KERAMISCHE DAKPANNEN. Plaatsingsgids EDITIE 15.1

Transcriptie

1 KERAMISCHE DAKPANNEN Plaatsingsgids EDITIE 15.1

2 Inhoudsopgave A. Algemeenheden 4 Normalisatie 4 Transport en opslag 4 Draagstructuur 4 Bewerking 4 Ventilatie 4 Terminologie 5 Eigenschappen en Performanties 5 Onderhoud en reiniging 5 Veiligheid 5 De Eternit-Garantie 5 Meer informatie 5 Hulpstukken in kunststof en metaal 6 3 B. Pannen met Sluitingen 7 Modellen 7 Productsamenstelling 7 Productiemethode 7 Mechanische en fysische karakteristieken 7 De afstand tussen de panlatten 8 Plaatsing van de pannen 8 Gevelbekleding 8 Hulpstukken in klei 9 Principedetails 10 Plaatsen van een nok - Domino, Harmonica, Premion, Futura, Sinfonie en Balance 12 Plaatsen van een nok - Harmonie, Melodie, Viva RG12 en Maxima RG9 14 Plaatsen van een Signum verluchting set 16 Plaatsen van een gasketel afvoer set 18 Pannen met sluitingen - Technische fiches 20 C. Tegelpan Groot 33 Productsamenstelling 33 Productiemethode 33 Mechanische en fysische karakteristieken 33 Normalisatie 33 De afstand tussen de panlatten 33 Plaatsing van de pannen 33 Gevelbekleding 34 Principedetails 34 Tegelpan groot - Technische fiches 35 OPMERKINGEN: De lezer dient er zich van te vergewissen steeds de meest recente versie van de documentatie te raadplegen. De in dit document beschreven toepassingen gelden enkel voor standaardgevallen. Voor specifieke toepassingen is een aangepaste studie vereist. D. Tegelpannen Klein 37 Productsamenstelling 37 Productiemethode 37 Mechanische en fysische karakteristieken 37 Normalisatie 37 De afstand tussen de panlatten 37 Plaatsing van de pannen 38 Gevelbekleding 39 Principedetails 39 Tegelpannen klein - Technische fiches 43 E. Overzicht technische gegevens 46

3 A. Algemeenheden 4 5 Normalisatie en Technische Voorlichting Bewerking Terminologie Onderhoud en reiniging De Creaton kleidakpannen van Eternit voldoen aan de norm DIN EN 1304, conform met de NBN EN1304 voor België en NEN EN 1304 voor Nederland. Ze dragen het CE label. Het plaatsen en het mechanisch bevestigen van de kleidakpannen en hulpstukken gebeurt: Voor België: Conform de Belgische Normen NBN B en addendum NBN B , de Technische Voorlichtingen van het WTCB TV 175 "Daken met pannen in gebakken aarde" gedeeltelijk vervangen door TV 240 "Pannen daken" en TV " Dakpannen uit gebakken aarde", de richtlijnen van de fabrikant ter zake en de regels van de kunst. Voor wat betreft de verankering van de pannen is er op een module beschikbaar die deze berekening vereenvoudigt. Voor Nederland: Conform de Ontwerp- en Uitvoeringsrichtlijnen voor dakbedekkingsconstructies met keramische pannen - publicatie nr. PBL0180/94, de richtlijnen van de fabrikant ter zake en de regels van de kunst. Transport en Opslag De pannen worden op retourpallets geleverd. Het opslaan van de pannen en hulpstukken gebeurt zowel bij de verdeler als op de werf op een propere, vlakke en stabiele ondergrond. Draagstructuur Vooraleer de dakdekker de dakbedekking plaatst, gaat hij na of de draagconstructie overeenstemt met de voorschriften en controleert hij het dakvlak op vlakheid en vorm (schuin lopende muren). Indien er gebreken worden vastgesteld, stelt hij hiervan de architect of eigenaar tijdig in kennis. Op de kepers of spanten wordt bij voorkeur eerst een stijf en dampdoorlatend onderdak (Menuiserite Extra) aangebracht en hierop tengellatten met een minimale dikte van 15 mm en minstens 30 mm breedte. De tengellatten worden minstens tweemaal per strekkende meter genageld op het onderdak met nagels die minstens 30 mm in de kepers of spanten dringen. Een Menuiserite Extra-onderdak wordt steeds aangeraden en is zelfs verplicht bij een dakhelling lager dan 22. De pannen worden aangebracht op horizontaal geplaatste panlatten, die perfect evenwijdig aan elkaar zijn geplaatst. De doorsnede van de panlatten is afhankelijk van de tussenafstand der steunpunten (TV 240). De houtkwaliteit moet conform zijn aan de NBN 272 en beschermd tegen aantasting door schimmels en insecten conform de NBN 471 en bij voorkeur verduurzaamd STS Steunpuntsafstand Doorsnede van de panlat in mm in mm dakhelling < 45 dakhelling x x x x x x x x 36 Het meest gebruikte werktuig voor het verzagen van de pannen is de elektrische handzaagmachine. Bij een diamantschijf van ø 230 mm is het min. vermogen 2pk en de max. draaisnelheid 6800 toeren per minuut. Bij een diamantschijf ø 125 mm wordt de max. draaisnelheid beperkt tot t/min. Onze kleitegelpannen kunnen het best verzaagd worden met een diamantschijf van HUSQVARNA type Rescue RF3 115 mm of 230 mm. Extra gaten worden het best geboord met een widiaboor. Zaagstof dat op het zichtvlak van de pannen terechtkomt, dient onmiddellijk verwijderd te worden. Ventilatie Voor België: De huidige regels bepalen dat bijkomende geactiveerde ventilatie niet nodig is voor pannen daken, dit in overeenstemming met de voorschriften van het WTCB. We verwijzen in dit verband tevens naar de verschillende Technische Voorlichtingen opgesteld door het WTCB betreffende dakmaterialen. Voor Nederland: Voor een optimale ventilatie dient de vrije tengelhoogte bij dakhellingen 20 minimaal 10 mm te zijn. Bij dakhellingen tussen 15 en 20 dient dit minimaal 20 mm te zijn. Aan de dakvoet zijde dient de ventilatie instroomopening 1/00 van het dakoppervlak per m breedte te zijn, met een minimum van 9000 mm 2 /m dakbreedte. Aan de nokzijde dient de ventilatie uitstroomopening 0,5/00 van de dakvlak oppervlakte per m breedte te zijn. Aan de dakvoetzijde wordt enerzijds de constructie beschermd door het dakvoetprofiel, terwijl anderzijds de ventilatie in stand gehouden wordt door toepassing van de vogelkam. Hierdoor worden tevens vogels onder het pannendak geweerd. Indien extra ventilatie aan de dakvoetzijde gewenst is (bijv. bij flauw hellende daken of een gedeeltelijk afgesloten dakvoet) kan door plaatsing van de ventilerende panlat met vogelwering uitkomst bieden. Ventilatie-eisen Daklengte (tussen goot en nok): 8 meter Dakhelling: 30 graden Doorlaat ventilatiepan: bv mm 2 Vrije tengelhoogte 10 mm Berekening: 8000 (daklengte) x 1000 (breedte over 1 m) = mm 2 1/ 00 x = mm 2 aan de dakvoetzijde. Aangezien de minimum instroom mm 2 bedraagt, dient deze daarom aangehouden te worden. 0,5/00 x = mm 2 nokventilatie per dakvlak (benodigd) = 1,0 ventilatie pannen per m dakbreedte (cap. ventilatiepan) Ventilatiecapaciteit ETERNIT producten in mm 2 Eterroll Ventilerende panlat Een dak wordt gevormd door vlakken en snijlijnen. In het schema hierna vindt U de voornaamste termen Nok 11. Schouwdoorgang 2. Wang 12. Bovenrand 3. Klimmend dakvenster 13. Muuraansluiting 4. Druiplijn 14. Onderschild 5. Kielgoot 15. Breuklijn 6. Verluchtingspan 16. Eindschild 7. Dakrand 17. Bovenschild 8. Schoorsteen 18. Dakvlakvenster 9. Dakranduitsprong 19. Hoekkeper 10. Puntgevel Eigenschappen en Performanties MECHANISCHE STERKTE Het bijzondere fabricatieprocédé, de zorgvuldige keuze van grondstoffen en de continue kwaliteitscontrole maken dat de pannen een hoge mechanische weerstand bezitten. WEERBESTENDIGHEID De Eternitpannen bieden een langdurige bescherming tegen weer, wind, regen en hagel en zijn vorstbestendig. GELUIDSISOLEREND De hoge massa per m 2 zorgt voor een goede geluidsisolatie. Contactgeluiden van regen of hagel worden grotendeels geneutraliseerd. BRANDREACTIE De Eternitpannen zijn onbrandbaar en behoren tot de brandklasse AO. * De volledige garantietekst, die de toepassingsvoorwaarden van de garantie uiteenzet, is op aanvraag verkrijgbaar De duurzame kleikwaliteit, al dan niet bedekt met een engobe oppervlaktelaag, beschermt de pannen tegen vuil en stof. Door externe invloeden (luchtvervuiling, erosie, corrosie, enz...) is een geleidelijk optreden van een patina echter mogelijk. Het reinigen van de pannen gebeurt daarom met een milieuvriendelijk en niet agressief moswerend middel, te verkrijgen bij de Eternitverdelers. De pannen mogen zeker niet gereinigd worden met water onder hoge druk, harde borstels, of andere werktuigen die het oppervlak kunnen beschadigen. Veiligheid Voor België: De werken zullen uitgevoerd worden volgens de veiligheidsvoorschriften voorgeschreven door Codex (ARAB) betreffende Werken op hoogte. Voor Nederland: De bepalingen van de bestaande reglementeringen zoals o.a. de A.R.B.O. dienen gevolgd te worden. Algemeen: Voor meer informatie in verband met veiligheid kan u contact opnemen met de producent. De Eternit-Garantie Eternit waarborgt dat de Eternit-dakpannen, mits vakkundige plaatsing, bij normale gebruiks-en atmosferische omstandigheden voldoen aan de volgende kwaliteitseisen: GEDURENDE 30 JAAR Vanaf de levering garandeert Eternit, bij plaatsing volgens de voorschriften, normale gebruiksomstandigheden en een normaal atmosferisch milieu, de intrinsieke kwaliteiten van de kleidakpannen gedurende 30 jaar* *De volledige garantietekst, die de toepassingsvoorwaarden van de garantie uiteenzet, is op aanvraag verkrijgbaar. Meer informatie Deze plaatsingsgids vervangt alle voorgaande uitgaven. ETERNIT houdt zich het recht voor de gegevens te wijzigen zonder voorafgaande kennisgeving. De lezer dient er zich van te vergewissen steeds de meest recente versie van deze plaatsingsgids te raadplegen. Geen enkele wijziging mag aan deze tekst worden aangebracht zonder toestemming. Meer informatie kan worden teruggevonden in de ETERNIT documentatie, in de ETERNIT technische gegevens Deel 1 Algemene technische gegevens en Deel 2 Specifieke technische gegevens per pan, in de ETERNIT bestekomschrijvingen, in de ETERNIT garantie, in de ETERNIT prijslijst, op de ETERNIT website, etc.

