Beweging tot religieuze vernieuwing - gemeente Zeist. Gemeenteberichten. juni t/m september 2016

Transcriptie

1 Beweging tot religieuze vernieuwing - gemeente Zeist Gemeenteberichten juni t/m september 2016

2 De Christengemeenschap Zeist gemeenteberichten juni t/m september 2016 Laat geen gebed ooit na, Maar dat van t morgenrood, Vergeet dat nooit, Omdat uit géén zo n grote zegen sproot: De engel van de nacht, De engel van de dag, Omzweven dit gebed met éénd re vleugelslag. Friedrich Rückert ( ) 2

3 Rondom de diensten Mensenwijdingsdienst Zondag 10.30u Woensdag 9.00u Donderdag 8.00u Sint Jan op vrijdag 24 juni om uur Sint Michaël op donderdag 29 september om uur Nota bene: Gedurende de zomermaanden vervallen de diensten op donderdag. De laatste donderdagdienst is op 30 juni en de eerste weer op 1 september. Tijdens de landelijke synode vervallen de diensten op woensdag 21 en donderdag 22 september. Diensten in Huize Valckenbosch In principe om de veertien dagen op vrijdag om uur: 3 en 17 juni, 1, 15 en 29 juli, 12 en 26 augustus, 9 en 30 september (30 september in plaats van 23 september). Diensten in het Leendert Meeshuis te Bilthoven In principe eens in de maand op dinsdag om uur: 14 juni, 12 juli, 9 augustus en 13 september. Evangelie in de Mensenwijdingsdienst Trinitarische tijd 5 juni Mattheüs 20, juni Johannes 6, juni Mattheüs 11, 2-15 Sint Janstijd 24 juni Markus 1, juni Markus 1, juli Johannes 3, juli Johannes 5, juli Johannes 1, (39) Trinitarische tijd 24 juli Markus 8 31 juli Mattheüs 7 7 aug Lukas aug Lukas 9,

4 juni t/m september 2016 rondom de diensten Trinitarische tijd 21 aug Lukas 18, aug Markus 7 4 sept Lukas sept Lukas sept Mattheüs 6 25 sept Lukas 7 Michaëlstijd 29 sept Mattheüs 22, 1-14 Liederen in de Mensenwijdingsdienst Trinitarische tijd (t/m 23 juni) Biddend naderen wij u Uw vrede zij de ordenende kracht Sint Janstijd Uit het vuur van ons verlangen (24 juni t/m 23 juli) O Heer, uw vrede Trinitarische tijd Gij zijt de bron (vanaf 24 juli) Heer, in uw woorden Zondagsdienst voor de kinderen Elke zondag om 9.45 uur, voorafgegaan door een verhaal om 9.30 uur. N.B. Tijdens de zomerperiode van 10 juli t/m 28 augustus is er geen Zondagsdienst voor de kinderen. Laatste keer op zondag 3 juli; eerste keer na de zomervakantie op zondag 4 september. Evangelie in de Zondagsdienst voor de kinderen Trinitarische tijd 5 juni Lukas 15, juni Johannes 4, juni Lukas 9, Sint Janstijd 26 juni Johannes 1, juli Markus 1, 1-11 Trinitarische tijd 4 sept Lukas 18, sept Lukas 17, sept Mattheüs 20, sept Lukas 7, Liederen in de Zondagsdienst voor de kinderen Tot en met 5 juni t Licht in onze harten Vanaf 12 juni Ontwaakt mijn hart 4

