Wetenschap. C.S. Hofman, P. Makai, H. Boter, B.M. Buurman, A.J.M. de Craen, M.G.M. OldeRikkert, A.R.T. Donders, R.J.F. Melis
|
|
- Dirk Adam
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Wetenschap Oude ouderen hechten meer waarde aan functionele onafhankelijkheid terwijl de jonge ouderen meer waarde hechten aan de afwezigheid van chronische aandoeningen C.S. Hofman, P. Makai, H. Boter, B.M. Buurman, A.J.M. de Craen, M.G.M. OldeRikkert, A.R.T. Donders, R.J.F. Melis Dit artikel is eerder verschenen als: Hofman CS, Makai P, Boter H, Buurman BM, Craen AJM de, Olde Rikkert MGM, Donders ART, Melis RJF. The influence of age on health valuations: the older olds prefer functional independence while the younger olds prefer less morbidity. Clin Interv Aging 2015;10: Doi: /CIA.S Abstract Om de effecten van interventies in de ouderenzorg te kunnen evalueren is The Older Persons and Informal Caregivers Survey Composite Endpoint (TOPICS-CEP) ontwikkeld. In onze vorige studie hebben ouderen (n = 124) en mantelzorgers (n = 76) de gezondheidstoestanden van anonieme casus beoordeeld met een rapportcijfer (0-10). Aan de hand daarvan zijn preferentiegewichten vastgesteld voor de acht TOPICS- CEP-componenten: chronische aandoeningen, functionele beperkingen, emotioneel welbevinden, pijnervaring, cognitieve problemen, sociaal functioneren, ervaren gezondheid en ervaren kwaliteit van leven (KvL). In deze huidige studie wordt onderzocht of de preferentiegewichten het resultaat zijn van de leeftijdssamenstelling van de groep beoordelaars. Meervoudige lineaire regressieanalyse laat interactie-effecten zien. Deze resultaten suggereren dat de oude ouderen meer waarde hechten aan functionele onafhankelijkheid, terwijl de jonge ouderen meer waarde hechten aan de afwezigheid van chronische aandoeningen. Het is belangrijk dat onderzoekers rekening houden met deze verschillen tussen jonge en oude ouderen wanneer zij voor evaluatiestudies in de ouderenzorg een primaire uitkomstmaat kiezen of ontwerpen. Ook clinici dienen te waken voor deze discrepantie en wij adviseren dan ook dat zij samen met patiënten beslissen welke zorg het beste bij de persoon past. Introductie Uitkomsten van interventies in de ouderenzorg vergelijken is een uitdaging vanwege de complexe gezondheidstoestanden van ouderen (problemen op meerdere domeinen). Daarnaast hebben interventies vaak direct en indirect uitwerking op verschillende domeinen. Vergelijkend effectiviteitsonderzoek in de geriatrische zorg kan worden vereenvoudigd wanneer klinisch relevante uitkomst parameters gecombineerd worden in een multidimensionale uitkomstmaat die rekening houdt met de preferenties van ouderen. Een dergelijke samengestelde uitkomstmaat (in het Engels: Composite Endpoint, CEP) kan efficiënt omgaan met de veelheid aan domeinen. Een samengestelde uitkomstmaat met preferentiegewichten houdt rekening met het relatieve belang van de verschillende uitkomsten per domein. Dr. C.S. Hofman, onderzoeker & adviseur Persoonsgerichte zorg, Vilans, Utrecht [overige affiliaties?] Een samengestelde uitkomstmaat is met name van belang voor The Older Persons and Informal Caregivers Survey Minimum DataSet (TOPICS- MDS), een database met gegevens uit 41 onderzoeksprojecten die deelnemen aan het Nationaal Ins&Ouds - Tijdschrift voor Geriatrie 3
2 Programma Ouderenzorg. Ter bevordering van de vergelijkbaarheid tussen de onderzoekstudies is er een preferentie-gewogen samengestelde uitkomstmaat voor TOPICS-MDS ontwikkeld; deze uitkomstmaat wordt TOPICS-CEP genoemd. Vignettenstudies, waarbij ouderen en mantelzorgers de gezondheidstoestanden van anonieme casus beoordelen, zijn uitgevoerd om de preferentiegewichten vast te stellen. Kort samengevat: TOPICS-CEP is een preferentiegewogen indexscore van 0 (slechtste situatie) tot 10 (beste situatie). Het combineert 42 datapunten uit de TOPICS-MDS die kunnen worden onderverdeeld in acht componenten: chronische aandoeningen (een lijst van 17 vooraf gedefinieerde chronische aandoeningen), functionele beperkingen (KATZ index van onafhankelijkheid), emotioneel welbevinden (subschaal mentale gezondheid uit de RAND-36), pijnervaring (dimensie pijn uit de EQ-5D), cognitieve problemen (dimensie cognitie uit de EQ-5D+C), sociaal functioneren (item 10 uit de RAND-36), ervaren gezondheid (item 1 uit de RAND-36), ervaren kwaliteit van leven (KvL, frasering vergelijkbaar met de ervaren gezondheid item uit RAND-36). TOPICS-CEP-scores worden berekend op basis van relevante gegevens uit de TOPICS-MDS-vragenlijst voor ouderen/zorgvragers. Demografische gegevens worden niet geïncludeerd, omdat deze gegevens niet worden beïnvloed door de zorg. Gedetailleerde informatie rondom de ontwikkeling van TOPICS- CEP kunt u elders terugvinden. Eerdere onderzoeken hebben laten zien dat variaties in gezondheidspreferenties beïnvloed worden door verschillende karakteristieken zoals geslacht, leeftijd en huidige gezondheidstoestand. Deze variabiliteit betekent dat de waarde van een bepaalde gezondheidstoestand afhankelijk is van de samenstelling van de groep deelnemers die gevraagd worden de gezondheidstoestanden te beoordelen. De variabiliteit kan worden verklaard door bijvoorbeeld referentiekader, perspectief en de coping-strategieën van een persoon. De preferentiegewichten die worden gebruikt om TOPICS-CEP-scores te berekenen, zijn gebaseerd op de gezondheidspreferenties van een heterogene groep ouderen en mantelzorgers. Uit ons vorig onderzoek is gebleken dat er geen verschillen bestaan tussen de preferentiegewichten van ouderen (n = 124) vergeleken met die van mantelzorgers (n = 76). Deze studie heeft als doelstellingen: (1) het exploreren of de leeftijden van onze beoordelaars de preferentiegewichten van de TOPICS-CEPcomponenten systematisch hebben beïnvloed; en (2) het onderzoeken hoe leeftijd van onze beoordelaars TOPICS-CEP-scores van een willekeurige steekproef beïnvloedt. Het onderzoekerskader dat wij hebben gebruikt, vindt u in figuur 1. Methoden Ethische toestemming De Medisch Ethische Commissie van het Radboud Universitair Medisch Centrum heeft formeel verklaard dat deze studie was vrijgesteld van ethische toetsing (Referentienummer: CMO: 2010/244). Onderzoeksopzet Een vignettenstudie is uitgevoerd om de preferentiegewichten te