4 B. PANNEN MET SLUITINGEN 6 7 Hulpstukken in kunststof en metaal Modellen Productsamenstelling Een uitgebreide reeks hulpstukken in kunststof en metaal geven een technisch perfecte oplossing aan alle dakdetails. Universele verluchtingskam nuttige lengte: 1000 mm nr 2917/12 kleur: zwart Universele Combi verluchtingskam nuttige lengte: 1000 mm kleur: zwart Prefab kielgoot in PVC nuttige lengte: 1500 mm breedte: 500 mm nr 2928/00 kleur: donkerbruin Zadelband voor prefab kielgoot in PVC nr 2928/01 kleur: donkerbruin Universele ondernok: ETERROLL soepele, geventileerde en zelfklevende ondernok voor nokken en noordbomen. kleuren: antraciet en bruinrood lengte: 5 lm/rol profielbreedte: 310 mm Aero-uni ondernok in polyethyleen (alleen geschikt voor halfronde nokken) nuttige lengte: 1020 mm kleuren: zwart, rood en bruin Gesherardiseerde schroefnagels met neopreen dichtingsring lengte: 45 mm voor gevelpan nr 2931/91 lengte: 65 mm voor nok of hoekkeper nr 2931/92 lengte: 80 mm voor nok of hoekkeper nr 2931/93 HARMONIE NEW op pag. 20 RG 9 MAXIMA NEW op pag. 22 TERRA OPTIMA op pag. 24 HARMONICA MELODIE op pag. 21 RG 12 VIVA NEW op pag. 23 RATIO NEW op pag. 25 DOMINO De kleidakpannen zijn samengesteld uit: Uitsluitend natuurlijke grondstoffen Zuivere, hoogwaardige en sterk krasbestendige klei, hoofdzakelijk uit eigen kleigroeven van de producent Kwaliteit afwerking zichtoppervlak (bij de specifieke gegevens van elke pan wordt vermeld welke afwerkingen van toepassing zijn): - Natuur : zonder bijkomende beschermingslaag - Engobe : mat verhard engobe zichtvlak - Finesse verglaasd : zijdeglans verglaasd zichtvlak - Noblesse verglaasd : hoogglans verglaasd zichtvlak. Productiemethode De ontgonnen klei wordt opgeslagen in een beluchtingsbekken. Na toevoeging van water wordt de klei gemixt en geëxtrudeerd, om nadien geperst te worden in persvormen. Na het drogingsproces worden de dakpannen op het zichtoppervlak afgewerkt met een hoog krasbestendige edelengobe deklaag. Vervolgens worden de dakpannen gebakken in een oven boven de 1050 C. Gedurende het bakproces worden de dakpannen ondersteund in speciaal ontworpen cassetten om hun maat- en vormvastheid te kunnen garanderen. De dakpannen zijn voorzien van een onuitwisbare merk- en productiestempel en worden op retourpaletten gestapeld, klaar voor verzending. Mechanische en fysische karakteristieken Breuklast >= 1200 N volgens DIN-EN 538 Waterabsorptie (%) gewicht ruim onder de toegelaten 9% NBN-EN Vorstbestendigheid ( C) -30 volgens NBN-EN Brandklasse volgens DIN EN 1304 A1 Warmtegeleidingscoëfficiënt λ 0,320 W/mK (flux meter methode ASTM C 518) op pag. 26 op pag. 27 SINFONIE FUTURA op pag. 28 op pag. 29 PREMION BALANCE op pag. 30 op pag. 31

5 8 9 De afstand tussen de panlatten Plaatsing van de pannen Hulpstukken in klei (illustratie Futura) De mogelijkheid om de overlap aan te passen geeft een bepaalde vrijheid in de hoogteverdeling van de pannen. De latafstand kan hierdoor variëren. De panlatten worden horizontaal en dus onderling evenwijdig geplaatst. De nagels waarmee de panlatten worden bevestigd, dringen minstens 30 mm in de draagconstructie (zie STS 34 1 e deel literatuurlijst nr. 11). De positie van de twee onderste panlatten wordt bepaald door de plaats van de onderste pan ten opzichte van de goot. Bij een hanggoot komt de druiprand van de pan op 1/3 van de gootbreedte van binnenuit gemeten. De onderste panlat wordt zo geplaatst dat de onderste pan 40 tot 80 mm vrij draagt. Om de onderste pannenrij dezelfde helling te geven als de bovenliggende, is het noodzakelijk de voetlat te verhogen tot de dubbele dikte van de panlat (Fig. 1). Afhankelijk van de dakhelling komt de bovenste panlat op een zekere afstand van de nok- of vorstas, gevormd door de kruising van de tengellatten (zie Tabel en schets in de technische fiche van de desbetreffende pan - pag 9 e.v.). Vervolgens wordt de afstand tussen de bovenrand van de tweede onderste panlat en de bovenrand van de bovenste panlat zo verdeeld dat hele pannen kunnen geplaatst worden rekening houdend met de variabele latafstand (zie Tabel in de technische fiche van de desbetreffende pan - pag 9 e.v.). Bij het plaatsen van de dakpannen dient er wel voor gezorgd te worden dat de kopsluitingen goed in elkaar vallen, zodanig dat ze elkaar volledig overdekken. De neus van de dakpan moet volledig achter de panlat rusten. De nok- of vorstlathoogte is afhankelijk van de dakhelling. Voor het bepalen van de nok- of vorstlathoogte zie Tabel in de technische fiche van de desbetreffende pan (zie pag 9 e.v.) De pannen worden uit verschillende paletten genomen en onder elkaar gemengd. Bij een zadeldak of lessenaarsdak wordt onderaan ter hoogte van de goot en bovenaan ter hoogte van de nok/vorst over de ganse breedte een zelfde aantal pannen geplaatst, gevelpannen inbegrepen. Met de speling in de zijsluiting en het aanpassen van de oversteek van de gevelpannen kan men ervoor zorgen een symmetrische opbouw te bekomen. Men dient er wel voor te zorgen dat de zijsluitingen goed in elkaar vallen, zodanig dat ze elkaar volledig overdekken. De neus van de dakpan moet volledig achter de panlat rusten. De plaatsing van de overige pannen begint in de rechter benedenhoek. Om de 4 rijen pannen controleert men door middel van een rechte lat of een smetkoord of de pannen rechtlijnig en loodrecht op de panlatten liggen. Bij aansluitingen rond de schouw of dakvensters worden de pannen verzaagd en waterdicht afgewerkt. Alle nokken/vorsten en gevelpannen moeten steeds verankerd worden. Het dak wordt ingedeeld in zones, waarbij bepaald wordt hoeveel pannen er dienen verankerd te worden. De gevelpannen (of dubbele welpannen, indien geen gevelpannen worden toegepast) worden bij voorkeur verankerd met 1 schroefnagel of vijs met dichtingsring en een zijdelingse panhaak. De linker gevelpannen kunnen niet worden verankerd met een zijdelingse panhaak. Bij het verankeren mogen de nagels of vijzen de pannen niet klemmen; dit wil zeggen dat ze voldoende speling moeten hebben in het nagelgat en ze niet volledig ingedreven mogen worden. Alle nagels en vijzen die gebruikt worden bij het verankeren, zijn vervaardigd uit roestbestendig materiaal. De gevelpannen zijn eventueel voorzien van één gat en worden op de panlatten vastgespijkerd of gevezen met schroefnagels of vijzen. De nok/vorst wordt door middel van een nok- of vorsthaak of door middel van een schroef in roestvrij staal verankerd. Alle bevestigingsmaterialen zijn vervaardigd uit roestbestendig materiaal. Gevelbekleding Indien kleidakpannen gebruikt worden voor gevelbekleding, is het noodzakelijk: alle gevelpannen te bevestigen in de nagelgaten met 1 schroefnagel of vijs met dichtingsring en een zijdelingse panhaak. De linker gevelpan kan niet met een zijdelingse panhaak worden verankerd. alle pannen te bevestigen in het nagelgat met 1 schroefnagel of vijs, waarbij de schroefnagel of vijs minstens 20 mm in de panlat dringt. Bijkomend wordt een zijdelingse panhaak per pan geplaatst. Pan Halve pan* Ventilatie pan Gevelpan Dubbelewel pan Vorst Knik - Mansarde pan Knik - Mansarde gevelpan Hoekkeper beginstuk Shedpan Shedgevelpan Begin/Eind schijf Fig. 1: Afstand tussen de panlatten 1. Gesherardiseerde schroefnagel 7. Panlat met neopreen dichtingsring voor 8. Tengellat nok/vorst lengte: 45 mm 9. Menuiserite Extra-onderdak 2. Nok/vorst 10. Verluchtingskam 3. Nok- of vorstlat 11. Dubbele panlat 4. Eterroll ondernok of ondervorst 12. Metalen profiel of UV-bestendig 5. Nok- of vorstlatsteun kunststofprofiel 6. Kleidakpan 13. Hanggoot Signum verluchting set Afvoer gasketel set 3 - benig broekstuk Antenne set Set zonnethermie 4 - benig broekstuk * Niet op alle modellen van toepassing

