> Neonatologie Informatiebrochure

Transcriptie

1 > Neonatologie Informatiebrochure

2 >> Beste ouders Welkom op de dienst neonatologie. Verheugd om de geboorte van uw baby Bezorgd om de onverwachte opname van uw baby op onze afdeling Wij hebben aandacht voor deze gemengde gevoelens. Elke baby wordt deskundig en met de nodige aandacht verzorgd. De ouders worden hierbij zoveel mogelijk betrokken. We zetten ons in voor een aangenaam verblijf voor u en uw kindje en rekenen op een goede samenwerking. Met deze brochure willen we u inzicht geven in de werking van onze afdeling, en van ons team, artsen, kinderverpleegkundigen en vroedvrouwen. Het team neonatologie

3 >> Inhoud 1. Bezoek 4 De ouders 4 Privacy 4 Parking 4 Andere bezoekers 4 2. Verzorging van uw baby 5 In de couveuse 5 Kangoeroeën 6 In een bedje 6 Het badje 6 Comfortverpleging 7 3. Apparatuur 8 Monitors 8 De couveuse 8 5. Voeding 11 Borstvoeding 11 Bewaren van moedermelk 11 Flesvoeding Onderzoeken 13 Bloedonderzoek 13 Radiografie 13 Echografie Ontslag Gemengde gevoelens Verklarende woordenlijst Nuttige telefoonnummers Neonatale zorgen 9 Prematuur/ dysmatuur 9 Fototherapie 9 Infecties 10 Zuurstoftherapie 10 Doorverwijzing 10 N E O N A T O L O G I E 3

4 1. Bezoek Toegang tot de afdeling De afdeling neonatologie bevindt zich in straat 6, naast de verlosafdeling. De dienst is enkel toegankelijk via aanbellen (bel B) met de intercom. >> De ouders De ouders zijn altijd welkom! U kan ons dag en nacht bereiken op tel Vanop uw kamer op de materniteit: nr We vragen aandacht te hebben voor volgende richtlijnen, in het belang van uw kindje: Pasgeboren baby s zijn erg vatbaar voor infecties. Hygiëne is zeer belangrijk! Boxjas: bij ieder bezoek trekt u uw persoonlijke boxjas aan. Na gebruik plooit u deze binnenstebuiten en hangt u deze in een kastje, waarop de naam van uw baby vermeld staat. Handhygiëne Handen wassen met zeep Handen afdrogen met een doekje Handen ontsmetten Handen even laten drogen Bij een verkoudheid: vraag een maskertje >> Privacy Gedurende de opname van uw baby op neonatologie zal u ook geconfronteerd worden met andere baby s die daar verblijven. Om de privacy van de baby s en de ouders te respecteren, vragen we u alleen aandacht te besteden aan uw eigen kindje. Wij geven enkel inlichtingen over de baby aan de ouders, nooit aan anderen. >> Parking Wie geregeld met de wagen op bezoek komt, kan aan het onthaal van het ziekenhuis een parkeerabonnement kopen. >> Andere Bezoekers Uw bezoek is uiteraard ook welkom. Bezoekers melden zich aan op straat 6 (bel B). Voor het bezoek gelden de volgende afspraken: Uw bezoek kan enkel uw baby bewonderen via de bezoekersgang (achter het glas). De bezoekuren zijn dezelfde als op de materniteit: van 14 uur tot 20 uur. Beperk bezoek tot maximum twee personen per kind. Blijf maximum 10 minuten; daarna kan u eventueel terecht in de wachtzaal aan de liften. Kinderen zijn zeker toegelaten, maar rondlopen in de gangen mag niet. In de gang van de verlosafdeling wordt er niet rondgewandeld. A Z S I N T - L U C A S 4

