 uur Becijfering Schriftelijk examen 100% Oecumenica, Evangelisatie en Dialoog Docent: E.W. Van de Poll, L. Dijkhuizen Vakgroep: GM Opleiding: Bachelor 2 en 3 Frequentie: tweejaarlijks Studiepunten: 3 Werkvorm: hoorcollege, werkbespreking Toetsvorm: tussentijdse opdrachten, papers Academiejaar: Semester: 1 Vereiste voorkennis Oriëntatie Godsdienstwetenschappen en Missiologie (4 ECTS) Inhoud Een theologische, missiologische bestudering van de theologie en de praktijk van de communicatie van het evangelie en de vorming van missionaire gemeenten, toegespitst op de contexten van Nederland en van Vlaanderen, met speciale aandacht voor de verhouding tussen evangelisatie en dialoog. Het eerste deel gaat over de bekendmaking van het Evangelie. Vanwege de beperkte omvang van de cursus maken we een selectie uit de vele aspecten daarvan Aan de orde komen onder andere: Relevantie en methoden van wetenschappelijk onderzoek over de praxis van evangelisatie; Conversie, onderzoek naar processen van geloofsverandering; Hoe analyseren we de context van de West-Europese samenlevingen? Barrières en bruggen voor het evangelie, die samenhangen met de multireligieuze samenleving, secularisatie en pluralisme; Veldonderzoek naar evangelisatie en gemeenteontwikkeling, in Vlaanderen en Nederland. Het tweede deel van de cursus gaat over missionaire vernieuwing in bestaande kerken en de vorming van nieuwe gemeenten. Zowel theologische als pragmatische vragen komen aan de

147 Information by Course Bachelor 145 orde. Dit deel wordt verzorgd door Laura Dijkhuizen, coördinator opleiding missionair werk van de Evangelische Theologische Academie in Nederland Het derde deel van de cursus is gewijd aan oecumene en dialoog. Dit thema vloeit voort uit de theorie en de praktijk van evangelisatie. Interconfessionele of oecumenische dialoog. Meerdere christelijke kerken en denominaties houden zich met evangelisatie bezig. Dit roept vragen op van eenheid en diversiteit, van uitwisseling en samenwerking, van identiteit en van strategie; Interreligieuze dialoog. Hoe stellen we ons op tot aanhangers van andere religies? Wat is de verhouding tussen samenwerking, dialoog en getuigenis? Wat is onze theologische duiding van andere godsdiensten en van de secularisatie in de Westerse samenleving? In tussentijdse opdrachten zal de missiologische kennis worden toegepast op het werkveld, de praktijk van evangelisatie en gemeenteontwikkeling in Nederland en Vlaanderen. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel kent de student: de belangrijkste discussiepunten in de huidige evangelische en oecumenische missiologie wat betreft evangelisatie in eenheid en diversiteit; idem, voor wat betreft de problematiek van missionaire vernieuwing en gemeentestichting in de West-Europese context; de verschillende vormen van dialoog, en hun verhouding tot de communicatie van het Evangelie; een aantal mogelijke theologische duidingen van andere godsdiensten en van de secularisatie in de Westerse samenlevingen. Vaardigheidsdoelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel kan de student: deze algemene missiologische kennis vertalen naar de praktijk van evangelisatie in de plaatselijke gemeente, vooral op het gebied van toerusting; idem, naar het formuleren van een project van gemeentevormingin eigen land; de eigen gemeente of andere kerken en instellingen helpen in het ontwikkelen van een doordacht beleid van communicatie van het Evangelie. Attitudedoelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel is de student gemotiveerd om: zich rekenschap te geven van de theologische en pragmatische vragen bij de vorming van nieuwe gemeenten; missionaire activiteit te verbinden met oecumenische, interkerkelijke relaties; zich voortdurend te bezinnen op de relaties met aanhangers van andere godsdiensten; zich op basis van wetenschappelijk onderzoek een oordeel te vormen over de verschillende methoden van evangelisatie. Verplichte literatuur Noort, Gerrit et.al. Als een kerk opnieuw begint: Handboek voor missionaire gemeenschapsvorming, Zoetermeer: Boekencentrum, Gedeelten hieruit.

148 146 Information by Course Bachelor Van de Poll, Evert Evangelisatie (redactie: Laura Dijkhuizen. Zwijndrecht: Evangelische Theologische Academie (ETA), 2015, in samenwerking met de ETF. Aanschaf bij de receptie. Verplichte literatuur beschikbaar op de ETF Virtual Campus Cape Town Commitment. Verklaring van het laaste wereldcongres voor zending en evangelisatie van de Lausanne Movement, Lausanne Tekst beschikbaar op de ETF Virtual Campus. Charta Oecumenica. Gezamenlijke verklaring van de Konferentie van Europese Kerken (KEK) en de Europese RK Bischoppenconferentie, Straatsburg Tekst beschikbaar op de ETF Virtual Campus. Leesbundel met een selectie van enkele relevante artikelen. Deze worden geplaatst op de ETF Virtual Campus, zodat de student ze kan downloaden en/of uitprinten in de gewenste uitvoering. Sommige artikelen staan al vanaf het begin van de cursus op de ETF Virtual Campus, andere verschijnen daarop in de loop van de cursus. Aanbevolen literatuur Billings, Alan. Secular Lives, Sacred Hearts: The Role of the Church in a Time of No Religion. London: SPCK, Dekker W. en P.J. Visser. Uitgedaagd door de tijd, christelijke zending in een postmoderne tijd. Zoetermeer: Boekencentrum, Healy, Nicholas M. Church, World and the Christian Life: Practical-Prophetic Ecclesiology. Cambridge: Cambridge University Press, Murray, Stuart. Planting Churches: A Framework for Practitioners. Milton Keynes: Paternoster, Paas, Stefan. Church Planting in the Secular West: Learning from the European Experience. Grand Rapids: Eerdmans, Reimer, Johannes. Die Welt umarmen: Theologie des gesellschaftsrelevanten Gemeindebau (Transformationsstudien, Band 1). Marburg an der Lan: Francke Verlag, Van de Poll, Evert, and Joanne Appleton (Editors). Church Planting in Europe: Connecting to Society, Learning from Experience. Eugene, Oregon: Wipf & Stock, Vellekoop, Martijn. Nieuwe kerken in een nieuwe context. Onderzoek naar gemeentestichting en de rol van contextualisatie. Amsterdam: Vrije Universiteit, Wiher, Hannes (direction). Evangelisation en Europe francophone. Cléon d Andran: Excelsis, Klaver, Miranda. This Is My Desire: A Semiotic Perspective on Conversion in an Evangelical Seeker Church and a Pentecostal Church in the Netherlands. Amsterdam: Pallas, Evaluatie De examinering bestaat uit een aantal tussentijdse opdrachten en het schrijven van twee korte papers aan het einde van de cursus. Met het oog op deze papers ontvangt de student tijdens de cursus een lijst van mogelijke onderwerpen. Het eindcijfer is gebaseerd op de beoordeling van de tussentijdse opdrachten en het cijfer van de twee papers. Studiebelasting Contacturen 18 uur Tussentijdse opdrachten 20 uur

149 Information by Course Bachelor 147 Twee papers 46 uur Becijfering Opdrachten 30% Twee papers 70%

150 148 Information by Course Bachelor 4.3 Bachelor Gemeenschappelijke deel Historische Theologie 2 Docent: A.J. Beck, P. Fisk Vakgroep: HT Opleiding: Bachelor 2 en 3 Frequentie: tweejaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: schriftelijk examen, paper, presentatie Academiejaar: Semester: De colleges zullen (deels) in het Engels gegeven worden. Vereiste voorkennis Oriëntatie Historische Theologie (4 ECTS) Inhoud Een verdiepend inzicht in de ontwikkeling van kerk en theologie vanaf de reformatie tot op heden. Bijzondere aandacht wordt besteed aan de Reformatie en het werk van reformatoren zoals Luther, Melanchthon, Zwingli, Bucer en Calvijn, de zogenoemde radicale reformatie, de contrareformatie, de belangrijkste reformatorische confessies, de protestantse orthodoxie, het piëtisme, de verlichting en de belangrijkste theologische ontwikkelingen in de 19e en 20e eeuw. Dit inzicht wordt verworven door een combinatie van hoorcolleges, tekstlezingen en bestudering van de handboeken. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen De student: kan niet alleen de hoofdlijnen in de ontwikkeling van kerk en theologie vanaf de reformatie tot op heden weergeven, maar heeft ook een meer gedetailleerd overzicht verworven over de (leerstellige) ontwikkeling van kerk en theologie vanaf ± 1500 tot op heden (Reformatie, contrareformatie, moderne periode). Hij of zij heeft oog voor het belang van historisch denken en redeneren. Vaardigheidsdoelstellingen De student: kan de eigen kerkelijke traditie en theologische positie historisch situeren en benadert tegelijkertijd met respect de diverse christelijke tradities in de Europese en globale context zoals die historisch zijn gegroeid; heeft oog voor het belang van historisch denken en redeneren. Attitudedoelstellingen Na deelname aan dit opleidingsonderdeel: is de student gemotiveerd om zich verder te verdiepen in de historische wortels van zijn of haar eigen kerkelijke traditie;

151 Information by Course Bachelor 149 heeft de student zich ontwikkeld tot iemand die oog heeft voor de relevantie van historische en theologische ontwikkelingen van de periode na de Reformatie op de huidige context. Verplichte literatuur Augustijn, Cornelis, F. G. M Broeyer, P. Visser, en E. G. E. van der Wall, red. Reformatorica: Teksten uit de geschiedenis van het Nederlandse protestantisme. Zoetermeer: Meinema, pp , 45-78, , , , (niet meer in de handel; kopieën worden ter beschikking gesteld via ETF Virtual Campus) Genderen, J. van. Oriëntatie in de dogmageschiedenis. Theologie in reformatorisch perspectief 8. Zoetermeer: Boekencentrum, pp , 79-81, , , (niet meer in de handel; kopieën worden ter beschikking gesteld via ETF Virtual Campus) Hill, Jonathan. Zondervan Handbook to the History of Christianity. Grand Rapids: Zondervan, (Nederlandse vertaling: Idem., De geschiedenis van het christendom. Kampen: Kok, 2008) Meijering, Eginhard P. Klassieke gestalten van christelijk geloven en denken: Van Irenaeus tot Barth. Bundel: Damon, (capita selecta: Melanchthon, Calvijn, Turrettini, Schleiermacher, Herman Bavinck en Karl Barth) Aanbevolen literatuur Beek, A. van de. Van verlichting tot verduistering? Theologen vanaf Nijkerk: Callenbach, Hauschild, Wolf-Dieter. Reformation und Neuzeit. Lehrbuch der Kirchen- und Dogmengeschichte Band Aufl. Gütersloh: Chr. Kaiser Gütersloher Verlagshaus, Jong, Otto de. Geschiedenis der Kerk. 12de druk. Nijkerk: Callenbach, Lindberg, Carter. A Brief History of Christianity. Blackwell Brief Histories of Religion. Oxford: Blackwell, Evaluatie Tijdens de examenperiode in januari wordt een schriftelijk examen georganiseerd dat het eindcijfer voor 80% bepaalt. Tevens dient er gedurende de collegereeks een paper (ca woorden) vervaardigd te worden over een relevante brontekst uit de kerk- en theologiegeschiedenis van de betrokken periode (15%). Aan de hand van dit paper wordt een korte presentatie gegeven (10 min.; 5%). De inleverdatum van de paper en het houden van de presentatie is gekoppeld aan de collegereeks. In het geval van een herexamen dient de paper te worden ingediend op de eerste dag van de herexamen periode en vervalt de presentatie; de paper telt in dit geval 20% en het examen (80%) valt in de herexamen periode. Studiebelasting Bestudering literatuur en collegestof voor examen 80 uur Contacturen 24 uur Paper en presentatie 8 uur

152 150 Information by Course Bachelor Becijfering Schriftelijk examen 80% Paper 15% Presentatie 5% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Nieuwe Testament 2 Docent: K. Kok (titularis), J. Van Nes Vakgroep: NT Opleiding: Bachelor 2 en 3 Frequentie: tweejaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: exegeseopdracht, schriftelijk examen Academiejaar: Semester: Vereiste voorkennis Inleiding Grieks (7 ECTS) Hermeneutiek (3 ECTS) Inleiding in de Methodiek van de Bijbelexegese (4 ECTS) Oriëntatie Nieuwe Testament (4 ECTS) Studie- en Onderzoeksmethoden (4 ECTS) Inhoud Dit opleidingsonderdeel behandelt de inleidingvraagstukken en inhoud van de nieuwtestamentische boeken Romeinen t/m Openbaring, de belangrijkste exegetische en theologische discussies van deze literatuur en hun rol in het ontstaan van het vroegste christendom. Doelstellingen De student: krijgt een overzicht van de theologie, literatuur, achtergrond en context van Romeinen t/m Openbaring; verwerft inzicht in de exegetische vraagstukken over deze Bijbelboeken. Verplichte literatuur DeSilva, David Arthur. An Introduction to the New Testament: Contexts, Methods and Ministry Formation. Downers Grove, IL: InterVarsity Press, (ook digitaal beschikbaar via Logos) Aanbevolen literatuur BibleWorks 10. Software for Biblical Exegesis & Research. Norfolk, VA: BibleWorks, Elk hoofdstuk van DeSilva geeft een goede lijst van relevante literatuur. Marguerat, Daniel, et al. Introduction au Nouveau Testament: Son histoire, son écriture, sa théologie. 4e éd. Geneva: Labor et Fides, 2008.

153 Information by Course Bachelor 151 Schnelle, Udo. Einleitung in das Neue Testament. 7. Auflage. Stuttgart: UTB, Evaluatie Werkstuk Selecteer één passage van ca verzen uit Kolossenzen of 1 Petrus. Aan het begin van het werkstuk moet je de inleidingvraagstukken (d.w.z. auteurschap; tijd, plaats en reden van ontstaan; geadresseerden) van het betreffende boek kort bespreken. Beschrijf de rol en de plaatsing van deze passage in het boek. Belicht de belangrijkste exegetische punten van deze perikoop (lexicaal, grammaticaal, historisch, cultureel, theologisch, enz.). Relevante Griekse woorden moeten in het Grieks staan. Raadpleeg de standaardbronnen voor exegetisch werk. De bibliografie dient minimaal 12 wetenschappelijke bronnen te vermelden (artikelen, commentaren, monografieën, woordenboeken enz.). De docent verwacht kennis van Grieks en van de achtergronden van het NT te kunnen beoordelen in de paper. Het opstel dient tussen woorden te zijn, excl. voetnoten en bibliografie (aantal woorden op voorblad vermelden). Vormgeving zoals bij SOM. Deadline: tijdens de 1e of 2e examenperiode (de exacte data worden aan het begin van de cursus door de docenten meegedeeld) moet het werkstuk op Turnitin worden ingediend (bestandnaam: Achternaam.NT2.doc of Achternaam.NT2.docx ). Elke dag te laat betekent een aftrek van 1 punt, tenzij in situaties van overmacht en in overleg met de docent. Examen Tijdens de 1e of 2e examenperiode vindt een schriftelijk examen over (1) de verplichte literatuur en (2) de inhoud van de colleges plaats. Studiebelasting Bestudering literatuur 44 uur Contacturen 24 uur Examenvoorbereiding 10 uur Exegeseopdracht 34 uur Becijfering Exegese opdracht 60% Schriftelijk examen 40% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Oude Testament 2 Docent: M. Zehnder (titularis), A.J. van den Werkvorm: hoorcollege

154 152 Information by Course Bachelor Herik Vakgroep: OT Opleiding: Bachelor 2 en 3 Frequentie: tweejaarlijks Studiepunten: 4 Toetsvorm: werkstukken, mondeling examen Academiejaar: Semester: Vereiste voorkennis Inleiding Hebreeuws (7 ECTS) Hermeneutiek (3 ECTS) Inleiding in de Methodiek van de Bijbelexegese (4 ECTS) Oriëntatie Oude Testament (4 ECTS) Inhoud Profetencanon: Jeremia, Ezechiël, Jesaja, Hosea, Joël, Amos, Obadja, Jona, Micha, Nahum, Habakuk, Sefanja, Haggaï, Zacharia, Maleachi. Behandeling van profetie en het verschijnsel Profetencanon. Wijsheidscanon: Rut, Psalmen, Job, Spreuken, Prediker, Hooglied, Klaagliederen, Daniël, Ester, Ezra - Nehemia, Kronieken. Behandeling van wijsheid en het verschijnsel Wijsheidscanon. Enige exegetische vraagstukken komen ter sprake en dienen als voorbeelden. Daardoor wordt de student voorbereid op de uitvoering van zijn exegetische taak. Die gaat over Psalmen. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen De student krijgt een overzicht van de Profetencanon en Wijsheidscanon van het OT met het doel achtergrond en doelstelling van profetie en wijsheid in deze twee canondelen te verstaan. Door een behandeling van enige boeken krijgt hij voeling met de praktijk van profetie en wijsheid. Vaardigheidsdoelstellingen Door middel van een structureel overzicht in de Profetencanon en Wijsheidscanon verwerft de student een macro-exegetisch raamwerk voor het begrijpen en uitleggen van profetische en wijsheidsboeken. Dit wordt uitgebreid door voorbeelden van een theologisch structurele benadering bij enige boeken. Door één of meer exegetische voorbeelden van de behandeling van een tekst wordt de student verder voorbereid voor een exegetische opdracht. Die wordt begeleid door verschillende gerichte aanwijzingen. Door die opdracht oefent de student zich in het begrijpen en uitleggen van een tekst. Attitudedoelstellingen De student dient de profetische benadering en doelstelling zodanig te begrijpen, dat hij waardering voor de houding van de profeten van het Oude Testament krijgt: hun ijver voor Jhwh en zijn heiligheid, hun kracht en hun geloof in situaties van profetisch gezag en persoonlijke machteloosheid. De student dient de benadering van de wijsheid dusdanig te begrijpen, dat hij waardering voor de houding van de wijzen van het Oude Testament krijgt. Het gaat om hun visie op het geheel van het leven, vooral dat met Jhwh; hun zoeken naar het begrijpen van het bestuur van Jhwh in het leven van de hele wereld, het volk van God en iedere gelovige; hun geloof om inzicht van God te mogen ontvangen in aangelegenheden die onbegrijpelijk of uitzichtloos schijnen.

155 Information by Course Bachelor 153 Verplichte literatuur Baker, David W. Israelite Prophets and Prophecy. In The Face of Old Testament Studies: A Survey of Contemporary Approaches, edited by D. W. Baker and B. T. Arnold, Grand Rapids: Baker, Bullock, C. Hassell. Encountering the Book of Psalms. Grand Rapids: Baker, Koorevaar, Hendrik J. Profetencanon. Versie 4.4. Leuven: Evangelische Theologische Faculteit, Koorevaar, Hendrik J. Wijsheidscanon. Versie 5.4. Leuven: Evangelische Theologische Faculteit, Waltke, Bruce K., Diewert, David. Wisdom Literature. In The Face of Old Testament Studies: A Survey of Contemporary Approaches, edited by D. W. Baker and B. T. Arnold, Grand Rapids: Baker, Aanbevolen literatuur Barthélemy, Dominique, établi en collaboration avec A. R. Hulst, N. Lohfink, W. D. McHardy, H. P. Rüger, coéditeur, J. A. Sanders, coéditeur, ed. St. C. Ryan et A. Schenker. Critique textuelle de l'ancien Testament. Tome 4, Psaumes, Rapport final du Comité pour l'analyse textuelle de l'ancien Testament hébreu Institute par l'alliance Biblique Universelle. Orbis Biblicus et Orientalis Band 50/4. Fribourg/Göttingen: Academic Press/Vandenhoeck & Ruprecht, BibleWorks 10. Software for Biblical Exegesis & Research. Norfolk, VA: BibleWorks, Longman, Tremper, and Peter Enns. Dictionary of the Old Testament: Wisdom, Poetry and Writings. Downers Grove, Leicester: InterVarsity, Lucas, Ernest C. Exploring the Old Testament 3: A Guide to the Psalms and Wisdom Literature. Downers Grove: InterVarsity, McConville, J. Gordon. Exploring the Old Testament 4: A Guide to the Prophets. Downers Grove: InterVarsity, Paul, Mart-Jan, G. van den Brink, J. C. Bette, red. Studiebijbel Oude Testament. Deel 5-9. Veenendaal: Centrum voor Bijbelonderzoek, Inleidende artikels en excursen. Evaluatie Mondeling examen in januari. Dit gaat over de verplichte literatuur (behalve die van , van Koorevaar over Psalmen) en de colleges in de klas. Exegese over een Psalm. Inlevering vóór 16 december. Een student die gemiddeld niet geslaagd is, doet het betreffende werk opnieuw: een herexamen in augustus over dezelfde stof en een exegese over een andere Psalm. Inlevering vóór 18 augustus. Studiebelasting Bestudering literatuur en collegestof voor examen 49 uur Contacturen 24 uur Exegeseopdracht 39 uur Becijfering Mondeling examen 65% Werkstuk 35%

156 154 Information by Course Bachelor Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Seminarie Religie en Spiritualiteit Docent: J. Barentsen (titularis), D. Courey, C. Sauer, gastdocent(en) Vakgroep: PT, GM Opleiding: Bachelor 2 en 3 Frequentie: tweejaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: werkcollege Toetsvorm: essay, presentatie Academiejaar: Semester: Vereiste voorkennis Het vak Christelijke Spiritualiteit van het eerste jaar van de Bachelor, of equivalent. Inhoud Dit opleidingsonderdeel biedt verdieping in de studie van religie en spiritualiteit door het bestuderen van klassieke teksten van zowel christelijke als andere godsdiensten uit verschillende tijdsperioden, en van diverse vormen van hedendaagse religieuze spiritualiteit. Vanuit deze bronnen wordt de verbinding gelegd met het eigentijdse verlangen naar spiritualiteit in de eigen maar ook in een vreemde context. Het seminarie bestaat uit drie onderdelen: (1) verdieping door het lezen, interpreteren en vergelijken van klassieke teksten over spiritualiteit binnen het christendom en andere godsdiensten, (2) verbreding door de studie van hedendaagse christelijke en niet-christelijke vormen van spiritualiteit, (3) het duiden van deze vormen van spiritualiteit met behulp van methodieken eigen aan godsdienstwetenschappen en praktische theologie, en (4) de ontmoeting met vertegenwoordigers, en hun uitleg van spirituele rituelen, van niet protestants-evangelische kerken om de spirituele diversiteit te kunnen ervaren en de eigen spiritualiteit daarmee te kunnen vergelijken en te plaatsen in de christelijke oecumene. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel kent de student: de diversiteit van religieuze spirituele praktijken in christelijke en andere religieuze contexten en hun onderlinge relatie. de basisbegrippen en onderzoeksmodellen van observatie van de praktijk van spiritualiteit in zowel een collectieve als in een persoonlijke betekenis. de betekenis en de toepassing van aantal verschillende basisteksten die veel gebruikt worden bij religieuze spiritualiteit in een godsdienstige context, zowel in het verleden als in het heden. Vaardigheidsdoelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel is de student in staat:

157 Information by Course Bachelor 155 een academische observatie en reflectie uit te voeren van spirituele praktijken en teksten, afkomstig uit verleden en heden, vanuit zowel godsdienstwetenschappelijk als praktisch theologisch perspectief. spiritualiteit in diversiteit te onderzoeken, presenteren en evalueren, inclusief een beschouwing van historische en contextuele achtergronden, en met reflectie vanuit de eigen spirituele bevinding. spirituele ervaringen en bronnen contextueel te vertalen in een academisch essay naar diverse pastorale en sociale handelingsvelden, zowel vanuit het perspectief van andere religies als vanuit het eigen perspectief. Attitudedoelstellingen Aan het einde van dit opleidingsonderdeel is de student gemotiveerd tot: bewustwording en begrip voor de beleving van de religieuze diversiteit als het gaat om spiritualiteit en de verschillende interpretaties in tijd en plaats persoonlijke reflectie op en ontwikkeling van de eigen spiritualiteit in verhouding tot de eigen traditie en levenswijze. Verplichte literatuur Holder, A., ed. Christian Spirituality: The Classics. London: Routledge, Partridge, C. and T. Gabriel, ed. Mysticisms East and West: Studies in Mystical Experience. Glasgow: Paternoster Press, Sauer, Christof (ed.): The Bad Urach Statement: Towards an evangelical theology of suffering, persecution and martyrdom for the global church in mission. Bonn: VKW Waaijman, K. Spiritualiteit: Vormen, grondslagen, methoden. 3 e druk. Kampen: Kok, 2001 (selecties). Diverse teksten over methodiek en studie van spiritualiteit op ETF Virtual Campus. Aanbevolen literatuur Ammerman, N.T. Sacred Stories, Spiritual Tribes: Finding Religion in Everyday Life. New York, NY: Oxford University Press, Baers, J. e.a., red. Encyclopedie van de mystiek. Fundamenten, tradities, perspectieven, Tielt: Lannoo, Bouwman, K. en K. Bras, red. Werken met spiritualiteit. Baarn: Ten Have, Ferguson, D.S. Exploring the Spirituality of the World Religions: The Quest for Personal, Spiritual and Social Transformation. London: Bloomsbury Academic, Howard, E.B. The Brazos Introduction to Christian Spirituality. Grand Rapids, MI: Brazos, McGrath, A.E. Christelijke spiritualiteit: Een inleiding. Translated by H. A. Ferguson- Postma. Kampen: Kok, Meulen, H.C. van der. Om het geheim van het leven: Over spiritualiteit en geestelijke begeleiding. Zoetermeer: Boekencentrum, Paloutzian, R.F. and C.L. Park, ed. Handbook of the Psychology of Religion and Spirituality. New York, NY: Guilford, Schweitzer, Friedrich. Postmoderner Lebenszyklus und Religion. Eine Herausforderung für Kirche und Theologie. Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus, 2003 (ET: The Postmodern Life Cycle: Challenges for Church and Theology. St. Louis, MO: Chalice, 2004).

158 156 Information by Course Bachelor Shults, F.L. and S.J. Sandage. Transforming Spirituality: Integrating Theology and Psychology. Grand Rapids, MI: Baker Academic, Evaluatie Eerste opdracht (presentatie): Diversiteit van spiritualiteit. Het presenteren van een studie over een spirituele praktijk uit een van de niet-christelijke wereldreligies (bijv. pelgrimages en bedevaarten; woestijnheiligen en asceten; spiritualiteit en genezing; kloosters en retraite momenten; voorouders en rituelen). De presentatie bevat o.a. een vergelijking tussen een vroegere periode en een contemporaine invulling, en maakt gebruik van de godsdienstwetenschappelijke en praktisch theologische perspectieven vanuit de colleges en verplichte literatuur. Bovendien wordt minstens één klassieke spirituele tekst in de studie opgenomen. De gekozen onderwerpen worden evenwichting verspreid over niet-christelijke wereldgodsdiensten zoals het Jodendom, Islam, Hindoeïsme of Boeddhisme. De presentatie bestaat uit een grotendeels uitgeschreven tekst, liefst in combinatie met een goede powerpoint. Tweede opdracht (essay): Beleving van spiritualiteit. Het schrijven van een essay over de relatie tussen spiritualiteit en diverse handelingsvelden (zoals pastoraat, de kunsten (schilderen, muziek), leiderschap, interreligieuze dialoog, kerkopbouw, preken, identiteitsontwikkeling, levensfasen, enz.), aan de hand van de colleges en verplichte literatuur. In dit essay wordt ook verwezen naar de eigen spirituele ervaring en bronnen, en wordt verdere literatuur geraadpleegd, waaronder minimaal 3 wetenschappelijke artikelen. Ook hier geldt een redelijke spreiding van onderwerpen. Studiebelasting Contacturen 24 uur Bestudering literatuur 50 uur Essay "Beleving" 24 uur Presentatie "Diversiteit" 14 uur Becijfering Presentatie Diversiteit 50% Essay Beleving 50% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus.

159 Information by Course Bachelor 157 Systematische Theologie 2 (Dogmatiek) Docent: J. Hoek, N. den Bok (OU) Vakgroep: ST Opleiding: Bachelor 2 en 3 Frequentie: tweejaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: leesopdracht, schriftelijk examen Academiejaar: Semester: Vereiste voorkennis Oriëntatie Systematische Theologie (4 ECTS) Inhoud Het globale thema van dit opleidingsonderdeel is het dieper verstaan van het in Christus geschonken heil, zowel nu reeds als in de toekomst. De nadruk van de colleges ligt op de eschatologie, zowel de individuele als de kosmische. Er wordt aandacht besteed aan actuele ontwikkelingen in de eschatologie en aan de pastorale (praktische) relevantie van de verschillende posities inzake soteriologie in het algemeen en eschatologie in het bijzonder. Planning indeling colleges Israël en het verbond De Bijbel - het boek van God en mensen De vernieuwing van de mens De vernieuwing van de wereld Eschatologische ontwerpen Controversiële punten (chiliasme; hel of annihilationisme etc.) Doelstellingen Cognitieve doelstellingen De student: heeft kennis van de soteriologie zoals geformuleerd in Schrift en traditie; heeft kennis van de eschatologie zoals geformuleerd in Schrift en traditie; heeft inzicht in de actuele theologische debatten over de behandelde thema s; heeft inzicht in de interactie tussen Schrift, traditie en beleving; heeft zicht op verschillende methodes in de eschatologie en kan onderscheid maken tussen het duidelijke en het speculatieve. Vaardigheidsdoelstellingen De student: kan voor een theologisch probleem een oplossing voorstellen op basis van persoonlijke doordenking en systematische afweging; is in staat om in een theologisch debat een helder standpunt in te nemen en dit adequaat te verdedigen; is in staat om de inhoud van het christelijk geloof op eigentijdse en binnen de huidige cultuur verstaanbare wijze te formuleren.

160 158 Information by Course Bachelor Verplichte literatuur Beek, A. van de. God doet recht. Eschatologie als christologie, Zoetermeer: Meinema 2008, Brink, G. van den, en C. van der Kooi. Christelijke Dogmatiek: Een inleiding. Zoetermeer: Meinema, 2012, ; [235 p.]. Hoek, Jan. Hoop op God: Eschatologische verwachting. Zoetermeer: Boekencentrum, 2004 [230 p.]. Ruler, A.A. van. De verhouding van het kosmologische en het eschatologische element in de christologie, in Verzameld Werk deel IV-A: Christus, de Geest en het heil, Zoetermeer: Boekencentrum BV. 2011, Wright, Tom. How God became king. Getting to the heart of the gospels, New York: SPCK 2012, 3-25, 41-60, [65 p] Aanbevolen literatuur Bell, Rob. Love wins. A book about heaven, hell and the fate of every person who ever lived, New York: HarperOne 2011, ch. 6-7 (p ). Gunning jr, J.H. De prediking van de toekomst des Heren, in Verzameld Werk deel 2 ( ), Zoetermeer: Boekencentrum BV 2014, Evaluatie Een schriftelijk examen vindt plaats in de examenperiode in januari. Studiebelasting Bestudering literatuur en collegestof voor examen 88 uur Contacturen 24 uur Becijfering Schriftelijk examen 100% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Bachelorscriptie Docent: M. Webber (coördinator) Vakgroep: n.v.t. Opleiding: Bachelor 3 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 8 Werkvorm: begeleiding door deskundige Toetsvorm: scriptie Academiejaar: Semester: 1+2 Dit opleidingsonderdeel kan niet onder examencontract afgelegd worden. Inhoud De student verricht onder begeleiding van een deskundige onderzoeker onderzoek op het terrein van de gekozen afstudeerrichting en schrijft een wetenschappelijke scriptie. De

161 Information by Course Bachelor 159 scriptie dient te voldoen aan de formele eisen die de ETF hanteert m.b.t. wetenschappelijke werkstukken (Chicago Manual of Style c.q. Turabian). Aan de hand van Vyhmeisters boek Quality Research Papers kan het gehele onderzoek door de student zelf worden uitgevoerd. Doelstellingen De student kan/heeft: op beperkte schaal onderzoek verrichten in een vakgebied behorend bij de gekozen afstudeerrichting; op methodologisch correcte wijze verschillende standpunten weergeven aangaande het onderwerp; zelfstandig afwegingen maken met het oog op een wetenschappelijk verdedigbaar standpunt; het onderzoek helder en correct communiceren in schriftelijke vorm; voldoende vaardigheden op het terrein van onderzoek en schriftelijke communicatie, zich ontwikkeld om door te kunnen stromen naar de masterfase; inzicht in de interactie tussen Schrift, traditie en beleving. Verplichte literatuur de Jong, Joy. Handboek academisch schrijven. Bussum: Coutinho, Turabian, Kate L. A Manual for Writers of Research Papers, Theses, and Dissertations, Eighth Edition: Chicago Style for Students and Researchers (Chicago Guides to Writing, Editing, and Publishing). Eighth Edition ed. Edited by Wayne C. Booth et al. Chicago: University Of Chicago Press, Vyhmeister, Nancy J. Your Indispensable Guide to Writing Quality Research Papers: For Students of Religion and Theology. 2nd ed. Grand Rapids, MI: Zondervan, Primaire en secundaire literatuur relevant voor het gekozen onderwerp. Evaluatie Wetenschappelijke scriptie van woorden. De student levert een digitale versie in bij zijn/haar begeleider en het onderwijssecretariaat en ook een papieren versie bij het onderwijssecretariaat. Deadline: 20 juni 2018 (herexamen: 29 augustus 2018) Studiebelasting Begeleiding (afhankelijk van begeleider) 10 uur Zelfstandig onderzoek en schrijven 214 uur Becijfering Scriptie 100% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus.

162 160 Information by Course Bachelor Stage Docent: J. Barentsen Vakgroep: PT Opleiding: Bachelor 3 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 12 Werkvorm: stage, praktijkseminarie Toetsvorm: evaluatiegesprekken, eindverslag Academiejaar: Semester: 2 Dit opleidingsonderdeel kan niet onder examencontract afgelegd worden. Vereiste voorkennis De stage vindt in principe pas plaats na het afronden van de Ba-2 vakken, incl. keuzevakken zoals homiletiek of liturgiek als academische voorbereiding op de stage. OU studenten dienen minimaal 120 studiepunten te hebben behaald op het moment dat de stage begint, en mogen de stage tijdens een geheel academiejaar uitvoeren. De stageperiode moet echter wel binnen één academiejaar vallen. Inhoud De stage brengt de student op intensieve wijze in contact met werksituaties die relevant zijn voor de afstudeerrichting. De stage is enerzijds een gelegenheid om relevante vaardigheden uit het opleidingstraject van de student te oefenen, zoals pastorale zorg, missionair werk, preken, onderwijs, jeugdwerk, organiseren en leiding geven. Anderzijds verdiept de stage de wetenschappelijke en theologische reflectie op de praktijk en op het eigen handelen van de student. Hiertoe specificeert de student in overleg met de ETF stagecoördinator en een gekwalificeerde stagementor van de stage-instelling eigen leerdoelen voor de stage, die aansluiten bij de afstudeerrichting en het specifieke opleidingstraject van de student. Tijdens en bij afsluiting van de stage reflecteert de student op de relevantie van de stage ervaringen voor het vervolg van de academische opleiding. Supervisie Bij de extra module van supervisie (2 ECTS) wordt door een gediplomeerde supervisor begeleiding geboden voor verdergaande reflectie op het leerproces van de stagiaire. De nadruk ligt op de persoon van de stagiaire als beginnend beroepsbeoefenaar, om een reflexieve werkhouding te bevorderen voor het vinden van eigen oplossingen in de beroepspraktijk (het zgn. leren leren). Stageperiode Een stageperiode van 8 weken wordt aan het begin van het tweede semester ingeroosterd in het residentiële programma. Deze periode kan desgewenst worden gewijzigd in overleg met student, stageplaats en ETF stagecoördinator (NB: aanwezigheidsplicht bij andere vakken). Bachelor OU studenten kunnen de stage over een heel academiejaar spreiden. Doelstellingen De stage versterkt de wisselwerking tussen de christelijke praktijk en wetenschappelijke reflectie, en leidt door onderdompeling in de praktijk tot nieuwe en diepere reflecties over de relatie tussen theologische theorie en christelijke praxis. Cognitieve doelstellingen De student leert een stage-instelling, die relevant is voor het mogelijke werkveld, in haar religieuze en maatschappelijke context kennen, waarderen en beschrijven;

163 Information by Course Bachelor 161 ontwikkelt inzicht in hoe geleerde handelingsmodellen (bijv. m.b.t. pastoraat, onderwijs, diaconaat of organiseren) in deze stage-instelling ingezet kunnen worden; verkrijgt inzicht in hoe de academische opleiding vruchtbaar kan worden gemaakt in de praktijk van het werkveld, en hoe de situaties op het werkveld aanleiding zijn voor verdere academische ontwikkeling. Vaardigheidsdoelstellingen De student leert handelen in concrete en complexe situaties die zich binnen de stage-instelling voordoen, op methodologisch bekwame wijze, en met toenemende mate van zelfstandigheid en initiatief; leert eigen leerdoelen op te stellen, te reflecteren op het eigen handelen in teamverband, en verantwoordelijk voor het eigen leerproces te nemen; verwerft inzicht in het toekomstig beroepsprofiel en oriënteert zich op een praktijk van levenslang leren. Attitudedoelstellingen De student ontwikkelt respect voor de diversiteit van werkmethoden en belevingsvormen bij de stageinstelling; ontwikkelt wetenschappelijk verantwoordelijkheidsbesef voor kerk en maatschappij; leert de eigen persoonlijkheid en de beroepshouding te integreren. Aanbevolen literatuur Haag, Esther. Stagelopen in stappen. Den Haag: Boom, Kempen, Piet M., en Jimme A. Keizer. Competent afstuderen en stagelopen: Een advieskundige benadering. 4de ed. Groningen: Wolters-Noordhoff, Elk met eigen website. Evaluatie De stage wordt vorm gegeven en gereguleerd a.d.h.v. de stagehandleiding die door de ETF stage coördinator wordt voorzien. De stage wordt geëvalueerd aan de hand van de algemene stagedoelen en de specifieke stagedoelen van de student. Veel stageactiviteiten hebben eigen evaluatieformulieren; het leerproces van de student wordt beschreven in een logboek met reflectieverslag en besproken tijdens de evaluatiegesprekken met de stagementor; het eindverslag en eindgesprek evalueren de mate waarin de gestelde doelen zijn behaald, en koppelt deze resultaten terug naar de wetenschappelijke studie aan de ETF. De details hiervan, zowel als specifieke instructies voor het eindverslag, zijn opgenomen in de stagehandleiding. Studiebelasting Faciliteren van de stage 67 uur Stagetaken 269 uur Becijfering Eindevaluatie/Eindverslag/Eindgesprek 100%

164 162 Information by Course Bachelor Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus.

165 Information by Course Bachelor Bijbel en Theologie Seminarie Bijbelwetenschappen Docent: M. Webber, W.C. Marlowe Vakgroep: OT, NT Opleiding: Bachelor 3 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: werkcollege Toetsvorm: werkstukken Academiejaar: Semester: 1 De colleges zullen in het Engels gegeven worden. Inhoud For this seminar is concerned with a range of texts in the OT, Second Temple literature and the NT that have traditionally been connected to the concept of a messianic figure (of some kind or another). It will explore the relationship between various concepts of such a figure, their background and development, both within the three corpora (OT, STL, NT) and also with a view to connecting lines leading from the OT to the STL and the NT. Ramifications related to the broader question of the use of the OT in the NT will also be explored. (Most) lectures for the course will be given in English. Doelstellingen Cognitive objectives At the conclusion of the course the student should know how to: elaborate a methodology for scientific research in an academic field; uncover and seek out primary sources and relevant and reliable secondary literature; distinguish in the sources between fact and opinion, between report and speculation. Practical objectives At the conclusion of the course the student should be able to: deepen his/her competency in biblical exegesis; critically read sources and literature; formulate arguments related to a correct evaluation of sources. Attitudinal objectives At the conclusion of the course the student is motivated to: adopt a critical attitude, disposed to learn from others; situate positions and convictions in their historical, cultural and social context, without losing sight of individual particularity. Verplichte literatuur Collins, J. J. Messiah and Son of God in the Hellenistic Period. In King and Messiah as Son of God. Divine, Human, and Angelic Messianic Figures in Biblical and Related Literature, by J. J. Collins and A. Yarbro Collins, Grand Rapids: Eerdmans, Horbury, William. Introduction to the Second Edition. In Messianism among Jews and Christians. Biblical and Historical Studies, nd edition. London: Bloomsbury T & T Clark, 2016.

