Preek. Gemeente van Christus, Intro

Transcriptie

1 Vrijmoedigheid Gezang 151: 1/2 OTH Votum en groet Psalm 34: 1/2 OB Gebod Psalm 34: 4 OB Schriftlezing Psalm 3: 1/2/3 NB Preek Psalm 2: 1/4 NB Gebed Psalm 118: 11/14 OB Zegen

2 Preek Gemeente van Christus, Intro Vorige week hebben we stilgestaan bij het wonder van de genezing van een verlamde bedelaar. We hebben dat verhaal gelezen als een verhaal dat ons iets laat zien van de nieuwe wereld die ons door God gegeven wordt. De opstanding van Jezus zou je kunnen zien als het begin van die nieuwe wereld. De macht van zonde en dood is gebroken en moet plaats maken voor nieuw leven. Pinksteren zou je kunnen zien als de dag waarop mensen gaan delen in dat nieuwe. Je ziet het in het verhaal van de genezing van de bedelaar gebeuren. Petrus en Johannes kijken met nieuwe ogen naar een verlamde bedelaar. De voeten en de enkels van de verlamde worden sterk gemaakt. Hij die buiten zat gaat naar binnen om God te prijzen. Het zijn allemaal tekenen van de nieuwe wereld die gekomen is en komt. In het vervolg van het verhaal dat we vandaag lezen wordt duidelijk dat de nieuwe wereld botst met de oude wereld. De oude wereld laat zich niet zomaar verdrijven omdat mensen aan haar gehecht zijn. Wij mensen zijn als het erop aan komt allemaal conservatief. We zijn gehecht aan de oude wereld en laten ons niet zomaar bekeren tot de nieuwe wereld. Het nieuwe leven staat daarom vooralsnog naast het oude leven en dat levert spanning op. Het nieuwe botst op het oude en het oude botst op het nieuwe. Daar zijn we in dit verhaal getuige van.

3 Situatie Het verhaal dat we vanavond lezen begint met aan te sluiten bij het verhaal dat we vanmorgen hebben gelezen. Vanmorgen hebben we de toespraak gelezen die gehouden werd naar aanleiding van de genezing van de bedelaar. In het eerste vers van hoofdstuk vier lezen we dat die toespraak nog aan de gang is. Plaats van handeling is het terrein van de tempel. In hoofdstuk drie vers elf lezen we dat de menigte samenstroomt in de zuilengang van Salomo. Dat is een geschikte plaats voor een toespraak omdat je daar geen last hebt van de brandende zon. Door het plafond blijft het geluid ook langer hangen dan in de buitenlucht waar het geluid verwaait. Maar terwijl de apostelen de menigte in deze zuilengang toespreken komen er priesters, sadduceeërs en de tempelwacht op hen af. Daarmee gaat het over de mensen die het op het tempelterrein voor het zeggen hebben. Ze zijn danig in hun wiek geschoten omdat het volk hier wordt onderwezen. Nu zal dat wel vaker gebeuren in de tempel, maar in dit geval wordt het onderwijs gegeven door mannen uit het volk. Mensen zonder opleiding staan in hun tempel het volk te onderwijzen zonder daar ook maar enige bevoegdheid toe te hebben. Daar komt nog eens bij dat het onderwerp van hun toespraak gevoelig ligt. Het gaat in de toespraak over de opstanding van de doden en de meningen over dit onderwerp waren sterk verdeeld. Er waren er in het tempelbestuur die niet geloofden in de opstanding van de doden, maar er waren er ook die er wel in geloofden.

