Privacy in complexe ecosystemen beheersbaar maken

Transcriptie

1 het nieuwe groen in complexe ecosystemen beheersbaar maken Euro Certificering by Design datalek datalek Ecosystems onvriendelijk Hoe privacy by design ervoor gaat zorgen dat organisaties en ketenpartners privacyvriendelijk en -compliant worden. Lezing van : Richard Claassens Tijdstip : Woensdag 22 Februari uur Inloop uur Lezing uur Borrel Locatie : TFG House, Rontgenlaan 27, Zoetermeer KNVI-bijeenkomst

2 het nieuwe groen in complexe ecosystemen beheersbaar maken Euro Certificering datalek datalek Ecosystems by Design onvriendelijk Auteur : Richard Claassens Datum : Variant : KNVI Architectuur Versie : 1 Definitief Richard.Claassens@ygdra.com +31(0) CC BY richard.claassens@ygdra.com versie 1.0 2

3 het nieuwe groen Richard Claassens + ervaring met privacy Architectuuropdracht vanaf bij: Werkzaam vanaf bij: Technische Architectuur Polisadministratie Amalia krijgt een Sofinummer opleiding en certificering: 2015 Impact Assessment rapport Blauwdruk programma privacy Belastingdienst eist afscherming van haar (inkomens)gegevens PSA Project Start Architectuur Toestemming Administratie Systeem 2004 Verkenning naar -Enhancing Technologies (PET) opleiding: 2016 PSA Project Start Architectuur Schoning van persoonsgegevens 2005 zoals Oracle Label Security The Anonymization of Clinical Trial Data: Methodology Course by Khaled El Emam opleiding en certificering: Certified Information Professional/Europe (in uitvoering) Security opleiding en certificering: 2017 Verkenning by Design met behulp van Verkenning data masking PSA Project Start Architectuur De-indentificatie van testdata (in uitvoering) 3

4 in complexe ecosystemen waar gaat het over? Persoonsgegevens alle informatie over een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon (betrokkene) Persoon Direct identificeerbaar Gegevens naam identificatienummer locatiegegevens online identificator... als identificeerbaar wordt beschouwd een natuurlijke persoon die direct of indirect kan worden geïdentificeerd Verwerking Indirect identificeerbaar één of meer elementen, kenmerkend voor de: fysieke fysiologische genetische psychische economische culturele sociale... Identiteit 4

5 in complexe ecosystemen opvattingen 1) Elke organisatie moet van een privacy onvriendelijke in een privacy vriendelijke organisatie veranderen datalek Ecosystems datalek onvriendelijk Nu 5

6 in complexe ecosystemen opvattingen 1) Elke organisatie moet van een privacy onvriendelijke in een privacy vriendelijke organisatie veranderen 2) Een strategische positionering vooraf is cruciaal 3) Zonder heldere visie op privacy is een strategische positionering zinloos 4) Bij de ontwikkeling van de visie moet het volgende worden meegenomen: Wet- en regelgeving die op de organisatie van toepassing is? Ethische opvatting ten aanzien privacy en privacy dilemma's? Risico s die de organisatie wil en kan accepteren? Ethics Law Risk datalek datalek Ecosystems onvriendelijk Ontwikkel een visie en strategie Nu 6

7 in complexe ecosystemen opvattingen 1) Elke organisatie moet van een privacy onvriendelijke in een privacy vriendelijke organisatie veranderen 2) Een strategische positionering vooraf is cruciaal 3) Zonder heldere visie op privacy is een strategische positionering zinloos 4) Bij de ontwikkeling van de visie moet het volgende worden meegenomen: Wet- en regelgeving die op de organisatie van toepassing is? Ethische opvatting ten aanzien privacy en privacy dilemma's? Risico s die de organisatie wil en kan accepteren? 5) Certificering wordt noodzakelijk Euro Certificering Ethics Risk Law datalek datalek Ecosystems onvriendelijk Nu Aantoonbaar in control en privacy-compliant Ontwikkel een visie en strategie 7

