van :34

Transcriptie

1

2 Bart Preneel is een autoriteit op het gebied van leiding aan COSIC-iMinds, een onderzoeksgroe Wall Street Journal noemde COSIC-iMinds ein onderzoekscentra voor digitale versleuteling. I meer AES bedacht, het belangrijkste algoritme draadloze netwerken en bestanden op harde sc er dagelijks gebruik van. Preneel en zijn collega beveiliging van biometrische systemen en de cloud. Ze doen opdrachten voor de

3 erikaanse NSA, in standaardisatiecommissies. Bart Preneel zou graag iets zeggen tegen mensen die een smartphone hebben. De Belgische hoogleraar - spitse neus, vriendelijke ogen, zwart pak, jazzliefhebber - zit in een leeg werkgroeplokaal in een imposant gebouw op het landgoed van de Katholieke Universiteit Leuven. In zijn hand een smartphone van Samsung. 'Mensen willen het niet horen', zegt hij, 'maar door dat ding zijn we de controle over ons leven kwijtgeraakt. Met de introductie van de iphone in 2008 hebben we onze zelfstandigheid opgegeven.' Hij verheft zijn stem niet, er klinkt eerder ongeloof in door. 'We hebben het systeem van de Stasi gebouwd en geloven tegelijkertijd dat politici het nooit zullen misbruiken.' Vraag Preneel hoe erg dat eigenlijk is en hij begint onrustig op zijn stoel te schuiven. Zo graag wil hij de mensen wakker schudden. Een aantrekkingskracht van het vrijwillig gedragen gebleken. Preneel pleit daarom voor drastische

4 s een dringende aanleiding hem te spreken. Het lijkt namelijk alsof overheden en poringsdiensten nu toch worden teruggedrongen ten gunste van de privacy van de burger. Facebook kondigde vorige maand aan de beveiliging van Facebook Messenger te verbeteren met zogenoemde end-to-end-versleuteling. Eerder deed Facebook dat al voor Whatsapp. Gebruikers van Whatsapp zien bij nieuwe chats zo'n zandkleurig informatieblokje met het symbool van een slotje erop. Ook Gmail, Microsoft en IBM namen soortgelijke beveiligingsmaatregelen. Volgens politie- en geheime diensten zou dit het opsporen van terroristen ernstig bemoeilijken. De vraag is volgens de Belgische expert of dat wel zo is. Preneel is een eigenzinnige en autonome professor, een internationale autoriteit op het gebied van digitale beveiliging. Hij schroomt niet zijn opdrachtgevers tegen het been te stoten. 'Dit zullen ze bij Microsoft niet leuk vinden, maar...', zegt hij dan. Om het belang van de stap van Facebook te duiden, is het belangrijk terug te gaan naar de introductie van de eerste smartphone, de iphone in 'Een ramp voor de maatschappij', volgens Preneel. Met de iphone, vertelt hij, zijn we data aan bedrijven gaan geven (in dit geval Apple). En via bedrijven weer aan overheden. Eerst hadden mensen een laptop van het eigen bedrijf plus een BlackBerry. De werkgeve binnen het bedrijf bleef. Toen kwamen de ipho ipad van zijn vrouw met Kerst.'

5 neel zag het gebeuren. 'Een directeur van een groot securitybedrijf had een ipad gekregen en kwam op 2 januari vragen of hij zijn werkmail ook op z'n tablet kon ontvangen. Want het is zo'n handzaam dingetje. Dat betekent ook dat je aanvaardt dat al je gegevens bij Apple liggen. En via het afluisterprogramma Prism bij de Amerikaanse NSA.' Het is vast heel gerieflijk hoor, zo'n ipad, zegt Preneel, maar je maakt je ook afhankelijk van een derde partij. 'De cloud klinkt aardig, het is alleen niets meer dan iemand anders zijn computer.' Ja, hij heeft zelf ook een smartphone. Niet dat hij hem veel gebruikt. Mail en werk doet hij via een Linux-besturingssysteem. Een enkele keer gebruikt hij Gmail of Yahoo. 'Als ik moet vliegen, kan ik mijn instapkaart alleen via Gmail of Yahoo ontvangen. Ik print 'm en gooi 'm daarna zo snel mogelijk weg uit de mail.' Na de smartphone en de tablet kwamen de apps en de diensten: imessage, Whatsapp, Facebook, Skype. Machtige communicatiedien En nee, dat is geen toeval. Preneel noemt als vo dienst. 'Een geweldige uitvinding, omdat het zo Skype is een zogeheten peer-to-peer-netwerk, h in dat netwerk gelijkwaardig zijn. Daardoor wo door firewalls. Afluisteren is praktisch onmoge