5 rondom de diensten juni t/m september 2016 Retraite van de synode De synode van september zal niet, zoals gebruikelijk, drie dagen lang in het kerkgebouw van de gemeente Zeist plaatsvinden, maar dit keer in een pension in Groenlo. En wel een week lang van 19 t/m 24 september. De synode zal zich daar bezig houden met de voorbereiding van de Pinksterconferentie, die in 2017 zal plaatsvinden. Inhoudelijk zullen wij ons verder verdiepen in het werken met de sacramenten o.a. door spraakvorming onder leiding van een deskundige. Dit alles afgewisseld met euritmie. We hopen na deze week weer gesterkt in de gemeente terug te komen. Het convent Muziek in de Dienst Na de goedbezochte cursus over de ontwikkeling van de muziek, verzorgd door Willemijn Soer, is nu in de muziekgroep het plan ontstaan, om maandelijks op woensdag na de Dienst muziek voor de zondag erna in te studeren in de cultusruimte. Dat repeteren is zo bedoeld, dat gemeenteleden erbij kunnen zijn en hun reactie kunnen geven. Wie komt luisteren, kan alvast de muziek horen die die zondag zal klinken. Je hoort dan de muziek een paar keer en kunt proberen om met het horen erin te komen. Maar je kunt ook vragen stellen, iets vertellen over wat de muziek met je doet e.d. Daarnaast is er ruimte om het zingen te oefenen. Zo n bijeenkomst zal niet langer duren dan ± drie kwartier. Het gaat bij het oefenen op woensdag vooral om de samenspraak, waarbij we het luisterende oor van gemeenteleden nodig hebben. De nadruk ligt op de hulp die gemeenteleden ons kunnen geven bij onze zoektocht naar kwaliteit. De eerste keer doen we dit op 28 september. De data erna zullen via het prikbord bekend gemaakt worden. Namens de muziekgroep, Ingrid Deij 5

6 Uit het gemeenteleven Afscheid van Edith Schoneveld Op zondag 3 juli na de dienst zal afscheid genomen worden van Edith Schoneveld. Zij zal haar priesterlijke werkzaamheden verplaatsen naar de gemeente Alkmaar. Tot 8 augustus zal Edith nog in de gemeente Zeist aanwezig zijn. Daarna gaat ze met vakantie en op 4 september wordt ze in de gemeente Alkmaar ingezet. Op zondag 25 september zal onze nieuwe geestelijke Lisette Buisman in de gemeente Zeist worden ingezet. Meer over het afscheid Op zondag 3 juli neemt Edith Schoneveld afscheid van haar gemeente Zeist. Dat is heel wat. Zij neemt immers afscheid van al die mensen, waar zij in de voorbije jaren mee op weg is gegaan in de gemeente Zeist. Iedereen die iets wil bijdragen aan het welslagen van dit afscheid, een lied, een anekdote of een herinnering en daarmee bijdraagt aan een goede overtocht naar Alkmaar, wordt gevraagd om dat aan Alexandra Buijsman te laten weten. Zij is de ceremoniemeester tijdens dit afscheid. Zij kan daarvoor gebeld worden: Een sturen kan ook: a.buijsman@planet.nl. Ger Jue, secretaris bestuur Gemeenteberaad verplaatst Het gemeenteberaad dat gepland stond voor zondag 3 juli 2016 gaat in verband met de afscheidsbijeenkomst voor Edith Schoneveld niet door en wordt verplaatst naar een eerdere datum: 19 juni 2016, na de Mensenwijdingsdienst. Voor peuters en kleuters Iedere tweede zondag van de maand hebben wij om 9.30 uur onze peuter- en kleuterochtend met lied, verhaal en knutselactiviteit. De komende data zijn 12 juni en 11 september. Op 2 oktober is er om uur voor de kleinsten in onze gemeente een Michaëlstuintje. We zingen, luisteren naar een verhaal en lopen naar de weegschaal om evenwicht te zoeken en te brengen. 6

7 juni t/m september 2016 uit het gemeenteleven Ook ouders en grootouders en alle andere belangstellenden zijn van harte uitgenodigd dit herfstfeest mee te vieren! Kinderopvang Kort voor de zondag, waarop de jeugdwijdingen werden voltrokken, werd de vraag actueel of er voor jonge kinderen opvang kon worden georganiseerd, zodat hun ouders de dienst zouden kunnen bijwonen. Tot halverwege de jaren 90 was het min of meer gebruikelijk om s zondags de kinderen van de kerkgangers op te vangen in Huize Valckenbosch. Wij willen nu onderzoeken of de vraag, om deze opvang opnieuw in het leven te roepen, in een behoefte zou voorzien. Tegelijkertijd willen wij nagaan of er leden en belangstellenden zijn die, samen en in wisselende bezetting, deze opvang voor hun rekening zouden willen nemen. Op beide vragen kunt u uw antwoorden doorbellen naar Ger Jue: (omstreeks uur het best bereikbaar). Per kan natuurlijk ook: ger.jue@zonnet.nl. Wij stellen u van de uitkomsten op de hoogte. Namens het bestuur, Ger Jue, secretaris Cursus over de brieven van Paulus Deze cursus wordt door Mathijs van Alstein gegeven op woensdag, in principe om de veertien dagen, van tot uur. De data zijn nu: 8 juni, 22 juni en 14 september. Evangeliegroep in Huize Valckenbosch Deze groep komt bijeen op donderdagochtend van tot uur, in principe om de twee weken. We spreken dan met Edith Schoneveld over het evangelie dat in de Mensenwijdingsdienst wordt gelezen. De laatste data zijn: 2, 16 en 30 juni. In verband met het vertrek van Edith Schoneveld naar de gemeente Alkmaar zal zij deze groep niet meer kunnen begeleiden. Het is nog niet duidelijk of deze evangeliegroep voortgezet kan worden. 7