6 10 11 Principedetails Opmerking: alle details hierna zijn principedetails en zijn ook niet noodzakelijk de juiste afbeelding van de pan zelf. Fig. 2: Vorst of nokafwerking met nok/vorst 1. Vijs in roestvrij staal met dichtingsring 5. Nok- of vorstlatsteun voor nok/vorst 6. Kleidakpan Fig. 4: Aansluiting met opgaande muur Fig. 6: Zijdelingse aansluiting tegen muur 2. Nok/vorst 7. Panlat 3. Nok- of vorstlat 8. Tengellat 4. Eterroll ondernok of ondervorst 9. Menuiserite Extra-onderdak 1. Menuiserite Extra-onderdak 4. Panlat 2. Tengellat 5. Lood of Eterflex 3. Kleidakpan 1. Tengellat 4. Kleidakpan 2. Menuiserite Extra-onderdak 5. Lood of Eterflex 3. Panlat 6. Keper of spant Fig. 3: Afwerking met shedpan 1. Kleidakpan 5. Shedpan 2. Panlat 6. Boordplank (indien muur onvoldoende 3. Menuiserite Extra-onderdak afgedekt door shedpan) 4. Keper of spant Fig. 5: Dakrandafwerking met zinken goot 1. Verholen zinken goot 5. Kleidakpan 2. Dubbele welpan 6. Tengellat 3. Panlat 7. Keper of spant 4. Menuiserite Extra-onderdak Fig. 7: Dakvoetafwerking 1. Kleidakpan 4. Metalen profiel of UV-bestendig 2. Verluchtingskam kunststofprofiel 3. Verhoogde panlat 5. Hanggoot Fig. 8: Afwerking ki(e)lgoot kleidakpan 1. Panlat 5. PVC ki(e)lgootelement 2. Tengellat 6. Bebording 3. Menuiserite Extra-onderdak 7. Universele verluchtingskam 4. Afdichting onderdak 8. Koperen nagel voor ki(e)lgoot en verluchtingskam min. 1 om de 35 cm

7 Plaatsen van een Nok Plaatsen van een Nok Domino, Harmonica, Premion, Futura, Sinfonie en Balance Domino, Harmonica, Premion, Futura, Sinfonie en Balance Regel de noklat op de aangewezen hoogte met behulp van een extra lat in verduurzaamd hout of met behulp van vorstbeugels. Kleef Eterroll over de noklat en zorg ervoor dat de nagelgaten van de bovenste rij pannen afgedicht zijn. Mocht dit laatste niet het geval zijn, en de bovenste rij pannen worden bevestigd door het nagelgat, dan dient men hiervoor schroeven of schroefnagels met een neopreen dichtingsring te gebruiken. 09 Herhaal actie 8 tot aan de voorlaatste vorst. 10 Snij de sluiting van de voorlaatste vorst af en doorboor en bevestig de voorlaatste vorst een tweede maal met behulp van een schroefnagel met neopreen dichtingsring Men kan de Eterroll voorlopig bevestigen door deze vast te nagelen. Leg de eerste vorst op het begin van noklat en bevestig de begin/eind schijf voordat de eerste vorst bevestigd wordt. De vorst wordt bij voorkeur in de sluiting van de pannen gelegd. 11 Draai de laatste vorst om en snij deze op maat af. Leg de laatste vorst op de noklat zonder deze te bevestigen. De regendichting op deze koude vorst wordt op deze plaats gegarandeerd door de Eterroll. 12 Bevestig de eind/begin schijf alvorens de laatste vorst te bevestigen Schuif de vorst haak over de vorst. Gebruik hiervoor de bijpassende kleur. Minstens 2 kleuren zijn steeds beschikbaar, rood of antraciet, dit is vooral belangrijk bij het plaatsen van noordbomen of hoekkepers. Bevestig de beginvorst een eerste maal met behulp van een vorsthaak en schroef Doorboor en bevestig de laatste vorst 2 maal met behulp van twee schroefnagels met neopreen dichtingsring. De eenvoudig afgewerkte vorst! Doorboor en bevestig de beginvorst een tweede maal met een bijkomende schroefnagel met neopreen dichtingsring. Elke vorst dient 2 maal bevestigd te worden Schuif de volgende vorst in de vorsthaak van de eerste en bevestig de andere zijde met een nieuwe vorst haak. Op deze wijze is de vorst op twee punten bevestigd.

8 Plaatsen van een Nok Plaatsen van een Nok Harmonie, Melodie, Viva RG12 en Maxima RG9 Harmonie, Melodie, Viva RG12 en Maxima RG Regel de noklat op de aangewezen hoogte met behulp van een extra lat in verduurzaamd hout of met behulp van vorstbeugels. Kleef Eterroll over de noklat en zorg ervoor dat de nagelgaten van de bovenste rij pannen toe gedicht zijn. Mocht dit laatste niet het geval zijn dan kan men de bovenste rij pannen ook bevestigen met behulp van een schroefnagel met een neopreen dichtingsring. Doorboor en bevestig de beginvorst een tweede maal met een additionele schroefnagel met neopreen dichtingsring. Elke vorst dient 2 maal bevestigd te worden. Schuif de volgende vorst in de vorsthaak van de eerste en bevestig de andere zijde met een nieuwe vorst haak. Op deze wijze is de vorst op twee punten bevestigd Optionneel kan men de Eterroll additioneel bevestigen, dit hoeft echter niet daar deze tijdens de bevestiging van de vorsten ook mee vast gezet wordt. Leg de eerste vorst op het begin van noklat als om de correcte hoogte van de begin/eind schijf te bepalen. Bevestig vervolgens de begin/eind schijf voor dat de eerste vorst bevestigd wordt. Herhaal actie 8 tot In het midden en begin vervolgens opnieuw stappen 4 tem 8 aan de ander kant van de vorst. In het midden van het dak dient een vorst pan op maat afgesneden de worden. Bij een warme vorst dient de sluiting van de links aanliggende vorst niet afgesneden te worden Schuif de vorst haak over de vorst. Gebruik hiervoor de juiste kleur, minstens 2 kleuren zijn steeds beschikbaar in rood of antraciet, dit is vooral belangrijk bij het plaatsen van noordbomen en hoekkepers. Bevestig de beginvorst een eerste maal met behulp van een vorsthaak en schroef. Plooi de linker vorsthaak tegen de vorst aan. Doorboor en bevestig de pasvorst met een additionele schroefnagel met neopreen dichtingsring. Elke vorst dient 2 maal goed bevestigd te zijn.