166 164 Information by Course Bachelor Longenecker, R. N. Jewish Hermeneutics in the First Century. In Biblical Exegesis in the Apostolic Period, by R. N. Longenecker, 2nd ed, Grand Rapids: Eerdmans, Longman, T. The Messiah: Explorations in the Law and Writings. In The Messiah in the Old and New Testaments, edited by S. E. Porter, McMaster New Testament Studies. Grand Rapids: Eerdmans, Marshall, I. H. Jesus as Messiah in Mark and Matthew. In Porter [see above], McConville, J. G. Messianic Interpretation of the Old Testament in Modern Context. In The Lord s Anointed. Interpretation of Old Testament Messianic Texts, edited by P. E. Satterthwaite, R. S. Hess, and G. J. Wenham, Carlisle: Paternoster Press, McGinnis, C. M. Stumbling over the Testaments: on Reading Patristic Exegesis and the Old Testament in Light of the New. Journal of Theological Interpretation 4, no. 1 (2010): Miller, M. P. The Problem of the Origins of a Messianic Conception of Jesus. In Redescribing Christian Origins, edited by R. Cameron and M. P. Miller, Atlanta: SBL, Stuckenbruck, L. T. Messianic Ideas in the Apocalyptic and Related Literature of Early Judaism. In Porter [see above], Wolters, A. The Messiah in the Qumran Documents. In Porter [see above], Zehnder, M. Why the Danielic Son of Man Is a Divine Being. Bulletin for Biblical Research 24, no. 3 (2014): Aanbevolen literatuur Becker, J. Messiaserwartung im Alten Testament. Stuttgarter Bibelstudien 83. Stuttgart: Verlag Katholische Bibelwerk, Berding, K., J. Lunde, and S. Gundry. Three Views on the New Testament Use of the Old Testament. Grand Rapids: Zondervan, Bittner, W. J. Jesu Zeichen im Johannesevangelium. WUNT 2nd reihe 26. Tübingen: Mohr Siebeck, Cazelles, H. Le Messie de la Bible: christologie de l Ancien Testament. Jésus et Jésus-Christ 7. Paris: Desclée, Goldingay, John. Reading Jesus s Bible. How the New Testament Helps Us Understand the Old Testament. Grand Rapids: Eerdmans, van Groningen, G. Messianic Revelation in the Old Testament.Grand Rapids: Baker, Hadas-Lebel, M. Une histoire du Messie.Paris: Albin Michel, Horbury, William. Messianism among Jews and Christians. Biblical and Historical Studies. 2nd edition. London: Bloomsbury T & T Clark, Juel, D. Messianic Exegesis. Minneapolis: Fortress Press, Knibb, M. A., ed. The Septuagint and Messianism. BETL 195. Leuven: Peeters, Mowinckel, S. Han som kommer. Copenhagen: G. E. C. Gad, (ET He That Cometh, 1956). Reinhartz, Adele. The Word in the World: The Cosmological Tale in the Fourth Gospel. SBL Monograph Series 45. Atlanta: Scholars Press, Skarsaune, O. From the Jewish Messiah to the Creeds of the Church. Evangelical Review Of Theology 32, no. 3 (July 2008): Zimmermann, J. Messianische Texte aus Qumran: königliche, priesterliche und prophetische Messiavorstellungen in den Schriftfunden von Qumran. WUNT 2nd reihe 104. Tübingen: Mohr Siebeck, 1998.

167 Information by Course Bachelor 165 Evaluatie Active participation in lectures and discussion, reflecting prior preparation. Students may be called on to lead a discussion. Writing of a critical review (1000 words maximum) on a relevant article or an essay in an anthology from within the last ten years, article or essay to be approved by one of the teachers. Writing of a integrative paper (4000 words maximum) on a relevant theme, text, title or figure, showing how the subject develops from the OT, through STL and in the NT, topic to be approved by one of the teachers. Studiebelasting Contact hours 24 uur Research and writing critical review and paper 65 uur Reading for lectures 23 uur Becijfering Class participation 20% Critical Review 30% Integrative paper 50% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Seminarie Grieks 2 Docent: M. Webber (titularis), M. Paridaens Vakgroep: NT Opleiding: Bachelor 3 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: werkcollege Toetsvorm: tussentijdse toetsen, mondeling examen Academiejaar: Semester: 1+2 Vereiste voorkennis Seminarie Grieks 1 (4 ECTS) Inhoud Uitbreiding van de woordenschat, inoefenen van de grammatica van het nieuwtestamentisch Grieks met bijzondere aandacht voor problematische syntaxis. Gebruik, sterktes en zwaktes van lexicon en referentiegrammatica. Vertalen van minder eenvoudige Griekse teksten. Tijdens een academiejaar worden telkens 200 à 300 verzen vertaald en besproken. Mt. 4:1-25 Joh. 17:1-26 Hand. 8:1-25 Rom. 4:1-25 2Kor. 12:1-21 Kol. 3:1-25 1Tim. 5:1-25 Heb. 12:1-29 Jak. 4: Pe. 4: Joh. 1-15

168 166 Information by Course Bachelor Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Na het volgen van deze cursus heeft de student(e) kennis van, en inzicht in: een uitgebreide woordenschat; de vorm, functie en semantische rol van de zinsdelen; de relevantie van de woordkeuze en zinsbouw voor de verklaring van een tekst. Vaardigheidsdoelstellingen Na het volgen van deze cursus is de student(e) in staat: behandelde en analoge niet-behandelde teksten te ontleden, interpreteren en vertalen met gebruik van de nodige hulpmiddelen; de aangeleerde leesmethode toe te passen; de eigen oplossing kritisch te beoordelen. Attitudedoelstellingen Na het volgen van deze cursus geeft de student(e) blijk van: belangstelling voor de taal en de taalstructuur van het nieuwtestamentisch Grieks; nauwkeurigheid, grondigheid en kritische zin; studiediscipline (regelmaat, planning en concentratie); bereidheid tot zelfstandig werken. Verplichte literatuur Naast uiteraard een goede kritische uitgave van het Griekse NT (UBS-GNT4 of NA-NTG28): Syllabus ISNTG - M. Paridaens BibleWorks 10. Software for Biblical Exegesis & Research. Norfolk, VA: BibleWorks, Bauer, W., F. W. Danker, W. F. Arndt, and F. W. Gingrich. A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature. 3rd ed. Chicago: The University of Chicago Press, ISBN-10: Wallace, Daniel B. Greek Grammar Beyond the Basics. Grand Rapids: Zondervan, ISBN-10: Blass, Friedrich, Albert Debrunner und Friedrich Rehkopf. Grammatik des neutestamentlichen Griechisch, 17 Aufl. Göttingen: VuR, (Eventueel in de Engelse bewerking van Funk) ISBN-10: of Von Siebenthal, Heinrich. Griechische Grammatik zum Neuen Testament. Gießen: Brunnen Verlag, ISBN: Aanbevolen literatuur Silva, Moisés. Biblical Words and Their Meaning: An Introduction to Lexical Semantics. Grand Rapids: Zondervan, ISBN-10: Nida, Eugene A., and Johannes Louw. Lexical Semantics of the Greek New Testament. Society of Biblical Literature, ed. David E. Aune, no. 25. Atlanta: Scholars Press, ISBN-10:

169 Information by Course Bachelor 167 Evaluatie Mondeling Examen (52 uur) Tijdens de examenperiode van het tweede semester wordt er een examen Grieks gepland, het graecum, waarin de studenten enkele ongeziene teksten volgens het toetsmodel moeten analyseren en vertalen. Er is een beperkte voorbereidingstijd (40 ). Beperkt gebruik van een woordenboek is toegestaan. Het gebruik van een analytisch lexicon is niet toegestaan. Tijdens het mondeling examen moet blijken of de student in staat is: de leesmethode toe te passen op enkele minder eenvoudige gedeelten uit het NT; een vlotte vertaling te geven van deze gedeelten en bepaalde vertaalkeuzes toe te lichten; alle woorden in de vertaalde teksten te ontleden (woordsoort, tijd, modus, diathese, persoon, getal, geslacht, naamval) en de vorm, functie en semantische rol van de zinsdelen te bepalen; de relevantie aan te tonen van de woordkeuze en zinsbouw voor de verklaring van een tekst. Studiebelasting Contacturen 20 uur Voorbereiding opgegeven teksten 40 uur Studie geziene teksten voor examen 52 uur Becijfering Tussentijdse toetsen 20% Voorbereiding / participatie 10% Mondeling examen 70% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Seminarie Hebreeuws 2 Docent: W.C. Marlowe, W. Wakker Vakgroep: OT Opleiding: Bachelor 3 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: werkcollege Toetsvorm: schriftelijk examen Academiejaar: Semester: 1+2 De colleges zullen (deels) in het Engels gegeven worden. Vereiste voorkennis Seminarie Hebreeuws 1 (5 ECTS)

170 168 Information by Course Bachelor Inhoud Dit seminarie zorgt voor het onderhoud en de verdieping van de kennis van het Hebreeuws en het gedeelte van het Oude Testament, door de grammaticale analyse en vertaling van teksten van minimaal acht gekozen hoofdstukken uit het Oude Testament en door systematisering van de grammatica. Daarnaast kunnen ook stilistiek, historische en tekstkritische vragen en verbanden met andere vormen van het Hebreeuws en met andere Semitische talen ter sprake komen. Ten slotte worden de principes en praktijk van tekstkritiek geïntroduceerd. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel kent de student(e) de hoofdlijnen van: de materiële kant van het ontstaan van de Masoretische tekst; de Versiones; de positie van het Hebreeuws in zijn filologische Umwelt. Vaardigheidsdoelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel is de student(e) in staat: beter teksten te analyseren, teneinde met behulp van basisgrammatica en basisvocabularium tot een werkvertaling te kunnen komen; het kritisch apparaat te lezen; de waarde van een tekstkritische opmerking te beoordelen; gebruik te maken van de belangrijkste hulpmiddelen bij de filologische studie van een oudtestamentisch gedeelte. Attitudedoelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel is de student(e) gemotiveerd om: meer aandacht te hebben voor het woord (cf. O. Conrady: Philologie heißt Liebe zum Wort und zu dem in ihm aufbewahrten Geist ); de discipline te ontwikkelen om bij de geringste twijfel naar de grondtekst te grijpen. Verplichte literatuur BibleWorks 10. Software for Biblical Exegesis & Research. Norfolk, VA: BibleWorks, een kritische tekstuitgave, bijv. Elliger, K., en W. Rudolph. Biblia Hebraica Stuttgartensia. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, een woordenboek, bijv. Broers, P.D.H. Woordenboek van het Bijbels Hebreeuws. Nieuw- Lekkerland: De Haan, een grammatica, bijv. Lettinga, J.P., T. Muraoka en W.Th. van Peursen. Grammatica van het Bijbels Hebreeuws, 11e ed. Leiden: Brill, Würthwein, E. The Text of the Old Testament. 2nd ed. Eerdmans, Marlowe, W. C. Hallmarks of the Hebrew Verb posted on ETF Virtual Campus. Hoftijzer, J. David and the Tekoite Woman. In: Vetus Testamentum 20, 1970: pp Beschikbaar op ETF Virtual Campus. Jongeling, K. Joab and the Tekoite Woman. In: Jaarbericht Oriente Lux 30, : pp Beschikbaar op ETF Virtual Campus. Jongeling, K. Reading Ruth. In: Dutch Studies on Near Eastern Languages and Literatures 2, 1996: pp Beschikbaar op ETF Virtual Campus.

171 Information by Course Bachelor 169 Moor, J.C. de. Elementaire woordenschat van het bijbels Hebreeuws. Beschikbaar in kopie. Wakker, W. Het Hebreeuwse werkwoord. Beschikbaar op ETF Virtual Campus. Wakker, W. Sigla et compendia apparatuum BHS. Beschikbaar op ETF Virtual Campus. Aanbevolen literatuur Fischer, A.A. Der Text des Alten Testaments. Neubearbeitung der Einführung in die Biblia Hebraica von Ernst Würthwein. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, Joüon, P., en T. Muraoka. A Grammar of Biblical Hebrew, 2e ed. Subsidia Biblica 27. Roma: PIB, Koehler, L., W. Baumgartner en J.J. Stamm. The Hebrew and Aramaic Lexicon of the Old Testament. Study Edition. Leiden: Brill, Waltke, B.K., en M. O Connor. An Introduction to Biblical Hebrew Syntax. Winona Lake: Eisenbrauns, Zorell, F. Lexicon Hebraicum et Aramaicum Veteris Testamenti. Roma: PIB, Evaluatie Het schriftelijk examen gaat over de bestudeerde hoofdstukken en de inhoud van het seminarie (lectuur, vertaling, grammaticale verklaring, tekstkritisch beoordelen van varianten, literaire analyse (stijlkenmerken), verbanden met andere (Semitische) talen en bestudeerde literatuur). Als een herexamen niet in hetzelfde academiejaar wordt afgelegd als waarin men het seminarie heeft gevolgd, moet er een duidelijke afspraak worden gemaakt over de hoofdstukkenlijst! Van de student wordt actieve deelname verwacht op grond van zijn/haar voorbereiding en/of door het vaststellen en formuleren van lacunes in de beoogde competenties. De colleges en het examen zullen deels in het Engels zijn; de opdrachten mogen zowel in het Nederlands als Engels ingeleverd worden. Tijdens de colleges worden de studenten geacht om hardop te lezen en de opgegeven passages te vertalen. De student dient te kunnen lezen van een tekst zonder notities en zonder gebruik van digitale hulpmiddelen. De docent zal morfologische en syntactische vragen bij de tekst stellen. Merk op dat de opgegeven verzen gekozen zijn uit een Engelse vertaling en kunnen afwijken in de Hebreeuwse tekst! Studiebelasting Contacturen 24 uur Voorbereidingen 88 uur Becijfering Tussentijdse toets woordenschat 25% Schriftelijk examen 75% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus.

172 170 Information by Course Bachelor Seminarie Historische Theologie Docent: A.J. Beck, P. Fisk Vakgroep: HT Opleiding: Bachelor 3 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: werkcollege Toetsvorm: presentatie, werkstuk, mondeling examen Academiejaar: Semester: 1 Dit opleidingsonderdeel kan niet onder examencontract afgelegd worden. De colleges zullen in het Engels gegeven worden. Vereiste voorkennis Historische Theologie 1 (4 ECTS) of Historische Theologie 2 (4 ECTS) Inhoud The first part of the course will introduce students to the method of the discipline of Church History, focusing on methodological questions concerning research. In the second part of the course, each student should present a paper on a subject of the field of church history. This presentation should be based on (research done for) an independently and critically written review article about one important monograph and two relevant articles from scholarly journals in the field (a list of monographs and periodicals will be handed out). In addition, the student should delve into one chapter of his/her choice from Alister McGrath s The Christian Theology Reader. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen The student: has deepened on some crucial points his already possessed overview on the development of church and theology; has learned in an exemplary fashion to independently study subject of the field of church history; has become familiar with the method of historical research and, moreover, has learned to fathom the actual relevancy of the researched subject. Vaardigheidsdoelstellingen At the end of the course the students should be able to: show evidence of thoughtful reflection about the problems of both the method and the history of the discipline of Church History; independently approach a subject within the field of Church History; write an review article of good quality on such a subject; survey the development of one theological locus on the basis of a relevant selection of primary sources. Attitudedoelstellingen The student: should become sensible about the indispensable importance and relevancy of historical theology for the future life of Church and theology;

173 Information by Course Bachelor 171 should develop her intellectual and spiritual abilities in order to enrich in her future profession the evangelical movement with insight into its great tradition which traces back to the mainstream of classical theology. Verplichte literatuur McGrath, Alister. The Christian Theology Reader. 2nd ed. Oxford: Blackwell, One monograph in church history and at least two scholarly articles belonging to the same field (a list of suggested monographs and journals will be provided through ETF Virtual Campus). Reader (ca. 50 pp.; will be provided through ETF Virtual Campus). Aanbevolen literatuur Bradley, James E., and Richard A. Muller. Church History: An Introduction to Research, Reference Works, and Methods. Grand Rapids: Eerdmans, Cross, F. L., and Elizabeth A. Livingstone, eds. The Oxford Dictionary of the Christian Church. 3rd ed. New York: Oxford University Press, Goertz, Hans-Jürgen. Umgang mit Geschichte: Eine Einführung in die Geschichtstheorie. Reinbek: Rororo, Kitson Clark, and George Sidney Roberts. Guide for Research Students Working on Historical Subjects. 2nd ed. London: Cambridge University Press, Markschies, Christoph. Arbeitsbuch Kirchengeschichte. UTB Tünbingen: Mohr Siebeck, Maunder, Chris, and Henry Scowcroft Bettenson, eds. Documents of the Christian Church. 3rd ed. Oxford: Oxford University Press, Pelikan, Jaroslav Jan. Historical Theology: Continuity and Change in Christian Doctrine. New York/Philadelphia: Westminster, Skinner, Quentin. Visions of Politics Volume 1: Regarding Method. Cambridge: Cambridge University Press, Evaluatie The evaluation is based for 60% on the review article (ca. 70 hours), for 20% on the paper presentation (ca. 8 hours) and for 20% on an oral exam including an evaluative interview (ca. 10 hours). It is important that students participate at all classes (ca. 24 hours), including the first two hours in which the assignment and procedure will be explained with more detail. Roughly in accordance with the guidelines of Church History (from which I partly cite), the review article should be an honest but fair evaluation of the scholarship under review and take under account the following elements (not necessarily as separate items): A presentation of the author s thesis, argument, methodology, and sources. A thoughtful summary of the contents of the book. An evaluation of the argument, methodology, use of sources, premises, and conclusions of the book, highlighting both strengths and weaknesses. Situating the work within the larger context of its field. The inclusion of page number references wherever the text is quoted. In addition, footnotes should be included for all references referring to any other texts than the book under consideration.

174 172 Information by Course Bachelor The review article should run between 3000 and 4000 words and show evidence of some relevant additional learning in the field of the monograph, preferably based on two or more scholarly journal articles (a sample review article will be provided; for a list of monographs and journals see the complementary document on ETF Virtual Campus). The review article is due by the first day of the first exam period (and in case of re-exam, by the first day of the re-exam period). The class presentation should introduce educated non-specialists to the subject while stressing methodological issues and showing awareness of the specific background, premises and preferences of the author in question. Studiebelasting Contact hours 24 uur Exam/evaluative interview 10 uur Paper-presentation 10 uur Review article 70 uur Becijfering Paper-presentation 20% Review article 60% Oral exam/evaluative interview 20% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Seminarie Systematische Theologie Docent: R.T. Michener Vakgroep: ST Opleiding: Bachelor 3 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: werkcollege Toetsvorm: werkstuk, participatie Academiejaar: Semester: 2 Dit opleidingsonderdeel kan niet onder examencontract afgelegd worden. De colleges zullen in het Engels gegeven worden. Inhoud This course will focus on theological methodology and in particular on contemporary theological hermeneutics using modern theologians and movements as interlocutors. It will highlight current debates concerning postconservative theology and theological interpretation. Emphasis will be placed on reading and critical engagement with modern theologians in relation to these concerns.

175 Information by Course Bachelor 173 Doelstellingen Cognitieve doelstellingen At the conclusion of the course the student should know: how presuppositions and backgrounds greatly influence theological interpretation; various expressions of modern/ contemporary theology; key interpretive themes governing various theologians of the 19 th and 20 th centuries; an understanding of the difference between practical and theological/philosophical hermeneutics; contemporary debates and issues within evangelicalism. Vaardigheidsdoelstellingen At the conclusion of the course the student should be able to: explain key areas of concern in contemporary theological interpretation; challenge and revise areas within one s own doctrinal tradition; probe theological assumptions latent in modern theological expressions; critically appropriate theological insights from a variety of modern and contemporary sources. Attitudedoelstellingen At the end of the course the student is motivated to: gain humility in the making of theological pronouncements; learn from and discuss with others holding varying theological perspectives; have greater insight into the formation of theological positions of others; hold greater appreciation for varying theological backgrounds; take a conciliatory role in contemporary theological debates. Verplichte literatuur Franke, John R. Manifold Witness: The Plurality of Truth.Nashville, TN: Abingdon Press, Miller, Ed. L., and Stanley J. Grenz. Introduction to Contemporary Theologies. Lemoyne, PA: Fortress, Chapter: Smith, James K. A. The Fall of Interpretation. 2nd ed. Grand Rapids, MI: Baker Academic, pp ; (available on ETF Virtual Campus, under Seminar Systematic Theology, Documents) Chapter: Vanhoozer, Kevin J. First Theology. Downers Grove: InterVarsity Press, pp (available on ETF Virtual Campus, under Seminar Systematic Theology, Documents) Essay: Olson, Roger E. Postconservative Evangelicalism: An Update After a Decade. (available on ETF Virtual Campus, under Seminar Systematic Theology, Documents) Aanbevolen literatuur Barth, Karl. Einführung in die evangelische Theologie. Zurich: Theologischer Verlag, Ford, David F., ed. The Modern Theologians: Introduction to Christian Theology in the Twentieth Century.3rd ed. Malden: Blackwell Publishing, McKnight, Scot. The Blue Parakeet: Rethinking How You Read the Bible.Grand Rapids: Zondervan, 2008.

176 174 Information by Course Bachelor Schwarz, Hans. Theology in a Global Context: The Last Two Hundred Years.Grand Rapids: Eerdmans, Evaluatie Research paper You are to choose one particular theologian (or particular movement) and 1) identify the underlying (or obvious) perspective on biblical/theological interpretation with respect to the formation of his/her theology; and 2) support your position from your research in the primary literature. The question that will frame your paper is: What is the overall purpose, character, or integrating motif of theology for this author or movement? The paper should clearly and concisely present the student's position based on lectures, class interaction, required reading, and personal research. Both footnotes and bibliography must be included words (maximum including footnotes), 1.5 spacing. Include a title page with your name and the title of the course. Please follow Turabian form. Class attendance and participation is essential. Under extenuating circumstances, if a course session must be missed, please contact the professor in advance. The research paper will be due the first day of the exam period of the second semester at 11:59pm. This time will be strictly observed. You are welcome to turn in papers earlier than this date. Late papers will only be accepted for the final exam period of the academic year. Papers submitted for the 2nd exam period must be turned in no later than first day of the exam period in August, 2018 at 11:59pm. You will be graded on attendance and your ability to effectively interact with the assigned reading material through your responses to questions and participation in general class discussion. Studiebelasting Contact hours 16 uur Paper 54 uur Reading/Class preparation 46 uur Becijfering Paper 80% Reading/Participation/Discussion 20% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus.

177 Information by Course Bachelor Kerk en Pastoraat Gemeenteopbouw Docent: J. Barentsen (titularis), O. Blok Vakgroep: PT Opleiding: Bachelor 2 en 3 Frequentie: tweejaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: presentatie, onderzoekspaper Academiejaar: Semester: 1 Inhoud Deze cursus introduceert het vak gemeenteopbouw als onderdeel van de praktische theologie, te onderscheiden van een meer systematisch-theologische ecclesiologie. De achtergronden en huidige praktijken van gemeenteopbouw worden bestudeerd, met inbegrip van de beweging richting een praktische ecclesiologie met eigen vormen van onderzoek. Als thema s komen de identiteit en levenscyclus van de kerk aan bod, zowel als vragen rondom het onderhouden of vernieuwen van de kerk, en missionaire strategieën voor gemeenschapsvorming en kerkplanting. Diverse gangbare modellen van en trends in gemeenteopbouw worden besproken en vanuit de sociale wetenschappen toegelicht, met Osmers model van praktisch theologisch onderzoek als raamwerk. Doelstellingen Dit opleidingsonderdeel beoogt specifiek het vervullen van de opleidingsdoelen voor Kerk en Pastoraat die betrekking hebben op ontwerp, organisatie en uitvoering van missionairgericht opbouwwerk in evangelische en protestantse kerken. Cognitieve doelstellingen Na het volgen van dit opleidingsonderdeel kent de student: de hoofdlijnen, achtergronden en benaderingen van gemeenteopbouw als praktischtheologische onderzoeksveld; de belangrijkste kenmerken en toepassingen van gangbare praktijken in gemeenteopbouw en gemeentestichting; een aantal recente trends en actuele onderwerpen in het onderzoek naar en de praktijk van gemeenteopbouw; een aantal aspecten van leiderschap en eigen identiteit in gemeenteopbouw en veranderingsprocessen. Vaardigheidsdoelstellingen Na het volgen van dit opleidingsonderdeel is de student in staat: ontwikkelingen in het vakgebied gemeenteopbouw zelfstandig te onderzoeken en evalueren; methoden van gemeenteopbouw en leiderschap te observeren en kritisch toe te passen; de specifieke opbouwuitdagingen van een lokale gemeente in te schatten en een plan te formuleren voor verdere ontwikkeling. Attitudedoelstellingen Na het volgen van dit opleidingsonderdeel is de student gemotiveerd om:

178 176 Information by Course Bachelor zorgvuldig evenwicht te zoeken tussen de processen van gemeenteopbouw en de identiteitsontwikkeling van de gemeente, vanuit een besef van Gods roeping voor de gemeente en het leiderschapsteam, in de eigen culturele en maatschappelijke context; zorg te dragen voor een evenwicht leiderschap tijdens veranderingsprocessen in de gemeente. Verplichte literatuur Paas, S. Vreemdelingen en priesters: Christelijke missie in een postchristelijke omgeving. Zoetermeer: Boekencentrum, Brouwer, R., K. de Groot, H. de Roest, E. Sengers en S. Stoppels. Levend lichaam: Dynamiek van christelijk gemeenschappen in Nederland. Kampen: Kok, Een digitale reader op Virtual Campus met o.a. selecties over pionieren, gemeentestichting, en verandermanagement. o Ardon, Arend. Ontketen vernieuwing! Blokkades wegnemen en beweging creëren. Amsterdam: Business Contact, o Blok, O.W. en M. Vlaardingerbroek, ed. Survivalgids pionieren: Praktijkverhalen van creatieve gemeentestichting. Amersfoort: Urban Expression, o Blok, O.W. Avontuur van geloof. Praktijkverhalen van gemeentestichting met reflectie voor heel de kerk. Baptistica Reeks 11. Amsterdam: Unie van Baptistengemeenten, Aanbevolen literatuur Borgman, E. Waar blijft de kerk? Gedachten over opbouw in tijden van afbraak. Baarn: Adveniat Geloofseducatie, Cameron, H., P.J. Richter, D. Davies, and F. Ward. Studying Local Churches: A Handbook. Norfolk: SCM, Erwich, R. Gemeente in beeld: Vragen naar vitaliteit. Utrecht: Kok, Hendriks, J. Verlangen en vertrouwen: Het hart van gemeenteopbouw. Kampen: Kok, Herbst, M. Missionarischer Gemeindeaufbau in der Volkskirche. 4. Aufl. Beiträge zu Evangelisation und Gemeinde-entwicklung 8. Neukirchener: Neukirchener Verlag, Monet, G., L'Église émergente. Être et faire Église en postchrétienté. Théologie Pratique - Pédagogie Spiritualité 6. Münster: LIT, Murray, Stuart R. Church After Christendom. After Christendom. Carlisle: Paternoster, Paas, Stefan. Church Planting in the Secular West: Learning from the European Experience. Grand Rapids, MI: Eerdmans, Reimer, Johannes. Multikultureller Gemeindebau: Versöhnung leben. Marburg: Francke, Stoppels, S. Voor de verandering: Werken aan vernieuwing in gemeente en parochie. Zoetermeer: Boekencentrum, Evaluatie De student presenteert en evalueert (eventueel in groepsverband) een specifieke methode of benadering van gemeenteopbouw, met raadpleging van populaire en wetenschappelijke literatuur, en met gebruikmaking van alle verplichte cursusliteratuur. De student bestudeert (eventueel in groepsverband) een actueel thema of een relevante casus uit de praktisch-theologische ecclesiologie (bijv. onderzoek naar de revitalisering van stadskerken, of naar leiderschap en identiteitsvorming van missionaire projecten), met

179 Information by Course Bachelor 177 raadpleging van populaire en wetenschappelijke literatuur, en met gebruikmaking van alle verplichte cursusliteratuur. Een herexamen bestaat uit het opnieuw volbrengen van elk onvoldoende onderdeel. De vorm en onderwerpen worden in overleg met de docent vastgesteld. Studiebelasting Bestudering literatuur 44 uur Contacturen 24 uur Presentatie 16 uur Onderzoekspaper 28 uur Becijfering Presentatie 35% Onderzoekspaper 65% Inleiding Homiletiek Docent: J. Barentsen (titularis), R. van der Spoel Vakgroep: PT Opleiding: Bachelor 3 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 6 Werkvorm: hoorcollege, practicum Toetsvorm: spreekbeurten, schriftelijk examen Academiejaar: Semester: 1 Vereiste voorkennis Hermeneutiek (3 ECTS) Inleiding in de Methodiek van de Bijbelexegese (4 ECTS) Inhoud Er wordt een theoretische inleiding in het vakgebied van de homiletiek geboden, waarbij er aandacht is voor de rol van de tekst, de hoorder en de prediker voor de prediking in het kader van de liturgie van de gemeente. Speciale aandacht wordt besteed aan de new homiletic. Vervolgens participeert de student in een praktische cursus waarin het voorbereiden en het houden van een preek wordt geoefend. Daarbij is er speciale aandacht voor het preken met behulp van een zogenaamde mindmap en wordt een accent gelegd op het persoonlijk en inspirerend preken, volgens inzichten uit de communicatiewetenschap. Ten slotte wordt er bijzondere aandacht besteed aan een missionaire benadering van de prediking (een missionaire homiletiek) waarbij speciaal aandacht wordt gegeven aan thema s als inclusief preken/exclusief preken, apologetisch preken en doelgroepbenadering. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel heeft de student kennis van: de basisbeginselen van de homiletische theorievorming; de Amerikaans homiletische beweging van de New Homiletic; de verschillende onderdelen en aspecten van het preekvoorbereidingsproces; het concept van missionaire homiletiek.

180 178 Information by Course Bachelor Vaardigheidsdoelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel is de student in staat: een eigen theologische visie op de prediking te formuleren; op een verantwoorde manier een goede preek voor te bereiden en te houden volgens de aangeboden methodieken en modellen; de mindmap methode te gebruiken bij het uitwerken, onthouden en voordragen van een preek; om met kennis van communicatiemethoden zich te richten op gedragsverandering bij postmoderne hoorders. Attitudedoelstellingen Aan het einde van het opleidingsonderdeel is de student gemotiveerd om: in een kerkelijke gemeente of in andere contexten het Woord van God te verkondigen; verder te groeien in homiletische kennis, wijsheid en vaardigheid; in de praktijk van het preekproces altijd tijd vrij te maken voor geestelijke preekvoorbereiding. Verplichte literatuur Bohren, R. Predigtlehre. München: Kaiser Verlag, Pp Douma, J. R. Veni Creator Spiritus: De meditatie en het preekproces. Kampen: Kok, Pp Keller, T. Preaching. Communicating Faith in an Age of Skepticism, New York Leede, H. de. Heeft de preek zijn tijd gehad? In Om de verstaanbaarheid: Over Bijbel, geloof en kerk in een postmoderne samenleving, redactie door W. Dekker en P. J. Visser, Zoetermeer: Boekencentrum, Paas, S. Preken in een missionaire tijd In De werkers van het laatste uur: De inwijding van nieuwkomers in het christelijk geloof en in de christelijke gemeente, redactie door S. Paas, Zoetermeer: Boekencentrum, Spoel, R. van der. Preken is prachtig. Amersfoort: Benedicere, Geheel. Spoel, P.L.R. van der. Reader Evangelistic Preaching, te verkrijgen via de ETF receptie. Stark, Ciska. Proeven van de preek: Een praktisch-theologisch onderzoek naar de preek als Woord van God. Zoetermeer: Boekencentrum, Pp en Stott, J. I Believe in Preaching. London: Hodder & Stoughton, Pp Aanbevolen literatuur Anderson, Kenton C. Choosing to Preach: A Comprehensive Introduction to Sermon Options and Structures. Grand Rapids: Zondervan, Dingemans, G. D. J. Als hoorder onder de hoorders: Een hermeneutische homiletiek. Kampen: Kok, Engemann, Wilfried. Einführung in die Homiletik. 2. vollst. überarb. u. erw. Aufl. Stuttgart: Francke, Lowry, Eugene L. The Homiletical Plot: The Sermon as Narrative Art Form. Louisville, KY: Westminster, Lowry, Eugene L. The Sermon: Dancing the Edge of Mystery. Nashville, TN: Abingdon Press, Meulen, H. van der. Als een leerling leren preken: Preekvoorbereiding stapsgewijs. Zoetermeer: Boekencentrum, 2008.

181 Information by Course Bachelor 179 Chapell, B. Christ-Centered Preaching: Redeeming the Expository Sermon. Grand Rapids: Baker Academic, Evaluatie Het examen omvat de volgende onderdelen: Het voorbereiden en houden van een preek volgens het model van Passie voor Preken. Een schriftelijk examen over de gelezen literatuur. Een uitgeschreven missionaire preek, in te leveren en te houden voor het examen homiletiek. Studiebelasting Collegevoorbereiding 10 uur Contacturen 36 uur Voorbereiding van de preken 14 uur Bestudering literatuur en voorbereiding examen 108 uur Becijfering Schriftelijk examen 50% Preek volgens methode van Passie voor Preken 30% Missionaire preek 20% Seminarie Praktische Theologie Docent: J. Barentsen Vakgroep: PT Opleiding: Bachelor 3 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: onderzoeksverslag, presentaties Academiejaar: Semester: 2 Dit opleidingsonderdeel kan niet onder examencontract afgelegd worden. Vereiste voorkennis Oriëntatie Praktische Theologie (4 ECTS) Inleiding Pastorale Theologie (4 ECTS) Godsdienstsociologie: Theorie (3 ECTS) Godsdienstsociologie: Praktijk (3 ECTS) Inhoud De student verkent een belangrijk terrein of actueel vraagstuk van de hedendaagse praktische theologie, met oog voor recente ontwikkelingen zoals aandacht voor belichaming, praktische wijsheid en de verscheidenheid aan theologische stemmen in de christelijke praxis. Studenten in de afstudeerrichting Kerk & Pastoraat kunnen het functioneren van de afgestudeerde theoloog als religieuze leider in kerk en maatschappij onderzoeken. De rol, roeping en identiteit van de leider of predikant in een postchristelijke context staat sterk onder druk, en verdient grondige praktisch theologische reflectie. Studenten van alle studierichtingen kunnen ook kiezen om een actueel kerkelijk of maatschappelijk vraagstuk op praktisch theologische wijze te onderzoeken, met name hoe een afgestudeerde theoloog

182 180 Information by Course Bachelor op dit gebied invloed of leiderschap kan uitoefenen (bijv. etnische en religieuze polarisatie en verzoening, omgang met veranderende normen rond huwelijk en seksualiteit, diaconie en presentatie als nieuwe vormen van kerk-zijn, spiritualiteit in lijden en sterven, omgang met gehandicapten of andere minderheden in de kerk, enz). Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Na het volgen van dit opleidingsonderdeel kent de student(e): de verschillende hoofdstromen binnen de praktische theologie m.b.t. de positie van de predikant als leider in de gemeente; de belangrijkste uitgangspunten van praktisch-theologisch onderzoek op een specifiek terrein van onderzoek; verschillende praktisch-theologische reflectiemodellen. Vaardigheidsdoelstellingen Na het volgen van dit opleidingsonderdeel is de student(e) in staat: verschillende onderzoeksmethoden binnen de praktische theologie te overzien en in beperkte zin toe te passen op een concreet veld van onderzoek; de complexiteit van praktisch-theologische vraagstellingen te behandelen rondom de rol en positie van de predikant en andere religieuze leiders; praktisch-theologische en sociaalwetenschappelijke bronnen te verbinden en te integreren. Attitudedoelstellingen Na het volgen van dit opleidingsonderdeel is de student(e) gemotiveerd om: een praktisch-theologisch denkkader te benutten om leiderschapsvraagstukken in de huidige maatschappelijke context te beschouwen; de positie, rol en taak van de predikant of religieuze leider kritisch te doordenken in relatie tot hun eigen opvattingen. Verplichte literatuur Onderzoeksmethoden in Praktische Theologie: Cameron, H. and C. Duce. Researching Practice in Mission and Ministry: A Companion. London: Hymns Ancient & Modern, Swinton, J., and H. Mowat. Practical Theology and Qualitative Research. Second edition. Norfolk, UK: SCM, Digitale reader op Virtual Campus, map pastorale en praktische theologie. Aandachtspunten in de Praktische Theologie: Cameron, H., D. Bhatti, C. Duce, J. Sweeney and C. Watkins. Talking about God in Practice: Theological Action Research and Practical Theology. London: SCM, Bass, D.C., K.A. Cahalan, B.J. Miller-McLemore, J.R. Nieman and C.B. Scharen. Christian Practical Wisdom: What It Is, Why It Matters. Grand Rapids, MI: Eerdmans, 2015 ( 7. Eclipse en 8. Disciplining, pp ). Digitale reader op VC, map religieus leaderschap. Keuzeonderwerp m.b.t. pastoraal en religieus leiderschap: Heitink, G. Biografie van de dominee. Baarn: Ten Have, 2001

183 Information by Course Bachelor 181 Nauta, R. Paradoxaal leiderschap. Schetsen voor een psychologie van de pastor. Nijmegen: Valkhof, 2006 (nadruk blz ). Stoner, C.R. en J.S. Stoner. Building Leaders: Paving the Path for Emerging Leaders. New York, NY: Routledge, Digitale reader op VC, map leiderschapsidentiteit en -ontwikkeling. Andere keuzeonderwerpen: literatuurlijst in overleg met docent Aanbevolen literatuur Voor mogelijke vraagstukken als onderzoeksthema, zie tijdschriften als Handelingen, Practical Theology, of het International Journal of Practical Theology. Branson, M.L. en J.F. Martínez. Churches, Cultures, and Leadership: A Practical Theology of Congregations and Ethnicities. Downers Grove, IL: IVP Academic, Burms, A. en H. de Dijn. De sacraliteit van leven en dood: Voor een brede bio-ethiek. Zoetermeer: Boekencentrum, Erwich, R. (red.), Theologie als beroep. Verhalen van hoop. Utrecht: Kok, Johnson, B.C. en A. Dreitcer. Beyond the Ordinary: Spirituality for Church Leaders. Grand Rapids, MI: Eerdmans, Smidt, C.E. Pastors and Public Life: The Changing Face of American Protestant Clergy. Oxford: Oxford University Press, Swinton, J. Dementia: Living in the Memories of God. London: SCM Press, Volland, M. The Minister as Entrepreneur: Leading and Growing the Church in an Age of Rapid Change. London: SPCK, Evaluatie Het vak start met een persoonlijk essay (ca woorden) waarin de student zijn of haar eigen beeld over het gekozen onderwerp beschrijft in relatie tot de huidige kerkelijke en maatschappelijke context. Dit essay wordt uiterlijk twee dagen voor het tweede collegeblok ingeleverd. Vervolgens presenteert de student een recent onderzoek over het gekozen onderwerp, formuleert een eigen onderzoeksplan, rapporteert over de voortgang van het onderzoek tijdens de colleges, en schrijft een onderzoeksverslag als eindwerk. Het onderzoek wordt ingekaderd door de verplichte literatuur m.b.t. onderzoekmethoden en aandachtspunten in de praktische theologie. Het onderzoek wordt inhoudelijk ingevuld met specifieke literatuur. Voor religieus leiderschap staat de literatuur hierboven opgegeven; voor een ander onderwerp wordt in overleg met de docent een (verplichte) literatuurlijst vastgesteld. Het onderzoek dient zowel gebruik te maken van alle literatuur als een goede luisterhouding te hanteren t.o.v. de onderzochte praktijk. De inleverdatum voor het verslag is uiterlijk vrijdag van de 2 e week van de (her)examenperiode. Studiebelasting Contacturen 24 uur Bestudering literatuur 44 uur Eigen onderzoek en rapportage 44 uur Becijfering Persoonlijk essay en presentatie bestaand onderzoek 20% Rapportage eigen onderzoek en participatie in de discussies 30%

184 182 Information by Course Bachelor hierover tijdens de colleges Onderzoeksverslag 50% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus Godsdienst en Onderwijs Islam Docent: P.R. Boersema (titularis), B. Reitsma Vakgroep: GM Opleiding: Bachelor 2 en 3 Frequentie: tweejaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: essay, paper, presentatie Academiejaar: Semester: Vereiste voorkennis Oriëntatie Godsdienstwetenschappen en Missiologie (4 ECTS) Inhoud De islam is in de wereld van vandaag nadrukkelijk aanwezig. Dat stelt christenen voor diverse uitdagingen. Wat is de islam precies? Wat moeten christenen van de islam denken? Hoe moeten zij op moslims reageren? Waarover gaat het gesprek met moslims nu precies? De colleges islam bieden een inleiding op deze en andere vragen, die in de Master verder kunnen worden verdiept en uitgewerkt. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen De student heeft kennis van: de belangrijkste kenmerken van de islam en inzicht in hoe de islam evangelicale christenen uitdaagt. Vaardigheidsdoelstellingen Aan het einde van dit onderdeel is de student in staat: de hoofdlijnen van de bestudeerde literatuur op heldere en beknopte wijze weer te geven; zich met de uitdaging van de islam te verhouden en te reflecteren op een aantal cruciale theologische en maatschappelijke vragen die spelen in de ontmoeting met moslims; te reflecteren op een aantal missionaire vragen en dilemma s die spelen in de ontmoeting tussen islam en christendom. Attitudedoelstellingen In de loop van dit opleidingsonderdeel ontwikkelt de student:

185 Information by Course Bachelor 183 een fijngevoeligheid voor het eigene van de islam en de moslimse medemens, zodat hij/zij in staat zal zijn op een respectvolle wijze met moslims het geloofsgesprek te voeren. Verplichte literatuur Chapman, Colin. Kruis en halve Maan, Buijten en Schipperheijn/Telos, 3 e of hogere druk, hoofdstukken: 1-8.2, 9 17, 24, 30, 35, 39, (totaal ong. 170 blz. eenvoudig) N. Jabbour, Anders Leren Kijken, Navigator boeken, 2011, hoofdstukken 1 7 (95 blz. zeer eenvoudig) Moucarry, Chawkat. Faith to faith: Christianity and Islam in Dialogue. Leicester: InterVarsity Press, pp , 72-79, , , , , , (145 blz.). Pieter Boersema e.a., Christenen verkennen andere godsdiensten in West-Europa, Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer, 2008 of latere druk Verscheidene artikelen via de Virtual Campus Aanbevolen literatuur Chapman, Collin. Kruis en halve maan: De uitdaging van de islam. Amsterdam: Buitjen en Schipperheijn Motief, 2003, overige hoofdstukken N. Jabbour, Anders Leren Kijken, Navigator boeken, 2011, overige hoofdstukken Hansum, Jaap. Inleiding in de islam. In Christenen verkennen andere godsdiensten in West-Europa, redactie door Pieter Boersema, Jaap Hansum, Pieter Siebesma, en Evert van de Poll, Zoetermeer: Boekencentrum, Moucarry, Chawkat. Faith to faith: Christianity and Islam in Dialogue. Leicester: InterVarsity Press, (resterende deel van het boek) Moucarry, Chawkat. The Search for Forgiveness: Pardon and Punishment in Islam and Christianity.Leicester: InterVarsity Press, Mulder, A. Islam als context voor het evangelie? Een reactie op Jaap Hansum. Soteria 23 nr. 2 (2006): Verkuyl, J. Met moslims in gesprek over het evangelie. 2de ed. Kampen: Kok, Evaluatie De student schrijft alleen of in groepsverband een essay van woorden (per persoon) over een nader te bepalen onderwerp. De inhoud van de essay wordt op creatieve wijze in de les door de student(en) gepresenteerd. Het cijfer voor deze opdracht is gebaseerd op paper en presentatie. Samenvatting en kritische bespreking van de te bestuderen literatuur en collegestof, aan de hand van leesvragen. Naast 24 colleges is er 10 uur beschikbaar voor het schrijven van een essay over een nader te bepalen onderwerp. De resterende 78 uur worden besteed aan bestudering van de verplichte literatuur en de collegestof, ter verwerking in een samenvattend en reflecterend paper van maximaal woorden (zo n 8 uur voor het schrijven, 70 voor verwerking literatuur). Studiebelasting Contacturen 24 uur Schrijven essay / presentatie 10 uur

186 184 Information by Course Bachelor Bestudering literatuur 78 uur Becijfering Paper 60% Essay 30% Presentatie 10% Kerk, Cultuur en Samenleving Docent: P.R. Boersema Vakgroep: GM Opleiding: Bachelor 2 en 3 Frequentie: tweejaarlijks Studiepunten: 3 Werkvorm: hoorcollege Toetsvorm: werkstuk, schriftelijk examen Academiejaar: Semester: Inhoud Inleiding in de Culturele Antropologie en de Antropologische theorieën en concepten die toegepast worden in het domein van de Godsdienstwetenschappen. Bespreking van die culturele begrippen die van belang zijn in het discours tussen kerk en samenleving, zoals: universalisme (etnocentrisme), cultuur relativisme en cultural validity. Werken met het model van het Cultureel Waarde Systeem in de omschrijving van (religieuze) culturele kenmerken bij kerk en samenleving. Het proces van culturele communicatie aan de hand van de etic emic benadering en uitgewerkt in het model van Kwalitatieve Diversiteit. De uitwerking van een hermeneutisch model om culturele veranderingen in de samenleving te kunnen observeren, analyseren en te contextualiseren. Ideaal en werkelijkheid van de multiculturele samenleving. Observatie en analyse van een bezoek aan een migrantenkerk. Deze opdracht functioneert als een spiegeling van cultuur verschillen in een religieuze context. Doelstellingen De student: herkent zijn/haar eigen culturele referentiekader bij het contact met andere groepen en culturen en weet met niet-westerse culturen respectvol om te gaan; ontwikkelt een gevoel voor respectvolle communicatie van het evangelie in een multiculturele en multireligieuze context; is in staat om (beperkte) cultureel religieuze vraagstukken te contextualiseren naar een andere cultuur volgens de methode van critical contextualization in de context van een migrantenkerk. Verplichte literatuur Boersema, Pieter. Concept Culturele Antropologie voor zending- en ontwikkelingswerkers In voorbereiding (ETF Virtual Campus). Boersema, Pieter, en Stefan Paas, red. Onder Spanning: Een veelzijdige kijk op veranderingen in kerk en samenleving. Kampen: Kok, hfdst. 6, 10, 11. Hiebert, Paul. Anthropological Insights for Missionaries. Grand Rapids: Baker Books, 1996.

