RUIMTE VOOR HERSTEL. Jaarbericht 2014

Transcriptie

1 RUIMTE VOOR HERSTEL Jaarbericht 2014

2

3 RUIMTE VOOR HERSTEL

4

5 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD Ruimte voor herstel...7 GEZAMENLIJK DOELEN STELLEN De GGZ als publieke dienst?...8 DE ORGANISATIE Antes...11 De merken van Antes Onze mensen Ons werk Werkgebied...16 BEHANDELPADEN Regie op je leven DE ROTTERDAMSE GGZ De uitdaging om het tij te keren...20 NURTURING NATURE Verder kijken dan alleen de psychiatrische ziekte...22 E-HEALTH Behandeling waar en wanneer het de patiënt uitkomt...24 BOUMAN KLINIEK Ruimte voor herstel centraal...26

6

7 VOORWOORD Ruimte voor herstel 2014 was voor Antes het jaar waarin de fusie van Bouman en Delta kon worden afgerond. In 2012 begonnen als een bestuurlijke fusie, vond eind 2014 de volledige, juridische integratie plaats. Een mijlpaal voor Antes en voor de GGZ in de regio was ook het jaar waarin de krimp van de gezondheidszorg Antes bereikte, als gevolg van budgettaire maatregelen van de overheid en zorgverzekeraars. Hoewel de vraag naar behandeling en zorg niet afnam, heeft Antes deze financiële krimp ook moeten vertalen in een personele krimp. Antes werkt in een regio met grote verschillen: tussen steden, cliënten en doelgroepen. We willen altijd de beste zorg leveren en geven prioriteit aan de meest kwetsbaren in onze samenleving. Door nieuwe, innovatieve manieren van werken en het verwerven van nieuwe kennis over geestelijke gezondheidszorg zorgen we ervoor dat onze behandelingen voldoen aan de nieuwste eisen. Voor de toekomst is samenwerking in de regio essentieel. Dat is de reden dat er met Parnassia gesproken wordt over de mogelijkheden van een fusie op het gebied van patiënten met ernstig psychiatrische aandoeningen. Met deze fusie kunnen we met gelijkblijvende middelen een groot aantal extra cliënten helpen vroeg veel van onze medewerkers. Hun inzet is met veel mooie momenten en successen beloond. In 2015 krijgen we te maken met de eerste uitwerkingen van de stelselwijzigingen in de GGZ, waarvan nog niet duidelijk is wat de impact zal gaan zijn. Het zijn spannende, zelfs onzekere tijden. Desalniettemin kijken we hoopvol naar de toekomst, waarin Antes zal blijven streven naar ruimte voor herstel voor haar patiënten. E.C.J.E. Czyzewski, voorzitter Raad van Bestuur B.J.M. van de Wetering, lid Raad van Bestuur M. J.J. de Bruin, lid Raad van Bestuur Antes Ruimte voor herstel 7

8 GEZAMENLIJK DOELEN STELLEN De GGZ als publieke dienst? De complexiteit van het stelsel en de administratieve lasten van de zorg zijn geëxplodeerd en tot absurde hoogte gestegen. Voor Antes is de geestelijke gezondheidszorg een essentieel onderdeel van de publieke sector. In die functie laat de GGZ elke dag opnieuw haar toegevoegde waarde zien voor de samenleving. Waarbij Antes met name gespecialiseerd is in mensen met ernstige psychische aandoeningen of mensen die daarvoor kwetsbaar zijn. Met goede behandelingen en zorg is het vaak mogelijk de levens van deze mensen fundamenteel te verbeteren. Door systematisch te investeren in nieuwe behandelingen kan de GGZ steeds meer en ook eerder. Zorgen zijn er over de kosten van de GGZ. Kosten moeten worden beoordeeld tegen baten. Bij de GGZ uiten die zich veelal op andere terreinen, dan de GGZ zelf. Je ziet ze in de arbeid en het ziekteverzuim, in het wel en wee van gezinnen, in de leefbaarheid van steden, et cetera. Over al deze terreinen gewogen, overtreffen de baten verre de kosten van de GGZ. De kosten van de GGZ zijn de afgelopen jaren gedaald. Met over elkaar heen buitelende stelselwijzigingen en regels wordt geprobeerd die verder te drukken. Zo worden geen duurzame besparingen bereikt. Het zijn (voornamelijk administratieve) systeemwijzigingen die te weinig te maken hebben met of voortkomen uit de praktijk van de zorg. Ze brengen hulpverleners eerder in verwarring dan dat ze er houvast aan ontlenen. De complexiteit van het stelsel en de administratieve lasten van de zorg zijn erdoor geëxplodeerd en tot absurde hoogte gestegen. 8