9 Plaatsen van een Signum verluchting set Plaatsen van een Signum verluchting set Plaats eerst de Pannen en de Signum pan om de locatie exact te bepalen. 02 Teken de plaats van de doorvoer af op het onderdak Werk vervolgens de aansluiting aan de binnenkant af Schuif de ring met dampscherm over de koker en kleef deze vast Neem de Signum pan en omliggende pannen weg en snij de gewenste opening uit het onderdak Verwijder de ring met het dampscherm van de adapter set en plaats deze door de opening Breng ook tape aan rond de koker zodat de ring niet meer verschuift De koker kan vervolgens op maat afgesneden worden Duw het onderdak van de set tegen het onderdak van het dak aan. Kleef het onderdak van de adapter set vast op het onderdak van het dak Indien gewenst kan de flexibele aansluiting reeds bevestigd worden Perfect afgewerkt dakvlak met Signum verluchtingspan Kleef het onderdak van de adapter set vast op het onderdak van het dak. Zorg ervoor dat de Signum pan mooi aansluit op de adapter set

10 Plaatsen van een gasketel afvoer set Plaatsen van een gasketel afvoer set Plaats eerst de pannen en de doovoer pan om de locatie exact te bepalen. Teken de plaats van de doorvoer af op het onderdak. Bij zwakkere of steilere dakhellingen dient de doorvoerpan bijgesneden te worden, zodat de hoed loodrecht op het grondoppervlak geplaatst kan worden. De bubbelwandige afvoerbuis (niet bestelbaar bij Eternit) kan vervolgens geplaatst worden. Plaats iets tussen de doorvoerpan en de onderliggende pan om het werk te vereenvoudigen Neem de Signum pan en omliggende pannen weg en snij een kruis in het onderdak op de gewenste plaats. Verwijder de tape van de EPDM machette Zorg dat de dubbelwandig afvoer buis door het onderdak gaat. Perfect afgewerkt dakvlak met de gasketel afvoer set. DAKPAN GASKETEL AFVOER SET 05 Kleef de EPDM machette als een ruit op het onderdak. 07 Zorg ervoor dat de bijbestelde hoed steeds loodrecht op het grondoppervlak geplaatst wordt. 06 Plaats de doorvoer pan terug op het dak. 08 In functie van het pan type kan de hoed steeds loodrecht gedraaid worden bij dakhellingen tussen 20 en 45. Afsnijden doorvoer pan en rozet tegen de dakhelling in Rozet tegen de dakhelling in Rozet met de dakhelling mee Afsnijden doorvoer pan en rozet met de dakhelling mee HARMONIE MELODIE DOMINO HARMONICA MAXIMA VIVA FUTURA SINFONIE PREMION BALANCE OPTIMA RATIO

11 TECHNISCHE SPECIFICATIES - PANNEN MET SLUITINGEN HARMONIE NEW Afmetingen pan (lxb) mm ca. 410 mm x 250 mm Min Gem Max Dekbreedte pan mm ,5 200 Deklengte pan = latafstand mm Stuks / m 2 14,2 15,2 15,6 Stuks per bundel st. 5 Gewicht per bundel kg ca. 15,0 Stuks per pallet st. 280 Gewicht per pallet kg ca. 840 Gewicht per m 2 kg ca. 45,6 Gewicht per stuk kg ca. 3,0 Dekbreedte gevelpan links mm 105 3,1 Dekbreedte gevelpan rechts mm 160 3,1 Dekbreedte dubbele welpan mm 138 3,1 Dekbreedte halve pan mm 98 3,1 Deklengte shedpan mm 215 5,2 Dekbreedte vorst PZ mm 400 2,5 Profielhoogte mm 51 Afstand dakvoet boven eerste panlat mm 340 Dekbreedte Solesia zonnepaneel mm niet in programma Vervangend aantal pannen st. niet in programma Minimum dakhelling met Eternit onderdak mm 12 van de Harmonie New-kleidakpan Nok PZ Openingsdiameter 200 Mof Warm Hellingsgraden Afstand 1 e lat L Hoogte noklat H TECHNISCHE SPECIFICATIES - PANNEN MET SLUITINGEN MELODIE Afmetingen pan (lxb) mm ca. 440 mm x 255 mm Min Gem Max Dekbreedte pan mm Deklengte pan = latafstand mm Stuks / m 2 13,7 14,5 15,3 Stuks per bundel st. 6 Gewicht per bundel kg 19,2 Stuks per pallet st. 280 Gewicht per pallet kg 896 Gewicht per m 2 kg ca. 46,4 Gewicht per stuk kg 3,2 Dekbreedte gevelpan links mm Dekbreedte gevelpan rechts mm Dekbreedte dubbele welpan mm Dekbreedte halve pan mm niet in programma Deklengte shedpan mm 215 4,8 Dekbreedte vorst PZ mm 400 2,5 Profielhoogte mm 70 Afstand dakvoet boven eerste panlat mm 331 Dekbreedte Solesia zonnepaneel mm niet in programma Vervangend aantal pannen st. niet in programma Minimum dakhelling met Eternit onderdak mm 12 van de Melodie-kleidakpan Nok PZ Openingsdiameter 200 Mof Warm Hellingsgraden Afstand 1 e lat L Hoogte noklat H

12 TECHNISCHE SPECIFICATIES - PANNEN MET SLUITINGEN TECHNISCHE SPECIFICATIES - PANNEN MET SLUITINGEN MAXIMA NEW-RG9 VIVA NEW-RG van de Maxima New RG9-kleidakpan van de Viva New RG12-kleidakpan Afmetingen pan (lxb) mm ca. 403 mm x 333 mm Min Gem Max Dekbreedte pan mm Deklengte pan = latafstand mm Stuks / m 2 9,5 10,1 10,8 Stuks per bundel st. 4 Gewicht per bundel kg ca. 17,2 Stuks per pallet st. 240 Gewicht per pallet kg ca Gewicht per m 2 kg ca. 40,9 Gewicht per stuk kg ca. 4,3 Dekbreedte gevelpan links mm 270 3,3 Dekbreedte gevelpan rechts mm 300 3,3 Dekbreedte dubbele welpan mm 297 3,3 Dekbreedte halve pan mm 150 3,3 Deklengte shedpan mm 230 3,4 Dekbreedte vorst G10 mm 335 3,0 Profielhoogte mm 35 Afstand dakvoet boven eerste panlat mm 335 Dekbreedte Solesia zonnepaneel mm 1800 Vervangend aantal pannen st. 6 Nok G10 Openingsdiameter 200 Mof Hellingsgraden Afstand 1 e lat L Warm Hoogte noklat H Afmetingen pan (lxb) mm ca. 403 mm x 268 mm Min Gem Max Dekbreedte pan mm Deklengte pan = latafstand mm Stuks / m 2 12,7 13,1 13,4 Stuks per bundel st. 4 Gewicht per bundel kg ca. 14,0 Stuks per pallet st. 240 Gewicht per pallet kg ca. 840 Gewicht per m 2 kg ca. 45,9 Gewicht per stuk kg ca. 3,5 Dekbreedte gevelpan links mm 192 3,0 Dekbreedte gevelpan rechts mm 230 3,0 Dekbreedte dubbele welpan mm 170 3,0 Dekbreedte halve pan mm 118 3,0 Deklengte shedpan mm 230 4,6 Dekbreedte vorst G10 mm 335 3,0 Profielhoogte mm 48 Afstand dakvoet boven eerste panlat mm 340 Minimum dakhelling met Eternit onderdak mm 12 Nok G10 Openingsdiameter 200 Mof Warm Hellingsgraden Afstand 1 e lat L Hoogte noklat H Minimum dakhelling met Eternit onderdak mm 12

13 TECHNISCHE SPECIFICATIES - PANNEN MET SLUITINGEN TECHNISCHE SPECIFICATIES - PANNEN MET SLUITINGEN TERRA OPTIMA RATIO NEW van de Terra Optima-kleidakpan van de Ratio New-kleidakpan De tabel gaat uit van een panlatdikte van 30 mm. De tabel gaat uit van een panlatdikte van 30 mm. Afmetingen pan (lxb) mm ca. 441 mm x 262 mm Min Gem Max Dekbreedte pan mm Deklengte pan = latafstand* mm Stuks / m 2 11,9 12,8 13,8 Stuks per bundel st. 6 Gewicht per bundel kg ca. 22,2 Stuks per pallet st. 240 Gewicht per pallet kg ca. 890 Gewicht per m 2 kg ca. 47,4 Gewicht per stuk kg ca. 3,7 Dekbreedte gevelpan links mm 140 3,1 Dekbreedte gevelpan rechts mm 175 3,1 Dekbreedte dubbele welpan mm 195 3,1 Dekbreedte halve pan mm niet in programma Deklengte shedpan mm 230 4,6 Dekbreedte vorst PV mm 400 2,5 Profielhoogte mm 32 Afstand dakvoet boven eerste panlat Minimum dakhelling met Eternit onderdak mm 360 mm 16 * Deklengte vanaf 330 mm mogelijk : voor deklengtes tussen 330 en 350 mm zijn de flappen van de gevelpannen te verzagen in de daartoe voorziene inkepingen. Hellingsgraden Afstand 1 e lat L Hoogte noklat H Afmetingen pan (lxb) mm ca. 445 mm x 265 mm Min Gem Max Dekbreedte pan mm ,5 225 Deklengte pan = latafstand mm Stuks / m 2 11,7 12,2 12,7 Stuks per bundel st. 6 Gewicht per bundel kg ca. 20,4 Stuks per pallet st. 288 Gewicht per pallet kg ca. 980 Gewicht per m 2 kg ca. 41,5 Gewicht per stuk kg ca. 3,4 Dekbreedte gevelpan links mm 135 2,8 Dekbreedte gevelpan rechts mm 175 2,8 Dekbreedte dubbele welpan mm 185 2,8 Dekbreedte halve pan mm 110 2,8 Deklengte shedpan mm 230 4,6 Dekbreedte vorst PH mm 380 2,7 Profielhoogte mm 30 Afstand dakvoet boven eerste panlat mm 360 Dekbreedte Solesia zonnepaneel mm niet in programma Vervangend aantal pannen st. niet in programma Minimum dakhelling met Eternit onderdak mm 16 Hellingsgraden Afstand 1 e lat L Hoogte noklat H

