PATIËNTEN INFORMATIE. Algemene info. Medische beeldvorming (radiologie)

Transcriptie

1 PATIËNTEN INFORMATIE Algemene info Medische beeldvorming (radiologie)

2 Afspraak Jouw afspraak is op... /... /... om... uur Ben je verhinderd? Bel de dienst medische beeldvorming voor een nieuwe afspraak, zo kan iemand anders in jouw plaats worden geholpen. Telefoon: Het secretariaat is geopend: maandag tot vrijdag van 8.00 tot uur zaterdag van 9.30 tot uur gesloten op zon- en feestdagen Als je een aanwezigheidsattest nodig hebt voor jouw werkgever of de school, dan kan je dit vragen aan de onthaalbalie van de dienst medische beeldvorming.

3 Welkom op de dienst medische beeldvorming van het AZ Lokeren Deze brochure laat je kennismaken met de verschillende aspecten van onze dienstverlening. Je vindt hier praktische informatie zoals contactgegevens, bereikbaarheid, openingsuren en een overzicht van onze artsen, maar ook informatie en raadgevingen over de verschillende onderzoeken die uitgevoerd worden op onze dienst. We willen actief bijdragen aan jouw gezondheid door, met behulp van beeldvormende technieken, diagnoses te stellen, ziekten vroegtijdig op te sporen en op te volgen, medische ingrepen te ondersteunen en behandelingen te evalueren. Op de dienst medische beeldvorming worden verschillende onderzoeken uitgevoerd. Het soort onderzoek dat je zal ondergaan, hangt af van de aard van jouw klachten en wordt beslist door de behandelende arts. Je kan bij ons terecht voor volgende beeldvormingstechnieken: radiografie (RX) contrastonderzoeken mammografie (ook screeningsmammografie) tandradiografie (OPG) computertomografie (CT) echografie duplex botdensitometrie Jaarlijks worden er door onze medewerkers gemiddeld diagnostische beeldvormingsonderzoeken uitgevoerd bij ambulante en gehospitaliseerde patiënten. Voor elk onderzoek is een verwijsbrief van de huisarts of behandelende arts noodzakelijk! Hierdoor krijgt de radioloog essentiële informatie om het onderzoek aan te passen aan jouw noden. We vragen je dit formulier zeker mee te brengen op de dag van het onderzoek. Zo niet, kan het onderzoek in jouw eigen belang verplaatst worden. 3

4 Familie of andere begeleiders kunnen je vergezellen tot aan de ingang van de onderzoekszaal. Ze kunnen op je wachten in de wachtruimte. Alleen professionele begeleiders en begeleiders van kinderen worden, met de nodige voorzorgsmaatregelen, toegelaten in de onderzoekszaal. Onze missie De dienst medische beeldvorming van het AZ Lokeren biedt kwaliteitsvolle en veilige diagnostische beeldvormingsonderzoeken, met een warm hart voor iedereen. Vriendelijkheid, respect, vertrouwen en verantwoordelijkheidszin zijn de pijlers waarop onze houding en werking tegenover cliënten, collega s en de buitenwereld steunt. Zowel voor de intramurale als de extramurale cliënten bieden we een tijdige toegang tot de beeldvormingsonderzoeken, binnen een tijdsbestek dat is aangepast aan de situatie van de individuele cliënt. We ontvangen onze cliënten in een veilige, eigentijdse accommodatie en we garanderen dat de diagnostische medische apparatuur veilig kan gebruikt worden. Onze medewerkers zijn deskundig omdat we investeren in hun kennis en ontwikkeling, op een systematische manier, in functie van de (technische) evolutie in de medische beeldvorming. Beeldvormingstechnieken Radiografie (RX) Radiografie (foto links en rechts) is een beeldvormingstechniek waarbij er gebruik gemaakt wordt van röntgenstralen (RX-stralen). Deze stralen worden door bepaalde weefsels in het lichaam tegengehouden. Stralen die door het lichaam gaan, worden gebruikt om een beeld te maken van weefsels: het röntgenbeeld. 4