bepalen voor de acht TOPICS-CEPcomponenten: chronische aandoeningen, functionele beperkingen, emotioneel welbevinden, pijn ervaren, cognitieve problemen, sociaal functioneren, ervaren gezondheid en subjectief ervaren KvL. De deelnemers beoordeelden het algemeen welbevinden van casus omschreven in vignetten, dit zijn korte persoonsomschrijvingen/profielen. Deelnemers In totaal hebben 124 ouderen en 76 ouderen, die de Nederlandse taal voldoende beheersten, deelgenomen aan de vignettenstudies. Zij werden benaderd en zijn bevraagd door één van de volgende vier academische centra (Radboud Universitair Medisch Centrum, Universitair Medisch Centrum Groningen, Academisch Medisch Centrum en het Leids Universitair Medisch Centrum). Alle deelnemers hebben schriftelijke toestemming gegeven. Materiaal In totaal zijn er 292 casusomschrijvingen opgesteld met een breedspectrum van gezondheidstoestanden. De vignetten zijn gebaseerd op gegevens uit een willekeurige steekproef uit de TOPICS-MDSdatabase; deze bestaat uit gegevens uit verschillende onderzoekprojecten met een verscheidenheid aan onderzoeksdesign en inclusiecriteria. Door gebruik te maken van empirische data zijn alleen vignetten opgesteld met plausibele gezondheidstoestanden. Over het algemeen bestaat elk vignet uit 46 datagegevens: 42 kunnen worden onderverdeeld in acht eerdergenoemde TOPICS-CEP-componenten en vier hebben betrekking tot demografische gegevens. Procedure De vignettenstudies zijn uitgevoerd in een vertrouwde omgeving van de deelnemers, bijvoorbeeld in hun eigen huis of in het buurthuis. Om informatie over de deelnemers te verzamelen werden zij in de eerste instantie gevraagd om zelf TOPICS-MDSvragenlijst in te vullen. Vervolgens werden de Ins&Ouds - Tijdschrift voor Geriatrie
3 Figuur 1. Onderzoekskader Note: Onderzoeksopzet: het combineren van acht componenten in TOPICS-CEP, een generieke samengestelde uitkomstmaat, en de invloed van eigenschappen van de beoordelaars. deelnemers gevraagd om het algemeen welbevinden van twee testcasus (deze waren voor alle deelnemers gelijk) en tien willekeurige casus te beoordelen met een rapportcijfer tussen 0 en 10 op één decimaal nauwkeurig. Statische analyses Meervoudige lineaire regressieanalyse is gebruikt om de invloed van leeftijd van de beoordelaars op de preferentiegewichten van TOPICS-CEP te onderzoeken. Het model had de volgende structuur: (1) de scores die door de deelnemers zijn gegeven aan het algeheel welbevinden aan de casus zijn gebruikt als afhankelijke variabelen; (2) de acht TOPICS-CEP componenten zijn gebruikt als onafhankelijke variabelen; (3) om te corrigeren voor clusteringen binnen beoordelaars is de variabele deelnemer als random intercept opgenomen in het model; en (4) de factor leeftijd en de interactie van leeftijd met ieder van de TOPICS-CEP-componenten (bijvoorbeeld leeftijd x chronische aandoeningen) zijn in het model opgenomen. De parameterschattingen (ongestandaardiseerde coëfficiënten) worden gebruikt als preferentiegewichten voor de acht TOPICS-CEP-componenten. Door gebruik te maken van een gepaarde t-toets en een Bland-Altmanplot is onderzocht of TOPICS- CEP-scores worden beïnvloed door de factor leeftijd. Resultaten De gemiddelde leeftijd ± standaarddeviatie (SD) van de 200 beoordelaars was 72,5 ± 12 jaar. Beïnvloed leeftijd de preferentiegewichten van TOPICS-CEP? De interactie-effecten tussen leeftijd en vijf van de acht TOPICS-CEP-componenten, te weten chronische aandoeningen, functionele beperkingen, pijnervaring, sociaal functioneren en ervaren gezondheid, zijn significant (p < 0,05) (tabel 1). Over het algemeen geven oudere beoordelaars meer gewicht aan functionele beperkingen en sociaal functioneren en minder aan pijnervaring vergeleken met jongere beoordelaars. Wat is het effect van leeftijd op TOPICS-CEPscores? Op basis van de bevindingen zijn twee modellen opgesteld die de gezondheidspreferenties van 65-jarigen (TOPICS-CEP-65) en 85-jarigen (TOPICS-CEP-85) weergeven (tabel 2). Het eerste model laten zien dat de TOPICS-CEP-65-score van een casus met 0,15 punten afneemt per bijkomende chronische aandoening, terwijl de TOPICS-CEP- 85-score afneemt met 0,12 punten. Dit betekent dat de aanwezigheid van een chronische aandoening Ins&Ouds - Tijdschrift voor Geriatrie 5
4 Tabel 1. Meervoudige lineaire regressie model met interactie-termen tussen leeftijd van de beoordelaars en de TOPICS-CEPcomponenten. Parameter schattingen 95% Betrouwbaarheids- Interval Intercept 9,03 7,66 10,40 0,00** Leeftijd (gecentreerd) -0,01-0,03 0,00 0,07 Chronische aandoeningen -0,14-0,15-0,12 0,00** Functionele beperkingen -0,12-0,13-0,11 0,00** Emotioneel welbevinden -0,03-0,04-0,03 0,00** Pijn ervaring -0,05-0,11 0,02 0,16 Cognitieve functioneren -0,14-0,22-0,05 0,00** Sociaal functioneren 0,01-0,02 0,04 0,60 Ervaren gezondheid -0,16-0,20-0,12 0,00** Ervaren kwaliteit van leven -0,02-0,07 0,02 0,33 Chronische aandoeningen x leeftijd van beoordelaars 0,00 0,00 0,00 0,05* Functionele beperkingen x leeftijd van beoordelaars 0,00 0,00 0,00 0,04* Emotioneel welbevinden x leeftijd van beoordelaars 0,00 0,00 0,00 0,42 Pijn ervaring x leeftijd van beoordelaars 0,01 0,00 0,01 0,02* Cognitief functioneren x leeftijd van beoordelaars 0,00-0,01 0,01 0,88 Sociaal functioneren x leeftijd van beoordelaars 0,00-0,01 0,00 0,05* Ervaren gezondheid x leeftijd van beoordelaars 0,00-0,01 0,00 0,07 Ervaren kwaliteit van leven x leeftijd van beoordelaars 0,00 0,00 0,01 0,14 Notes: Afhankelijke variabele: rapportcijfer algeheel welbevinden; *p < 0,05; **p < 0,01. p-waarde een grotere negatieve impact heeft op het algeheel welbevinden volgens jongere ouderen vergeleken met oudere ouderen. Hetzelfde geldt voor pijnervaring (0,09 versus 0,03). Daarentegen laten de modellen zien dat de TOPICS-CEP-65-score van een casus met 0,11 punten afneemt per bijkomende functionele beperking, terwijl de TOPICS-CEP-85- score afneemt met 0,13 punten. Dit betekent dat de aanwezigheid van een functionele beperking een kleinere negatieve impact heeft op het algeheel welbevinden volgens jongere ouderen vergeleken met oudere ouderen. Hetzelfde geldt voor sociaal functioneren (0,03 versus -0,03). Van de 292 casus omschreven in de vignetten heeft de meerderheid (96,6%, n = 282) geen missende data; voor