RAPPORT Onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek bij basisschool Prins Willem Alexander

Transcriptie

1 RAPPORT Onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek bij basisschool Prins Willem Alexander Plaats : Eethen BRIN-nummer : 12VF Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 7 april 2011 Rapport vastgesteld te Breda op 30 juni 2011 DEFINITIEF

2

3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Conclusie 11 Bijlage 13 pagina 3 van 14

4

5 1 Inleiding Op 7 april 2011 heeft de inspectie basisschool Prins Willem Alexander bezocht. Het bezoek is afgelegd vanwege de verplichting van de inspectie om scholen voor primair onderwijs ten minste eenmaal per vier jaar te bezoeken. Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van het onderwijs op de school beoordeeld met een beperkte set indicatoren, waarmee zij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de school op belangrijke onderdelen onderwijs van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen, op de zorg en begeleiding en op de kwaliteitszorg. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven is tevens standaard gecontroleerd of de school voldoet aan bepaalde wettelijke voorschriften, waaronder de onderwijstijd. De bijlage bij dit rapport bevat een overzicht van de indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. De bevindingen uit het onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek worden gebruikt om te bezien of het reeds aan de school toegekende basisarrangement kan worden gehandhaafd. Eventueel geconstateerde tekortkomingen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijk verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Analyse van andere documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij: schooldocumenten en handelingsplannen zijn bestudeerd; enkele groepsbezoeken zijn afgelegd voor het beoordelen van de planmatige uitvoering van de zorg; gesprekken met de directie en de intern begeleider zijn gevoerd; aan het eind van het schoolbezoek de bevindingen van het onderzoek besproken zijn met de directie. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek op basisschool Prins Willem Alexander naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. pagina 5 van 14

6

7 2 Bevindingen De bijlage van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. Algemeen beeld De inspectie concludeert dat het onderwijs op basisschool Prins Willem Alexander van voldoende kwaliteit is. De leraren en de directie van de school zorgen met hun inspanningen voor voldoende tot goede leerresultaten. Verder beoordeelt de inspectie de structuur van de zorg als voldoende, evenals de kwaliteitszorg. De wijze waarop de school planmatig werkt aan verbeteractiviteiten beoordeelt de inspectie zelfs als in hoge mate bijdragend aan deze kwaliteit. De inspectie vraagt nog wel aandacht voor twee onderdelen uit het aspect zorg en begeleiding. De analyse van de vorderingen en mogelijke leerproblemen van de leerlingen heeft nog onvoldoende kwaliteit om de onderwijsproblemen van de betrokken leerlingen effectief aan te pakken. Verder heeft de evaluatie van de verleende zorg nog te weinig diepgang. Beide onderdelen zijn nog verbeterpunten voor de school. De school heeft een roerige periode achter de rug. Zo is sinds februari 2010 de huidige directeur aan de school verbonden en is de intern begeleider sinds kort teruggekeerd na een lange afwezigheid. Vanaf augustus 2009 vormt de Stichting Openbaar Onderwijs Land van Altena het bevoegd gezag van de school. Ondanks deze periode heeft de school haar onderwijskwaliteit op niveau weten te houden. Momenteel werkt de school aan de implementatie van handelingsgericht werken. De school beoogt door de invoering van groepsplannen een betere afstemming van het dagelijks onderwijs op de onderwijsbehoeften van de leerlingen te realiseren. Daarnaast werkt het team aan de implementatie van een methode voor de sociaal-emotionele vorming van leerlingen en de borging van het coöperatief leren, dat vorig schooljaar is geïmplementeerd. Hieronder volgt een toelichting op de oordelen. Toelichting De opbrengsten zijn voldoende tot goed. De leerresultaten die leerlingen aan het einde van de schoolperiode behalen, liggen de afgelopen drie schooljaren op het niveau dat van de school verwacht mag worden, gelet op de samenstelling van de leerlingenpopulatie. In 2009 en 2010 liggen deze rond het landelijk gemiddelde en in 2011 liggen ze zelfs significant boven de bovengrens die de inspectie hanteert. Daarbij merkt de inspectie wel op dat basisschool Prins Willem Alexander een kleine school is. Daardoor is het aantal leerlingen per leerjaar klein en zullen de resultaten van het onderwijs altijd met enige voorzichtigheid moeten worden geïnterpreteerd, omdat individuele afwijkingen naar boven of naar beneden een groot effect kunnen hebben op de gemiddelde resultaten. pagina 7 van 14