8 uit het gemeenteleven juni t/m september 2016 Godsdienstlessen Er zijn godsdienstlessen voor kinderen die dit schooljaar (dus t/m juli 2016) 12 of 13 jaar worden. Het gaat er in die lessen om dat kinderen een authentiek religieus referentiekader kunnen ontwikkelen, wat belangrijk is voor de morele ontwikkeling. We bespreken door het jaar heen de wereldgodsdiensten, zoals het christendom, het jodendom, het universeel soefisme, de islam en het boeddhisme. Er wordt zoveel mogelijk aansluiting gezocht bij de actualiteit en bij de jaarfeesten van de betreffende godsdiensten. De data zijn: zondagen van uur op 29 mei, 5 en 19 juni en 3 juli, in de Rafaëlkerk. Ouders waarvan de kinderen nog niet deelnemen, kunnen hen aanmelden bij Bernard Heldt, bernard@heldt.nl, telefoon: Landelijke Ledendag Beste gemeenteleden, schrijf de datum 8 oktober 2016 nu alvast in uw agenda. De Christengemeenschap is een wereldwijde beweging tot religieuze vernieuwing, ingedeeld in z.g. bewindsgebieden. Onze gemeente in Zeist valt onder het bewindsgebied Nederland/Vlaanderen. Jaarlijks is er een Landelijke Ledendag. Deze heeft een rijke historie met als dieptepunt 2011 toen er zo weinig aanmeldingen waren dat er, tegen de statuten in, besloten werd om hem af te gelasten. Is er nog behoefte aan zo n dag? Dat was het onderwerp van de Landelijke Ledendag in Die dag telde de volle gemeentezaal in Zeist bezoekers uit alle delen van het land. Er werd hard gewerkt en als uitkomst is er een nieuwe opzet: geen cijfers en verslagen als belangrijke inhoud, maar een thema dat van diverse kanten belicht wordt met veel uitwisseling daarover in vernieuwde, creatieve vormen. En op verzoek is er ook veel ruimte voor informeel contact. Sindsdien worden de dagen goed bezocht (40 60 mensen). De sfeer is er prima. Het is altijd weer verfrissend om gemeenteleden uit andere gemeenten te ontmoeten en al helemaal rond zo n thema. In 2014 hoe bouw ik aan mijn gemeente en in 2015 versterking van de Christengemeenschap. 8

9 juni t/m september 2016 uit het gemeenteleven Je voelt weer even wat het is om deel te zijn van een gemeenschap die groter is dan Zeist. Je wordt er ruimer van, komt op andere ideeën, krijgt andere vragen, andere aandachtpunten. Wie schetst mijn verbazing dat er in 2013 vier en in 2014 twee van de aanwezigen uit Zeist kwamen. In de 2015 was ik de enige uit Zeist! Dat moet in 2016 anders! Daarom nogmaals: houd 8 oktober 2016 alvast vrij in uw agenda. Noteer het nu meteen! Ook belangstellenden zijn welkom. Nader bericht volgt. Marianne Lampe 9