4 De discussie over dit onderwerp was volop gaande en als tempelbestuur zit je er natuurlijk niet op te wachten dat de eerste de beste leek als een olifant door de porseleinkast van deze gevoelige materie komt wandelen. De naam En toch is dit niet het eigenlijke punt want de eigenlijke reden voor het ingrijpen is de naam. Het is hun begonnen om de naam want in de toespraak gaat het niet over de opstanding der doden in het algemeen maar over de opstanding der doden in Jezus. Het is de naam van Jezus die de autoriteiten ertoe brengt om in te grijpen en daar kunnen we ons wel iets bij voorstellen. Het was een moeilijk dossier, er is veel over gediscussieerd, met veel moeite is men tot een besluit gekomen. Je zit er niet op te wachten de discussie nog een keer over te doen, zo gaat dat in vergaderingen. Men heeft er alles aan gedaan hem uit de weg te ruimen maar nu wordt zijn naam opnieuw genoemd. Het boek waarvan zij dachten dat het gesloten was wordt hier door twee onbekenden weer opengedaan. Het tempelbestuur is hevig ontstemd. Men wil niet nog een keer een drama over deze naam en daarom besluit men direct in te grijpen. Men slaat de hand aan Petrus en Johannes en zet hen gevangen. De zaak kan niet direct behandeld worden omdat het al avond is. Pas de volgende dag komen alle mensen die ook maar iets voorstellen in Jeruzalem bij elkaar. Het gebeuren heeft wel iets weg van een rechtzaak want het gesprek begint met een verhoor en in dat verhoor gaat het direct over de naam want de eerste vraag die gesteld wordt is: door welke kracht of in wiens naam hebt u dit gedaan?

5 Wat is de naam die u de bevoegdheid geeft om te doen wat u doet? Om te begrijpen waarom men naar de naam vraagt moeten we bedenken dat een naam toen meer om het lijf had dan vandaag. Ouders legden in de naam van hun kind de hoop en het verlangen waarmee zij hun kind verwachtten. Je naam is iets waar je zuinig op bent en dat geldt ook als het gaat over God. Zijn naam is zo heilig dat je hem niet uitspreekt. De naam van God zoals hij in het Hebreeuws staat geschreven kan je niet eens uitspreken. De oplossing voor dit probleem is dat men niet de naam maar een titel uitspreekt. In het jodendom gebruikt men de titel heer om het noemen van de naam te vermijden. Met de titel heer wordt aangeduid dat hij het voor het zeggen heeft maar het is een verlegenheidsoplossing want in de tekst zelf gaat het niet over de Heer maar over JHWH: een naam die niet uitgesproken wordt. De enige Tegen deze achtergrond begrijpen we pas goed hoe aanstootgevend het antwoord van Petrus is op de eerste verhoorvraag. Want het is niet alleen zo dat hij zegt dat het wonder verricht is in de naam van Jezus van Nazareth. Hij zegt daar direct achteraan dat zijn naam de enige op aarde is die de mens redding biedt. In deze toespraak wordt de naam van Jezus niet alleen bijzonder. Zijn naam wordt verheven tot de enige, tot de meest verheven, tot de naam die boven alle andere namen uitgaat. Dat is niet alleen vervelend omdat daarmee een gesloten boek weer opengaat. Het is ook nog eens aanstootgevend omdat de naam van Jezus op hetzelfde plan gezet wordt als de naam van God.

6 Met deze pretentie hebben niet alleen de bestuurders van de tempel moeite. Ook moderne mensen hebben hier de grootste moeite mee. We hebben er geen moeite mee te erkennen dat Jezus bijzondere dingen heeft gedaan. We hebben er ook geen moeite mee in Jezus een voorbeeld te zien dat wij zo goed en kwaad als het gaat proberen na te volgen. Maar bij de gedachte dat zijn naam de enige is onder de hemel door wie wij moeten worden gered hebben moderne mensen zo hun twijfels. De vraag die dan meestal bovenkomt is de vraag naar andere godsdiensten. Hoe zit het met andere godsdiensten als dit de enige naam is? Verhef je de ene godsdienst niet boven de andere godsdienst en is dat niet arrogant? Als we goed lezen zien we dat het hier niet over godsdiensten gaat maar over de naam. Wij worden niet behouden door onze godsdienst, wij worden behouden door de naam. Het gaat niet over onze naam maar over zijn naam. Wie gelooft dat hij ten hemel is gevaren, weet dat hij is verheven boven alle andere namen opdat alle knie in hemel en op aarde zich zal buigen voor hem. Er is onder de hemel geen andere naam gegeven door wie wij behouden moeten worden. Behouden worden Het tweede wat ergerniswekkend is aan deze toespraak is de gedachte dat mensen behouden zouden moeten worden. Dat is een ergerniswekkende gedachte omdat er veel mensen zijn die tevreden zijn met het leven zoals het is. Dat is merkwaardig want om tevreden te kunnen zijn met het leven zoals het nu is moet je de ogen sluiten voor het lijden van de wereld, moet je de ogen sluiten voor de slachtoffers van aardbevingen en de doden van tsunami s.