9 Door dit alles wordt het besturen van de GGZ gedomineerd door risicomanagement, meestal voor de korte termijn. Terwijl in deze tijden van grote maatschappelijke veranderingen juist het accent zou moeten liggen op innovatie, kwaliteit en duurzaamheid, op preventie en extra aandacht voor de meest kwetsbaren (zoals verwarde mensen en patiënten met ernstige stoornissen). Doorgaan op deze weg is niet verantwoord. De complexiteit moet snel verminderd worden, de realiteit van de vraag naar hulp en de praktijk van de zorg moeten weer het uitgangspunt van denken en handelen worden. Kwetsbare groepen moeten centraal komen te staan. Er moeten nieuwe samenwerkingsverbanden worden gevormd tussen gemeenten, verzekeraars en instellingen. Die samenwerking moet gebaseerd zijn op maatschappelijke prioriteiten en op de inhoud van het werk, niet op virtuele systemen. Dit vraagt van alle partijen dat over de grenzen van eigen posities heen wordt gekeken en gezamenlijk nieuwe doelen worden gesteld. Alleen zo is een vernieuwd publiek stelsel voor de toekomst vorm te geven. In deze tijden van grote maatschappelijke veranderingen zou juist het accent moeten liggen op innovatie, kwaliteit en duurzaamheid, op preventie en extra aandacht voor de meest kwetsbaren. Antes Ruimte voor herstel 9

10

11 DE ORGANISATIE Antes Antes is ontstaan uit een fusie van Delta Psychiatrisch Centrum en Bouman GGZ. Bouman (inclusief de merken Sprink en Youz) en Delta hebben elk een historie van meer dan honderd jaar. Door de krachten te bundelen, biedt Antes zijn zorgondernemingen een gemeenschappelijk vertrekpunt op het gebied van verslavingspsychiatrie, psychiatrie en mentale gezondheid. Weer grip op het leven Antes gaat uit van een herstelgerichte benadering: wij helpen mensen om weer grip op hun leven te krijgen. Dit doen we door een geïntegreerde aanpak op het gebied van behandelen, wonen en werken. We behandelen altijd zo licht als mogelijk en zo intensief als noodzakelijk. Antes is er om de gezondheid van mensen met psychisch klachten en verslaving te verbeteren Altijd de juiste zorg Het liefst behandelen we bij de patiënt thuis of dichtbij huis op een poli kliniek. Als een opname noodzakelijk is, kunnen patiënten terecht in gespecialiseerde klinieken. Zo bieden wij altijd de juiste zorg voor volwassenen, jongeren en ouderen. Ondersteuning, werk en participatie Een behandeling heeft pas echt effect als de patiënt een stabiele en veilige woonsituatie heeft. En wanneer hij of zij een goed dagritme heeft met een zinvolle dagbesteding. Die dagbesteding kan (in eerste instantie) bestaan uit werken en leren onder de bescherming en begeleiding die Antes biedt. Als het kan, is een reguliere baan uiteraard het einddoel. Antes investeert dan ook in het bieden van woonbegeleiding, beschermd wonen, werken en leren. Participatie in de samenleving is een onmisbaar onderdeel. Voor ondersteuning en participatie in de wijk werken we daarom samen met Buurt m/v. Antes Ruimte voor herstel 11