5 Contrastonderzoeken Een gewoon röntgenonderzoek geeft niet altijd voldoende informatie over de te verwachten pathologie. Door gebruik te maken van een contrastmiddel, in opdracht van de aanwezige radioloog, kunnen bepaalde structuren in het lichaam zichtbaar gemaakt worden die anders niet zichtbaar zouden zijn. Concreet betekent dit dat men je kan vragen om een bepaalde substantie te drinken (voor slokdarm, maag en dunne darm) of dat we rectaal (voor dikke darm) of intraveneus (via een vene) een contrastmiddel moeten inbrengen. Afhankelijk van de vraagstelling kunnen ook blaas, baarmoeder, nieren en gewrichten via een contrastonderzoek in beeld worden gebracht. Mammografie (ook screeningsmammografie) Een mammografie is een röntgenonderzoek van de borsten. Hiervoor worden de borsten afwisselend stevig samengedrukt tussen twee platen. Het geven van voldoende compressie is zeer belangrijk. Hoe meer compressie gegeven wordt, hoe meer structuren van het borstweefsel we kunnen zien én hoe minder stralen we dienen te geven. Een mammografie is daardoor een onaangenaam onderzoek en wordt soms als pijnlijk ervaren, maar dit ongemak is van korte duur. Het onderzoek stelt ons in staat zelfs de kleinste afwijkingen zichtbaar te maken. Er worden standaard vier opnamen gemaakt (twee van elke borst) en eventueel enkele bijkomende opnamen. Een diagnostische mammografie, aangevraagd door de huisarts of de specialist, wordt meestal aangevuld met een echografie van de borsten. De dienst medische beeldvorming van het AZ Lokeren is een door de Vlaamse overheid erkend screeningcentrum voor borstkankeronderzoek. Een screeningsmammografie wordt gedaan om vroegtijdig borstkanker op te sporen bij vrouwen zonder klachten tussen 50 en 69 jaar. Zij krijgen tweejaarlijks een uitnodiging van de Vlaamse overheid om kosteloos een mammografie te laten nemen in het kader van het Vlaams bevolkingsonderzoek borstkanker. 5

6 Tandradiografie (OPG) Een orthopantomogram (OPG) is een panoramische radiografische opname van de bovenste en onderste tandenrij, inclusief de kaakgewrichten, die zo wordt genomen dat alle tanden en kiezen daarop te zien zijn. Een orthopantomogram wordt uitgevoerd met een speciaal radiografietoestel dat alleen hiervoor dient. De verpleegkundige zal je laten plaatsnemen met de kin op een steuntje, dat afgesteld wordt op jouw lengte. We vragen daarna je mond te openen om een plastic stiftje tussen je snijtanden te plaatsen. Er worden twee steunen tegen de zijkant van het hoofd geplaatst voor een stabiele en symmetrische positionering. De opname zelf duurt ongeveer 15 seconden. Tijdens de opname draait het toestel in een halve cirkel rond het hoofd. Computertomografie (CT) Een CT-scanner werkt met dezelfde röntgenstralen als bij een gewone röntgenfoto. Alleen maakt de CT-scanner dwarsdoorsneden van het lichaam, waardoor de arts als het ware dunne plakjes hiervan kan zien. Als alle gefotografeerde plakjes achter elkaar worden gelegd, ontstaat een driedimensionaal beeld van - een deel van - het lichaam, dat in verschillende richtingen door de arts bekeken en beoordeeld kan worden. Op de beelden van de CT-scan worden meer details van bot en weefsels zichtbaar dan op klassieke röntgenbeelden. Bij een CTonderzoek is het soms nodig om een contrastmiddel toe te dienen (zie Contrastonderzoeken). Echografie Een echografie is een onderzoek met geluidsgolven om inwendige organen en lichaamsdelen zichtbaar te maken. Deze geluidsgolven zijn niet hoorbaar. De geluidsgolven worden opgewekt door een transducer (echosonde). De transducer is een apparaatje dat de geluidsgolven zendt en ontvangt. Door deze transducer tegen de huid aan te houden, worden geluidsgolven in het lichaam gezonden. De organen in het lichaam weerkaatsen de geluidsgolven. Deze echo s worden op een beeldscherm weergegeven en worden ook op foto vastgelegd. Het is een volkomen pijnloos en onschadelijk onderzoek. Er worden geen röntgenstralen gebruikt bij een echografie. 6

7 7

8 Duplex Bij een duplexonderzoek (of dopplerechografie), wordt gebruikt gemaakt van echografie en van de dopplertechniek. De bloedvaten worden in beeld gebracht (echografie) en door middel van kleur wordt de bloeddoorstroming weergegeven (doppler). De arts kan zo de snelheid, richting en intensiteit van de bloedstroom bepalen. De vaatwand wordt bekeken op onregelmatigheden en eventuele vernauwingen en/of andere vaatveranderingen worden in beeld gebracht. Botdensitometrie Een botdensitometrie is een meting van de botmineraaldichtheid waarbij de hoeveelheid kalk in het bot wordt gemeten. Deze meting wordt voornamelijk uitgevoerd ter hoogte van de heup en de wervelkolom. De gemeten botdichtheid geeft een aanwijzing over het risico op een breuk en wordt om deze reden voornamelijk uitgevoerd op oudere leeftijd, o.a. bij postmenopauzale vrouwen. Het is een eenvoudig en snel onderzoek waarbij we gebruik maken van een zeer lage dosis röntgenstralen. Multidisciplinair team Dagelijks zetten onze medewerkers zich in om jouw onderzoek veilig en zo aangenaam mogelijk te laten verlopen. Het team bestaat uit: radiologen - dr. Paul Dossche (arts-diensthoofd) - dr. Alexander Louwaege - dr. Sarah Loyen - dr. Eva Schollaert Onze radiologen zijn geconventioneerd. Zij rekenen de officiële tarieven aan en vragen geen ereloonsupplement. hoofdverpleegkundige: Gerrie De Haes verpleegkundigen medewerkers medisch secretariaat medewerkers patiëntentransport onderhoudsmedewerkers 8