187 Information by Course Bachelor 185 Scheurmann, Eric. De Papalagi: Redevoeringen van het Zuidzee-opperhoofd Tuiavii van Tiavea. Vertaling door Anso Sommer. Weesp: Heureka, Aanbevolen literatuur Gensichen, H. Mission und Cultur: Gesammelte Aufsätze. München: Kaiser Verlag, Harris, Marvin. Theories of Culture In Postmodern Times. Walnut Creek: Alta Mira Press, Hofstede, Geert, Gert-Jan Hofstede, en Michael Minkov. Allemaal andersdenkenden: Omgaan met cultuurverschillen. Amsterdam: Contact, Kloos, Peter. Culturele Antropologie: Een inleiding. Assen: van Gorcum, Kraft, Charles. Anthropology for Christian Witness. Maryknoll: Orbis books, Neckebrouck, Valeer. Antropologie van de godsdienst. Leuven: University Press, Van Gennep, Arnold. Les Rites de Passage. Paris: É. Nourry, Evaluatie Schriftelijk examen over de behandelde college stof. Rapport van observatie en analyse van het bezoek aan een migrantenkerk. Studiebelasting Bestudering literatuur en collegestof voor examen 32 uur Contacturen 18 uur Verslag 24 uur Voorbereiding/bezoek/observatie immigrantenkerk 10 uur Becijfering Schriftelijk examen 75% Verslag bezoek migrantenkerk 25% Seminarie Godsdienstwetenschappen en Missiologie Docent: C. Sauer Vakgroep: GM Opleiding: Bachelor 3 Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 4 Werkvorm: hoor- en werkcollege, eigen onderzoek Toetsvorm: essay, presentatie Academiejaar: Semester: 2 Dit opleidingsonderdeel kan niet onder examencontract afgelegd worden. De colleges zullen in het Engels gegeven worden. Vereiste voorkennis Oriëntatie Godsdienstwetenschappen en Missiologie (4 ECTS) Godsdienstsociologie: Theorie (3 ECTS) Godsdienstsociologie: Praktijk (3 ECTS) Inhoud Dit opleidingsonderdeel is gericht op de integratie tussen de verschillende (Godsdienstwetenschappelijke en Missiologische) onderwerpen die gedurende de

188 186 Information by Course Bachelor bachelorfase aan de orde zijn gekomen. Deze integratie gebeurt aan de hand van een tweetal nieuwe hoofdthema s die in de colleges worden behandeld, terwijl de studenten een essay over een bepaald aanverwant thema schrijven en tijdens een werkcollege presenteren. Het eerste onderdeel is gericht op thema s gerelateerd aan de discriminatie en vervolging van christenen wereldwijd. De huidige problematiek van geloofsvervolging, inclusief de daarbij behorende fenomenen en dynamiek, wordt behandeld aan de hand van een aantal casussen. Het tweede onderdeel is gericht op thema s gerelateerd aan de vrijheid van godsdienst.verschillende onderwerpen op het snijvlak van de godsdienstvrijheid en de christelijke missie worden bestudeerd, zoals bekering en de vrijheid om een geloof te verspreiden, etc. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen Aan het einde van dit opleidingsonderdeel: is de student in staat relaties te leggen tussen de vakgebieden van de theologie (van de zending) en de godsdienstwetenschappen; kan de student de relevantie van deze relaties voor kerk en maatschappij aangeven; heeft de student de leerstof uit de colleges van de vakken van de vakgroep Godsdienstwetenschappen en Missiologie op een exemplarische wijze verwerkt en verdiept, aan de hand van thema s en casuïstiek; heeft de student inzicht in de verschillen en overeenkomsten tussen christelijke stromingen in de wereld; kent de student de dynamiek van godsdienstvrijheid in relatie tot discriminatie en vervolging; heeft de student kennis van het functioneren van multiculturaliteit tussen de kerkgemeenschappen en de cultureel pluriforme samenleving. Vaardigheidsdoelstellingen Aan het einde van dit opleidingsonderdeel kan de student: voor een godsdienstwetenschappelijk probleem een verwijzing naar een oplossing voorstellen met gebruikmaking van relevante literatuur en op grond van kennis verworven in de vakken van de vakgroep GW&M; de oplossing van dit probleem met behulp van relevante theoretische concepten verwoorden in een essay, en presenteren aan een groep van geïnteresseerden; zijn of haar eigen standpunt verdedigen in een debat. Attitudedoelstellingen Aan het einde van dit opleidingsonderdeel is de student gemotiveerd om: vanuit een breed spectrum van de godsdienstwetenschap en missiologie specifieke problemen te herkennen; de daarbij behorende interculturele gevoelselementen aan te geven; begrip te tonen voor de persoonlijke aspecten die bij dergelijke problemen een rol spelen; aan te geven hoe problemen op het intermenselijk niveau inzichtelijk gemaakt kunnen worden.

189 Information by Course Bachelor 187 Verplichte literatuur Te gebruiken literatuur voor de voorbereiding van het essay en de discussie in de seminaries. Digitale teksten beschikbaar op ETF Virtual Campus: Bielefeldt, Heiner: Freedom of religion or belief and school education, In: Bielefeldt, H. Freedom of Religion or Belief. Bonn 2017, Bielefeldt, Heiner: Misperceptions of freedom of religion or belief. In: Human Rights Quarterly, Volume 35, Number 1, February 2013, pp Bielefeldt, Heiner: Right to conversion as part of freedom of religion or belief, In: Bielefeldt, H. Freedom of Religion or Belief. Bonn 2017, Bielefeldt, Heiner. Freedom of religion or belief and recognition issues. In: Freedom of Religion or Belief. Bonn 2014, pp Boyd-MacMillan, Ron: What Can We Learn from the Persecuted? In: Ron Boyd- MacMillan: Faith that endures: the essential guide to the persecuted church, Grand Rapids, Mich: Fleming H. Revell Institute on Religion and Public Policy (ed.): Know your rights: What is Religious Freedom?, Alexandria, Virginia, USA, September 2014, 28pp. Richards, Matthew K., Are L. Svendsen, and Rainer Bless. Codes of conduct for religious persuasion: the legal framework and best practices. In: International Journal for Religious Freedom 3-2(2010), 65-68, Onley, Robert David: Defending the freedom of expression The danger and failure of the Organization for Islamic Cooperation s campaign for global anti-blasphemy laws, IJRF 7:1-2 (2014) Sauer, Christof (ed.): The Bad Urach Statement: Towards an evangelical theology of suffering, persecution and martyrdom for the global church in mission. Bonn: VKW. Sauer, Christof: "To flee or not to flee": Responses to persecution and the issue of relocation. Missionalia 41-1, Aug. 2013, pp Sauer, Christof: Christian solidarity in the face of discriminiation and persecution. In: Freedom of Belief and Christian Mission, Oxford: Regnum 2015, Tieszen, Charles: Towards redefining religious persecution, International Journal for Religious Freedom, 1(2008) 1, Evaluatie Voor elke van de twee thema s wordt een dieptestudie gevraagd wat verwoord wordt in het schrijven van een essay van ca woorden. Deadline is een week voor het geven van de presentatie. Onderdeel Godsdienstvrijheid: Studie van een specifiek onderwerp, op het terrein van de vrijheid van godsdienst en de christelijke missie. Onderdeel Christenvervolging: Casus in een bepaalde regio naar eigen keuze na overleg met docent out of the countries in the current World Watch List of Open Doors International. Studiebelasting Contacturen 24 uur Voorbereiding, schrijven en presenteren van onderzoek en essay (deel 1) 20 uur Voorbereiding, schrijven en presenteren van onderzoek en essay (deel 2) 20 uur

190 188 Information by Course Bachelor Voorbereiding, bestudering literatuur voor overige colleges 48 uur

191 Information by Course Bachelor 189 Becijfering Essay + presentatie deel 1 50% Essay + presentatie deel 2 50% Extra informatie Indien u dit opleidingsonderdeel via ETF Open University volgt: In verband met het concept blended learning kan dit opleidingsonderdeel enigszins afwijken wat betreft evaluatie en becijfering. Zie voor specifieke informatie de syllabus met leerpad die beschikbaar is op de ETF Virtual Campus. Zendingsgeschiedenis en Actuele Ontwikkelingen Docent: E.W. Van de Poll Vakgroep: GM Opleiding: Bachelor 2 en 3 Frequentie: tweejaarlijks Studiepunten: 3 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: essay, filmrecensie, presentatie, reflectieverslag Academiejaar: Semester: Inhoud Dit opleidingsonderdeel gaat over zending in de specifieke betekenis van de communicatie van het Evangelie en het stichten van kerken. Het behandelt in grote lijnen de fascinerende geschiedenis van de verbreiding van het christendom. Genoemd worden de meest bepalende ontwikkelingen en de specifieke benaderingen van zending die kenmerkend waren voor achtereenvolgens: het Joodse christendom, het oosterse christendom, de orthodoxe kerken, de apostolische bewegingen tijdens de middeleeuwen, de roomskatholieke missie buiten Europa, de protestantse reformatie en de evangelische opwekkingsbewegingen, de zending in het tijdperk van de verlichting en het kolonialisme, de ontwikkelingen in de 20 e eeuw. Vervolgens een overzicht van Belangrijke veranderingen van de afgelopen decennia: mondialisering van het christendom en van de missie, opkomst van niet westerse zendingsbewegingen, nadruk op sociaal en humanitair werk, Actuele ontwikkelingen (integrale missie, migratie en missie, democratisering en amateurisering, combinaties van zending en seculier werk, dialoog, partnerschap, de veranderende rol van de Westerse kerken in de verbreiding van het evangelie wereldwijd, en zo meer. De voornaamste overkoepelende missionaire organen wereldwijd Ten slotte een korte samenvatting van de missiologische discussie die gaande is in alle stromingen van het christendom over de missie van de Kerk in de wereld. Studenten bereiden presentaties voor van (1) het werk van een vooraanstaande figuur of bewegingen in de zendingsgeschiedenis, en/of (2) van een specifiek onderwerp op het gebied van de actuele ontwikkeling in missie en evangelisatie.

192 190 Information by Course Bachelor Doelstellingen De student: is in staat de grote lijnen van twintig eeuwen zendingsgeschiedenis en de specifieke kenmerken van de verschillende perioden aan te geven; heeft detailkennis van het werk van enkele vooraanstaande figuren en bewegingen in de zendingsgeschiedenis; kent de belangrijkste overkoepelende organisaties in de evangelische zendingswereld en de belangrijkste oecumenische instanties zoals die uit de zendingsgeschiedenis zijn voortgekomen; kan informatie verschaffen over huidige trends in de zending; weet een zinvolle bijdrage leveren aan de huidige bezinning over de rol van Westerse kerken in de verbreiding van het evangelie in de huidige tijd. Verplichte literatuur Paul Pierson. The Dynamics of Christian Mission: History through a Missiological Perspective. Pasadena: William Carey International University Press, De te bestuderen gedeelten worden tijdens de colleges aangegeven. Poll, Evert van de. Door de wereld gaat het Woord: Actuele thema s in de mondiale zending. Heerenveen: Jongbloed/Medema, Audiovisueel materiaal A History of Christianity, serie van 3 DVD s gemaakt door de BBC, gepresenteerd door Diarmaid MacCullough. Te bestellen bij de Evangelische Omroep. Te leen bij de docent. The Long Search, BBC-serie, onderdeel Orthodox Christianity: the Rumanian Solution. Te bestellen bij Ambrose Video Publishing Inc., New York. Beschikbaar in de bibliotheek Candle in the dark William Carey, uitgave van de Evangelische Omroep. Te leen bij de docent. Aanbevolen literatuur Blandenier, Jacques. L essor des Missions protestantes. Précis d histoire des missions, volume 2: Du XIX e siècle au milieu du XX e siècle. St. Légier (Suisse): Emmaüs, Jenkins, Philip. The New Faces of Christianity: Believing the Bible in the Global South. New York: Oxford University Press, Neill, Stephen. A History of Christian Missions. 2nd.ed.London: Pengiun Books, Oborji, Francis Anekwe. Concepts of Mission: The Evolution of Contemporary Missiology. New York: Maryknoll, Robert, Dana L. Christian Mission: How Christianity Became a World Religion. Malden, MA: Wiley & Blacwell, Tiplady, Richard, ed. Postmission: World Mission by a PostmodernGeneration. Milton Keynes: Paternoster, Tucker, Ruth. Guardians of the Great Commission. Grand Rapids: Zondervan, Walldorf, Friedemann, Lothar Käser, und Bern Brandl, Hrsg. Mission und Reflexion im Kontext: Perspektiven evangelikaler Missionswissenschaft im 21. Jahrhundert. Giessen, Edition AfeM, Winter, Ralph. Frontiers in Mission: Discovering and Surmounting Barriers to the Missio Dei. 4th ed. Pasadena: William Carey Library, 2008.

193 Information by Course Bachelor 191 Evaluatie Ter voorbereiding op en ondersteuning van de colleges bestudeert de student de de algemene stof die in de loop van de cursus zal worden behandeld, plus de onderdelen van de verplichte literatuur die tijdens de colleges worden aangegeven, plus eventueel aanvullende artikelen die tijdens de cursus worden aangereikt. Daarnaast schrijft de student een essay over een persoon of beweging die in de geschiedenis van de zending een belangrijke rol heeft gespeeld. Dat essay wordt aan het eind van de cursus gepresenteerd. Ten derde schrijft de student recensies van enkele Dvd s, waarbij hij gebruik maakt van kennis en inzichten die tijdens de cursus zijn opgedaan. Deze recensies mogen tijdens de cursus of uiterlijk tijdens het schriftelijk examen worden ingeleverd. Studiebelasting Bestudering literatuur en collegestof voor examen 26 uur Contacturen 18 uur Presentatie 30 uur Filmrecensies 10 uur Becijfering Essay en presentatie 40% Filmrecencies 15% Schriftelijk examen 45%

194 192 Information by Course Master 4.4 Master Common Courses Church in a Multireligious Society Professor: E.W. Van de Poll Department: RM Educational Level: Master Periodicity: yearly Study points: 5 Teaching method: lecture, interview Examination form: reading assignments, reports, essays Academic year: Semester: 1 Course description This course is a Common Course at the ETF Master s Program. It resumes the basic aspects of Religious Studies & Missiology and deals with the place and the function of the Church in the European societies. These societies are not only multicultural and multi-religious but also largely secularised, especially in the political and public spheres. The focus is on Europe as a whole, as a specific context for the mission of the Church and the communication of the Gospel. Notwithstanding the differences between the various countries and regions of this continent, there are many similarities that clearly appear when these countries and regions are compared with other parts of the world. In socio-religious terms, Europe is an exceptional case compared to other areas of the world. The aim of this course is to gain an understanding of the specific cultural, social and religious characteristics of Europe, and to relate current issues in European societies to the mission of the Church. In so doing, we shall be equipped to undertake the missiological task of a contextualized European approach to mission and evangelism. The first part of the course is entitled Europe and the Gospel. Students will take a general look at the continent. Nowhere else in the world has there been such a prolonged and farreaching influence of Christianity on culture, society and politics. It was Christianity that provided the different ethnic populations on this continent with a common worldview, a common religion and common social institutions. This has given birth to the idea of Europe, i.e. the idea that somehow we Europeans belong together. The process of European integration since 1945 is a direct outcome of that. At the same time, no other continent is so profoundly marked by the abandonment of Christianity and the development of alternative worldviews. It is precisely in this part of the world that secularisation, Enlightenment rationalism, secular humanism, various socialist ideologies and universal human rights have emerged. Today, the roots of European culture are called in question by some, emphasized by others. In the multicultural society there seems to be a crisis of identity. During the course, detailed attention will be paid to a selection of the following specific issues: human rights, their emergence and the current debate about their future; national identities, immigration and integration; the presence of Muslims and the place of Islam in European societies; typical barriers and bridges for the communication of the Gospel; towards a post-secular society, comparison between West and East.

195 Information by Course Master 193 The second part of the course, entitled Missionary Church and Church Planting in a post- Christian context, is based on the book Church Planting in the Secular West by Stefan Paas. The students will study his approach to Christian mission in the present situation in which the Church is becoming a minority, or even a marginal factor, if not a stranger in the world. And they will compare this with other studies and missiological views on this subject. To become more acquainted with the secular outlook of most of their contemporaries, the students will have to do an interview assignment. This preparatory exercise will be further developed in the lectures. Objectives Cognitive objectives At the conclusion of the course the student: should be able to identify the roots of European cultures, the emergence of the idea of we Europeans and the specific role of Christianity in the making of Europe today; understands the philosophical and Christian background of human rights and how they have become secularised and why they are considered to be universal; know for what reasons and how the European Union has come about, and be able to identify the concerns related to the process of European integration; has a better understanding of secularisation and the place of the Church in the European multicultural and multireligious societies; understands the concept of worldviews as a vehicle for culture and behaviour and therefore recognises the relation between religious beliefs and specific personal and group behaviour in a multicultural society. Practical objectives The student: can name a number of typically European barriers and bridges for the communication of the Gospel; is equipped to participate in the public debate on issues like common values for society, immigration, human rights, relations between the state and religious communities; can help Churches to understand the key role of the Biblical message in European societies, in past and present; able to communicate and to interpret differences in worldview in a dialogue with people with a different cultural/religious background in West-Europe; able to differentiatie between traditional mission approaches of the past and contextual approaches today. Attitudinal objectives The student: gets a balanced view of the heritage of European Christianity, by taking into account its positive contributions as well as its role in forms of injustice; is conscious of the roots and specific characteristics of secularisation in Europe, which will help him to present the Biblical message in a contextualised manner; is aware of his own cultural bias in matters of religion, Christian living and Church development, and how this can be a hindrance in communicating the gospel in another (non-western) culture.

196 194 Information by Course Master Required reading Part 1: Poll, Evert van de. Europe and the Gospel: Past Influences, Current Developments, Mission Challenges. Masterclass edition To be purchased at a special student price at the reception of the ETF. This is an updated, partly abridged and partly enlarged edition of the book under the same title published by De Gruyter/Versita in (see Reader with selected articles on Europe and Christianity, placed on the ETF Virtual Campus. Part 2: Paas, Stefan, Church Planting in the Secular West: Learning from the European Experience. Grand Rapids: Eerdmans, Recommended reading Davie, Grace. Europe: the Exceptional Case; Parameters of Faith in the Modern World. London: Darton, Longman & Todd, Billings, Alan. Secular Lives Sacred Hearts: The Role of the Church in a Time of No Religion. London: SPCK, Jenkins, Philip. God s Continent: Christianity, Islam, and Europe s Religious Crisis. Oxford: Oxford University Press, Gantenbein, Hansjörg. Mission en Europe: Une étude socio-missiologique pour le 21ème siècle. VRT Verlag, Müller, Klaus W., Hrsg. Mission im postmodernen Europa: Referate der Jahrestagung 2008 des Arbeitskreis für evangelikale Missiologie (AfeM). Mission Reports 16. Gießen: Edition Afem, Murray, Stuart. Post Christendom: Church and Mission in a Strange New World. Exeter: Paternoster, Pagden, Anthony, ed. The Idea of Europe: From Antiquity to the European Union. Cambridge: Cambridge University Press, Smith, David. Mission after Christendom. London: Darton, Longman and Todd, Van de Poll, Evert, and Joanne Appleton, ed. Church Planting in Europe: Connected to Society, Learning from Experience. Eugene Oregon: Wipf & Stock, Wiher, Hannes (direction), Évangélisation en Europe francophone. Cléon d Andran: Excelsis, Willaime, Jean-Paul. Europe et religions: Les enjeux du XXIe siècle. Paris: Fayard, Evaluation The exam consists of (1) a number of assignments that will be given at the outset of the course and that should be done during the course, (2) an interview and a report of the interview (2500 words), and (3) an essay about a subject that can be chosen from a list of subjects that will be given at the outset of the course (max words). Study load Contact hours 20 hours Writing one essay 70 hours Interim assignments and interview report 50 hours

197 Information by Course Master 195 Grading Essay 40% Interim assignments and interview report 60% Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus. History of Christian Doctrine Professor: A.J. Beck, P. Fisk Department: HT Educational Level: Master Periodicity: yearly Study points: 5 Teaching method: lecture Examination form: written exam Academic year: Semester: 1 Prerequisite knowledge A basic overview of the history of church and theology and the history of philosophy is expected. Students with deficiencies in this regard are required to pursue a guided study. Course description Building upon Olson s textbook and using relevant source texts, this course deals on an advanced level with the main themes in the history of Christian doctrine and theology, including the development of dogmas and creedal statements. Particular attention is given to methodological questions such as the problem of doctrinal continuity and discontinuity in history, and to recent research in the field of the history of Christian doctrine and theology. Concerning the continuity question, issues in relation to Christology and that of divine grace and human agency will be addressed, focusing both on the Nicene period and on medieval scholasticism, reformation, and reformed scholasticism. Objectives Cognitive objectives At the conclusion of the course the student: understands and evaluates the development of Christian doctrine in church and theology; is informed of the major doctrinal traditions as viewed in the light of recent research; understands the complexity of the interpretation of the history of Christian doctrine; understands how changing approaches to the history of doctrine are themselves historically conditioned. Practical objectives At the end of this course the student is able to: exercise in some measure an analysis and evaluation of relevant historical developments in terms of doctrinal continuity and discontinuity; place the (formulations of) doctrines in their historical context; read theological texts from a historical perspective;

198 196 Information by Course Master evaluate the relevance of classical Christian doctrines to the church in our time. Attitudinal objectives At the end of the course the student is motivated to: come to an appreciation of the Christian tradition with the result that theological competence and pastoral effectiveness will increase; develop an appreciation for a variety of theological perspectives; translate historic formulations of Christian doctrines into our own contemporaneous language in order to evaluate their relevance to the church in our times; take into consideration the Christian tradition when forming her own theological position. Required reading Cunliffe-Jones, Hubert, ed. A History of Christian Doctrine. Edinburgh: T & T Clark Ltd., pp (= alternative approach to Olson s chapters 21-23). Olson, Roger F. The Story of Christian Theology: Twenty Centuries of Tradition and Reform. Downers Grove, Ill: InterVarsity Press, The whole book is required reading. The exam, however, will concentrate on the chapters 2-15, 17-18, 20-25, 27-30, 32 and 34. Vos, A., H. Veldhuis, E. Dekker, N. W. den Bok and A. J. Beck, eds. Duns Scotus on Divine Love: Texts and Commentary on Goodness and Freedom, God and Humans. Aldershot: Ashgate, (capita selecta; will be provided) Reader/Handouts: The three ecumenical Symbols and other primary sources, plus some relevant articles from: The Dictionary of Historical Theology. Downers Grove: Eerdmans/Paternoster Press, Recommended reading Andresen, Carl, Hrsg. Handbuch der Dogmen- und Theologiegeschichte. 2. überarbeit. Aufl. 3 Bd. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, Denzinger, Heinrich, und Peter Hünermann. Kompendium der Glaubensbekenntnisse und kirchlichen Lehrentscheidungen = Enchiridion symbolorum, definitionum et declarationum de rebus fidei et morum. 37. Aufl. Freiburg im Breisgau [etc.]: Herder, 1991 (or more recent edition). Di Berardino, Angelo, and Basil Studer, eds. History of Theology I: The Patristic Period. Collegeville, Minnesota: The Liturgical Press, D'Onofrio, Giulio, ed. History of Theology II: The Middle Ages. Minnesota: The Liturgical Press, D'Onofrio, Giulio, ed. History of Theology III: The Renaissance. Minnesota: The Liturgical Press, Hart, Trevor A., ed. The Dictionary of Historical Theology. Grand Rapids: Eerdmans/Paternoster Press, Lehner, Ulrich L., Richard A. Muller, and A. G. Roeber, eds. The Oxford Handbook of Early Modern Theology, Oxford: Oxford University Press, Pelikan, Jaroslav. The Christian Tradition: A History of the Development of Doctrine. Chicago: The University of Chicago Press,

199 Information by Course Master 197 Evaluation A written exam, consisting of four or five essay questions, determines 100% of the final grade. (In case of re-exam: same procedure.) Study load Contact hours 20 hours Studying literature 120 hours Grading Written Exam 100% Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus. Models of Christian Leadership Professor: J. Barentsen, P. Nullens, B. Spring Department: PT Educational Level: Master Periodicity: yearly Study points: 5 Teaching method: lecture, workshop Examination form: self-assessment, research paper Academic year: Semester: 2 Course description The course introduces the student to major models and competencies of organizational, public and religious leadership, both from a social science and a theological perspective. By integrating theological with social science models of leadership, the student will develop practical-hermeneutical tools for a leadership role inreligious organizations in general and churches in particular. The course also gives attention to conflict resolution. The student will complete a comprehensive self-assessment to gain deeper insight in his/her own personality structure and how this relates to the challenges of Christian leadership. The course also exposes the student to leadership research in various disciplines, since it is connected to the leadership research programs of the Practical Theology department as well as the Institute of Leadership and Social Ethics. Objectives Cognitive objectives At the conclusion of the course the student: has insight into the major models of organizational, public and religious leadership and their social-scientific background; knows how to correlate leadership studies to the theological disciplines of systematic and practical theology; understands the particular contribution of Scripture and Christian theology to the study and practice of leadership; comprehends the complexity, science and assessment of leadership as reflected in both scholarly and popular literature;

200 198 Information by Course Master is able to use a practical theological framework to integrate theological expertise with leadership studies. Practical objectives At the conclusion of the course the student is able: to describe the leadership styles and management processes in a leadership case study from areligious organization or a church; to assess the use of various leadership styles and skills in areligious organization or a volunteer organization such as a church; to engage with research literature on leadership in various disciplines to resolve particular problems encountered in practice; to develop flexibility in one s preferred leadership style and identity; to care for oneself as leader and to grow in conflict resolution skills. Attitudinal objectives At the conclusion of the course the student is: motivated to integrate leadership theory with theological and biblical perspectives on leadership; a better servant leader, aware of the importance of moral integrity; someone who knows himself better and more able to lead; a more competent peacemaker. Required reading Van Wart, Montgomery. Leadership in Public Organizations: An Introduction. 2nd ed. New York, NY: Routledge, Carroll, J.W. As One with Authority: Reflective Leadership in Ministry. 2nd ed. Eugene: Cascade Books, Johnson, Craig E. Meeting the Ethical Challenges of Leadership: Casting Light or Shadow. 4th ed. Los Angeles: Sage, 2011 (selections). A digital reader on ETF Virtual Campus with selected journal articles on leadership theory and research. Recommended reading Barentsen, J. Emerging Leadership in the Pauline Mission: A Social Identity Perspective on Local Leadership Development in Corinth and Ephesus. Princeton Theological Monograph Series 168. Eugene, OR: Wipf & Stock, Billings, A. Making God Possible: The Task of Ordained Ministry Present and Future. London: SPCK, Boers, Arthur P. Servants and Fools: A Biblical Theology of Leadership. Nashville, TN: Abingdon Press, Bolden, R., B. Hawkins, J. Gosling and S. Taylor. Exploring Leadership: Individual, Organizational, and Societal Perspectives.Oxford: OUP, Callahan, S.H., ed. Religious Leadership: A Reference Handbook. Los Angeles, CA: Sage, Cormode, S. Making Spiritual Sense: Christian Leaders as Spiritual Interpreters. Nashville, TN: Abingdon Press, 2006.

201 Information by Course Master 199 Haslam, S.A., S. Reicher, and M. J. Platow. The New Psychology of Leadership: Identity, Influence and Power. New York, NY: Psychology Press, Karle, I. Der Pfarrberuf als Profession: Eine Berufstheorie im Kontext der modernen Gesellschaft. Praktische Theologie und Kultur 3. Gütersloh: Chr. Kaiser Verlagshaus, Pickard, S.K. Theological Foundations for Collaborative Ministry: Explorations in Practical, Pastoral and Empirical Theology. Surrey: Ashgate, Rothen, Paul Bernard. Das Pfarramt: Ein gefährdeter Pfeiler der Europäischen Kultur. Vol. 5 Swiss: Forschung und Wissenschaft. Zurich: Lit, Evaluation A self-assessment of the student s leadership style and a personal perspective on expected future leadership challenges. A case study, in which the student develops a description of a particular leadership challenge in a church or religious organization, and analyzes that situation using at least three major leadership theories in addition to reflections about leadership traits and competencies. A research paper that investigates a topic from leadership research in a non-theological discipline, or a field investigation of the practice of leadership in a religious organization or church. The paper integrates theological and non-theological perspectives. Due date for assignments: Monday of the second week of the (re)exam period, before 5 PM. Study load Contact hours 20 hours Studying literature 60 hours Self-assessment 15 hours Research paper 30 hours Case study 15 hours Grading Self-assessment 25% Research paper 40% Case study 35% Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus. New Testament Exegetical Methods Professor: K. Kok Department: NT Educational Level: Master Periodicity: yearly Study points: 5 Teaching method: lecture, seminar Examination form: lectures, presentations, papers Academic year: Semester: 1

202 200 Information by Course Master Course description Introduction to the elements of New Testament text reconstruction and interpretation; evaluation of current methods of New Testament exegesis and presentation of a workable methodology. Examples in this course are mainly taken from New Testament text(s) designated by the teacher. Objectives Cognitive objectives The student will: understand and evaluate the different schools of New Testament Text reconstruction; be familiar with the necessary equipment for New Testament Textual Criticism and Exegesis; have a clear picture of the elements in New Testament exegesis; acquire a workable methodology for New Testament Exegesis. Practical objectives The student can: understand the structure and general message of the designated text(s); secure access to the original text of the First Epistle of Peter; understand the most pertinent passages in the designated text(s); form a well-considered opinion on the most problematic passages in the designated text(s). Attitudinal objectives The student will: collect and study all relevant data before taking a view; evaluate current approaches to New Testament literature. The text will be interpreted in a historical-grammatical way, referring to early Christian and classical commentaries. This approach, however, must stand up under the scrutiny of an extensive interaction with historical critical treatment of the text as well as with the textual data themselves. Required reading Guthrie, George H. and J. Scott Duvall. Biblical Greek Exegesis. Grand Rapids, MI: Zondervan, (Abbr: BGE) (if available) Mounce, William D. A Graded Reader of Biblical Greek. Grand Rapids, MI: Zodervan, Recent scholarly commentaries on the designated text(s). Tip: Consult Recent scholarly articles on the designated text(s). Tip: Consult New Testament Abstracts. Nestlé-Aland, Novum Testamentum Graece (27. and/or 28. Aufl.). The Greek New Testament (UBS, 5th edition). Recommended reading Aletti, Jean Noel, Maurice Gilbert, Jean-Louis Ska, et Sylvie de Vulpillières. Vocabulaire raisonné de l'exégèse biblique: Les mots, les approches, les auteurs. Paris: Cerf, BibleWorks 10. Software for Biblical Exegesis & Research. Norfolk, VA: BibleWorks, 2016.

203 Information by Course Master 201 Neudorfer, Heinz-Werner and Eckhard J. Schnabel, eds. Das Studium des NT eindbändige Ausgabe. Einführung in die Methoden der Exegese. Wuppertal: SCM R. Brockhaus Verlag, 2011, 2. Auflage. Evaluation In consultation with the teacher, every student will choose two different problems in designated text and prepare a 15 minute class presentation on each of them to communicate method, arguments and findings. The problems must be two of the following five types: Every presentation will be followed by a discussion of content as well as methodology. The student will take these discussions into account in 2 short papers (each ca words), which are due during the examination period (date to be set). References to literature in footnotes are part of the papers. No separate bibliography is necessary. Study load Contact hours 20 hours Studying handouts, BGE, commentaries 49 hours Readings in designated text(s) 20 hours Papers 36 hours Presentations 15 hours Grading Participation 20% Presentations 40% Papers 40% Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus. Old Testament Exegetical Methods Professor: S. Riecker Department: OT Educational Level: Master Periodicity: yearly Study points: 5 Teaching method: lecture Examination form: papers Academic year: Semester: 1 Course description The following topics will be dealt with: delimitation of OT exegesis in relation to hermeneutics and homiletics; different exegetical views on the OT; technical approaches relating to the exegesis of the OT: author-orientated approach, literature-orientated approach, reader-orientated approach; exegesis based on historical-critical methods and exegesis based on a historical canonical approach;

204 202 Information by Course Master the final form of the text and structural exegesis: the Amsterdam School, the logotechnique or numerical analysis, delimitation criticism. Introduction to the application of delimitation criticism to a pericope in Jeremiah; the structural-philological method on a theological-historical foundation, with 9 steps; application of the steps of macro-exegesis to prophetic literature: the place of the book Malachi within the Old Testament canon; the structure of the book Malachi; the origination, date and authorship of the book of Malachi; application of the steps of micro exegesis to Malachi 1:6-14. Objectives Cognitive objectives The student has: an overview of the principles of Old Testament exegesis and gains insight in the different positions to the witness of Old Testament texts by OT scholars; an insight in the foundations of scientific exegesis; an overview of a number of exegetical methods, together with the strengths and weaknesses of each; a specialised knowledge of one particular method (delimitation criticism); a clear idea how to do OT exegesis himself by a demonstration of the exegetical procedure with the help of prophetic texts. Practical objectives The student is able: to execute a few steps of exegesis (micro exegetical steps), applied to prophetic texts; to use critically literature that will help him to reach responsible results. Attitudinal objectives The student will: gain self-confidence by having the exegetical means to understand OT texts; develop a genuine appreciation for the prophetic attitude through this course. Required reading Cotterell, Peter. Linguistics, Meaning, Semantics, and Discourse Analysis. In: Willem A. VanGemeren, ed., New International Dictionary of Old Testament Theology & Exegesis. Vol. 1. Carlisle: Paternoster, Kaiser, Walter C. Toward an Exegetical Theology: Biblical Exegesis for Preaching and Teaching. Grand Rapids: Baker, 1981, PB , Koorevaar, Hendrik J. Old Testament Exegesis. Version 7.2 (Leuven: Evangelische Theologische Faculteit, ). Longman, Tremper. Literary Approaches and Interpretation. In: Willem A. VanGemeren, ed., New International Dictionary of Old Testament Theology & Exegesis. Vol. 1. Carlisle: Paternoster, Satterthwaite, Philip E. Narrative Criticism. The Theological Implications of Narrative Techniques. In: Willem A. VanGemeren, ed., New International Dictionary of Old Testament Theology & Exegesis. Vol. 1. Carlisle: Paternoster, Steck, Odil H. Old Testament Exegesis. A Guide to the Methodology. SBL Resources for Biblical Study 39. Atlanta, GA: Scholars Press, 1995, Translation of Exegese

205 Information by Course Master 203 des Alten Testaments. Leitfaden der Methodik. Ein Arbeitsbuch für Proseminare, Seminare und Vorlesungen. Neukirchen-Vluyn: Neukirchener Verlag, 1971, Vanhoozer, Kevin. Language, Literature, Hermeneutics, and Biblical Theology. What s Theological About a Theological Dictionary. In: Willem A. VanGemeren, ed., New International Dictionary of Old Testament Theology & Exegesis. Vol. 1. Carlisle: Paternoster, All 27 accentus communes (in libris XXI) of the Tabula Accentuum. Recommended reading BibleWorks 10. Software for Biblical Exegesis & Research. Norfolk, VA: BibleWorks, De Hoop, Raymond. The Colometry of Hebrew Verse and the Masoretic Accents: Evaluation of a Recent Approach (Part 1). Journal of Northwest Semitic Languages 26/1 (2000): The Colometry of Hebrew Verse and the Masoretic Accents: Evaluation of a Recent Approach, Part II. Journal of Northwest Semitic Languages 26/2 (2000): Dreytza, Manfred, Hilbrands, Walter and Schmid, Hartmut, ed. Das Studium des Alten Testaments: Eine Einführung in die Methoden der Exegese. Wuppertal: Brockhaus, Holroyd, Kristofer D. Multiple Speech Act Layers, Jeremiah, and the Future of Studies in Structural Theology. In Das heilige Herz der Tora: Festschrift für Hendrik Koorevaar zu seinem 65. Geburtstag, edited by Siegbert Riecker and Julius Steinberg. Aachen: Shaker, Houtman, Cees. De Schrift wordt geschreven: Op zoek naar een christelijke hermeneutiek van het Oude Testament Zoetermeer: Meinema, Korpel, Marjo C. A. Introduction to the Series Pericope. In Delimitation Criticism: A New Tool in Biblical Scholarship, edited by Marjo C. A. Korpel and Joseph M. Oesch. Pericope 1. Assen: Van Gorcum, Oeming, Manfred. Contemporary Biblical Hermeneutics. An Introduction. Burlington, VT: Ashgate, Translation of Biblische Hermeneutik: Eine Einführung. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 2007, Renz, Thomas. Colometry and Accentuation in Hebrew Prophetic Poetry. KUSATU 4; Waltrop: Spenner, Talabardon, Susanne und Völkening, Helga. Die Hebräische Bibel. Eine Einführung. Berlin: be-bra, Talstra, Eep. Oude en nieuwe lezers: Een inleiding in de methoden van uitleg van het Oude Testament. Kampen: Kok, Thiselton, Anthony C. The Hermeneutics of Self-Involvement: From Existentialist Models to Speech-Act Theory. Chap. in: New Horizons in Heremeneutics. The Theory and Practice of Transforming Biblical Reading. Grand Rapids: Zondervan, Utzschneider, Helmut, Nitsche, Stefan Ark, Arbeitsbuch Literaturwissenschaftliche Bibelauslegung. Eine Methodenlehre zur Exegese des Alten Testaments. Gütersloh: Gütersloher, 2001, Evaluation Paper on Malachi 1:6-14: (A) detect and formulate four problems in different fields, related to the Hebrew text, translation, theology, history and exegesis, as identified in the chosen commentaries. (B) Apply step 2 of Delimitation Criticism (division into cola and verse-lines, including internal parallelism).

