De veterinaire inspectie geschiedt aan de hand van een standaardformulier waarbij de uitkomsten van de veterinaire inspectie kunnen worden vermeld.

Transcriptie

1 Veterinaire Jaarrapportage 2016 Evaluatie veterinaire inspecties stamboekopname merries. Evenals in vorige jaren zijn de merries die in aanmerking kwamen voor Stamboekopname voorafgaand aan de beoordeling door de jury in de ring ook dit jaar door één van de beide veterinaire adviseurs van ons Stamboek geïnspecteerd. Stamboekopname is bedoeld voor dieren die in de fokkerij ingezet gaan worden, en daarbij is selectie op minder gewenste eigenschappen die (mede) erfelijk worden bepaald een onontbeerlijke schakel. Het doel van de veterinaire inspectie is dan ook een indruk te krijgen over de aanwezigheid van dergelijke eigenschappen. De veterinaire inspectie geschiedt aan de hand van een standaardformulier waarbij de uitkomsten van de veterinaire inspectie kunnen worden vermeld. Dieren waarbij geen bemerkingen werden vastgesteld tijdens de inspectie krijgen een zgn. blauw briefje mee als toegangsbewijs voor de keuringsbaan. Aangeboden dieren met tijdelijke ongeschiktheden (zoals kreupelheid) zullen in het algemeen worden doorverwezen naar een volgende mogelijkheid voor Stamboekopname. In het geval van bedenkelijke erfelijke tekortkomingen heeft de dierenarts de mogelijkheid het betreffende dier te weigeren voor Stamboekopname. Beroep tegen een dergelijke uitspraak is mogelijk door middel van een heronderzoek op de Faculteit voor Diergeneeskunde te Utrecht waarbij het Stamboek de onderzoeksvraag aan de Faculteit stelt. In het geval van bemerkingen die niet in bovenstaande categorieën vallen maakt de dierenarts een opmerking op het keuringsformulier en verklaart het betreffende dier met bemerking acceptabel voor Stamboekopname. Het valt ons als veterinaire adviseurs al een aantal jaren op dat er steeds minder dieren worden aangeboden voor Stamboekopname met aandoeningen die tot een negatief oordeel voor Stamboekopname leiden. Enerzijds zou dat verklaard kunnen worden door de geringere incidentie van de betreffende aandoening, anderzijds zou ook een grotere bewustwording van de fokkers hiervoor een verklaring kunnen zijn. Met in het achterhoofd o.a. de enige jaren geleden geformuleerde veterinaire aandachtspunten voor de Welsh fokkerij vallen ons de navolgende zaken op: Aandoeningen aan het hoofd zoals misvormingen en asymmetrieën van de schedel komen minder voor dan enige jaren geleden maar blijven een aandachtspunt voor met name de secties met een kleinere stokmaat. Over- of onderbeet buiten de norm komt slechts uitzonderlijk nog voor.

