Toelichting. Bestuurlijke boete

Transcriptie

1 Registratienummer BSW/ RIS Voorstel van het college tot vaststelling van de Verordening tot wijziging van de Verordening maatregelen, fraude en verrekenen bestuurlijke boete inkomensvoorzieningen Den Haag Toelichting Vanwege ontwikkelingen binnen wet- en regelgeving en het ontstaan van vaste jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep (CRvB) is het nodig om de Verordening op enkele punten te herzien. De wijzigingen zijn technisch van aard en hebben betrekking op het hoofdstuk over de bestuurlijke boete en het hoofdstuk over de maatregelen. Bestuurlijke boete In november 2014 en in januari 2016 heeft de CRvB enkele uitspraken gedaan met betrekking tot het opleggen van bestuurlijke boetes bij het overtreden van de inlichtingenplicht in de sociale zekerheid. De CRvB legde via vaste jurisprudentie vast dat bij de uitvoering van het gemeentelijk boetebeleid rekening moet houden met het evenredigheidsbeginsel en dat er sprake moet zijn van een gedifferentieerd boetebeleid. Naar aanleiding van deze uitspraken heeft de wetgever een voorstel tot wijziging van wet en regelgeving ingediend. De wetgever beoogd hiermee landelijk een eenduidige uitvoering van het boetebeleid. De Wet wijziging van de socialezekerheidswetten in verband met de regeling van de bestuurlijke boete en de daarmee samenhangende wijziging van het Boetebesluit socialezekerheidswetten, treden per 1 januari 2017 in werking. Het gevolg van deze wetswijziging is dat het boetebeleid en de incasso van de bestuurlijke boetes voor gemeenten in de wet wordt geregeld. Er is geen ruimte meer voor gemeentelijke invulling op dit punt. Het in de Verordening opgenomen gemeentelijk boetebeleid wordt overschreven door de wet waardoor het hoofdstuk Bestuurlijke boete in zijn geheel komt te vervallen. In de commissiebrief Handhaving en Fraude welke in het voorjaar van 2017 naar de commissie wordt gestuurd, zal een nadere toelichting worden gegeven op het nieuwe boetebeleid. Maatregelbeleid Binnen het hoofdstuk over het maatregelbeleid moeten wat technische wijzigingen worden verwerkt. Zo is het hoofdstuk over het maatregelbeleid dat in de Verordening is opgenomen niet volledig. Er is verzuimd een onderdeel van de arbeidsinschakelende verplichtingen uit de Wet Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijke arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW) op te nemen in de verordening. Dezelfde verplichting uit de Wet Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte en gewezen zelfstandigen (IOAZ) ontbreekt eveneens. Dit verzuim wordt door het alsnog in de Verordening opnemen van de ontbrekende verplichting hersteld. Tevens is er vaste jurisprudentie ontstaan over hoe te handelen in de situatie dat een (aspirant) belanghebbende, voorafgaand aan een aanvraag om bijstand, verwijtbaar onzorgvuldig omgaat met het beschikbare vermogen. De huidige Verordening is in strijd met deze jurisprudentie zodat de Verordening hierop wordt aangepast.