5 2. De verzorging van uw baby Dag en nacht krijgt uw baby de nodige zorgen. Er is altijd een verpleegkundige aanwezig op de dienst. Elke dag komt de kinderarts langs. Bij problemen is er steeds een kinderarts bereikbaar. >> Comfortverpleging is onze visie In de couveuse Kindjes die in de couveuse liggen, worden verzorgd door de verpleegkundige. Wanneer het kan, wordt u actief betrokken bij de verzorging. U zal merken dat u na een tijd even vaardig bent als het verplegend personeel. Of zelfs nog beter, want na een tijd kent u uw kindje immers het best. Knuffeltjes, muziekjes, een speelgoedje: het kan. Dit wordt dan bij uw baby op de couveuse gelegd. Kies wel iets wasbaars, geen pluchen speelgoed. Broertjes en/of zusjes horen er natuurlijk ook bij. Zij mogen altijd een tekening maken om bij de couveuse te hangen. Op die manier voelen zij zich meer betrokken bij het gebeuren. U mag ook een foto van de andere kinderen meebrengen om bij uw baby te zetten. We leren u een luier verversen, een flesje of borstvoeding geven, zelfs al ligt uw baby in de couveuse. Alles verloopt stap voor stap, ook u, als ouder moet er klaar voor zijn. Wij houden daar graag rekening mee. We beseffen dat het niet aangenaam is, als uw baby niet op uw kamer kan verblijven. Daarom stimuleren we u om zoveel mogelijk tijd bij de baby door te brengen. Ook, zo mogelijk, aan de verzorging en voeding deelnemen, geeft een goed gevoel. Elke baby heeft op de dienst ook een persoonlijk kastje. Daarin kan u alle spullen van uw kindje bewaren: kleertjes, verzorgingsgerief, een speentje, Foto s nemen mag! De flits kan echt geen kwaad. U zal merken dat uw baby heel snel verandert en evolueert. Het is misschien handig om een wegwerpcamera in het kastje te laten liggen. Zo kunnen de verpleegkundigen, als u dit wenst, ook mooie momenten vastleggen als u er niet bent. N E O N A T O L O G I E 5

6 Kangoeroeën Wij bieden de mogelijkheid te kangoeroeën of te buidelen. Dit betekent uw kindje koesteren door huidcontact. Door de kangoeroemethode toe te passen, zal uw baby heel intens van uw aanwezigheid genieten. Door het huidcontact, de warmte van uw lichaam en het ruiken van uw lichaamsgeur, ervaart uw kindje een maximale geborgenheid. Het zal ook uw stem en hartritme herkennen. Gebruik hierbij geen of geen wisselende parfums, want een baby kan zijn mama al heel snel herkennen aan haar geur. Als u er zin in hebt en het is mogelijk voor de baby, laat het ons weten. We installeren u dan zo comfortabel mogelijk. Omdat tijdens het kangoeroeën privacy belangrijk is, plaatsen we een kamerscherm zodat u kan genieten van uw kleine baby! Een aanrader voor mama s én papa s! In een bedje Wanneer uw baby zijn lichaamstemperatuur op peil kan houden, wordt de temperatuur in de couveuse na een tijdje verlaagd. Zo mogelijk trekken we uw kindje al kleertjes aan in de couveuse. U mag dus enkele hemdjes, bovenkleedjes, sokjes en dergelijke meebrengen. Als uw kindje zijn temperatuur constant kan houden, voldoende weegt en er geen andere tegenindicatie is (een infuus, zuurstof, een infectie), kan de overstap naar een bedje overwogen worden. De kinderarts neemt de uiteindelijke beslissing. In het begin wordt het bedje verwarmd met een kruikje of een verwarmingsdeken. De lichaamstemperatuur van de baby wordt regelmatig gemeten. Na een tijdje zullen ook het kruikje of dekentje achterwege kunnen blijven. Het badje Zodra uw baby in een bedje ligt, wordt een afspraak gemaakt voor een demonstratiebadje. Hierbij nemen we voldoende tijd om u wegwijs te maken in de volledige verzorging van uw kindje. Zo kan u zelf de volgende dagen uw baby een badje geven. In het begin uiteraard onder begeleiding. De navelverzorging wordt steeds door de verpleegkundige uitgevoerd. A Z S I N T - L U C A S 6