12 SPECIALIST IN VERSLAVINGSPSYCHIATRIE Bouman is specialist op het gebied van verslavingspsychiatrie. Wij behandelen en begeleiden mensen met een alcohol-, drugs- of medicijnverslaving of met problemen met gokken of gamen. Een verslaving komt nooit alleen en gaat meestal samen met andere psychiatrische aandoeningen en problemen op overige gebieden in het leven. Bouman richt zich op het totaal van deze problemen om weer zo zelfstandig mogelijk te kunnen leven. Wat biedt Bouman? Advies en diagnostiek Behandeling in de eigen woonomgeving Poliklinische behandeling Klinische opname en behandeling Ondersteunende begeleiding in de eigen woonomgeving Wonen in een beschermde woonvorm Werken onder begeleiding Bemoeizorg Crisisdienst SPECIALIST IN ERNSTIGE PSYCHIATRISCHE AANDOENINGEN Delta is specialist op het gebied van complexe psychiatrische aandoeningen. Wij behandelen en begeleiden mensen met bijvoorbeeld psychotische stoornissen, schizofrenie, persoonlijkheidsstoornissen, depressiviteit, bipolaire stoornissen en borderline. Delta richt zich op de psychiatrische aandoening en op de eventuele problemen op overige gebieden in het leven om weer zo zelfstandig mogelijk te kunnen leven. Wat biedt Delta? Advies en diagnostiek Behandeling in de eigen woonomgeving Poliklinische behandeling Klinische opname en behandeling Ondersteunende begeleiding in de eigen woonomgeving Wonen in een beschermde woonvorm Werken onder begeleiding Bemoeizorg Consultatie Ouderenpsychiatrie Medisch Psychiatrische Unit (MPU) Spoed Eisende Hulp Psychiatrie (SEHP) 12

13 PSYCHISCHE HULP DICHTBIJ Sprink biedt korte behandelingen voor mensen met lichte psychische aandoeningen zoals angst, paniek, wisselende stemmingen, somberheid of depressie (generalistische basis GGZ). Maar ook om het gebruik van alcohol, medicijnen of drugs onder controle te krijgen. De behandeling is kort en doelgericht. Door middel van persoonlijke gesprekken, telefonische contacten en online begeleiding wordt er samen met de behandelaar actief aan een oplossing gewerkt. Afhankelijk van de hulpvraag duurt een behandeling bij Sprink twee tot vier maanden. Wat biedt Sprink? Consultatie en advies Behandeling door een combinatie van persoonlijke gesprekken en e-health E-health Detachering van POH-GGZ en POH GGZ verslaving SPECIALIST IN DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN JONGEREN Youz biedt brede diagnostiek van kinder- en jeugdpsychiatrische stoornissen aan jongeren tot en met 24 jaar. Wij zijn specialist in de behandeling van jongeren met een verslaving of misbruik van alcohol, drugs, gokken en/of gamen in combinatie met gedragsproblemen of andere psychiatrische aandoeningen. In de behandeling betrekken wij ook de omgeving en eventuele problemen op overige gebieden in het leven. Wat biedt Youz? Diagnostiek kinder- en jeugdpsychiatrische stoornissen Poliklinische behandeling Kortdurende klinische opname en behandeling Preventie Vroegsignalering Advies, ondersteuning en training Jeugdveldwerk/toeleiding Antes Ruimte voor herstel 13

14 2014 ONZE MENSEN 2367 mensen werkzaam bij Antes 0,87 fte gemiddeld per werknemer per week* 72% vrouwen gemiddelde leeftijd is 41,5 jaar 5,42% ziekteverzuim 28% mannen * Een fulltime dienstverband bij Antes betreft 36 uur in de week 0,87 fte is een dienstverband van gemiddeld 31,14 uur 14

15 2014 ONS WERK 83 locaties patiënten Omzet Balans per 31 december 2014 in Activa Vaste activa Vlottende activa inkomsten Totaal activa Passiva Eigen vermogen % ZVW 30% AWBZ 7% Subsidies 5% Forensische zorg 4% Reclassering 2% Overige opbrengsten Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden Totaal passiva