8 in complexe ecosystemen opvattingen 1) Elke organisatie moet van een privacy onvriendelijke in een privacy vriendelijke organisatie veranderen 2) Een strategische positionering vooraf is cruciaal 3) Zonder heldere visie op privacy is een strategische positionering zinloos 4) Bij de ontwikkeling van de visie moet het volgende worden meegenomen: Wet- en regelgeving die op de organisatie van toepassing is? Ethische opvatting ten aanzien privacy en privacy dilemma's? Risico s die de organisatie wil en kan accepteren? 5) Certificering wordt noodzakelijk 6) Zonder by Design gaat dit niet lukken Euro Certificering Ethics Risk Law by Design datalek datalek Ecosystems onvriendelijk Nu Pak dit op een gestructureerde manier aan Aantoonbaar in control en privacy-compliant Ontwikkel een visie en strategie 8

9 in complexe ecosystemen opvattingen 1) Elke organisatie moet van een privacy onvriendelijke in een privacy vriendelijke organisatie veranderen 2) Een strategische positionering vooraf is cruciaal 3) Zonder heldere visie op privacy is een strategische positionering zinloos 4) Bij de ontwikkeling van de visie moet het volgende worden meegenomen: Wet- en regelgeving die op de organisatie van toepassing is? Ethische opvatting ten aanzien privacy en privacy dilemma's? Risico s die de organisatie wil en kan accepteren? 5) Certificering wordt noodzakelijk 6) Zonder by Design gaat dit niet lukken 7) Start nu! Euro Certificering Ethics Risk Law by Design Start! datalek datalek Ecosystems onvriendelijk Nu Pak dit op een gestructureerde manier aan Aantoonbaar in control en privacy-compliant Ontwikkel een visie en strategie 9

10 in complexe ecosystemen De reden om nu te starten! De Europese Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) = General Dataprotection Regulation (GDPR) Gepubliceerd op 4 mei 2016 Inwerkingtreding 24 mei 2016 Handhaving op 25 mei 2018 De GDPR vereist: Functionaris gegevensbescherming Alle overheidsinstanties en -organen Organisaties die stelselmatig en op grote schaal personen observeren of op grote schaal bepaalde categorieën persoonsgegevens verwerken Impact Assessment (PIA) -by-design (PbD) en by-default Sancties bij een datalek tot Euro tot 4% van de wereldwijde jaaromzet van een concern CC BY richard.claassens@ygdra.com versie

11 Definities Impact Assessment: PIA Een proces dat de impact op privacy evalueert -by-design: PbD Institutionalisering van privacy management Integratie van privacy concerns in het ontwerp en de realisatie van systemen -by-default Het hoogste niveau van privacy is de standaardinstelling (by default) Voer een initiële impact assessment uit Verdiep je in wat by design en by default inhoudt Hint: GDPR gebruikt gegevensbescherming in plaats van privacy 11

12 in complexe ecosystemen Een organisatie met een complex ecosysteem: - Integreert business domeinen, zoals smart grid, gezondheid, transport - Integreert concerns, privacy, security en meer, bijvoorbeeld safety Organisatie + complex ecosysteem Big data IoT Smart Grids Transport Health Security Safety Voorbeelden van dergelijke organisaties: (Smart) cities Ziekenhuizen Luchthavens Zeehavens Winkelcentra Banken Verzekeraars Retailbedrijven Ecosystemen Domeinen Concerns 12

13 Stakeholders in een complex ecosystem Verplichtingen van de stakeholders moeten bekend zijn Organisatie + complex ecosysteem Inkoopcontract(en) Leverancier Overige Leverancier Integrator Operator Data controller verwerkingsverantwoordelijken Operator Data processor = verwerker Service verzoek Interacteert met Voldoen aan Toepassen Toepassen Wettelijke Vereisten PIA PbD Doel is gespecificeerd PIA PbD Doel is niet gespecificeerd Is geïnformeerd ` Breng stakeholders en hun verplichtingen in beeld Betrokkene Doel Toestemming Vertrouwen Empowerment Application operators die tijdens de operatie persoonsgegevens verzamelen en verwerken Leveranciers naar applicatie operators, twee types: - Integrators - Leveranciers aan de integrators (overige) 13