206 204 Information by Course Master Paper on a given pericope from the book of Jeremiah: all steps of Delimitation Criticism. Describe observations and defend decisions. Papers in form of summaries of two classical approaches (Steck, Kaiser). The student chooses two (of the four, VanGemeren, on the required reading list) surveys of basic questions in the field of Exegesis and hands in papers in form of summaries. Each summary (Steck, Kaiser, VanGemeren) ends with a concise evaluation (one paragraph) and a continuative question, i.e. a question developing further on (one of) the topic(s) dealt with. If one or more of the tasks is/are not sufficient (less than 10/20), the student has failed the course. If the student fails the course, he has to redo those tasks that were not sufficient (less than 10/20). Study load Contact hours 20 hours Paper Jeremiah 42 hours Studying literature 48 hours Summaries and paper Malachi (18+12) 30 hours Grading Summary Steck (about 2 pages) 5% Summary Kaiser (about 4 pages) 10% Summary VanGemeren (two out of four articles, about 2-4 pages each) 15% Paper Malachi A (3-6 pages) 15% Paper Malachi B 15% Paper Jeremiah 40% Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus. Postmodernism, Philosophical Hermeneutics and Theology Professor: R.T. Michener Department: ST Educational Level: Master Periodicity: yearly Study points: 5 Teaching method: lecture, seminar Examination form: research paper Academic year: Semester: 2 Course description This course will provide an examination of the theological and philosophical nature of interpretation and the ongoing interpretive nature of theological discourse. It will suggest a critical engagement and appropriation of contemporary and postmodern philosophies shaping broad theological and specifically evangelical perspectives today. The influences of such major continental figures such as, Derrida, Foucault, Heidegger, Marion, among others, will be considered.

207 Information by Course Master 205 The class time will be a combination of lecture and interactive discussions. Objectives Cognitive objectives At the end of the course the student should: have deepened their understanding of the major areas of influence of postmodernism and contemporary philosophical/hermeneutical hermeneutics on contemporary evangelical thought; have enhanced their understandings of how philosophical presuppositions and biases affect biblical/theological methodologies and interpretations; know about the implications of deconstructionism for theological interpretation; know how to critically appropriate aspects of postmodern deconstructive theology to evangelical apologetics; have deepened their understanding of the historical/intellectual development of postmodernism. Practical objectives At the end of the course students should be able to: discuss major trends in postmodern thought and its influence on issues of theological interpretation; critically interact with non-evangelical theological perspectives for the purpose of ongoing church ministry and contemporary dialogue; articulate their personal views on postmodern theological hermeneutics and its relevance for evangelical thought; discuss the ideas of the major figures involved in the intellectual development from modernism to postmodernism and deconstructionism. Attitudinal objectives At the end of the course the student should be motivated to: practice an open-minded critical engagement with postmodern thought in theology; think about the mystery and wonder of God beyond the capacity of rational inquiry with the purpose of enhancing the student s worship both academically and devotionally. Required reading Caputo, John D. Philosophy and Theology. Nashville, TN: Abingdon, ISBN Smith, James K.A. The Fall of Interpretation: Philosophical Foundations for a Creational Hermeneutic.2nd edition. Baker Academic, ISBN Westphal, Merold. Whose Community? Which Interpretation? Philosophical Hermeneutics for the Church.Ada, MI: Baker Academic, ISBN-13: Recommended reading Enns, Peter. Inspiration and Incarnation, Grand Rapids, MI.: Baker Academic, Gadamer, Hans-Georg. Wahrheit und Methode: Grundzüge einer Philosophischer Hermeneneutik, Gesammelte Werke 1. Tübingen: Mohr Siebeck, Gisel, Pierre, et Patrick Evrard, eds. La théologie en postmodernité. Geneva: Labor et Fides, 1996.

208 206 Information by Course Master Gschwandtner, Christina M. Postmodern Apologetics?: Arguments for God in Contemporary Philosophy. New York, Fordam University Press, Jensen, Alexander S. Theological Hermeneutics. London: SCM press, Marion, Jean-Luc. Dieu sans l être: Hors-texte. 2 nd ed. Paris : Quadrige/PUF, Michener, Ronald T. Engaging Deconstructive Theology. Aldershot, UK: Ashgate, Michener, Ronald T. Postliberal Theology: A Guide for the Perplexed. London: UK, T&T Clark, Porter, Stanley E. And Jason C. Robinson. Hermeneutics: An Introduction to Interpretive Theory.Grand Rapids, MI: Eerdmans, Raschke, Carl. The Next Reformation: Why Evangelicals Must Embrace Postmodernity. MI: Baker Academic, Zimmerman, Jens. Recovering Theological Hermeneutics: An Incarnational-Trinitarian Theory of Interpretation.Ada, MI: Baker, Evaluation Critical Response Research Paper The student will critically respond and interact with the required texts (Caputo, Smith, and Westphal, as noted above) integrating lecture material and/or recommended reading and external research. This is not simply a book summary or review. Keep your introductions to a minimum and concentrate on synthesis, analysis and evaluation. It should be a critical interaction (positive and negative) of what one perceives to be the major theses presented by these authors. In writing this paper, students should ask themselves: What are the major theses of the given author(s)? Do I agree/disagree and why or why not? What needs to be further considered or developed and why? word (maximum, including footnotes; 1.5 spacing) Footnotes and Bibliography must be included. Also include a title page with your name and title of the course. Please follow Turabian form. Typically, a paper of this nature should show a bibliography of at least 10 sources (books, journals, internet articles, etc.) The paper will be due the first day of the exam period in the second semester at 11:59pm. This time will be strictly observed. You are welcome to turn in papers earlier than this date. Late papers will only be accepted for the final exam period of the academic year. Papers submitted for the 2nd exam period must be turned in no later than first day of the exam period in August, 2018 at 11:59pm. Study load Contact hours 20 hours Research paper 40 hours Literature study 80 hours Grading Critical Response Research Paper 100%

209 Information by Course Master 207 Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus. Theological & Sociological Research Methodologies Professor: M. Webber, P.R. Boersema, R.T. Michener Department: NT, ST, RM Educational Level: Master Periodicity: yearly Study points: 5 Teaching method: lecture, exercise Examination form: papers Academic year: Semester: 1 Course description Various methods, tools, procedures (including use of the Internet) in general for research in biblical, systematic, historical and practical theological fields are presented. Emphasis is also given to the various appropriate presentations of the results of research and to the requirements and procedures for successfully completing the ETF Master Thesis. Objectives Cognitive objectives At the conclusion of the course the student should know: basic issues involved in writing research papers and theses; range of sources available for doing theological and sociological research; ETF norms and guidelines for communicating research results; difference between the research methodologies of theology and sociology. Practical objectives At the conclusion of the course the student should be able to: analyse a master's thesis according to ETF evaluative criteria; prepare and submit a master's thesis registration proposal; produce a master's level research paper in English following 'Turabian' norms. Attitudinal objectives At the end of the course the student is motivated to: observe an academic research question from a theoretical and an empirical viewpoint; integrate theological and sociological research into one's own paper writing; value the diversity and complexity of available resources. Required reading Bryman, Alan. Social Research Methods. 3rd ed. Oxford University Presss, 2015 (pp. 3-64). Bosch, David J. Transforming Mission: Paradigm Shifts in the Theology of Mission. Maryknoll: Orbis Books, 1991 (pp , ). Cameron, Helen, Philip Richter, and Douglas Davies, eds. Studying Local Churches: A Handbook. Norfolk, England: SCM Press, 2011 (pp. 1-40).

210 208 Information by Course Master Hiebert, Paul G. Anthropological Reflections on Missiological Issues. Grand Rapids: Baker Books, 1994 (pp ). de Jong, Joy. Effective Strategies for Academic Writing. Bussum: Coutinho, Master Thesis Handbook published by ETF (version ). (available on ETF Virtual Campus) Turabian, Kate L. A Manual for Writers of Research Papers, Theses, and Dissertations, Eighth Edition: Chicago Style for Students and Researchers (chicago Guides to Writing, Editing, and Publishing). Eighth Edition ed. Edited by Wayne C. Booth et al. Chicago: University Of Chicago Press, Vroom, Hendrik M. A Spectrum of Worldviews: An Introduction to Philosophy of Religion in a Pluralistic World. Translated by Morris Greidanus and Alice Greidanus. Amsterdam/New York: Rodopi, 2006 (pp ). Recommended reading Ammerman, Nancy T., Jackson W. Carroll, Carl S. Dudley, and William McKinney, eds. Studying Congregations: A New Handbook. Nashville: Abingdon, 1998 (pp ). Adler, Mortimer J., and Charles Van Doren. How to Read a Book: The Classic Intelligent Guide to Reading. Rev. ed. New York: Simon and Schuster, Badke, William B. Research Strategies: Finding Your Way through the Information Fog. 3rd ed. Lincoln: iuniverse, Bishop, Robert C. The Philosophy of the Social Sciences. London: Continuum (pp , , ) Bolich, Gregory G. The Christian Scholar: An Introduction to Theological Research. Lanham: University Press of America, Bradley, James E. and Richard A. Muller, Church History: An Introduction to Research, Reference Works, and Methods.Grand Rapids: Eerdmans, Collins, Billie Jean, Bob Buller, and John F. Kutsko, eds. The SBL Handbook of Style. 2nd ed. Atlanta: SBL Press, Hollis, Martin. Philosophy of Social Science: An Introduction. Cambridge: Cambridge University Press, 1994 (pp , ). Johnson, Andrew P. A Short Guide to Academic Writing. Lanham: University Press of America, Mann, Thomas. A Guide to Library Research. Oxford: Oxford University Press, McIntosh, Lawrence D. A Style Manual for the Presentation of Papers and Theses in Religion and Theology.Wagga Wagga: Center for Information, Murray, Rowena and Sarah Moore. Handbook of Academic Writing: A Fresh Approach. Maidenhead: Open University Press, Strunk, William Jr., and E. B. While. The Elements of Style. 3rd ed. New York: MacMillan, 1979; 4th ed. Boston: Allyn and Bacon, 1999 or later. Van der Veer, Peter The Value of Comparison. London: Duke University Press Vyhmeister, Nancy J. Quality Research Papers for Students of Religion and Theology. 2nd ed. Grand Rapids: Zondervan, Evaluation Research papers: Each student will apply ETF guidelines and those in the required readings to write papers for two different disciplines: Systematic Theology (or another

211 Information by Course Master 209 upon approval from teacher) and Religious Studies. These may or may not be connected to another ETF course. Reader's evaluation of master s thesis: Each student will select, read and evaluate a previously submitted master's thesis in his/her area of interest. Guidelines for the selection will be presented in class. A report of maximum 1000 words will be prepared using ETF forms and guidelines. Master's thesis registration proposal: Each student will prepare a thesis registration proposal like the one to be submitted to the ETF Research Committee at its first meeting in Spring semester Guidelines and procedure will be presented in class. The first draft of these proposals will be presented for critique during the final class sessions of the semester. Students whose thesis registration is already approved will present that proposal. Study load Assignments 80 hours Contact hours 20 hours Studying literature 44 hours Grading Research paper in the discipline of Systematic Theology 30% Research paper in the discipline of Religious Studies 30% Reader's Evaluation 20% Thesis registration proposal 20% Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus. Thesis Professor: M. Webber (coordinator) Department: OT, NT, HT, ST, PT, RM Educational Level: Master Periodicity: yearly Study points: 25 Teaching method: supervision Examination form: written master's thesis Academic year: Semester: 1+2 Prerequisite knowledge Theological & Sociological Research Methodologies (5 ECTS) Thesis Colloquium (5 ECTS) Course description The student prepares a master s thesis under guidance from one or more appointed professor(s).

212 210 Information by Course Master Objectives Cognitive objectives At the conclusion of the course the student should: demonstrate ability to do independent scholarly research. Practical objectives At the conclusion of the course the student should be able to: document research in a comprehensible and methodologically sound manner; formulate and argue a sustained scholarly thesis. Attitudinal objectives At the end of the course the student is motivated to: promote and facilitate ongoing research projects at ETF. Required reading Current edition of the ETF Master Thesis Handbook. Turabian, Kate L. A Manual for Writers of Research Papers, Theses, and Dissertations, Eighth Edition: Chicago Style for Students and Researchers (chicago Guides to Writing, Editing, and Publishing). Eighth Edition ed. Edited by Wayne C. Booth et al. Chicago: University Of Chicago Press, Resources from the course Theological and Sociological Research Methodologies. Literature, data and resources appropriate to the subject of the thesis. Recommended reading Literature and resources from Theological and Sociological Research Methods. Jong, Joy de. Handboek academisch schrijven. Bussum: Coutinho, Murray, R. How to Write a Thesis. 3rd ed. Buckingham: Open University Press, Swales, J. M., and C. B. Feak. Academic Writing for Graduate Students: Essential Tasks and Skills. 3rd ed. Ann Arbor: University of Michigan, Evaluation Submission of a master s thesis (32,000 40,000 words, including footnotes) according to ETF formal standards. Study load Research and writing 700 hours Grading Evaluation advisor 50% Evaluation reader 1 25% Evaluation reader 2 25% Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus.

213 Information by Course Master 211 Thesis Colloquium Professor: M. Webber (coordinator) Department: OT, NT, HT, ST, PT, RM Educational Level: Master Periodicity: yearly Study points: 5 Teaching method: colloquium Examination form: oral and written presentations of master's thesis work Academic year: Semester: 1+2 Prerequisite knowledge Theological and Sociological Research Methodologies (5 ECTS) Field Study Project, if applicable (5 ECTS) Course description This course creates a forum for cooperative work and guides students in the preparation of their master s thesis by facilitating group interaction and enhancing accountability. Students and teachers meet twice yearly in workgroups to present and critique ongoing thesis work by students. Objectives Cognitive objectives At the conclusion of the course the student should know: the essential elements in an academic thesis proposal; the arguments and evidence relevant for answering a research question; constructive ways to evaluate and improve presentation of research. Practical objectives At the conclusion of the course the student should be able to: present prospective and future research on a given subject; objectively evaluate individual research (self and others). Attitudinal objectives At the end of the course the student is motivated to: improve capacities for self-evaluation; pursue the completion of the master s thesis. Required reading Turabian, Kate L. A Manual for Writers of Research Papers, Theses, and Dissertations, Eighth Edition: Chicago Style for Students and Researchers (chicago Guides to Writing, Editing, and Publishing). Eighth Edition. Edited by Wayne C. Booth et al. Chicago: University Of Chicago Press, Recommended reading Literature and resources from Theological and Sociological Research Methodologies. de Jong, Joy. Effective Strategies for Academic Writing. Bussum: Coutinho, 2017 or in NL: Handboek academisch schrijven. Bussum: Coutinho, Murray, R. How to Write a Thesis, 3rd ed. Buckingham: Open University Press, 2011.

214 212 Information by Course Master Swales, J. M., and C. B. Feak. Academic Writing for Graduate Students: Essential Tasks and Skills, 3rd ed. Michigan Series in English for Academic & Professional Purposes. Ann Arbor, MI: University of Michigan, Evaluation Preparation of a comprehensive written proposal for the thesis in the language of the thesis of maximum 1500 words plus bibliography. This proposal will include: Formulation of the central research question treated in the thesis; Justification of the research topic in relation to current theory, societal relevance, and ongoing research projects at ETF; Proposed methodology and approach with justification for its use and examples of how it will be applied to the central research question; Specific statement of the anticipated contribution of the thesis to the area of specialization; chosen discipline; and individual subfield; and Annotated bibliography of relevant literature in the subfield of theology or religious studies. Oral presentation in English of maximum 20 minutes to defend this proposal for interaction with colleagues (teachers and students) and for critique (first semester); Preparation and presentation in English of a substantial portion (e. g. chapter) of the thesis in progress: maximum 20 minutes plus discussion time (second semester). NB: The text of the portion is to be submitted in the language of the thesis. For Open University students the second assignment will consist of an analytical overview of previous research. For each colloquium session, digital copies of assignments are uploaded to the VC no later than one week prior to the date of the meeting. At each session printed copies are made available to evaluating teachers. Appropriate handouts and multi-media supports are to be used for presentations. ETF Open University students normally follow the colloquium in the year preceding that of the thesis and it is scheduled during the examination period of each semester in Leuven. Note: In case of re-examination, written documents (and supports) will be assessed. Study load Contact hours 10 hours Studying literature 130 hours Grading First presentation 40% Second presentation 60% Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus Bible and Theology

215 Information by Course Master th & 20th Century Theologies Professor: A. Vos Department: HT Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture, seminar Examination form: written exam Academic year: Semester: Course description Studying nineteenth- and twentieth-century theology presents a real challenge. The rise of a large number of new movements in nineteenth-century theology and philosophy not only shows an astonishing variety of different positions, but these new positions are also incompatible with each other. Moreover, the way of thinking of these new nineteenthcentury movements substantially differs from the way of thinking of the seventeenth- and eighteenth-century universities. So, the first thing to be done in order to understand the impact of nineteenth-century theology and philosophy is to discover the identity of orthodox theology in the seventeenth and eighteenth centuries. The nineteenth century created a yawning gap between `modern /liberal and orthodox theology, but the development of theology in one country differed very much from what happened in other countries. Thus, it is not wise to concentrate on the history of theology in only two or three countries, for instance, Germany and the United States. At any rate, the battle between the tradition of the Church and modern theology was most severe in Dutch thought. Objectives The student will be able to: become more familiar with the diverse Christian theological responses and developments in the post-enlightenment era; increase ability to critically interact with several such theologies; strengthen skills for in-depth analysis, summarization, and critique of one or two such theologies. Required reading Schwarz, Hans. Theology in a Global Context. The Last Two Hundred Years. Grand Rapids: Eerdmans, Recommended reading McGrath, Alister (ed.). The Blackwell Encyclopedia of Modern Christian Thought. Oxford: Blackwell, Welch, Claude. Protestant Thought in the Nineteenth Century I-II.New Haven, Evaluation Written exam Study load Contact hours 20 hours Studying literature and preparations exam 120 hours

216 214 Information by Course Master Grading Written Exam 100% Approaches to New Testament Study Professor: M. Webber (titular), A. Zwiep Department: NT Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture, seminar Examination form: papers Academic year: Semester: Prerequisite knowledge Seminarie Grieks 2 (4 ECTS) Course description In depth study of the process of NT interpretation and its hermeneutical background, with an emphasis on modern approaches to NT exegesis, dealing with different forms and genres and readerly perspectives. This course will focus on contemporary approaches to the New Testament, such as reader-oriented approaches, orality and performance criticism, narratology, poststructuralist approaches, contextual approaches and so on, applied to one and the same passage. Though some issues related to hermeneutics and exegesis will be covered, it is not an introduction to hermeneutics or exegesis. Those subjects are covered in other courses. Objectives Cognitive objectives At the end of the course the student will: understand the philosophical questions connected with the process of doing NT exegesis; be familiar with some modern approaches to NT exegesis and be able to apply and to evaluate them; be able to take into account hermeneutical theory and literary approaches in doing New Testament exegesis; be aware of specific problems the exegete has to face when dealing with specific genres and methods and know how to cope with them. Practical objectives At the end of the course the student will: be able to use appropriate methods for the interpretation of a New Testament passage; have developed and refined an independent methodology for New Testament interpretation; be equipped to develop a well-founded opinion about the classical or traditional historical-critical methods and to evaluate at least two contemporary approaches to NT exegesis; be able to write a short exegetical article, taking into account the genre and the type of text and the hermeneutical insights gained in this course.

217 Information by Course Master 215 Required reading Arie W. Zwiep. Tussen tekst en lezer: Een historische inleiding in de bijbelse hermeneutiek, deel 2: Van Moderniteit tot Postmoderniteit. Amsterdam: VU Univerisity Press, 2013, 2e druk 2014, or (esp. if already studied before or for non-dutch students:) (alternative) Stanley E. Porter, and Jason C. Robinson. Hermeneutics: An Introduction to Interpretive Theory. Grand Rapids, Cambridge: Eerdmans, 2011, or (alternative) Anthony C. Thiselton. Hermeneutics: An Introduction. Grand Rapids, Cambridge: Eerdmans, Arie W. Zwiep, Jairus, His Daughter, and the Haemorrhaging Woman (Mk ; Mt , Lk ): Research Survey of a Gospel Story about People in Distress, Currents in Biblical Research 13 (2015): Recommended reading Aune, David Edward, ed. The Blackwell Companion to the New Testament. Chichester, UK; Malden, MA: Wiley-Blackwell, Baird, William. The History of New Testament Research.3 vols. Minneapolis: Fortress, Berger, Klaus. Formen und Gattungen im Neuen Testament. UTB. Tübingen, Basel: A. Francke, BibleWorks 10. Software for Biblical Exegesis & Research. Norfolk, VA: BibleWorks, Black, David Allan, and David S. Dockery. Interpreting the New Testament: Essays on Methods and Issues. Nashville: Broadman & Holman, Eco, Umberto. The Role of the Reader: Explorations in the Semiotics of Texts. Advances in Semiotics. Bloomingtion: Indiana University Press, 1979/1984. Marguerat, Daniel, et Yvan Bourquin. Pour lire les récits bibliques: Initiation à l analyse narrative. 3e édition ed. Paris: Cerf, McLean, Bradley H. Biblical Interpretation and Philosophical Hermeneutics. Cambridge: CUP, Piñero, Antonio, and Jesús Peláez. The Study of the New Testament: A Comprehensive Introduction. Translated by David E. Orton and Paul Ellingworth. Leiden: Deo, Porter, Stanley E., ed. A Handbook to the Exegesis of the New Testament. Leiden, Boston: Brill, Other titles on the texts under consideration will be passed out in class. Evaluation Presentation (if time schedule and group size allow) Students give presentations of work-in-progress during the course week (for feedback purposes). Specific instructions on how to proceed will be given during the introductory lecture. Exegetical Paper The paper consists of three parts. Part 1 is a Research Report (1500 words), Part 2 an exegetical study of the passage under consideration (3500 words), and Part 3 an (evaluative) position paper (1500 words). Footnotes included, bibliography not included in the counting. Further instruction will be found in the course materials (Course Description and Survey). The format should be Turabian, SBL Handbook Second Edition for data not in Turabian.

218 216 Information by Course Master The paper should be based on the Greek text of NA-28 and critically interact with relevant and up-to-date scholarly literature. The paper is due Thursday June 1, Study load Contact hours 20 hours Advanced literature study 18 hours Required reading assigments and research report (15%) 42 hours Exegetical paper (70%) 48 hours Evaluative position paper (15%) 12 hours Grading Research paper 15% Exegetical paper 70% Evaluative Position Paper 15% Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus. Approaches to Old Testament Study Professor: M. Zehnder Department: OT Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture Examination form: written exam Academic year: Semester: 2 Prerequisite knowledge Seminarie Hebreeuws 2 (4 ECTS) Course description Part I: Problems in the Historiography of Ancient Israel. Introduction to the problems of the historiography of ancient Israel, dealing with the questions of the historical reliability of the biblical texts, their relation to extra-biblical sources and the contribution of archaeology. Part II: Creation. Introduction to the exegesis of Genesis 1-3, to the discussion of literary levels and questions about the relationship of these chapters to extra-biblical creation myths and modern concepts of the beginnings of the world, as well as ethical implications of the biblical texts. Part III: Central Aspects of Prophecy: True and False Prophecy. Introduction to the exegesis of the relevant biblical texts, especially in the book of Jeremiah, and to the debate within the field of biblical studies concerning the questions related to the topic.

219 Information by Course Master 217 Objectives Cognitive objectives At the end of this course the student should be familiar with: the biblical depictions of the history of ancient Israel; the current debate concerning scientific methods that can be applied in reconstructing the history of ancient Israel; the specific roles of intercultural comparison and archaeological finds in the reconstruction of the history of ancient Israel; the discussion about the main exegetical problems in Gen 1-3; the biblical views on creation as manifested especially in Gen 1-2; the theological, anthropological and ecological implications of the biblical views on creation in Gen 1-3; the ethical implications of the biblical views on creation both on the level of individual and societal ethics; the specific profile of the biblical views on creation as compared to those of the ancient Near East and later religious traditions being directly related to the Bible (Judaism; Islam); the basic contours of the phenomenon of prophecy as described in the Old Testament in general and the distinction between true and false prophecy in particular; the inner-biblical discussion concerning the phenomenon of false prophecy and the possible criteria for its discernment. Practical objectives At the end of this course the student should be able to: have an understanding of the problems involved in the reconstruction of history; critically evaluate conflicting views on the history of ancient Israel and other historical matters; apply a literary, theological and historical reading to all the relevant texts of the Old Testament; find tools to observe biblical texts and to improve his/her exegetical capabilities in general; relate the traditions preserved in Gen 1-3 to questions about present-day worldview and ethics in an exegetically and historically informed manner; understand the basic characteristics of biblical prophecy; understand the differences between true and false claims to divine inspiration as outlined in the biblical texts and to relate these differences to corresponding claims in general. Attitudinal objectives At the end of this course the student should be able to: understand the difference of reading biblical books in a modern way of apperception and in their historical setting, and be willing to interact with the biblical texts in both ways; understand the specifics of the biblical worldview and respond to it in a positive way, being willing to enter into dialogue with other worldviews;

220 218 Information by Course Master understand the nature of different claims to divine inspiration and be able to perceive distinctions between such claims both with a view to historical texts and related presentday phenomena; understand ongoing discussions about the possibility of reconstructing history and participate in such discussions with informed arguments. Required reading Coggins, Richard J., Prophecy - True and False in: H.A. McKay / D.J.A. Clines, Of Prophet s Visions and Wisdom of Sages. Sheffield: JSOT Press, 1993, Finkelstein, Israel and Neil A. Silberman.: Keine Posaunen vor Jericho. München: C.H. Beck Verlag, Gross, Walter, Die Gottebenbildlichkeit des Menschen nach Gen 1,26-27 in der Diskussion des letzten Jahrzehnts BN 68, 1993, Hess, Richard S., The Roles of the Woman and the Man in Genesis 3. Themelios 18/8, 1993, Jeremias, Jörg, "Wahre und "falsche Prophetie im Alten Testament Theologische Beiträge 28, 1997, Kitchen, Kenneth A., On the Reliability of the Old Testament. Grand Rapids: Eerdmans, Nissinen, Martti, Falsche Prophetie in neuassyrischer und deuteronomistischer Darstellung in: T. Veijola, Das Deuteronomium und seine Querbeziehungen; Helsinki: Finnische Exegetische Gesellschaft, 1996, Tigay, Jeffrey H., Genesis, Science, and Scientific Creationism Conservative Judaism 40, 1988, Walton, John H., Creation in Genesis 1:1-2:3 CTJ 43, 2008, Wenham, Gordon J., Genesis 1-15, pp. xlv-liii; 1-91 Waco: Word Books, Recommended reading Adar, Zvi, The Book of Genesis. Jerusalem: Magnes Press, Dever, William G. What Did the Biblical Writers Know and When Did They Know it? Grand Rapids: Eerdmans, Hoffmeier, James K., and Alan Millard, The Future of Biblical Archaeology. Grand Rapids: Eerdmans, Hossfeld, Frank Lothar and Ivo Meyer, Prophet gegen Prophet. Fribourg: Verlag Schweizerisches Katholisches Bibelwerk, Jacob, Benno, Das Buch Genesis. Stuttgart: Calwer, Mazar, Amihai, Archaeology of the Land of the Bible: 10, B.C.E. New York: Doubleday, Moberly, R. Walter L, Did the Serpent Get it Right? JThSt 39, 1988, Provan, Iain, V. Philips Long and Tremper Longman III: A Biblical History of Israel. Louisville: Westminster John Knox Press, Schroeder Gerald L., Genesis and the Big Bang. New York: Bantam Book, Stern, Ephraim, Archaeology of the Land of the Bible, Volume II: The Assyrian, Babylonian, and Persian Periods BCE. New York: Doubleday, Waltke, Bruce K., Genesis. Grand Rapids: Zondervan, Youngblood, Ronald, The Genesis Debate. Eugene: Wipf & Stock, 2000.

221 Information by Course Master 219 Evaluation Written exam, covering both required reading and lectures. Study load Contact hours (lectures and student presentations) 20 hours Studying literature, preparations for presentations and exam 120 hours Grading Written Exam 90% Presentation of reading assignments in class 10% Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus. Aramaic Professor: G.W. Lorein Department: OT Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture, seminar Examination form: presentation, oral exam Academic year: Semester: 1+2 Prerequisite knowledge Seminarie Hebreeuws 2 (4 ECTS) Oude Testament in Context (4 ECTS) Course description Following a brief introduction to the grammar and resources for the study of the language, part of the Aramaic chapters from the Bible is read. Then an overview is given of Ancient, Imperial, Qumran, Targum and Middle Aramaic; students papers will be integrated in this second part of the course. Objectives Cognitive objectives At the end of the course the student should: have a better understanding of the Bible (especially the Old Testament) in its historical context; have a better understanding of the interpretation of the Old Testament. Practical objectives At the end of the course the student should be able to: read the Aramaic parts of the Bible; handle the philological tools for Aramaic; compare the Aramaic and Hebrew languages; find Aramaic texts (original language);

222 220 Information by Course Master find studies on Aramaic texts. Attitudinal objectives At the end of the course the student should: understand the necessity to study the Old Testament in its historical context; understand the advantage of knowing (some of the) oldest interpretations of Scripture. Required reading A critical edition of the Biblical text, e.g. Baumgartner, W., and W. Rudolph. Biblia Hebraica Stuttgartensia XIV. Daniel. Esra. Nehemia. Stuttgart: Württembergische Bibelanstalt, 1976, and possibly Marcus, D. Biblia Hebraica Quinta XX. Ezra and Nehemiah. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, Rosenthal, F. A Grammar of Biblical Aramaic. 7th ed. Wiesbaden: Harrassowitz, Recommended reading Segert, S. Altaramäische Grammatik. Leipzig: Enzyklopädie, Vogt, E. A Lexicon of Biblical Aramaic Clarified by Ancient Documents, tr. J. Fitzmyer. Subsidia Biblica 42. Rome: Gregorian & Biblical, Lorein, G. W., and W. H. Rose. Geschriften over de Perzische tijd.de Brug 11. Heerenveen: Groen, Kitchen, K. A. The Aramaic of Daniel. In Notes on Some Problems in the Book of Daniel, edited by D. J. Wiseman, London: Tyndale, Gzella, H. A Cultural History of Aramaic. From the Beginnings to the Advent of Islam. Handbuch der Orientalistik I 111. Leiden: Brill, Lipiński, E. Orientalia Lovaniensia Analecta 230. Leuven: Peeters, Duček, J. Aramaic in the Persian Period. In Hebrew Bible and Ancient Israel 2 (2013): Beyer, K. Die aramäischen Texte vom Toten Meer. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, Healey, J. F. Aramaic Inscriptions and Documents of the Roman Period.Textbook of Syrian Semitic Inscriptions 4. Oxford: UP, Ribera-Florit, J. Le Targum. In L enfance de la Bible hébraïque. L histoire du texte de l Ancien Testament à la lumière des recherches récentes, ed. A. Schenker and P. Hugo, Le Monde de la Bible 52. Genève: Labor et Fides, Evaluation The draft version of the paper has to be turned in one full week before the presentation. The final version of the paper has to be turned in one full week before the examination period (June or August). During the examination the subject matter of the lectures, the Aramaic texts that will have been read and the paper will be discussed. Study load Biblical Aramaic 50 hours Contact hours 20 hours Paper 50 hours Preparations for exam 20 hours

223 Information by Course Master 221 Grading Presentation 30% Oral Exam 70% Contemporary Discussions in Systematic Theology Professor: R.T. Michener Department: ST Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture, discussion Examination form: paper Academic year: Semester: Course description This course will specifically focus on a particular theologian, key theme, doctrine, controversy or debate in con- temporary theological expression. Various issues, doctrines that may be considered (but not limited to these) could include: the authority of Scripture, the atonement debate, open theism, the imago dei, pneumatology and postmodern epistemology, the Trinity. Karl Barth is often viewed as the greatest theologian of the twentieth century and his doctrine of the Word of God is one of his most significant and controversial achievements. This course will explore his articulation of the Word of God through a close reading and examination of the first volume of the Church Dogmatics. Topics to be covered include: an introduction to Barth s life and thought; the Word of God as the criterion of dogmatics; the nature of the Word of God; the knowledge of the Word of God; revelation as the Word of God; scripture as the Word of God; and the proclamation of the church as the Word of God. Objectives Students will deepen their understanding of a critical theological issue and/or theologian in contemporary theological dialogue, developing skills for in-depth theological analysis and critical appropriation. Students learn to take theological positions while learning to appreciate divergent theological perspectives. Cognitive objectives At the end of the course the student should: know the basic outline of Barth s biography and the most significant influences in the development of his theology; know the leading ideas and distinctive content of Karl Barth s doctrine of the Word of God in relation to other conceptions in the history of theology, particularly the twentieth century; grow in their understanding of the primary significance of the Word of God in relation to the task of theology or dogmatics; grow in their understanding of the centrality of the doctrine of the Trinity for the life, faith, and witness of the church; grow in their awareness and understanding of the influence of Karl Barth s thought in the development of Christian theology in the twentieth century. Practical objectives At the end of the course the student should be able to:

224 222 Information by Course Master explain Karl Barth s doctrine of the Word of God with particular respect to his development of its threefold form; critically differentiate between revelation, scripture, and the proclamation of the church in Barth s articulation of the Word of God; explain the particular social and historical settings in which Barth wrote and their possible influence on the development of his thought; discuss the major interpretations of Bath s doctrine of the Word of God in particular and his theology in general and relate them to influential trends in twentieth century theology. Attitudinal objectives At the end of the course the student should be motivated to: appreciate the challenges of doing theology in the contemporary setting and cultivate a posture of open-mindedness to alternative approaches to Christian theology; appreciate the ways in which historical and social conditions shape all biblical interpretation and theological construction and cultivate the posture of a critical learner; appreciate the open-ended, flexible, and contextual character of theology and cultivate a posture of bold humility in bearing witness to the Gospel of Jesus Christ. Required reading Barth, Karl. Die Kirchliche Dogmatik I/1 (Eng: Church Dogmatics I/1. Edinburgh: T & T Clark, Barth, Karl. Die Kirchliche Dogmatik I/2 (Eng: Church Dogmatics I/2. Edinburgh: T & T Clark, Franke, John R. Barth for Armchair Theologians. Louisville: Westminster John Knox, German translation: Barth für zwischendurch. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, Recommended reading Busch, Eberhard. Karl Barth: His life from letters and autobiographical texts. Philadelphia: Fortress Press, Dorrien, Gary. The Barthian Revolt in Modern Theology: Theology without Weapons. Louisville: Westminster John Knox, Hunsinger, George. How to Read Karl Barth: The Shape of His Theology. New York: Oxford, McCormack, Bruce L. Karl Barth s Critically Realistic Dialectical Theology: It s Genesis and Development Oxford: Oxford University Press, Webster, John, ed. The Cambridge Companion to Karl Barth. Cambridge: Cambridge University Press, Evaluation Students will prepare a word paper (including footnotes and bibliography) that articulates the content and significance of Barth s doctrine of the Word of God in relation to the task of doing theology and bearing witness to the gospel of Jesus Christ. The paper will therefore involve two components: 1) the articulation of an accurate and coherent understanding Barth s doctrine of the Word of God; and 2) an explanation of the specific implications of such a perspective for the discipline of theology and the life and witness of

225 Information by Course Master 223 the church. Papers should follow the format found in Turabian and include a cover page, footnotes, and a bibliography. Study load Contact hours 20 hours Final paper 50 hours Reading 70 hours Grading Paper 100% Contemporary Issues in Christian Ethics Professor: P. Nullens, S. Van den Heuvel, guest lecturer(s) Department: ST Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture, seminar Examination form: presentation, paper, participation Academic year: Semester: This course can be chosen as a part of the curriculum to obtain the diploma van leraar (degree for teaching protestant evangelical religious education in secondary schools). Course description The first part of the course provides an introduction to special ethics by explaining a methodological approach to moral issues. The goals are: bridging the gap between general Christian ethics and dealing with particular issues. The matrix method of ethical reasoning will be demonstrated in some applied areas. Special attention will be given to understanding moral conflicts from a theological, social and pastoral perspective. The second part is dealing with ethical issues. The method of a hermeneutical ethics of responsibility will be applied to different areas. The selection of the issues differs every year, depending on current debates, special guests and organized conferences (ILSE). This selection is deliberate it leads to a more in-depth understanding of some fields of applied ethics. Examples of such fields are social justice, bio-medical ethics, ethics of technology, economic ethics, and sexual ethics. Through a paper, the students will have the opportunity to engage deeper with a particular issue. Objectives Cognitive objectives At the conclusion of the course the student should know: the importance of methodological reflection for dealing with ethical issues; better understanding of the method of a hermeneutical ethics of responsibility the interplay of Scripture, tradition, reason, and experience in moral decision making; the contribution of value personalism to the area of applied ethics; the typical challenges of a Christian ethical discourse in a secular setting; the particular role of the moral conscience in the area of moral consultancy and pastoral care;

226 224 Information by Course Master theological engagement with different area s such as economical ethics, justice studies, ethics of care, environmental ethics, sexual ethics etc.; different paradigms for the interaction between church and society; the challenge of the economical, technolgical and environmental crisis for Christian theology and ethics. Practical objectives At the conclusion of the course the student should be able to: handle a particular ethical issue with methodological consistency; give an valuable ethical argumentation in a pluralistic setting; interact critically with different positions on ethical issues; give ethical advice to christian believers. The student can integrate the content of this course with his/her training as a teacher of protestant-evangelical religious education in secondary schools, and thus develop: FG 3: his/her role as a subject expert; FG 10: his/her role as a participant in culture. Aspects of the following roles are integrated as well: FG 5: the teacher as researcher/innovator. Attitudinal objectives At the end of the course the student is motivated to: commit to a life-learning project about ever changing moral challenges; interact with different viewpoint is the ethical debate; help other people to make the right moral decisions. Required reading Moltmann, Jürgen.. Ethics of Hope. Trans. Margaret Kohl. Minneapolis, MN: Fortress Press, Nullens, Patrick, and Ronald T. Michener. The Matrix of Christian Ethics: Integrating Philosophy and Moral Theology in a Postmodern Context.Colorado Springs: Paternoster, Chapters 2, 9, 10, 11. Reader: additional articles from journals, reference books, and monographs. Recommended reading Causse, Jean-Daniel, Denis Mülle, et Dimitri Andronicos. Introduction à l éthique: Penser, croire, agir. Genève: Labor et Fides, Cavanaugh, William T., Jeffrey W. Bailey, and Craig Hovey, eds. An Eerdmans Reader in Contemporary Political Theology. Downers Grove: Wm. B. Eerdmans Publishing Company, Colson, Charles W., and Nigel M. de S. Cameron. Human Dignity in the Biotech Century: A Christian Vision for Public Policy. Downers Grove: InterVarsity Press, Forell, George W. Christian Social Teachings: A Reader in Christian Social Ethics from the Bible to the Present.2nd ed. Minneapolis: Fortress Press, Goudzwaard, Bob, Mark Vander Vennen, and David Van Heemst. Hope in Troubled times: A New Vision for Confronting Global Crises. Grand Rapids: Baker Academic, 2007.

227 Information by Course Master 225 Kilner, John F. Whythe Church Needs Bioethics: A Guide to Wise Engagement with Life s Challenges.Grand Rapids: Zondervan, Hollinger, Dennis P. The Meaning of Sex: Christian Ethics and the Moral Life. Grand Rapids: Baker Academic, Mott, Stephen Charles. Biblical ethics and social change. New York: Oxford University Press, Nullens, Patrick,Zorgen voor een eigenwijze kudde: Een pastorale ethiek voor de missionaire kerk. Zoetermeer: Boekencentrum, 2015 Schockenhoff, Eberhard. Ethik des Lebens: Ein theologischer Grundriß. Mainz: Matthias- Grünewald-Verl., Stassen, Glen Harold, and David P. Gushee. Kingdom Ethics: Following Jesus in Contemporary Context. Downers Grove: InterVarsity Press, Section III-VIII. Northcott, Michael S. The Environment and Christian Ethics. New Studies in Christian Ethics.Cambridge England/New York: Cambridge University Press, Evaluation ILSE Conference in February, 2017 In February of 2017, the Institute of Leadership and Social Ethics at ETF, together with EHERO, at Erasmus University Rotterdam, organizes a two-day academic symposium on Hope in Economics ; it is a conference that aims at the integration of theological and economic insights in the importance of hope. Students of this course are expected to attend this conference (attendance is included in the Class Hours). Each student is to write a conference report of 1200 words on the ethical dimension of hope and its relevance in the public domain, specifically in the economy. In doing so, you use the imput of the conference keynote addresses and papers. The full description of the conference can be found in the classes folder on the Virtual Campus. Paper (55 hours) The student chooses a topic on which he/she wants to write an extensive paper ( words). He/she clearly describes the ethical issue he/she wishes to discuss. This is written in the form of an introduction to the paper, but needs to be approved by the professor before continuing research. The paper will further consist out of four parts: A) a careful engagement with Scripture and Tradition; B) the input from dogmatics and Christian tradition; C) a discussion regarding methodology (Matrix Model); D) a critical evaluation and conclusion if relevant: with a pastoral advice for the advanced student in the teacher program: in the context of the PEGO leerplan and the vakoverschrijdende eindtermen. Guidelines for paper: The personal impression of the student is important, but needs to be formulated with care. The paper can be written in English or Dutch. The paper will be evaluated on form (language, structure, Turabian format, length) as well as content (clarity of argumentation, quality of arguments). It is important in this paper that the student shows a careful selection of resources.