7 Comfortverpleging De omgeving of het milieu waarin de baby wordt verzorgd is enorm belangrijk. De baarmoeder houdt de baby lekker warm, dient als schokdemper, dempt geluiden, dooft het licht, geeft de baby een aangepaste houding en biedt weerstand tegen kiemen. Bij de geboorte komt de baby in een totaal andere omgeving terecht. Vooral drie factoren kunnen een negatief effect teweegbrengen: licht, geluid en personeelsactiviteiten. De verpleegkundigen zullen er alles aan doen om een positieve omgeving voor uw baby te creëren, die bijdraagt tot zijn ontwikkeling. We waken erover dat uw baby minder wordt blootgesteld aan harde geluiden, fel licht, onverwachte handelingen. De verzorging die afgestemd is op de specifieke noden van uw kindje en die bijdraagt tot de ontwikkeling van uw baby, noemen we comfortverpleging. Enkele voorbeelden waar we aandacht aan schenken: Indirect licht: de algemene verlichting wordt weinig gebruikt. We werken zoveel mogelijk met individuele spots, zodat bij de verzorging van één baby niet alle baby s worden gestoord. Vermijden van felle geluiden: er wordt gevraagd om niet te luid te praten. Ook het bezoek speelt hier een belangrijke rol. De couveusedeurtjes worden zachtjes gesloten, er wordt zo weinig mogelijk materiaal op de couveuse geplaatst, er is een vlugge reactie bij alarmsignalen. Respect voor het dag- en nachtritme: s avonds worden de lichten gedimd, zodat de baby een nachtritme aanleert. Dit is belangrijk voor een evenwichtige slaap, ook naar de latere thuissituatie toe. De verzorging op maat: de nodige zorgen worden zoveel mogelijk gebundeld, zodat uw kindje tussen de verzorgingen door rustig kan slapen. Is er een bloedafname gepland, dan trachten we dit te combineren met de voeding: uw kindje hoeft dan niet speciaal wakker gemaakt te worden. Uiteraard is dit niet altijd mogelijk, maar dan zorgen we ervoor dat uw baby zachtjes wakker wordt. Ook uw kindje troost bieden als u er niet bent, is voor ons belangrijk! Ook nesting maakt deel uit van comfortverpleging. In de baarmoeder wordt uw baby altijd begrensd door de baarmoederwand. Dat geeft een gevoel van geborgenheid en veiligheid. Na de geboorte is het belangrijk om dat gevoel van rust en geborgenheid verder te kunnen zetten. Op de dienst neonatologie zorgen we voor een zekere omhulling, een nestje: een baby heeft immers nood aan contact. Voor dat nestje gebruiken we meestal een opgerolde, stoffen luier (molton), die rond de billetjes en het lichaam van uw kindje gelegd wordt. Ook kleertjes geven uw kindje een gevoel van geborgenheid. De meeste baby s krijgen dan ook een hemdje aan en sommigen worden in de couveuse toegedekt. Ook de ouders kunnen bijdragen aan een optimale comfortverpleging. Uw aanwezigheid is uiterst belangrijk. Door uw stem, uw geur, uw eigen manier van aanraken, is ook uw premature kindje in staat om u te herkennen. Zo leren ouders en baby elkaar langzaam kennen. U zal aanvoelen hoe uw kindje zich voelt, wat het nodig heeft Praat tegen uw baby en raak hem zoveel mogelijk aan. Dikwijls is het al voldoende om alleen het handje van uw baby zachtjes vast te houden. Het is heel rustgevend om kleine gesprekjes te voeren en te letten op de gelaatsuitdrukkingen van uw baby! Ononderbroken slaapfases zijn voor uw baby ook essentieel voor zijn verdere ontwikkeling en groei. Probeer hier dan ook rekening mee te houden. Ook als u er niet bent, bieden wij uw baby een optimale comfortverpleging. N E O N A T O L O G I E 7

8 3. Apparatuur >> Monitors Op de dienst neonatologie wordt uw kindje voortdurend via de monitor bewaakt. Dit kan met behulp van een neonatale monitor een saturatiemonitor een apnoemonitor. Met een neonatale monitor wordt continu de hartslag, de ademhaling en de zuurstofsaturatie van uw baby gevolgd. Soms wordt ook de bloeddruk in het oog gehouden. Voor de meting van hartslag en ademhaling worden kleine elektroden op borstkas en buikje gekleefd, die verbonden worden met het toestel. Als de ademhalingsfrequentie of het hartritme te traag of te snel gaan, is er een alarmsignaal te horen. De zuurstofsaturatie van het bloed wordt gemeten met een huidsensor. Deze sensor (een rood lichtje) wordt vastgemaakt aan een voetje of een handje. Met de saturatiemeter worden alleen de zuurstofsaturatie en de hartslag geobserveerd, dus geen ademhaling. De meting gebeurt ook via een huidsensor. Bij een apnoemonitor wordt een kleine elektrode op de buik van uw baby gekleefd en verbonden met de monitor. Hierbij wordt enkel de ademhaling van uw baby gecontroleerd. 8 A Z S I N T - L U C A S >> De couveuse Bij opname wordt uw kindje in een couveuse gelegd, waar uw baby goed kan worden geobserveerd: zijn huidskleur, zijn reacties. De temperatuur in de couveuse is hoger dan de omgevingstemperatuur. De couveuse neemt als het ware de rol van de baarmoeder over. Kort na de geboorte hebben kleine kindjes het meestal moeilijk om de lichaamstemperatuur te bewaren. Via de vensterdeurtjes van de incubator (= couveuse) wordt uw kindje verzorgd. Zo kan u uw kindje strelen en zachtjes toespreken. Vraag gerust om uitleg!