14 concerns van stakeholders Stakeholder Vraag zijde Beleidsmaker Legal Compliance niveau Compliance Management niveau System Lifecycle niveau + Compliance Check Breng stakeholders en hun concerns in beeld Operator Data Controller Operator Data Processor Compliance requirements Regels GDPR Compliance Requirements Impact Assessment PIA Compliance Requirements -by-design PbD Aanbod zijde Leverancier Operators requirements Het concern van de beleidsmaker is om overall compliant te zijn De concerns van de operators zijn (1) voldoen aan regels, (2) het juist uitvoeren van een PIA proces vanuit management perspectief, en (3) het juist uitvoeren PbD proces vanuit een systeem lifecycle perspectief. Het concern van de leverancier is het voldoen aan de operators requirements 14

15 Operators versus leveranciers Leveranciersketen GDPR PIA Product Operator Concerns van de operator Data controller en data processor verplichtingen in gegevensverwerkingsketen PbD Product Product Leveranciers Concerns van een leverancier? Voldoen aan de eisen in markt 15

16 Concerns van de leverancier Leveranciersketen Sensor Electronics Device Secure modules Smart Device OS Cloud Solution Middle ware GDPR PIA PbD Doel onbekend Kleine operator vs Grote operator Er is een breed spectrum van leveranciers Eindproducten als sensoren, devices, smart devices, cloud oplossingen Componenten als electronica, security modules, operating systems, middleware Het doel om gegevens te verzamelen en te verwerken is niet bij de leverancier bekend, tenzij het een maatsysteem wordt geleverd. GDPR? PIA? PbD? In potentie is er onbalans tussen Grote leveranciers en kleine leveranciers. 16

17 in gegevensverwerking keten Concerns aan de vraagzijde Keten van data controllers / data processors Breng ketens in beeld Data collecting Data storage Data transformation Data exchange Data analytics GDPR GDPR GDPR GDPR GDPR PIA PIA PIA PIA PIA PbD PbD PbD PbD PbD Ketenverantwoordelijk Een organisatie zal een keten van verantwoordelijkheden moeten beheren, van individuele operator naar zichzelf, als de uiteindelijk verantwoordelijke stakeholder 17

18 Normen, standaarden en referentiemodellen Principes Ann Cavoukian seven s principles ISO privacy framework PRIPARE Principles Impact assessment ISO privacy impact assessment (in ontwikkeling) Data Protection Authority richtlijnen (Verenigd Koninkrijk., Frankrijk, Spanje, ) Domein specifieke richtlijnen (Smart grid, Biometrics, Rfid, Cloud ) Engineering De hele lifecycle PRIPARE methodology handbook Input voor ISO Engineering (een nieuw ISO work item) Risk management CNIL PIA methodology NISTIR 8062 Risk Management Framework for Federal Information Systems From requirements to privacy controls ISO personally identifiable information privacy control (in progress) OASIS management reference model Verdiep je in de beschikbare normen standaarden en referentiemodellen Bepaal wat relevant en bruikbaar is voor jouw organisatie De PRIPARE methodologie helpt een organisatie bij de inrichting van een by design practice 18

19 and security by design Methodology Het PRIPARE Handbook harmoniseert en integreert de bestaande normen, praktijken en onderzoeksvoorstellen ten aanzien privacy-engineering concern D. Verification E. Release concern concern C. Implementation H. Environment & Infrastructure F. Maintenance Decommission G. concern concern B. Design A. Analyses concern Het kan worden vergeleken met een bedelarmband Per schakel kan voor een eigen invulling worden gekozen. PRIPARE is gestructureerd in zeven verschillende fasen die overeenkomen met veel toegepaste en ook klassieke systeemontwikkelfaseringen, waardoor eenvoudig te combineren is met de meest toegepaste systeemontwikkelaanpakken of aan normen zoals ISO

