Curriculumontwerp Keuzedeel Voorbereiding HBO. Economie. van drempel naar opstap

Transcriptie

1 Curriculumontwerp Keuzedeel Voorbereiding HBO Economie van drempel naar opstap Opbrengst van de werkgroep curriculum doorstroom hbo: Goran Strbac Jan Bleeker Joop de Boer Jaap Roffel Kars Boelens Met input van: Michael van der Vliet Genevieve Jagga Tanja Groenendaal MBO Utrecht MBO Amersfoort ROC A12 ROC van Amsterdam ROC Midden Nederland Hogeschool Utrecht Hogeschool Utrecht Hogeschool Utrecht De inhoud van dit curriculum is deels gebaseerd op : 1

2 - Uitwerking keuzedeel voorbereiding HBO Economische beroepen (ROC Mondiaan, ROC TOP Almere, ROC Aventus, Hogeschool In Holland, Hogescholen Windesheim, Hogeschool Rotterdam, Haagse hogeschool); - Oriëntatietraject MBO-HBO (Hogeschool van Amsterdam, Hogeschool In Holland, versie 2014) Inleiding Aanleiding voor de totstandkoming van dit curriculumontwerp vormt de nieuw ontwikkelde kwalificatiestructuur MBO met keuzedelen. Eén van die keuzedelen voor MBO is voorbereiding hbo, KVH-1. Voor dit keuzedeel is door Kenniscentrum Handel een kwalificatiedossier ontwikkeld dat is goedgekeurd en uitgebracht door de sbb, stichting bedrijfsleven beroepsonderwijs. Het keuzedeel is bedoeld om mbo-deelnemers voor te bereiden op een hbo-opleiding en richt zich op oriëntatie voor het kiezen van een passende hbo-opleiding en voorbereiding op de ontwikkeling van hbocompetenties. Het keuzedeel is sectoronafhankelijk en kan sectorspecifiek worden ingekleurd. Bron: Keuzedeel doorstroom hbo Vanuit het regio-overleg mbo-hbo midden Nederland is het initiatief genomen om in gemeenschappelijkheid tot ontwikkeling van een curriculum over te gaan op dit keuzedeel. Convenantpartners zijn MBO Amersfoort, MBO Utrecht, ROC A12, ROC Midden Nederland en ROC van Amsterdam, vestiging Hilversum enerzijds en Hogeschool Utrecht anderzijds. Een projectgroep curriculumontwerp met vertegenwoordigers van alle betrokken mbo-instellingen en de hogeschool is van start gegaan in oktober 2014 onder projectleiderschap van Michael van der Vliet (HU). Opdracht die de projectgroep heeft meegekregen is het ontwerpen van een curriculum doorstroom hbo gericht op economie met een mogelijk vervolg voor andere sectoren. De projectgroep stelt zich als doel voor ontwikkeling van het curriculum om de mogelijkheid van inkleuring zo eenvoudig mogelijk te maken. Dit document beschrijft in hoofdlijnen het resultaat van uitwerking van de eerste fase van deze projectopdracht: het curriculum in grof ontwerp. In de komende periode (februari mei 2015) wordt gewerkt aan nadere uitwerking naar een fijn ontwerp met ontwikkeling van daarvoor benodigde servicedocumenten. Daartoe is het keuzedeel opgesplitst in vijf onderwijseenheden: 1. Oriëntatie hbo en beroepen (werkproces 1.1) 2. Trainingen Studievaardigheid hbo (werkproces 1.2) 3. Masterclass Studievaardigheid hbo (werkproces 1.2) 4. Projectmatig werken (werkproces 1.3) 5. Reflectieve vaardigheid hbo (werkproces 1.4) De uitwerking van de onderwijseenheden wordt verricht in docentenkoppels mbo-hbo en omvat ontwikkeling van (per benoemde onderwijseenheid): - planning (en roostering); - ontwikkeling lesmateriaal; - ontwikkeling opdrachten; - ontwikkeling examen / eindopdracht (inclusief normering en cesuur); - aard van begeleiding; - inzet docenten. 2