9 Hoe een afspraak maken, wijzigen of annuleren? De onderzoeken gebeuren alleen op afspraak. Alle afspraken dienen steeds via het secretariaat medische beeldvorming ingepland, gewijzigd of geannuleerd te worden. Rechtstreeks aan het onthaal medische beeldvorming. Telefonisch via het nummer Het secretariaat is geopend: maandag tot vrijdag van 8.00 tot uur zaterdag van 9.30 tot uur gesloten op zon- en feestdagen We vragen je om ons telefonisch te verwittigen als je niet aanwezig kan zijn op het afgesproken uur. Het tijdig afzeggen van een afspraak (minstens 24 uur op voorhand) geeft ons de kans om andere mensen sneller te helpen. Op deze manier kunnen we de wachttijden zo kort mogelijk houden. Aanmelden en inschrijven De dag van het onderzoek dien je je eerst in te schrijven aan de onthaalbalie van het ziekenhuis. Je kan hiervoor ook gebruik maken van de inschrijvingskiosk naast de onthaalbalie. Een elektronische aanmelding gaat snel en eenvoudig. Steek je elektronische identiteitskaart in de kaartlezer en volg de instructies op het scherm. Aan de balie of via de automaat krijg je klevers. Met deze klevers ga je naar de onthaalbalie van de dienst medische beeldvorming. De dienst medische beeldvorming is gelegen op het gelijkvloers. Je zal merken dat onze dienst twee gangen heeft: één voor ambulante patiënten en één voor gehospitaliseerde patiënten. Naargelang het soort onderzoek zijn er verschillende wachtruimten. Een medisch secretariaatsmedewerker zal je op basis van jouw klevers en de verwijsbrief inschrijven op de dienst medische beeldvorming en je de correcte wachtruimte aanduiden, waar je kan plaatsnemen in afwachting van de uitvoering van je onderzoek. 9

10 10

11 Wachttijden Voor een vlot verloop van het onderzoek, vragen we je om 15 minuten op voorhand aanwezig te zijn. We doen ons best om het onderzoek op het afgesproken tijdstip uit te voeren. Toch is een beperkte wachttijd altijd mogelijk, bijvoorbeeld omdat er voorrang gegeven wordt aan spoedgevallen. Wachten is niet fijn, maar soms noodzakelijk om je een uitstekende zorg en een kwaliteitsvolle dienstverlening te kunnen geven. Het onderzoek Soms is het noodzakelijk dat je nuchter bent. Wat nuchter zijn betekent is afhankelijk van het soort onderzoek. Een glas water voor eventuele medicatie is mogelijks toegestaan. Jouw behandelend arts zal je hierover informeren. Een verpleegkundige komt je uit de wachtzaal halen en zal je naar de kleedkamer van de onderzoekszaal begeleiden. Afhankelijk van het type onderzoek zal je gevraagd worden een aantal kledingstukken uit te trekken. Draag comfortabele kleding zodat je je gemakkelijk kan omkleden. Als je dit wenst, kan je een patiëntenhemd vragen. Omdat voorwerpen die metaal bevatten (juwelen, broeksriem, tandprothese, bril, piercing, bh enz.) de beelden kunnen verstoren, zal men je soms vragen deze te verwijderen. Wij raden je aan zo weinig mogelijk waardevolle voorwerpen (bv. juwelen) mee te brengen naar het ziekenhuis. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de verpleegkundigen, gesuperviseerd door een radioloog. Het is heel belangrijk om stil te liggen/staan tijdens het maken van de beelden. Soms zal je gevraagd worden kort te stoppen met ademen. Elke beweging zorgt voor onscherpe beelden die de beoordeling door de radioloog zullen storen. 11

