RAPPORT Onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek bij Christelijke basisschool De Bron

Transcriptie

1 RAPPORT Onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek bij Christelijke basisschool De Bron Plaats : Bruchem BRIN-nummer : 05YK Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 5 juli 2011 Rapport vastgesteld te Breda op 21 september 2011 DEFINITIEF

2

3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Conclusie 11 Bijlage 13 pagina 3 van 14

4

5 1 Inleiding Op 5 juli 2011 heeft de inspectie christelijke basisschool De Bron bezocht. Het bezoek is afgelegd vanwege de verplichting van de inspectie om scholen voor primair onderwijs ten minste eenmaal per vier jaar te bezoeken. Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van het onderwijs op de school beoordeeld met een beperkte set indicatoren, waarmee zij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de school op belangrijke onderdelen onderwijs van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen, op de zorg en begeleiding en op de kwaliteitszorg. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven is tevens standaard gecontroleerd of de school voldoet aan bepaalde wettelijke voorschriften, waaronder de onderwijstijd. De bijlage bij dit rapport bevat een overzicht van de indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. De bevindingen uit het onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek worden gebruikt om te bezien of het reeds aan de school toegekende basisarrangement kan worden gehandhaafd. Eventueel geconstateerde tekortkomingen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijk verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Analyse van andere documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij: schooldocumenten en handelingsplannen zijn bestudeerd; enkele groepsbezoeken zijn afgelegd voor het beoordelen van de planmatige uitvoering van de zorg; gesprekken met de directie en de intern begeleiders zijn gevoerd; aan het eind van het schoolbezoek de bevindingen van het onderzoek besproken zijn met de directie. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek op christelijke basisschool De Bron naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. pagina 5 van 14

6

7 2 Bevindingen De bijlage van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. Algemeen beeld De inspectie concludeert dat het onderwijs op christelijke basisschool De Bron van voldoende kwaliteit is. De leraren en de directie van de school zorgen met hun inspanningen voor voldoende tot goede leerresultaten. Daarnaast draagt een groot aantal onderdelen van de zorg en begeleiding en de kwaliteitszorg in voldoende mate bij aan de onderwijskwaliteit. Het systeem van instrumenten en procedures, dat de school hanteert om leerlingen, die extra hulp nodig hebben, te signaleren draagt naar het oordeel van de inspectie zelfs in hoge mate bij aan de onderwijskwaliteit. Dit geldt ook voor de wijze waarop de school belanghebbenden informeert over de gerealiseerde kwaliteit. Naast deze positief beoordeelde aspecten, vraagt de inspectie aandacht voor enkele onderdelen waarvan de kwaliteit verbetering behoeft. Dit betreft met name de wijze waarop de school de resultaten van de leerlingen analyseert om de aard van de zorg vast te stellen en de wijze waarop de leraren de effecten van de verleende zorg evalueren. Ook het planmatig werken aan verbeteractiviteiten kan verbeterd worden. Dat betekent echter niet dat de school niet aan verbeteractiviteiten werkt. Zo werkt de school al sinds twee schooljaren aan de implementatie van het handelingsgericht werken en wordt de zorgstructuur aan deze werkwijze aangepast. Verder wordt een ander leerlingvolgsysteem ingevoerd en heeft de school een beleid voor leerlingen, die meer aankunnen, ontwikkeld. Hieronder volgt een toelichting op de oordelen. Toelichting De opbrengsten De inspectie concludeert dat het team en de directie van christelijke basisschool De Bron met hun inspanningen zorgen voor voldoende tot goede leerresultaten. De leerresultaten die leerlingen aan het einde van de schoolperiode behalen, liggen in 2009 en 2010 significant boven de bovengrens, die de inspectie hanteert, en in 2011 liggen deze 0,1 onder deze bovengrens. Deze resultaten liggen hiermee op het niveau dat van de school, gelet op de samenstelling van de leerlingenpopulatie, verwacht mag worden. De inspectie heeft zich ook een oordeel gevormd over de leerresultaten gedurende de basisschoolperiode. Deze worden als voldoende beoordeeld. De leervorderingen voor technisch lezen in de groepen 3 en 4, voor begrijpend lezen in groep 6 en voor rekenen en wiskunde in de groepen 4 en 6 liggen op het niveau dat van de school verwacht mag worden. Christelijke basisschool De Bron heeft een leerling die de leerstof voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde van groep 8 niet aangeboden krijgt. De school heeft voor deze leerling een ontwikkelingsperspectief opgesteld, waarin het te verwachte uitstroomniveau met de daarbij behorende didactische doelen is vastgelegd. Dit ontwikkelingsperspectief voldoet aan de eisen die de inspectie hieraan stelt. pagina 7 van 14

