Dienst op 11 december 2016 in Almelo 3 e zondag van Advent. Lied bij het licht Licht in het donker (Zangen van zoeken en zien 199b)

Transcriptie

1 Dienst op 11 december 2016 in Almelo 3 e zondag van Advent Orgelspel voor de dienst Welkom en mededelingen Aansteken van de kaars en 3 adventskaarsen Lied bij het licht Licht in het donker (Zangen van zoeken en zien 199b) Moment van stilte Bemoediging Onze hulp is in de Naam van de Eeuwige die ons oproept tot inkeer en omkeer, tot vrede en gerechtigheid. Hij is het die ons roept om op te staan tegen onrecht en met open ogen en vol verwachting uit te zien naar een nieuwe wereld. Amen. Openingslied Liedboek 500 Uit uw verborgenheid, coupl. 1, 2 en 5 Gebed om ontferming Om ontferming bidden wij voor mensen die elkaar vernederen, die niet weten van mededogen, zachtmoedigheid die niets van zichzelf durven verliezen. Om ontferming bidden wij voor mensen die vergeefs verlangen naar vrede, die geen heil meer verwachten, die de moed hebben opgegeven. Om ontferming bidden wij om landen waar mensen in angst leven, wachtend op een volgende luchtaanval, waar de ene verwoesting volgt op de andere en mensenlevens niet langer tellen. Om ontferming bidden wij voor al die kleine mensen die ondanks alles vasthouden aan de droom van een wereld in vrede waar mensen en dieren te-recht komen. Amen Lied Liedboek 465 Hopen en uitzien naar het licht

2 Inleiding Gisteren was het de internationale dag van de Rechten van de Mens. Een dag die we in ere moeten houden zolang elke dag opnieuw de basale rechten van mensen worden geschonden, zolang de levens van zoveel mensen en volken niet tellen. En zolang blijft het ook nodig om de bijbelse profeten te lezen en te herlezen. Hun kritiek op de gevestigde orde, hun stem tegen machtsmisbruik en zelfverrijking blijft actueel. Lezing Micha 6, 1-8 (NBV) 6 1 Hoor toch wat de HEER zegt! Sta op, laat de bergen uw rechtsgeding horen, laat de heuvels getuige zijn. 2 Luister, bergen, naar het pleidooi van de HEER, hoor toe, onwrikbare fundamenten van de aarde. De HEER heeft een geschil met zijn volk, hij klaagt Israël aan: 3 Mijn volk, wat heb ik je misdaan? Waarmee heb ik je gekweld? Antwoord mij! 4 Ik heb je weggeleid, bevrijd uit de slavernij in Egypte. Ik zond Mozes, Aäron en Mirjam om jullie voor te gaan. 5 Ben je dan vergeten, mijn volk, wat Balak besloot, de koning van Moab, wat Bileam, de zoon van Beor, hem antwoordde? Ben je vergeten wat er gebeurde tussen Sittim en Gilgal? Ken je de gerechtigheid van de HEER niet meer? 6 Wat kan ik de HEER aanbieden, waarmee hulde brengen aan de verheven God? Moet ik hem tegemoet treden met brandoffers, zou hij eenjarige stieren aanvaarden? 7 Kan ik hem gunstig stemmen met duizenden rammen, met olie, stromend in tienduizend beken? Moet ik mijn oudste kind geven voor wat ik heb misdaan, de vrucht van mijn schoot voor mijn zondig leven? 8 Er is jou, mens, gezegd wat goed is, je weet wat de HEER van je wil: niets anders dan recht te doen, trouw te betrachten en nederig de weg te gaan van je God. Lied Lezing Liedboek 992 Wat vraagt de Heer nog meer van ons Matteüs 11, 2-15 (Willibrord vertaling) 2 Toen Johannes in de gevangenis hoorde over de daden van de messias, liet hij Hem bij monde van zijn leerlingen vragen: 3 Bent U het die komen zou, of hebben we een ander te verwachten? 4 Jezus gaf hun ten antwoord: Ga Johannes vertellen wat u hoort en ziet: 5 Blinden zien weer en kreupelen lopen, melaatsen worden rein en doven horen, doden staan op en aan armen wordt de goede boodschap verkondigd. 6 Gelukkig degene die geen aanstoot aan mij neemt. 7 Toen ze vertrokken, begon Jezus tegen de mensen over Johannes te spreken: Waarom bent u naar de woestijn gegaan? Om naar riet te kijken dat beweegt met de wind? 8 Waarom ging u dan? Om iemand in verfijnde kleren te zien? Mensen die verfijnde kleren dragen, vind je in de paleizen van de koningen. 9 Maar