deze casus kunnen de TOPICS-CEPscores worden berekend. De TOPICS-CEP-65-scores varieerden tussen 3,54 en 9,97 en de TOPICS-CEP- 85-scores varieerden tussen 3,36 en 9,90. De berekende TOPICS-CEP-65-scores (gemiddelde ± SD = 7,46 ± 1,17) waren vergeleken met de berekende TOPICS-CEP-85-scores (gemiddelde ± SD = 7,57 ± 1,23) significant lager (gemiddeld verschil ± SD = 0,11 ± 0,26; p < 0,001). Er was een sterke correlatie tussen de TOPICS-CEP-65-scores en TOPICS-CEP- 85-scores (r = 0,98; p < 0,001). De Bland-Altmanplot toonde consistente variabiliteit en er was geen trend zichtbaar (figuur 2). Per casus werd een gemiddelde score berekend Tabel 2. TOPICS-CEP-modellen gebaseerd op de preferenties van 65- en 85-jarigen. TOPICS-CEP-65 TOPICS-CEP-85 Intercept 9,14 8,85 Chronische aandoeningen -0,15-0,12 Functionele beperkingen -0,11-0,13 Emotioneel welbevinden -0,04-0,13 Pijn ervaring -0,09 0,03 Cognitieve functioneren -0,13-0,14 Sociaal functioneren 0,03-0,03 Ervaren gezondheid -0,14-0,20 Ervaren kwaliteit van leven -0,05-0,02 ([TOPICS-CEP-65-score +TOPICS-CEP-85-score]/2) en deze varieerden van 3,48 tot 9,93 (gemiddelde ± SD = 7,51 ± 1,19). Per casus werd het verschil tussen TOPICS-CEP-65-score en TOPICS-CEP-85-score berekend en deze varieerden van -0,72 tot 0,85. De gemiddelde bias was -0,11 ± 0,26, en de 95% grenzen van overeenkomsten waren -0,63 en 0,41. Discussie Onze bevindingen suggereren dat de leeftijden van de deelnemers in onze vorige studie van invloed zijn geweest op de preferentiegewichten die we hadden vastgesteld voor de TOPICS-CEP-componenten. We zien dat over het algemeen volgens oudere beoordelaars meer waarde hechten aan dagelijks functioneren en sociaal functioneren, terwijl zij minder Ins&Ouds - Tijdschrift voor Geriatrie
5 Figuur 2. Bland-Altmanplot met TOPICS-CEP-scores gebaseerd op preferentiegewichten van 65-jarigen versus die van 85-jarigen. Notes. Bland-Altmanplot: verschil tussen CEP-scores van de casus gebaseerd op preferenties van 65-jarigen versus die van 85-jarigen op de Y-as geplot tegenover de gemiddelden van deze scores op de X-as. Dikgedrukte lijn geeft het gemiddelde verschil weer tussen de twee scores. Gestippelde lijn geeft de 95% betrouwbaarheidslimieten weer. waarde hecht aan de afwezigheid van chronische aandoeningen pijn. Uit de resultaten van de gepaarde t-toets blijkt dat leeftijd een effect heeft op het beoordelen van gezondheidstoestanden. Scores voor het algemeen welbevinden zijn hoger voor de casus wanneer deze worden gebaseerd op de preferenties van oudere ouderen versus de scores gebaseerd op de preferenties van jongere ouderen. De Bland-Altmanplot laat zien dat TOPICS-CEPscores gebaseerd op de preferentiegewichten van 65-jarigen systematisch verschillen van TOPICS- CEP-scores gebaseerd op de preferentiegewichten van 85-jarigen. Hoewel 95% van de waarnemingen tussen de grenzen van de overeenkomsten lagen, is het de vraag of het bereik van deze grenzen niet al te ver uit elkaar lagen. Naar onze mening was het bereik tussen de grenzen van de overeenkomsten relatief groot (1.04 punten, terwijl het bereik van de scores 6.61 was). Daarom stelden we voor om de grenzen van overeenkomsten te veranderen; een smallere range. Na deze wijziging lagen minder dan 95% van de waarnemingen tussen de grenzen. Dit wijst erop dat de TOPICS-CEP-65-scores en TOPICS-CEP-85-scores verschillend zijn. Het is bekend dat preferenties van persoon tot persoon verschillen en dat deze onder andere worden beïnvloed door onze eigen ervaringen. Dit zou mogelijk een verklaring kunnen zijn voor de invloed van onze beoordelaars op de preferentiegewichten van de TOPICS-CEP-componenten. We weten dat de prevalentie van chronische aandoeningen en multimorbiditeit hoger is bij oudere leeftijdsgroepen en dat naarmate we ouder worden de functionele beperkingen toenemen. We kunnen daarom stellen dat hoe ouder de beoordelaar hoe groter de kans is dat hij of zij ervaring heeft met het hebben van één of meerdere chronische aandoeningen en beperkt is in het dagelijks functioneren. De discrepantie tussen de preferentiegewichten van jongere ouderen en oudere ouderen kan worden verklaard door het referentiekader van waaruit men denkt. Het hebben van meerdere (chronische) aandoeningen is eerder regel dan uitzondering bij oudere personen, mogelijk hebben zij het hebben van meerdere (chronische) aandoeningen geaccepteerd als onderdeel van het normale verouderingsproces en hebben zij zich aan deze achteruitgang aangepast door hun verwachtingen en normen aan te passen aan de situatie. Bovendien kan het zijn dat ouderen die te maken hebben gehad met functionele achteruitgang een vollediger beeld hebben van wat voor impact functionele achteruitgang heeft op het gehele leven in vergelijking met degenen die deze functionele achteruitgang nog niet hebben ervaren. Zo betekent functionele beperkingen niet alleen dat men dagelijkse ondersteuning en hulp nodig heeft, maar het betekent ook het verlies Ins&Ouds - Tijdschrift voor Geriatrie 7
6 van zelfstandigheid, autonomie en in sommige gevallen verlies van waardigheid en trots. Dit onderzoek verschaft inzicht in de invloed van de leeftijd van onze beoordelaars op de beoordeling van individuele gezondheidsdomeinen en op de totale beoordeling van gezondheidstoestanden. Het is echter belangrijk om onze bevindingen goed tegen het licht te houden. Hoewel we hebben onderzocht of en op welke manier de leeftijden van onze beoordelaars van invloed zijn geweest op de preferentiegewichten van TOPICS-CEP componenten zijn er mogelijk ook andere kenmerken van de beoordelaars die van invloed zijn geweest, zoals de sociaal economische status en multimorbiditeit, omdat de beoordelaars afkomstig zijn uit zowel stedelijke als meer landelijke delen van Nederland en omdat het aantal chronische aandoeningen binnen deze onderzoekspopulatie gelijk verdeeld was, verwachten we niet dat deze kenmerken onze resultaten hebben beïnvloed. Daarnaast hebben we onderzocht of factoren zoals rol vervulling als mantelzorger, geslacht, ervaren gezondheid en ervaren KvL van de beoordelaars invloed hebben gehad op de resultaten, maar dit bleek niet het geval te zijn (analyses niet getoond). Hoewel we hebben vastgesteld dat de preferentiegewichten van TOPICS-CEP-componenten