10 Mensen en activiteiten 2 juli: gemeente-uitje Zoals gewoonlijk gaan wij ook dit jaar met de gemeente op uitstap. Dit jaar is onze bestemming het Venetië van het Noorden : Brugge. We maken een stadswandeling langs de mooie kanalen en pleintjes, duiken onder in de wereld van Guido Gezelle en brengen een bezoek aan het befaamde Groeningemuseum, waar we ons zullen verdiepen in de wereld van de Vlaamse primitieven. We bekijken topwerken van Jan van Eyck en Hans Memling. Mathijs van Alstein zorgt voor inleidend commentaar. Het uitje gaat door op zaterdag 2 juli. De kosten bedragen 40,- per persoon. Er is een maximum van 50 deelnemers. Inschrijven kon tot 1 mei, betalen kan tot uiterlijk 1 juni; daarna gaat uw plek naar iemand op de wachtlijst. Het wordt vast weer een mooie dag! Mathijs van Alstein Kandidaat voor het bestuur Op verzoek van het bestuur van onze gemeente stel ik mij kandidaat voor het bestuurslidmaatschap. De gedachte is dat ik als secretaris van het bestuur Ger Jue zal opvolgen. In het volgende Gemeenteberaad zal mijn kandidatuur in stemming worden gebracht. Mijn naam is Bernard Heldt, 69 jaar. Ik ben getrouwd met Alexandra Buijsman, wij zijn pleegouders van Miguel Balde, die op 28 maart j.l. in onze gemeente de Jeugdwijding heeft ontvangen. 36 Jaar ben ik lid van de Christengemeenschap. Aanvankelijk in de gemeente Amsterdam, waar ik 9 jaar voorzitter van het bestuur was, en vanaf 2002 in de gemeente Zeist. Vanaf 1988 tot 1997 was ik voorzitter van het Landelijk Bestuur van De Christengemeenschap in Nederland en Vlaanderen. Sinds januari 2014 geef ik met liefde godsdienstles aan jongeren in onze gemeente. Bij het kopje Godsdienstlessen (zie pag. 10) kunt u erover lezen. 10

11 juni t/m september 2016 mensen en activiteiten Nadat ik stuurman op de grote handelsvaart was, heb ik een groot deel van mijn leven in de heilpedagogie en sociaaltherapie gewerkt, als algemeen secretaris van het Heilpedagogisch Verbond (nu NVAZ) en eindverantwoordelijke voor de landelijke opleidingen en nascholingstrajecten. Ik ben mede-oprichter van het ECCE, een Europese NGO die vanaf 1992 de belangen van mensen met een handicap vanuit de antroposofie in de EU behartigt. Na verschillende (bestuurs)functies in het ECCE ben ik momenteel vicepresident. In het bestuur van onze gemeente zal ik proberen vanuit mijn innerlijke verbondenheid en overzicht samen met de andere bestuursleden en taakgroepen de voorwaarden te realiseren waardoor in dit complexe tijdperk dat ons voor grote uitdagingen stelt, de gemeente als levend organisme een bloeiende basis voor onze leden en belangstellenden kan zijn. Met respect voor andere religieuze stromingen, zodat we een vruchtbare bijdrage mogen leveren aan de ontwikkeling van onze samenleving. Bernard Heldt Boekenmarkt Dit jaar zal de boekenmarkt plaatsvinden op zaterdag 22 oktober. Vanaf zondag 16 oktober kunt u uw boeken inleveren. Romans, woordenboeken en grammatica s, in welke taal dan ook, worden niet aangenomen. Romans kunt u inleveren bij de kringloopwinkel. Waar we wel blij mee zijn, zijn boeken die voor mensen uit onze kerk een meerwaarde hebben, zoals antroposofie en Christengemeenschap, religie, esoterie, biografieën, verhalen (sprookjes, mythen, sagen, legenden, voorleesboeken), gedichten, jeugd- en kinderboeken, opvoedkunde, geschiedenis, natuur, handwerken en knutselen, kunst en wat dies meer zij. Het spreekt vanzelf dat de boeken in goede staat moeten zijn. 11