2 Raadplegen Cliëntenraad (Deelraad Participatie) De Cliëntenraad is geraadpleegd over de wijzigingen in de Verordening. De Cliëntenraad heeft de wijzigingen voor kennisgeving aangenomen. Artikelsgewijze toelichting Artikel 1.1. (begripsbepalingen) wordt gewijzigd. De begrippen worden zoals voorgeschreven in alfabetische volgorde gezet. Daarnaast komen er enkele begrippen te vervallen. De begrippen benadelingsbedrag, beslagvrije voet en bezit worden in de Verordening uitsluitend genoemd in hoofdstuk 6 Bestuurlijke boete. De regering schrijft het beleid rondom het opleggen en incasseren van de bestuurlijke boete landelijk via wet- en regelgeving voor. Dit hoofdstuk wordt in zijn geheel overbodig nu de gemeentelijke beleidsvrijheid komt te vervallen. Onder artikel 3.1 lid 2 wordt een nieuw onderdeel e toegevoegd. Ten onrechte is één van de verplichtingen in verband met de arbeidsinschakeling welke zijn opgenomen in de IOAW als ook in de IOAZ niet opgenomen als gedrag waarvoor een maatregel kan worden opgelegd wanneer men deze verplichting niet nakomt. Het gaat hierbij om de verplichting om gebruik te maken van een door het college aangeboden voorziening gericht op arbeidsinschakeling als bedoeld in de artikelen 36, eerste lid, en artikel 37 eerste lid, onderdeel e, van de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW) en de artikelen 36, eerste lid en artikel 37 eerste lid onderdeel e, van de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ), voor zover dit heeft geleid tot het geen doorgang vinden of tot voortijdige beëindiging van die voorziening. Deze artikelen zoals ze zijn opgenomen in de IOAW en IOAZ hebben een gelijkluidend artikel in de Participatiewet. De maatregel welke wordt opgelegd wanneer belanghebbende deze verplichting niet nakomt, bedraagt 100% van de bijstandsnorm voor de duur van 1 maand. Het ligt voor de hand om de belanghebbenden met een uitkering ingevolge de IOAW of IOAZ een zelfde maatregel op te leggen als belanghebbenden met een uitkering ingevolge de Participatiewet. De titel van Hoofdstuk 3 wordt gewijzigd in: Maatregelen vanwege het niet nakomen van de nietgeüniformeerde verplichtingen met betrekking tot arbeidsinschakeling. De titel van hoofdstuk 3 luidt nu: Maatregelen vanwege het niet nakomen van de niet geüniformeerde verplichtingen op grond van artikel 18 lid 2 van de Participatiewet. Dit volstaat formeel en technisch gezien niet, omdat er in dit hoofdstuk ook maatregelen vanwege het niet nakomen van de arbeidsverplichtingen op grond van artikel 9 van de Participatiewet en arbeidsverplichtingen op grond van de IOAW en de IOAZ zijn beschreven. Het is dan ook beter om de titel van het hoofdstuk in overeenstemming te brengen met de inhoud en te spreken over de niet-geüniformeerde verplichtingen met betrekkingen tot arbeidsinschakeling. Het bepaalde in artikel 3.1 lid 5 wordt aangepast aan ontstane vaste jurisprudentie (CRvB). In oktober 2015 deed de CRvB een uitspraak in een situatie dat een belanghebbende onzorgvuldig was omgegaan met het hem ter beschikking staande vermogen. Naar aanleiding van een erfenis was belanghebbende in bezit gekomen van een vermogen van ruim ,-. Belanghebbende had hier 54 jaar mee uit de bijstand kunnen blijven. Echter het vermogen was binnen een paar jaar uitgegeven en belanghebbende raakte in bijstandsafhankelijke positie. Het college verstrekte vervolgens de bijstand in de vorm van een geldlening en paste tevens het maatregelbeleid toe. De CRvB bevestigde dit beleid. Kern van de uitspraak is dan ook dat er zowel een maatregel kan worden toegepast terwijl gelijktijdig de bijstand in de vorm van een lening kan worden verstrekt. Toekennen in de vorm van een lening is mogelijk op grond van artikel 48 van de Participatiewet waarin wordt bepaald dat bijstand als lening kan worden verstrekt als de 2/5

3 noodzaak om bijstand te verlenen wordt veroorzaakt door een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid. Het toepassen van een maatregel is mogelijk op grond van artikel 18, lid 2 van de Participatiewet. Voorheen moest gekozen worden voor toepassing van hetzij artikel 48 (lening) hetzij artikel 18 (maatregel). In Den Haag is destijds gekozen voor toepassing van artikel 18, dit staat in de huidige verordening beschreven in artikel 3.1 lid 5 onder a. Ook in Den Haag komt het meerdere keren per jaar voor dat belanghebbenden, met name voorafgaand aan de aanvraag voor een bijstandsuitkering op onzorgvuldige wijze omgaan met vermogen. Daar hoort tevens bij de situatie dat er aantoonbaar sprake was van vermogen, maar dat dit kort voor de aanvraag elders is ondergebracht om zodoende succesvol een beroep te kunnen doen op de bijstand. In voorkomende gevallen wordt een maatregel toegepast van 100% voor de duur van 1 maand. Het maatregelbeleid is bedoeld om individueel maatwerk te leveren. Waar mogelijk wordt rekening gehouden met de persoonlijke en financiële omstandigheden waarin men verkeert. In die gevallen dat het nodig is wordt de maatregel conform deze Verordening afgestemd op de bijzondere individuele omstandigheden waarin belanghebbende zich bevindt. De situatie dat belanghebbenden in feite maanden tot jaren te vroeg een beroep doen op bijstand, vraagt eveneens om maatwerk. Met het uitsluitend kunnen toepassen van een maatregel van 100% voor de duur van één maand wordt onvoldoende recht gedaan aan het gegeven dat het aantoonbaar te snel interen op het vermogen verwijtbaar is. Het daarnaast bijstand kunnen verstrekken in de vorm van een lening zou een goede manier zijn om maatwerk te leveren. De verdere uitwerking van deze vorm van maatwerk zal in een beleidsregel worden vastgelegd. De Verordening wordt op dit punt aangepast zodat artikel 3.1 lid 5 als volgt komt te luiden: Onverlet het bepaalde in artikel 48 lid 2 van de wet legt het college een maatregel op van 100% van de bijstandsnorm van belanghebbende gedurende een maand, indien belanghebbende naar het oordeel van het college tekortschietend besef van verantwoordelijkheid toont voor de voorziening in het bestaan, voorafgaande aan of tijdens de duur van de bijstandsuitkering, voor zover bijstandsafhankelijkheid redelijkerwijs was te voorzien en belanghebbende niet kan aantonen dat hij voldoende inspanningen heeft gepleegd om de uitkering voorkomen. Hoofdstuk 6 Bestuurlijke boete komt in zijn geheel te vervallen. Nu de Regering heeft ingestemd met het wetsvoorstel Wet wijzigingen in de socialezekerheidswetten in verband met de regeling van de bestuurlijke boete wordt het bepaalde in hoofdstuk 6 overschreven door de wet. Hoofdstuk 6 heeft, met ingang van de datum waarop het wetsvoorstel in werking treedt, geen juridische grond meer voor de uitvoering van het boetebeleid zoals dat daarin is vastgelegd. De wetgever heeft met deze wet een landelijk voorschrift gegeven met betrekking tot de wijze waarop het boetebeleid moet worden uitgevoerd, dit moet door de gemeenten worden gevolgd. Wijziging in de citeertitel en de datum van in werking treden van de verordening: Nu het hoofdstuk over de Bestuurlijke boete is komen te vervallen kan dit onderdeel komen te vervallen in de citeertitel van de verordening. Deze zal worden gewijzigd in Verordening maatregelen en fraude inkomensvoorzieningen Den Haag De verordening treedt in werking per 1 januari 2017 of uiterlijk op de dag nadat de verordening door de Gemeenteraad is aangenomen. Besluitvorming Gezien het vorenstaande stelt het college de raad voor het volgende besluit te nemen: 3/5