20 and security by design Methodology toelichting PIA Pia proces PIA Fase 1 PIA Fase 2 Principles A. Analyses Requirements B. Design Controls Architecture PETs Enhancing Technologies PbD by Design Lifecyle Proces Integratie van het Impact Assessment proces in het by Design proces 20

21 and security by design Methodology toelichting Kies voor een standaard principeverzameling Seven principles from Ann Cavoukian 1. Proactive not reactive 2. as default setting 3. -by-design 4. Positive sum 5. Security 6. Transparency 7. User-centric Principles A. Analyses Requirements ISO privacy framework 1. Consent and choice 2. Purpose 3. Collection limitation 4. Data minimization 5. Use limitation 6. Accuracy and quality 7. Openness/transparency/notice 8. Individual participation and access 9. Accountability 10.Security B. Design Controls Architecture PETs Enhancing Technologies PRIPARE Principles 1. Data quality 2. Data minimisation / proportionality 3. Purpose specification and limitation 4. Purpose specification and limitation for sensitive data 5. Transparency principle / openness principle 6. Right of access 7. Right to object 8. Safeguarding confidentiality and security of processing 9. Compliance with notification requirements 10. Conservation or retention principle 11.Accountability 12.Right to erasure 13. by default / data protection by default 14. by design / Data protection by design Afgeleid uit de GDPR 21

22 and security by design Methodology toelichting Identificeer privacyregels en privacy management requirements PMRM Management Reference Model and Methodology Service Agreement Usage Validation Certification Enforcement Security Interaction Access Purpose Management of permissions and rules Controlling personal data usage Checking personal data Checking stakeholders credentials Monitor operations and react to exceptions / accountability Safeguard privacy information and operations Information presentation and communication Data subject access to their personal data Principles A. Analyses Requirements B. Design Controls Architecture PETs Enhancing Technologies 22

23 Design Strategies and security by design Methodology toelichting Jaap Henk Hoepman Design strategies 1 Minimization Select collecting, anonymisation / pseudonyms 2 Hide Encryption of data, mix networks, hide traffic patterns, attribute based credentials, anonymisation / pseudonyms 3 Separate Partitioning 4 Aggregate Aggregation over time, dynamic location granularity, k-anonymity, differential privacy 5 Inform Platform for privacy preferences, Data breach notification 6 Control User centric identity management, end-to-end encryption support control 7 Enforce Access control, Sticky policies and privacy rights management 8 Demonstrate management systems, use of logging and auditing attribute based credentials uitgewerkt in voorbeeld Principles A. Analyses Requirements B. Design Controls Architecture PETs Enhancing Technologies 23

24 and security by design Methodology toelichting Design strategieën kunnen aanpassingen op requirements tot gevolg hebben Principe = Dataminimalisatie Oorspronkelijke requirement Verzamel geboortedatum B. Design Controls Attribute-based credentials Verzamel geen geboortedatum Voer een toets : > 18 jaar oud Principles A. Analyses Requirements B. Design Controls Architecture PETs Enhancing Technologies 24

25 and security by design Methodology toelichting Risk analysis (voorbeeld : CNIL risk analysis) 1. Context 2. Controls Maximum Severity Significant Severity Must be Avoided or reduces Absolutely Avoided or reduces 3. Decision 3.Risks Limited Severity Negligible Severity These risks may be taken Must Be reduced Negligible Likelihood Limited Likelihood Significant Likelihood Maximum Likelihood Brute risico Netto risico Principles A. Analyses Requirements B. Design Controls Architecture PETs Enhancing Technologies 25

26 and security by design Methodology wat te doen Wat te doen? Methodology Bestaande maatregelen in de organisatie Bestaande Normen, standaarden en referentiemodellen 26

27 and security by design Methodology wat te doen Wat te doen? Voorbeeld: Nederlandse banken zijn verplicht een self-assessment op basis van het NIST Cybersecurity raamwerk uit te voeren Cybersecurity Framework Methodology Bestaande maatregelen in de organisatie Bestaande Normen, standaarden en referentiemodellen 27