moeten worden aangepast voor de leeftijdsverdeling van de Nederlandse bevolking van 65 jaar en ouder zijn verdere onderzoeken nodig om de betrouwbaarheid, validiteit en generaliseerbaarheid van TOPICS- CEP te evalueren. De voordelen van het gebruik van de TOPICS-MDSvragenlijst en TOPICS-CEP-score is dat er een verscheidenheid aan belangrijke uitkomstmaten worden verzameld en dat deze worden gecombineerd in één gewogen uitkomstmaat. Dit maakt dat de impact van een interventie op een gestandaardiseerde manier kan worden geïndexeerd met als gevolg dat het vaststellen van de meerwaarde van een interventie makkelijker wordt en op een meer objectieve manier kan gebeuren. Daarnaast hoeven onderzoekers geen arbitraire keuzes te maken wanneer zij een primaire uitkomstmaat moeten kiezen. Ten slotte maakt TOPICS-CEP een koppeling tussen individuele uitkomstdomeinen en een generieke maat voor algeheel welbevinden. De beperkingen bij het gebruik van TOPICS-CEP is dat de score lastig te interpreteren kan zijn aangezien het effect dat met TOPICS-CEP-scores kan worden vastgesteld niet per se hoeft te reflecteren wat het effect is op één gezondheidsdomein. Incorrecte interpretatie kan als gevolg hebben dat men het effect van een interventie overschat. Daarom bevelen wij aan dat de effecten van een interventie niet alleen wordt geëvalueerd door TOPICS-CEP-scores voor en na de interventie te berekenen en het verschil te rapporteren, maar we adviseren hetzelfde te doen voor de acht separate componenten, zodat men ook het effect op de verschillende domeinen kan monitoren. Deze huidige studie laat zien dat de preferentiegewichten van de TOPICS-CEP-componenten deels het resultaat zijn van de leeftijdssamenstelling van de groep beoordelaars. Als gevolg van deze bevindingen hebben we de preferentiegewichten voor de TOPICS-CEP-componenten aangepast voor de leeftijdssamenstelling van de Nederlandse bevolking van 65 jaar en ouder. Deze gewichten zijn terug te vinden in de richtlijn voor de berekening van TOPICS-CEP ( Voor zover wij weten is TOPICS-CEP de eerste generieke samengestelde uitkomstmaat in de geriatrische zorg die gebaseerd is op welk belang ouderen hechten aan de geïncludeerde gezondheidsdomeinen. Met andere woorden kunnen we stellen dat ouderen zelf de meerwaarde van zorginterventies bepalen en u dient dan ook samen met hen te beslissen welke zorg het beste bij de patiënt past. Bespreek daarom altijd: (1) welke mogelijkheden er voor de patiënt zijn; (2) wat de voor- en nadelen zijn van deze mogelijkheden; en (3) wat het betekent voor de situatie van de patiënt. Conclusie Het is voor onderzoekers die de effectiviteit van gezondheidsinterventies in de ouderenzorg willen evalueren belangrijk rekening te houden met de verschillen tussen de gezondheidspreferenties van jonge ouderen en oude ouderen wanneer zij een gepaste uitkomstmaat kiezen of ontwikkelen. Door hier rekening mee te houden kunnen bevindingen op een meer gepaste manier worden geïnterpreteerd. Dit draagt bij aan de totstandkoming van een gepast beleid in de ouderenzorg. Daarnaast moeten clinici zich ook bewust zijn van deze verschillen. Wij pleiten dan ook voor gezamenlijke besluitvorming in de ouderenzorg. Referenties De literatuurlijst is op te vragen bij de corresponderende auteur. Correspondentie Dr. C.S. Hofman, onderzoeker & adviseur Persoonsgerichte zorg Vilans, Utrecht Mobiel: B.g.g.: C.Hofman@vilans.nl Ins&Ouds - Tijdschrift voor Geriatrie
vragenlijsten. Er werd geen verschil gevonden tussen de twee groepen wat betreft het verloop in de tijd van de interveniërende variabelen
Samenvatting Samenvatting De toenemende vraag naar totale heuparthroplastieken (THA) en totale kniearthroplastieken (TKA) leidt tot groeiende wachtlijsten. Om dit probleem het hoofd te bieden hebben veel
Nadere informatiewaardoor een beroerte kan worden gezien als een chronische aandoening.
amenvatting Elk jaar krijgen in Nederland zo n 45.000 mensen een beroerte, ook wel CVA (Cerebro Vasculair Accident) genoemd. Ongeveer 60% van hen keert na opname in het ziekenhuis of revalidatiecentrum
Nadere informatieYvonne Drewes Sectie Ouderengeneeskunde, master Vitality and Ageing
Effectiviteit en kosteneffectiviteit van proactieve, multidisciplinaire, geïntegreerde zorg voor ouderen met complexe problemen in de eerste lijn: IPD meta-analyse Yvonne Drewes Sectie Ouderengeneeskunde,
Nadere informatieGEZONDHEID SUBSTANTIEEL VERBETERD
RESULTATEN ANALYSE 2014 GEZONDHEID SUBSTANTIEEL VERBETERD De Rughuis Methode heeft aangetoond dat de gezondheidstoestand en kwaliteit van leven bij patiënten met chronische rugklachten enorm kan toenemen.
Nadere informatieSummery. Effectiviteit van een interventieprogramma op arm-, schouder- en nekklachten bij beeldschermwerkers
ummery amenvatting Effectiviteit van een interventieprogramma op arm-, schouder- en nekklachten bij beeldschermwerkers 207 Algemene introductie Werkgerelateerde arm-, schouder- en nekklachten zijn al eeuwen
Nadere informatieFormulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een artikel over een diagnostische test of screeningsinstrument.
Formulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een artikel over een diagnostische test of screeningsinstrument. Behorend bij: Evidence-based logopedie, hoofdstuk 3. Toelichting bij de criteria voor
Nadere informatieGezondheidsvaardigheden in de Nederlandse volwassen bevolking Het doel van het eerste deel van dit proefschrift, was te onderzoeken in hoeverre
Samenvatting Inleiding In Nederland wordt van burgers verwacht dat zij een zelfstandige en verantwoordelijke rol vervullen met betrekking tot hun gezondheid en zorg. Dit is het gevolg van verschillende
Nadere informatieSamenvatting. Gezond zijn of je gezond voelen: veranderingen in het oordeel van ouderen over de eigen gezondheid Samenvatting
Samenvatting Gezond zijn of je gezond voelen: veranderingen in het oordeel van ouderen over de eigen gezondheid 2 2 3 4 5 6 7 8 Samenvatting 161 162 In de meeste Westerse landen neemt de levensverwachting
Nadere informatieSamenvatting Nederlands
Samenvatting Nederlands 178 Samenvatting Mis het niet! Incomplete data kan waardevolle informatie bevatten In epidemiologisch onderzoek wordt veel gebruik gemaakt van vragenlijsten om data te verzamelen.