4 De raad van de gemeente Den Haag, gezien het voorstel van het college van 6 december 2016, gelet op artikel 8 lid 1 van de Participatiewet, Besluit: I. vast te stellen de volgende Verordening tot wijziging van de Verordening maatregelen, fraude en verrekenen bestuurlijke boete inkomensvoorzieningen Den Haag 2016: ARTIKEL I A Artikel 1.1. lid 1 wordt als volgt gewijzigd: Artikel 1.1 lid 1 Begripsbepalingen 1. In deze verordening wordt verstaan onder: - belanghebbende degene die een uitkering krachtens de Participatiewet, IOAW of IOAZ heeft aangevraagd of aan wie een uitkering krachtens één van deze wetten is toegekend; - bijstandsnorm a) de op de belanghebbende van toepassing zijnde bijstandsnorm als bedoeld in artikel 5, sub c van de Participatiewet dan wel b) de op de belanghebbende van toepassing zijnde grondslag van de uitkering als bedoeld in artikel 5 van de IOAW of artikel 5 van de IOAZ; - college het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Den Haag; - geüniformeerde verplichtingen verplichtingen bedoeld in artikel 18, vierde lid van de Participatiewet; - maatregel een tijdelijke verlaging van de uitkering. De maatregel wordt vastgesteld in de vorm van een percentage van de netto uitkering van de belanghebbende of van de bruto grondslag van de uitkering van de belanghebbende; - niet geüniformeerde verplichtingen verplichtingen bedoeld in artikel 18, tweede lid van de Participatiewet; - uitkering a) de van toepassing zijnde bijstandsuitkering op grond van de Participatiewet (inclusief eventuele verlaging voortvloeiende uit de Participatiewet, of eventuele gemeentelijke toeslag voortvloeiende uit overgangsrecht van de wet Werk en bijstand (WWB) dan wel b) de van toepassing zijnde uitkering op grond van de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW) of de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk 4/5

5 - verwerven van vaardigheden in de participatiewet arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ); verwerven van vaardigheden in de Nederlandse taal als bedoeld in artikel 18b, lid 6a Participatiewet. B Na artikel 3.1 lid 2 onderdeel d wordt een nieuw onderdeel toegevoegd dat luidt als volgt: e. de verplichting om gebruik te maken van een door het college aangeboden voorziening gericht op arbeidsinschakeling als bedoeld in de artikelen 36, eerste lid, en, 37 eerste lid, onderdeel e, van de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers en in de artikelen 36, eerste lid, en 37 eerste lid onderdeel e, van de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen, voor zover dit heeft geleid tot het geen doorgang vinden of tot voortijdige beëindiging van die voorziening. C De titel van Hoofdstuk 3 komt te luiden: Hoofdstuk 3 Maatregelen vanwege het niet nakomen van de niet-geüniformeerde verplichtingen met betrekking tot arbeidsinschakeling. D Artikel 3.1 lid 5 komt te luiden: Artikel 3.1 lid 5 5. Onverlet het bepaalde in artikel 48 lid 2 van de wet legt het college een maatregel op van 100% van de bijstandsnorm van belanghebbende gedurende een maand, indien belanghebbende naar het oordeel van het college tekortschietend besef van verantwoordelijkheid toont voor de voorziening in het bestaan, voorafgaande aan of tijdens de duur van de bijstandsuitkering, voor zover bijstandsafhankelijkheid redelijkerwijs was te voorzien en belanghebbende niet kan aantonen dat hij voldoende inspanningen heeft gepleegd om een uitkering te voorkomen. E Hoofdstuk 6 vervalt. II. Deze verordening treedt in werking op 1 januari 2017 Aldus besloten in de openbare raadsvergadering van 15 december De griffier. De voorzitter. 5/5