228 226 Information by Course Master The paper needs to be handed in in word format on the Virtual Campus (assignments folder) no later than June 15, Exam There is a short written exam about the content of the classes, the textbooks and articles. Study load Contact hours 20 hours Studying literature and preparations exam 60 hours Conference report 5 hours Paper 55 hours Grading Paper 40% Conference report 10% Participation 10% Written Exam 40% Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus. Early Christian Literature Professor: M. Webber Department: NT Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture, seminar Examination form: presentation, paper Academic year: Semester: Course description Introduction to the writings of the first two centuries that document the unity as well as the diversity within Early Christianity. Interaction with recent reconstructions of the life setting of Early Christianity. A designated document will be discussed extensively and will serve as an example and a test case. The lecture method will be used in the classroom with ample room for discussion, taking the primary texts as a starting point. The student should make critical use of the content of the lectures as a thought frame for independent further reading. The student is responsible to: secure a coherent picture of the subject matter that is introduced in class (ca. 10 h.); select and read the relevant primary literature (mainly in translation) (ca. 35 h.); select and read the relevant secondary literature (ca. 35 h.); be ready by the second last hour of the course to present his or her topic in ca. 5 minutes. Objectives Cognitive objectives At the conclusion of the course the student:

229 Information by Course Master 227 is aware of the most relevant primary sources shedding light on early Christianity, and their general content; is aware of the relevant secondary sources on early Christianity and the literature it produced; recognizes the main alternatives within early Christianity with regard to Orthodoxy; comprehends the origin and defines the status of orthodoxy within early Christianity. Practical objectives At the end of this course the student is able to trace and access specific primary sources for early Christianity; trace and interpret specific secondary sources for early Christianity; evaluate the primary and secondary sources and interact with them; use objective criteria to estimate the spread and the influence of opinions in the history of Christianity; write a scholarly paper on one chosen topic within the field. Required reading Grant, R. M. Second-Century Christianity: A Collection of Fragments. 2nd ed. Louisville: Westminster John Knox Press, Holmes, M. W. The Apostolic Fathers: Greek Texts and English Translations. Rev. ed. Grand Rapids: Baker Books, Recommended reading Aune, D. E., ed. The Westminster Dictionary of New Testament and Early Christian Literature and Rhetoric.Louisville: Westminster John Knox, BibleWorks 10. Software for Biblical Exegesis & Research. Norfolk, VA: BibleWorks, Berger, K., and C. Nord. Das Neue Testament und frühchristliche Schriften. Neuauflage. Frankfurt am Mai: Insel, Bovon, F. and P. Goeltrain, eds. Ecrits apocryphes chrétiens. 2 volumes. Bibliothèque de la Pléiade 442, 516. Paris: Gallimard, 1997, Moreschini, C. and E. Norelli, eds. Early Christian Greek and Latin Literature. A Literary History. Volume One. From Paul to the Age of Constantine. Translated by M. J. O Connell. Peabody, MA: Hendrickson, Robinson, J. M., R. Smith, and Coptic Gnostic Library Project. The Nag Hammadi Library in English. 4th ed. Leiden: Brill, Evaluation Write a paper of ca words on a chosen topic within early Christian literature, working primarily with primary sources and interacting with the secondary literature (ca. 40 h.). Due date for the paper is the first day of the semester s exam period. Study load Contact hours 20 hours Studying literature and writing paper 120 hours Grading Paper 100%

230 228 Information by Course Master Eastern Orthodoxy: Protestant Perspectives Professor: A.J. Beck (titular), V. Lytvynenko Department: HT Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture, discussion Examination form: presentation, written exam Academic year: Semester: 2 Course description This course alerts students to the differences between the Eastern and Western Christian mindsets and the influence of those mindsets on the way each group approaches Scripture and Christian life. Using selections from appropriate primary sources, students study the teaching of the Eastern Orthodox Churches on the relation between Scripture and tradition and on God, humanity, and salvation. Students are encouraged both to learn from the insights of Eastern Christendom and to evaluate and critique Orthodox theology in light of Scripture. Objectives Cognitive objectives By the conclusion of the course, students should: recognize the influence of cultural mindsets on the way a given group of people understands Christian theology and life; recognize and be able to explain at least six major differences between Eastern and Western cultural mindsets; be able to articulate the difference between the Western understanding of authority and the Eastern understanding of tradition; be able to explain the significance of the different approaches to the doctrines of God, creation, and fall in East and West; be able to grasp the Orthodox idea of theosis and the relation of saints and icons to salvation in Orthodoxy; recognize and enumerate the major differences between official and popular Orthodoxy. Practical objectives By the conclusion of the course, students should: have gained experience in evaluating both Orthodoxy and evangelicalism on the basis of Scripture; be better equipped to communicate Christian truth to people influenced by an Eastern Orthodox mindset; be equipped to utilize the valuable aspects of Eastern theology to minister among evangelicals. Attitudinal objectives By the conclusion of the course, students should: be able to appreciate the fact that Orthodoxy has much to teach the Western Christian world; be willing to learn from that which is true in Eastern Orthodoxy;

231 Information by Course Master 229 be willing to look critically at their own expressions of faith, where it is appropriate to do so. Required reading Clendenin, Daniel, ed. Eastern Orthodox Theology: A Contemporary Reader. 2nd ed. Grand Rapids: Baker, Schmemann, Alexander. The Historical Road of Eastern Orthodoxy. Translated by Lydia Kesich. Crestwood, NY: St. Vladimir s Seminary Press, Ware, Kallistos. The Orthodox Way. Rev. ed. Crestwood, NY: St. Vladimir s Seminary Press, The Way of a Pilgrim (You may read it in Russian or in any translation.) Recommended reading Fairbairn, Donald. Eastern Orthodoxy through Western Eyes. Louisville, KY: Westminster John Knox Press, (Reading this book will help the student follow the lectures more easily.) Lossky, Vladimir. Essai sur la théologie mystique de léglise dorient. Paris: Aubier, 1944; English translation: The Mystical Theology of the Eastern Church. Crestwood, N.Y.: St. Vladimir s Seminary Press, (This is the most significant Orthodox theological work of the 20th century, but it is more difficult to read than the required texts.) Nassif, Bradley, Michael S. Horton, Vladimir Berzonsky, George Hancock-Stefan, and Edward Rommen. Three Views on Eastern Orthodoxy and Evangelicalism. Counterpoints. Grand Rapids: Zondervan, (This book is very uneven in quality, but the sections by Nassif and Horton are quite significant.) Payton, James R., Jr. Light from the Christian East: An Introduction to the Orthodox Tradition. Downers Grove: InterVarsity Press, Vigen Guroian, The Melody of Faith: Theology in an Orthodox Key (Wm. B. Eerdmans: Grand Rapids, 2010). Evaluation There will be a two-hour written examination at the end of the course. Study load Contact hours 20 hours Studying literature 120 hours Grading Presentation 50% Written Exam 50% Ecumenical Dialogue in the 21st Century Professor: J. Creemers Department: ST Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture, seminar Examination form: presentation, oral exam Academic year: Semester: 2

232 230 Information by Course Master This course can be chosen as a part of the curriculum to obtain the diploma van leraar (degree for teaching protestant evangelical religious education in secondary schools). Prerequisite knowledge Students are expected to have a general knowledge of the main ecclesial traditions which constitute Christianity, as has been offered in the ETF Bachelor s course Ecclesiologie & Oecumene. Those who have insufficient background knowledge are encouraged to prepare for the course by readings from Veli-Matti Kärkkäinen, An Introduction to Ecclesiology: Ecumenical, Historical & Global Perspectives. Downer s Grove, IL: IVP, 2002, and Peter Neuner, Théologie Œcuménique La quête de l unité des Églises chrétiennes, Paris: CERF, Course description This course will consider the theological foundations for the unity of the Christian Church and the ecumenical work of different ecclesial traditions with a focus on the ecumenical challenges of the 21 st century. An overview of key theologies of ecumenism characterizing the main participants of the ecumenical movement will provide useful tools for critical thinking. An analysis of important unilateral, bilateral, and multilateral ecumenical documents of the last century will allow the students to specify various hermeneutical principles customary in ecumenical discussions today. This will help the student to be critically engaged in formulating a broadly evangelical theology of ecumenism today. Objectives Cognitive objectives At the end of the course the student should: have an understanding of key theological issues both uniting and dividing the Christian church at large; be able to critically discuss various questions of ecumenical progress or stagnation. Practical objectives At the end of the course the student should: have gained insight into ways of reasoning characterizing different ecclesial traditions; be able to discuss theological strengths and weaknesses of leading participants and theologies of ecumenism; be able to critically discuss the possibility of an evangelical theology of ecumenism and its value among various ecclesial traditions; be able to evaluate ecumenical dialogues, notably among younger and older churches; be able to contribute to a broadly evangelical theology of ecumenism today; The student can integrate the content of this course with his/her training as a teacher of protestant-evangelical religious education in secondary schools, and thus develop: FG 3: his/her role as a subject expert; FG 10: his/her role as a participant in culture. Aspects of the following roles are integrated as well: FG 5: the teacher as researcher/innovator.

233 Information by Course Master 231 Attitudinal objectives At the end of the course the student should: appreciate different expressions of the Christian Church, with a view to enter into constructive dialogue with Christians holding different understandings of ecclesiology; be encouraged to take distance from his/ her own tradition, submit it to critical analysis with a view to ongoing ecclesiological re-formation. Required reading Creemers, Jelle. Dance to the Beat of your Own Drum: Classical Pentecostals in Ecumenical Dialogue. Journal of the European Pentecostal Theological Association 35 no. 1 (2015): Pierce, A. Talking to the Hand: Towards a Theological Dialogue with Religious Fundamentalism. In Ökumene des Lebens als Herausforderung der wissenschaftlichen Theologie, ed. B. J. Hilberath and Ivana Noble, Frankfurt am Main: Lembeck, Neuner, Peter. Théologie œcuménique: La quête de l unité des Églises chrétiennes.paris: CERF, or Kasper, Walter. Harvesting the Fruits: Basic Aspects of Christian Faith in Ecumenical Dialogue.London: Continuum, Optional: Evans, G. R. Method in Ecumenical Theology: The Lessons So Far.Cambridge: UP, Optional: Volf, Miroslav. After Our Likeness: The Church as the Image of the Trinity.Grand Rapids: Eerdmans, Optional: Creemers, Jelle. Theological Dialogue with Classical Pentecostals: Challenges and Opportunities. Ecclesiological Investigations 23. London: Bloomsbury, Selected unilateral, bilateral, and multilateral ecumenical documents (TBA). Recommended reading Burkhard, John J. Apostolicity then and now. An Ecumenical Church in a Postmodern World. Minnesota: Liturgical Press, De Chirico, Leonardo. Evangelical Theological Perspectives on post-vatican II Roman Catholicism. Bern: Peter Lang, Dulles, Avery. Models of the Church. New York: Random House, Haight, Roger. Christian Community in History. 3 vols. New York: Continuum, Heller, Dagmar. Baptized into Christ. A Guide to the Ecumenical Discussion on Baptism. Geneva: WCC Publications, Kärkkäinen, Veli-Matti. Spiritus Ubi Vult Spirat: Pneumatology in Roman Catholic- Pentecostal Dialogue ( ). Helsinki: Luther Agricola Society, Lossky, N, a.o. (eds.), Dictionary of the Ecumenical Movement, Geneva: WCC Publications, 2002 (second ed.). Mannion, Gerard, Mudge, Lewis (eds.), The Routledge Companion to the Christian Church. New York: Routledge, Vondey, W. Pentecostalism and Christian Unity. Ecumenical Documents and Critical Assessments. Eugene, OR: Pickwick, Evaluation Obstacles on the way: critical paper on the literature. Deadline: before mid-semester Milestones on the way: 6 research statements. Deadline: before mid-semester.

234 232 Information by Course Master Evangelicals on the way: paper. Deadline: Start of exam period. Ecclesiology & Ecumenism in depth: reading or paper. Discussion in exam period. Study load Contact hours 20 hours E&E in depth: reading or paper 40 hours Evangelicals: reading & essay 25 hours Milestone docs: reading & statements 25 hours Reading & paper Neuner/Kasper 30 hours Grading Paper 1 25% Statements 20% Essay 20% Reading or Paper 2 (incl. oral exam) 35% Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus. Greek Patristic Texts Professor: M. Verhoeff, B. Matz Department: HT Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture, discussion Examination form: presentation, research paper Academic year: Semester: 2 Prerequisite knowledge A knowledge of Church history, historical theology, and Greek. Course description This course focuses on a specific historical/theological issue from the realm of Greek patristics and deals both with the way this issue was understood in its original context and with the way it may be received in contemporary Christian communities. Part of the course involves close analysis of Greek patristic texts relevant to the issue under consideration. This year ( ) the course will concentrate on the use of scripture in texts on social ethics, particularly those concerned with wealth and poverty, in Late Antiquity. Objectives Cognitive objectives By the conclusion of the course, students should understand the historical, theological, and philosophical context of patristic thought; the influence of historians context and theology on the way they view the history of wealth and poverty;

235 Information by Course Master 233 the differences in the ways the patristic understandings of social ethics may be received and appropriated in contemporary Christian communities. the nature and detailed content of one particular issue in patristic teaching (in this case, its teaching on social ethics). Practical objectives By the conclusion of the course, students should gain experience in identifying important passages from patristic writings for careful analysis; reading and analyzing selected passages from patristic texts; deciding among competing scholarly interpretations of a patristic idea or doctrine; analyzing patristic use of Scripture; identifying how to use patristic teaching in our own proclamation of the gospel and how to translate patristic formulations into terms appropriate for our context. Attitudinal objectives By the conclusion of the course, students should appreciate the way our understanding of the history of patristic teaching influences our understanding of Scripture; the importance of patristic thought in helping us to understand Scripture more fully; the usefulness of precise, careful theological thought for the effective proclamation of the gospel today. Required reading (to be read completely before the seminar begins) Rhee, Helen, ed.. Wealth and Poverty in Early Christianity. Ad Fontes. Philadelphia, PA: Fortress Press, ISBN: Course Reader that includes journal articles, chapters from monographs, essays from edited volumes and a selection of patristic texts. Available on ETF Virtual Campus. Recommended reading Gonzalez, Justo. Faith and Wealth: A History of Early Christian Ideas on the Origin, Significance and Use of Money. San Francisco: Harper & Row, Countryman, L. William. The Rich Christian in the Church of the Early Empire: Contradictions and Accomodations. Texts and Studies in Religion. New York: Edwin Mellen Press, Leemans, Johan, Brian Matz and Johan Verstraeten, eds. Reading Patristic Texts on Social Ethics: Issues and Challenges for 21 st Century Christian Social Thought. CUA Studies in Early Christianity. Washington, D.C.: Catholic University of America Press, Ferngren, Gary. Medicine and Health Care in Early Christianity. Baltimore, MD: Johns Hopkins University Press, Evaluation Presentation During the course of the seminar, students will study (the use of scripture in) selected patristic texts and the relevant secondary literature. Students will present to the class both a summary of this larger study and the results of their study of one, selected patristic text. These oral presentations will be graded.

236 234 Information by Course Master Research Paper Following the oral presentation, students will incorporate the feedback of the students and professors to write a term paper of approximately 4,000 words that carefully analyzes the use of scripture in one, selected patristic text. Study load Contact hours 20 hours Studying literature 70 hours Preparations for oral presentation 10 hours Preparations for research paper 40 hours Grading Oral Presentation 40% Research paper 60% Medieval and Post-Reformation Scholasticism Professor: A.J. Beck, M. Mangold, A. Vos Department: HT Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture, seminar Examination form: class discussion, presentation, paper Academic year: Semester: Prerequisite knowledge A basic overview of the history of church and theology and the history of philosophy is expected. Students with deficiencies in this regard are required to pursue a guided study. Course description An introduction into the scholastic method and its usage in both medieval and postreformation scholasticism. There will be some introductory lectures (part I: St. Anselm; Hugo and Richard of St. Victor; Duns Scotus; William of Ockham; part II: history of reformed orthodoxy). In addition, the interpretation of scholastic texts will be exercised by analyzing source texts from Anselm, Thomas Aquinas, John Duns Scotus, Arminius, Gomarus, Voetius and Turrettin (to be found in the reader, in Duns Scotus on Divine Love and in Reformed Thought on Freedom). For the sake of better comparisons, this year all texts will focus on the concept of free choice (liberum arbitrium), whether in its relation to the divine decrees or not. During the second week of classes, every student will read a short paper of 2000 words, commenting upon source texts that have been selected in consultation with the instructor(s). Objectives Cognitive objectives At the conclusion of the course the student: has developed a basic competence in the interpretation of scholastic texts; has improved her or his understanding of the concept of human free choice; realizes that the scholastic method does not necessarily determine the content expressed by scholastic texts.

237 Information by Course Master 235 Practical objectives At the end of this course the student is able to: read and analyze scholastic texts on a (very) basic level; trace continuities and discontinuities in the understanding of a central theological or anthropological concept such as human free choice by diverse authors, even if on first sight all authors seem to have the same understanding of it due to the common uses of the scholastic method and strong similarities in expressing their understanding. Attitudinal objectives At the end of the course the student is motivated to: develop an appreciation for a variety of theological perspectives; appreciate an important pre-modern type of thinking and to see its limitations; take into consideration the academic precision of scholastic theological texts when forming her or his own theological position. Required reading Asselt, Willem J. van, T. Theo J. Pleizier, Pieter L. Rouwendal, and Maarten Wisse. Introduction to Reformed Scholasticism. Translated by Albert Gootjes. Grand Rapids: Reformation Heritage Books, (capita selecta) Asselt, Willem J. van, J. M. Bac, and R. T. te Velde, eds. Reformed Thought on Freedom: The Concept of Free Choice in the History of Early-Modern Reformed Theology. Texts and Studies in Reformation & Post-Reformation Thought. Grand Rapids: Baker Academic, (capita selecta) Vos, A., H. Veldhuis, E. Dekker, N. W. den Bok and A. J. Beck., eds. Duns Scotus on Divine Love: Texts and Commentary on Goodness and Freedom, God and Humans. Surrey, England: Ashgate Pub Ltd, (capita Selecta; will be provided) A Reader with relevant Latin source texts and translations will be provided Recommended reading Asselt, Willem J. Van, and Eef Dekker, eds. Reformation and Scholasticism: An Ecumenical Enterprise. Texts and Studies in Reformation and Post-Reformation Thought. Grand Rapids: Baker Academic, Beck, Andreas J. Gisbertus Voetius ( ): Sein Theologieverständnis und seine Gotteslehre. Forschungen zur Kirchen- und Dogmengeschichte 92. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, González, Justo L. A History of Christian Thought. Rev. ed. 3 vols. Nashville: Abingdon Press, Muller, Richard A. Post-Reformation Reformed Dogmatics: The Rise and Development of Reformed Orthodoxy, ca to ca nd ed. Grand Rapids: Baker Academics, Vos, Antonie. The Philosophy of John Duns Scotus. Edinburgh: Edinburgh University Press, Evaluation Paper (2000 [max. 2500] words, commenting upon source texts). Please note: The read paper/presentation is due by the time of presentation (second week of classes). The definitive version of the paper is due by the first day of the examination period of the second semester (in case of re-exam: the first day of the re-examination period).

238 236 Information by Course Master Study load Contact hours 20 hours Studying literature and preparations exam 120 hours Grading Presentation 30% Paper 60% Class Discussion 10% Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus. Moral Theology Professor: P. Nullens, S. Van den Heuvel Department: ST Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture, seminar Examination form: paper, presentation, written exam Academic year: Semester: 2 Course description Moral theology aims to integrate elements of dogmatic theology, hermeneutics, spirituality and ethical theory. This fundamental course investigates the Christian worldview as it provides a theological reflection on the interaction between the Trinitarian God, along with humans asmoral beings and their interaction with nature. Moral theology engages with topics from systematic theology such creation, redemption, salvation, ecclesiology and eschatology. The biblical and theological basis for, divine commandment theory, virtue ethics and value personalism will be discussed. Special attention will be given to the use of Scripture in the moral discourse as it relates to recent hermeneutical discussions. The course is designed to encourage the moral formation of Christian leaders, enable others to teach Christian ethical values, and provide the stimulus for dialogue with people of other faith convictions. Objectives Cognitive objectives At the conclusion of the course the student should: know how to explain the triangle of meaning of the Christian worldview as it relates to its value system (God, man and nature); have an insight in the relationship between ethics and pastoral ministry, especially in the area of preaching and catechesis; be better acquainted with the different schools of moral theology within protestant/evangelical traditions; be able to relate the basic doctrines about God, man and salvation to morality; have insight in the potentials and limits of Christian virtue ethics and divine commandment theory;

239 Information by Course Master 237 have insight in the nature of moral agency, including the understanding of such issues as freedom, responsibility, obligation, virtue, conscience and character; comprehend biblical concepts such as justice, faith, hope and love; understanding of the ethics of an established theologian in its original context and its meaning for today. Practical objectives At the conclusion of the course the student should be able to: relate the doctrine of Father, Son and Spirit to Christian Ethics and clarify the inseparable relationship between God and the good ; communicate the moral aspects of Christian faith. Attitudinal objectives At the conclusion of the course the student should: have a deeper commitment to grow in moral responsibility towards God and the neighbors; be aware of the unique calling of Christians in society and be able to articulate this; awareness of the interrelationship between spirituality and ethics; be committed to spiritual and moral growth and enabled to encourage others likewise. Required reading 200 pages from a classical work on moral theology (post-enlightenment/20 th century). The pages will selected on basis of the paper assignment. Reader on Virtual Campus: Original sources, academic articles and chapters from monographs (100p.) For refreshing basic ethics and for students coming from a bachelor s program outside ETF it is highly recommended to read: Patrick Nullens and Ronald T. Michener. The Matrix of Christian Ethics: Integrating Moral Philosophy and Theology in a Postmodern Context. Carlisle, UK: Paternoster Publishing, Recommended reading Causse, Jean-Daniel, Denis Mülle, et Dimitri Andronicos. Introduction à l éthique: Penser, croire, agir. Genève: Labor et Fides, Grotefeld, Stefan. Quellentexte theologischer Ethik: Von der Alten Kirche bis zur Gegenwart. Stuttgart: Kohlhammer, Grenz, Stanley J. The Moral Quest: Foundations of Christian Ethics. Downers Grove: InterVarsity Press, Harle, Wilfried. Ethik. Reprint, Berlin: De Gruyter, Meilaender, Gilbert, and William Werpehowski. The Oxford Handbook of Theological Ethics. Reprint, Oxford: Oxford University Press, O Donovan, Oliver. Resurrection and Moral Order: An Outline for Evangelical Ethics. Leicester, England: InterVarsity Press, Ramsey, Paul. Basic Christian Ethics. Louiseville, KY: Westminster John Knox Press, Schockenhoff, Eberhard. Grundlegung der Ethik: Ein theologischer Entwurf. Freiburg im Breisgau: Herder, 2007.

240 238 Information by Course Master Verhey, Allen. Remembering Jesus: Christian Community, Scripture, and the Moral Life. Grand Rapids: Eerdmans, Evaluation The evaluation consists of the following four elements: Participation during the study afternoon, organized at ETF on December 11, 2017, at the occasion of the publication of Theological Ethics and Moral Value Phenomena The Experience of Values. Based on their participation, students have to write a conference report of 1000 words, in which they critically reflect on the discussion that took place. Students who enroll for this course after the study day has taken place, or who have a pressing reason for not being present, will, alternatively, read 2 chapters of the book (the Introduction, as well as one chapter of their own choosing) and write a reading report of a 1000 words, critically reflecting on their reading Participation during class. Students will not just be expected to be there, but also to critically contribute to the discussions. The student writes a paper of 3500 words (max 4500) engaging critically with a specific aspect of the moral theology (integration dogmatic/ethic) of a fairly recent (20 th -21 st century) theologian such as: Karl Barth; Emil Brunner; James Gustafson; Stanley Grenz; Stanley Hauerwas; Richard Hays; Bernard Häring; Jürgen Moltmann; H. Richard Niebuhr; Reinhold Niebuhr; Oliver O Donovan; Eberhard Schockenhoff; Helmut Thielicke; John Howard Yoder etc. (A particular aspect of Dietrich Bonhoeffer will be discussed by the professor by way of example). There will be a written exam at the end of the course, with questions on the required reading, as well as on the classes.

241 Information by Course Master 239 Study load Contact hours 17 hours Final paper 40 hours Studying literature and class preparation 80 hours Participation study day 3 hours Grading Written Exam 40% Paper and presentation 40% Conference report 10% Class participation and discussion 10% New Testament Exegesis Professor: K. Kok Department: NT Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture, discussion Examination form: article evaluation, paper, participation Academic year: Semester: Course description This course focuses on doing New Testament exegesis with an emphasis on methodology and clear argumentation. The NT text for this course will be chosen by the teacher. Before each class meeting, students will carefully study a portion of the Greek text and critically assess the treatment of that passage in a particular academic commentary. During each class meeting we will discuss exegetical questions arising from the assigned passage. Each student will take a turn leading our discussion. Written assignments will consist of a brief review of an academic article to be selected in consultation with the instructor, and an exegetical paper. Objectives Practice skills acquired in New Testament Exegetical Methods ; analyze and improve one s approach to interpretation of the New Testament; improve research methodology for New Testament exegesis; read the New Testament in Greek against its historical background; understand the structure and message of the epistle; write a short exegetical article. Required reading Novum Testamentum Graece, Nestle-Aland, 27th and 28th ed., [2012] Each student will choose one of the commentaries designated by the teacher to read in conjunction with our class meetings. (An alternate commentary may also be acceptable, but only with approval of the instructor.) Recommended reading BibleWorks 10. Software for Biblical Exegesis & Research. Norfolk, VA: BibleWorks, Continuation of readings from New Testament Exegetical Methods. Current research literature on the designated text and related primary literature (consult print and online bibliographies, recent commentaries and dictionaries).

242 240 Information by Course Master Study load Contact hours 20 hours Preparations for class meetings 40 hours Studying literature and writing papers 65 hours Grading Article evaluation 25% Paper 50% Participation 25% New Testament Theology Professor: K. Kok, M. Webber (OU) Department: NT Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture, discussion Examination form: papers Academic year: Semester: 2 This course can be chosen as a part of the curriculum to obtain the diploma van leraar (degree for teaching protestant evangelical religious education in secondary schools). Course description Presentation and analysis of foundational issues for building New Testament Theology including epistemological presuppositions to NT theology, the canon of the NT, recent critical methodologies in NT research, and necessary scriptural background for NT theology. The course will also attempt to address the implications of these themes for ecclesiology and practice of the Christian life. Objectives Cognitive objectives At the conclusion of the course the student should know: theological and methodological foundations for NT theology; major issues addressed in the field of NT theology. Practical objectives At the conclusion of the course the student should be able to: define NT theology; articulate and justify a legitimate methodology for NT theology; analyse and evaluate current contributions to the field; write a scholarly article on a topic relevant to NT theology. The student can integrate the content of this course with his/her training as a teacher of protestant-evangelical religious education in secondary schools, and thus develop: FG 3: his/her role as a subject expert; FG 10: his/her role as a participant in culture. Aspects of the following roles are integrated as well: FG 5: the teacher as researcher/innovator.

243 Information by Course Master 241 Attitudinal objectives At the end of the course the student is motivated to: integrate theological insights into personal life and ministry; appreciate the complexity of the field. Required reading Dunn, J. D. G. New Testament Theology: An Introduction. Library of Biblical Theology. Nashville: Abingdon, Matera, C. J. New Testament Theology: Exploring Diversity and Unity. Louisville and London: Westminster John Knox, Morgan, R. New Testament Theology Since Bultmann. Expository Times 119, no. 10 (2008): (available on ETF Virtual Campus) Rowe, C. K. New Testament Theology: The Revival of a Discipline: A Review of Recent Contributions to the Field. Journal of Biblical Literature 125 (2006): (available on ETF Virtual Campus Tuckett, C. M., and C. Rowland, eds. The Nature of New Testament Theology. London: Blackwell, (articles) Recommended reading Barth, G. Über Probleme und Trends bei neutestamentlichen Theologie. Kerygma und Dogma 48 (2002): Caird, G. B., and L. D. Hurst. New Testament Theology. Oxford: Clarendon, Carson, D. A. New Testament Theology. In Dictionary of the Later New Testament and Its Developments, edited by R. P. Martin and P. H. Davids, Leicester/Downers Grove: InterVarsity Press, Myllykoski, M. Théologie du Nouveau Testament: Idéologie et identité chrétienne. In Interpretation of the Bible, edited by J. Krasovec, Sheffield: Academic Press, Schnelle, U. Theologie des Neuen Testaments. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, (ET: Theology of the New Testament. Grand Rapids: Baker Academic, 2009). Via, D. O. What Is New Testament Theology? Guides to Biblical Scholarship. New Testament Series. Minneapolis: Fortress Press, Vouga, F. Une théologie du Nouveau Testament. Geneva: Labor et Fides, Evaluation Research paper: Each student will choose a topic appropriate to the field of New Testament Theology (among those presented by the teacher) and write a 10 page (4000 words) paper on that topic. Topics are approved by the professor, meet ETF standards in format, and demonstrate the use of at least 15 secondary sources (including 6 books and 9 articles), due on the first day of the examination period for the semester. Papers are evaluated on the basis of treatment of relevant biblical material, use of sources, exegesis of relevant biblical texts, consistency of argument, and application of research to actual ministry. Students will first present a tentative outline and initial bibliography for the paper the beginning of the 5th week of the semester, and then a progress report (dates to be announced by the teacher). Students of the teacher training will have an evaluative discussion on their functioning afterwards.

244 242 Information by Course Master Critical review of Tuckett/Rowland: The first day of class each student will be assigned a chapter from Tuckett/Rowland for which they will write a 2-page reflection paper (800 words). These form the basis for discussions in class. Study load Contact hours 20 hours Studying literature and research 72 hours Research paper 40 hours Reflection paper 8 hours Grading Final version research paper 60% Reflection paper 40% Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus. Old Testament Exegesis Professor: M.-J. Paul Department: OT Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture Examination form: presentation, paper Academic year: Semester: 1 Prerequisite knowledge Seminarie Hebreeuws 2 (4 ECTS) Course description An application of the methodology of Old Testament exegesis to law texts of the Pentateuch. Introduction to the exegesis of law texts in the Old Testament; Exegesis of texts from the Pentateuch, with special attention to kingship and prophecy; The relations of these texts with the other genres in the Pentateuch; Comparison with extrabiblical juridical texts, e.g. Codex Hammurabi; Date of the texts (time of Moses and historical-critical proposals); Relations between the chosen law texts and the historical books of the OT; Relevance of the texts in the time of the NT; What do these texts mean for Christians? Objectives Cognitive objectives At the conclusion of the course the student should know: the importance of these texts in relation to the covenant with Israel; the importance of these text for the understanding of the subsequent history of Israel;

245 Information by Course Master 243 different scientific approaches to the texts; the validity of the canonical scientific exegesis; the relevant exegetical literature. Practical objectives At the conclusion of the course the student should be able to: give a class presentation about an aspect of the exegesis of law texts; describe and evaluate the modern different scientific approaches of the texts; collect and evaluate relevant data for all the steps of the exegesis; execute all steps of exegesis (macro and micro exegesis) in a systematic way in a paper. Attitudinal objectives At the conclusion of the course the student is motivated to read further from and about these usually neglected texts; apply the texts in the exegesis of later parts of the Old and New Testament; think about applying the principles behind these texts in our own culture. Required reading Paul, M. J. Extended Syllabus - Exegesis of Law Texts of the Bible. Leuven: Evangelische Theologische Faculteit, Recommended reading Hallo, William W., and K. Lawson Younger, eds. The Context of Scripture, Vol. 1: Canonical Compositions from the Biblical World. Brill: Leiden, 1997; Vol. 2: Monumental Inscriptions from the Biblical World. Brill: Leiden, 2000; Vol. 3: Archival Documents from the Biblical World. Brill: Leiden, Kitchen, K. A. The Reliability of the Old Testament. Grand Rapids: Eerdmans, McConville, J. G. Deuteronomy. Apollos OT Commentary. Downers Grove: IVP Apollos, Nissinen, Martti. Prophets and Prophecy in the Ancient Near East. Atlanta: Society of Biblical Literature, Westbrook, Raymond, ed. A History of Ancient Near Eastern Law. 2 vols. Handbook of Oriental Studies Part 1: Ancient Near East. Leiden: Brill, Wright, Christopher J. H. Old Testament Ethics for the People of God. Downers Grove: IVP, Evaluation A presentation and an exegesis of an OT law text. The student must choose from a list of subjects for classroom presentations (see chapter 2) and from a list of texts from law texts to write an exegesis. a. Prior orientation to the subject matter, translations of both pericopes, and classroom attendance: 30 hours (10% of grade). The student must read these course materials before attending the lectures. The student is able to read the Hebrew text aloud and to give a translation of a verse from Deut. 17:14-20 and 18:9-22. b. Presentation (preparation, hand-out, written explanation): 35 hours. (30% of grade). The first draft of the written presentation is for fellow students and the professor. It is possible to make a second draft, to be given to the secretary at the same time as the paper.

246 244 Information by Course Master c. A paper with an exegesis of a short pericope: 75 hours. (60% of grade). Exegesis in accordance with the 'Structura1-Philological Method on Theological-Historical Foundation'. The paper is to be written in accordance with the methodological and formal requirements of ETF. The minimum is words or 16 pages and the maximum is words or 20 pages. Assignment (one for the secretary and one in printed form for the professor) is to be given to the secretary before 27 January Study load Contact hours 20 hours Studying literature and writing 120 hours Grading Preparation and classparticipation 10% Presentation 30% Paper 60% Old Testament Theology Professor: M. Zehnder Department: OT Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture Examination form: written exam Academic year: Semester: This course can be chosen as a part of the curriculum to obtain the diploma van leraar (degree for teaching protestant evangelical religious education in secondary schools). Course description The first part of the course gives a short overview over the history and methodology of the discipline. The second part of the course deals with a structural and canonical approach for an Old Testament Theology, working with the literary structure of the Hebrew canon. The third and main part deals with a number of main themes of OT theology, as seen from different perspectives. The main topics that are covered in the course are monotheism, ethics, suffering and theodicy, cult, and migration. Objectives To give the student insight into the phenomenon of the total message of the OT; to enable the student to understand and evaluate different approaches to Old Testament theology, appreciating their positive elements while avoiding possible weaknesses; to give the student insight in the way the Old Testament canon itself presents its theological message. The student can integrate the content of this course with his/her training as a teacher of protestant-evangelical religious education in secondary schools, and thus develop: FG 3: his/her role as a subject expert; FG 10: his/her role as a participant in culture. Aspects of the following roles are integrated as well: FG 5: the teacher as researcher/innovator.

247 Information by Course Master 245 Required reading Brueggemann, Walter. Theology of the Old Testament: Testimony, Dispute, Advocacy. Minneapolis: Fortress Press, 1997 (selected pages to be announced before the beginning of the course). Hayes, John H., and Prussner, Frederick C. Old Testament Theology: Its History and Development. London: SCM Press, 1985 (selected pages to be announced before the beginning of the course). Hoffmeier, James K. The Immigration Crisis: Immigrants, Aliens, and the Bible. Wheaton: Crossway Books, 2009, pp Routledge, Robin. Old Testament Theology: A Thematic Approach. Downers Grove: IVP Academic, 2012 (selected pages to be announced before the beginning of the course). Steinberg, Julius. Kanon, Literatur, Theologie: Ein strukturell-kanonischer Ansatz für eine Theologie des Alten Testaments. Jahrbuch für Evangelikale Theologie 19 (2005): Recommended reading BibleWorks 10. Software for Biblical Exegesis & Research. Norfolk, VA: BibleWorks, Hasel, Gerhard F. Old Testament Theology: Basic Issues in the Current Debate.4th ed. Grand Rapids: Eerdmans, Kaiser, Walter C. Toward an Old Testament Theology. Grand Rapids: Zondervan, Lohfink, Norbert, Hrsg. Jahrbuch für Biblische Theologie 10. Neukirchen-Vluyn: Neukirchener Verlag, Rendtorff, Rolf. The Canonical Hebrew Bible: A Theology of the Old Testament.Leiden: Deo Publishing, Zehnder, Markus. Umgang mit Fremden in Israel und Assyrien. Stuttgart: Kohlhammer, Evaluation The written exam of 2 hours (during exam week) will cover the contents of the course meetings and the required literature. Study load Contact hours 20 hours Studying literature and preparations exam 120 hours Grading Written Exam 100% Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus. Protestant Theological Systems Professor: R.T. Michener Teaching method: lecture, discussion

248 246 Information by Course Master Department: ST Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Examination form: research paper, reading report Academic year: Semester: This course can be chosen as a part of the curriculum to obtain the diploma van leraar (degree for teaching protestant evangelical religious education in secondary schools). Course description This course will examine similarities and differences among eight major Protestant theological confessions: Lutheran, Anabaptist, Reformed, Anglican, Baptist, Arminian/Wesleyan, Dispensational, and Pentecostal/Charismatic. Consideration will also be given to the common elements within Evangelical Protestant theology today. Objectives This course is designed to help the student understand and articulate the distinctives of major Protestant theological persuasions, with an emphasis on their contemporary expressions and variations. The student will learn to identify the internal logic, key themes, and methodological impulses of the various theological systems and develop principles of evaluation and correction with respect to their own theological perspectives and backgrounds. The student can integrate the content of this course with his/her training as a teacher of protestant-evangelical religious education in secondary schools, and thus develop: FG 3: his/her role as a subject expert; FG 10: his/her role as a participant in culture. Aspects of the following roles are integrated as well: FG 5: the teacher as researcher/innovator. Required reading Buschart, W. David. Exploring Protestant Traditions: An Invitation to Theological Hospitality. Downers Grove: InterVarsity Press, Various article/ book sections to be posted on the ETF Virtual Campus. Recommended reading Peterson, Robert A., and Michael D. Williams. Why I Am Not An Arminian. Downers Grove: InterVarsity Press, Walls, Jerry L., and Joseph R. Dongell. Why I Am Not A Calvinist. Downers Grove: InterVarsity Press, Finger, Thomas. N. A Contemporary Anabaptist Theology: Biblical, Historical, Constructive. Downers Grove: InterVarsity Press, Williams, J. Rodman. Renewal Theology: Systematic Theology from a Charismatic Perspective. Grand Rapids: Zondervan, 1996.

249 Information by Course Master 247 Evaluation Research Paper A (maximum) word research paper is required comparing how three of the confessional traditions have addressed a key theological doctrine. Both primary texts of the particular traditions/ systems as well as significant secondary sources should be considered. The paper should be written clearly and concisely, demonstrating an understanding and integration of the lecture and reading material. Notes and bibliography must be included using Turabian form. Reading Report A word critical reading report on the required book by David. W. Buschart (listed above) is required. This report should concentrate on one s personal analysis rather than providing a complete summary of the book. What are the strengths and weaknesses of this book for a European context? What needs to be further considered or developed and why? The research paper and reading report will be required the first day of the exam period in the first semester. Study load Contact hours 20 hours Reading, report and research paper 120 hours Grading Reading report 20% Research paper 80% The European Reformations Professor: A. Vos, P. Fisk Department: HT Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture, seminar Examination form: written exam Academic year: Semester: 1 This course can be chosen as a part of the curriculum to obtain the diploma van leraar (degree for teaching protestant evangelical religious education in secondary schools). Course description Building upon Lindberg s handbook and using relevant source texts, this course surveys the main themes in the history of Reformation, its doctrine and theology, including the development of articles of faith and theoretical structures. Particular attention is given to methodological questions such as the problem of doctrinal and theological continuity and discontinuity, and to recent research in the field of Reformation studies. The first part of the course (A) focuses on the formative years of the European Reformations and the origins of Protestant faith, taking into account social and political contexts. The second part (B) discusses theological issues such as the relationship of divine grace and human agency with a focus on medieval scholasticism, Reformation and Reformed scholasticism.