8 In de groepsplannen van de groep is het leerstofaanbod voor deze leerling beschreven. Dit kan nog aan kracht winnen als het aanbod nog meer specifiek dan nu het geval is, wordt afgestemd op de didactische doelen van de planperiode. Met behulp van dit perspectief heeft de school de ontwikkeling van deze leerling gevolgd. De inspectie stelt vast dat deze leerling zich conform de verwachting van de school en op enkel leergebied zelfs boven deze verwachting heeft ontwikkeld. Om die reden beoordeelt de inspectie indicator 1.4 als voldoende. De leraren volgen ook met behulp van een gestandaardiseerd instrument de ontwikkeling van de sociale competenties van de leerlingen. Omdat de school niet beschikt over een landelijk genormeerd instrument kan de inspectie niet betrouwbaar vaststellen of de sociale competenties van de leerlingen op een niveau liggen dat verwacht mag worden. Om die reden onthoudt de inspectie zich van een oordeel op indicator 1.5. De zorg en begeleiding De school beschikt over een compleet pakket van genormeerde toetsinstrumenten en procedures om de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen te volgen. Op schoolniveau zijn er afspraken gemaakt over de inzet van dit toetsmateriaal en over de interpretatie van de toetsresultaten. Verder is de organisatiestructuur van de zorg helder en is er duidelijkheid welke taken door wie worden uitgevoerd. Al deze en andere organisatorische afspraken heeft de school vastgelegd in een schoolspecifiek zorgdocument. Om bovenstaande redenen beoordeelt de inspectie indicator 7.1 dan ook als goed. Wanneer de ontwikkeling van de leerling aanleiding geeft om extra zorg te bieden, wordt dit tijdig gesignaleerd. De uitvoering van de zorg is onder aansturing van de intern begeleiders planmatig vormgegeven. In de klassenadministratie is terug te zien dat leerlingen de extra hulp ook daadwerkelijk ontvangen, doordat de remedial teacher, maar ook de leraren formulieren per leerling bijhouden waarin de gegeven hulp is beschreven. De leraren werken momenteel voor twee leergebieden (technisch lezen en rekenen en wiskunde) met groepsplannen, waarin het aanbod voor alle leerlingen is opgenomen. Het groepsplan bevat naast de preventieve zorg voor leerlingen met leerachterstand ook de curatief zorg in de vorm van een individueel handelingsplan, dat als bijlage bij het groepsplan is gevoegd. De school heeft nog geen besluit genomen of dit zo blijft of dat zij ook de curatieve zorg als onderdeel van het groepsplan gaat opnemen. De wijze waarop de leraren de leerresultaten van de leerlingen analyseren om de aard van de zorg vast te kunnen stellen, schiet echter in deze individuele handelingsplannen nog tekort. Een heldere (ortho)didactische analyse van het probleem of de verwijzing naar een dergelijk document ontbreekt veelal. Zodoende kan de school niet in alle gevallen verantwoorden dat de zorg zoals omschreven in het plan voldoende aansluit bij het onderliggende probleem. Daarnaast zijn in een aantal plannen de geformuleerde doelstellingen te globaal en vaak slechts in termen van te behalen vaardigheidsscore of vaardigheidsniveau beschreven. De evaluatie van de groeps- en de daarbij behorende handelingsplannen vindt plaats in de groepsbesprekingen. Hierbij valt op dat deze evaluaties veelal de diepgang missen die nodig is om vervolgbeslissingen te nemen ten aanzien van de extra begeleiding. Onduidelijk is of en in welke mate eventuele hiaten in eerdere leerstof succesvol zijn opgelost. Het is van belang om, indien nodig, in de evaluatie na te gaan waarom de hulp niet geleid heeft tot het verwachte effect. Deze informatie kan dan weer betrokken worden bij de inrichting van het vervolgplan. pagina 8 van 14