9 4. Neonatale zorgen Op de dienst neonatologie worden naast te vroeg geboren baby s ook zieke voldragen baby s opgenomen. Niet alle onderwerpen die hierna worden besproken, zijn van toepassing op uw kindje. >> Prematuur/dysmatuur: typische kenmerken Een prematuur is een baby die meer dan vier weken te vroeg geboren is. Een dysmatuur is een baby die te weinig weegt voor zijn zwangerschapsleeftijd. De kenmerken van premature en dysmature baby s zijn meer uitgesproken naarmate de zwangerschapsduur korter is. Het eerste wat u opvalt, is dat uw kindje erg klein is. Het gewicht wordt medebepaald door het aantal zwangerschapsweken. Premature baby s hebben een heel dunne huid, waardoor ze doorzichtig lijken. Bloedvaten, ribbetjes en beenderen zijn goed zichtbaar. Opvallend is de relatief grote fontanel. Deze sluit meestal rond de leeftijd van achttien maand. De spieren van een premature baby zijn meestal ook minder sterk ontwikkeld. Ook de geslachtsorganen zijn vaak nog onderontwikkeld. Bij jongetjes zien we dat de teelballetjes soms nog niet zijn ingedaald. Bij meisjes zullen de grote schaamlipjes de kleine nog niet bedekken. Bij zeer jonge prematuren zijn er soms nog geen tepeltjes te zien. De oortjes van een premature baby zijn nog erg week en plooibaar. Uw baby kan u horen en is erg gevoelig voor zachte geluiden, zoals uw stem. Prematuren kunnen dag- en nachtlicht onderscheiden. Verschillende stelsels zijn nog niet volledig uitgerijpt. Het ademhalingsstelsel is veelal nog echt onrijp. Prematuren ademen vooral met hun buikspieren, meestal erg onregelmatig, vlug en oppervlakkig. Soms kunnen de longblaasjes onrijp zijn: uw baby krijgt dan zuurstof toegediend en soms is het nodig uw baby te beademen. De baby moet meer inspanning leveren om te ademen. Prematuurbaby s vergeten soms te ademen. Dit noemen we apnoe. Het kan nodig zijn om de baby eventjes aan te tikken, waarna hij terug begint te ademen. Als gevolg van de mogelijke apnoe s, kunnen er ook dalingen van de hartslag van de baby voorkomen. D at is een bradycardie. De hartslag van de baby neemt dan af tot minder dan zestig slagen per minuut. Premature baby s kunnen hun temperatuur nog niet goed op peil houden. Daarom worden ze in een couveuse of incubator verzorgd. Regelmatige controle van de temperatuur is dan ook aangewezen. Te vroeg geboren baby s hebben een grotere kans om geel te zien. Dat komt omdat de lever minder rijp is dan bij voldragen baby s (zie verder onder Fototherapie ). Door de kortere zwangerschapsduur kunnen er problemen zijn met de spijsvertering. De coördinatie van het zuigen, het ademen en het slikken is bij een prematuur geboren baby vaak nog niet voldoende ontwikkeld. >> Fototherapie Baby s hebben meer rode bloedcellen dan volwassenen. Na de geboorte wordt het teveel aan rode bloedcellen afgebroken. Een afbraakproduct van die rode bloedcellen is het bilirubine, een gele stof die zich onder andere vastzet onder de huid. Hierdoor krijgt de huid en mogelijk ook het oogwit een gele kleur. Prematuren of zieke pasgeborenen ogen dikwijls vlugger geel dan andere kinderen. De lever is niet even rijp als bij gezonde en voldragen baby s. Het is de lever die het bilirubine verwerkt, zodat het kan uitgescheiden worden. Via een bloedafname kan bepaald worden hoe hoog het bilirubinegehalte is in het bloed. Soms is het nodig om fototherapie te starten. Dan wordt uw kindje onder een speciale lamp gelegd. De oogjes worden afgedekt ter bescherming. Als uw baby al in een bedje ligt, dan kan hij tijdens de fototherapie in zijn bedje blijven. Bilirubine wordt via de urine en stoelgang uitgescheiden. De urine is dan ook donker, de ontlasting geelgroen en dun. N E O N A T O L O G I E 9