28 and security by design Methodology wat te doen Volg de methode en kies bouwstenen die reeds bij de organisatie in gebruik zijn en vul deze aan met die standaarden en best practices, die het beste bij de organisatie passen. ISO privacy framework Methodology raamwerk Bestaande maatregelen Binnen de organisatie Bestaande Normen, standaarden en referentiemodellen Methodology bouwen 28

29 and security by design Methodology wat te doen by Design ISO personally identifiable information privacy control ISO privacy impact assessment ISO privacy framework Methodology raamwerk Bestaande maatregelen Binnen de organisatie Bestaande Normen, standaarden en referentiemodellen Methodology gebouwd 29

30 Euro Certificering by Design by Design Wat ontbreekt voor ISO personally identifiable information privacy control ISO personally identifiable information privacy control ISO privacy impact assessment ISO privacy impact assessment ISO privacy framework ISO privacy framework Methodology gebouwd Methodology gebouwd 30

31 Euro Certificering van privacy processen by Design ISO personally identifiable information privacy control ISO privacy impact assessment Bestaat nog niet ISO privacy framework Methodology gebouwd ISO Engineering Normen.. als basis voor proces certificering 31

32 Euro Certificering van IT producten of IT gebaseerde services The European Seal By the EuroPriSe Certification Authority Hoe certificeer ik mijn product of service? Als voorbeeld wordt de werkwijze van de European Seal toegelicht Product of service certificering 32

33 Euro Certificering van IT producten of IT gebaseerde services Legal expert IT product of IT gebaseerde service Erkende experts evalueren Product of service Technical expert Een onpartijdige autoriteit controleert de evaluatie IT Toekenning van de European Seal 2 jaar geldig Voorbeelden: European Seal for Siemens Healthcare GmbH European Seal for Lidl's Central Cash Auditing (ZKP) Product of service certificering 33

34 Euro Certificering van IT producten of of IT gebaseerde services by Design helpt: om aan de normen van een euro certificering te gaan voldoen efficiënte assessments mogelijk te maken by Design ISO personally identifiable information privacy control ISO privacy impact assessment ISO privacy framework Methodology gebouwd ISO Engineering Normen. Product of service certificering 34

35 het nieuwe groen Samenvatting Euro Certificering by Design datalek datalek Ecosystems onvriendelijk Nu Start nu met een gestructureerde invoering van by Design Kies daarbij voor normen, standaarden en referentiemodellen, die bij de organisatie passen, en de ecosystemen waar de organisatie deel van uitmaakt Bepaal welke certificeringen relevant (kunnen) zijn voor de organisatie en de partners en leveranciers in de ecosystemen Zorg voor een administratieve vastlegging waarmee kan worden aangetoond dat de privacy maatregelen op orde zijn, en die tevens de basis vormen om op een efficiënte wijze assessments te kunnen uitvoeren. 35

36 het nieuwe groen Bronnen: # 1 2 Slide 10 t/m 25 zijn gebaseerd op: Addressing in Smart Cities (First Webinar), georganiseerd door EIP-SCC Citizen Focus PRIPARE Management in Smart cities and Communities Version: v0.20 Date: 01/9/2016 Confidentiality: Public Auteurs: Antonio Kung Antonio Skarmeta Chris Cooper Antonio Kung 3 PRIPARE - and Security-by-Design Methodology Handbook Version: V1.00 Date: 31 December Alberto Crespo García (ATOS) Nicolás Notario McDonnell (ATOS) Carmela Troncoso (Gradiant) Daniel Le Métayer (Inria) Inga Kroener (Trilateral) David Wright (Trilateral) José María del Álamo (UPM) Yod Samuel Martín (UPM) CC BY richard.claassens@ygdra.com versie

37 het nieuwe groen Neem voor vragen en informatie contact op met: Richard Claassens +31(0) CC BY versie