2 Aandoeningen aan de voorbenen in de zin van beengebreken komen nauwelijks nog voor. De dierenartsen onderschrijven de mening van de juryleden dat met name bij de secties met de grotere stokmaten gelet moet worden op voldoende ontwikkeling van het voorbeen en opgepast moet worden voor de regelmatig gesignaleerde holle stand van het voorbeen. De ongelijke vorm van de voorhoeven blijft een punt van zorg bij de dieren met grotere stokmaat, hoewel de indruk bestaat dat steeds meer fokkers de noodzaak tot selectie hierop inzien. In de secties A en B is vooral de vorm en omvang van de hoeven een aandachtspunt, waarbij ongelijkheid tussen de voeten minder voorkomt. Met betrekking tot de achterbenen van de gepresenteerde dieren vallen steeds minder negatieven zaken op, met uitzondering van de regelmatig onvoldoende droge gewrichten en worden te volle sprong- en kniegewrichten geconstateerd bij de verschillende secties. Met name een overvulling van het kniegewricht wordt door vele eigenaren niet onderkend. De enige jaren geleden gesignaleerde problematiek van de bouw en het functioneren van het kniegewricht wordt tijdens de veterinaire inspectie nauwelijks nog aangetroffen. Het moment van Stamboekopname lijkt niet het moment te zijn voor signalering en strategiebepaling ten aanzien van de -het ernstig welzijn aantastendeaandoening van staart- en maneneczeem. Sporen die daarop kunnen wijzen worden bij de inspectie veel minder vaak waargenomen dan op andere momenten. Mogelijk speelt hierbij de leeftijd van de dieren bij Stamboekopname ook een belangrijke rol. Vanwege de ernst van de aandoening dient hiermee bij de selectie serieus rekening gehouden te worden. Gezien het gebruik van de Welsh pony en cob voor een aanzienlijk deel door jeugdigen, dient het karakter van de Welsh onberispelijk te zijn. Door de secties heen worden hier tijdens de veterinaire inspectie (voor de meeste dieren het enige moment in de selectieprocedure door het Stamboek waarbij lichamelijk contact tussen dier en beoordelaar plaatsvindt) opmerkingen over gemaakt. Uiteraard wordt tijdens de beoordeling rekening gehouden met de stressvolle omstandigheden en de jeugdige leeftijd van de aangeboden dieren, maar te vaak blijkt het gedrag van een dier met opmerkingen hieromtrent volhardend. Ook na het terugkomen van een dier op een later moment tijdens de veterinaire inspectie. Selectie op interieur is heel goed mogelijk in de fokkerij en kan als zodanig dan ook een waardevolle bijdrage leveren aan de goede naam van de Welsh pony en cob. De naar onze mening belangrijkste opmerking over de selectie van fokdieren tijdens keuringen van het NWPCS is dat bij alle secties, maar voornamelijk bij de kleinere stokmaten, vele malen te vaak de opmerking gemaakt dient te worden dat de aangeboden dieren duidelijk in overconditie worden voorgesteld. De

3 overconditie bestaat uit een onacceptabele hoeveelheid vet die overal in het lichaam zit, maar vooral onder de huid, en is een potentiële oorzaak voor gezondheidsproblemen. En daarom een serieuze bedreiging van het welzijn van het dier. De oplossing voor deze problematiek is mogelijk gelegen in een standaardisering van de vetmeting van het aangeboden dier en de voorlichting die van deze techniek uit kan gaan naar de fokkers. Het vermoeden van inzenders dat hun dieren ruim in conditie moeten verkeren tijdens de keuring om een betere beoordeling te verkrijgen kan door juryleden en veterinairen niet genoeg worden ontkracht. Zoals hiervoor al is gesignaleerd maken de veterinairen een rapport op van de veterinaire inspectie. Het is voor de (bijstelling van) de ontwikkeling van de fokplannen wenselijk dat de informatie die op deze rapporten wordt verzameld wordt geïnventariseerd en geanalyseerd. Voor de beoordeling in de keuringsbaan is het wenselijk dat de jury kennis neemt van de opmerkingen zoals die zijn geplaatst door de veterinairen. Zij kunnen daardoor bij de beoordeling rekening houden met feiten die zij zelf niet (hebben) kunnen waarnemen. Tot op dit moment behoort dit nog niet tot de mogelijkheden, maar mogelijk is hiervoor een methode te ontwikkelen. Enkele aanvullende opmerkingen ten aanzien van de veterinaire inspectie bij de Stamboekopname van hengsten: Het grote verschil tussen de veterinaire inspectie tijdens de Stamboekopname van hengsten en merries is dat er tijdens de hengstenkeuring de mogelijkheid bestaat tot overleg van de veterinairen met de juryleden. Dit is voor beide partijen een zeer welkome aanvulling. De juryleden hebben dan de kans om kennis te nemen van de waarnemingen van de veterinairen en deze mee te wegen in hun oordeel. Veterinaire bemerkingen worden vervolgens meegenomen in het scala van positieve en negatieve eigen beoordelingen van de jury over een hengst. Een aanvulling van de veterinaire inspectie van hengsten is verder het beoordelen van de beweging op de beide voltes op de harde bodem. Het belang van de beoordeling hiervan wordt al jarenlang onderstreept door de mede beoordeling van een daartoe aangewezen jurylid die zijn of haar bemerkingen tevens meedeelt aan de andere juryleden. Het blijkt dat de beoordeling van de beweging op de voltes op de harde bodem een duidelijke meerwaarde geeft ten opzichte van de bewegingsbeoordeling op de harde bodem op de rechte lijn. Naar de mening van de veterinairen blijft het toestaan van beslag bij sommige secties een belemmering voor de beoordeling van de natuurlijke manier van bewegen. Dit is voor de beoordeling van een fokdier toch van het grootste belang en zou een prioriteit moeten zijn. Daarnaast wordt geconstateerd dat bij de beoordeling van de beweging op de harde voltes de beweging, naar onze mening, vaak mogelijk negatief wordt beïnvloed door het aanwezige hoefbeslag.