14 TECHNISCHE SPECIFICATIES - PANNEN MET SLUITINGEN HARMONICA van de Harmonica-kleidakpan TECHNISCHE SPECIFICATIES - PANNEN MET SLUITINGEN DOMINO van de Domino-kleidakpan Afmetingen pan (lxb) mm ca. 445 mm x 277 mm Min Gem Max Dekbreedte pan mm Deklengte pan = latafstand mm Stuks / m 2 11,9 12,1 12,3 Stuks per bundel st. 6 Gewicht per bundel kg ca. 21,0 Stuks per pallet st. 288 Gewicht per pallet kg ca Gewicht per m 2 kg ca. 42,4 Gewicht per stuk kg ca. 3,5 Dekbreedte gevelpan links mm 140 2,8 Dekbreedte gevelpan rechts mm 160 2,8 Dekbreedte dubbele welpan mm 202 2,8 Dekbreedte halve pan mm niet in programma Deklengte shedpan mm 265 4,6 Dekbreedte vorst PH mm 380 2,7 Profielhoogte mm 52 Afstand dakvoet boven eerste panlat mm 360 Dekbreedte Solesia zonnepaneel mm niet in programma Vervangend aantal pannen st. niet in programma Minimum dakhelling met Eternit onderdak mm 12 Nok PH Openingsdiameter 190 Mof Koud Hellingsgraden Afstand 1 e lat L Hoogte noklat H Sluiting afsnijden Sluiting afsnijden Sluiting afsnijden Afmetingen pan (lxb) mm ca. 437 mm x 257 mm Min Gem Max Dekbreedte pan mm Deklengte pan = latafstand mm Stuks / m 2 12,4 12,7 13,1 Stuks per bundel st. 4 Gewicht per bundel kg ca. 14,0 Stuks per pallet st. 240 Gewicht per pallet kg ca. 960,0 Gewicht per m 2 kg ca. 50,8 Gewicht per stuk kg ca. 4,2 Dekbreedte gevelpan links mm 158 3,0 Dekbreedte gevelpan rechts mm 191 3,0 Dekbreedte dubbele welpan mm 186 3,0 Dekbreedte halve pan mm 111 3,0 Deklengte shedpan mm 290 4,5 Dekbreedte vorst PD mm 415 2,5 Profielhoogte mm 40 Afstand dakvoet boven eerste panlat mm 365 Dekbreedte Solesia zonnepaneel mm 1792 Vervangend aantal pannen st. 8 Minimum dakhelling met Eternit onderdak mm 16 Nok PD Openingsdiameter 240 Mof Koud Hellingsgraden Afstand 1 e lat L Hoogte noklat H

15 TECHNISCHE SPECIFICATIES - PANNEN MET SLUITINGEN SINFONIE van de Sinfonie-kleidakpan TECHNISCHE SPECIFICATIES - PANNEN MET SLUITINGEN FUTURA van de Futura-kleidakpan Afmetingen pan (lxb) mm ca. 485 mm x 300 mm Min Gem Max Dekbreedte pan mm Deklengte pan = latafstand mm Stuks / m 2 10,9 11,5 12,2 Stuks per bundel st. 4 Gewicht per bundel kg ca. 18,4 Stuks per pallet st. 192 Gewicht per pallet kg ca. 941 Gewicht per m 2 kg ca. 56,4 Gewicht per stuk kg ca. 4,9 Dekbreedte gevelpan links mm 185 2,8 Dekbreedte gevelpan rechts mm 218 2,8 Dekbreedte dubbele welpan mm 200 2,8 Dekbreedte halve pan mm 187 2,8 Deklengte shedpan mm 275 4,4 Dekbreedte vorst PF mm 410 2,5 Profielhoogte mm 65 Afstand dakvoet boven eerste panlat mm 350 Minimum dakhelling met Eternit onderdak mm 10 Nok PF Openingsdiameter 240 Mof Koud Hellingsgraden Afstand 1 e lat L Hoogte noklat H Sluiting afsnijden Sluiting afsnijden Afmetingen pan (lxb) mm ca. 482 mm x 300 mm Min Gem Max Dekbreedte pan mm ,5 239 Deklengte pan = latafstand mm Stuks / m 2 10,8 11,3 11,9 Stuks per bundel st. 4 Gewicht per bundel kg ca. 17,6 Stuks per pallet st. 224 Gewicht per pallet kg ca. 941 Gewicht per m 2 kg ca. 47,5 Gewicht per stuk kg ca. 4,2 Dekbreedte gevelpan links mm 200 2,8 Dekbreedte gevelpan rechts mm 220 2,8 Dekbreedte dubbele welpan mm 210 2,8 Dekbreedte halve pan mm 171 2,8 Deklengte shedpan mm 285 4,3 Dekbreedte vorst PF mm 410 2,5 Profielhoogte mm 60 Afstand dakvoet boven eerste panlat mm 370 Dekbreedte Solesia zonnepaneel mm 1892 Vervangend aantal pannen st. 8 Minimum dakhelling met Eternit onderdak mm 10 Nok PF Openingsdiameter 240 Mof Koud Hellingsgraden Afstand 1 e lat L Hoogte noklat H

16 TECHNISCHE SPECIFICATIES - PANNEN MET SLUITINGEN PREMION van de Premion-kleidakpan TECHNISCHE SPECIFICATIES - PANNEN MET SLUITINGEN BALANCE van de Balance-kleidakpan Afmetingen pan (lxb) mm ca. 460 mm x 280 mm Min Gem Max Dekbreedte pan mm Deklengte pan = latafstand mm Stuks / m 2 11,6 12,2 12,8 Stuks per bundel st. 5 Gewicht per bundel kg ca. 16,5 Stuks per pallet st. 240 Gewicht per pallet kg ca. 792 Gewicht per m 2 kg ca. 41,5 Gewicht per stuk kg ca. 3,4 Dekbreedte gevelpan links mm 191 2,9 Dekbreedte gevelpan rechts mm 205 2,9 Dekbreedte dubbele welpan mm 204 2,9 Dekbreedte halve pan mm 163 2,9 Deklengte shedpan mm 275 4,6 Dekbreedte vorst PP mm 400 2,5 Profielhoogte mm 50 Afstand dakvoet boven eerste panlat mm 360 Dekbreedte Solesia zonnepaneel mm 1792 Vervangend aantal pannen st. 8 Minimum dakhelling met Eternit onderdak mm 10 Nok PP Openingsdiameter 200 Mof Koud Hellingsgraden Afstand 1 e lat L Hoogte noklat H Afmetingen pan (lxb) mm ca. 502 mm x 323 mm Min Gem Max Dekbreedte pan mm ,5 277 Deklengte pan = latafstand mm ,5 431 Stuks / m 2 8,4 8,7 9,0 Stuks per bundel st. 4 Gewicht per bundel kg ca. 18,0 Stuks per pallet st. 192 Gewicht per pallet kg ca. 845 Gewicht per m 2 kg ca. 38,3 Gewicht per stuk kg ca. 4,4 Dekbreedte gevelpan links mm 255 2,5 Dekbreedte gevelpan rechts mm 250 2,5 Dekbreedte dubbele welpan mm 282 2,5 Dekbreedte halve pan mm 202 2,5 Deklengte shedpan mm 290 3,7 Dekbreedte vorst PF mm 410 2,5 Profielhoogte mm 56 Afstand dakvoet boven eerste panlat mm 390 Minimum dakhelling met Eternit onderdak mm 12 Nok PF Openingsdiameter 240 Mof Koud Hellingsgraden Afstand 1 e lat L Hoogte noklat H Sluiting afsnijden

