LEVENDE MOLENS. Noord-Brabant. Vlaanderen. Antwerpen. Westerlo

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "LEVENDE MOLENS. Noord-Brabant. Vlaanderen. Antwerpen. Westerlo"

Simona Nienke Pauwels
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Noord-Brabant Vlaanderen Antwerpen Westerlo

2 Welkom Ontvangst van de deelnemers aan de Vlaams-Brabantse Contactdag Programma u Ontvangst in de schuur aan de Beddermolen u Welkomstwoord door afgevaardige van het gemeenetebestuur van Westerlo u Vertrek naar de molens en adbij u Verzamelen in Parochiezaal Tongelhof De Tranoyplein 5 Tongerlo-Westerlo u Tongerlo s buffet Verhaal over de restauratie van de Beddermolen Dankwoord en tot volgend jaar

Korte geschiedenis van de abdij van Tongerlo De abdij werd gesticht rond 1130 door norbertijnen van de SintMichielsabdij te Antwerpen.

Tot ver in de 16e eeuw had de abdij van Tongerlo uitgebreide bezittingen in het hertogdom Brabant. Van 1559 tot 1590 viel zij onder het bisdom s-hertogenbosch.

Na de val van s-hertogenbosch in 1629 vluchtten de norbertijnen tijdelijk naar hun refugehuis in Mechelen.

Na het neerslaan van de opstand werden de bezittingen van de abdij in beslag genomen.

Hierna werd de abdij verkocht en werd een deel van de gebouwen gesloopt, waaronder ook de kerk.

3 Korte geschiedenis van de abdij van Tongerlo De abdij werd gesticht rond 1130 door norbertijnen van de SintMichielsabdij te Antwerpen. De abdij is tot in de 13e eeuw enige tijd een dubbelklooster geweest waarin ook norbertinessen woonden. Tot ver in de 16e eeuw had de abdij van Tongerlo uitgebreide bezittingen in het hertogdom Brabant. Van 1559 tot 1590 viel zij onder het bisdom s-hertogenbosch. In 1590 wist zij dit bestuur af te kopen door de meeste bezittingen in het huidige Noord-Brabant af te staan. Na de val van s-hertogenbosch in 1629 vluchtten de norbertijnen tijdelijk naar hun refugehuis in Mechelen. De abdij speelde in een rol in de Brabantse Omwenteling tegen het Oostenrijkse bewind door het ronselen en bewapenen van troepen. Na het neerslaan van de opstand werden de bezittingen van de abdij in beslag genomen. In 1796 kwam aan de abdij een voorlopig einde, toen Fransen tijdens de revolutie de norbertijnen uit het complex verdreven. Hierna werd de abdij verkocht en werd een deel van de gebouwen gesloopt, waaronder ook de kerk. Bij deze revolutie ging tevens de beiaard in de abdijtoren van Pierre Hemony, gegoten in Gent in 1657/58, ten onder. In 1838 werd de orde heropgericht, om twee jaar later terug te keren naar Tongerlo. De abdij trekt het hele jaar door veel gelovigen en toeristen. Inkomsten worden gehaald uit onder andere een boekhandel, een bakkerij en het Tongerlo abdijbier dat voor de abdij gebrouwen wordt door brouwerij Haacht. Ook is er entree op de bezichtiging van een getrouwe kopie van Het Laatste Avondmaal van da Vinci, die in onder toezicht van da Vinci door zijn leerling Andrea Solari zou zijn gemaakt. In de loop van haar bestaan had de abdij 8 windmolens in eigendom. Deze molen stonden in Duffel, Broechem, Essen, Herentals, Kalmthout, Noorderwijk, Olen en Tongerlo. In Herentals bezat de abdij verder nog een watermolen.