250 248 Information by Course Master Objectives Cognitive objectives At the conclusion of the course the student should: understand and evaluate the development of the Reformation of church and theology; be informed of the major traditions as viewed in the light of recent research; understand the complexity of the interpretation of the history of spirituality, doctrine and university theology; understand how changing approaches to the history of doctrine are themselves historically shaped. Practical objectives At the end of this course the student should be able to: exercise in some measure an analysis and evaluation of relevant historical developments in terms of doctrinal continuity and discontinuity; place the (formulations of) doctrines in their historical context; read theological texts from a historical perspective; evaluate the relevance of classic Christian doctrines to the church in our time. The student can integrate the content of this course with his/her training as a teacher of protestant-evangelical religious education in secondary schools, and thus develop: FG 3: his/her role as a subject expert; FG 10: his/her role as a participant in culture. Aspects of the following roles are integrated as well: FG 5: the teacher as researcher/innovator. Attitudinal objectives At the end of the course the student should: come to an appreciation of the Christian tradition with the result that theological competence and pastoral effectiveness will increase; have developed an appreciation for a variety of theological perspectives; translate historic formulations of Christian doctrines into our own contemporary language in order to evaluate their relevance to the church in our times; take into consideration the Christian tradition when forming their own theological position. Required reading Lindberg, Carter. The European Reformations. 2nd ed. Oxford: Wiley-Blackwell, Handouts Recommended reading Chadwick, Owen. The Early Reformation on the Continent. Oxford: Oxford University Press, Kaufmann, Thomas. Geschichte der Reformation. Frankfurt a. M./Darmstadt: Verl. der Weltreligionen/Wiss. Buchges., Lindberg, C., ed. The Reformation Theologians. Oxford: Blackwell, McGrath, A. E. Reformation Thought: An Introduction. Oxford: Blackwell, 1999.

251 Information by Course Master 249 Evaluation Written exam. Study load Contact hours 20 hours Studying literature 120 hours Grading Written Exam 100% Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus Church and Pastoral Ministries For Contemporary Issues in Christian Ethics and Ecumenical Dialogue in the 21 st Century see Bible and Theology. Advanced Homiletics Professor: H. Stadelmann (coordinator) Department: PT Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture, discussion, sermon analysis, preaching exercise Examination form: written sermons Academic year: Semester: Course description This two part course focuses on two main homiletic theories: David Buttrick s Homiletic and Thomas Long s Witness of preaching. David Buttrick's homiletic theory on Moves and Structures is an interesting example of the new homiletic. In his Homiletic Buttrick has given sustained attention to the relationship between the sermon form and the listening process. His theory tries to answer this question: How do sermons work to form faith in the consciousness of the hearers? In the form of micro-teaching the students learn to understand and to work with the moves-theory of Buttrick. The (technical-practical) ideas of Buttrick will be linked with a more spiritual and contemplative view on sermon preparation. Thomas Long has developed his specific homiletic theory along the lines of the emphasis on focus and function as the two parts of the claim of a specific text. We will review his theory and also pay attention to the application of his theory with regard to Biblical genre. Students work on the application of homiletical theory with regard to the development of an adequate connection between exegesis, relevant hermeneutical bridging in a specific liturgical context of local congregation. Emphasis lies on the ability to effectively communicate christian faith. Finally, the course content will be presented in an academic way that can enable the student to choose writing a Master Thesis on a homiletical subject or element in the current homiletical discourse.

252 250 Information by Course Master Objectives Cognitive objectives At the conclusion of the course the student should know: Buttrick s moves-theory as an example of the new homiletic; Long s theory of preaching as witness with his emphasis on focus and function, besides the relationship between specific genres and preaching (Narrative, Psalms, Letters). active knowledge concerning the current homiletical discourse (with regard to a possible Master thesis) Practical objectives At the conclusion of the course the student should be able to: prepare a sermon with help of the moves-theory of David Buttrick; prepare a sermon with the help of the focus-function theory of Thomas Long and focused on a particular Biblical genre. Attitudinal objectives At the end of the course the student is motivated to: review his/her own preaching and assess it by using homiletic theories; reflect on the preaching process as an instrument for continuous learning. In order to meet the objectives of the course students will need to fulfill the following requirements: Class attendance, missing one session leads to an extra reading report as part of the requirements for passing. Study assignments: see below Content of possible handouts Required reading Buttrick, David. Homiletic: Moves and Structures. Philadelphia: Fortress Press, (chapters 1,2,3,4,5,18,19,20 = 120 pp). Long, Thomas G. The Witness of Preaching. Louisville: Westminster John Knox Press, Recommended reading Albrecht, Christian, und Martin Weeber, Hrsg. Klassiker der protestantischen Predigtlehre: Einführungen in die homiletischen Theorieentwürfe von Luther bis Lange. UTB Tübingen: Mohr & Siebeck, Green, Joel B., and Michael Pasquarello III, eds. Narrative Reading, Narrative Preaching: Reuniting New Testament Interpretation and Proclamation. Grand Rapids: Baker Academic, Long, Thomas G. Preaching from Memory to Hope. Louisville: Westminster John Knox Press, Evaluation Students submit three reading reports with qualified reflections on the read text. These reading reports must be submitted prior to the first three class sessions of this course.

253 Information by Course Master 251 Students prepare two fully written sermons that will be reviewed in class, sermons should be digitally submitted prior to the third class session of this course. (Class interaction includes: presentation of sermon proposal and a presentation of discussion points of one of the homiletical theories) Study load Contact hours 20 hours Studying literature and hand-outs 60 hours Reading reports 30 hours Sermon preparation 30 hours Grading Reading reports 45% Written sermons 40% Class interaction and involvement 15% Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus. Advanced Liturgy Professor: A.L. Van Ommen Department: PT Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 This course canot be taken under exam contract. Teaching method: lecture, discussion, case study, practical assignment Examination form: research paper, presentation Academic year: Semester: 2 Course description Following the course Introduction to Liturgy in the bachelor s program, this course studies the theology of worship and liturgy. It will study more in depth the historical liturgical backgrounds, both in Protestant churches and in the Roman Catholic Church, in order to create an understanding and appreciation of the various ways in which churches worship. Various approaches to the study of liturgy will be reviewed, in particular liturgy as ritual. Special attention will be given to pastoral aspects of liturgy and worship. Through the lectures and assignments, the students will engage extensively with their own liturgical tradition in relation to the course material. Basic knowledge of liturgy is presupposed, as well as familiarity with the cycle of practicaltheology as proposed by Richard Osmer. Objectives Cognitive objectives At the conclusion of the course the student should have advanced knowledge of:

254 252 Information by Course Master liturgical practices in Evangelical Christianity; the liturgical traditions of both Protestant and Roman Catholic Christianity; the primary biblical/theological principles foundational to worship; liturgy as theology and ritual; the relationship between liturgy and other areas in the life of the faith community, e.g. pastoral care, ethics. Practical objectives At the conclusion of the course the student should be able to: effectively plan services in a Protestant Evangelical context; give liturgical, pastorally sensitive responses to particular liturgical challenges; recognize and address worship tensions common in the 21st century. Attitudinal objectives At the conclusion of the course the student should: demonstrate appropriate appreciation for all Christian liturgical traditions; appreciate form and structure in the services of the local church. Required reading Barnard, Marcel, Johan Cilliers, and Cas Wepener. Worship in the Network Culture: Liturgical Ritual Studies. Fields and Methods, Concepts and Metaphors. Liturgica Condenda. Leuven: Peeters, 2014, pp Available on Virtual Campus. Cherry, Constance M. The Worship Architect: A Blueprint for Designing Culturally Relevant and Biblically Faithful Services. Grand Rapids: Baker Academic, 2010, pp Chapell, Bryan. Christ-Centered Worship: Letting the Gospel Shape Our Practice. Grand Rapids: Baker Academic, 2009, pp Schattauer, Thomas H. Liturgical Studies: Disciplines, Perspectives, Teaching. In International Journal for Practical Theology 11 (2007) 1: Available on Virtual Campus. Van Ommen, Léon. Liturgy and Pastoral Care: Pastoral Worship and Priestly Counseling. In Studia Liturgica 46 (2016), Available on Virtual Campus. Recommended reading Arnold, Jochen. Was geschieht Im Gottesdienst? Zur theologischen Bedeutung des Gottesdienstes und seiner Formen. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, Engle, Paul E., ed. Exploring the Worship Spectrum: 6 Views. Grand Rapids: Zondervan Publishing, Metzger, Marcel. History of the Liturgy: The Major Stages. Collegeville, MN: The Liturgical Press, Rienstra, Debra, and Ron Rienstra. Worship Words: Discipling Language for Faithful Ministry. Grand Rapids: Baker Academic, Smith, James K.A. Desiring the Kingdom: Worship, Wordview, and Cultural Formation. Cultural Liturgies, vol. 1. Grand Rapids: Baker Academic, Taylor, David O., ed. For the Beauty of the Church. Grand Rapids: Baker Books, Van Ommen, Armand L. Suffering in Worship: Anglican Liturgy in Relation to Stories of Suffering People. London: Routledge, 2017.

255 Information by Course Master 253 White, James F. Introduction to Christian Worship. Rev. ed. Nashville: Abingdon Press, Webber, Robert E. Ancient-Future Worship: Proclaiming and Enacting God s Narrative. Grand Rapids: Baker Books, Wolterstorff, Nicholas. The God We Worship: An Exploration of Liturgical Theology. Grand Rapids and Cambridge: William B. Eerdmans Publishing Company, Evaluation Presentation in class Research paper Applied paper Study load Contact hours 20 hours Studying literature and writing papers 120 hours Grading Research paper 60% Applied paper 20% Presentation 20% Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus. Advanced Pastoral Care and Psychology Professor: J. Barentsen (titular), J. Bryan Department: PT Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture, practice & training session, other educational forms Examination form: case and literature study, presentation, essay Academic year: Semester: Prerequisite knowledge An introductory course in pastoral theology (such as the ETF Ba-2 course Inleiding Pastorale Theologie that discusses the development and various models of pastoral care). Course description The practice of pastoral care has paid attention increasingly to the discipline of psychology as a source of techniques in counselling and therapy. In more recent years, the acknowledgment that the church consists of a community of people and there is a human aspect to all of the church s life has led to a deeper engagement between academic psychology and Christian ministry. The psychological aspect of Christian ministry forms a part of a critical conversation between psychology, theology and the practice of pastoral ministry.

256 254 Information by Course Master The course is structured in two sections. In the first section the students will be introduced to some of the key concepts and models in academic psychology which inform our understanding of human nature and behaviour. Building on this foundation the students will examine the significance of a number of theories related to personality, emotions and self-esteem for an understanding of spirituality and religious experience. From this they will learn to critically evaluate the contribution that academic psychology can make to the theology of pastoral care. The students will also engage with the way in which a critical conversation can take place between psychology and theology. In the second section of the course students will apply recent psychological and practical theological research to analyse complex pastoral issues such as guilt and forgiveness, abuse, ageing and mental health. The course will guide the student through current research in this field and equip them for interdisciplinary research and reading. The students will also learn to draw upon their ability to construct an informed psychological and theological analysis to reflect on their own practice of ministry, examine how to adopt a more reflexive approach to pastoral encounters and manage boundaries and self-care in ministry. Objectives Cognitive objectives At the conclusion of the course students should know: psychological concepts of human nature and behaviour in dialogue with their theological models and pastoral implications; psychological theories of personality, emotions, self-esteem and human development and how they might inform pastoral understanding and practice; psychological approaches to complex pastoral issues including ageing, guilt and forgiveness, mental health and abuse, and the theological questions that arise in association with them. Practical objectives By the end of the course the student will be able to: apply knowledge of the subdisciplines of academic psychology to pastoral care; critically engage with the contribution that academic psychology makes to the theology of pastoral ministry and its practice; identify leading research areas & research questions in this multidisciplinary approach to theology and ministry. Attitudinal objectives At the conclusion of the course the student is motivated to: engage with the discipline of psychology in order to develop their theological understanding and enhance their practice of pastoral care; continue the personal study of psychology as well as pastoral theology to safeguard the quality and appropriateness of their pastoral care. Required reading Selected chapters from: Bryan, J. Human Being: Insights from Psychology and the Christian Faith.London: SCM Press, 2016 ( in press). Watts F. Theology and Psychology.Aldershot: Ashgate, 2002.

257 Information by Course Master 255 Watts F., Nye R., and Savage S. Psychology for Christian Ministry. London:Routledge, Willows, D. & Swinton, J., eds. Spiritual Dimensions of Pastoral Care. London: Jessica Kingsley Publications, Reader with journal articles available on ETF Virtual Campus. Recommended reading Cherry, S. Healing Agony. London: Continuum, Dykstra, Robert C., ed. Images of Pastoral Care: Classic Readings. St. Louis, MO: Chalice Press, Geary, B & Bryan, J., eds. The Christian Handbook of Abuse, Addiction & Difficult Behaviour, (2 nd Edition). Stowmarket: Kevin Mayhew, 2016 ( in press). Herbst, Michael. Beziehungsweise: Grundlagen Und Praxisfelder Evangelischer Seelsorge. Neukirchen: Neukirchener Verlag, Jeeves M.A. Human Nature: Reflections on the integration of Psychology and Christianity.London: Templeman Foundation Press, Oliver, Gordon. Holy Bible, Human Bible: Questions Pastoral Practice Must Ask. Using the Bible in Pastoral Practice: Readings in the Place and Function of Scripture in the Church, edited by Paul H. Ballard and Stephen R. Holmes. Grand Rapids, MI: Eerdmans, Roberts, R. C. Spiritual Emotions: a Psychology of Christian Virtues. Grand Rapids: Eerdmans, Evaluation A research paper of 3000 words, extending the student s understanding of a particular contribution of psychology to the practice of pastoral care, utilizing scholarly work in both theology and psychology. A psychological and theological reflection on a pastoral scenario in 2500 words, applying the course content to a particular case study. Study load Contact hours 20 hours Studying literature 65 hours Research paper 40 hours Reflection on pastoral scenario 15 hours Grading Research paper 60% Reflection 40% Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus.

258 256 Information by Course Master Field Study Project Professor: P.R. Boersema, J. Barentsen Department: PT, RM Educational Level: Master Periodicity: yearly Study points: 5 Teaching method: seminar, practicum Examination form: colloquia, oral exam Academic year: Semester: 1+2 Prerequisite knowledge TSRM is required, and can be taken simultaneously with FSP. For students without any experience in field study in their Bachelor program, they are encouraged to familiarize themselves with the methods of field work by readings from Verhoeven, Doing Research (see recommended literature below). Course description The student conducts empirical research in a church or mission environment. The student designs a qualitative or quantitative research plan, collects field data, summarizes and analyzes these data, presents them in oral and written forms, and provides recommendations. The student chooses a research topic in consultation with the professors. This course enables students to gain theoretical knowledge of research methods, implement it in empirical research, and to develop competencies in recognizing pitfalls and solving problems in research practice. The field study project course is organized in colloquia to present and discuss students projects and progress with supervisors and fellow students (learning the act of peer review ). This is compulsory and an essential part of this course. The course is setup as follows: Session Research steps presented during the colloquium Presenters Sem 1:1 Introduction to FSP, planning the research Professors Sem 1:2 Define the subject of research Student presentation Developed the central research question and (formal) related subquestions Class interaction Sem 1:3 Design a research plan that includes the Student presentation methodology for how to obtain the data that will (formal) answer the sub-research questions. Class interaction Sem 2:4 Empirical data collection progress report In class progress report (formal/ informal), discussion Sem 2:5 Empirical data collection, first steps in data summary and analysis progress report In class progress report (formal/ informal), discussion Sem 2:6 Writing the research report, including the Student presentation summary, analysis and conclusions of the research (formal) project Class interaction

259 Information by Course Master 257 Objectives Cognitive objectives At the conclusion of the course the student should know: the basic principles of empirical research in a theological or missiological field study setting; the difference between quantitative and qualitative research in a field study setting; how to set up a research plan for a specific empirical research project. Practical objectives At the conclusion of the course the student should be able to: recognize relevant relationships between theology/religious studies and church or mission practice; analyze these relationships and to discuss the outcome of this field survey with professionals in the field; map problematic situations and propose a strategy for solutions based on the analysis of empirical data. Attitudinal objectives: At the conclusion of the course the student is motivated to: consider practical theological or missiological questions first within an observational and empirical framework; study empirical data in a church or mission context; evaluate sociological statements in news media from a theological perspective. Required reading Bryman, Alan. Social Research Methods. Oxford: Oxford University Press, Cameron, Helen and Catherine Duce. Researching Practice in Ministry and Mission. London: SCM Press, Boersema, Pieter. Manual for an ETF Field Study Research Project. Version 1.3. Leuven: Evangelische Theologische Faculteit, (Available on VC) Recommended reading Cameron, Helen, Philip Richter, and Douglas Daries, eds. Studying Local Churches: A Handbook.Norfolk, England: SCM-Canterbury Press, Creswell, John W. Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. 3rd ed. Thousand Oaks, CA: Sage, Scharen, Christian. Fieldwork in Theology: Exploring the Social Context of God's Work in the World. The Church and Postmodern Culture. Grand Rapids, MI: Baker, Silverman, David. Doing Qualitative Research: A Practical Handbook. 3rd ed. London: Sage, Verhoeven, Nel. Doing Research: The Hows and Whys of Applied Research. Translated by B. Reed. 4th ed. Den Haag: Boom Lemma, Verschuren, Piet and Hans Doorewaard. Designing a Research Project. Translated by M. J. Mellion. 2nd ed. The Hague: Eleven International Pub., Yin, Robert K. Qualitative Research from Start to Finish. New York, NY: Guilford, 2011.

260 258 Information by Course Master Evaluation At the end of semester 1, at colloquium #3, there will be a presentation and evaluation of the written Research Plan which will be graded. Deadline for submission is the second Monday of the exam period of semester 1. At the end of semester 2, there will be a presentation, class discussion and individual evaluation by the supervisor of the written Research Report (oral exam). Deadline for submission is the second Monday of the exam period of semester 2. Study load Contact hours 20 hours Studying literature 10 hours Field research work 69 hours Analyzing and writing the reports 40 hours Oral exam 1 hours Grading Evaluation Research Plan 30% Evaluation Research Report 60% Participation FSP Colloquia 10% Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus. Issues in Pastoral Theology Professor: J. Barentsen Department: PT Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture, seminar, workshop Examination form: essay, presentation, research paper Academic year: Semester: 1 Prerequisite knowledge Orientation Practical Theology (familiar with PT method as presented in Osmer, Practical Theology: An Introduction, 2008). Inleiding Pastorale Theologie (familiar with various models of pastoral care, as presented in Ganzevoort en Visser, Zorg voor het verhaal, 2007). Course description The discipline of pastoral theology has moved from a focus on the care of souls by those set apart for it by ordination and profession to a broader concern with pastoral action as care and advocacy by various agents (pastor, Christian leaders, layman, Christian businessmen, theologians, etc.) in various settings (church, neighborhood/city, civic society, politics, etc). This course studies the contributions of various pastoral and practical theologians to this development, from classical pastoral theology, to hermeneutical and liberationist views, and

261 Information by Course Master 259 to more recent contributions on embodiment, power and identity as key issues in the field of practical theology. The course instills a deep sense of need to listen intently to faith practice and to engage closely with Christian action through theological field work. Finally, the course encourages students to develop their own practical-theological view of pastoral action as a caring and advocacy mode of Christian discipleship, including reflection on Christian spirituality and formation, and theological education. Objectives Cognitive objectives At the conclusion of the course the student should know: the main issues in current pastoral theological thinking; some key pastoral theologians and their contribution to the current debate; how specific pastoral theological perspectives impact views of pastoral action and Christian discipleship. Practical objectives At the conclusion of the course the student should be able to: discern between different types of pastoral theological reflection; identify the major issues in church and society that are the focus of current pastoral theological reflection; reflect on the impact of these current developments on their own view of pastoral theology. Attitudinal objectives At the end of the course the student should be motivated to: integrate new types of pastoral theological reflection into their own concept of pastoral action and Christian discipleship; listen deeply to and engage closely with faith praxis in theological fieldwork, in addition to careful Biblical-theological thinking; act in pastoral contexts with specific pastoral theological frames of reference. Required reading Regarding pastoral and practical theological method: o Graham, Elaine L., Heather Walton en Frances Ward. Theological Reflection: Methods. Theological Reflections 1. London: SCM, 2005 (selections). o Scharen, Christian. Fieldwork in Theology: Exploring the Social Context of God's Work in the World. The Church and Postmodern Culture. Grand Rapids, MI: Baker, Reading key pastoral theologians: o Doehring, Carrie. The Practice of Pastoral Care: A Postmodern Approach. Revised and Expanded Edition ed. Louisville, KY: Westminster John Knox, o Gerkin, Charles V. Living Human Document. Nashville: Abingdon, o Graham, Elaine L. Transforming Practice: Pastoral Theology in an Age of Uncertainty. Eugene, OR: Wipf and Stock, o Lartey, Emmanuel Y. Pastoral Theology in an Intercultural World. Peterborough, UK: Epworth, A digital reader on Virtual Campus

262 260 Information by Course Master Recommended reading Bass, Dorothy C. and Craig R. Dykstra, ed. For Life Abundant: Practical Theology, Theological Education, and Christian Ministry. Grand Rapids, MI: Eerdmans, Cartledge, Mark J. The Mediation of the Spirit: Interventions in Practical Theology. Pentecostal Manifestos. Grand Rapids, MI: Eerdmans, Conner, Benjamin T. Practicing Witness: A Missional Vision of Christian Practices. Grand Rapids, MI: Eerdmans, Josuttis, Manfred. Die Einführung in das Leben: Pastoraltheologie zwischen Phänomenologie und Spiritualität. Gütersloh: Chr. Kaiser, Miller-McLemore, Bonnie J. Christian Theology in Practice: Discovering a Discipline. Grand Rapids, MI: Eerdmans, Owens, Roger L. The Shape of Participation: A Theology of Church Practices. Eugene, OR: Cascade Books, Pembroke, Neil. Renewing Pastoral Practice: Trinitarian Perspectives on Pastoral Care and Counselling. Aldershot: Ashgate, Purves, A. Reconstructing Pastoral Theology. Louisville: Westminster, Root, Andrew. Christopraxis: A Practical Theology of the Cross. Minneapolis, MN: Fortress Press, Woodward, James, Stephen Pattison and John Patton, ed. The Blackwell Reader in Pastoral and Practical Theology. Oxford: Blackwell, Evaluation Each student investigates a theologian or particular issue in pastoral theology (to be determined in consultation with the instructor), situating it within the history and current discussions of the field of pastoral theology. This research will first be presented in class for interaction and feedback, and will subsequently be worked out in a research paper on the topic, with adequate reference to the required course literature to document the student s familiarity with it. Both the presentation and the paper will be submitted. Each student will also write an academic essay to develop his or her personal position on pastoral (and/or practical) theology as a mode of Christian discipleship, interacting with at least two of the major course themes, as well as with the role of theological fieldwork. Due date for assignments: Monday of the second week of the (re)exam period, before 5 PM. Study load Contact hours 20 hours Studying literature 70 hours Essay 15 hours Presentation and paper 35 hours Grading Presentation and paper 65% Essay 35%

263 Information by Course Master 261 Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus. Philosophy of Christian Education Professor: M. Lamport Department: PT Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture, seminar, group project, interview Examination form: essay, paper, presentation Academic year: Semester: 2 This course can be chosen as a part of the curriculum to obtain the diploma van leraar (degree for teaching protestant evangelical religious education in secondary schools). Prerequisite knowledge An introductory course. A basic understanding of scripture and the process of educational practices is suggested. A keen insight into today s cultural dynamics and the ability for critical thinking is requisite. Course description Serves to advance students understanding of the nature and mission of how the Church including local faith communities and parachurch organizations such as schools and missions -- best nurtures faith in its adherents. Educational theory and philosophy is applied to the theological task of educating adherents in the Christian faith. Biblical, theological, historical, cultural, and developmental foundations allow students to form a coherent strategy for nurturing the whole faith community. Objectives Cognitive objectives By the conclusion of the course the student should be able to: state five major educational philosophies; articulate the generational dynamics at work in four generations within typical congregations, including factors of potential discord and cohesion; expound a sound philosophy of education that is distinctively Christian; present a cogent understanding of the various socio-cultural factors that impede nurturing faith in the post-modern twenty-first century; apply a practical theology approach to investigating issues in Christian education and formation. Practical objectives By the conclusion of the course the student should be able to: analyse and evaluate the most appropriate educational philosophy for educating in faith in various contexts;

264 262 Information by Course Master identify the most relevant academic journals and book resources for learning about issues related to Christian formation; present a sound rationale for conceiving of the educational mission of the church in church and parachurch settings; evaluate the nature of Christian relationships and religious socialization as a vital means of educating God s people in the Christian faith. The student can integrate the content of this course with his/her training as a teacher of protestant-evangelical religious education in secondary schools, and thus develop: FG 3: his/her role as a subject expert; FG 10: his/her role as a participant in culture. Aspects of the following roles are integrated as well: FG 5: the teacher as researcher/innovator. Attitudinal objectives By the conclusion of the course the student is motivated to: embrace the strategic role of the laity in nurturing congregational faith; commit to increasing leadership responsibility in congregational settings for the practices and programs that encourage Christian faith in action; appreciate the history of Christian attempts with its varying levels of (in)effectiveness to transmit faith. Required reading Foster, Charles. Educating Congregations, Abingdon, This a relatively brief, fastreading, paperback which helps students see the problems and possibilities of transmitting the Christian faith within a local church setting. The whole book is required reading. Groome, Thomas. Christian Religious Education, Jossey-Bass, For some time this volume has been regarded by many as the most thorough and theoretically grounded text in educational ministries. The book is long and dense and requires time and careful attention to detail. We will read various salient sections of the book. Osmer, Richard. The Teaching Ministry of Congregations, Westminster John Knox, The contributions of this important book lay the foundation for informed educators in making informed observations and subsequently implementing sound practices in the educational mission. Recommended reading Enzo Biemmi & André Fossion, eds. La conversion missionnaire de la catéchèse: proposition de la foi et première annonce. Montreal: Lumen Vitae, Wilhlem Faix, "Der zusammenhang von theologie und pädagogik aus biblischer sicht, JET 23 (2009), Edwin H. Friedman, Generation to generation: Family process in church and synagogue. 2nd ed. The Guilford Family Therapy Series. New York, NY: Guilford Press, Paul-André Giguère, Catéchèse et maturité de la foi. Montreal: Novalis, Christian Grethlein, Religionspädagogik. Berlin: W. de Gruyter, 1998.

265 Information by Course Master 263 Richard R. Osmer & Friedrich Schweitzer, Religious education between modernization and globalization: New perspectives on the United States and Germany. Studies in Practical Theology. Grand Rapids, MI: Eerdmans, Cornelius Plantinga, Engaging God s world: A Christian vision of faith, learning & living, Eerdmans, Friedrich Schweitzer, "Das ganze Gefüge stimmt nicht mehr!" oder: Gibt es eine Krise der Gemeindepäda-gogik?, ZPT 4/00, John Westerhoff, Will Our Children Have Faith? Morehouse, Bäuerle Siegfried & Faix Wilhelm, "Erziehungsaufruf" index.php?title=erziehungsaufruf Evaluation Essay: 2000-word paper entitled Educating in the Christian Faith. Team Research Project: teams of three students will select a topic to research and present to the class. Critical analysis on the practice of Christian Education. Course and classroom engagement. Study load Contact hours 20 hours Reading 34 hours Assignments 86 hours Grading Essay 30% Team Research Project 30% Critical Analysis 30% Participation 10% Extra information If you take this course through ETF Open University: This course can slightly deviate with regard to literature, assessment methods and examination due to its blended learning approach. Specific information can be found in the syllabus with learning path available on the ETF Virtual Campus Religious Studies and Education For Philosophy of Christian Education and Field Study Project: see Church and Pastoral Ministries; for Contemporary Issues in Christian Ethics: see Bible and Theology Contemporary Islam and Christianity Professor: C. Schirrmacher Department: RM Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture Examination form: written exam Academic year: Semester:

266 264 Information by Course Master This course can be chosen as a part of the curriculum to obtain the diploma van leraar (degree for teaching protestant evangelical religious education in secondary schools). Course description Main topics of the course are Jews and Christians as minorities in the context of Islam; Religious Freedom God and Man from an Islamic-theological perspective Sin and Salvation as defined by Islamic theology The Role of Jesus Christ according to Koran und Tradition A short overview over the history of early Islam on the Arabian Peninsula after 600 AD and the life of Muhammad will provide us with the necessary background for understanding main features of the position of Jews and Christians as minorities in past and presence as well as theological voices from the Middle East on Religious Freedom. The process of the compilation of the Qur an and the Muslim tradition (the Sunna) as the most authoritative source books of Islam and their meaning for Islamic theology and the religious practice of the Muslim believer will enable us to understand main characteristics of the relationship between God and man as defined by Islamic theology. Central questions of Islamic dogmatics and ethics will be outlined, the concepts of belief and unbelief, sin and forgiveness, hell and paradise defined and interpreted. Taking the dominant role of the prophets in the Koran into consideration, the role of Jesus Christ due to Islamic texts and traditions will be explained. During the course, texts and reference literature will be read and discussed by evaluating differing opinions of Muslims and Non-Muslims, considering possible common ground for a fruitful dialogue between Muslims and Christians in Europe and beyond. Course Content Emergence of Islam Jews and Christians on the Arabian Peninsula: Christian Minorities in Muslim-majority countries today Theology: God and Man/Sin and Salvation Biblical Prophets as described by the Koran The Role of Jesus Christ The Quran and Muslim Tradition (hadith) Ethics and Dogmatics Christians and Muslims in Europe Objectives The student: will understand the specific historical setting of the emergence of Islam will understand the position of Christians and Jews as minorities in Muslim-majority countries in past and presence will get an overview over important issues of Qur anic dogmatics and ethics and understand the religious duties and rules for daily life will come to understand main theological issues like sin and forgiveness as defined by the Qur an and tradition will understand major differences between the two religions Islam and Christianity will get insight into different Islamic perspectives on Christianity and the Bible

267 Information by Course Master 265 The student can integrate the content of this course with his/her training as a teacher of protestant-evangelical religious education in secondary schools, and thus develop: FG 3: his/her role as a subject expert; FG 10: his/her role as a participant in culture. Aspects of the following roles are integrated as well: FG 5: the teacher as researcher/innovator. Required reading Daniel W. Brown. A New Introduction to Islam. Second Edition.Wiley-Blackwell: Chichester, Geoffrey Parrinder. Jesus in the Qur an. Oxford University Press: New York, Recommended reading Bakker, Dirk. Man in the Qur an. Druckkerij Holland N.V.: (Academisch Proefschrift) Amsterdam, Bouman, Johan. Gott und Mensch im Koran. Eine Strukturform religiöser Anthropologie anhand des Beispiels Allah und Muhammad. Wissenschaftliche Buchgesellschaft: Darmstadt, Busse, Heribert. Die theologischen Beziehungen des Islams zu Judentum und Christenum. Grundlagen des Dialogs im Koran und die gegenwärtige Situation. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 1988 (in English: Islam, Judaism, and Christianity : theological and historical affiliations. Princeton: New York, 1998). Khoury, Adel Th. Christen unterm Halbmond. Religiöse Minderheiten unter der Herrschaft des Islam. Freiburg: Herder, Moucarry, Chawkat. Faith to Faith. Christianity and Islam in dialogue: Leiceser: Intervarsity Press, Schirrmacher, Christine. Islamic Views of Major Christian Teachings. Hamburg: RVB Beese, Neal Robinson. Christ in Islam and Christianity. Macmillan Press: London, 1991 Schirrmacher, Christine. Islam und Christlicher Glaube. Ein Vergleich. Holzgerlingen: Hänssler, Evaluation A written exam, consisting of four essay questions based on contents of the lecture and required reading list. Study load Contact hours 20 hours Studying literature 120 hours Grading Written Exam 100%

268 266 Information by Course Master Issues in Contemporary Jewish Religious Streams Professor: E.W. Van de Poll, B. Wallet Department: RM Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture, preparative survey Examination form: essay, assignments Academic year: Semester: 2 Prerequisite knowledge In order to follow this course the student should have a sufficient level of Hebrew so as to be able to translate written Hebrew texts. Moreover, the student should have followed the course Jodendom in the Bachelor program. If this course has not been taken and/or if this prior level of knowledge is lacking, the student should study the subject matter dealt with in the Bachelor course on Judaism. This can be done by reading and studying in depth the following books, in preparation to the course: Eliezer Segal, Introducing Judaism. London/New York: Routledge, Evert W. Van de Poll, Messianic Jews and their Holiday Practice. Frankfurt am Main: Peter Lang, 2015, ch. 1 and 2. The same information is also given in Sacred Times for Chosen People. Zoetermeer: Boekencentrum, 2008, ch. 2 and 3 (out of print, but copies available in the library). Course description This course is a Selective Course at the ETF Master Program. It is aimed at understanding in depth the current Jewish world, by means of case studies that are representative of the religious, social and political development in the various streams of Judaism and world Jewry today. The course is divided into three parts: (1) Defining Judaism(s) in a secular age, (2) how do Jesus-believing ( Messianic ) Jews combine Judaic and Christian traditions in an endeavour to situate themselves clearly within the context of the Jewish people and even Judaism at large, (3) the meaning of the Land, for Jews and Judaism, for Messianic Jews, and for Christian theology. The first part is taught by Dr. Wallet and counts for 2 ECTS. Central theme of this part is the question how to apply if at all halakhah (Jewish law) in the context of modernity. The main religious streams a variety of Orthodoxies, Conservative and Reform Judaism and their approaches to halakhah, modernity and secularization, will be introduced to the students and studied in depth. Three issues are selected that are illustrative for diversity and unity, continuity and discontinuity in present-day Judaism(s): (1) Mi Yehudi?: Defining Jewish identities (2) Rites and the Essence of Religion: Defining Judaism(s) in a Secular Age (3) The End of History: Messianism and Zionism The second and third part are taught by Evert Van de Poll, each one counts for 1,5 ECTS. They deal with two issues, that are particularly important for the Jewish world, and also arouse considerable attention in the Christian world. Jesus believing Jews stand at the crossroads of these two worlds.

269 Information by Course Master 267 The issue in Part 2 is worship and religious holidays. How do they interpret and practice Biblical and holidays and how do they deal with the Christian church calendar? Subjects to be dealt with are: The meaning of the practice of holidays in Judaism; Development and characteristics of the practice of Biblical and Jewish holidays among Messianic Jews; Its missiological significance; Gentile Christian interest in Biblical and Jewish holidays; The relevance of Messianic holiday practice for the Christian Church. The issue in Part 3 is the meaning of the Land, for Jews and Judaism, for Messianic Jews, and for Christian theology. How do Jesus believing Jews view modern Zionism and the State of Israel? It is interesting to compare their views with pro- and anti-zionist views among Liberal, Orthodox and Haredi Jews, as well as with pro- and anti-zionist views among Christians. Objectives Cognitive objectives At the conclusion of the course the student should know/understand: how different theological approaches work out in a specific major issue that is being discussed in different Jewish contemporary streams; how different ideological/theological approaches and understandings of halakhah work out in a specific major issue that is being discussed in different Jewish streams; the different views (pro and contra) on Zionism and the present day State of Israel among the orthodox, ultra-orthodox and Jesus-believing Jews; the debate on mi Yehudi (who is a Jew), its halakhic premises, and its consequences for present-day Jewish communities; the various ideological positions on the messianic end of history and the theological appreciation of galut (Diaspora), Zionism and the State of Israel; how processes of secularization influence the position of Jewish communities in Western societies; the main characteristics of the practice of Biblical and Jewish holidays among Jesusbelieving-Jews, in comparison with mainstream Judaism, and in contrast to Christian traditional practice. Practical objectives At the conclusion of the course the student should be able to: read contemporary Jewish texts and relate these to the various Jewish religious streams; contribute to the academic debate on Jewish religious practices from a religious studies perspective; apply his insights in the religious practice of Messianic Jews to issues of culture, identity and religion. Attitudinal objectives At the conclusion of the course the student should be motivated to: appreciate the variety of religious and theological approaches in contemporary Judaism(s);

270 268 Information by Course Master appreciate the objectives and theological thinking of the movement of Messianic Jews ; appreciate the attachment to the Land, from a Jewish historical, cultural and theological point of view. Required reading Part I Nicole Brackman Who is a Jew? The American Jewish Community in Conflict with Israel, Journal of Church and State 41:4 (1999): Andrew Buckser Secularization, Religiosity, and the Anthropology of Jewry, Journal of Modern Jewish Studies 10:2 (2011): Aviezer Ravitzky Messianism, Zionism, and Jewish Religious Radicalism. Translated by Michael Swirsky and Jonathan Chipman. Chicago/London: University of Chicago Press, Michael L. Satlow Defining Judaism: Accounting for Religions in the Study of Religion, Journal of the American Academy of Religion 74:4 (2006): Bart Wallet Ritual Slaughter, Religious Plurality and the Secularization of Dutch Society ( ) in: Joachim Duyndam, Anne-Marie Korte, Marcel Poorthuis eds., Sacrifice in Modernity: community, ritual, identity from nationalism and nonviolence to health care and Harry Potter. Leiden, Boston, Cologne: Brill, Artscroll siddur (nusach Ashkenaz). Selected Hebrew texts, to be handed out in class. Part II Evert W. Van de Poll The Messianic Movement and their Holiday Practice. Frankfurt am Main: Peter Lang, 2014, chapters 3-5, 7-8, Note: This book can be purchased at a reduced price at the reception of the ETF. Reader of selected articles on Messianic Jewish Holiday Practice, and Messianic Jewish views on the Land, Zionism and the State of Israel. Part III Gerald R. McDermott, ed., The New Christian Zionism: Fresh Perspectives on Israel and the Land. Downers Grove, IL: InterVarsity Press, Recommended reading Part I David Biale (ed.) Cultures of the Jews. A New History. New York: Schocken, Bruce A. Phillips Accounting for Jewish Secularism: Is a new Cultural Identity emerging?, Contemporary Jewry 30:1 (2010) Michael Satlow Creating Judaism. History, Tradition, Practice. New York: Columbia University Press, Gershom Scholem The Messianic Idea in Judaism. New York: Shocken Books, Haym Soloveitchik Rupture and Reconstruction: The Transformation of Contemporary Orthodoxy, Tradition 28 (1994): Ithamar Gruenwald Can Messianism Survive Its Own Apocalytic Visions?, Journal of Religion 78:1 (1998): Chaim I.Waxman Messianism, Zionism, and the State of Israel, Modern Judaism 7:2 (1987):

271 Information by Course Master 269 Part II Holiday Practice Daniel Cohn-Sherbock (ed.), Voices of Messianic Judaism: Confronting Critical Issues Facing a Maturing Movement. Baltimore: Lederer Messianic Publications, Richard Harvey Mapping Messianic Jewish Theology: A Constructive Approach, Milton Keynes: Authentic Media, Barry Kasden God s Appointed Times: A Practical Guide for Understanding and Celebrating the Biblical Holidays, Baltimore: Lederer Messianic Publications, , God s Appointed Customs: A Messianic Jewish Guide to the Biblical Lifecycle and Lifestyle, Baltimore: Lederer Messianic Publications, Rich Robinson The Messianic Movement: A Field Guide for Evangelical Christians, San Francisco: Pomegranate (Jews for Jesus), Part III Land, Zionism and State of Israel Richard Harvey Towards a Messianic Jewish Theology of Reconciliation. The Strategic Engagement of Messianic-Jewish Discourse in the Israeli-Palestinian Conflict. Published by the author through Lulu, Lawrence Hoffman (ed.), The Land of Israel: Jewish Perspectives. Indiana: Notre Dame, Salim J. Munayer and Lisa Loden (ed.) The Land Cries Out: Theology of the Land in the Israeli-Palestinian Context. Eugene, Oregon: Cascade Books / Wipf & Stock, Yakov M. Rabkin, A Threat from Within: A Century of Jewish Opposition to Zionism. Winnipeg/ London, Aviezer Ravitzky, Messianism, Zionism, and Jewish Religious Radicalism. Chicago: University of Chicago Press, Gerald R. McDermott, Israel Matters: Why Christians Must Think Differently About the People and the Land. Grand Rapids, MI: Brazos Press, Evaluation The course will be evaluated and validated by two essays, one for the first and one for the second part. They count for 40% and 30% respectively of the final mark. Moreover, the student will answer a number of assignments related to the issue of the Land, Zionism and the State of Israel. These are reflection and research questions based on the lectures and articles in the reader. They count for 30% of the final mark. The essays and assignments have to be handed in at the latest at the first day of the exam period concluding the semester. Study load Essay writing 60 hours Contact hours 20 hours Studying literature 40 hours Assignments 20 hours Grading Essay 1 40% Essay 2 30% Assignments 30%

272 270 Information by Course Master Missional Theology and Contextualisation Professor: P.R. Boersema Department: RM Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture Examination form: essays Academic year: Semester: 2 Course description This course is a specialization course in the Department of Religious Studies and Missiology. The different perceptions of theories and the used practices of contextualization will be explained and reflect upon in different situations in time and places of church history. The new theories about Missional Theology will be used as an implementation of contextualization in a postmodern pluralistic environment. The practice of contextualization is explained by case studies of Christian Migrant Churches in West-Europe. The first part starts with the theoretical background of contextualization. For a good understanding of the variety of contextualization, there is a comparison of different models. Specific themes that will be considered are: contextualization in religious paintings; the question of the in-between zone with Contextualization and Syncretism; Contextualization and Transformation; Critical contextualization and Reversed contextualization. In the second part the subject of contextualization is related to the new emerging theory about Missional Theology. The historical developments in different cultural contexts will be discussed including important themes like Plurality and Truth, Trinity as model for a relational God and Scripture as Manifold Witness. The academic debate about the background of Missional Theology is discussed and the specific role as mediator between Theology and Missiology will be deliberated. The third part is about Christian migrant studies. This is contextualization in practice with different examples from the practice of Migrant churches in a Western Society. Objectives Cognitive objectives At the conclusion of the course the student should know/understand: contextualization in a historic, global perspective; the different approaches to models of contextualization; the importance of the variables time and place in the discussion of contextualization; the implementation and the contextual consequences of Missional Theology as a model for new missionary activities in a post-modern context. Practical objectives At the conclusion of the course the student is able to: explain different concepts of contextualization and its practice and describe examples from the history of missions and contemporary developments; recognise the theological diversity of contextualization in relation to the differences between church denominations; recognise aspects of contextualization in a particular migrant-church setting and can situate them in the domain of etic and emic communication.