16

17 Werkgebied Antes is actief in de regio Rotterdam-Rijnmond, Nieuwe Waterweg Noord, Drechtsteden, Albrandswaard, Alblasserwaard-Vijfheerenlanden en op de Zuid- Hollandse Eilanden. We zijn in deze regio gevestigd met ruim 80 eigen locaties. Daarnaast houden we spreekuur vanuit bijvoorbeeld huisartsenpraktijken. Dankzij de ontwikkelingen op het gebied van e-health kunnen onze cliënten ook een deel van hun behandeling thuis volgen. Met onze wijkgerichte aanpak bieden we hulp en begeleiding in de wijk. Samen met en dichtbij de cliënt. Antes Ruimte voor herstel 17

18

19 BEHANDELPADEN Regie op je leven Ik wil piloot worden. Zo antwoordde één van onze patiënten op de vraag wat hij graag wilde bereiken. In zijn situatie was dat hoogstwaarschijnlijk een onhaalbaar doel. Toch bood het een prima uitgangspunt om samen met zijn behandelaar te kijken wat daar voor nodig zou zijn: om naar de opleiding te gaan, heb je bijvoorbeeld vervoer nodig en een regelmatig dag-nachtritme. De patiënt stelde met zijn behandelaar doelen op op het gebied van zijn gezondheid, wonen en werken. De kwaliteit van zijn leven verbeterde. En gaandeweg leerde hij ook omgaan met zijn beperkingen. Het is zomaar een voorbeeld uit de dagelijkse praktijk, waarin we werken aan het (terug) krijgen van de regie op het eigen leven. En aan het werken aan herstel. Door met concrete doelen en een herstelperspectief te werken, kunnen we gerichte interventies inzetten om die doelen te bereiken. Met elke patiënt bepalen we vooraf zijn vertreksituatie. Daarbij willen we verder gaan dan de klassieke diagnose van de aandoening. We kijken vanuit meerdere dimensies. Bijvoorbeeld naar het stadium van de ziekte van de patiënt en zijn of haar sociale context. Met zo n complete diagnose kunnen we goed bepalen wat het herstelperspectief is. En hoe we dat gaan bereiken. Behandelpaden bieden hierin houvast voor patiënt en behandelaar. De behandeling heeft een duidelijk begin, route en eindpunt. Die mate van transparantie is niet allen fijn voor de patiënt en behandelaar. Ook de naasten van de patiënt en zijn verwijzer hebben meer zicht op het behandeltraject. En wij leren zelf steeds weer welke interventies de beste behandelresultaten bieden. Zo brengen we de zorg op een steeds hoger niveau. HERSTEL- WENS wens van de patient op gezondheid, wonen & werken + DIAGNOSE X STADIUM X PROFIEL = HERSTEL- WENS doelen gericht op herstel van regie op eigen leven Antes Ruimte voor herstel 19