3 Utrecht, februari 2015 De projectgroep 3

4 Uitgangspunten Het hbo zowel als mbo werkt met een indeling in onderwijsperioden van 3 maanden. Voor de organisatie en planning van het keuzedeel vormt de organisatie in onderwijsperioden het vertrekpunt. Waarbij voor een onderwijsperiode wordt gerekend met 9 effectieve onderwijsweken. Er is een vrije keuze ten aanzien van het volgen van dit keuzedeel. Er worden geen voorwaarden vooraf gesteld, maar de mbo-instellingen zullen ernaar streven mismatches te voorkomen door studenten zonder perspectief de keuze voor dit keuzedeel tijdig te ontraden. Het onderdeel brede oriëntatie op hbo-opleidingen (werkproces 1.1) blijft buiten directe inzet van het hbo. De werkprocessen 1.2 t/m 1.4 vinden plaats op locatie van de Hogeschool Utrecht. Met inzet van studenten en docenten van de Hogeschool. Daarmee wordt bereikt dat de mbo-studenten al in een vroeg stadium in contact komen met en kunnen snuiven aan de hbo-cultuur. De programmering van het keuzedeel (werkprocessen 1.2 t/m 1.4) zal één onderwijsperiode beslaan. De keuze is daarbij gevallen op de voorlaatste onderwijsperiode van het examenjaar van de mbo-opleiding en beslaat een volle dag per week. De keuze van de dag wordt op korte termijn genomen met het oog op onderwijsprogrammering van de MBO-opleidingen. De organisatie van werkproces 1.1 is voor verantwoordelijkheid van het ROC. Het verdient aanbeveling bij programmering van werkproces 1.1 rekening te houden met planning meeloopdagen, proef studeren en de 1 mei- inschrijving van het hbo. Bij begeleiding van de werkcolleges (wp 1.2) en projectopdracht (uitvoering wp 1.3) worden ouderejaars studenten HU als tutor betrokken. Aanwezigheid van vakdocenten mbo op het hbo wordt verondersteld (in ieder geval) als toehoorder tijdens de presentaties van de projectopdracht Bedrijfsplan. Ook wordt aanbevolen een (nader te bepalen) deel van de theorielessen door een MBO-docent te laten geven. Alle HBO-sessies worden bijgewoond door een MBO docent. De docent oriënteert zich op de wijze waarop de sessie is georganiseerd, hij/zij doet hiervan verslag en deelt dat met de MBO docenten van alle betrokken MBO instellingen. Ten aanzien van de vakgebieden Engels en Wiskunde wordt een oriëntatie op deze vakken in het programma opgenomen, te weten in de Hoorcolleges Masterclass. Het keuzedeel is een mbo-aangelegenheid. Afsluiting leidt daarom tot een MBO-certificering. Pagina 4 biedt een algemeen overzicht over de opzet van het curriculum. Pagina 5 t/m 8 biedt een overzicht over de organisatie op niveau werkproces. Pagina 9 is een werkinstructie bij ontwikkeling van het fijn ontwerp 4

5 Planning keuzedeel: Werkproces 1.1: naar keuze van opleiding Werkproces 1.2, 1.3 en 1.4: in voorlaatste (= derde) onderwijsperiode van het examenjaar Omvang keuzedeel: MBO: 6 ku HBO: 9 dagen x 6 ku Contacttijd en SBU naar werkproces (contact is inclusief examinering) ku 40 SBU ku 40 SBU ku 140 SBU ku 20 SBU Examinering Ieder werkproces wordt afgesloten met een kwalificerende beoordeling = examen; - t.a.v.de werkprocessen 1.1, 1.3 en 1.4 geldt inspanningsverplichting; beoordeling V / O; - t.a.v. werkproces 1.2 geldt resultaatverplichting; voldoende = minimaal een 5.5 voor de afsluitende theorietoets; De kerntaak heeft als eindresultaat een voldoende als alle werkprocessen met een voldoende zijn afgesloten. Het resultaat van de kerntaak wordt vermeld op de resultatenlijst bij het diploma. Het resultaat van de kerntaak is niet van invloed op de zak-/slaagbeslissing voor de kwalificatie, maar geeft wel recht op een certificaat. Opleiding Examinering / Examenplan Werkvorm Planning Inhoud Examenvorm Resultaat 1.1 Oriëntatie 1.2 Masterclass 1.3 Project 1.4 Zelfonderzoek Examenjaar Examenjaar Examenjaar Keuzedeel Voorbereiding hbo kerntaak werkproces Portfolio Theorietoets Projectbijdrage + Peerbeoordeling Reflectierapport V 5.5 V V 5