Beddermolen Molenwijk 72 Tongerlo Westerlo Eigenaar: Kempens Landschap vwz, erfpacht gemeenete Westerlo Molenaar: een groep van zes enthousiaste

Wanneer de eerste molen precies werd opgericht is onduidelijk Toch zijn er aanwijzingen dat er al sinds de zestiende eeuw of vroeger een windmolen

In de nasleep van de Franse Revolutie in 1789 werden veel kerkelijke bezittingen verkocht aan private eigenaars.

zo n 150 Jaar later ging de laatste molenaar op pensioen en bleef de molen werkloos achter Toen sloeg het noodlot toe In 1967 brandde de

Toen de fami1ie van Strydonck de Burkel het molendomein wilde verkopen ondernam de gemeente Westerlo samen met vzw Kempens landschap actie.

4 Beddermolen Molenwijk 72 Tongerlo Westerlo Eigenaar: Kempens Landschap vwz, erfpacht gemeenete Westerlo Molenaar: een groep van zes enthousiaste molenaars zal de molen twee maal per maand laten draaien. De Beddermolen werd gebouwd door de Norbertijnenabdij van Tongerlo. Wanneer de eerste molen precies werd opgericht is onduidelijk Toch zijn er aanwijzingen dat er al sinds de zestiende eeuw of vroeger een windmolen stond. Bij de molen hoorde een molenhuis. Later kwam er op het erf nog een stal voor het vee, een schuur, een bakhuis en een bijgebouw. In de nasleep van de Franse Revolutie in 1789 werden veel kerkelijke bezittingen verkocht aan private eigenaars. In 1796 werd ook de Beddermolen eigendom van een particuliere familie.zo n 150 Jaar later ging de laatste molenaar op pensioen en bleef de molen werkloos achter Toen sloeg het noodlot toe In 1967 brandde de Beddermolen na een blikseminslag af. Ze werd opnieuw opgebouwd in 1980 maar zonder binnenwerk. Hierdoor kon de molen geen graan meer malen. Toen de fami1ie van Strydonck de Burkel het molendomein wilde verkopen ondernam de gemeente Westerlo samen met vzw Kempens landschap actie. In 2011 kocht Kempens Landschap de molen en gaf hem in erfpacht aan de gemeente. Samen maakten ze een restauratiedossier op om de molen weer maalvaardig te maken. Van 2016 tot einde september 2017 voerde molenmaker Adriaens de restauratie uit. Beddermolen: naam komt van het type beplanking (plank = bedder) van het molenkot.

Kaasstrooimolen Bruggeneindse Heibaan -Peerdekerkhofstraat Heist op den Berg Eigenaar: Gemeente Heist o/d Berg.

schorsmolen met één steenkoppel (franse stenen). Bouwjaar 1418.

Deze molen werd afgebroken in 1611 en de onderdelen werden hergebruikt voor de bestaande molen.

Lengte houten roeden: ongeveer 24 m. Voormolen met Franse stenen van 1,5 m, overbrenging 1 op 4,7.

5 Kaasstrooimolen Bruggeneindse Heibaan -Peerdekerkhofstraat Heist op den Berg Eigenaar: Gemeente Heist o/d Berg. Molenaar: Marcel Heirman De molen die gesloopt werd om de molen te bouwen stond op een andere plaats en was een schorsmolen met één steenkoppel (franse stenen). Bouwjaar Zij werd in 1474 vermeld als eigendom van ridder Pot. Deze molen werd afgebroken in 1611 en de onderdelen werden hergebruikt voor de bestaande molen. Zij staat maar op de huidige plaats sedert Beschermd (M). Oud Vlaams gevlucht met borstroeden. Lengte houten roeden: ongeveer 24 m. Voormolen met Franse stenen van 1,5 m, overbrenging 1 op 4,7. (recht scherpsel) Achtermolen met 2 kunststenen van 1,5 m en overbrenging van 1 op 4. Luiwiel in hout met metalen vorken. Op dezelfde as een sterrenwiel met kammen welke in het grootwiel van de voormolen kunnen getrokken worden. Eén van de kruisbalken komt van een molen met grotere voet en werd omgekeerd gebruikt. De tand die het zijdelings verplaatsen van de schoren belet bevindt zich in de kruisbalken en niet aan de schoor. De voet is volledig gesloten. Maalt regelmatig.