20

21 DE ROTTERDAMSE GGZ De uitdaging om het tij te keren Antes is diep geworteld in de Rotterdamse regio. Al meer dan 100 jaar behandelen en begeleiden de onderdelen Delta en Bouman mensen met psychiatrische aandoeningen en/of verslaving in Rotterdam-Rijnmond. In de afgelopen jaren zijn grote stappen gezet in de kwaliteit van zorg. Toch valt er nog meer winst op dit gebied te behalen. Tegelijkertijd worden grote bezuinigingen doorgevoerd in de GGZ. Zo ontstaat onvermijdelijk een kloof tussen de zorgvraag en het aanbod. Met als gevolg dat meer mensen niet (tijdig) de zorg krijgen die zij nodig hebben. Antes gaat de uitdaging aan om het tij keren. We willen zorg dichter bij de mensen brengen met de gedachte: beter worden doe je thuis. Daarbij zoeken we naar duurzame oplossingen om patiënten ondanks hun kwetsbaarheden mee te laten doen in de maatschappij. En zoveel mogelijk weer zelf de regie over hun eigen leven te voeren. Herstelgerichte zorg, dat is het uitganspunt. Deze benadering vraagt om een sluitend ambulant zorgaanbod, in de wijk en dicht bij de patiënt. Daar richten wij GGZ wijkteams voor in, die nauw aansluiten bij de wijkteams van gemeenten. Zo kunnen wij snel de juiste zorg leveren. Dat kunnen wij echter niet alleen. De gemeenten zijn een belangrijke partner. Toch vraagt het realiseren van een dekkend netwerk van GGZ-teams met de juiste specialismen om een bredere inzet. Daarom hebben wij het voornemen de krachten te bundelen met de Parnassia Groep. Samen kunnen wij meer patiënten helpen. Op weg naar de Rotterdamse GGZ, die zorg draagt voor de kwetsbaarste mensen in onze regio. Ontwikkelingen in de regio De regio Rotterdam-Rijnmond kenmerkt zich door het grote aandeel kwetsbare inwoners. En dat zien wij terug in het aantal mensen dat een beroep doet op de specialistische GGZ. Gezien de demografische en sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen in de regio zal de vraag naar behandeling van ernstige psychiatrische problemen en verslaving de komende jaren verder toenemen. Daarin zijn specifieke groepen te onderscheiden. Zo stijgt het aantal ouderen dat kampt met psychiatrische aandoeningen sterk. Naast de vergrijzing kent de regio ook vergroening en verkleuring. In tegenstelling tot andere regio s neemt daardoor het aantal jongeren en allochtonen toe. Antes Ruimte voor herstel 21

22

23 NURTURING NATURE Verder kijken dan alleen de psychiatrische ziekte Lange tijd ging men er vanuit dat je een ziekte kreeg doordat je erfelijk belast was óf door omstandigheden in je omgeving of opvoeding. Nature versus nurture. Oftewel erfelijkheid versus omgeving. De wetenschap is op zoek gegaan naar de erfelijke achtergrond om ziekten beter te begrijpen. Maar de afwijkende genen die psychiatrische ziekten kunnen verklaren, zijn niet gevonden. In de psychiatrie hebben we inmiddels geleerd dat psychiatrische ziekten niet alleen ontstaan door erfelijke kwetsbaarheid. De omgeving doet er toe. Recent onderzoek toont aan dat de omgeving de genen gunstig, maar ook negatief kan beïnvloeden. DNA De omgeving is heel bepalend voor de manier waarop DNA wordt afgelezen. Stress is een belangrijke omgevingsfactor die ertoe kan leiden dat DNA verkeerd wordt afgelezen. Daardoor kunnen (psychiatrische) ziekten ontstaan of tot (versterkte) expressie worden gebracht. Inmiddels heeft men ontdekt hoe zenuwcellen in de hersenen veranderen door omgevingsfactoren. De netwerken in onze hersenen veranderen onder invloed van onze ervaringen en sociale omgeving. Die wijziging kan leiden tot veranderingen in het denken, de emotie en het gedrag. Dat zegt iets over het ontstaan van psychiatrische aandoeningen. En dus ook over preventie en mogelijke behandeling. De behandelvisie van Antes richt zich daarom ook op nurturing nature. We kijken niet alleen naar de ziekte die iemand heeft. We kijken naar de patiënt in relatie tot zijn totale context. We kijken naar factoren in heden en verleden, die meespelen bij het ontstaan en in stand houden van een ziekte. Stressfactoren spelen hier een belangrijke rol in. Vandaar dat nature niet meer los van nurture staat, maar het gaat om nurturing nature. Dat is in ons werk het uitgangspunt geworden. Antes Ruimte voor herstel 23