273 Information by Course Master 271 Attitudinal objectives At the conclusion of the course the student should: sense his/her own bias in the formulation of theological dogmas towards different churches than their home church; have an open mind towards the cultural and theological characteristics of migrant churches in West-Europe; develop an attitude in listen to people with a different cultural background and understand religious argumentations based in a different worldview context. Required reading Franke, John R. Manifold Witness. The Plurality of Truth. Nashiville: Abingdon Press. Sugden, Chris. Gospel, Culture and Transformation. Regnum publisher, 2 nd print Reader on the ETF Virtual Campus e.g. Stephen Bevans, Donald Jacobs, Lamin Sanneh, J. Travis, Paul Hiebert and other authors. Recommended reading Bediako, K. Theology and Identity. Oxford: Wipf & Stock Publishers, Bevans, Stephen B. Models of Contextual Theology. Rev. ed. MaryKnoll, New York: Orbis Books, Nicholls, B. J. Contextualization: A Theology of gospel and Culture. Vancouver, Canada: Regent College Publishing, 1979, Kraft, Charles H. Anthropology for Christian Witness. MaryKnoll, New York: Orbis Books, Hervieu-Leger, D. Vers un nouveau Christianisme? Introduction à la sociologie du christianisme occidentale. Paris: Editions du Cerf, Jongeneel, Jan A. B. Jesus Christ in World History: His Presence and Representation in Cyclical and Lineair Settings. Peter Lang, Küster, V. Theologie im Kontext: Zugleich ein Versuch über die Minjung-Theologie. Nettetal: Steyler Verlag, Sexton, Jason S. (Ed.). Four Views on the Church's Mission. (forthcoming oct. 2017) Walls, Andrew, and Cathy Ross, eds. Mission in the 21st Century: Exploring the Five Marks of Global Mission. MaryKnoll, NY: Orbis Books, Evaluation Part 1 and 3: Books and articles review about contextualization including the practice in Christian migrant situations to be completed with an analyses and conclusion words. Part 2: Essay of a specific missiological focus related to Missional Theology words. Deadline both assignments: first week in the exam period. Study load Contact hours 20 hours Books and articles review and conclusions 120 hours Grading Review 50% Essay 50%

274 272 Information by Course Master Philosophy of Religion Professor: P.R. Boersema (titular), R. Nijhoff Department: RM Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture, discussion Examination form: essay, assignments Academic year: Semester: Course description Prominently among the issues of present day philosophy of religion stands out the public role of religion in society as a whole; in politics in particular. Among the philosophers who contributed to this debate figure John Rawls, Charles Taylor and Jürgen Habermas. After having acquired some historical background we analyse parallels and differences between several proposals. Underlying issues require special attention: the public/private distinction, concepts of public reason, and the search for common ground that adherents of different worldviews share. Looking for a pluralist type of coexistence, philosophically too, we compare the most prominent proposals to faith-based reactions and contributions, for example those delivered by the philosophers Nicholas Wolterstorff and Jonathan Chaplin. Objectives This course aims: To introduce participants to several views of the public/private distinction and of religious presence in the public sphere; To teach participants to assess these views by comparing a number of philosophical political visions with a pluralist stamp. Required reading Butler, Judith, et al.. The Power of Religion in the Public Sphere. New York: Columbia UP, 2011 (Translation: Judith Butler et al., De kracht van religie in de openbare sfeer. Kalmthout: Pelckmans, 2012) Chaplin, Jonathan. Talking God. The Legitimacy of Religious Public Reasoning. London: Theos, 2008 (online: Mouw, Richard, and Griffioen, Sander. Pluralisms and Horizons: An Essay in Christian Public Philosophy. Grand Rapids: Eerdmans, 1993 (chapter 2 and 3, which will be accessible online) Recommended reading Audi, Robert, and Wolterstorff, Nicholas.Religion in the Public Square. London: Rowman and Littlefield, 1997 Calhoun, Craig, et al.(eds.). Habermas and Religion. Cambridge UK: Polity Press, 2013 Chaplin, Jonathan. Herman Dooyeweerd. Christian Philosopher of State and Civil Society. Notre Dame IN: UNDP, 2011 Murray, Michael J., and Rea, Michael C., An Introduction to the Philosophy of Religion. Cambridge/New York: CUP, 2008 [retrievable online] Wolterstorff, Nicholas. Habermas on Religion and Postmetaphysical Philosophy in Political Discourse, in: Idem, Understanding Liberal Democracy. Essays in Political Philosophy (Terence Cuneo., ed.). Oxford: OUP, 2012, (written for and published also in: Calhoun et al. (eds.) 2013, ; see above)

275 Information by Course Master 273 Evaluation Essay: one essay of 6000 words (15 pages double spaced, to be handed in by the first day of the exam period) Assignment: one assignment of words (6-8 pages, after the first week) Study load Contact hours 20 hours Assignments 30 hours Studying literature and essay writing 90 hours Grading Essay 60% Assignments 40% Worldviews and the Christian Mind Professor: P.R. Boersema (titular), J. Choi Department: RM Educational Level: Master Periodicity: biennially Study points: 5 Teaching method: lecture, discussion Examination form: research paper, participation, reading Academic year: Semester: 2 Course description This course deals with a consideration of the philosophical understanding of a worldview. At the first part, special attention is given to the four main questions: How has everything begun? (The question of origin) What is the basic problem? (The problem of evil) Is there any remedy for that? (The ultimate solution) What would happen in the future? (The final destination) The second part is more philosophical approach. Critically examining the transcendental critique of a famous Dutch philosopher Herman Dooyeweerd, we will discuss the following seven points: What is the transcendental critique of theoretical thought at all? Would it have been possible for Dooyeweerd to apply his transcendental critique as a cultural critique? Have there been critical responses to this transition in question? What is the significance of his transcendental critique in the post-modern culture of the West? How has this transcendental critique as both thought and cultural critique been developed? Is it feasible to make a case study of Oriental (especially Korean) thought and culture as a way of testing the universal validity of Dooyeweerd's transcendental criticism? What can we say about the pros and cons of Dooyeweerd's transcendental critical method in general?

276 274 Information by Course Master Objectives This course should help the student to understand the origin, process and final destination of the world from the biblical perspective and to apply it to every sphere of their lives, evaluate and discern various other worldviews from the biblical standpoint; and transform the world from the perspective of the Kingdom of God. Cognitive objectives At the conclusion of the course the student should: explain the significance of a worldview and four basic elements of worldview; explain the issue of origin and the position of man in reality; understand the problem of evil and its cosmic significance; discern the basic solution of the problem of evil; perceive the theme of final destination of world; understand the content of Dooyeweerd s transcendental critique; explain the relationship between thought critique and culture critique; evaluate Dooyeweerd s transcendental approach from the Oriental (Korean) context. Practical objectives At the conclusion of the course the student should be able to: analyze and reflect on the elements of the student s own worldview; discern underlying components that contribute to the formation of worldviews on various scales such as religious, social, political, economic, and individual; dialogue meaningfully about general and specific ways in which a biblical worldview can/does impact culture; think better, more effectively, and Christianly especially through a biblical worldview lens; demonstrate facility with course learning by means of reading reflection, worldview paper, and class participation. Attitudinal objectives At the end of the course the student is motivated to: increase respect and compassion for adherents of different (Christian and other) worldviews; deepen personal confidence in the veracity and value of the biblical worldview; embrace the reality of factors contributing to one s own worldview; engage in more deliberative and biblically/theologically informed thinking, particularly related to worldview considerations. Required reading Goheen, Michael W., and Craig G. Bartholomew. Living at the Crossroads: An Introduction to Christian Worldview. Grand Rapids: Baker Academic, Middleton, J. Richard, and Brian J. Walsh. Truth Is Stranger than it Used to Be: Biblical Faith in a Postmodern Age. Downers Grove: InterVarsity Press, Sire, James W. The Universe Next Door: A Basic Worldview Catalogue. Downers Grove: InterVarsity Press, Wolters, Albert M. Creation Regained: Biblical Basics for a Reformational Worldview. Grand Rapids: Eerdmans, 1985.

277 Information by Course Master 275 Recommended reading Choi, Yong-Joon. Dialogue and Antithesis: A Philosophical Study on the Significance of Herman Dooyeweerd s Transcendental Critique. Cheltenham: The Hermit Kingdom Press, Also on internet: Marshall, Paul A., S. Griffioen, and Richard J. Mouw, eds. Stained Glass: Worldviews and Social Science. Lanham: University Press of America, Naugle, David K. Worldview: The History of a Concept. Grand Rapids: Eerdmans, Newbigin, Lesslie. The Gospel in a Pluralist Society. Grand Rapids: Eerdmans, Sire, James W. Naming the Elephant: Worldview as a Concept. Downers Grove: IVP, Walsh, Brian J., and J. Richard Middleton. The Transforming Vision: Shaping a Christian World View. Downers Grove: IVP, Evaluation 1. In-class participation Each student should prepare a ppt presentation for one subject of which she/he thinks as an important worldview such as, for instance, post-modernism, new age, economism, technicism, scientism, Buddhism, Islam, Confucianism, shamanism, etc. (Method: brief introduction what it is, critique from Christian standpoint and discussion points are presented. Presentation order should be arranged in advance so that the first student might start on the first day of the session.) 2. Term Paper Write a pages term paper (exclusive of title page, outline and bibliography, doublespaced, typed with 11 point font) which students address the following topic: Contemporary society is a so-called pluralistic one in terms of worldviews. Various worldviews exist together with Christianity. Explain what you consider to be the importance of a worldview in this context. Describe your worldview briefly and defend how your worldview can overcome the weak points of other worldviews. You can concentrate on a special issue as an example. Due: will be decided after discussing with students. Study load Contact hours 20 hours Studying literature 100 hours Preparations for presentation 20 hours Grading Participation 20% Paper 80%

278 276 Information by Course Teacher Training 4.5 Teacher Training Algemene Didactiek Docent: A.J. Beck (titularis), G. Gevaert Vakgroep: SLO Opleiding: Master Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 5 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: werkstuk, stageverslag, schriftelijk examen Academiejaar: Semester: 1 Dit opleidingsonderdeel kan niet onder examencontract afgelegd worden. Inhoud In het opleidingsonderdeel Algemene Didactiek wordt ingegaan op de verschillende componenten van het didactisch proces. De algemene didactiek wil door systematisch onderzoek de leerkracht helpen bij het lesgeven. Wanneer de leerkracht de principes van de algemene didactiek goed beheerst, zal zowel leerkracht als leerling daar baat bij hebben: de leerkracht kan zijn doelen beter realiseren; de leerling kan de leerinhouden gemakkelijker verwerken. Om dit te realiseren wordt de cursus deels praktisch ingevuld: naast twee opdrachten, wordt van de student (SLO ETF) ook een oriëntatiestage verwacht. Na afloop heeft de student een academische kennis van didactiek verworven. In dit opleidingsonderdeel staat volgend functioneel geheel centraal: FG1: leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen Aspecten van volgende functionele gehelen worden eveneens behandeld: FG2: Leraar als opvoeder; FG4: Leraar als organisator; FG5: Leraar als innovator de leraar als onderzoeker; FG7: Leraar als lid van schoolteam; FG9: Leraar als lid van de onderwijsgemeenschap. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen De student kan: de correcte regels van het algemeen Nederlands toepassen; methodieken voor taalondersteuning en taalgerichtheid kunnen verwoorden; basisprincipes van de taaldidactiek uitleggen; het didactisch proces beschrijven en de componenten onderscheiden; de fasen van het leerproces onderscheiden; de kenmerken van een productgerichte en een procesgerichte onderwijsvisie uitleggen; de verschillen tussen een productgerichte en een procesgerichte onderwijsvisie uitleggen en een gefundeerd standpunt innemen; de componenten vanuit een productgerichte en een procesgerichte onderwijsvisie verklaren; acht didactische principes uitleggen, illustreren en herkennen in een lesfragment; de leeractiviteiten van Kolb uitleggen, illustreren en herkennen in een lesfragement; verschillende types doelstellingen onderscheiden, formuleren en beoordelen;

279 Information by Course Teacher Training 277 aangeven van waar lesdoelen vandaan komen; het belang van de beginsituatie bepalen, verdedigen; de verschillende leerling-, onderwijs- en omgevingskenmerken beschrijven en het belang hiervan aantonen; de volgende begrippen uitleggen en illustreren: curriculum, nulcurriculum, verborgen leerplan, leerplan, eindtermen, schoolwerkplan, pedagogisch project, beroepsprofiel; leerinhouden als middel en als doel onderscheiden; vakgericht en thematisch onderwijs onderscheiden en een beargumenteerd standpunt over dit thema innemen; cursorische en exemplarische ordening illustreren; de aard, de kenmerken en de voor- en nadelen van verschillende werkvormen onderscheiden; redenen voor de verbreding van de leraarstaak motiveren; de taak van leraar als opvoeder beschrijven en illustreren; methoden voor affectieve vorming onderscheiden; het hedendaagse mediagebruik aan het huidige maatschappijbeeld relateren; het verband tussen leerfuncties en media illustreren; het gebruik van een geselecteerd medium beargumenteren; het belang van elektronische media beargumenteren en illustreren; het belang van evaluatie van leerlingen beargumenteren; evaluatie in een product- en procesvisie situeren; formatieve en summatieve evaluatie onderscheiden en illustreren; de fasen van het evaluatieproces onderscheiden en illustreren. Vaardigheidsdoelstellingen De student kan: presentaties en werkstukken in het algemeen Nederlands verzorgen; taalvaardig les geven en de taal bijschaven waar nodig; methodieken voor taalondersteuning en taalgerichtheid toepassen; gevolgen van onderwijsvisie m.b.t. tot het didactisch handelen formuleren; een persoonlijke invulling geven aan de begrippen subjectieve onderwijstheorie en professioneel zelfverstaan en hierover reflecteren; voorkennis, cognitieve-, metacognitieve en affectieve vaardigheden en leerstijlen bij leerlingen identificeren; kenmerken van een klasgroep, leraar en omgeving identificeren; goede leerboeken selecteren; een adequate leeromgeving realiseren; een goede toets opstellen; op zinvolle wijze feedback geven. De student kan bij het maken van een lesvoorbereiding: een les didactisch verantwoord opbouwen; rekening houden met de beginsituatie; lesdoelen formuleren; gepaste didactische werkvorm kiezen; gepaste media kiezen; extra aandacht besteden aan het aanbieden van taalondersteuning en taalgerichtheid.

280 278 Information by Course Teacher Training Attitudedoelstellingen De student is gemotiveerd om: zijn taal te verzorgen en zijn taalvaardigheid bij te schaven waar nodig; aandacht te hebben voor de verschillende componenten van het didactisch proces bij zijn onderwijsactiviteiten; de verschillende didactische taken van een leerkracht op te nemen; te blijven denken over wat goed onderwijs is; diens onderwijsactiviteiten didactisch te onderzoeken en indien nodig bij te sturen. Verplichte literatuur Bogaert, Nora, en Kris Van Den Branden. Handboek taalbeleid secundair onderwijs.. Leuven: Acco, Capita selecta. Huizinga, H., en R. Robbe. Basiskennis taalonderwijs. Houten: Noordhoff: Capita selecta. Standaert, Roger, Firmin Troch, Inge Peeters, en Stef Piedfort. Leren en onderwijzen: Inleiding tot de didactiek. 6de editie. Leuven/Voorburg: Acco, CVO Limlo, Module Didactische Competentie Algemeen. Hoofdstuk 2: Kijkwijzers. Schooljaar Literatuur voor opdrachten. Eventuele kopies van de docent (achtergrondinformatie). Aanbevolen literatuur Daems, Frans, Kris Van Den Branden, en Lieven Verschaffel. Taal verwerven op school: Taaldidactiek voor basisonderwijs en eerste graad secundair. Leuven: Acco, Huizinga, H., en R. Robbe. Taalonderwijs ontwerpen. Houten: Noordhoff, Marzano, Robert J., Debra J. Pickering, and Jane E. Pollock. Classroom Instruction that Works: Research-based Strategies for Increasing Student Achievement.Upper Saddle River, NJ: Pearson Education, Moust, Jos H. C., Peter A. J. Bouhuijs, Henk G. Schmidt, en Willem S. de Grave. Probleemgestuurd leren: Een wegwijzer voor studenten. 4de druk. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff, Valcke, Martin. Onderwijskunde als ontwerpwetenschap: Een inleiding voor ontwikkelaars van instructie en voor toekomstige leerkrachten. Gent: Academia Press, Van den Broeck, Herman. Opvoeden in de klas: Wegwijzer voor leerkrachten. 4de druk. Tielt: Lannoo, Evaluatie Opdracht lesvoorbereiding De studenten bereiden een les voor en noteren dit in een lesvoorbereidingsformulier. Doelgroep en lesonderwerp wordt nog meegedeeld. Bij de lesvoorbereiding is aandacht voor elk van de componenten van het didactisch basisschema. Hiernaast formuleert de leerkracht drie mogelijkheden om taalondersteuning en taalgerichtheid aan te bieden in deze les, gemotiveerd vanuit de theoretische kaders. Op de ETF Virtual Campus is een uitgebreidere beschrijving van de opdracht te vinden. Paper Product- en procesgericht onderwijs De studenten schrijven een paper op basis van het gebruikte cursusmateriaal over Producten procesgericht onderwijs. De mening van Standaert et al. wordt vergeleken met die van

281 Information by Course Teacher Training 279 andere onderzoekers, populaire literatuur en de actuele situatie in het PEGO. Op de ETF Virtual Campus is een uitgebreidere beschrijving van de opdracht te vinden. Oriëntatiestage De studenten observeren acht lesuren in het secundair onderwijs (geen levensbeschouwelijk vak). De observaties worden besproken op basis van de componenten van het didactisch basisschema. Tevens wordt een reflectie gemaakt over hoe de leerkracht omgaat met taalheterogeniteit, nl. in welke mate taalondersteuning en taalgerichtheid wordt aangeboden in de lessen. Op de ETF Virtual Campus is een uitgebreidere beschrijving van de opdracht te vinden. Schriftelijk examen Op basis van het cursusmateriaal. Het gebruik van één A4 bladzijde is toegestaan. Studiebelasting Contacturen 20 uur Bestudering literatuur en collegestof voor examen 45 uur Opdracht lesvoorbereiding 30 uur Paper "Product- en procesgericht onderwijs" 20 uur Oriëntatiestage 25 uur Becijfering Lesvoorbereiding 25% Paper 15% Oriëntatiestage 20% Schriftelijk examen 40% Algemene Onderwijskunde Docent: A.J. Beck (titularis), G. Gevaert Vakgroep: SLO Opleiding: Master Frequentie: tweejaarlijks Studiepunten: 5 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: werkstuk, mondeling examen Academiejaar: Semester: 2 Inhoud In het opleidingsonderdeel Algemene Onderwijskunde wordt de student ingeleid in het Vlaamse onderwijssysteem. Daarbij komen dimensies op zowel macro-, meso- als microniveau aan bod. In thema één espreken we het Vlaamse onderwijs in al zijn facetten (onderwijsstructuur, kwaliteitszorg, vakoverschrijdende eindtermen, voorzieningen, loopbaan van de leerkracht). In thema twee staat het onderwijsfilosofisch perspectief in de kijker. Beide thema s gaan vooral over het macroniveau van het onderwijs. Daarna wordt ingezoomd op het meso- en microniveau van het onderwijs. In thema drie maakt de student kennis met interactie- en communicatietechnieken, leiderschapsstijlen en groepsdynamische aspecten. Thema vier spitst zich toe op diversiteit (o.a. GOK, taalheterogeniteit, ). Ten slotte wordt een inleiding gegeven in leerlingbegeleiding a.d.h.v. casuïstiek. Na het afronden van de cursus is de student ingeleid in aspecten van volgende functionele gehelen: FG1: Leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen;

282 280 Information by Course Teacher Training FG2: Leraar als opvoeder; FG4: Leraar als organisator; FG5: Leraar als innovator de leraar als onderzoeker; FG6: Leraar als partner van ouders of verzorgers; FG7: Leraar als lid van schoolteam; FG8: Leraar als partner van externen. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen De student kan: een beargumenteerde positie innemen in het debat over de verhouding tussen ontwikkeling, leren en vrijheid in de onderwijsfilosofie; uitleggen welke visies op onderwijs als vorming bestaan en een beargumenteerde positie in het debat innemen; de opdracht van het onderwijs uitleggen en kritisch zijn/haar eigen rol daarbinnen positioneren, daarbij rekening houdend met de vakoverschrijdende eindtermen; de onderwijscontext van Vlaanderen uitleggen in relatie tot de politieke eigenheid van België en Europa; de eigenheden van het Vlaamse onderwijs uitleggen en verklaren (leerplicht, onderwijssubsidiëring en -financiering, vrijheid van onderwijs, autonomie, rechtspositie personeel, organisatie schooljaar, participatie); de organisatie van het Vlaamse onderwijs uitleggen en mogelijke trajecten uitstippelen en verhelderen; aangeven hoe het Vlaamse onderwijs ondersteund wordt door de overheid; uitleggen hoe de kwaliteitsbewaking en -bevordering van het onderwijs in Vlaanderen werkt; de initiatieven om de overgang onderwijs-arbeidsmarkt te overbruggen identificeren; maatschappelijke ontwikkelingen met betrekking tot onderwijs (zoals diversiteit) identificeren en aangeven hoe het onderwijs en individuele leerkracht mee kan omgaan; de volgende aspecten van communicatie verklaren en uitleggen hoe ze zich tot elkaar verhouden: waardering, perceptie, inhoud en relatie; de communicatieprincipes van Watzlawick uitleggen en illustreren; de principes van de Roos van Leary uitleggen en de gevolgen van die principes voor de eigen onderwijspraktijk identificeren; groepsdynamische processen omschrijven; toelichten welke hulpverlening er bestaat binnen en buiten de school; aangeven wat verantwoordelijkheid van leerkracht is m.b.t. het omgaan met probleemgedrag. Vaardigheidsdoelstellingen De student kan: kritisch kijken naar de rol van onderwijs in de samenleving op basis van de verhouding tussen leren, ontwikkelen en vrijheid; op gepaste wijze omgaan met onderwijswetgeving en -administratie; rekening houden met diversiteit (cultuur, sociaal-economische status ) in de klas; bij het maken van een lesvoorbereiding en in de omgang met leerlingen, collega s en partners rekening houden met de principes van interactie en communicatie;

283 Information by Course Teacher Training 281 gebruik maken van een aantal communicatietechnieken (spreken, luisteren, structureren, duiden, non-verbale communicatie ); werken en overleggen in teamverband op basis van de geziene principes over werken in team; informatie verzamelen over onderwijsgerelateerde problemen (pesten, ADHD, spijbelen, kansarmoede, autisme, misbruik, slechtnieuwsgesprek met ouders ) en die informatie als lid van een schoolteam, partner van ouders en lid van de onderwijsgemeenschap verwerken; onderwijsgerelateerde problemen op klasinteractieniveau oplossen of correct doorverwijzen op basis van eigen gegevensverzameling. Attitudedoelstellingen De student is gemotiveerd om: het leraarschap niet enkel als iets methodisch te bekijken, maar op zoek te gaan naar zijn/haar innerlijke drijfveer om les te geven; de deontologische code van de leerkracht te volgen; zijn/haar vaardigheden bij te schaven om het eigen beroepsprofiel te verbeteren; zijn/haar organisatievermogen, zin voor samenwerking en verantwoordelijkheidszin ontwikkelen; zich in te zetten voor de school(/scholengemeenschap) en het protestants-evangelisch godsdienstonderwijs. Verplichte literatuur De Muynck, A. Christelijk leraarschap tussen presentatie, vorming en werkelijkheid. Gouda: Christelijke hogeschool de Driestar. (beschikbaar op ETF Virtual Campus) Van Crombrugge, Hans. The call to teach: An Exploration within the Christian Traditionon the Spirituality of the Teacher s Vocation as Contemplative Practitionair. Studies in Spirituality 23, , Van Crombrugge, Hans. Denken over opvoeden: Inleiding in de pedagogiek. Antwerpen- Apeldoorn: Garant, Capita selecta. Van den Broeck, Herman. Opvoeden in de klas: Wegwijzer voor leerkrachten. 5de druk. Tielt: Lannoo Capita selecta. Vlaamse Ministerie van Onderwijs en Vorming. Onderwijs in Vlaanderen: Een brede kijk op het Vlaamse onderwijslandschap /2008. Brussel: Vlaamse Overheid, (Wordt door de docent aangeboden.) Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming. 2010: Nieuwe vakoverschrijdende eindtermen voor het secundair onderwijs. Brussel: Vlaamse Overheid, (Wordt door de docent aangeboden.) CVO Limlo, Module Begeleiding. Schooljaar Capita selecta. CVO Limlo, Module Groepsmanagement. Schooljaar Capita selecta. Literatuur voor opdrachten. Kopieën van de docent. Aanbevolen literatuur Smeyers, Paul, en Bas Levering, ed. Grondslagen van de wetenschappelijke pedagogiek: Modern en postmodern. Amsterdam: Boom, Standaert, Roger. Vergelijken van onderwijssystemen. Leuven: Acco, 2003.

284 282 Information by Course Teacher Training Van Crombrugge, Hans. Algemene en fundamentele pedagogiek. Gent: Academia, Vlaams Ministerie van Onderwijs. Kinderrechten en onderwijs: Een driedubbele opdracht. Brussel: Vlaamse Overheid: Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming. Je verdiende loon: Info en tips voor een vlotte start van je onderwijsloopbaan. Brussel: Vlaamse Overheid, Evaluatie Opdracht casuïstiek De student selecteert een probleem waarmee hij als leerkracht geconfronteerd kunt worden in de klas (ASS, spijbelen, ADD, faalangst, pestgedrag, kansarmoede ). De student verdiept zich inhoudelijk in deze problematiek en werkt een aanpak uit volgens behandelde kaders mbt leerlingbegeleiding. De student maakt een lesvoorbereiding en geeft een volledig lesuur les over dit onderwerp aan de medestudenten (inhoud problematiek en aanpak). De beoordeling gebeurt vooral op inhoud, maar heeft ook aandacht voor vorm. Meer informatie over de opdracht is te vinden op de ETF Virtual Campus. De deadline wordt in de klas afgesproken. Opdracht onderwijsfilosofie De student schrijft een paper over de vormende functie van het PEGO op basis van literatuur van Van Crombrugge en Bram de Muynck. Meer informatie is te vinden op de ETF Virtual Campus. De opdracht wordt in geprinte vorm ingediend in het postvakje van Greet Gevaert én in digitale vorm bij Opdrachten op de virtual campus. Beide versies worden ingediend op de eerste dag van de examenperiode tweede semester, voor de tweede zittijd is dat de eerste dag van de tweede examenperiode. Mondeling examen Op basis van het cursusmateriaal, behalve wat al verwerkt is in de opdracht (dus niet de handboeken van Van Crombrugge en van Bram De Muynck). Studiebelasting Contacturen 20 uur Bestudering literatuur en collegestof voor examen 60 uur Opdracht casuïstiek 30 uur Opdracht onderwijsfilosofie 30 uur Becijfering Opdracht casuïstiek 30% Opdracht onderwijsfilosofie 30% Mondeling examen 40%

285 Information by Course Teacher Training 283 Assessment LIO-baan Docent: A.J. Beck (titularis), G. Gevaert Vakgroep: SLO Opleiding: Master Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 30 Werkvorm: stage, praktijkseminarie Toetsvorm: stageverslag Academiejaar: Semester: 1+2 Vereiste voorkennis Vakdidactiek Secundair Onderwijs (5 ECTS) Inhoud Bij de LIO-baan, bereidt de leraar-in-opleiding eigen lessen voor en geeft in het protestants-evangelisch godsdienstonderwijs: vijfhonderd (effectieve) lesuren (of lestijden of uren leraar). Het is mogelijk (en het wordt zelfs aangemoedigd) een deel van deze uren te vervangen door medewerking aan een vakoverschrijdend project. De lesvoorbereidingen kunnen worden besproken in de supervisies, met de inspectie of met een ervaren leerkracht. Dit gebeurt deels op vraag van de SLO en deels op initiatief van de leraar-in-opleiding. De ervaringen van de leraar-in-opleiding worden weergegeven in het portfolio waarin wordt aangetoond dat hij/zij in voldoende mate beantwoordt aan de basiscompetenties van een leraar. De inhoud hiervan wordt deels vastgelegd door de SLO en deels door het initiatief van de leraar-in-opleiding. Op vijf gezamenlijk afgesproken tijdstippen worden administratieve, pedagogische, didactische en vakinhoudelijke problemen besproken die de studenten hebben ontmoet tijdens hun stage: de supervisiegesprekken. In dit opleidingsonderdeel komen de volgende functionele gehelen aan bod: FG1: Leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen; FG2: Leraar als opvoeder; FG3: Inhoudelijk expert; FG4: Leraar als organisator; FG5: Leraar als innovator de leraar als onderzoeker; FG6: Leraar als partner van ouders of verzorgers; FG7: Leraar als lid van schoolteam; FG8: Leraar als partner van externen; FG9: Leraar als lid van de onderwijsgemeenschap; FG10: Leraar als cultuurparticipant. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen De studenten kunnen wat ze geleerd hebben tijdens de voor de lerarenopleiding specifieke opleidingsonderdelen, in de praktijk en zelfstandig toepassen; bij het kritisch reflecteren teruggrijpen naar de theoretische inhoud van de SLO. Vaardigheidsdoelstellingen De studenten kunnen

286 284 Information by Course Teacher Training op gepaste wijze de geziene theorie integreren in het onderwijsgebeuren, zowel op nano-, micro-, meso- als macroniveau; kritisch reflecteren over het eigen functioneren, zowel wat betreft het proces als wat betreft het product. Attitudedoelstellingen De studenten zijn bereid om kritisch na te denken over het eigen functioneren en het handelen waar nodig bij te sturen. Studiebelasting LIO-baan 830 uur Supervisiegesprekken 10 uur Becijfering LIO-baan 100% Extra informatie Een uitgebreidere uitleg is te vinden in de handleiding voor het portfolio die te vinden is op ETF Virtual Campus. Daarin staan concretere doelstellingen en details over de inhoudelijke verwachtingen van het portfolio en de formele eisen voor de LIO-baan. Data voor supervisie worden in overleg afgesproken. Hetzelfde geldt voor de deadline van de onderdelen van het portfolio: die worden afgesproken bij het eerste contactmoment. Onderwijspsychologie Docent: A.J. Beck (titularis), G. Gevaert, K. Van der Heyden Vakgroep: SLO Opleiding: Master Frequentie: tweejaarlijks Studiepunten: 5 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: werkstuk, schriftelijk examen Academiejaar: Semester: Inhoud Aangezien de lerarenopleiding voorbereidt op het secundair onderwijs, gaan we in eerste plaats in op de leefwereld van adolescenten. Zoals gezien in andere cursussen, is het belangrijk om de kenmerken van deze doelgroep te begrijpen, zodat we hier als leerkracht zo goed mogelijk op kunnen inspelen. We richten ons daarom op de ontwikkelingspsychologie van de adolescent. We staan ook stil bij een aantal problemen die zich in deze ontwikkeling kunnen voordoen. Hiernaast verdiepen we ons in een aantal aspecten van de leerpsychologie, zoals leertheorieën, waarneming, geheugen, denken, intelligentie, motivatie en leerproblemen. Ten slotte worden een aantal sociaal psychologische concepten aangereikt die relevant zijn voor de onderwijscontext. Door de vaardigheden die de student in dit vak leert, kan hij een krachtige leeromgeving ontwikkelen en zijn taak als opvoeder opnemen. In dit opleidingsonderdeel staan dus volgende functionele gehelen centraal: FG1: Leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen; FG2: Leraar als opvoeder.

287 Information by Course Teacher Training 285 Aspecten van deze functionele gehelen worden eveneens behandeld: FG4: Leraar als organisator; FG6: Leraar als partner van ouders of verzorgers. Doelstellingen Cognitieve doelstellingen De studenten kunnen: biologische ontwikkeling uitleggen en belang en implicaties voor onderwijspraktijk toelichten; cognitieve ontwikkeling bespreken en belang en implicaties voor onderwijspraktijk toelichten; morele ontwikkeling uitleggen en belang en implicaties voor onderwijspraktijk toelichten; sociaal-affectieve ontwikkeling bespreken en relevantie en implicaties voor onderwijspraktijk toelichten; identiteitsontwikkeling uitleggen en belang en implicaties voor onderwijspraktijk toelichten; de eigenschappen en symptomen van de volgende probleemgedragingen identificeren: schoolweigering, depressie, suïcidaal gedrag, eetstoornissen, seksueel misbruik, angststoornissen en alcohol-, tabak- en drugsgebruik; leertheorieën, nl. behaviorisme, cognitivisme en (sociaal-) constructivisme met elkaar vergelijken wat betreft leermechanismen, praktische bruikbaarheid en beperkingen; kenmerken van waarnemingspsychologie toelichten en voorbeelden geven voor de klascontext; geheugen bespreken, nl. soorten, organisatie, werking en factoren die geheugen beïnvloeden, en didactische implicaties hiervan voor onderwijspraktijk weergeven; fasen in het denken uitleggen en het belang weergeven voor het lesgeven; verschillende benaderingen van intelligentie verwoorden en de implicaties voor klascontext toelichten; soorten motivatie bespreken en aangeven welke factoren deze beïnvloeden; het verschil tussen primaire en secundaire leerproblemen omschrijven, gevolgen verwoorden en relevantie voor klaspraktijk weergeven; de belangrijkste concepten m.b.t. sociale perceptie en sociale beïnvloeding uitleggen a.d.h.v. voorbeelden en herkennen in situaties. Vaardigheidsdoelstellingen De studenten kunnen: inspelen op de ontwikkelingspsychologie van jongeren; een genuanceerd beeld vormen van conflictsituaties binnen een gezin en op gepaste wijze reageren; (al dan niet in teamverband) de volgende probleemgedragingen identificeren en er gepast op reageren: schoolweigering, depressie, suïcidaal gedrag, eetstoornissen, seksueel misbruik, angststoornissen en alcohol-, tabak- en drugsgebruik; leertheorieën tegenover elkaar afwegen en een beredeneerde keuze maken voor de onderwijspraktijk; een aangereikte situatie m.b.t. leerling of leerkracht bespreken vanuit ontwikkelingspsychologische, leerpsychologische en/of sociaalpsychologische aspecten.

288 286 Information by Course Teacher Training Attitudedoelstellingen De studenten zijn gemotiveerd om: aan te sluiten bij de ontwikkelingspsychologie van de adolescent; zich te verplaatsen in de denk- en belevingswereld van de adolescent met het oog op een goede begeleiding; kennis en inzicht uit aspecten van de leerpsychologie te integreren in de lespraktijk. Verplichte literatuur CVO Limlo, Module Psycho-pedagogische competentie. Schooljaar de Wit, Jan, N. Wim Slot, en Marcel van Aken, red. Psychologie van de adolescentie: Basisboek. 25e druk. Baarn: HBuitgevers, Capita selecta. Aanbevolen literatuur Ben Driss, Redouane, Koen Baeten, Hans Van Crombrugge, en Meryem Kanmaz. Vaders, zonen en islam: Migreren tussen Oedipus en Abraham. Brussel: Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen, Roediger, Henry L. III, Elizabeth Deutsch Capaldi, Scott G. Paris, Janet Polivy, C. Peter Herman, Marc Brysbaert. Psychologie: Een inleiding. 2de ed. Gent: Academia Press, Schwartzen S. J., K. Luyckx, and V. L. Vignoles, eds. Handbook of Identity Theory and Research. New York: Springer, Vandenbroeck, Michel. De blik van de Yeti: Over het opvoeden van jonge kinderen tot zelfbewustzijn en verbondenheid. Utrecht: SWP, Vandereycken, W., C. Hoogduin, en P. Emmelkamp, red. Handboek Psychopathologie: Deel 1. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum, Verhofstadt-Denève, Leni, Paul van Geert, en André Vyt. Handboek ontwikkelingspsychologie: Grondslagen en theorieën. 5de druk. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum, Vincke, John. Sociologie: Een klassieke en hedendaagse benadering. Gent: Academia Press, Evaluatie Observatieopdracht De student observeert een jongere (12-18j) en reflecteert over de observaties op basis van de ontwikkelingspsychologie van de adolescent. Hij kiest drie domeinen (bijv. biologische ontwikkeling, morele ontwikkeling, ) waarin hij zich verdiept. Een gedetailleerde omschrijving van de opdracht is te vinden op Virtual Campus. Schriftelijk examen Op basis van de verplichte literatuur is er een openboek examen. Alle verplichte literatuur en de notities van de student mogen meegenomen worden op het examen. Het gebruik van computer/tablet is uiteraard niet toegestaan. Studiebelasting Bestudering literatuur en collegestof voor examen 70 uur Contacturen 20 uur Opdracht 50 uur Becijfering Observatieopdracht 50%

289 Information by Course Teacher Training 287 Schriftelijk examen 50% Stage Docent: A.J. Beck (titularis), G. Gevaert Vakgroep: SLO Opleiding: Master Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 30 Werkvorm: stage, praktijkseminarie Toetsvorm: stageverslag Academiejaar: Semester: 1+2 Dit opleidingsonderdeel kan niet onder examencontract afgelegd worden. Vereiste voorkennis Vakdidactiek Secundair Onderwijs (5 ECTS) Inhoud Bij de stage bereidt de stagiair eigen lessen voor en geeft in het protestants-evangelisch godsdienstonderwijs: tachtig (effectieve) lesuren, waarvan: min. tien in ASO (incl. eerste graad), min. tien in BSO (of B-stroom), min. tien in TSO (of KSO); min. tien in eerste graad, min. tien in tweede graad, min. tien in derde graad; een eerste groep van losse uren, een tweede groep meer gegroepeerd, een derde groep minstens een volledige week. Het is mogelijk (en het wordt zelfs aangemoedigd) een deel van deze uren te vervangen door medewerking aan een vakoverschrijdend project. De lesvoorbereidingen kunnen worden besproken in de supervisies, met de inspectie of met een ervaren leerkracht. Dit gebeurt deels op vraag van de SLO en deels op initiatief van de stagiair. De stagiair houdt een logboek bij met de verzamelde documenten (lesvoorbereidingen, reflecties, evaluatieformulieren, etc.). Hiermee toont de stagiair naast de effectieve lesuren aan dat hij/zij in voldoende mate beantwoordt aan de basiscompetenties van een leraar. Op vijf gezamenlijk afgesproken tijdstippen worden administratieve, pedagogische, didactische en vakinhoudelijke problemen besproken die de studenten hebben ontmoet tijdens hun stage: de supervisiegesprekken. In dit opleidingsonderdeel komen de volgende functionele gehelen aan bod: FG1: Leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen; FG2: Leraar als opvoeder; FG3: Inhoudelijk expert; FG4: Leraar als organisator; FG5: Leraar als innovator de leraar als onderzoeker; FG6: Leraar als partner van ouders of verzorgers; FG7: Leraar als lid van schoolteam; FG8: Leraar als partner van externen; FG9: Leraar als lid van de onderwijsgemeenschap; FG10: Leraar als cultuurparticipant.