De Heerser, Kronkelstraat Retie Eigenaar: gemeente Retie Molenaar: Frans Geysen

De molen werd in 1794 gebouwd als Friedesmolen in Arendonk.

Daar bleef hij bekend onder de naam de Nieuwe Molen tot hij in 1982 zijn huidige

Oud Vlaams gevlucht met gelaste stalen roeden (fabrikaat Claessen, Arendonk nrs 1

6 De Heerser, Kronkelstraat Retie Eigenaar: gemeente Retie Molenaar: Frans Geysen Bouwjaar: 1794/1934 Beschermd (M+L). De molen werd in 1794 gebouwd als Friedesmolen in Arendonk. In 1934 werd de molen overgebracht naar de huidige standplaats. Daar bleef hij bekend onder de naam de Nieuwe Molen tot hij in 1982 zijn huidige naam kreeg. Oud Vlaams gevlucht met gelaste stalen roeden (fabrikaat Claessen, Arendonk nrs 1 en 2). Lengte roeden: 25 m. Twee kunststenen van 1,4 m. voorzien van pandscherpsel. Overbrenging 1 op 4,5. Sterluiwerk. In de tuin van het vroegere molenaarshuis stonden vroeger enkele prachtige Hollandse miniatuurmolens. Maalt regelmatig

Molen van Larum Velveken Geel-Larum Eigenaar: Gemeente

7 Molen van Larum Velveken Geel-Larum Eigenaar: Gemeente Geel. Molenaar: Pelkmans Andre Bouwjaar: 1846 Beschermd (M+D). De molen werd in 1973 aangekocht door de gemeente, die hem volledig liet restaureren. Oud Vlaams gevlucht met gelaste stalenroeden (fabrikaat Peel). Lengte roeden: 24 m. Twee koppel kunststenen van 1,5 m met zwaaipandscherpsel voor veevoeder. Overbrenging 1 op 4,5. Houten hoepelvang. Kammenluiwerk op voorwiel. De voet is halfgesloten. Maalt regelmatig.

Slagmolen Lille Broekzijstraat 24 Lille Eigenaar: Jozef Goossens Molenaar: Theo Ghoos

In 1830 werd de molen ongeveer 500 m verplaatst naar de huidige locatie.

In 1916 werd een armgasmotor en een graanmolen toegevoegd.

2 m, dikte 40 cm, gew1cht 4 ton, 2 lopers 2,3 m, dikte 30 cm, gewicht 3,5 ton elk.

8 Slagmolen Lille Broekzijstraat 24 Lille Eigenaar: Jozef Goossens Molenaar: Theo Ghoos Bouwjaar: 14de eeuw/1836/1916 -Beschermd (M+D). Van oudsher een rosmolenolieslagerij. In 1830 werd de molen ongeveer 500 m verplaatst naar de huidige locatie. In 1836 door brand vernield, maar onmiddellijk heropgebouwd. In 1916 werd een armgasmotor en een graanmolen toegevoegd. Gegevens kollergang: arduin uit Ecaussinnes, één doodsbed diam. 2 m, dikte 40 cm, gew1cht 4 ton, 2 lopers 2,3 m, dikte 30 cm, gewicht 3,5 ton elk. Eiken slagbank. Een koppel links-draaiende kunststenen (1,3 m) met zwaaipandscherpsel. Een emmer-elevator en een haverbreker zijn eveneens nog in gebruik. Sinds de restauratie van 1986 wordt er wekelijks smout geslagen.

Vergelijkbare documenten

MOLENROUTE TUBBERGEN 30 KM

MOLENROUTE TUBBERGEN 30 KM ROUTE 33 km 20 18 Wind- en watermolens zijn verbonden met Tubbergen. Zij bepalen samen met het glooiende landschap in belangrijke mate het beeld van Twente. De molens getuigen