10 >> Infecties Door de onrijpheid van het afweersysteem is de kans op infecties bij premature baby s groter dan bij voldragen, gezonde pasgeborenen. Op onze afdeling is daarom een goede hygiëne (handhygiëne, boxjas, ) van groot belang! Aan de hand van een bloed- en urineonderzoek en het afnemen van wissers van oogetter, huidsmeer, kan een infectie worden opgespoord. Het kan enkele dagen duren vooraleer hiervan de definitieve resultaten gekend zijn. Bij een vermoeden van infectie en na het nemen van de nodige stalen, kan de arts beslissen om antibiotica toe te dienen. De medicatie wordt meestal toegediend via een infuus. Voor een goede observatie van uw baby tijdens de infuustherapie, wordt uw baby in de couveuse gelegd. Afhankelijk van de resultaten kan de behandeling aangepast worden. Het medisch en verpleegkundig team is voortdurend alert om vroegtijdige tekenen van infecties te onderkennen. >> Zuurstoftherapie Vooral bij premature baby s is het soms nodig om zuurstoftherapie te starten. Dit gebeurt altijd op doktersvoorschrift. De hoeveelheid zuurstof die nodig is, wordt bepaald volgens de waarden die we kunnen aflezen op de monitor, de algemene toestand (de huidskleur) van de baby en de bloedresultaten. De zuurstof kan toegediend worden via de incubator. De concentratie wordt dan afgelezen op de incubator zelf. Afhankelijk van de gezondheidstoestand en de leeftijd van uw baby kan het nodig zijn om de ademhaling nog wat meer te ondersteunen. Uw baby ademt wel nog spontaan. Dat kan door het plaatsen van een neusmaskertje, waardoor er continu een lucht- en zuurstofmengsel in de longen wordt geblazen. Hierdoor blijven de longen goed ontplooid. Deze therapie verbetert de kwaliteit van de ademhaling en er gaat minder energie verloren aan ademarbeid. De baby raakt minder vermoeid en kan zijn energie gebruiken voor de groei en verder herstel. >> Doorverwijzing Bij een ernstige aandoening kan het nodig zijn uw baby over te brengen naar een Intensieve Eenheid. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn bij beademing, bij een ernstige infectie of bij een operatieve ingreep. Het AZ Sint-Lucas werkt hiervoor samen met het Universitair Ziekenhuis van Gent. De kinderarts overlegt hierbij steeds met een kinderarts van het Universitair Ziekenhuis. Hierover wordt u steeds geïnformeerd. Het transport gebeurt met een speciaal uitgeruste transportcouveuse. Vooraleer uw kindje naar de intensieve dienst vertrekt, wordt het altijd nog tot bij u gebracht. Is de mama al ontslagen uit de materniteit als het transport gebeurt, dan wordt u uiteraard tijdig thuis verwittigd. Informatie over uw baby krijgt u van de kinderarts of van de dienst waar uw baby dan verblijft. >> Terugtransport Zodra de algemene toestand van uw baby het toelaat, kan uw baby terugkeren naar het AZ Sint-Lucas voor verdere behandeling en controle. Hierbij wordt er steeds overlegd tussen de kinderarts van het U.Z. en de kinderarts van het AZ Sint-Lucas. Alle gegevens over uw baby worden doorgegeven en we proberen zo veel mogelijk hetzelfde beleid verder te zetten. 10 A Z S I N T - L U C A S