17 C. TEGELPAN GROOT - AMBIENTE Nota s op pag. 35 Productsamenstelling Grootformaat kleitegelpannen zijn samengesteld uit: Uitsluitend natuurlijke grondstoffen Zuivere, hoogwaardige en sterk krasbestendige klei, hoofdzakelijk uit eigen kleigroeven van de producent Kwaliteit afwerking zichtoppervlak (bij de specifieke gegevens van elke pan wordt vermeld welke afwerkingen van toepassing zijn): - Natuur : zonder bijkomende beschermingslaag - Engobe : mat verhard engobe zichtvlak. Productiemethode De ontgonnen klei wordt opgeslagen in een beluchtingsbekken. Na toevoeging van water wordt de klei gemixt en geëxtrudeerd, om nadien geperst te worden in persvormen. Na het drogingsproces worden de dakpannen op het zichtoppervlak afgewerkt met een hoog krasbestendige engobe deklaag. Vervolgens worden de dakpannen gebakken in een oven boven de 1030 C. Gedurende het bakproces worden de dakpannen ondersteund in speciaal ontworpen cassetten om hun maat- en vormvastheid te kunnen garanderen. De dakpannen zijn voorzien van een onuitwisbare merk- en productiestempel en worden op retourpaletten gestapeld, klaar voor verzending. De positie van de twee onderste panlatten wordt bepaald door de plaats van de onderste pan ten opzichte van de goot. Om de onderste pan dezelfde helling te geven als de andere is er onderaan een meerdikte van de dikte van de pan nodig ten opzichte van de andere latten (Fig. 9). Alle andere panlatten hebben dezelfde dikte. De nageling gebeurt op de tengellat zonder de druiprand te doorboren. Als onderste pan gebruikt men de korte pan die samen met de eerste normale pan vrij draagt t.o.v. de onderste lat. Om te voorkomen dat vogels in het dak binnendringen wordt een verluchtingskam geplaatst om de opening tussen panlat en onderdak af te sluiten, zonder de mogelijke waterafvoer te verhinderen. De bovenste panlat komt op 75 mm van de noklijn. Hierop rusten een normale pan, afgedekt door een korte pan. Vervolgens wordt de afstand tussen de bovenrand van de derde onderste panlat en de bovenrand van de bovenste panlat zo verdeeld dat hele pannen kunnen geplaatst worden, rekening houdend met de minimale overlap. Mechanische en fysische karakteristieken Breuklast >= 600 N volgens EN 402 Waterabsorptie (%) gewicht ruim onder de toegelaten 9% NBN-EN Vorstbestendigheid ( C) -30 volgens NBN-EN Brandklasse volgens DIN EN 1304 Warmtegeleidingscoëfficiënt λ Normalisatie A1 0,320 W/mK (flux meter methode ASTM C 518) De kleitegelpannen van Eternit voldoen aan de norm DIN EN 1304, conform met de NBN EN1304 voor België en NEN EN 1304 voor Nederland. Ze dragen het CE label. De afstand tussen de panlatten De mogelijkheid om de overlap aan te passen geeft een bepaalde vrijheid in de hoogteverdeling van de pannen. Er dient nochtans rekening te worden gehouden met de minimale overlap die afhankelijk is van de dakhelling. De panlatten worden horizontaal en dus onderling evenwijdig geplaatst. De nagels waarmee de panlatten worden bevestigd, dringen minstens 30 mm in de draagconstructie. Fig. 9 : Afstand tussen de panlatten 1. BZ-nok 8. Panlat 2. Nokhaak 9. Tengellat 3. Noklat 10. Menuiserite Extra-onderdak 4. Eterroll 11. Keper 5. Korte kleitegelpan 12. Verhoogde panlat 6. Noklatsteun 13. Verluchtingskam 7. Kleitegelpan 14. Hanggoot Plaatsing van de pannen Kleitegelpannen zijn tijdens het productieproces grondig onder elkaar gemengd en verpakt op pallets. Indien er pallets van een verschillende productiedatum op een werf werden geleverd, is het echter noodzakelijk pannen uit verschillende pallets onder elkaar te mengen. Onderaan begint men de plaatsing van de twee onderste rijen pannen (Fig. 10) met of zonder gevelpannen voor uitvoering volgens de figuren opgenomen in Deel 2 - Specifieke technische gegevens per kleitegelpan.

18 TEGELPAN GROOT - TECHNISCHE SPECIFICATIES Naast de tiende pan trekt men een rechte smetlijn loodrecht op de latten. Evenwijdig aan deze verticale smetlijn trekt men om de 10 tot 20 pannen nieuwe smetlijnen om de rechtlijnigheid van de voegen te controleren. Bij aansluitingen rond de schouw of dakvenster worden de kleitegelpannen verzaagd of gebruikt men speciale pannen. aanpassen van de oversteek van de gevelpannen kan men ervoor zorgen een symmetrische opbouw te bekomen. De neus van de dakpan moet volledig achter de panlat rusten. De plaatsing van de overige pannen begint in de rechter benedenhoek. Om de 4 rijen pannen controleert men door middel van een rechte lat of een smetkoord of de pannen rechtlijnig en loodrecht op de panlatten liggen. Bij aansluitingen rond de schouw of dakvensters worden de pannen verzaagd en waterdicht afgewerkt. AMBIENTE - Natuurrood - Engobe Leikleur Rustiek van de Ambiente-kleitegelpan Gevelbekleding Alle pannen worden met 2 koperen of andere roestvrije nagels bevestigd. Bij gebrek aan een Belgische normering wat gevelbekleding met gebakken dakpannen betreft, (een Europese norm wordt momenteel onderzocht) wordt iedere pan individueel verankerd. Principedetails Afmetingen pan (lxb) mm ca. 380 mm x 180 mm Dekbreedte pan mm (tussenruimte) Dikte pan mm 14 Fig. 10 : Afwerking aan goot met kleitegelpannen (Bron: WTCB) 1. Keper of spant 2. Menuiserite Extra-onderdak 3. Spouw tussen de pannen en het onderdak 4. Tengellat 5. Panlat 6. Voetplank tussen de kepers of ingewerkt in de kepers 7. Verluchtingskam als bescherming van de voetlat tegen de regen en afsluiting tegen de vogels 8. Metaal of kunststof van de dakgoot op een voetplank onder het onderdak 9. Max.80 mm 10. Overlapping van het gooteinde door het onderdak 11. Hanggoot met slab 11. Voetlat met zulke hoogte en zo geplaatst dat de helling van de onderste kleitegelpan overeenstemt met deze van de bovenliggende rijen (bij de bevestiging van deze lat mag het boveneinde van de goot niet doorboord worden) Opmerking: alle details hierna zijn principedetails en zijn ook niet noodzakelijk de juiste afbeelding van de pan zelf. Fig. 11 : Dakrand met gevelpannen Minimum dakhelling met Eternit onderdak Min. overlap mm deklengte pan = latafstand mm Stuks/m 2 Kg/m 2 Vanaf * 38,3 ca. 72,8 Vanaf * 37,0 ca. 70,3 Vanaf * 35,8 ca. 68,0 Vanaf * 34,7 ca. 65,9 Vanaf * 33,6 ca. 63,8 Stuks per bundel st. 8 Gewicht per bundel kg ca. 14,4 Stuks per pallet st. 480 Gewicht per pallet kg ca. 865 Gewicht per stuk kg ca. 1,8 Dekbreedte gevelpan links mm 3 / 4 : / 4 :190 2 x 3,5 Dekbreedte gevelpan rechts mm 1 1 / 4 :190-3 / 4 :100 2 x 3,5 Dekbreedte halve pan mm (tussenruimte) 7,0 Dekbreedte anderhalve pan mm niet in programma Dekbreedte vorst G10 mm 333 3,0 Afstand nokas bovenste panlat mm 75 Afwerking aan nok BZ 1. Keper 7. AMBIENTE-pan 2. Menuiserite Extra-onderdak 8. Nok BZ 3. Nokgording 9. Eterroll 4. Tengellat 10. Noklatsteun 5. Panlat 11. Noklat 6. Korte AMBIENTE-pan 12. Nokhaak Tabel A : Afstand L voor panlatten 30/50 Dakhelling Afstand L : bovenste panlat tot nokas De nokken en de gevelpannen moeten steeds genageld worden met koperen of roestvrije nagels. De pannen worden zo geplaatst dat de neuzen goed achter de panlat haken. Alle gevelpannen, pannen en korte pannen die zich bevinden in een strook van ten minste 1 meter breedte aan de buitenranden van het dakvlak, worden genageld. Evenals alle kleitegelpannen aan overstekende dakgedeelten, rondom dakkapellen, schoorsteen, enz. * Voor een correcte plaatsing van de gevelpannen raden we aan om steeds een latafstand van 155 mm te respecteren. Wijkt men hier te sterk van af dan zal men steeds de eerste 10 pannen naast de gevelpannen, opnieuw moeten uitlijnen om een correcte uitlijning van de gevelpannen te bekomen. De nagels waarmee de kleitegelpannen worden vastgenageld zijn roest bestendig en hebben als minimum afmeting: 38 x 3,35 mm. De nagels moeten een kleinere diameter hebben dan de diameter van het nagelgat. De kop van de nagel wordt niet volledig tot tegen de kleitegelpan ingedreven, zodat de pan nog enige speling heeft. In de andere zones van het dak worden de tegelpannen al of niet bevestigd. Voor meer informatie raadpleeg de Technische Voorlichting 186 van het WTCB Daken met tegelpannen en NBN B Bij een zadeldak of lessenaarsdak wordt onderaan ter hoogte van de goot en bovenaan ter hoogte van de nok/vorst over de ganse breedte een zelfde aantal pannen geplaatst, gevelpannen inbegrepen. Met de speling en het Fig. 12 : Dakrand met overstekende pannen met Ambiente -pannen, beëindiging met gevelpannen - doorsnede o/h smalste deel v/d gevelpan. met Ambiente -pannen, beëindiging met volle en halve pannen.