12 mensen en activiteiten juni t/m september 2016 Op maandag 17 oktober beginnen we met sorteren. Die hele week hebben we helpers nodig en op vrijdag 21 oktober ook sterke mannen om alle dozen een plaats te geven in de gemeentezaal. De markt begint s zaterdags om uur en eindigt om uur. Dan zijn er weer vele handen nodig om de kerk weer klaar te maken voor de zondag. Begin oktober komt er een intekenlijst op het prikbord te hangen waarop helpers zich kunnen melden. Denkt u er alvast over na welke rol u kunt spelen in dit geheel? Bij voorbaat hartelijk dank. Free v.d. Kolk, Noor van den Breemer, Guila Schreuders berichten voor informatie en vragen Sinds enkele jaren wordt gebruik gemaakt van de mogelijkheid om aan leden en belangstellenden per berichten door te geven wanneer één van de leden of belangstellenden uit onze kring is gestorven. Langs die weg worden ongeveer honderd adressen bereikt. Wie zich daarvoor nog niet heeft aangemeld, kan zich alsnog opgeven door een aan mij te sturen, ger.jue@zonnet.nl. Wie die berichten liever telefonisch krijgt, kan dat doorgeven aan Free van der Kolk, telefoon Het adressenbestand wordt uitsluitend voor dit doel gebruikt. In de voorbije maanden diende zich ook enkele malen een onderwerp of een vraag aan, die bij voorkeur op korte termijn doorgegeven zou moeten worden. U kunt daarbij denken aan een ziekenhuisopname, het verzetten van een thema avond naar een andere locatie of een ander tijdstip, assistentie voor een vrijwilligerstaak of het doorsturen van de landelijke nieuwsbrief van De Christengemeenschap. Zeker nu de frequentie is gewijzigd, waarin de gemeenteberichten worden gemaakt en verstuurd, kan de behoefte ontstaan om dit soort berichten zo veel mogelijk per te versturen. 12

13 juni t/m september 2016 mensen en activiteiten Het hierboven genoemde adressenbestand kan daar niet zonder meer voor worden gebruikt. Het plan is geopperd om voor dit iets bredere doel een eigen adressenbestand in te stellen. Daarvan zal uiteraard zorgvuldig en met enige terughouding gebruik worden gemaakt. Als u daarin geïnteresseerd bent, dan vraag ik u om dat per aan mij door te willen geven, ger.jue@zonnet.nl. Ger Jue, secretaris bestuur 13

14 Rondom de agenda Islam en Christendom: in wezen diep verbonden? Lezing door Luc van Casteele, 1 juni 2016, uur. We gaan dieper in op wat christendom en islam verbindt. Dat blijkt meer te zijn dan oppervlakkig het geval lijkt, in een tijd waarin vooral schaduwzijden van een fundamentalistische beleving van de islam zichtbaar zijn. Deze roepen tegelijkertijd de vraag op naar een kritische zelfreflectie in ons van oudsher christelijke westen. N.B.: de lezing is niet zoals gebruikelijk - op dinsdag, maar op woensdag! In alle staten: religiositeit in Amerika Lezing door Megan Milota, 14 juni 2016, uur. Uit recent onderzoek blijkt, dat in de Verenigde Staten meer dan 80% van de mensen in God gelooft en dat ongeveer 50% van de bevolking dagelijks bidt. Dit is opvallend veel meer dan in Europa. Hoe komt dit? Wat maakt de Amerikaanse religiositeit zo uniek en blijvend? En waarom speelt het religieuze er zo n belangrijke rol in het publieke debat? Deze lezing wil een antwoord geven op deze vragen door een kort historisch overzicht te bieden van de veelzijdige religieuze praktijk in de VS. Aan de hand van Alexis de Toqueville, Jonathan Edwards en Harold Bloom zullen de meest relevante aspecten van de Amerikaanse spiritualiteit worden toegelicht. Megan Milota werd geboren in de VS. Zij studeerde er economie en Internationaal Recht. In mei 2016 promoveert zij aan de Universiteit Antwerpen met een proefschrift over het religieuze in de hedendaagse Amerikaanse literatuur. Ze is gehuwd met Mathijs van Alstein. Dansen in drievoud: de mysteriën van de Triniteit Lezing door Mathijs van Alstein, 13 september 2016, uur. De Triniteit doortrekt de hele mensenwijdingsdienst en daarmee ook ons hele cultische jaar. De Vader-God wordt in de dienst met het zijn in verbinding gebracht, de Zoon-God met het scheppen en de Geest-God met verlichting. 14