Nadere informatie9. Lineaire Regressie en Correlatie
9. Lineaire Regressie en Correlatie Lineaire verbanden In dit hoofdstuk worden methoden gepresenteerd waarmee je kwantitatieve respons variabelen (afhankelijk) en verklarende variabelen (onafhankelijk)
Nadere informatieBetekenisvolle activiteiten als alternatief voor. Prof dr Patricia De Vriendt & Ruben Vanbosseghem
Betekenisvolle activiteiten als alternatief voor Prof dr Patricia De Vriendt & Ruben Vanbosseghem Dit is het verhaal van de zes WZC Algemene opzet van de studie Ingebed in de WZC-brede aanpak met het oog
Nadere informatieWetenschappelijk onderzoek bij lage rugpijn: wat en hoe moeten we meten?
Samenvatting 403 Wetenschappelijk onderzoek bij lage rugpijn: wat en hoe moeten we meten? Lage rugpijn (LRP) is wereldwijd de meest voorkomende oorzaak van beperkingen. Dit blijkt uit studies naar ziektelast
Nadere informatiesamenvatting 127 Samenvatting
127 Samenvatting 128 129 De ziekte van Bechterew, in het Latijn: Spondylitis Ankylopoëtica (SA), is een chronische, inflammatoire reumatische aandoening die zich vooral manifesteert in de onderrug en wervelkolom.
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting 8. * COgnitive Functions And Mobiles; in dit advies aangeduid als het TNO-onderzoek.
Samenvatting In september 2003 publiceerde TNO de resultaten van een onderzoek naar de effecten op het welbevinden en op cognitieve functies van blootstelling van proefpersonen onder gecontroleerde omstandigheden
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur
Nadere informatieNederlandse samenvatting. Het in kaart brengen en bespreken van de kwaliteit van leven van adolescenten met type 1 diabetes in de reguliere zorg
Nederlandse samenvatting Het in kaart brengen en bespreken van de kwaliteit van leven van adolescenten met type 1 diabetes in de reguliere zorg Dit proefschrift richt zich op adolescenten met type 1 diabetes
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch)
Samenvatting (Summary in Dutch) Samenvatting (Summary in Dutch) Een goede hand functie is van belang voor interactie met onze omgeving. Vanaf het moment dat we opstaan, tot we s avonds weer naar bed gaan,
Nadere informatieA c. Dutch Summary 257
Samenvatting 256 Samenvatting Dit proefschrift beschrijft de resultaten van twee longitudinale en een cross-sectioneel onderzoek. Het eerste longitudinale onderzoek betrof de ontwikkeling van probleemgedrag
Nadere informatieSummary Samenvatting. Dhr. Zoetemelk (76) Mijn vrouw verzorgt me elke dag en dat is heel fijn. Hopelijk kan dat zo blijven.
Summary Samenvatting Dhr. Zoetemelk (76) Mijn vrouw verzorgt me elke dag en dat is heel fijn. Hopelijk kan dat zo blijven. Samenvatting Samenvatting Kwetsbaarheid bij ouderen hangt samen met een verhoogde
Nadere informatieSamenvatting, conclusies en discussie
Hoofdstuk 6 Samenvatting, conclusies en discussie Inleiding Het doel van het onderzoek is vast te stellen hoe de kinderen (10 14 jaar) met coeliakie functioneren in het dagelijks leven en wat hun kwaliteit
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43602 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Fenema, E.M. van Title: Treatment quality in times of ROM Issue Date: 2016-09-15
Nadere informatieKwetsbaarheid bij ouderen: een uitdaging Risicofactoren, meetinstrumenten en samenhangende zorg
Kwetsbaarheid bij ouderen: een uitdaging Risicofactoren, meetinstrumenten en samenhangende zorg In vergrijzende samenlevingen is de zorg voor het toenemende aantal kwetsbare ouderen een grote uitdaging
Nadere informatieMeten van ziekteprogressie in MS: komen de perspectieven van
Samenvatting proefschrift Jolijn Kragt Meten van ziekteprogressie in MS: komen de perspectieven van patiënten en dokters met elkaar overeen? Multipele sclerose (MS) is een chronische progressieve neurologische
Nadere informatieChapter 11. Nederlandse samenvatting
Chapter 11 Nederlandse samenvatting Chapter 11 Reumatoïde artritis (RA) is een chronische aandoening die wordt gekenmerkt door ontstekingen van de gewrichten. Symptomen die optreden zijn onder andere pijn,
Nadere informatieSystematische reviews op het gebied van complementaire en alternatieve geneeskunde: belang, methoden en voorbeelden uit de acupunctuur
Samenvatting Systematische reviews op het gebied van complementaire en alternatieve geneeskunde: belang, methoden en voorbeelden uit de acupunctuur Dit proefschrift heeft ten doel bij te dragen aan het
Nadere informatieInternetpeiling ombuigingen
Internetpeiling ombuigingen In opdracht van: Gemeente Sittard-Geleen januari 2012 Flycatcher Internet Research, 2004 Dit materiaal is auteursrechtelijk beschermd en kopiëren zonder schriftelijke toestemming
Nadere informatieExamen Statistische Modellen en Data-analyse. Derde Bachelor Wiskunde. 14 januari 2008
Examen Statistische Modellen en Data-analyse Derde Bachelor Wiskunde 14 januari 2008 Vraag 1 1. Stel dat ɛ N 3 (0, σ 2 I 3 ) en dat Y 0 N(0, σ 2 0) onafhankelijk is van ɛ = (ɛ 1, ɛ 2, ɛ 3 ). Definieer
Nadere informatiehoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5
SAMENVATTING 117 Pas kortgeleden is aangetoond dat ADHD niet uitdooft, maar ook bij ouderen voorkomt en nadelige gevolgen kan hebben voor de patiënt en zijn omgeving. Er is echter weinig bekend over de
Nadere informatieTentamen Inleiding Intelligente Data Analyse Datum: Tijd: , BBL 420 Dit is geen open boek tentamen.
Tentamen Inleiding Intelligente Data Analyse Datum: 19-12-2002 Tijd: 9.00-12.00, BBL 420 Dit is geen open boek tentamen. Algemene aanwijzingen 1. U mag ten hoogste één A4 met aantekeningen raadplegen.
Nadere informatieSamenvatting. Cliëntgerichte benadering in de ergotherapie
Cliëntgerichte benadering in de ergotherapie Het implementeren van een cliëntgerichte benadering in de gezondheidszorg heeft in toenemende mate de aandacht gekregen van patiënten, hulpverleners en beleidsmakers.