19 D. TEGELPANNEN KLEIN Nota s Modellen Mechanische en fysische karakteristieken ACME SINGLE CAMBER op pag. 43 ACME DOUBLE CAMBER op pag. 43 Breuklast Waterabsorptie (%) gewicht Volgens EN 402 = > 600 N ACME = 850 tot 1050 N Volgens EN = max. 9% ACME = max. 6% Vorstbestendigheid ( C) -30 volgens NBN-EN Brandklasse volgens DIN EN 1304 Warmtegeleidingscoëfficiënt λ onbrandbaar AO (volgens norm BS 476: Deel 4) 0,320 W/mK (flux meter methode ASTM C 518) HAWKINS ASHDOWNE Normalisatie De kleitegelpannen voldoen aan de norm BS EN 1304, conform met de normen NBN EN1304 voor België en NEN EN 1304 voor Nederland. Ze dragen het CE label. op pag. 44 op pag. 45 De afstand tussen de panlatten Productsamenstelling De kleinformaat kleitegelpannen zijn samengesteld uit: Uitsluitend natuurlijke grondstoffen Etruria-klei, hoofdzakelijk afkomstig uit eigen kleigroeven Bezand of niet bezand zichtoppervlak Productiemethode De Etruria-klei wordt ontgonnen uit plaatselijke kleigroeven in de omgeving van Cheshire (UK). De klei wordt gedurende minstens 3 maanden opgeslagen in een beluchtingsbekken. Nadien wordt de klei fijngemalen, vermengd met water en fijngeperst tot deeltjes kleiner dan 1 mm en opgeslagen in silo s. Voor het productieproces van de pan wordt de vochtigheid van de klei verhoogd tot +/- 18%, waarna de klei geëxtrudeerd en versneden in plaatjes die ongeveer de afmetingen hebben van het eindproduct. Deze kleiplaatjes worden mechanisch geperst in een metalen vorm, waarbij aan de pan zowel in de lengterichting als in de dwarsrichting een gewelfde vorm wordt gegeven. Bij het napersen worden de 2 ophangneuzen en 2 nagelgaten in de pannen geperst. Nadien maken ze een droogproces door, waarna ze gebakken worden aan een temperatuur tot 1150 C. De pannen worden in krimpfolie verpakt en op paletten geplaatst, klaar voor verzending. In de onderkant van iedere pan is een merkstempel en een productiecodenummer geperst. De mogelijkheid om de overlap aan te passen geeft een bepaalde vrijheid in de hoogteverdeling van de pannen. Er dient nochtans rekening te worden gehouden met de minimale overlap die afhankelijk is van de dakhelling. De panlatten worden horizontaal en dus onderling evenwijdig geplaatst. De nagels waarmee de panlatten worden bevestigd, dringen minstens 30 mm in de draagconstructie. De positie van de twee onderste panlatten wordt bepaald door de plaats van de onderste pan ten opzichte van de goot. Om de onderste pan dezelfde helling te geven als de andere is er onderaan een meerdikte van de dikte van de pan nodig ten opzichte van de andere latten (Fig. 13). Alle andere panlatten hebben dezelfde dikte. De nageling gebeurt op de tengellat zonder de druiprand te doorboren. Als onderste pan gebruikt men de korte pan die samen met de eerste normale pan vrij draagt t.o.v. de onderste lat. Om te voorkomen dat vogels in het dak binnendringen wordt een verluchtingskam geplaatst om de opening tussen panlat en onderdak af te sluiten, zonder de mogelijke waterafvoer te verhinderen. De bovenste panlat komt op max. 50 mm van de noklijn. Hierop rusten een normale pan, afgedekt door een korte pan. Vervolgens wordt de afstand tussen de bovenrand van de derde onderste panlat en de bovenrand van de bovenste panlat zo verdeeld dat hele pannen kunnen geplaatst worden, rekening houdend met de minimale overlap.

20 38 39 Het geschrankt plaatsen van de pannen kan op drie manieren worden bekomen: 1. Één rij op twee wordt gestart met een anderhalve pan. De andere rijen met een gewone pan (Fig. 19) 2. Één rij op twee wordt gestart met een gevelpan. De andere rijen met een gewone pan (Fig. 16). 3. Één rij op twee wordt gestart met een gevelpan. De andere rijen met een schuin verzaagde anderhalve pan. Bij een zadeldak of lessenaarsdak wordt onderaan ter hoogte van de goot en bovenaan ter hoogte van de nok/vorst over de ganse breedte een zelfde aantal pannen geplaatst, gevelpannen inbegrepen. Met de speling en het aanpassen van de oversteek van de gevelpannen kan men ervoor zorgen een symmetrische opbouw te bekomen. De neus van de dakpan moet volledig achter de panlat rusten. De plaatsing van de overige pannen begint in de rechter benedenhoek. Om de 4 rijen pannen controleert men door middel van een rechte lat of een smetkoord of de pannen rechtlijnig en loodrecht op de panlatten liggen. Bij aansluitingen rond de schouw of dakvensters worden de pannen verzaagd en waterdicht afgewerkt. Fig. 13 : Afstand tussen de panlatten 1. Hoekige nok 8. Panlat 2. Gesherardiseerde schroefnagel 9. Tengellat 3. Noklat 10. Menuiserite Extra-onderdak 4. Eterroll 11. Keper 5. Korte kleitegelpan 12. Verhoogde panlat 6. Noklatsteun 13. Verluchtingskam 7. Kleitegelpan 14. Hanggoot Plaatsing van de pannen Kleitegelpannen zijn tijdens het productieproces grondig onder elkaar gemengd en verpakt op pallets. Indien er pallets van een verschillende productiedatum op een werf werden geleverd, is het echter noodzakelijk pannen uit verschillende pallets onder elkaar te mengen. Fig. 14 : Afwerking aan goot met kleitegelpannen (Bron: WTCB) 1. Keper of spant 2. Menuiserite Extra-onderdak 3. Spouw tussen de pannen en het onderdak 4. Tengellat 5. Panlat 6. Voetplank tussen de kepers of ingewerkt in de kepers 7. Verluchtingskam als bescherming van de voetlat tegen de regen en afsluiting tegen de vogels 8. Metaal of kunststof van de dakgoot op een voetplank onder het onderdak 9. Max.80 mm 10. Overlapping van het gooteinde door het onderdak 11. Hanggoot met slab 11. Voetlat met zulke hoogte en zo geplaatst dat de helling van de onderste kleitegelpan overeenstemt met deze van de bovenliggende rijen (bij de bevestiging van deze lat mag het boveneinde van de goot niet doorboord worden) Gevelbekleding Alle pannen worden met 2 koperen of andere roestvrije nagels bevestigd. Bij gebrek aan een Belgische normering wat gevelbekleding met gebakken dakpannen betreft, (een Europese norm wordt momenteel onderzocht) wordt iedere pan individueel verankerd. Principedetails Alle tekeningen in dit hoofdstuk werden ter beschikking gesteld door het WTCB (Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf) en/ of zijn uittreksels van de Technische Voorlichting nr. 186 Daken met Tegelpannen: opbouw en uitvoering van het WTCB. Fig. 16 : Dakrand met gevelpannen (Bron: WTCB) 1. Keper of spant 8. Gevelpan 2. Menuiserite Extra-onderdak 10. Isolatie 3. Isolatie 11. Isolatie 4. Tengellat 12. Luchtscherm 5. Panlat 13. Binnenafwerking met leidingspouw 6. Boordplank Onderaan begint men de plaatsing van de twee onderste rijen pannen (Fig. 14) met of zonder gevelpannen voor uitvoering volgens de figuren opgenomen in de principedetails hierna. Naast de tiende pan trekt men een rechte smetlijn loodrecht op de latten. Evenwijdig aan deze verticale smetlijn trekt men om de 10 tot 20 pannen nieuwe smetlijnen om de rechtlijnigheid van de voegen te controleren. Bij aansluitingen rond de schouw of dakvenster worden de kleitegelpannen verzaagd of gebruikt men speciale pannen. De nokken en de gevelpannen moeten steeds genageld worden met koperen of roestvrije nagels. De pannen worden zo geplaatst dat de neuzen goed achter de panlat haken. Alle gevelpannen, pannen en korte pannen die zich bevinden in een strook van ten minste 1 meter breedte aan de buitenranden van het dakvlak, worden genageld. Evenals alle kleitegelpannen aan overstekende dakgedeelten, rondom dakkapellen, schoorsteen, enz. De nagels waarmee de kleitegelpannen worden vastgenageld zijn roest bestendig en hebben als minimum afmeting: 38 x 3,35 mm. De nagels moeten een kleinere diameter hebben dan de diameter van het nagelgat. De kop van de nagel wordt niet volledig tot tegen de kleitegelpan ingedreven, zodat de pan nog enige speling heeft. In de andere zones van het dak worden de tegelpannen al of niet bevestigd. Voor meer informatie raadpleeg de Technische Voorlichting 186 van het WTCB Daken met tegelpannen en NBN B Fig. 15 : Afstand tussen de panlatten (Bron: WTCB) 1. Keper 7. Kleitegelpan 2. Menuiserite Extra-onderdak 8. Hoekige nok 3. Nokgording 9. Eterroll 4. Tengellat 10. Noklatsteun 5. Panlat 11. Noklat 6. Korte Kleitegelpan 12. Gesherardiseerde schroefnagel Fig. 17 : Gesloten ki(e)lgoot met verzaagde kleitegelpannen en ingewerkt lood (Bron: WTCB) 1. Keper 6. Kleitegelpan 2. Menuiserite Extra-onderdak 7. Verzaagde, anderhalve kleitegelpan 3. Ki(e)lgootbak 8. Loden slab 4. Tengellat 9. Bebording 5. Panlat 10. Dichting van het onderdak