15 juni t/m september 2016 rondom de agenda Welke werkelijkheden gaan achter deze woorden schuil? Hoe kunnen wij deze werkelijkheden innerlijk verdiepen? Door ons met deze vragen op weg te begeven, zal duidelijk worden welke grote kosmische geheimen met de Triniteit verbonden zijn. De gebeurtenissen aan het begin van onze tijdrekening kunnen daarbij opgevat worden als een verschuiving zonder precedent: de Triniteit wordt er vatbaar als een intrinsieke beweging van het wereldal, een dans, een dansen in drievoud. Ziekte en Betekenisgeving Serie lezingen op 27 september, 11 en 25 oktober, 8 november. Aanvang uur. De moderne geneeskunde vermag veel. Ze heeft een overvloed aan geneesmiddelen tot haar beschikking en kan heel exacte diagnoses stellen. Om dit te bereiken heeft ze wel de oorzaken van ziektes buiten de mens moeten plaatsen en ziekteverschijnselen vanuit het model van de statistiek moeten benaderen. De betekenis van ziekte voor het individu dreigt daarmee hoogstens een bijverschijnsel te worden of zelfs geheel uit het zicht te verdwijnen. Kan het ook anders? In deze lezingencyclus gaan we aan de slag met de begrippen ziekte en gezondheid. Wat bedoelen we daar eigenlijk mee? Hoe kan ziekte verbonden worden met leven? Voorts onderzoeken we in hoeverre de dood ook bij het leven kan horen en hoe ontwikkeling mogelijk is bij een ziekte als dementie. Tot slot onderzoeken we hoe ziekte samenhangt met het karma, zowel het karma uit het verleden als dat van de toekomst. Titels: 27 september, Machteld Huber: naar een nieuwe definitie van gezondheid. 11 oktober, Hans van Delden: sterven, onderdeel van het leven. 25 oktober, Paul Schmitz: dementie als ontwikkelingsweg. 8 november, Jaap van de Weg: ziekte vanuit het perspectief van het karma. 15

16 juni t/m september 2016 rondom de agenda Machteld Huber is arts-onderzoeker en oprichter van het Institute for Positive Health. Hans van Delden is hoogleraar medische ethiek, UMC Utrecht. Paul Schmitz is specialist ouderengeneeskunde, stichting de Warande, Zeist. Jaap van de Weg is consultatief arts voor psychosomatiek en karmavragen, Zeist. Al het werk van De Christengemeenschap is afhankelijk van de financiele bijdragen en de praktische medewerking van leden en belangstellenden. De Christengemeenschap kent geen andere inkomsten. Triodos-betaalrekening: NL61 TRIO ten name van De Christengemeenschap Zeist, of ING rekening NL03 INGB ten name van Gemeente Zeist der Christengemeenschap. 16

17 Personen en gegevens Rafaëlkerk Van Tetslaan VD Zeist Telefoon: (030) zeist@christengemeenschap.nl Gemeentegeestelijken Mathijs van Alstein, telefoon: (030) (niet op maandag). Ger Bouwmeester (gedeeltelijk met ziekteverlof) tel.: (030) Edith Schoneveld (tot 8 augustus), telefoon: (030) (niet op maandag). Gerjan Wijers (alleen voor Huize Valckenbosch), telefoon: Marlies Janssen (met emeritaat)., telefoon: (030) Website Wijzigingen en toevoegingen doorgeven aan Thom Kloes: thkloes@gmail.com of telefonisch ( ). 17

18 personen & gegevens juni t/m september 2016 Gemeenteberichten De Gemeenteberichten van de Christengemeenschap Zeist verschijnen vijfmaal per jaar en wel tegen het einde van de maanden januari, maart, mei (dubbele aflevering), september en november. De Gemeenteberichten worden aan leden en belangstellenden per post toegezonden. Vier keer per jaar ontvangen zij bovendien het kwartaalblad In Beweging van de Christengemeenschap in Nederland en Vlaanderen. Een verkorte versie van de Gemeenteberichten (zonder persoonsgegevens) wordt op de website gepubliceerd. Een digitaal abonnement is niet mogelijk. Leden ontvangen de Gemeenteberichten gratis, van belangstellenden en andere abonnees wordt een bijdrage van 30,- per jaar gevraagd. Nieuwe post-abonnees kunnen zich aanmelden bij de administratie van de kerk, Van Tetslaan 4, 3707 VD Zeist, tel. (030) Kopij Gemeenteberichten oktober-november Kopij voor de komende Gemeenteberichten van oktober-november 2016 graag uiterlijk op 4 september per naar: thkloes@gmail.com De komende Gemeenteberichten worden 27 september verzonden. Kopij kan ook via het postvak in de kerk van de redactie of telefonisch doorgegeven worden ( ). De redactie behoudt zich het recht voor, indien nodig kopij in te korten of te redigeren. 18