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
amenvatting Het aantal mensen met dementie neemt toe. De huisarts speelt een sleutelrol in het (h)erkennen van signalen die op dementie kunnen wijzen en hiermee in het stellen van de diagnose dementie,
Nadere informatieHoofdstuk 8: Multipele regressie Vragen
Hoofdstuk 8: Multipele regressie Vragen 1. Wat is het verschil tussen de pearson correlatie en de multipele correlatie R? 2. Voor twee modellen berekenen we de adjusted R2 : Model 1 heeft een adjusted
Nadere informatieOmdat uit eerdere studies is gebleken dat de prevalentie, ontwikkeling en manifestatie van gedragsproblemen samenhangt met persoonskenmerken zoals
Gedragsproblemen komen veel voor onder kinderen en adolescenten. Als deze problemen ernstig zijn en zich herhaaldelijk voordoen, kunnen ze een negatieve invloed hebben op het dagelijks functioneren van
Nadere informatieVragen oefententamen Psychometrie
Vragen oefententamen Psychometrie 1. Hoe wordt betrouwbaarheid in de klassieke testtheorie gedefinieerd? a) De variantie van de error scores gedeeld door die van de geobserveerde scores. b) De variantie
Nadere informatie- Mensen gaan meer variëteit kiezen bij hun consumptiekeuzes wanneer ze weten dat hun gedrag nauwkeurig publiekelijk zal onderzocht worden.
Abstract: - 3 experimenten - Mensen gaan meer variëteit kiezen bij hun consumptiekeuzes wanneer ze weten dat hun gedrag nauwkeurig publiekelijk zal onderzocht worden. - Studie 1&2: consumenten verwachten
Nadere informatieHet voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis
Samenvatting Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Hoofdstuk 1 bevat de algemene inleiding van dit proefschrift. Dit hoofdstuk
Nadere informatieDit proefschrift presenteert de resultaten van het ALASCA onderzoek wat staat voor Activity and Life After Survival of a Cardiac Arrest.
Samenvatting 152 Samenvatting Ieder jaar krijgen in Nederland 16.000 mensen een hartstilstand. Hoofdstuk 1 beschrijft de achtergrond van dit proefschrift. De kans om een hartstilstand te overleven is met
Nadere informatieAnalyse van de cursus De Kunst van het Zorgen en Loslaten. G.E. Wessels
Analyse van de cursus De Kunst van het Zorgen en Loslaten G.E. Wessels Datum: 16 augustus 2013 In opdracht van: Stichting Informele Zorg Twente 1. Inleiding Het belang van mantelzorg wordt in Nederland
Nadere informatieLiteratuuronderzoek. Systematische Review Meta-Analyse. KEMTA Andrea Peeters
Literatuuronderzoek Systematische Review Meta-Analyse KEMTA Andrea Peeters Waarom doen? Presentatie 1. Begrippen systematische review en meta-analyse 2. Hoe te werk gaan bij het opzetten van een review
Nadere informatieDeel één Ȃ communicatie over het levenseinde in Europa: een vergelijkend onderzoek.
Samenvatting 204 De ethische grondslag om patiënten te betrekken bij beslissingen over de medische behandelingen aan hun levenseinde wordt in Europa in toenemende mate erkend, net als de voordelen van
Nadere informatieHoe goed of slecht beleeft men de EOT-regeling? Hoe evolueert deze beleving in de eerste 30 maanden?
Hoe goed of slecht beleeft men de EOT-regeling? Hoe evolueert deze beleving in de eerste 30 maanden? Auteur: Ruben Brondeel i.s.m. Prof. A. Buysse Onderzoeksvraag Tijdens het proces van een echtscheiding
Nadere informatieInformatiebrochure gebruik van de Flexibiliteits Index Test (FIT-60)
Informatiebrochure gebruik van de Flexibiliteits Index Test (FIT-60) Auteurs: T. Batink, G. Jansen & H.R.A. De Mey. 1. Introductie De Flexibiliteits Index Test (FIT-60) is een zelfrapportage-vragenlijst
Nadere informatieImpact van chronische Q-koorts en QVS op Cognitief Functioneren
Impact van chronische Q-koorts en QVS op Cognitief Functioneren Daphne Reukers, Ellen van Jaarsveld, Joris van Loenhout, Jeannine Hautvast, Koos van der Velden Disclosure belangen spreker Geen (potentiële)
Nadere informatieBehoeftes rijksambtenaren in kaart Flitspanelonderzoek oktober Een uitgave in het kader van het strategisch personeelsbeleid Rijk
Behoeftes rijksambtenaren in kaart Flitspanelonderzoek oktober 2017 Een uitgave in het kader van het strategisch personeelsbeleid Rijk Managementsamenvatting In het kader van de totstandkoming van het
Nadere informatieDe Kracht van Zingen
De Kracht van Zingen S Y M P O S I U M 8 N O V E M B E R N Y E N R O D E B U S I N E S S U N I V E R S I T E I T S J A A K B L O E M H O O G L E R A A R H E A L T H C A R E C O N S U M E R S & E X P E
Nadere informatieGezondheidsverwachting volgens socio-economische gradiënt in België Samenvatting. Samenvatting
Verschillende internationale studies toonden socio-economische verschillen in gezondheid aan, zowel in mortaliteit als morbiditeit. In bepaalde westerse landen bleek dat, ondanks de toegenomen welvaart,
Nadere informatieOverige (Overig, ongespecificeerd)
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Voice Related Quality of Life Measure (V-RQOL) 21 oktober 2011 Review 1: T. Dassen, K. v Nes, N. v Wersch Review 2: M. Jungen Invoer: E. Van Engelen 1 Algemene
Nadere informatieSamenvatting (summary in Dutch)
Samenvatting (summary in Dutch) Samenvatting (Summary in Dutch) Dit proefschrift beschrijft een gerandomiseerd onderzoek met controlegroep (RCT) gericht op het verbeteren van het functioneren en de gezondheid
Nadere informatieMINDFULNESS EN ACT INTERVENTIES ALS E-HEALTH: EEN META-ANALYSE
MINDFULNESS EN ACT INTERVENTIES ALS E-HEALTH: EEN META-ANALYSE MARION SPIJKERMAN VGCT CONGRES, 13 NOVEMBER 2015 OVERZICHT Introductie Methode Resultaten Discussie Mindfulness en ACT interventies als ehealth:
Nadere informatieSamenvatting Beloop van beperkingen in activiteiten bij oudere patiënten met artrose van heup of knie
Beloop van beperkingen in activiteiten bij oudere patiënten met artrose van heup of knie Zoals beschreven in hoofdstuk 1, is artrose een chronische ziekte die vaak voorkomt bij ouderen en in het bijzonder
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch)
In dit proefschrift worden een aantal psychometrische methoden beschreven waarmee de accuratesse en efficientie van psychodiagnostiek in de klinische praktijk verbeterd kan worden. Psychodiagnostiek wordt
Nadere informatie15Niet-pluisgevoel Rubriekhouder: Mw. dr. G. A. Donker, (NIVEL) ( )
15Niet-pluisgevoel Rubriekhouder: Mw. dr. G. A. Donker, (NIVEL) (2010-2012) Inleiding Tijdens de opleiding leren huisartsen systematisch en door middel van vragen en onderzoek tot een diagnose te komen.
Nadere informatieOptimizing quality of care for patients with ALS and their family caregivers.
Proefschrift. Optimizing quality of care for patients with ALS and their family caregivers. 13 januari 2016. Huub Creemers. Nederlandse samenvatting. Momenteel is er nog geen effectieve behandeling om
Nadere informatieSTABLE LOVE, STABLE LIFE?