3 waarom ging u dan? Om een profeet te zien? Ja, zeg Ik u, zelfs meer dan een profeet. 10 Hij is het over wie geschreven staat: Zie, Ik zend mijn bode voor u uit, om voor u de weg te banen. 11 Ik verzeker u, onder hen die uit vrouwen geboren zijn, is er niemand opgestaan die groter is dan Johannes de Doper. Maar de kleinste in het koninkrijk der hemelen is groter dan hij. 12 Vanaf de dagen van Johannes de Doper tot nu toe lijdt het koninkrijk der hemelen onder geweld en geweldenaars lopen het onder de voet. 13 Want tot aan Johannes hebben alle profeten en de Wet het voorzegd, 14 en als u het wilt aanvaarden: hij is Elia die komen zou. 15 Wie oren heeft, moet horen. Lied Hij die de hoge bomen geveld heeft door zijn kracht (ZG 4/69) Overdenking Met de veroordeling van Geert Wilders afgelopen vrijdag is de rechtszaak tegen hem tot een voorlopig einde gekomen. In de ogen van Wilders was het niet alleen hijzelf die in de beklaagdenbank stond, maar ook een groot deel van het Nederlandse volk. Immers, hij claimt te spreken namens half Nederland. Wel, ook in Micha 6 staat een volk in de beklaagdenbank. En de aanklager is hier God zelf. Micha beschrijft dit treffen alsof het volk en zijn God inderdaad in een rechtszaak verwikkeld zijn. Er zijn zelfs getuigen nodig en in die oosterse cultuur moeten dat er altijd twee zijn; pas dan is een getuigenis betrouwbaar. Maar kennelijk wordt onder de mensen geen tweetal gevonden dat betrouwbaar is. Dan moeten de heuvels en de bergen maar optreden als getuigen. Zij staan immers onwrikbaar vast. Iedereen spitst de oren, want zo dadelijk zal de aanklacht volgen. Maar wat is dát? Mijn volk, wat heb ik je misdaan? Waarmee heb ik je gekweld? Antwoord mij! Dat is toch geen aanklacht? Hier gaat de aanklager bij zichzelf te rade. Heb ik soms iets verkeerds gedaan? Ligt het aan mij dat dit volk zo ongehoorzaam is? Had ik me anders moeten opstellen? Was het dan misschien niet zo uit de hand gelopen? Hier is geen aanklager aan het woord met een opsomming van begane misdaden, maar een God die manieren zoekt om de relatie te verbeteren en desnoods zelf de schuld van de verwijdering op zich neemt. Hij herinnert zijn volk aan wat hij voor ze heeft gedaan: Ik heb je weggeleid, bevrijd uit de slavernij in Egypte. Ben je vergeten, Israël, dat ik jullie door de Rietzee en uiteindelijk door de Jordaan heen in dit land geleid heb? Ken je de gerechtigheid van de Heer niet meer? Je zou je kunnen afvragen wat de reactie van Geert Wilders zou zijn geweest als de aanklager hem op deze toon tegemoet zou zijn getreden. We zullen het niet weten. De beklaagde in Micha 6 zoekt het in offergaven om zich met deze God te verzoenen. Geschenken in absurde hoeveelheden om de schuld af te kopen: jonge stieren, duizenden rammen, beken vol olie, zelfs kinderoffers. De aanklager schudt het hoofd: deze beklaagde heeft er niets van begrepen. God wil geen brandoffers, geen kostbare olie en zeker geen kinderen als offer. Hij zoekt het hart van de mens. Het gaat niet om wat je meebrengt, maar om jouzelf, om jouw beschikbaarheid om van deze aarde een goede aarde te maken voor ieder levend wezen. Er is jou, mens, gezegd wat goed is, je weet wat de Heer van je wil: niets anders dan recht te doen, trouw te betrachten en nederig de weg te gaan van je God Recht doen. Dat is op zo n manier leven dat niet alleen jij, maar ook anderen tot hun recht komen en vooral de mensen die aan de onderkant bungelen. Trouw zijn. Dat betekent volhouden, recht doen met een lange adem. Niet opgeven. Niet de ander laten vallen, ook niet als het moeilijk is. En de derde dat is de weg met God te gaan. Niet je eigen goddelijke gang gaan, maar samen optrekken. Je passen afstemmen op die van de God die staat voor overvloedige gerechtigheid, voor liefde, compassie.