8 De leerresultaten gemeten op tussenmomenten zijn eveneens als voldoende beoordeeld. Vanwege de schoolgrootte is het aantal leerlingen in de verschillende groepen onevenwichtig verdeeld. Zo hebben de groepen 6, 7 en 8 minder dan 10 leerlingen. Om die reden heeft de inspectie de leerresultaten voor rekenen en wiskunde en voor begrijpend lezen van de leerlingen uit groep 5 bij haar oordeel betrokken. De inspectie stelt vast dat de resultaten van het technisch lezen in groep 3, voor begrijpend lezen in de groepen 5 en 6 en voor rekenen en wiskunde in de groepen 4, 5 en 6 voldoende zijn. De leerresultaten voor technisch lezen in groep 4 liggen echter onder de ondergrens, die de inspectie hanteert. Omdat zes van de zeven toetsen als voldoende beoordeeld worden, stelt de inspectie vast dat de tussentijdse leerresultaten rond het niveau liggen dat van de school verwacht mag worden. De school volgt met behulp van een leerlingvolgsysteem de ontwikkeling van de sociale vaardigheden van de leerlingen. Door technische problemen krijgt de school geen toegang meer tot het instrument, zodat er geen leerlingenresultaten meer toegevoegd kunnen worden. Inmiddels oriënteert de school zich op een ander instrument. Omdat er geen resultaten beschikbaar zijn, kan de inspectie niet vaststellen of de sociale competenties van de leerlingen aan het eind van de basisschool op een niveau liggen, dat mag worden verwacht. Om die reden onthoudt de inspectie zich van een oordeel. Twee onderdelen van de zorg en begeleiding vragen om verbetering. De school beschikt over compleet systeem van methodeafhankelijke en landelijk genormeerde toetsen, aangevuld met een observatiesysteem in de groepen 1-2 om de cognitieve en de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen te volgen. Wanneer de ontwikkeling van de leerling aanleiding geeft om extra zorg te bieden wordt dit tijdig gesignaleerd. Frequent worden leerlingen- en groepsbesprekingen gehouden. Daarnaast wordt de (waarnemend) intern begeleider op afroep door de leraren geconsulteerd als er bij een leerling een stagnatie in zijn of haar ontwikkeling dreigt. De school bevindt zich in een overgangsfase van het werken met handelingsplannen naar het werken met groepsplannen. Voor technisch lezen en rekenen en wiskunde wordt een groepsplan opgesteld, waarin de leerlingen in drie subgroepen worden verdeeld. Naast de groep, die het basisprogramma volgt, kent het groepsplan een subgroep van leerlingen, die slechts een deel van het basisprogramma volgt en pas daarna vooral een aanbod ontvangt met meer uitdaging en verdieping. De derde subgroep is de groep leerlingen die extra aandacht behoeft omdat zij meer moeite heeft om zich de leerstof eigen te maken. In deze groep worden ook de zorgleerlingen opgenomen. In sommige gevallen wordt de hulp echter nog in een handelingsplan beschreven. Hierdoor is niet altijd duidelijk welke leerlingen voor welke begeleiding in aanmerking komen. De definitie van 'zorgleerling' is niet helder. Verder constateert de inspectie dat de kwaliteit van de groepsplannen wisselend is. Bij de beschouwing van een aantal plannen viel op dat een heldere (ortho)didactische analyse van het probleem of de verwijzing naar een dergelijk document ontbrak, mede doordat de school geen groepsoverzichten opstelt. Zodoende kan de school niet in alle gevallen verantwoorden dat de zorg zoals omschreven in het plan voor de betreffende leerling voldoende aansluit bij het onderliggende probleem. pagina 8 van 14