21 40 41 Fig. 18 : Dakrand met loden slab en boordplank (Bron: WTCB) 1. Keper of spant 6. Boordplank 2. Menuiserite Extra-onderdak 7. Neuslijst 3. Isolatie 8. Luchtscherm 4. Muurisolatie 9. Binnenafwerking met leidingspouw 5. Ingewerkte loden slab Fig. 19 : Dakrand met overstekende pannen (Bron: WTCB) 1. Keper of spant 5. Luchtscherm 2. Menuiserite Extra-onderdak 6. Binnenafwerking met leidingspouw 3. Isolatie 7. Anderhalve kleitegelpan 4. Muurisolatie Fig. 22 : Afgeronde hoekkeperpan met ingewerkte hoekkeperpan (voor 2 dakhellingen tussen 35 en 60 ) (Bron: WTCB) 1. Hoekkeperbalk 4. Tengellat naast de hoekkeperlijn 2. Menuiserite 5. Panlat Extra-onderdak 6. Ingewerkte afgeronde hoekkeperpan voor 3. Hoekkeperlat kleitegelpan (2 aansluitende dakvlakken moeten dezelfde dakhelling hebben. Toepasbaar voor dakhellingen tussen 35 en 60 ) Fig. 23 : Open ki(e)lgoot in metaal of PVC (Bron: WTCB) 1. Keper 6. Bebording 2. Menuiserite Extra-onderdak 7. Soepel afdichtingsmateriaal voor de 3. Lat evenwijdig met de ki(e)lgoot, continuïteit van het onderdak genageld tegen de tengellatten 8. Ki(e)lgoot 4. Tengellat 9. Anderhalve kleitegelpan met 5. Panlat afgezaagde hoeken 10. Ki(e)lgootbak Fig. 20 : Hoekkeper met verzaagde anderhalve pannen (Bron: WTCB) 1. Hoekkeperbalk 4. Tengellat naast de hoekkeperlijn 2. Menuiserite Extra-onderdak 5. Gewone kleitegelpan 3. Loden slab 6. Anderhalve kleitegelpan (verzaagd) Fig. 21 : Hoekkeper met verzaagde kleitegelpannen aansluitend aan roeflat met ingewerkt lood (Bron: WTCB) 1. Keper of spant 4. Loden slab 2. Hoekkeperbalk 5. Anderhalve kleitegelpan (verzaagd) 3. Ruiterlat 6. Gewone kleitegelpan

22 TEGELPANNEN KLEIN - TECHNISCHE SPECIFICATIES ACME - Single Camber - Double Camber Afmetingen pan (lxb) mm ca. 265 mm x 165 mm Stuks per bundel st. 12 Dekbreedte pan mm (tussenruimte) Gewicht per bundel kg ca. 13,2 Dikte pan mm 11 Stuks per pallet st Fig. 24 : Gesloten ki(e)lgoot met verzaagde kleitegelpannen en ingewerkt lood (Bron: WTCB) 1. Keper 6. Kleitegelpan 2. Menuiserite Extra-onderdak 7. Verzaagde, anderhalve kleitegelpan 3. Ki(e)lgootbalk 8. Loden slab 4. Tengellat 9. Bebording 5. Panlat 10. Dichting van het onderdak Fig. 25 : Schuine rand met verholen goot (Bron: WTCB) 1. Keper of spant 5. Panlat 2. Menuiserite Extra-onderdak 6. Metalen gootbekleding 3. Bebording 7. Kleitegelpan 4. Tengellat 8. Gezaagde anderhalve kleitegelpan met afgesneden bovenhoek Minimum dakhelling met Eternit onderdak Bij Single Camber vanaf 30 Bij Double Camber vanaf 35 Bij Single & Double Camber vanaf 70 Min. overlap mm deklengte pan = latafstand mm Stuks/m 2 Kg/m ca. 66, ca. 66, ca. 58,3 Gewicht per pallet kg ca Gewicht per stuk kg ca. 1,1 Dekbreedte gevelpan links mm 85 5,5 Dekbreedte gevelpan rechts mm 85 5,5 Dekbreedte halve pan mm niet in programma Dekbreedte anderhalve pan mm (tussenruimte) 11 Dekbreedte vorst G10 mm 305 3,3 Afstand nokas bovenste panlat mm 50

23 TEGELPANNEN KLEIN - TECHNISCHE SPECIFICATIES TEGELPANNEN KLEIN - TECHNISCHE SPECIFICATIES HAWKINS ASHDOWNE Afmetingen pan (lxb) mm ca. 265 mm x 165 mm Afmetingen pan (lxb) mm ca. 265 mm x 165 mm Dekbreedte pan mm (tussenruimte) Dekbreedte pan mm (tussenruimte) Dikte pan mm 11 Dikte pan mm 13 Minimum dakhelling met Eternit onderdak Min. overlap mm deklengte pan = latafstand mm Stuks/m 2 Kg/m 2 Minimum dakhelling met Eternit onderdak Min. overlap mm deklengte pan = latafstand mm Stuks/m 2 Kg/m 2 Van 30 tot en met ca. 66,0 Vanaf ca. 58,3 Stuks per bundel st. 12 Gewicht per bundel kg ca. 13,2 Stuks per pallet st Gewicht per pallet kg ca Gewicht per stuk kg ca. 1,1 Dekbreedte gevelpan links mm 85 5,5 Dekbreedte gevelpan rechts mm 85 5,5 Dekbreedte halve pan mm niet in programma Dekbreedte anderhalve pan mm (tussenruimte) 11 Dekbreedte vorst G10 mm 305 3,3 Afstand nokas bovenste panlat mm 50 Van 35 tot en met ca. 75,0 Vanaf ca. 66,3 Stuks per bundel st. niet gebundeld Gewicht per bundel kg niet gebundeld Stuks per pallet st. 910 Gewicht per pallet kg ca Gewicht per stuk kg ca. 1,25 Dekbreedte gevelpan links mm 85 5,5 Dekbreedte gevelpan rechts mm 85 5,5 Dekbreedte halve pan mm niet in programma Dekbreedte anderhalve pan mm (tussenruimte) 11 Dekbreedte vorst G10 mm 305 3,3 Afstand nokas bovenste panlat mm 50

24 46 E. OVERZICHT TECHNISCHE GEGEVENS KLEIDAKPANNEN Dakpan Type HARMONIE NEW MELODIE DOMINO HARMONICA Afmetingen (l x b) mm 410 x x x x 277 Gewicht per pan kg 3,0 3,2 4,2 3,5 Minimum dakhelling* x Dekbreedte mm Latafstand mm Aantal pannen/m 2 stuks 14,2 13,7 12,4 11,9 Gewicht/m 2 kg Profielhoogte mm Dakpan Type RG 9 MAXIMA NEW RG 12 VIVA NEW SINFONIE TERRA OPTIMA Afmetingen (l x b) mm 403 x x x x 262 Gewicht per pan kg 4,3 3,5 4,6 3,7 Minimum dakhelling* x Dekbreedte mm Latafstand mm ** Aantal pannen/m 2 stuks 9,5 12,7 10,9 11,9 Gewicht/m 2 kg Profielhoogte mm Dakpan Type PREMION BALANCE FUTURA RATIO NEW Afmetingen (l x b) mm 460 x x x x 265 Gewicht per pan kg 3,3 4,5 4,4 3,4 Minimum dakhelling* x Dekbreedte mm Latafstand mm Aantal pannen/m 2 stuks 11,9 8,4 10,8 11,5 Gewicht/m 2 kg Profielhoogte mm KLEITEGELPANNEN Dakpan Type AMBIENTE ACME HAWKINS ASHDOWNE Afmetingen (l x b) mm 380 x x x x 165 Dikte van de pan mm Gewicht per pan kg 1,8 1,1 1,1 1,1 Minimum dakhelling* x (SC) - 35 (DC) Latafstand mm Aantal pannen/m 2 stuks Gewicht/m 2 kg * Met Eternit onderdak ** latafstand vanaf 330 mm mogelijk mits de flappen van de gevelpannen afgezaagd worden in de daartoe voorziene inkepingen (enkel nodig voor latafstanden van 330 tot 350 mm)

25 Eternit nv Kuiermansstraat 1 B-1880 Kapelle-op-den-Bos België Voor Nederland Tel Tel Fax Fax info@eternit.be info.dak@eternit.nl info: 0800/ info: 0800/ RPR Brussel BTW BE KBC BE V.U.: Sarah Leysen Publi. Et. nr N - Januari 2015 Foto s : Marcel Van Coile - Zemst