12 Na het onderzoek Na het onderzoek mag je de dienst verlaten. Je krijgt de uitslag dus niet direct na het onderzoek. De verantwoordelijke radioloog bekijkt de beelden en maakt een verslag van het onderzoek. Het verslag gaat naar jouw behandelende arts, die de onderzoeksresultaten met jou zal bespreken. Medische beelden online bekijken De dienst medische beeldvorming van het AZ Lokeren werkt met PACS-technologie (Picture Archiving and Communication System). Met PACSonWEB kan je de beelden van jouw onderzoeken op een veilige manier online (via het web) raadplegen. Ook je behandelende arts heeft via deze weg rechtstreeks toegang tot de beelden en verslagen van jouw onderzoeken. Je hebt hiervoor een persoonlijke code nodig die je, op vertoon van je identiteitskaart, kan opvragen bij het secretariaat van de dienst medische beeldvorming of bij je behandelende arts. Omwille van privacyredenen kan deze code niet telefonisch verstrekt worden. Met deze code kan je de beelden bekijken via de website: Is een radiologisch onderzoek schadelijk? Het krijgen van röntgenstralen kan angst opwekken. Nochtans krijgen we dagelijks straling uit onze omgeving (natuurlijke achtergrondstraling). Beeldvormingstechnieken die gebruik maken van röntgenstralen zijn radiografie (RX), mammografie, tandradiografie (OPG), botdensitometrie en computertomografie (CT). De kans op nadelige effecten als gevolg van de stralingsdosis die je als patiënt bij elk van deze onderzoeken afzonderlijk 12

13 krijgt, is klein. De stralingsdosis is dan ook geen reden om een aangevraagd onderzoek niet te laten uitvoeren. Onderzoeken die niet aangewezen zijn (en dus geen meerwaarde bieden) moeten echter vermeden worden. Je kan erop rekenen dat de professionaliteit van al onze medewerkers erop gericht is de stralingsdosis tot het minimum te beperken. Onze verpleegkundigen hebben allemaal een opleiding stralingsprotectie gevolgd en de medische apparatuur beantwoordt bovendien aan de richtlijnen van het FANC (Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle) wat betreft stralingshygiëne. Wat bij zwangerschap? Als je (mogelijks) zwanger bent, meld dit dan aan de verpleegkundige of de arts vóór de start van het onderzoek. Voor zwangere vrouwen kan röntgenonderzoek immers risico s met zich meebrengen. Het risico hangt af van de dosering aan röntgenstralen, de fase van de zwangerschap en de onderzochte regio. Een kind in de baarmoeder is extra gevoelig voor de nadelige gevolgen van straling, met name in de eerste paar maanden van de zwangerschap. Als er geen straling in de buurt van de baarmoeder komt, is röntgenonderzoek meestal ongevaarlijk. In sommige gevallen stellen we het onderzoek uit of stellen we vervangende onderzoeken voor. Dit wordt steeds geval per geval beoordeeld door de radioloog. Als het onderzoek toch hoogdringend is, houden we uit voorzorg de blootstelling aan röntgenstralen zo beperkt mogelijk en draagt men zo nodig beschermingsmiddelen (loodschort). Wat met borstvoeding? Volgens de recentste ESUR-contrastrichtlijnen* dient de borstvoeding niet onderbroken te worden wanneer men een radiologisch onderzoek ondergaat, ook niet als een contraststof wordt toegediend. Er is geen wetenschappelijke evidentie dat dit nadelig zou zijn voor het kind. Eventueel kan je de borstvoeding met één dag onderbreken. *European Society of Urogenital Radiology, Contrast Media Guidelines version 9.0 (2015) 13

14 Dien ik mijn onderzoek onmiddelijk te betalen? Neen, de factuur wordt thuis toegestuurd. Het ziekenhuis maakt de kosten van het onderzoek rechtstreeks over aan de mutualiteit (= derde betalerssysteem). Enkel de kosten die niet worden terugbetaald (= remgeld) zullen gefactureerd worden. Ben je tevreden? Ben je ontevreden? Vertel het ons! Een ziekenhuis is een zeer complexe organisatie, waar heel wat medewerkers bij betrokken zijn. Ben je tevreden, vertel het hen. Dat motiveert hen om verder te doen. Soms loopt het anders dan verwacht en heb je suggesties om het beter te doen. Vertel dat dan aan de arts, verpleegkundige of hoofdverpleegkundige. Je kan ook steeds terecht bij de ombudsdienst (tel of De rechten van de patiënt Op de afdeling is een brochure beschikbaar bestemd voor de patiënt en de beroepsbeoefenaar omtrent de wet op de rechten van de patiënt en de relatie zorgverlener-patiënt. Bijkomende informatie: Meer informatie Heb je na het lezen van deze informatie nog vragen of wens je bijkomende inlichtingen, stel die dan gerust aan de arts of verpleegkundige. Je kan ook terecht bij de dienst medische beeldvorming op het nummer

15 Noteer hier je vragen

16 AZ Lokeren 2017 Algemeen Ziekenhuis Lokeren Partner van het UZ Gent Lepelstraat LOKEREN Onthaal tel fax Dienst radiologie tel fax Dr. Paul Dossche Dr. Alexander Louwaege Dr. Sarah Loyen Dr. Eva Schollaert info@azlokeren.be Auteur/verantwoordelijke: Gerrie De Haes