9 De kwaliteitszorg De directie van christelijke basisschool De Bron hanteert een aantal instrumenten om zicht te krijgen op de huidige stand van zaken. Zo heeft zij goed zicht op de mogelijkheden en belemmeringen van haar leerlingenpopulatie en worden deze gegevens ook benut voor de inrichting van het onderwijsleerproces. Het is hierbij wel van belang om dit alles ook goed te documenteren. De resultaten van de toetsafnames worden tweemaal per jaar zowel op groeps- als schoolniveau vergeleken met de eerdere toetsscores en, indien nodig, worden conclusies getrokken voor de verbetering van het onderwijs. Daarbij maakt de school gebruik van trendanalyses en cohortanalyses. Verder beschikt de school over een instrument, waarmee zij een brede, integrale zelfevaluatie kan uitvoeren. Inmiddels heeft de school voor een groot aantal aspecten van het onderwijsleerproces deze evaluatie gerealiseerd en daaraan conclusies verbonden. Daarbij betrekt zij ook de resultaten van uitgevoerde tevredenheidspeilingen onder ouders, leerlingen en leraren. De resultaten van verbeteractiviteiten worden opgenomen in de besluitenlijst van de school en de directeur bezoekt frequent de groepen met een toezichthoudende insteek. Hierdoor borgt de school in voldoende mate de kwaliteit van het onderwijsleerproces. De wijze waarop de school de ouders informeert over de gerealiseerde kwaliteit beoordeelt de inspectie als goed. In de schoolgids is vermeld aan welke verbeteractiviteiten de school het afgelopen schooljaar heeft gewerkt. Verder geeft de schoolgids inzicht in de resultaten van de zorg en begeleiding, doordat ook cijfermatige overzichten zijn opgenomen. Ook worden eventuele effecten van de zorg schriftelijk met ouders gecommuniceerd. De inspectie heeft in dit onderzoek vastgesteld dat de school weliswaar met inzet aan verbeteractiviteiten werkt, maar dat de planmatigheid, waarmee dit gebeurt, nog verbeterd kan worden. De school beschikt nog niet over een document waarin per schooljaar de verbeteractiviteiten verder concreet uitgewerkt zijn. Daarbij ontbreken doelen die in waarneembare effecten geformuleerd zijn, is de fasering en de werkwijze niet concreet uitgewerkt in onder meer mogelijke tussendoelen, verantwoordelijkheden en evaluatieactiviteiten. Daardoor is niet duidelijk vast te stellen of de verbeteractiviteit geleid heeft tot het gewenste effect en zijn er naar het oordeel van de inspectie te weinig sturingsmogelijkheden om verbeteractiviteiten succesvol af te ronden. pagina 9 van 14

10

11 3 Conclusie Kwaliteit De inspectie concludeert dat de kwaliteit van het onderwijs op christelijke basisschool De Bron op de onderzochte onderdelen grotendeels op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de school op die gebieden nauwelijks tekortkomingen kent. Om die reden wordt het reeds aan de school toegekende basisarrangement gehandhaafd. De bevindingen zullen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse, waarbij opnieuw de vraag aan de orde is of het toezichtarrangement eventueel moet worden aangepast. Naleving Er zijn tekortkomingen geconstateerd in de naleving van wettelijke voorschriften, die vanwege het programmatisch handhaven standaard zijn gecontroleerd. Zowel in de inhoud van de schoolgids als in de inhoud van het schoolplan en het zorgplan van het samenwerkingsverband is een onvolledigheid geconstateerd. De schoolgids geeft geen informatie over de landelijke klachtencommissie, waarbij de school is aangesloten en ook het adres van deze commissie wordt niet vermeld. In het schoolplan ontbreekt de informatie over het personeelsbeleid dat gericht is op de ontwikkeling en uitvoering van het onderwijskundig beleid en is ook niet opgenomen op welke wijze het bevoegd gezag bewaakt dat de school de gewenste kwaliteit realiseert. In het zorgplan ontbreekt de procedure die gehanteerd wordt bij de plaatsing van een leerling op een school voor speciaal basisonderwijs. Het beleid van de inspectie is de genoemde onvolkomenheden op dit moment nog niet als tekortkoming te beoordelen bij de betreffende indicator over het naleven van wet- en regelgeving. Wel heeft de inspectie met het bevoegd gezag afgesproken dat in de volgende versie van deze schooldocumenten de ontbrekende onderdelen zijn opgenomen. pagina 11 van 14

12

13 Bijlage In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2009 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht Kwaliteitsaspect 7a Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen Kwaliteitsaspect 8 Zorg De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. pagina 13 van 14

14 Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Naleving Wet- en regelgeving NT1A De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT2A De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO). NT3A De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT4A Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee pagina 14 van 14