4 Wandelen met God, kuieren met God zoals de Twentse bijbel zegt. Dat is dus niet rennen, achter adem raken, niet weten wat je als eerste moet aanpakken. Kuieren heeft iets gemoedelijks, iets ontspannens, het hoeft allemaal niet zo snel. Gezellig naast elkaar voortgaan. De tijd nemen om te luisteren naar elkaar, de tijd nemen om even stil te staan en om je heen te kijken naar al het moois dat er is. Kuieren met God, maar wel nederig, zoals de NBV vertaalt. Kijk, dat klinkt nou weer níet zo gezellig. Het woord is hier ook eigenlijk niet goed vertaald. Eigenlijk staat er dat je zachtmoedig Gods weg moet gaan. In de oude bijbelvertaling staat ootmoedig, ook zo n mooi woord. Het is in elk geval iets anders dan nederig. Het heeft te maken met de manier waarop je anderen tegemoet gaat: niet opgeblazen, maar vriendelijk, aandachtig, behulpzaam en jezelf niet op de eerste plaats zetten. Spectaculair is het allemaal niet. Je wint er geen prijzen mee of een stukje in de krant. Je krijgt er geen lintje voor. Het heeft allemaal heel gewoon te maken met humaniteit, met wat je van een godsdienstig mens mag verwachten. De krachtige boodschap van de bijbel is dat je God dient door mensen te dienen. Lees de profeten er maar op na. Het hardst trekken ze van leer als de georganiseerde godsdienst een doel in zichzelf dreigt te worden en de gewone mensen vergeten worden. Het gaat altijd weer om de mensen en om een menswaardig bestaan. Het is mooi dat er tegenwoordig zoiets is als de dag van de rechten van de mens. Maar in de wetenschap dat die rechten dag aan dag worden geschonden op zo heel veel plekken in de wereld, vraag je je wel eens af hoe zinvol dit is. Zo n speciale dag frist misschien ons geheugen weer even op, maar laat tegelijk ook zien hoe makkelijk onze aandacht weer verslapt. Wandelen met God, dat is wat ook Jezus deed. Hij kuierde met God als wandelmaatje, zou je kunnen zeggen. Hij leerde de mensen open staan voor de tekenen van het licht, open staan voor bemoedigende signalen. Johannes, de boeteprediker, zat in de gevangenis. Ook hij had kritiek geuit op de immorele levensstijl van de machthebber van die dagen. In de cel kom je makkelijk op gedachten over het leven, over jezelf, over de zin van jouw leven. Ook Johannes zal daarover hebben nagedacht, maar hij dacht ook na over Jezus. Is hij werkelijk die messiaanse figuur waarop we al eeuwen wachten? Hij stuurt zijn leerlingen met die vraag op Jezus af. Die zegt geen ja en geen nee. Hij zegt alleen: doe je ogen open en kijk! De oude woorden van de profeten over blinden die gaan zien en lammen die gaan lopen en melaatsen die genezen worden: zie je niet dat het waar wordt, dat het gebeurt? Deze gebeurtenissen zijn het antwoord op je vraag. Dit zijn de tekenen die laten zien dat de messias is gekomen en de tijd is aangebroken waarover de profeet Jesaja de mooiste visioenen had: dorre woestijnen die gaan bloeien, steppen die zich in het regenseizoen tooien met