24

25 E-HEALTH Behandeling waar en wanneer het de patiënt uitkomt Het gebruik van digitale media, apps, games en moderne gadgets is bijna niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Ook in de geestelijke gezondheidszorg wordt technologie steeds vaker ingezet in de behandeling. Antes heeft jaren geleden als één van de eerste GGZ-instellingen de eerste stappen gezet op het digitale pad met programma s voor zelfhulp. Sinds die tijd hebben we een grote ontwikkeling doorgemaakt. Inmiddels krijgt iedere patiënt na aanmelding een persoonlijke omgeving om online vragenlijsten in te vullen. Daar kan hij ook berichten uitwisselen met zijn behandelaar en aan behandelmodules werken. De digitale modules zetten we blended in. Daarmee is het een onderdeel geworden van de reguliere behandeling. Straks is de behandeling écht onder handbereik als de patiënt via de smartphone zijn modules volgt, communiceert met de behandelaar en zelf zijn afspraken plant. De technologische ontwikkelingen gaan door en zullen de patiënt steeds meer ondersteunen in het nemen van de regie op zijn gezondheid. In alle technologische ontwikkelingen is de patiënt het uitgangspunt. De patiënt bepaalt zelf waar, wanneer en hoe hij aan zijn herstel werkt. Zo gaat de behandeling ook buiten de spreekkamer en de reguliere werktijden door. 7,4 De e-health module Blijvend in Balans wordt gemiddeld met een 7.4 beoordeeld Een volgende belangrijke stap is dat de patiënt zijn naasten kan betrekken in de behandeling, door hen toegang te verlenen tot zijn persoonlijke digitale omgeving. Nieuw ontwikkelde modules, onder andere: Stemming stabiel Slaap My stresscoach Alles over angststoornissen Alles over depressie Alles over verslaving Antes Ruimte voor herstel 25

26

27 BOUMAN KLINIEK Ruimte voor herstel centraal Beter worden doe je thuis. Dat is ons motto. Dat betekent ook dat we kritisch kijken naar onze klinische voorzieningen. We sluiten klinieken en concentreren de bedden zoveel mogelijk. En we zetten in op modernisering van die bestaande voorzieningen. Als een opname toch onvermijdelijk is, dan is dat voor de patiënt ingrijpend. Je bent weg uit je vertrouwde ruimte. Daarom hechten we aan klinische voorzieningen waar patiënten meer individueel comfort en ruimte hebben m 2 bruto vloeroppervlak Op het terrein van de bestaande Bouman kliniek in Rotterdam heeft daarom in 2014 nieuwbouw plaatsgevonden. In deze nieuwbouw staat ruimte voor herstel centraal. We zijn er trots op dat we erin zijn geslaagd om ruimtelijke, bouwkundige en behandelinzichten met elkaar te verbinden. De kliniek is een plaats geworden waar de professional zijn werk optimaal kan uitvoeren. En de ruimtelijke opzet is een randvoorwaarde waarmee we het maximale uit de klinische behandeling kunnen halen m 2 omliggend terrein De ruimte voor herstel is er in de nieuwbouw van de Bouman kliniek in letterlijke, maar ook figuurlijke zin. Letterlijk, omdat de kamers, gangen, trappenhuizen licht en ruim zijn opgezet. Maar daar zit ook een gedachte achter. De kliniek kent prettige, actieve lounges, grote balkons, stilteruimten en comfortroom, en een extra beveiligde kamer. De eigen zit- en slaapkamer met eigen sanitaire voorziening, biedt privacy en een rustige plek om je terug te trekken. Op de eigen kamer kan de patiënt ook in rust en ruimte via e-health een deel van zijn behandeling volgen. De faciliteiten in de kliniek werken zo optimaal mee aan het herstel. 213 bedden binnen de Bouman kliniek Antes Ruimte voor herstel 27

28

29 Tekst en redactie afdeling communicatie Antes Grafisch ontwerp en vormgeving estherwerkt.nl Beeldmateriaal Antes en afbeeldingen gebruikt onder licentie van Shutterstock.com Drukkerij Mediajoenit juli 2015 Antes Antes hanteert de Zorgbrede Governance Code. De jaarrekeningen van Antes worden gepubliceerd op U vindt hier ook de jaarverslagen van andere zorgorganisaties. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Antes.

30 Postbus AM Rotterdam

31

32