11 5. Voeding Voor de groei hebben kinderen koolhydraten, eiwitten, vetten, mineralen en vitaminen nodig. Vooral tijdens het laatste zwangerschapstrimester treedt er een spectaculaire toename op van het gewicht van de baby. Als deze groei door een vroegtijdige geboorte onderbroken wordt, dan moet deze voeding op een andere manier gewaarborgd worden. Afhankelijk van het gewicht en de toestand van het kind kan het nodig zijn om de voedingselementen via een infuus toe te dienen. Hiervoor wordt een catheter ingebracht in de arm, voet, hand of op het hoofdje. De toediening van de voeding via een infuus is dikwijls ook nodig omdat de zuigreflex maar voldoende ontwikkeld is op 34 weken zwangerschapsduur. Als de dokter vindt dat uw baby er klaar voor is, dan kan gestart worden met kleine hoeveelheden melk. Deze hoeveelheden worden dagelijks aangepast. Bij premature baby s zal het opstarten van de voeding veel voorzichtiger en trager gebeuren dan bij voldragen baby s. Dit omdat het spijsverteringsstelsel van premature baby s nog onrijp is. Soms wordt de melk gegeven via een maagsonde die in het neusje van de baby wordt geplaatst. Dit is niet pijnlijk voor uw baby. Sondevoeding is vaak nodig omdat premature baby s vlug vermoeid zijn en meer behoefte hebben aan slaap dan voldragen baby s. Zodra de baby echt behoefte heeft om te zuigen, kan hij zelf drinken. Dan zijn er twee mogelijkheden. Kwalitatief staat moedermelk op de eerste plaats, ook voor de premature baby. Een aangepaste prematurenmelk biedt evenwel een goed alternatief. >> Borstvoeding U was van plan om borstvoeding te geven? Dat gaan we uw keuze zeker volgen. In de beginfase zal uw baby misschien nog niet rechtstreeks aan de borst kunnen zuigen. Dit is afhankelijk van de toestand van uw baby. We starten dan met afkolven van de moedermelk. Op de materniteit wordt u daarbij begeleid. We hebben hiervoor een handleiding. De afgekolfde melk wordt dan in een flesje, een speentje, een cup of een spuitje aan uw baby aangeboden, zelfs al zijn dat in het begin misschien maar 2 druppels! Uw kindje leert vlug rechtstreeks zuigen. In het begin heel zacht maar steeds krachtiger en krachtiger In het begin is dit dus vaak een leerfase. Om de privacy te respecteren plaatsen wij tijdens de borstvoeding rondom u een scherm. Naarmate uw baby ouder wordt, zal hij steeds beter zuigen: geduld wordt beloond! Wij staan alvast klaar om u en uw baby zo goed mogelijk te begeleiden in deze periode! Het bewaren van moedermelk Voor het bewaren van moedermelk, kunnen we u een handleiding geven. N E O N A T O L O G I E 11

12 >> Flesvoeding Bij flesvoeding wordt het flesje de eerste 24 tot 48 uur door een verpleegkundige gegeven. Het is immers belangrijk om uw kindje goed te observeren bij die eerste voedingen. Zelfs het zuigen aan de fles is niet altijd zo vanzelfsprekend. Na deze eerste 24 tot 48 uur mag u, als de toestand van uw kindje het toelaat, in samenspraak met de verpleegkundige, zelf een flesje geven. We beginnen altijd met één keer per dag. Uiteraard zal de verpleegkundige u optimaal begeleiden, zodat u na een paar keer uw kindje zelf kan voeden. Als u het flesje nog niet zelf kan of mag geven, weet dan dat dit in het belang is van uw baby. Knuffelen kan meestal wel en uw aanwezigheid is heel belangrijk voor uw baby. Als u verder nog vragen hebt, kan u zich altijd wenden tot een verpleegkundige of de kinderarts. Stap voor stap zal u tijdens het verblijf alles te weten komen wat de voeding van uw kindje betreft. Een goede tip: als het ontslag van uw kindje nadert, brengt u het best een flesje met speen van thuis mee, zodat uw kindje hiermee kan leren zuigen. Verloopt dit zonder problemen, dan kan u zes flesjes en spenen aankopen. U koopt dus beter geen zes flessen vooraf. 12 A Z S I N T - L U C A S

13 6. Onderzoeken >> Bloedcontroles Bij opname gebeurt vaak een bloedafname. De eerste uren na de geboorte wordt, vooral bij premature en dysmature baby s, op regelmatige tijdstippen de bloedsuikerspiegel gecontroleerd via een prikje, meestal in de hiel. Afhankelijk van de toestand van uw baby kan het nodig zijn om regelmatig nog wat bloed af te nemen voor onderzoek. >> Radiografie van de thorax Dit wordt uitgevoerd om een beeld te krijgen van de toestand van de longen, bijvoorbeeld als uw baby het moeilijk heeft om te ademen. >> Echografie Soms is het nodig om een echografie uit te voeren van de hersenen, de nieren, het hart, Een echografie maken is niet ingrijpend voor uw kindje. Dit gebeurt op dezelfde wijze als de echo s die de gynaecoloog tijdens de zwangerschap heeft uitgevoerd. Toelichting bij de resultaten van de onderzoeken krijgt u van de behandelende kinderarts. N E O N A T O L O G I E 13