7 Om tevreden te kunnen zijn met het leven zoals het nu moeten we de ogen sluiten voor de slachtoffers van dictatuur, voor de miljoenen die sterven aan besmettelijke ziekten, voor hen die op de vlucht zijn voor honger en geweld. Als je de krant leest en het journaal bekijkt kan je het ook niet ontkennen dat de wereld ziek is. De symptomen waaraan je de ziekte kunt herkennen verschillen van plaats tot plaats en van tijd tot tijd maar de ziekte van het leven los van God waart overal rond. Tegen die achtergrond is het bijzonder te lezen dat je het woord dat hier wordt gebruikt voor behouden worden ook kunt vertalen met gezond worden. De wereld is ziek en het is arrogant te denken dat wij niet ziek zijn. Misschien zijn wij wel meer ziek omdat we niet eens meer in de gaten hebben dat we ziek zijn. Net als de verlamde bedelaar hebben we genezing nodig. Wij hebben genezing nodig, we hebben het nodig behouden te worden door de naam van Jezus. Het tempelbestuur heeft het nodig behouden te worden want ze zijn ziek en dat ze ziek zijn zie je hieraan dat ze Jezus hebben gedood. Ze zijn ziek want hun leven is gesloten voor het spreken van God op een nieuwe wijze. De apostelen Het is verbazingwekkend hoe vrijmoedig de apostelen hierover spreken. Ze hebben voor de eerste keer in hun leven een nacht doorgebracht in de cel. Ze zijn omringd door hoger opgeleiden. De zaal zit vol mensen van aanzien. Maar het is alsof ze daar geen last van hebben want ze spreken met een vrijmoedigheid die zelfs opvalt bij degenen die hen aanklagen. De bron van hun vrijmoedigheid wordt ons in vers acht genoemd.

8 Het is de heilige Geest die hen vrijmoedig maakt en daarmee gaat een belofte van Jezus zelf in vervulling. Als ze jullie voor de synagogen en de autoriteiten en het gerecht slepen, vraag je dan niet bezorgd af hoe of waarmee je je moet verdedigen of wat je moet zeggen, Want de heilige Geest zal jullie op dat moment ingeven wat je moet zeggen. Het is ze al voorzegd dat ze zullen worden mishandeld en vervolgd en uitgeleverd aan synagogen. Jullie zullen worden opgesloten in de gevangenis en worden voorgeleid. Ik zelf zal jullie op dat moment woorden van wijsheid schenken die door geen van je tegenstanders weersproken kunnen worden. We zien het in dit verhaal gebeuren en het is de moeite waard daar even bij stil te staan. Want niet zo lang geleden vergaderde hetzelfde tempelbestuur om het dossier Jezus van Nazareth voorgoed te sluiten. Petrus wilde de rechtzaak toen volgen maar hij kon de druk niet aan en ontkende dat hij bij Jezus van Nazareth zou horen. Daar is na de uitstorting van de heilige Geest niets meer van te merken. De apostelen zeggen alles wat ze moeten zeggen. Ze nemen geen blad voor de mond. Ze worden niet geregeerd door angst voor de mensen maar door vertrouwen in de naam. De gemeente Na hun vrijlating zien we dat juist het punt van de vrijmoedigheid door de gemeente wordt opgepikt, want die vrijmoedigheid staat natuurlijk wel onder druk. Het wordt de apostelen verboden ook maar iets in de naam van Jezus te zeggen of te doen. De autoriteiten sluiten zich af voor de nieuwe wereld van de naam van Jezus. Ze willen zijn naam als het ware opnieuw begraven. Er mag niet over gesproken worden. Het boek moet dicht. En dat herkennen we op een bepaalde manier.