bloemen. Beelden van hoop, beelden van verlossing. Verlossing uit ballingschap, nieuwe kansen voor mensen. Wat zouden we die profetieën, die dromen graag vandaag al vervuld zien worden. Voor de mensen in Aleppo, voor de miljoenen mensen in vluchtelingenkampen wereldwijd, voor de mensen die vanwege hun overtuiging hun dagen slijten in gevangenissen. Hoe verlangen we niet dat aan alle uitbuiting, alle hedendaagse slavernij een einde komt! Dat de mensheid eindelijk met zorg en compassie leert omgaan met het leven op aarde. Nee, we zullen nog moeten wachten, geduldig wachten. En toch Er zíjn tekenen van hoop. We zien ze vaak niet omdat we eraan voorbij gaan, eraan voorbij rennen. We zien ze vaak niet omdat de beelden van wanhoop en vernietiging ons soms zó overspoelen dat we geen ruimte meer hebben om ook de bloeiende steppen te zien. Kuieren, dat is wat we misschien zouden moeten leren. Kuieren met God aan onze zijde. En onze ogen leren zien wat we misschien niet voor mogelijk durven houden. Onze ogen leren wennen aan het licht. Leer maar zien hoe mensen elkaar versterken en bemoedigen. Leer maar zien hoe mensen weer kracht vinden na een groot verlies. Leer maar zien al die wonderen van genezing en menselijkheid en goedheid. Midden onder ons groeit en bloeit Gods rijk, elke dag. Amen.

5 Orgelspel Open ruimte Dank- en voorbeden Stil gebed Onze Vader God van mensen, dank voor het leven dat ons gegeven is, voor de ruimte die we hebben om mens te worden; voor vrienden en geliefden die ons nabij zijn. Laat ons dat leven omarmen als een geschenk waarmee we behoedzaam om moeten gaan. Mét de profeet Micha zien wij om ons heen, en zien de angst die heerst, de zucht naar macht, we zien de vooroordelen, het wantrouwen en de haat in onze samenleving. Help ons mensen te blijven zien als nét zo mens als wij zelf zijn, even kwetsbaar, evenals wijzelf hunkerend naar die nieuwe wereld. Help ons om waar mogelijk muren af te breken. Help ons bouwen aan een gemeenschap die de ontmoeting met anderen blijft zoeken. Wij bidden voor de mensen die niet meegaan in het zaaien van angst voor mensen die zoeken naar manieren om uit de spiraal van verbaal en fysiek geweld te komen. Help ons dat we leren zien wat werkelijk van waarde is: nieuwe toekomst voor deze aarde en voor de mensen en de dieren die daarop wonen. Wij bidden voor wie ziek is en hun geliefden voor wie rouwen, dat er mensen zijn die naast hen kuieren en trouw zijn. Slotlied Een stad van vrede zoeken wij (ZG 2/102) Opdracht We gaan van hier naar onze eigen plek in deze wereld. We mogen gaan in de zekerheid dat we niet alleen gaan. We gaan met velen, met mensen van goede wil. Mensen die proberen recht te doen en trouw te blijven. Laten we gaan met open ogen voor de kleine tekens van licht en vrede. Zingen we elkaar Gods vrede en zegen toe. Zegenlied: Vrede wens ik je toe Doven van de kaarsen Orgelspel na de dienst Collecte bij de uitgang, bestemd voor de St. Boodschappenmand