4 Voor wat betreft de aandachtspunten zoals ze enige jaren geleden zijn geformuleerd zijn de opmerkingen die gemaakt worden bij de Stamboekopname van hengsten niet wezenlijk verschillend van de hierboven gemelde zaken bij de merries. Dit uiteraard met uitzondering van de beoordeling van de uitwendige geslachtsorganen van de hengsten. Hierbij constateren we nagenoeg geen klophengsten meer, maar is de incidentie aan verschil in grootte en afwijkende liggingen niet afgenomen. Dit is mede te verklaren omdat daar naar onze mening nog onvoldoende op wordt geselecteerd. Zijdelings wordt hier nog opgemerkt dat bij de langjarige studie naar de zaadbal ontwikkeling bij jonge B hengsten nog steeds een zorgmakend aantal afwijkingen wordt geconstateerd, die ook in de jaren niet zijn afgenomen. Dit percentage afwijkingen ligt aanzienlijk boven de bevindingen bij hengsten van andere Stamboeken. Voor wat betreft de beoordeling van het karakter en het gedrag (het interieur) hebben we bij de hengsten nog een ander beoordelingsmoment, namelijk het aftasten van de beide zaadballen. Grote verschillen in de reactie hierop van de hengsten worden geconstateerd. In het algemeen kan echter gesteld worden dat Welsh hengsten hier meer problemen mee hebben dan vertegenwoordigers van andere Stamboeken. De wat afwijzende houding van Welsh hengsten ten opzichte van dit onderdeel van de veterinaire inspectie zal zeker positief beïnvloed kunnen worden door een betere voorbereiding op dit gebied. Maar naar onze overtuiging speelt de overerving van deze bevinding een grote rol, mede vanwege het gegeven dat daar in de selectie niet of nauwelijks rekening mee wordt gehouden. De gegevens die worden verzameld tijdens de veterinaire beoordelingsmomenten gedurende het verrichtingsonderzoek van de sectie NWR hengsten vormen een grote en wenselijke aanvulling op de eerdere bevindingen tijdens de veterinaire inspectie tijdens de hengstenkeuring. Door een uitbreiding van het aantal beoordelingsmomenten neemt de kracht van bevindingen en meningen duidelijk toe. Helaas behoort dit op dit moment nog niet tot de mogelijkheden voor wat betreft de andere secties. Helaas komen we bij de veterinaire inspectie van de hengsten dezelfde problematiek tegen die we ook bij de merries tegen komen. De vaak geconstateerde overconditie komen we ook bij de hengsten te vaak tegen. De laatste jaren zien we ook een duidelijke toename in het aantal hengsten waarbij ter verfraaiing van het beeld externe staartharen ( extensions ) worden ingevlochten. Hoewel er situaties zijn dat dit wenselijk zou kunnen zijn, blijft het naar onze mening toch een ongewenste beïnvloeding van het natuurlijke exterieur en pleiten wij dan ook voor een meldingsplicht voorafgaande aan de keuring, zodat de onnatuurlijke staart bij de beoordeling van de hengst kan worden betrokken. Dit geldt dan zowel voor juryleden als eventuele

5 geïnteresseerde kopers in het dier. Problemen met kopers door constateringen achteraf kunnen met een meldingsplicht worden voorkomen. Tot slot willen ondergetekenden in onze functie als veterinaire adviseurs van het Stamboek nog graag het volgende kwijt: Enige jaren geleden is besloten het nakomelingenonderzoek van hengsten op een alternatieve manier te laten plaatsvinden. Gezien de selectie van nakomelingen die aangeboden worden op de keuringen kan dit een verkeerd beeld schetsen van de vererving van een hengst. Terwijl de ultieme selectie van een fokhengst eigenlijk alleen maar zou moeten plaatsvinden op de kwaliteit en eigenschappen van zijn ongeselecteerde nakomelingen. Een herintroductie van het (eventuele vrijwillige) nakomelingenonderzoek en een eventueel hiermee te verdienen predicaat zou van grote waarde kunnen zijn voor de selectietaak van het Stamboek en voor bewuste fokkers. P.J. de Vries J. Pen Veterinaire adviseurs NWPCS