9 Verder zijn in een aantal plannen de geformuleerde doelstellingen veelal in termen van te behalen vaardigheidsniveau beschreven in plaats van te beheersen leerstofonderdelen, en hebben de geplande activiteiten ook vaak het karakter van preventieve zorg. Hiermee wordt gerealiseerd dat de leerling extra instructie en tijd krijgt voor de actuele leerstof, maar wordt niet expliciet gewerkt aan de onderliggende hiaten in eerder aangeboden leerstof. Dit heeft ook consequenties voor de evaluatie. Deze vindt systematisch plaats, maar mist door het ontbreken van duidelijke doelen de diepgang, die nodig is om vervolgbeslissingen te nemen ten aanzien van de extra begeleiding. Om bovenstaande redenen beoordeelt de inspectie de indicatoren 8.2 en 8.4 als onvoldoende. De kwaliteitszorg is van voldoende niveau. De directie van de school hanteert een aantal instrumenten om zicht te krijgen op de huidige stand van zaken. Zo heeft zij goed zicht op de mogelijkheden en belemmeringen van haar leerlingenpopulatie en worden deze gegevens ook benut om het onderwijs in te richten. Zo is de school gestart met de implementatie van een methode voor sociaal-emotionele ontwikkeling, omdat uit de analyse van de leerlingenpopulatie bleek dat een deel van de leerlingen hier behoefte aan had. De school beschikt ook over een instrument waarmee zij een brede, integrale zelfevaluatie uitvoert. Op een planmatige wijze gaat de school na of het onderwijsleerproces voldoet aan wat zij hierover in kwaliteitskaarten heeft vastgelegd. Uit deze evaluatie worden conclusies over de eigen onderwijskwaliteit getrokken en indien nodig worden verbeteractiviteiten geformuleerd. Verder beschikt de school over een systematiek waarmee zij de kwaliteit van het onderwijsleerproces borgt. Alle afspraken uit verbetertrajecten en leerstofafspraken worden verzameld in het kwaliteitshandboek en bezoekt de directeur alle klassen met een toezichthoudende insteek. Over de gerealiseerde kwaliteit informeert de school belanghebbenden in de schoolgids, een jaarverslag en nieuwsbrieven. De school volgt de leerresultaten van de leerlingen zorgvuldig, zowel op leerling-, groeps- als schoolniveau. Via trendanalyses evalueert zij de kwaliteit van de opbrengsten en het effect van ingezette veranderingen. Na elke toetsronde worden scores vergeleken met eerdere resultaten. Indien nodig onderneemt het team gerichte stappen bij tegenvallende resultaten. Zo is de school naar aanleiding van deze analyses een verbetertraject gestart voor technisch lezen in de groepen 5 tot en met 8 door extra onderwijstijd voor dit leergebied in te roosteren. De wijze waarop de school planmatig werkt aan verbeteractiviteiten beoordeelt de inspectie zelfs als goed. In het schoolplan zijn de beleidsvoornemens globaal beschreven. In het jaarplan worden de verbeteractiviteiten verder concreet uitgewerkt. Daarbij zijn de doelen van deze activiteiten in waarneembare effecten geformuleerd en is de werkwijze concreet uitgewerkt in onder meer verantwoordelijkheden en evaluatieactiviteiten. Dit maakt dat bij de (tussen-)evaluatie van de verbeteractiviteit de school in voldoende mate kan vaststellen of de nagestreefde doelen ook bereikt zijn. pagina 9 van 14

10 pagina 10 van 14

11 3 Conclusie Kwaliteit De inspectie concludeert dat de kwaliteit van het onderwijs op basisschool Prins Willem Alexander op de onderzochte onderdelen grotendeels op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de school op die gebieden nauwelijks tekortkomingen kent. Om die reden wordt het reeds aan de school toegekende basisarrangement gehandhaafd. De bevindingen zullen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse, waarbij opnieuw de vraag aan de orde is of het toezichtarrangement eventueel moet worden aangepast. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. pagina 11 van 14

12

13 Bijlage In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2009 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht Kwaliteitsaspect 7a Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen Kwaliteitsaspect 8 Zorg De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. pagina 13 van 14

14 Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Naleving Wet- en regelgeving NT1A De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT2A De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO). NT3A De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT4A Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee pagina 14 van 14