14 7. Ontslag Als uw kindje goed geëvolueerd is en indien er geen bewakingsapparatuur meer nodig is, zal u uw baby mee naar de kamer of naar huis mogen nemen. In overleg met de kinderarts wordt dit beslist. Wij bieden de mogelijkheid aan de mama, na haar ontslag op de materniteit, te verblijven op een hotelkamer in het ziekenhuis. Bij interesse, vraag gerust informatie aan de verpleegkundigen. Het kan zinvol zijn om vóór het ontslag al uw vragen neer te schrijven, zodat niets over het hoofd wordt gezien. Alle nuttige informatie over voedingsschema en medicatie krijgt u schriftelijk mee. Hebt u achteraf nog vragen, aarzel dan niet om ons te bellen. Wij staan dag en nacht tot uw dienst! >> Wat brengt u mee om uw baby naar huis te brengen? de maxi-cosi of een draagmand een warm deken warme bovenkledij en een mutsje >> Enkele belangrijke tips Een vast levensritme, met regelmatige uren van slaap en voeding, is belangrijk. Vermoeiende reizen, familiefeesten en andere activiteiten die het dag- en nachtritme verstoren, moeten zoveel mogelijk vermeden worden. De temperatuur in de slaapkamer bedraagt maximum tussen 20 en 22 C overdag en tussen de 18 en 20 C s nachts. Pas de kledij en de bedbedekking van de baby aan de lichaamstemperatuur van de baby aan: Bij het geven van een badje mag de kamertemperatuur iets hoger zijn. Vermijd ook tocht. De eerste dagen na thuiskomst controleert u best, op wisselende momenten, de temperatuur van uw baby. Vóór u naar huis vertrekt, vraagt u best eens aan de kinderarts wanneer de baby naar buiten mag. Plaats de baby nooit zonder bescherming (parasol) in de zon. Is uw baby buiten extra aangekleed, doe dan deze kledij uit als u terug binnen bent. Veilig slapen gebeurt in een rookvrije omgeving. Slapen op de buik moet vermeden worden. Leg uw baby bij voorkeur op zijn rug. In zijlig is regelmatig toezicht vereist. Als de baby in slaap gevallen is, leg hem dan op zijn rug. Dek de baby niet te warm toe; gebruik geen dekbed of slaapzak de eerste maanden. Gebruik ook geen hoofdkussen en zorg dat er geen knuffels tegen het gezichtje van de baby liggen. Geef de voorkeur aan een harde matras. Zorg voor een goed verluchte kamer. Let erop dat de baby geen halskettingen, bijvoorbeeld een fopspeensnoer, om heeft als hij gaat slapen. En vermijd huisdieren in de omgeving van uw baby. Bespreek met de kinderarts de mogelijkheid voor wiegendoodscreening. (Zie folder: Polysomnografie) Spoel bij verkoudheid van de baby regelmatig het neusje met fysiologisch serum. Controleer regelmatig de temperatuur van uw baby. Geef nooit op eigen initiatief hoestwerende middelen of neusdruppels! Doe dit alleen op advies van uw arts! 14 A Z S I N T - L U C A S

15 8.Gemengde gevoelens Het valt heus niet mee om te aanvaarden dat uw kind een premature baby is of dat uw baby ziek is. Tegenstrijdige gevoelens wisselen elkaar af. Enerzijds bent u blij en gelukkig met de geboorte van uw baby, anderzijds bent u bezorgd. Gevoelens van teleurstelling, angst, onmacht en frustratie komen vaak voor. Deze gevoelens overheersen dikwijls de eerste dagen. Probeer binnen uw relatie zoveel mogelijk uw gevoelens te uiten tegenover elkaar. U kan er ook vrij over spreken met een verpleegkundige. Wij proberen een antwoord te bieden op uw vragen. Weet dat u er niet alleen voorstaat en dat de baby u nodig heeft. Het is heel belangrijk dat u veel op bezoek komt en uw baby knuffelt en zachtjes toespreekt. Wij doen er alles aan om het verblijf op de dienst neonatologie zo aangenaam mogelijk te maken voor u én voor uw baby. Thuiskomen zonder de baby is een moeilijk moment. Aarzel nooit om te telefoneren als u wilt weten hoe het met uw kindje gaat. Wij zijn er 24 uur op 24. Tel Het team neonatologie AZ Sint-Lucas, Gent N E O N A T O L O G I E 15