STABLE LOVE, STABLE LIFE? De rol van sociale steun en acceptatie in de relatie van paren die leven met de ziekte van Ménière Oktober 2011 Auteur: Drs. Marise Kaper Master Sociale Psychologie, Rijksuniversiteit
Nadere informatieSummary & Samenvatting. Samenvatting
Samenvatting De meeste studies na rampen richten zich op de psychische problemen van getroffenen zoals post-traumatische stress stoornis (PTSS), depressie en angst. Naast deze gezondheidsgevolgen van psychische
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38701 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Visschedijk, Johannes Hermanus Maria (Jan) Title: Fear of falling in older patients
Nadere informatieMANTELZORG, GOED GEVOEL
UITKOMSTEN ONDERZOEK: MANTELZORG, GOED GEVOEL Inhoud: Theorie & Vragen Methode Theoretische achtergrond: Mantelzorgers zijn iets minder gelukkig dan de rest van de bevolking (CBS, 2016). Mantelzorg brengt
Nadere informatieHoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het
Samenvatting Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het individu als op populatieniveau. Effectieve
Nadere informatieSamenvatting Deel I Onderzoeksmethodologie in onderzoek naar palliatieve zorg in instellingen voor langdurige zorg
Samenvatting Palliatieve zorg is de zorg voor mensen waarbij genezing niet meer mogelijk is. Het doel van palliatieve zorg is niet om het leven te verlengen of de dood te bespoedigen maar om een zo hoog
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Het onderwerp van dit proefschrift is depressieve en angst symptomen in chronische dialyse patiënten en andere patiënten. Het proefschrift bestaat uit twee delen (deel A en deel
Nadere informatiebut no statistically significant differences
but no statistically significant differences Astma is een chronische aandoening, die niet te genezen is. Met de passende zorg kunnen symptomen tot een minimum worden gereduceerd en zou een astma patiënt
Nadere informatiehet laagste niveau van psychologisch functioneren direct voordat de eerste bestraling begint. Zowel angstgevoelens als depressieve symptomen en
Samenvatting In de laatste 20 jaar is er veel onderzoek gedaan naar de psychosociale gevolgen van kanker. Een goede zaak want aandacht voor kanker, een ziekte waar iedereen in zijn of haar leven wel eens
Nadere informatieChapter 9 Samenvatting CHAPTER 9. Samenvatting
Chapter 9 Samenvatting CHAPTER 9 Samenvatting 155 Chapter 9 Samenvatting SAMENVATTING Richtlijnen en protocollen worden ontwikkeld om de variatie van professioneel handelen te reduceren, om kwaliteit van
Nadere informatieTechnische fiche: indicatoren Relatieve vijfjaarsoverleving
Technische fiche: indicatoren Relatieve vijfjaarsoverleving Overzicht van de indicatoren Relatieve vijfjaarsoverleving voor alle patiënten Relatieve vijfjaarsoverleving voor patiënten die radicale resectie
Nadere informatieBURNOUT ASSESSMENT TOOL
BURNOUT ASSESSMENT TOOL Wat is de BAT? De eigenschappen en sterktes van de nieuwe meting Woensdag 20 maart 2019 Inhoud 1- Hoe betrouwbaar & valide is de BAT? 2- Hoe gebruik je de BAT? 3- Hoeveel werkenden
Nadere informatieSamenvatting. The Disability Assessment Structured Interview, Its reliability and validity in work disability assessment, 2010
Samenvatting The Disability Assessment Structured Interview, Its reliability and validity in work disability assessment, 2010 Als werknemers door ziekte hun werk niet meer kunnen doen betaalt de werkgever
Nadere informatiePROMIS Een integraal systeem voor het meten van patientgeraporteerde
PROMIS Een integraal systeem voor het meten van patientgeraporteerde uitkomsten in de zorg Dr. Caroline Terwee Dutch-Flemish PROMIS group VU University Medical Center Department of Epidemiology and Biostatistics
Nadere informatierapporteerden. Er werden geen verschillen gevonden in schoolprestaties, spijbelgedrag en middelengebruik tussen de verschillende groepen.
Samenvatting Samenvatting Depressie en angst zijn de meest voorkomende psychische stoornissen in de adolescentie met een enorme impact op het individu. Veel adolescenten rapporteren depressieve en angst
Nadere informatieNederlandse samenvatting. Chapter 11
Nederlandse samenvatting Chapter 11 Chapter 11 Samenvatting Dit proefschrift beschrijft de resultaten van een groot vragenlijstonderzoek over de epidemiologie van chronisch frequente hoofdpijn in de Nederlandse
Nadere informatieNeurocognitief functioneren bij electroconvulsietherapie
Neurocognitief functioneren bij electroconvulsietherapie Het belangrijkste doel van dit proefschrift was het bestuderen van de aard en de mate van veranderingen op meerdere domeinen van het neurocognitief
Nadere informatieManagement Summary. Auteur Tessa Puijk. Organisatie Van Diemen Communicatiemakelaars
Management Summary Wat voor een effect heeft de vorm van een bericht op de waardering van de lezer en is de interesse in nieuws een moderator voor dit effect? Auteur Tessa Puijk Organisatie Van Diemen
Nadere informatieGeven en ontvangen van steun in de context van een chronische ziekte.
Een chronische en progressieve aandoening zoals multiple sclerose (MS) heeft vaak grote consequenties voor het leven van patiënten en hun intieme partners. Naast het omgaan met de fysieke beperkingen van
Nadere informatieEasycare-TOS: identificatie van kwetsbaarheid bij ouderen in de 1ste lijn
Easycare-TOS: identificatie van kwetsbaarheid bij ouderen in de 1ste lijn Els Bremer, senior adviseur projectbureau MAAT, sociaal wijkteam Janneke van Kempen, arts-onderzoeker, Geriatrie Marieke Perry,
Nadere informatieOptimalisatie van de eerste klinische studies in bi ondere patie ntengroepen: op weg naar gebruik van semifysiologische
Nederlandse samenvatting Optimalisatie van de eerste klinische studies in bi ondere patie ntengroepen: op weg naar gebruik van semifysiologische farmacokinetische modellen Algemene inleiding Klinisch onderzoek
Nadere informatiePijn-Coping-Inventarisatielijst (PCI) Kraaimaat, Bakker & Evers (1997)
Pijn-Coping-Inventarisatielijst (PCI) Kraaimaat, Bakker & Evers (1997) Achtergrond In de literatuur over (chronische)pijn wordt veel aandacht besteed aan de invloed van pijncoping strategieën op pijn.
Nadere informatieHow to present online information to older cancer patients N. Bol
How to present online information to older cancer patients N. Bol Dutch summary (Nederlandse samenvatting) Dutch summary (Nederlandse samenvatting) Goede informatievoorziening is essentieel voor effectieve
Nadere informatieEen onderzoek naar visuele en verbale denkvoorkeuren en vaardigheden bij leerlingen van groep 6 en 7
Beelddenken: Een onderzoek naar visuele en verbale denkvoorkeuren en vaardigheden bij leerlingen van groep 6 en 7 Een samenvatting van het wetenschappelijk onderzoek naar beelddenken Inhoudsopgave Inleiding
Nadere informatieDiagnosestelling en de vernieuwde IADL-vragenlijst
Diagnosestelling en de vernieuwde IADL-vragenlijst Congres Moderne Dementiezorg Sessie Vroegsignalering en diagnosestelling 28 november 2011 Prof. dr. Philip Scheltens Dr. Sietske Sikkes VU Medisch Centrum
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 207 208 Deel I Het wordt steeds belangrijker gevonden om kinderen een stem te geven. Hierdoor kunnen kinderen beter begrepen worden en kan hun ontwikkeling worden geoptimaliseerd.