6 neel: 'Toen Skype groot werd, werd het gekocht door Microsoft. En ja hoor, vlak daarna - ze zijn boos bij Microsoft als ik dit zeg - bleek de NSA toch in staat Skype af te luisteren. is geen toeval.' arom vindt Preneel mensen naïef. 'Er is over het algemeen weinig bewustwording. Geen maatschappelijk debat over hoe technologie met al z'n kwetsbare data beschermd moet zijn.' Waarom gebruikt iedereen het relatief onveilige Whatsapp en niet z'n veilige tegenhanger Signal, dat exact hetzelfde werkt? Ja, rondom klokkenluider Edward Snowden was er even wat publiek besef. En toen zakte het weer weg. Maar al die grote Amerikaanse bedrijven die nu end-to-end-versleuteling invoeren dan? Is dat niets waard? Jawel, zegt Preneel. 'We hebben iets teruggewonnen.' Alleen: het is te laat en het is voornamelijk voor de bühne. Facebook heeft alle data van zijn gebruikers al. Het bedrijf - en de Amerikaanse overheid - zijn niet geïnteresseerd in chatgesprekken. Ze willen metadata: wie communiceert met wie en hoe lang? Datzelfde geldt voor Whatsapp. Via de app heeft Facebook toegang tot iemands hele lijst van contacten. Metadata zijn nauwelijks beschermd. En dat geldt ook weer voor imessage. De communicatie mag beveiligd zijn, de meeste gebruikers hebben een backup bij Apple. Via een rechterlijk bevel of het Prism-programma kan de Amerikaanse overheid er alsnog bij.

7 dat is erg. Maar het is toch inmiddels een gegeven dat persoonlijke data in allerlei rheidssystemen zitten en bij bedrijven liggen? 'Het heeft grote gevolgen voor de atschappij waarin we leven. We verliezen autonomie. Gaan we zelfcensuur toepassen als weten dat onze zoekopdrachten en voorkeuren vastliggen? Bedrijven categoriseren steeds er en discrimineren ook steeds meer. We krijgen (bij Google en Facebook) op basis van e voorkeuren bepaald soort nieuws te zien. We zitten in een filter bubble. Dat maakt onze eracties minder rijk. Eigenlijk worden we voortdurend gemanipuleerd.' n totale black-out, dat is volgens Preneel de enige oplossing. Om mensen te laten beseffen het is om afhankelijk te zijn van technologie en slechte beveiliging. 'Dat Nederland of gië een paar dagen zonder stroom zouden zitten. Geen koelkasten, geen wekker, geen televisie, geen internet, geen openbaar vervoer. Niets waaraan we zo gewend zijn geraakt.' Dan gaan mensen pas nadenken, verwacht hij. En gaan ze eisen van de overheid dat die meer doet. 'De overheid heeft de taak mensen te beschermen. Waarom is het eigenlijk toegestaan dat nieuwe apps zoals Pokémon ook hun gebruikers mogen monitoren?' Hij wil geen zeikerd zijn. Of een negatieveling. Zijn ogen glinsteren als hij het over 'hashfuncties' en 'MAC-algoritmen' heeft. Hij zou wi beter beschermt. Hij vindt dat regeringen in Eu verschil in wereldbeeld. In China vindt men da Verenigde Staten wantrouwt men de overheid, Europa wantrouwen we allebei een beetje, maa Laat hij een laatste voorbeeld geven. In zijn onderzoekslab werkt hij voor een opdrachtgever

8 wijl het ding bij mensen tegen hun hart blijft zitten, maakt hij de beveiliging beter. 'Je nt 'm moeilijk met een operatie gaan vervangen.' laat voor Preneel zien hoe weinig interesse politici, burgers en bedrijven hebben voor de akke beveiliging van technologie die zo'n diepe inbreuk maakt op het privéleven. Waar nsen letterlijk van afhankelijk zijn. 'En ik geloof de mensen van justitie en de chtingendiensten dat ze er geen misbruik van zullen maken. Maar hoe lang kan ik ze oven?' heeft een simpel voorstel. Laat elke medewerker van een geheime dienst een keylogger talleren en een camera op z'n beeldscherm gericht hebben staan. 'Eens in de vijf jaar elen we de band terug om te zien wat ze uitspoken. Dat is toch niet onredelijk? Laat maar n dat alles binnen de wet gebeurt.'

9

10 0

11 1 Vergelijk nu Gratis, Eenvoudig en Vrijblijvend 3 offertes en Bespaar 30%! Internet, TV en vast Bellen. Nú de eerste 6 maanden vanaf 21,- per maand! Mooie kansen met online gaming-aandelen.* Ontdek het nu bij Trend Invest.

12 2

13 3