9 Er mag niet over gesproken worden. Het geloof als een privé aangelegenheid. Jij mag best geloven wat jij wilt maar je moet anderen er niet mee lastig vallen. Nu kun je jezelf afvragen of dat een probleem is. Je kunt het zelfs zien als een voorrecht dat je in eigen kring de vrijheid nog wel hebt. We mogen nog in vrijheid samenkomen zeggen we dan. De mensen die om de apostelen heen staan ervaren dit wel degelijk als een probleem. Niet mogen spreken in het openbaar maar wel de drive voelen om het te doen. Dat is voor hen een spanning. De spanning tussen weten dat mensen er niet op zitten te wachten en weten dat het je roeping is om getuige te zijn van de naam. Deze spanning kan er toe leiden dat we krampachtig worden. Dat we ondanks alles toch iets zeggen over de naam. Maar het zou zomaar kunnen dat het dan iets geforceerds krijgt terwijl we hier nu juist lezen over vrijmoedigheid. Gebed Maar waar haal je de vrijmoedigheid vandaan om van hem te getuigen? Het antwoord van de gemeente op het spreekverbod is het gebed. In dat gebed vraagt de gemeente niet om bescherming, wat goed te begrijpen zou zijn gezien de dreigementen. Ze vragen er niet om gespaard te blijven. Ze bidden om vrijmoedigheid. Ze zijn in het gebed niet bezig met zichzelf maar met God. Als je vrijmoedig wilt worden moet je niet naar jezelf kijken maar naar hem. Ze roepen tot hem die de hemel en de aarde en de zee gemaakt heeft met alle dingen die daarin zijn. Een enorm wijds perspectief is dat in deze benauwde situatie. Als je God kunt zien als degene die de hemel en de aarde en zee gemaakt heeft krijg je lucht.

10 Als je hem op deze wijze kunt aanroepen ontvang je ruimte om te spreken. Ik denk dat de kerkdienst op zondag in dat kader belangrijk is. Een moment om stil te worden voor God en ontzag te krijgen voor hem. Dat heb je nodig om door de week van hem te kunnen getuigen want als je op het moment zelf nog moet gaan bidden zou het wel eens te laat kunnen zijn omdat het gebed zelf dan krampachtig wordt. En dan dat psalmcitaat dat in het gebed verweven is: waarom woeden de volken en bedenken de volken ijdelheid? De koningen der aarde stellen zich op en de vorsten spannen samen tegen de Heere en tegen zijn gezalfde. Dat is ook iets wat op zondag gebeurt. Dat je een ander perspectief krijgt op de problemen waar je door de weeks tegenaan loopt. Een psalm kan je leven in een ander licht zetten. Deze psalm maakt duidelijk dat het spreekverbod geen probleem is van de gemeente. Het is een zaak die direct te maken heeft met de gezalfde. Het spreekverbod is geen botsing tussen de ene en de andere club. Het spreekverbod is een botsing tussen een oude en een nieuwe wereld. Het is een botsing tussen de ene naam en alle andere namen die aanspraak maken op gezag. Dat inzicht verlost ons van eenzaamheid en moedeloosheid. Die nieuwe wereld is als het erop aankomt niet onze zaak maar de zaak van hem. Afsluiting We hebben het gehad over de irritatie bij de autoriteiten, we hebben het gehad over de vrijmoedigheid van de apostelen, we hebben het gehad over het gebed van de gemeente, het verhaal eindigt hiermee dat de plaats waar de gemeente bij elkaar is wordt bewogen.

11 Een bemoedigend teken dat bevestigt dat hij inderdaad de schepper is van hemel en aarde. De wereld is in zijn handen en hij hoort het gebed. Hij zendt zijn geest aan hen die daarom bidden. Hij geeft vrijmoedigheid aan hen die daarom vragen om na de viering van het avondmaal de wereld in te gaan. Om je ondanks het spreekverbond vrij te voelen om te getuigen van de nieuwe wereld die je hebt ontdekt toen je oog kreeg voor Christus. Om te spreken over de enige naam die onder de hemel gegeven is waardoor wij allemaal behouden moeten worden. Amen