6 Werkproces 1.1 Contacturen MBO: 6 SBU: 40 Formele inhoud/werkproces Inhoud en afsluiting Didactische werkvormen HBO vaardigheden 1.1 Oriënteert zich op hbo opleidingen en beroepen Individueel onderzoek doen naar hbo opleidingen, beroepen en beroepsperspectieven. Een studieloopbaanportfolio dat minimaal bevat: - een print van de uitslag van de Kies Actief test Onderzoeken Analyseren Interview studenten beoogde opleidingen Interview beroepsbeoefenaar Onderzoek inhoud van de opleiding Onderzoeksverslag schrijven met conclusies - een verslag van twee Open Dag bezoeken aan verschillende hbo-instellingen - een verslag van één HBO-beurs bezoek - een verslag van een interview met een student van de beoogde hbo-opleiding - een verslag van een interview met een beroepsbeoefenaar werkzaam in het beoogde vakgebied Informatie zoeken en verwerken Verslagen maken Presentatie aan medestudenten keuzedeel - een verslag van de inhoud van de beoogde opleiding met specifiek aandacht voor: * wat leer je er * welke vaardigheden ontwikkel je er * welk gedrag wordt er van je verondersteld - een verslag over de arbeidsmarktperspectieven van de functie waartoe de beoogde opleiding leidt Examinering: Portfolio-beoordeling op basis van vooraf vastgestelde inhoudseisen - een verslag en presentatie van conclusies omtrent keuze en haalbaarheid van de beoogde opleiding De contacturen worden ingezet op instructie, begeleiding portfolio en presentatie. De reflectieopdracht maakt deel uit van de beoordeling van WP 1.4 Resultaat: Studieloopbaanportfolio Reflectieopdracht t.b.v. werkproces 1.4 (oriëntatie op opleidingen en beroepen) 6

7 Werkproces weken x 3 klokuren Contacturen HBO: 18 ku SBU: 40 Formele inhoud/werkproces Inhoud en afsluiting Didactische werkvormen HBO vaardigheden 1.2 Zoekt, selecteert en analyseert informatie ten behoeve van een (studie)opdracht 1. Oriëntatie Wiskunde 2.Trainingen studievaardigheden hbo 3. Masterclass hbo met als onderwerp - een vakoverstijgend thema - met verdieping op één specifiek vakgebied binnen economie - over een inhoudelijk onderwerp, - met aandacht voor en een beroep op inzet van diverse leer strategieën. Week Trainingen Generieke studievaardigheden hbo (9 ku) 1. Samenwerken (1.5 ku) 2. Leer strategieën (1.5 ku) 3. Plannen en zelfstandig werken 4. Onderzoeken (1.5 ku) Analyseren 5. Teksten lezen en leren (1.5 ku) Informatie zoeken en verwerken 6. Presenteren (1.5 ku) Verslagen maken Grote teksten lezen Teksten lezen en leren (in Nederlands en Engels) Informatie zoeken en verwerken (ook wiskundig) Plannen en zelfstandig werken Masterclass Hbo (9 ku) 1. Hoorcollege met voorbereidende studiestof (1.5 ku) Werkcollege met werkopdrachten 2. Hoorcollege met voorbereidende studiestof (1.5 ku) Werkcollege met werkopdrachten 3. Hoorcollege met voorbereidende studiestof (1.5 ku) Werkcollege met werkopdrachten 4. Hoorcollege met voorbereidende studiestof (1.5 ku) Werkcollege met werkopdrachten 5. Hoorcollege met voorbereidende studiestof (1.5 ku) Werkcollege met werkopdrachten 6. Toets (1.5 ku) Leer strategieën Examinering: Theorietoets op toepassing, inzicht, analyse hbo niveau De reflectieopdracht maakt deel uit van de beoordeling van WP De voorbereiding van elk hoorcollege bestaat uit een video les + boekfragment (kennismaking met blended learning). HU-studenten vervullen tijdens de werkcolleges de rol van tutor op inhoud (expert). De vakdocent HU is bij de werkcolleges aanwezig. Resultaat: beoordeling van het vermogen tot toepassing, inzicht en analyse op beginnend hbo niveau Reflectieopdracht t.b.v. werkproces 1.4 (leeraanpak en leerresultaat)

8 Werkproces weken x 3 klokuren (+ 1.5) Contacturen HBO: 25.5 ku SBU: 140 Formele inhoud/werkproces Inhoud en afsluiting Didactische werkvormen HBO vaardigheden 1.3 Werkt samen in projectgroepen Praktijkproject op basis van een probleemstelling over een breed maatschappelijk, bij voorkeur maatschappelijk-economisch, onderwerp met als resultaat een advies/voorstel, een gezamenlijke presentatie hiervan aan de opdrachtgever(s) Kaders: Complexe opdracht op beginnend hbo niveau van (liefst) echte bestaande opdrachtgever uit de regio Economie: Bedrijfsplan Week: t/m t/m 8 Ondersteuning just in time van WP 1.2 studievaardigheden Projectmatig werken in een projectgroep met tutor (12 ku) - Initiatiefase - Voorbereidingsfase + Definitiefase - Realisatiefase - Presentatie aan opdrachtgever - Evaluatiefase HU-studenten vervullen tijdens de projectgroepbijeenkomsten de rol van tutor op proces (= coach). Projectondersteuning (proces) - Projectmanagement - Overleggen - Rolverantwoordelijkheid - Feedback geven en nemen - Vergaderen - Smart afspraken maken Projectondersteuning (product) - Marketing (P s) - Rechtsvormen / logistiek - AE: concurrentieanalyse - BE: Exploitatie-/liquiditeitsbegroting (10.5 ku) Samenwerken Sociaal-communicatief handelen Probleemgericht denken Onderzoeken Analyseren Kritisch denken Methodisch werken Presenteren Examinering: Beoordeling van paragraaf eigen bijdrage in groepsprocesverslag i.c.m. peerbeoordeling De reflectieopdracht maakt deel uit van de beoordeling van WP Peerbeoordeling (1.5 ku) Resultaat: projectportfolio bestaande uit - Plan van aanpak - Bedrijfsplan (resultaat) - Groepsprocesverslag (met peerbeoordeling) + Reflectieopdracht werkproces 1.4 (1.5 ku) 8