290 288 Information by Course Teacher Training Doelstellingen Cognitieve doelstellingen De studenten kunnen wat ze geleerd hebben tijdens de voor de lerarenopleiding specifieke opleidingsonderdelen, in de praktijk en zelfstandig toepassen; bij het kritisch reflecteren teruggrijpen naar de theoretische inhoud van de SLO. Vaardigheidsdoelstellingen De studenten kunnen op gepaste wijze de geziene theorie integreren in het onderwijsgebeuren, zowel op nano-, micro-, meso- als macroniveau; kritisch reflecteren over het eigen functioneren, zowel wat betreft het proces als wat betreft het product. Attitudedoelstellingen De studenten zijn bereid om kritisch na te denken over het eigen functioneren en het handelen waar nodig bij te sturen. Studiebelasting Stage-uren 80 uur Supervisiegesprekken 10 uur Voorbereiding en reflectie stage 750 uur Becijfering Stage 100% Extra informatie Een uitgebreidere uitleg is te vinden in de handleiding voor de stage die te vinden is op ETF Virtual Campus. Daarin staan concretere doelstellingen en details over de inhoudelijke verwachtingen van het stageverslag en de formele eisen voor de stage. Data voor de supervisies worden in overleg afgesproken. Hetzelfde geldt voor de deadline van de onderdelen van het stageverslag: die worden afgesproken bij de eerste supervisie. Vakdidactiek Secundair Onderwijs Docent: A.J. Beck (titularis), E. Voskuil Vakgroep: SLO Opleiding: Master Frequentie: jaarlijks Studiepunten: 5 Werkvorm: hoor- en werkcollege Toetsvorm: stageverslag, werkstuk, paper Academiejaar: Semester: 2 Dit opleidingsonderdeel kan niet onder examencontract afgelegd worden. Vereiste voorkennis Algemene Didactiek (5 ECTS)

291 Information by Course Teacher Training 289 Inhoud Deze cursus biedt de student de specifieke uitwerking van de basiscompetenties voor het ambt van godsdienstleerkracht en inzonderheid voor dat van leerkracht Protestantsevangelische Godsdienst (PEGO), een van de door de Belgische Federale Overheid erkende erediensten. Te midden van de paradigmatische discussie met betrekking tot de levensbeschouwelijke vakken in het algemeen, wordt het statuut van het vak PEGO besproken. De student maakt kennis met de leerplannen PEGO en leert zich in overeenstemming met de basisprincipes uit de algemene didactiek voorbereiden op de onderwijspraktijk. In dit opleidingsonderdeel staan volgende functionele gehelen centraal: o FG1: Leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen; o FG3: Inhoudelijk expert. Aspecten van volgende functionele gehelen worden eveneens behandeld: o FG2: Leraar als opvoeder; FG4: Leraar als organisator; FG 5: Leraar als innovator de leraar als onderzoeker; FG6: Leraar als partner van ouders of verzorgers; FG 9: Leraar als lid van de onderwijsgemeenschap; FG 10: Leraar als cultuurparticipant. Doelstellingen De student kan de domeinspecifieke academische kennis, vaardigheden en attitudes integreren in de onderwijspraktijk; de eigen vakdeskundigheid aanvullen en de verworven vakdeskundigheid actualiseren, uitbreiden en verdiepen; verbanden leggen tussen inhouden uit het eigen vakgebied, verwante vakgebieden en vakoverschrijdende inhouden; kennis nemen van het aanbod van vakspecifieke studiedagen, tijdschriften en media en deze kennis implementeren in de onderwijspraktijk; een motiverende leeromgeving creëren met aandacht voor de heterogeniteit van de groep; zijn taalgebruik aanpassen aan het verwerkings- en taalniveau van de leergroep; leerinhouden en leerervaringen selecteren op basis van het leerplan, rekening houdend met de beginsituatie, de beschikbare tijd en hulpmiddelen; voor leerlingen met specifieke behoeften in het kader van het leerzorgbeleid differentiëren, remediëren, compenseren en dispenseren; de leerinhouden structureren en vertalen in leeractiviteiten, rekening houdend met de kerkelijke achtergronden van de leerlingen en gekaderd in het geheel van het aanbod van het PEGO en de andere levensbeschouwelijke vakken; werkvormen, groeperingsvormen en leermiddelen kiezen en aanpassen aan de lespraktijk van het PEGO, in overeenstemming met de leerplannen van het PEGO; vanuit een vakoverschrijdende invalshoek projecten opzetten, uitbouwen en realiseren; samenwerken met het schoolteam en inzonderheid met de vakgroep Levensbeschouwelijke Vakken projecten uitwerken en realiseren in het kader van de Interlevensbeschouwelijke Competenties; discreet omgaan met leerling gegevens en op gepaste wijze communiceren met ouders of verzorgers; participeren in maatschappelijke debatten over onderwijskundige thema's en dialogeren over de maatschappelijke relevantie van een godsdienstleerkracht;

292 290 Information by Course Teacher Training verantwoordelijkheid opnemen als opvoeder, rekening houdend met de positie van een godsdienstleerkracht; vernieuwende inzichten uit de opleiding, uit de samenleving of uit onderwijsonderzoek aanwenden in de onderwijspraktijk; reflecteren over het eigen functioneren; de deontologie van het PEGO toepassen in het functioneren als godsdienstleerkracht; op basis van de geschiedenis van het PEGO en het statuut van de levenbeschouwelijke vakken het eigen vak situeren; zich documenteren over de rechtspositie van de godsdienstleerkracht en die van de leerlingen. Attitudedoelstellingen De student wil een kritische ingesteldheid, leergierigheid ontwikkelen en wil zich inzetten voor zijn school en voor het PEGO; De student gaat gedisciplineerd om met de administratieve eisen van de school; De student toont zich bereid zichzelf als leerkracht te evalueren en bij te sturen. Verplichte literatuur Leerplannen Protestants-evangelisch Godsdienstonderwijs secundair onderwijs, uitgave inspectie - begeleiding PEGO onder verantwoordelijkheid van Comité PEGO. Document Competenties voor interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS) voorgesteld door de Commissie Levensbeschouwelijke vakken (mei/juni 2012). Document VOET 2010 en het leerplan PEGO Vademecum 2010, uitgave inspectie - begeleiding PEGO onder verantwoordelijkheid van Comité PEGO. Bovenstaande documenten zijn terug te vinden op Pollefeyt, D. Religious Education and the Opportunities and Challenges of Interreligious Learning. In: Interreligious Learning, red. D. Pollefeyt, xi-xxv. BETL 201. Leuven: Peeters, Lindner, Heike. Kompetenzorientierte Fachdidaktik Religion. Praxishandbuch für Studium und Referendariat. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, Pollefeyt, D. Het leven doorgeven. Religieuze traditie in de katholieke godsdienstpedagogiek. Ontwikkelingen en perspectieven. In: Pedagogiek en traditie, opvoeding en religie, red. H. van Crombrugge en W. Meijer, Tielt: Lannoo, Kuindersma, H. en S. Miedema. Tussen traditie en integratie. Protestants godsdienstonderwijs in ontwikkeling. In: Pedagogiek en traditie, opvoeding en religie, red. H. van Crombrugge en W. Meijer, Tielt: Lannoo, Met betrekking tot het statuut van de levensbeschouwelijke vakken en de discussie daarrond 60 pp. naar keuze uit de lijst artikelen die terug te vinden is op ETF Virtual Campus. Aanbevolen literatuur Alii, E. T. Godsdienstpedagogiek. Dimensies en spanningsvelden. Zoetermeer: Boekencentrum, Adam, G., R. Lachmann. Methodisches Kompendium für den Religionsunterricht I. Basisband. Göttingen: V&R, 2010.

293 Information by Course Teacher Training 291 Baumann, Ulrike e.a. Religions-Didaktik. Praxishandbuch für die Sekundarstufe I und II. Berlin: Cornelsen Scriptor, Boschki, Reinhold. Beziehung als Leitbegriff der Religionspädagogik: Grundlegung einer dialogisch-kreativen Religionsdidaktik. Glaubenskommunikation. Reihe Zeitzeichen 13. Ostfildern: Schwabenverlag, Hilger, Georg, Stephan Leimgruber en Hans-Georg Ziebertz. Religionsdidaktik: ein Leitfaden für Studium, Ausbildung und Beruf. München: Kösel, Kaspari, Tobias. Das Eigene und das Fremde: phänomenologische Grundlegung evangelischer Religionsdidaktik. Leipzig: Evangelische Verlagsanstalt, Loobuyck, Patrick. Meer LEF in het onderwijs.levensbeschouwing, Ethiek en Filosofie voor iedereen. Brussel: VUB-Press, Pollefeyt, Didier (red.). Leren aan de werkelijkheid. Geloofscommunicatie in een wereld van verschil. Leuven: Acco, Roebben, Bert. Godsdienstpedagogiek van de hoop. Grondlijnen voor religieuze vorming. Leuven: Acco, Schröder, Bernd. Religionspädagogik. Tübingen: Mohr Siebeck, Evaluatie Paper Analyse van theoretische kaders voor algemeen of specifiek lesvensbeschouwelijk onderricht. Opdracht leerplan Het samenstellen van een thematisch overzicht op basis van het handboek. Opdracht lesvoorbereiding Lesvoorbereidingen maken voor een 8-tal opeenvolgende lesuren. Observatiestage De stage is gericht op het observeren van PEGO in het secundair onderwijs. De student reflecteert over deze observaties vanuit opgedane kaders binnen de opleiding. De stage bestaat uit het observeren van 11 lesuren in het PEGO. Deze observaties gebeuren bij minstens twee verschillende leerkrachten, in minstens twee verschillende onderwijsniveaus (ASO, TSO/KSO, BSO of BuSO), in minstens twee verschillende graden (eerste, tweede of derde). Concretere instructies over de inhoud en de verslaggeving vindt de student op Chamilo. Studiebelasting Contacturen 20 uur Bestudering literatuur 40 uur Observatiestage 28 uur Overzicht leerplan 20 uur Lesvoorbereidingen 32 uur Becijfering Paper 30% Opdracht overzicht leerplan 20% Lesvoorbereiding 30% Observatiestage 20%

294 5. Other Rules and Appendices 5.1 Academic Calendar Datum Activiteit Tijd Dag 3 Sept Doctoral Committee Meeting 19:00 Sunday 4-8 Sept Doctoral Colloquium 2017 Mon-Fri 4 Sept Doctoral Faculty Meeting 16:45-18:00 Monday 8 Sept Doctoral Committee Meeting 16:00-18:00 Friday 15 Sept Deliberation 2nd examination period 9:00-15:00 Friday 15 Sept Proclamation 2nd examination period 16:00 Friday 22 Sept Examination Appeals Procedure (art. 43 (ex.)) 9:00 Friday Sept Introduction weekend new Bachelor's and Master's students Sat-Mon 25 Sept Opening Academic Year :00 Monday 25 Sept First Registration Day - deadline registration educational Monday programs semester 1 25 Sept Begin classes semester 1 Monday 26 Sept Second Registration Day Tuesday 3 Oct Information meeting for future Erasmus exchange students 15:10-15:40 Tuesday 4 Oct Meeting Committee on Spirituality 13:30-15:00 Wednesday 5 Oct Information meeting concerning Bachelor's paper (scriptie) 13:40-14:30 Thursday 9 Oct Research Committee 10:00-13:00 Monday 9 Oct Education Committee 14:00-17:00 Monday 9 Oct Deadline application for Erasmus exchange during semester 2 of the Academic year Monday 10 Oct Meeting Student Council & Education Cie/Executive Adm. 13:40-15:10 Tuesday 10 Oct Meet & greet Master 10:50-11:50 Tuesday 11 Oct Meet & greet Bachelor 1 10:50-11:50 Wednesday 13 Oct Training Day Bachelor (ETF Open University) 09:00-18:00 Friday 14 Oct Training Day Master (ETF Open University) 09:00-18:00 Saturday 16 Oct Closing date registration courses at ETF and other universities Monday 17 Oct Information meeting Bachelor 3 students concerning internship in 13:40-14:40 Tuesday Spring Oct Faculty Council 14:00-17:00 Wednesday 1 Nov Holiday (All Saints Day) Wednesday 3 Nov Training Day Bachelor (ETF Open University) 09:00-18:00 Friday 8 Nov ETF-chapel; official information session by Student Council and 12:00-12:50 Wednesday Executive Administration 8 Nov Meeting of Administrative and Technical Staff 14:00-15:30 Wednesday 8 Nov Doctoral Committee Meeting 14:00-17:00 Wednesday 9 Nov Meeting Board of Trustees 15:00-19:00 Thursday 11 Nov Holiday (Armistic Day) Saturday 13 Nov Holiday In lieu of November 11 Monday 14 Nov Information meeting Bachelor 3 students concerning the Master's 13:40-14:40 Tuesday and teacher training program 15 Nov Open Day 10:00-16:00 Wednesday 17 Nov Workshop ETF - BEZ/ECV/VEG/VVP 14:00-19:00 Friday 18 Nov Diploma Day 14:00-16:00 Saturday 22 Nov Staff Meeting 11:00-12:00 Wednesday 30 Nov Pastoral Training Day (PT, PAAP) Thursday

295 Other Rules and Appendices 293 Nov./Dec (TBA) Information Meeting for FWO-applicants Dec Training Day Bachelor (ETF Open University) 09:00-18:00 Friday 1 Dec Open Day (ETF OU) 09:00-18:00 Friday 2 Dec Training Day Master (ETF Open University) 09:00-18:00 Saturday 2 Dec Open Day (ETF OU) 09:00-18:00 Saturday 9 Dec ETF conference/study day 09:30-14:00 Saturday 11 Dec Study day ST Department afternoon Monday 12 Dec Meeting Student Council & Education Cie/Executive Adm. 13:40-15:10 Tuesday 13 Dec Masterclass Hope (in Antwerp) Wednesday 13 Dec Training Didactical Qualities Academic Personnel 14:00-17:00 Wednesday 15 Dec Training Day Bachelor (ETF Open University) 09:00-18:00 Friday 18 Dec Research Committee 10:00-13:00 Monday 18 Dec Education Committee 14:00-17:00 Monday 20 Dec Christmas Banquet 17:00 Wednesday 23 Dec End classes semester 1 Saturday 23 Dec Jan. Christmas Holidays Students Dec Holiday (Christmas) Monday 1 Jan Holiday (New Year) Monday 8-13 Jan Study week semester 1 Mon-Sat 11 Jan Research Cooperation Day PThU and ETF 12:00-19:00 Thursday 15 Jan. - 3 Feb Examination period semester 1 Mon-Sat 24 Jan Faculty Council 14:00-17:00 Wednesday 31 Jan Meeting of Administrative and Technical Staff 14:00-15:30 Wednesday 5-10 Feb Semester Holiday Students Mon-Sat 5 Feb Deadline registration educational programs semester 2 Monday 7 Feb Doctoral Committee Meeting 14:00-17:00 Wednesday 12 Feb Begin classes semester 2 Monday 12 Feb. -21 Apr Internship Bachelor 3 14 Feb Meeting Board of Trustees 15:00-19:00 Wednesday 16 Feb Training Day Bachelor (ETF Open University) 09:00-18:00 Friday 17 Feb Training Day Master (ETF Open University) 09:00-18:00 Saturday 20 Feb EER-committee meeting 11:00-13:00 Tuesday 21 Feb Open Day 10:00-16:00 Wednesday 26 Feb Research Committee 10:00-13:00 Monday 26 Feb Education Committee 14:00-17:00 Monday 27 Feb Meeting Student Council & Education Cie/Executive Adm. 13:40-15:10 Tuesday 28 Feb Staff Meeting 11:00-12:00 Wednesday 28 Feb Meeting Committee on Spirituality 13:30-15:00 Wednesday 1 Mar Deadline application scholarship Thursday 5 Mar Closing date registration courses at ETF and other universities Monday 9 Mar Workshop ETF - BEZ/ECV/VEG/VVP 14:00-19:00 Friday 13 Mar Information meeting for everybody who is interested in 13:40-14:40 Tuesday submitting projects to the Fund for Scientific Research (FWO) in Mar Information meeting Bachelor 2 students concerning internship 14:40-15:40 Tuesday Bachelor 3 14 Mar Faculty Council 14:00-17:00 Wednesday 15 Mar Deadline provisional PhD Dissertation for promotion September Thursday Mar Training Day Bachelor (ETF Open University) 09:00-18:00 Friday 28 Mar Meeting of Administrative and Technical Staff 14:00-15:30 Wednesday 2-15 Apr Easter holidays students Mon-Sun 2 Apr Holiday (Easter Monday) Monday

296 294 Other Rules and Appendices 12 Apr Meeting Board of Trustees 11:00-13:00 Thursday 12 Apr General Assembly 14:00-18:00 Thursday 18 Apr Doctoral Committee Meeting 14:00-17:00 Wednesday 20 Apr Open Day (ETF Open University) 09:00-18:00 Friday 20 Apr Training Day Bachelor (ETF Open University) 09:00-18:00 Friday 21 Apr Open Day (ETF Open University) 09:00-18:00 Saturday 21 Apr Training Day Master (ETF Open University) 09:00-18:00 Saturday 25 Apr Staff Meeting 11:00-12:00 Wednesday 25 Apr Training Didactical Qualities Academic Personnel 14:00-17:00 Wednesday 1 May 2018 Holiday (Labor Day) Tuesday 2-4 May 2018 (VEZ) Theology midweek for youth Wed-Fri 2 May 2018 Committee on Spirituality Meeting 13:30-15:00 Wednesday 7 May 2018 Research Committee 10:00-13:00 Monday 7 May 2018 Education Committee 14:00-17:00 Monday 8 May 2018 Meeting Student Council & Education Cie/Executive Adm. 13:40-15:10 Tuesday 8 May 2018 Post internship debriefing session for Bachelor 3 students 15:20-16:20 Tuesday 9 May 2018 Open Day 10:00-16:00 Wednesday 9 May 2018 Symposium PAAP 16:00-22:00 Wednesday 10 May 2018 Holiday (Ascension Day) Thursday 15 May 2018 Deadline Master Thesis 1st examination period Tuesday 15 May 2018 Deadline Application for Erasmus exchange during semester 1 of Tuesday the Academic year May 2018 Information meeting Bachelor 1 students concerning choice of 13:40-14:40 Tuesday specialization 15 May 2018 Information meeting Bachelor 3 students entering 14:40-15:40 Tuesday Master/Teacher Training 16 May 2018 Doctoral Committee Meeting 14:00-17:00 Wednesday 18 May 2018 Training Day Bachelor (ETF Open University) 09:00-18:00 Friday 20 May 2018 Pentecost Sunday 21 May 2018 Holiday (Pentecost Monday) Monday 23 May 2018 Faculty Council 14:00-17:00 Wednesday May 2018 ILSE Conference Thur-Sat 30 May 2018 ETF-chapel; official information session by Student Council and 12:00-12:50 Wednesday Executive Administration 30 May 2018 BBQ students and staff 17:30-21:00 Wednesday 1 June 2018 End classes semester 2 Friday 4-9 June 2018 Study week semester 2 Mon-Sat 6 June 2018 Meeting of Administrative and Technical Staff 14:00-15:30 Wednesday 8 June 2018 Staff Retreat 09:00-19:00 Friday June 2018 Examination period semester 2 Mon-Sat 13 June 2018 Meeting Board of Trustees 15:00-19:00 Wednesday 20 June 2018 Doctoral Committee Meeting 14:00-17:00 Wednesday 23 June 2018 Alumni Day 27 June 2018 Staff Meeting 11:00-12:00 Wednesday 6 July 2018 Deliberation 1st examination period 9:00-15:00 Friday 6 July 2018 Chapel and Proclamation 1st examination period 16:00 Friday 10 July 2018 Deadline final version PhD Dissertation for Promotion September Tuesday July 2018 Examination Appeals Procedure (art. 43 (ex.)) 9:00 Friday 13 July 2018 Deadline Master Thesis 2nd examination period 12:00 Friday 13 July 2018 Deadline registration 2nd examination period Friday 16 July - 12 Aug. ETF closes for a period of 4 weeks Mon-Sun July 2018 Holiday (Belgian National Holiday) Saturday

297 Other Rules and Appendices July 2018 Holiday in lieu of July 21 Monday 15 Aug Holiday (Mary's Assumption Day) Wednesday 20 Aug. - 8 Sep nd Examination Period Mon-Sat Aug Summer Colloquium 2018 Mon-Sat 2 Sep Doctoral Committee Meeting 19:00 Sunday 3-7 Sep Doctoral Colloquium 2018 Mon-Fri 3 Sep Doctoral Faculty Meeting 16:45-18:00 Monday 7 Sep Doctoral Committee Meeting 16:00-18:00 Friday 14 Sep Deliberation 2nd examination period 9:00-15:00 Friday 14 Sep Proclamation 2nd examination period 16:00 Friday 21 Sep Examination Appeals Procedure (art. 43 (ex.)) 9:00 Friday Sep Introduction weekend new Bachelor's and Master's students Sat-Mon 24 Sep Begin classes semester 1 Monday 24 Sep Opening Academic Year :00 Monday 24 Sep Registration Day Monday 25 Sep Second Registration Day Tuesday

298 296 Other Rules and Appendices 5.2 Educational Concept Version March 5, 2013 Introduction The educational concept expresses the vision of ETF about education for the purpose of developing of the academic working and thinking level of the student. This concept should be practically executed on different levels, from the organization of the entire program to the conception and construction of individual lectures. Related documents Mission ETF and Educational Objectives ETF. General (1) ETF wants to recruit motivated students; for this purpose, an admission procedure is arranged that includes a written application with references and an admissions interview or comparable communication. Upon acceptance and enrollment a mutual contract of engagement between the student and the institution is expected. (2) ETF emphasizes the importance of personal and social contacts. It is important to form persons in their entirety. This implies occasions for personal contact with the teachers and fellow students, in intra- as well as extracurricular settings. Students have free access to a student pastor. The increase of a student s scholarly knowledge may not be separated from the personal (spiritual) growth of the student. In this perspective ETF provides a suitable framework (including a committee on spirituality and a student pastorate). (3) ETF emphasizes the importance of obtaining a scholarly sense of responsibility for church and society. This is reflected in the attention given to the connection of educational content with ethical aspects of subjects related to practice. Didactic fundamentals Through six departments ETF aims to gain knowledge on the areas of theology and religious sciences to the best of its ability. Scholarly competences in connection with relevant research and theorizing are present within the departments, and this forms the basis for education. The starting point for this is a sound balance between knowledge, skills and attitudes, which is reflected in the program objectives as well as objectives of particular courses. The combination of these three aspects is coupled with contemporary social problems related to theology, which are raised by teachers, students, and the work field. These problems are representative of the complex and specialized contexts where the student must learn to function. The student learns to formulate possible solutions to these problems independently. In this way knowledge, skills and attitudes not only contribute to the independence of the student, but also make the student qualified to take up responsibility in society. This implies that departments initially do not aim to cover the different disciplines as completely as possible. Instead, an exemplary and methodical approach with necessary attention to insight and applications is provided. In order to maximally support the student in attaining these objectives, diverse forms of active educational and evaluation forms are chosen (e. g. lectures, seminars, internships, field work, papers, oral and written examinations, student presentations, and online discussion forums). The work methods used are connected to classical as well as new/digital learning

299 Other Rules and Appendices 297 environments. Thus it is important for the teacher not only to be an specialist in a discipline, but also to fully develop didactic skills. This is addressed by means of course evaluations, functioning evaluations, input from the Student Council and didactical training of teaching personnel, as well as guaranteeing internal quality control. Study advising In the first year of the Bachelor specific attention is given to the new student in the areas of study and research, personal development as an independent student and learning how to give presentations, etc. In the first year of the Master, theses areas are treated at a more advanced level in the program. ETF uses a system of mentors for overall personal guidance of students, while course teachers provide academic guidance of studies, including the writing of the final Ba-paper and Ma-thesis, in the form of one-on-one supervision. Structure of the program Important guidelines are: (1) The program follows a graded structure. Students are progressively given more responsibility for their own learning process. In addition, there is gradual progression from introductory knowledge to independent scholarly research. This is reflected in the sequential construction of subjects per department, for example: Ba-1: Orientation, Ba-2/3: Advanced, Ba-3: Seminar and Ma 4/5 Advanced specialization. In addition, attention is given to the integration of interdisciplinary competences such as, for instance, Ba 3: Internship + Final paper and Ma-5: master s thesis. (2) ETF values diversity, both in teachers and in perspectives. Specialists from different countries guide the students. The different disciplines propose different models, which has the advantage of stimulating critical thinking and which teaches the students to take his/her own position. (3) The didactic starting point is the concept of learning in dialogue: a theoretical foundation is laid with space for discussion of specific themes, both inside and outside the classroom. Through consistent application of these three guidelines, students acquire a theoretical foundation and will be able to integrate its concrete applications. Available resources for this are classes, presentations, research assignments, papers and internships. These are all intended to stimulate students to an attitude of lifelong and life-broad learning. This attitude is fostered by increasing flexibility in study direction, the development of both distance education (ETF Open University) and an educational offering beyond the official curriculum (ETF study days, Heverlee conferences, etc.). Study and research As an academic institution, ETF seeks to relate education to scholarly research, as much as possible to ETF-based research. Its Protestant Evangelical identity leads ETF to relate its research in large measure to themes relevant for the Evangelical movement at home and abroad. Furthermore, ETF works on broadening its research and education, by among other things concluding national and international cooperative agreements with universities, professional tertiary institutions and other relevant partners, and by multidisciplinary research. Students are stimulated to participate in scholarly research so that they can have a semiindependent research function in the later years of the program in a team in which the teacher acts as coach. In addition, students are encouraged, besides being taught by

300 298 Other Rules and Appendices numerous international teachers, to seek out opportunities for further international experiences, by pursuing a part of their studies in a university program abroad (e.g. Erasmus) or by doing their internship in a foreign country. 5.3 Mentorship and study guidance Place and Definitions Mentorship contributes in its own way to the academic and spiritual climate at ETF, to which the weekly chapel services, student small groups, the course Spirituality (Ba-1), spiritual moments in various courses, personal contact between students and staff and the availability of student pastors also contribute. Study guidance is offeredpartially through mentorshi, but it is also an important part of supervising internships and guiding a bachelor paper ( scriptie ) or master thesis. Every student is also encouraged to participate in a local church, which provides a broader setting for their spiritual formation. Within this academic and spiritual climate, ETF mentorship offers coordination and support for the academic progress and spiritual development of participating Ba and Ma students. The mentor devotes personal attention to his/her mentees and is the preferred staff member for students to discuss academic or spiritual questions. The mentor can assist the student in administrative or educational matters (for instance, during the deliberations of the Exam Committee). When more intensive help is needed, the mentor shall refer the mentee to the student pastor for pastoral matters, to the Academic Secretariat for educational matters, or to the student s local pastor, depending on the nature of the help needed Mentorship arrangement Every ETF Ba and Ma student is given the opportunity to choose a staff member as mentor. During their first year of study at the ETF, every residential student (Ba-1 and some Ma- 1) is assigned to a mentor, who will organize group meetings (Ba or Ma group) in which these students are expected to participate. For OU students in their first year, the OU coordinator will function as mentor but without group meetings. During or after their second year at the ETF, both residential and OU students may choose a mentor from available staff members who will guide them during the rest of their studies at ETF. The mentor initiates contact with the mentees several times during the year (in the office, in the student s room, during a meal, in the mentor s home, etc., as mentor and mentee find convenient). The mentor cares for the spiritual, personal, and academic development of the mentees, prays regularly for them, and is able to refer them to others timely as needed. The student also contacts the mentor from time to time to maintain good relations.

301 Other Rules and Appendices Support of Student Small Groups In addition, ETF staff wants to encourage and support student small groups: Every student is encouraged to participate in a small group that is initiated and organized by the students themselves; Staff members may be invited to attend a small group meeting, for example to share their personal testimony, or to discuss lessons from their own spiritual life or ministry; Staff members may be invited by the students to participate in a dispute, panel discussion or to hold a presentation about a subject that the students find relevant for their personal lives and ministry Handling Study Skill Challenges Specific study related themes (fear of failure, learning styles, planning, procrastination, concentration difficulties, exam anxiety, etc.) deserve careful attention. The mentoring coordinator supervises this area of care and provides a list of relevant aid sources. During the Ba-1 or Ma-1 mentor group, several relevant topics will be discussed as theme for a group meeting in order to familiarize students with them, so that problems can be recognized in an early stage. Such topics may also be addressed in a special small group with 4-8 sessions or during workshops with an external specialist, if enough students register for such an activity. 5.4 Social development ETF greatly values a number of activities that strengthen the Christian character of ETF and contribute to the maintenance of the institution. Among these are: spiritual activities, mentoring/small groups and practical work. These activities are not part of the curriculum. Spiritual Activities ETF organizes activities to strengthen spiritual formation. Among other, students and staff meet in the chapel for a worship service every week (Wednesdays at 11:50). Small groups ETF offers a mentoring program and pastoral care for its students. First year students are assigned a mentor who meets with them regularly during the academic year to discuss their studies in all its aspects, including from an organizational and spiritual level. The mentor is also their first point of contact and is a counselor for personal and study-related questions. Senior students can opt for mentor guidance. For specific mental care and development, student pastoral care is available. Practical work Every student is also expected to perform 52 x 3 hours of practical work per academic year. This practical work has been part of the program since the start of ETF. There are three major reasons for this practical work. Firstly, work done by students helps control the costs which

302 300 Other Rules and Appendices makes it possible to maintain current tuition fees. Otherwise ETF would be obliged to hire personnel to carry out these tasks, such as assistants for teachers, library personnel, and others involved in various ETF activities, including the reception desk. Secondly, the practical work creates a closer involvement with all the different facets and staff of the ETF. The third reason concerns formation: it assists students to develop a positive, practical, independent and serving attitude, diligence, discipline, and persistence. Practically this means: For residential bachelor students: a) three hours a week for each student b) one event per academic year c) 16 hours related to an ETF-activity (usually related to youth work, such as youthweekend ); d) five days during the Christmas holidays, Easter holidays or in the summertime. For students with less than 36 credits, for questions regarding exemptions and exceptions or for more specific explanations concerning practical work you can consult the document praktisch werk on Ad Valvas. For master students: 4 hours library work per week for students who have 36 credits or more. For students with less than 36 credits, questions regarding exemptions and exceptions, or for more specific explanations concerning practical work you can consult the document praktisch werk at Ad Valvas. ad a. From the first lecture week up to and including the last week before the summer holidays: Not in weeks with three or more free days; In study and examination weeks; Previous education or special skills are taken into account as much as possible; The time and the day or days the student works differ per activity. ad b. Events include different meetings, conferences and celebrations organized by the ETF or an activity hosted by ETF at LCCS (e.g. ETF conference, Christmas celebration, diploma day, youth weekend, opening of the academic year, closing of the academic year). The student should, if necessary, be available during one whole day to contribute to the success of the activity. The work may include cleaning, setting up tables, providing information, washing dishes, etc. ad c. Each year an ETF-activity is selected in which the ETF-student will particapate. The activity is usually intended for young people. This could be an event, but could also include, for example, writing an article aimed at reaching young people. ad d. The first and second year Ba-students and students doing a one-year missionary training course or linking program students (with a program that has the most stp. in the bachelor, totalling 36 stp. or more) work during the summer vacation (or during the Christmas or Easter holidays) after their first and second year for five consecutive days (=35 hours). This work could be quite diverse.

303 Other Rules and Appendices 301 Practical work currently includes: assisting teachers, PR, reception desk, photography, student council and maintenance (building and garden). For more specific information students can consult the document praktisch werk at Ad Valvas.

304 302 Other Rules and Appendices 5.5 Financial Aspects Residence fees Rooms The campus is managed by the Peda Committee which is responsible to the ETF management. Daily government is the responsibility of the housekeeper assisted by floor elders. Conditions for living on the campus are listed in a contract and in the campus regulations. New students receive automatically a registration form. ETF students are not required to rent on-campus housing. Rental prices vary depending upon the size and accommodations of rooms and apartments. Students indicate their preference. Then the committee decides whether the student is admitted to the residence and how rooms are assigned. Student preferences are taken into account as much as possible. Rooms are rented for either 10 or 12 months. Upon the signing of the contract a deposit of one month rent plus 70 is paid for the collective services (washer and dryer facilities, waste collection, common rooms). Two persons may rent a room together with approval of the committee. Each student then pays half the rental price of the room with a minimum of 210 euro. Rooms may also be rented during the summer vacation. Monthly rent (contracts of 10 months) Room up to 16 m² 289,00 Room up to 20 m² 364,00 Studio up to 20 m² + duplex 9 m² excl. electricity 470,00 Studio up to 34 m² + duplex 9 m² excl. electricity 533,00 There is a rent reduction of 5% for 12 month contracts. The student is responsible for cleaning the room. All residents share responsibility for cleaning common areas (corridor, toilets, showers, lounges). At the beginning of each semester every resident is informed by the floor elder of his/her task in this. Meals Students are responsible for their own meals. No cooking is allowed in individual rooms, but eating is permitted. Every corridor has a microwave, fridge and a freezer. A shared kitchen is available near the dining hall for residents during the week as well as during weekends and holiday periods. Revision of Costs Costs are adjusted to inflation annually. Additional adjustments are made only for major reasons. The next regular adjustment will occur in July 2018.

305 Other Rules and Appendices Actual costs per student Although the diplomas of the Evangelische Theologische Faculteit are accredited, we receive limited government subsidies. Other schools and universities are subsidized by the Flemish government. 28 percent of the budget of the Flemish Community goes to education. Regular universities receive on average per student per year, excluding tuition costs paid by the student. ETF receives about subsidies per student. The average cost of a student however is over It is clear that the subsidies of the ETF are much lower than the average for educational institutions in Flanders. Thanks to the donations of many Christians, the Flemish or Dutch student does not have to pay the total cost. We want to engage ourselves fully to receive as many donations as possible for our education. For students from other countries we seek other sources of funding. In our price structure we make a distinction between students from Europe, Eastern Europe, USA or Third World countries. Do not hesitate to ask for information about this. ETF will do as much as possible to help the student Financial regulations concerning tuition fees At the beginning of the academic year the student receives an invoice by for the tuition fees payable. The invoice is payable within fourteen days by bank transfer to the financial account of the ETF. It is not possible to pay with VISA or Paypal. If a student faces difficulties paying, he/she should contact the bookkeeper before the due date of the invoice. Payments can be made in instalments in mutual consent. In any case, the tuition fee must be paid fully before the end of May. Students who have not made all required payments forfeit their right to participate in the examinations. In this case, examinations that have been taken will be considered as not having been taken. The student who does not pay timely or who does not follow the agreed payment scheme and who has not contacted the bookkeeper: a) will receive via a first reminder with a warning for administrative sanctions; b) in case of non-payment will receive a second reminder with a warning for an impending suspension and administrative sanctions after two weeks. This reminder is sent via and via postal mail. For this second reminder an administrative compensation of 30 Euros will be charged; c) will be declared in default and suspended after another two weeks. From that moment on: - the student loses the right to classes and guidance of the staff; - access to the ETF Virtual Campus will be denied; - (credit) certificates will no longer be furnished; - the right to participate in the exams is forfeited. Examinations that have been taken will be considered as not having been taken; - owes an administrative fee of 60 Euros; - a default interest of 6% is charged;

306 304 Other Rules and Appendices - the agreed payment scheme is cancelled and the tuition fees payable will be collected at once. These sanctions remain valid as long as the suspension is not retracted. For PhD contracts the following regulations apply: Invoices related to tuition fees for the Doctoral Program are to be paid within 90 days. Students who are not able to pay the full amount within 90 days may propose, within 14 days of receiving the invoice, a payment plan for approval to the Accounting Department. The student who does not pay timely or who does not follow the agreed payment scheme and who has not contacted the Accounting Department: a) will receive via a first reminder with a warning for administrative sanctions;. b) in case of non-payment will receive a second reminder, sent by the coordinator of the Doctoral Program, with a warning for an impending suspension and administrative sanctions after two weeks; c) will be declared in default and suspended after another two weeks. From that moment on: - the student loses the right to supervision; - the students loses the right to participate in the exams, be it the exams of the courses from the ETF curriculum or the closing exam of the Exam Phase (Doctoral Exam) or the Dissertation Defence; - the student may not participate in the Doctoral Colloquium; - the student may not submit a provisional or final dissertation; - the student may not register for the following academic year; - a default interest of 6% is charged; - the agreed payment scheme is cancelled and the tuition fees payable will be collected at once. These sanctions remain valid as long as the suspension is not retracted. If the student does not respond before September 1 of the current Academic Year the suspension may become definitive, without the right to re-registration Belgian Study Grants The Flemish Community implements a system of study bursaries for Flemish students. Via an application can be submitted for this statute. If the student obtains this statute and receives study bursary, the student can study at the ETF at a special fee. If there is no study allowance from the Flemish Community because the reference income is too high, but the reference income does not exceed 3000 euros above the maximum limit, the student is considered to be a near-bursary student and pays a different fee. In all other cases, the student pays the non-bursary fee. At the bursary rate, the student only pays a reduced registration fee and no costs per credit. At the near-bursary rate, the student pays a normal subscription fee and a reduced cost per credit. To apply for the bursary rate, the statute must be consulted at the academic secretariat. In the event that an almost-bursary rate is eligible, the student must submit the reference income.

307 Other Rules and Appendices 305 The ETF finances this option from the George and Dora Winston Fund, which was established to provide Belgian students with financial support. Through private gifts to this fund, it complies with the Belgian law for Belgian students.

308 306 Other Rules and Appendices 5.6 Regulations Concerning Changes/Termination of Studies Withdrawal is only possible by using the form Termination of studies, which can be found on the ETF Virtual Campus. Termination of the program has the following financial consequences: a) Termination of a contract does not release the student from the obligation to pay the tuition fees. An examination contract cannot be terminated, hence the full tuition fees will be owed. For diploma and credit contracts the following regulations apply, depending on the closing dates which are mentioned in the Academic Calendar: - If termination is filed before the closing date registration courses of the first semester: 10% of the tuition fee with a minimum of Euro is due; - If termination is filed before the closing date registration courses of the second semester: 50% of the tuition fee is due with a minimum of Euro; - In case of termination after both closing dates, the full tuition fees is due. For PhD contracts the following regulations apply: - If termination is filed within 30 days after the signing of the Progress Sheet at the beginning of the academic year: 10% of the tuition fee is due. - If termination is filed after this date, the full tuition fee is due. b) As long as a student has an outstanding balance regarding tuition fees, no certificate of termination or other documents can be issued. A new registration can be denied. c) Overpaid tuition fees will be repaid within 30 days on the condition that the student has no financial obligations of any kind towards the ETF anymore (e.g. rent student room). It is important to be well aware of other immediate consequences of a termination of the studies, such as the following: a) the student forfeits possible future opportunities of examination; b) access to the ETF Virtual Campus will be denied; c) the student card must be returned to the ETF; d) Termination of studies can also have consequences regarding child benefits, bursaries, study loans, etc. NB: The regulations regarding payable tuition fees also apply in case of refusal by the institution (consilium abeundi) on the basis of reasons mentioned in the EER (art. 5 Education Regulations).

309 Other Rules and Appendices Course Index Bachelor of Arts in Theology and Religious Studies Aziatische Religies, 141 Bachelorscriptie, 158 Christelijke Ethiek en Moraalfilosofie, 99 Ecclesiologie en Oecumene, 101 Gemeenteopbouw, 175 Gemeentepedagogiek, 127 Geschiedenis van de Westerse Wijsbegeerte, 71 Godsdienstige Ontwikkelingspsychologie, 72 Godsdienstsociologie: Praktijk, 129; Theorie, 131 Hermeneutiek, 74 Historische Theologie 1, 103 Historische Theologie 2, 148 Inleiding Grieks, 76 Inleiding Hebreeuws, 78 Inleiding Homiletiek, 177 Inleiding in de Methodiek van de Bijbelexegese, 80 Inleiding Liturgiek, 133 Inleiding Pastorale Theologie, 136 Interdisciplinair College, 106 Islam, 182 Jodendom, 142 Kerk, Cultuur en Samenleving, 184 Kerkgeschiedenis v/d Nederlanden (Reformatie), 108 Kerkrecht: Geschiedenis en Actualiteit, 138 Nieuwe Testament 1, 110 Nieuwe Testament 2, 150 Nieuwe Testament in Context, 119 Oecumenica, Evangelisatie en Dialoog, 144 Oriëntatie Godsdienstwetenschappen en Missiologie, 83 Oriëntatie Historische Theologie, 85 Oriëntatie Nieuwe Testament, 87 Oriëntatie Oude Testament, 89 Oriëntatie Praktische Theologie, 92 Oriëntatie Systematische Theologie, 94 Oude Testament 1, 112 Oude Testament 2, 151 Oude Testament in Context, 121 Seminarie Bijbelwetenschappen, 163 Seminarie Godsdienstwetenschappen en Missiologie, 185 Seminarie Grieks 1, 123 Seminarie Grieks 2, 165 Seminarie Hebreeuws 1, 125 Seminarie Hebreeuws 2, 167 Seminarie Historische Theologie, 170 Seminarie Praktische Theologie, 179 Seminarie Religie en Spiritualiteit, 154 Seminarie Systematische Theologie, 172 Stage, 160 Studie- en Onderzoeksmethoden, 96 Systematische Theologie 1 (Dogmatiek), 115 Systematische Theologie 2 (Dogmatiek), 157 Wetenschapsfilosofie, 116 Zendingsgeschiedenis en Actuele Ontwikkelingen, 189 Master of Arts in Theology and Religious Studies 19th & 20th Century Theologies, 213 Advanced Homiletics, 249 Advanced Liturgy, 251 Advanced Pastoral Care and Psychology, 253 Approaches to New Testament Study, 214 Approaches to Old Testament Study, 216 Aramaic, 219 Contemporary Discussions in Systematic Theology, 221 Contemporary Islam and Christianity, 263 Contemporary Issues in Christian Ethics, 223 Early Christian Literature, 226 Eastern Orthodoxy Protestant Perspectives, 228 Ecumenical Dialogue in the 21st Century, 229 Field Study Project, 256 Greek Patristic Texts, 232 History of Christian Doctrine, 195 Issues in Contemporary Jewish Religious Streams, 266 Issues in Pastoral Theology, 258 Medieval and Post-Reformation Scholasticism, 234 Missional Theology and Contextualisation, 270 Models of Christian Leadership, 197 Moral Theology, 236 New Testament Exegesis, 239 New Testament Exegetical Methods, 199 New Testament Theology, 240 Old Testament Exegesis, 242 Old Testament Exegetical Methods, 201 Old Testament Theology, 244 Philosophy of Christian Education, 261 Philosophy of Religion, 272 Postmodernism, Philosophical Hermeneutics and Theology, 204 Protestant Theological Systems, 245 The European Reformations, 247 Theological & Sociological Research Methodologies, 207 Thesis, 209 Thesis Colloquium, 211 Worldviews and the Christian Mind, 273 Teacher Training Algemene Onderwijskunde, 279 Assessment LIO-baan, 283 Onderwijspsychologie, 284 Stage, 287 Vakdidactiek Secundair Onderwijs, 288

310 Fides quaerens intellectum Evangelische Theologische Faculteit, Leuven Sint-Jansbergsesteenweg I 3001 Leuven I België Tel I info@etf.edu I