Nadere informatieFinQ Monitor van financieel bewustzijn en financiële vaardigheden van Nederlanders. Auteurs Jorn Lingsma Lisa Jager
FinQ 2018 Monitor van financieel bewustzijn en financiële vaardigheden van Nederlanders Auteurs Jorn Lingsma Lisa Jager 14-1-2019 Projectnummer B3433 Achtergrond van de FinQ monitor Nederlanders in staat
Nadere informatieClienttevredenheid verslavingskliniek Solutions Voorthuizen, een tussenrapportage
Clienttevredenheid verslavingskliniek Solutions Voorthuizen, een tussenrapportage Auteurs: Dr. Gert-n Meerkerk Dr. Tim M. Schoenmakers Rotterdam, december 2011 IVO Instituut voor Onderzoek naar Leefwijzen
Nadere informatieFactoren van invloed op de intensiteit van de behandeling van patiënten met een autismespectrumstoornis en het geassocieerde herstel.
Factoren van invloed op de intensiteit van de behandeling van patiënten met een autismespectrumstoornis en het geassocieerde herstel. Intensive Specialized Autism Care Study (ISAC study) Reach-Aut Project
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting De adolescentie is lang beschouwd als een periode met veelvuldige en extreme stemmingswisselingen, waarin jongeren moeten leren om grip te krijgen op hun emoties. Ondanks het feit
Nadere informatieHoofdstuk 2 beschrijft een systematisch literatuuroverzicht waarin studies worden samengevat die de effectiviteit, op bewegingsuitslag, hebben
Samenvatting Artrose is een aandoening van de gewrichten en wordt in het dagelijkse leven ook wel slijtage genoemd. Artrose kan in alle gewrichten optreden maar komt voornamelijk voor in de gewrichten
Nadere informatieHOOFDSTUK 6: INTRODUCTIE IN STATISTISCHE GEVOLGTREKKINGEN
HOOFDSTUK 6: INTRODUCTIE IN STATISTISCHE GEVOLGTREKKINGEN Inleiding Statistische gevolgtrekkingen (statistical inference) gaan over het trekken van conclusies over een populatie op basis van steekproefdata.
Nadere informatieSPSS Introductiecursus. Sanne Hoeks Mattie Lenzen
SPSS Introductiecursus Sanne Hoeks Mattie Lenzen Statistiek, waarom? Doel van het onderzoek om nieuwe feiten van de werkelijkheid vast te stellen door middel van systematisch onderzoek en empirische verzamelen
Nadere informatieONDERZOEK HARTREVALIDATIE: KAN HET KORTER? Sabrine de Vries Spithoven ANIOS Cardiologie
ONDERZOEK HARTREVALIDATIE: KAN HET KORTER? Sabrine de Vries Spithoven ANIOS Cardiologie 21-11-2014 INHOUDSOPGAVE Introductie Relevantie Onderzoeksvragen Methode Resultaten Discussie Conclusie Aanbeveling
Nadere informatieSamenvatting R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R8 R9
SAMENVATTING 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 134 Type 2 diabetes is een veel voorkomende ziekte die een grote impact heeft op zowel degene waarbij
Nadere informatiePSYCHOMETRISCHE EIGENSCHAPPEN VAN PATIËNTGERAPPORTEERDE UITKOMSTMATEN
Reumatoïde artritis (RA) is een chronische ziekte die gekenmerkt wordt door gewrichtsontstekingen. Deze ontstekingen gaan gepaard met pijnklachten, zwelling en stijfheid en kunnen op den duur leiden tot
Nadere informatie- 172 - Prevention of cognitive decline
Samenvatting - 172 - Prevention of cognitive decline Het percentage ouderen binnen de totale bevolking stijgt, en ook de gemiddelde levensverwachting is toegenomen. Vanwege deze zogenaamde dubbele vergrijzing
Nadere informatieHANDLEIDING VOOR KWALITEITSMETING PALLIATIEVE ZORG
HANDLEIDING VOOR KWALITEITSMETING PALLIATIEVE ZORG DOOR DE MULTIDISCIPLINAIRE BEGELEIDINGSEQUIPE VOOR PALLIATIEVE VERZORGING Auteurs: Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde VUB en Federatie Palliatieve
Nadere informatieBijlagen hoofdstuk 6 Gezondheid en zorg Roelof Schellingerhout en Crétien van Campen
Thuis op het platteland. De leefsituatie van platteland en stad vergeleken. Anja Steenbekkers, Carola Simon, Vic Veldheer (red.). Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, januari 2006 Bijlagen hoofdstuk
Nadere informatieDecisional conflict. Ageeth Rosman Kennispoort 7 feb 2014
Decisional conflict Ageeth Rosman Kennispoort 7 feb 2014 Disclosure Belangenverstrengeling geen Financiering ZonMw KNOV Samenwerkende organisaties NVOG TNO AMC Inhoud presentatie Wat is decisional conflict?
Nadere informatieBegrippenlijst Anders Dit is onderzoek
Begrippenlijst Anders Dit is onderzoek Begrippenlijst door F. 1080 woorden 15 april 2016 9,1 2 keer beoordeeld Vak Anders Dit is onderzoek! 2.4 Steekproef Onderzoek met een kleine groep met de bedoeling
Nadere informatieDe inzet van familienetwerkberaden in de jeugdzorg:
De inzet van familienetwerkberaden in de jeugdzorg: Een systematische review en meta-analyse van de uitkomsten van studies naar de effectiviteit van familienetwerkberaden Universiteit van Amsterdam, Forensische
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.
Nadere informatieSamenvatting SAMENVATTING
Samenvatting 147 Samenvatting Bezorgdheid om te vallen is een algemeen probleem onder zelfstandig wonende ouderen en vormt een bedreiging voor hun zelfredzaamheid. Deze bezorgdheid is geassocieerd met
Nadere informatiebehandeling volgens de KNGF-richtlijn bij mensen met artrose aan de heup en/of knie.
Samenvatting De primaire doelstelling van het onderzoek was het onderzoeken van de lange termijn effectiviteit van oefentherapie en de rol die therapietrouw hierbij speelt bij patiënten met artrose aan
Nadere informatieVroeginterventie via het internet voor depressie en angst
Samenvatting 141 Vroeginterventie via het internet voor depressie en angst Hoofdstuk 1 is de inleiding van dit proefschrift. Internetbehandeling voor depressie en angst is bewezen effectief. Dit opent
Nadere informatieOnderzoek heeft aangetoond dat een hoge mate van herstelbehoefte een voorspellende factor is voor ziekteverzuim. Daarom is in de NL-SH ook de relatie
Samenvatting Gehoor en de relatie met psychosociale gezondheid, werkgerelateerde variabelen en zorggebruik. De Nationale Longitudinale Studie naar Horen Slechthorendheid is een veelvoorkomende chronische
Nadere informatie