9 Werkproces weken x 3 klokuren ( 1.5) Contacturen HBO: 4.5 ku SBU: 20 Formele inhoud/werkproces Inhoud en afsluiting Didactische werkvormen HBO vaardigheden 1.4 Reflecteert op gedrag en resultaten Trainingen kritisch denken en reflectieve vaardigheid Analyse vaardigheden en competenties Reflectie op studie-, leer- en loopbaan resultaten via de ABCD methode* * wat heeft mijn Aandacht * wat vind ik Belangrijk * welke Conclusie trek ik hieruit * wat ga ik vervolgens Doen Week: Training + werkopdracht kritisch denken (1.5 ku) Zelfonderzoek vaardigheden en competenties door uitvoeren van een aantal nader te bepalen tests. Schetsen van risicoprofiel met betrekking tot hbo (SWOT). Hoorcollege Reflecteren, (1.5 ku) - wat is reflectie (reflectiecyclus van Korthagen) - waarom is reflecteren belangrijk - welke vormen van reflectie zijn er - hoe leer je reflecteren - omgaan met feedback (360 graden feedback) Kritisch denken Reflecteren en bijsturen Zelfsturing - werkopdracht 360 graden feedback (1.5 ku) 9 Eindopdracht: reflectierapport Examinering: beoordeling eindopdracht Resultaat: reflectierapport op basis van uitwerking van de reflectieopdrachten op werkproces 1.1/1.2/1.3/1.4 met conclusie t.a.v. het niveau van beheersing van studievaardigheden op hbo niveau en risicoprofiel 9

10 Bijlage 1: Werkinstructie fijnontwerp Onderwijseenheid MBO HU 1 Oriëntatie hbo en beroepen (werkproces 1.1) Kars Boelens / Jaap Roffel Communicatie 2 Trainingen Studievaardigheid hbo (werkproces 1.2) Joop de Boer Marjan Kijlstra 3 Masterclass Studievaardigheid hbo (werkproces 1.2) Jan Bleeker Genevieve /Tanja 4 Projectmatig werken (werkproces 1.3) Jaap Roffel Chris de Bruin 5 Reflectieve vaardigheid hbo (werkproces 1.4) Goran Strbac Marjan Kijlstra 1. Analyseer de werkopdracht en leidt de deeltaken af. 2. Stel per deeltaak vast of die individueel of in gezamenlijkheid moet worden uitgevoerd. Overlegsessies in geval de deeltaken individueel worden uitgevoerd Werkbijeenkomsten voor onderdelen die gemeenschappelijk moeten worden opgezet 3. Informeer op niveau deeltaak naar bestaand materiaal bij de projectgroep leden en/of betrek deze van Sharepoint. 4. Plan als duo het benodigd aantal overlegsessies of werkbijeenkomsten. 5. Werk voor de toegewezen onderwijseenheid uit: - planning (en roostering); - lesmateriaal; - opdrachten; - examen / eindopdracht (inclusief normering en cesuur); - begeleiders instructie / beschrijving aard van begeleiding; - inzet docenten. 6. Deel de ontwikkelde materialen met de projectgroep via Sharepoint. 7. Lever de ontwikkelde materialen uiterlijk in week 18 aan bij de projectleider in het volgende format: nader te besluiten zodat het efficiënt te verwerken is tot één gemeenschappelijk eindproduct. 10

11 Bijlage 2: Kalender week datum maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag Uitwerking fijnontwerp 4 19-jan 5 26-jan 6 02-feb 7 09-feb 8 16-feb 9 23-feb vakantieweek mrt Vorming duo s; start ontwikkeling onderwijseenheden; werkafspraken generiek Start ontwikkeling voorbereiding hbo specifiek mrt mrt mrt mrt vrij apr vrij apr apr apr Oplevering programma + materialen onderwijseenheid generiek Tussenevaluatie voorbereiding hbo specifiek (grofontwerp) mei vakantieweek mei vakantieweek mei mei vrij jun jun jun jun jun jul Evaluatie voorbereiding hbo specifiek (fijnontwerp) jul 21-jul zomervakantie t/m 30 aug. 11