16 9. Verklarende woordenlijst Apnoe: het moment dat de baby langer dan 20 seconden ophoudt met ademen. Bilirubine: bij verhoging van de bilirubine krijgt men een gele verkleuring van de huid. Bradycardie: het vertragen van de hartslag tot minder dan 80 slagen per minuut. Catheter: een zeer fijn buisje dat geplaatst wordt in een adertje van de baby. Een catheter wordt onder andere gebruikt voor een infuus of om medicatie toe te dienen. Dysmatuur: de baby weegt te weinig voor de zwangerschapsduur. Echografie: een geneeskundig onderzoek waarbij men gebruik maakt van geluidsgolven met een hoge trillingsfrequentie. Dit wordt o.a. toegepast om de grootte van organen te meten en om eventuele afwijkingen op te sporen. Elektroden: klevertjes die op de borst en de buik gekleefd worden en verbonden zijn met een monitor. Op die manier kunnen waarden als de polsslag en de ademhaling afgelezen worden op de monitor. Fontanel: het weke gedeelte op het hoofd van pasgeborenen. Er zijn meerdere fontanellen. De grote, vooraan op het hoofd, sluit rond de leeftijd van 18 maanden. Fototherapie: de behandeling voor baby s met een te hoog bilirubinegehalte. Men maakt hierbij gebruik van UV-licht. Huidsensor: wordt onder meer gebruikt bij de apnoemonitor en bij de saturatiemeter. Het is een klein instrumentje dat door contact met de huid de metingen doorstuurt naar de monitor. Incubator: couveuse, een toestel (glazen bakje) waarin de baby op de dienst neonatologie gelegd wordt. In de incubator kan men vlot de temperatuur, de vochtigheid en de zuurstof regelen. Zo kan de overgang van de baarmoeder naar de buitenwereld, langzaam en geleidelijk verlopen. Infectie: het geheel van tekens die erop wijzen dat bepaalde ziektekiemen (virussen, bacteriën, schimmels, ) in het lichaam verblijven. Invasieve technieken: ingrijpende technieken. Infuus: een oplossing van voedende bestanddelen die via de bloedbaan wordt toegediend. Kangoeroeën: een methode om de baby maximaal te knuffelen door huidcontact. De baby wordt naakt op de blote huid van mama of papa gelegd. Maagsonde: een fijn buisje dat via de neus (soms mond) tot in de maag wordt geschoven. Dit is niet pijnlijk, hoogstens wat vervelend. Meconium: de eerste (zwart gekleurde) stoelgang. Neonatal Intensive Care Unit: een intensieve dienst waar erg zieke en extreem premature baby s verzorgd worden (vb. UZ- Gent). Neonatologie: de dienst waar de pasgeborenen worden opgevangen die een bijzonder toezicht vereisen omwille van prematuriteit of omwille van andere factoren, bijvoorbeeld een infectie. (vb. AZ Sint-Lucas) Radiologie: het fotograferen met röntgenstralen. Wordt onder andere gebruikt om foto s van de longen te nemen. Zuurstofsaturatie: het verzadigingspercentage van zuurstof in het bloed (uitgedrukt in procent). 16 A Z S I N T - L U C A S

17 N E O N A T O L O G I E 17

18 11. Nuttige telefoonnummers Neonatologie straat 06: Materniteit straat 02: Materniteit straat 04: Kind en Gezin: Vlaamse vereniging voor ouders van couveusekinderen: mail naar of surf naar VZW Borstvoeding: Postnatale thuiszorg door vroedvrouwen: zie folders in de infomap op de materniteit 18 A Z S I N T - L U C A S

19

20 vzw AZ Sint-Lucas & Volkskliniek campus Sint-Lucas, Groenebriel 1, 9000 Gent campus Volkskliniek, Tichelrei 1, 9000 Gent tel fax: